wǔ hòu yù fú jǐn náng jì wèi zhǔ chāi qǔ chéng lù pán
武侯预伏锦囊计 魏主拆取承露盘
què shuō yáng yí wén bào qián lù yǒu bīng lán jié, máng lìng rén shào tàn. huí bào shuō wèi yán shāo jué zhàn dào, yǐn bīng lán lù. yí dà jīng yuē:" chéng xiàng zài rì, liào cǐ rén jiǔ hòu bì fǎn, shuí xiǎng jīn rì guǒ rán rú cǐ! jīn duàn wú guī lù, dāng fù rú hé?" fèi yī yuē:" cǐ rén bì xiān niē zòu tiān zǐ, wū wú děng zào fǎn, gù shāo jué zhàn dào, zǔ è guī lù. wú děng yì dāng biǎo zòu tiān zǐ, chén wèi yán fǎn qíng, rán hòu tú zhī." jiāng wéi yuē:" cǐ jiān yǒu yī xiǎo jìng, míng chá shān, suī qí qū xiǎn jùn, kě yǐ chāo chū zhàn dào zhī hòu." yī miàn xiě biǎo zòu wén tiān zǐ, yī miàn jiāng rén mǎ wàng chá shān xiǎo dào jìn fā.
却说杨仪闻报前路有兵拦截,忙令人哨探。回报说魏延烧绝栈道,引兵拦路。仪大惊曰:“丞相在日,料此人久后必反,谁想今日果然如此!今断吾归路,当复如何?”费祎曰:“此人必先捏奏天子,诬吾等造反,故烧绝栈道,阻遏归路。吾等亦当表奏天子,陈魏延反情,然后图之。”姜维曰:“此间有一小径,名槎山,虽崎岖险峻,可以抄出栈道之后。”一面写表奏闻天子,一面将人马望槎山小道进发。
qiě shuō hòu zhǔ zài chéng dū, qǐn shí bù ān, dòng zhǐ bù níng yè zuò yī mèng, mèng jiàn chéng dū jǐn píng shān bēng dǎo suì jīng jué, zuò ér dài dàn, jù jí wén wǔ, rù cháo yuán mèng. qiáo zhōu yuē:" chén zuó yè yǎng guān tiān wén, jiàn yī xīng, chì sè, guāng máng yǒu jiǎo, zì dōng běi luò yú xī nán, zhǔ chéng xiàng yǒu dà xiōng zhī shì. jīn bì xià mèng shān bēng, zhèng yīng cǐ zhào." hòu zhǔ yù jiā jīng bù. hū bào lǐ fú dào, hòu zhǔ jí zhào rù wèn zhī. fú dùn shǒu qì zòu chéng xiàng yǐ wáng jiāng chéng xiàng lín zhōng yán yǔ, xì shù yī biàn. hòu zhǔ wén yán dà kū yuē:" tiān sàng wǒ yě!" kū dào yú lóng chuáng zhī shàng. shì chén fú rù hòu gōng. wú tài hòu wén zhī, yì fàng shēng dà kū bù yǐ. duō guān wú bù āi tòng, bǎi xìng rén rén tì qì. hòu zhǔ lián rì shāng gǎn, bù néng shè cháo. hū bào wèi yán biǎo zòu yáng yí zào fǎn, qún chén dà hài, rù gōng qǐ zòu hòu zhǔ, shí wú tài hòu yì zài gōng zhōng. hòu zhǔ wén zòu dà jīng, mìng jìn chén dú wèi yán biǎo. qí lüè yuē:" zhēng xī dà jiàng jūn nán zhèng hóu chén wèi yán, chéng huáng chéng kǒng, dùn shǒu shàng yán: yáng yí zì zǒng bīng quán, lǜ zhòng zào fǎn, jié chéng xiàng líng jiù, yù yǐn dí rén rù jìng. chén xiān shāo jué zhàn dào, yǐ bīng shǒu yù. jǐn cǐ zòu wén." dú bì, hòu zhǔ yuē:" wèi yán nǎi yǒng jiāng, zú kě jù yáng yí děng zhòng, hé gù shāo jué zhàn dào?" wú tài hòu yuē:" cháng wén xiān dì yǒu yán: kǒng míng shí wèi yán nǎo hòu yǒu fǎn gǔ, měi yù zhǎn zhī yīn lián qí yǒng, gù gū liú yòng. jīn bǐ zòu yáng yí děng zào fǎn, wèi kě qīng xìn. yáng yí nǎi wén rén, chéng xiàng wěi yǐ zhǎng shǐ zhī rèn, bì qí rén kě yòng. jīn rì ruò tīng cǐ yī miàn zhī cí, yáng yí děng bì tóu wèi yǐ. cǐ shì dāng shēn lǜ yuǎn yì, bù kě zào cì." zhòng guān zhèng shāng yì jiān, hū bào: zhǎng shǐ yáng yí yǒu jǐn jí biǎo dào. jìn chén chāi biǎo dú yuē:" zhǎng shǐ suí jūn jiāng jūn chén yáng yí, chéng huáng chéng kǒng, dùn shǒu jǐn biǎo: chéng xiàng lín zhōng, jiāng dà shì wěi yú chén, zhào yī jiù zhì, bù gǎn biàn gēng, shǐ wèi yán duàn hòu, jiāng wéi cì zhī. jīn wèi yán bù zūn chéng xiàng yí yǔ, zì tí běn bù rén mǎ, xiān rù hàn zhōng, fàng huǒ shāo duàn zhàn dào, jié chéng xiàng líng chē, móu wéi bù guǐ. biàn qǐ cāng cù, jǐn fēi zhāng zòu wén." tài hòu tīng bì, wèn:" qīng děng suǒ jiàn ruò hé?" jiǎng wǎn zòu yuē:" yǐ chén yú jiàn: yáng yí wéi rén suī bǐng xìng guò jí, bù néng róng wù, zhì yú chóu dù liáng cǎo, cān zàn jūn jī, yǔ chéng xiàng bàn shì duō shí, jīn chéng xiàng lín zhōng, wěi yǐ dà shì, jué fēi bèi fǎn zhī rén. wèi yán píng rì shì gōng wù gāo, rén jiē xià zhī yí dú bù jiǎ jiè, yán xīn huái hèn jīn jiàn yí zǒng bīng, xīn zhōng bù fú, gù shāo zhàn dào, duàn qí guī lù, yòu wū zòu ér tú xiàn hài. chén yuàn jiāng quán jiā liáng jiàn, bǎo yáng yí bù fǎn. shí bù gǎn bǎo wèi yán." dǒng yǔn yì zòu yuē:" wèi yán zì shì gōng gāo, cháng yǒu bù píng zhī xīn, kǒu chū yuàn yán. xiàng suǒ yǐ bù jí fǎn zhě, jù chéng xiàng ěr. jīn chéng xiàng xīn wáng, chéng jī wèi luàn, shì suǒ bì rán. ruò yáng yí, cái gàn mǐn dá, wèi chéng xiàng suǒ rèn yòng, bì bù bèi fǎn." hòu zhǔ yuē:" ruò wèi yán guǒ fǎn, dāng yòng hé cè yù zhī?" jiǎng wǎn yuē:" chéng xiàng sù yí cǐ rén, bì yǒu yí jì shòu yǔ yáng yí. ruò yí wú shì, ān néng tuì rù gǔ kǒu hū? yán bì zhòng jì yǐ. bì xià kuān xīn." bù duō shí, wèi yán yòu biǎo zhì, gào chēng yáng yí bèi fǎn. zhèng lǎn biǎo zhī jiān, yáng yí yòu biǎo dào, zòu chēng wèi yán bèi fǎn. èr rén jiē lián jù biǎo, gè chén shì fēi. hū bào fèi yī dào. hòu zhǔ zhào rù, yī xì zòu wèi yán fǎn qíng. hòu zhǔ yuē:" ruò rú cǐ, qiě lìng dǒng yǔn jiǎ jié shì quàn, yòng hǎo yán fǔ wèi." yǔn fèng zhào ér qù.
且说后主在成都,寝食不安,动止不宁;夜作一梦,梦见成都锦屏山崩倒;遂惊觉,坐而待旦,聚集文武,入朝圆梦。谯周曰:“臣昨夜仰观天文,见一星,赤色,光芒有角,自东北落于西南,主丞相有大凶之事。今陛下梦山崩,正应此兆。”后主愈加惊怖。忽报李福到,后主急召入问之。福顿首泣奏丞相已亡;将丞相临终言语,细述一遍。后主闻言大哭曰:“天丧我也!”哭倒于龙床之上。侍臣扶入后宫。吴太后闻之,亦放声大哭不已。多官无不哀恸,百姓人人涕泣。后主连日伤感,不能设朝。忽报魏延表奏杨仪造反,群臣大骇,入宫启奏后主,时吴太后亦在宫中。后主闻奏大惊,命近臣读魏延表。其略曰:“征西大将军、南郑侯臣魏延,诚惶诚恐,顿首上言:杨仪自总兵权,率众造反,劫丞相灵柩,欲引敌人入境。臣先烧绝栈道,以兵守御。谨此奏闻。”读毕,后主曰:“魏延乃勇将,足可拒杨仪等众,何故烧绝栈道?”吴太后曰:“尝闻先帝有言:孔明识魏延脑后有反骨,每欲斩之;因怜其勇,故姑留用。今彼奏杨仪等造反,未可轻信。杨仪乃文人,丞相委以长史之任,必其人可用。今日若听此一面之词,杨仪等必投魏矣。此事当深虑远议,不可造次。”众官正商议间,忽报:长史杨仪有紧急表到。近臣拆表读曰:“长史、绥军将军臣杨仪,诚惶诚恐,顿首谨表:丞相临终,将大事委于臣,照依旧制,不敢变更,使魏延断后,姜维次之。今魏延不遵丞相遗语,自提本部人马,先入汉中,放火烧断栈道,劫丞相灵车,谋为不轨。变起仓卒,谨飞章奏闻。”太后听毕,问:“卿等所见若何?”蒋琬奏曰:“以臣愚见:杨仪为人虽禀性过急,不能容物,至于筹度粮草,参赞军机,与丞相办事多时,今丞相临终,委以大事,决非背反之人。魏延平日恃功务高,人皆下之;仪独不假借,延心怀恨;今见仪总兵,心中不服,故烧栈道,断其归路,又诬奏而图陷害。臣愿将全家良贱,保杨仪不反。实不敢保魏延。”董允亦奏曰:“魏延自恃功高,常有不平之心,口出怨言。向所以不即反者,惧丞相耳。今丞相新亡,乘机为乱,势所必然。若杨仪,才干敏达,为丞相所任用,必不背反。”后主曰:“若魏延果反,当用何策御之?”蒋琬曰:“丞相素疑此人,必有遗计授与杨仪。若仪无恃,安能退入谷口乎?延必中计矣。陛下宽心。”不多时,魏延又表至,告称杨仪背反。正览表之间,杨仪又表到,奏称魏延背反。二人接连具表,各陈是非。忽报费祎到。后主召入,祎细奏魏延反情。后主曰:“若如此,且令董允假节释劝,用好言抚慰。”允奉诏而去。
què shuō wèi yán shāo duàn zhàn dào, tún bīng nán gǔ, bǎ zhù ài kǒu, zì yǐ wéi dé jì bù xiǎng yáng yí jiāng wéi xīng yè yǐn bīng chāo dào nán gǔ zhī hòu. yí kǒng hàn zhōng yǒu shī, lìng xiān fēng hé píng yǐn sān qiān bīng xiān xíng. yí tóng jiāng wéi děng yǐn bīng fú jiù wàng hàn zhōng ér lái.
却说魏延烧断栈道,屯兵南谷,把住隘口,自以为得计;不想杨仪、姜维星夜引兵抄到南谷之后。仪恐汉中有失,令先锋何平引三千兵先行。仪同姜维等引兵扶柩望汉中而来。
qiě shuō hé píng yǐn bīng jìng dào nán gǔ zhī hòu, léi gǔ nà hǎn. shào mǎ fēi bào wèi yán, shuō yáng yí lìng xiān fēng hé píng yǐn bīng zì chá shān xiǎo lù chāo lái nuò zhàn. yán dà nù, jí pī guà shàng mǎ, tí dāo yǐn bīng lái yíng. liǎng zhèn duì yuán, hé píng chū mǎ dà mà yuē:" fǎn zéi wèi yán ān zài?" yán yì mà yuē:" rǔ zhù yáng yí zào fǎn, hé gǎn mà wǒ!" píng chì yuē:" chéng xiàng xīn wáng, gǔ ròu wèi hán, rǔ yān gǎn zào fǎn!" nǎi yáng biān zhǐ chuān bīng yuē:" rǔ děng jūn shì, jiē shì xī chuān zhī rén, chuān zhōng duō yǒu fù mǔ qī zǐ, xiōng dì qīn péng chéng xiàng zài rì, bù céng bó dài rǔ děng, jīn bù kě zhù fǎn zéi, yí gè huí jiā xiāng, tīng hòu shǎng cì." zhòng jūn wén yán, dà hǎn yī shēng, sàn qù dà bàn. yán dà nù, huī dāo zòng mǎ, zhí qǔ hé píng. píng tǐng qiāng lái yíng. zhàn bù shù hé, píng zhà bài ér zǒu, yán suí hòu gǎn lái. zhòng jūn gōng nǔ qí fā, yán bō mǎ ér huí. jiàn zhòng jūn fēn fēn kuì sàn, yán zhuǎn nù, pāi mǎ gǎn shàng, shā le shù rén, què zhǐ zhǐ è bú zhù zhǐ yǒu mǎ dài suǒ lǐng sān bǎi rén bù dòng, yán wèi dài yuē:" gōng zhēn xīn zhù wǒ, shì chéng zhī hòu, jué bù xiāng fù." suì yǔ mǎ dài zhuī shā hé píng. píng yǐn bīng fēi bēn ér qù. wèi yán shōu jù cán jūn, yǔ mǎ dài shāng yì yuē:" wǒ děng tóu wèi, ruò hé?" dài yuē:" jiāng jūn zhī yán, bù zhì shén yě. dà zhàng fū hé bù zì tú bà yè, nǎi qīng qū xī yú rén yé? wú guān jiāng jūn zhì yǒng zú bèi, liǎng chuān zhī shì, shuí gǎn dǐ dí? wú shì tóng jiāng jūn xiān qǔ hàn zhōng, suí hòu jìn gōng xī chuān."
且说何平引兵径到南谷之后,擂鼓呐喊。哨马飞报魏延,说杨仪令先锋何平引兵自槎山小路抄来搦战。延大怒,急披挂上马,提刀引兵来迎。两阵对圆,何平出马大骂曰:“反贼魏延安在?”延亦骂曰:“汝助杨仪造反,何敢骂我!”平叱曰:“丞相新亡,骨肉未寒,汝焉敢造反!”乃扬鞭指川兵曰:“汝等军士,皆是西川之人,川中多有父母妻子,兄弟亲朋;丞相在日,不曾薄待汝等,今不可助反贼,宜各回家乡,听候赏赐。”众军闻言,大喊一声,散去大半。延大怒,挥刀纵马,直取何平。平挺枪来迎。战不数合,平诈败而走,延随后赶来。众军弓弩齐发,延拨马而回。见众军纷纷溃散,延转怒,拍马赶上,杀了数人,却只止遏不住;只有马岱所领三百人不动,延谓岱曰:“公真心助我,事成之后,决不相负。”遂与马岱追杀何平。平引兵飞奔而去。魏延收聚残军,与马岱商议曰:“我等投魏,若何?”岱曰:“将军之言,不智甚也。大丈夫何不自图霸业,乃轻屈膝于人耶?吾观将军智勇足备,两川之士,谁敢抵敌?吾誓同将军先取汉中,随后进攻西川。”
yán dà xǐ, suì tóng mǎ dài yǐn bīng zhí qǔ nán zhèng. jiāng wéi zài nán zhèng chéng shàng, jiàn wèi yán mǎ dài yào wǔ yáng wēi, fēng yōng ér lái. wéi jí lìng zhuāi qǐ diào qiáo. yán dài èr rén dà jiào:" zǎo jiàng!" jiāng wéi lìng rén qǐng yáng yí shāng yì yuē:" wèi yán yǒng měng, gèng jiān mǎ dài xiāng zhù, suī rán jūn shǎo, hé jì tuì zhī?" yí yuē:" chéng xiàng lín zhōng, yí yī jǐn náng, zhǔ yuē: ruò wèi yán zào fǎn, lín zhèn duì dí zhī shí, fāng kě kāi chāi, biàn yǒu zhǎn wèi yán zhī jì. jīn dāng qǔ chū yī kàn." suì chū jǐn náng chāi fēng kàn shí, tí yuē:" dài yǔ wèi yán duì dí, mǎ shàng fāng xǔ chāi kāi." wéi dà xǐ yuē:" jì chéng xiàng yǒu jiè yuē, zhǎng shǐ kě shōu zhí. wú xiān yǐn bīng chū chéng, liè wéi zhèn shì, gōng kě biàn lái." jiāng wéi pī guà shàng mǎ, chuò qiāng zài shǒu, yǐn sān qiān jūn, kāi le chéng mén, yī qí chōng chū, gǔ shēng dà zhèn, pái chéng zhèn shì. wéi tǐng qiāng lì mǎ yú mén qí zhī xià, gāo shēng dà mà yuē:" fǎn zéi wèi yán! chéng xiàng bù céng kuī nǐ, jīn rì rú hé bèi fǎn?" yán héng dāo lè mǎ ér yán yuē:" bó yuē, bù gàn nǐ shì. zhǐ jiào yáng yí lái!" yí zài mén qí yǐng lǐ, chāi kāi jǐn náng shì zhī, rú cǐ rú cǐ. yí dà xǐ, qīng qí ér chū, lì mǎ zhèn qián, shǒu zhǐ wèi yán ér xiào yuē:" chéng xiàng zài rì, zhī rǔ jiǔ hòu bì fǎn, jiào wǒ tí bèi, jīn guǒ yīng qí yán. rǔ gǎn zài mǎ shàng lián jiào sān shēng' shuí gǎn shā wǒ', biàn shì zhēn dà zhàng fū, wú jiù xiàn hàn zhōng chéng chí yǔ rǔ." yán dà xiào yuē:" yáng yí pǐ fū tīng zhe! ruò kǒng míng zài rì, wú shàng jù tā sān fēn tā jīn yǐ wáng, tiān xià shuí gǎn dí wǒ? xiū dào lián jiào sān shēng, biàn jiào sān wàn shēng, yì yǒu hé nán!" suì tí dāo àn pèi, yú mǎ shàng dà jiào yuē:" shuí gǎn shā wǒ?" yī shēng wèi bì, nǎo hòu yī rén lì shēng ér yīng yuē:" wú gǎn shā rǔ!" shǒu qǐ dāo luò, zhǎn wèi yán yú mǎ xià. zhòng jiē hài rán. zhǎn wèi yán zhě, nǎi mǎ dài yě. yuán lái kǒng míng lín zhōng zhī shí, shòu mǎ dài yǐ mì jì, zhǐ dài wèi yán hǎn jiào shí, biàn chū qí bù yì zhǎn zhī dāng rì, yáng yí dú bà jǐn náng jì cè, yǐ zhī fú xià mǎ dài zài bǐ, gù yī jì ér xíng, guǒ rán shā le wèi yán. hòu rén yǒu shī yuē:" zhū gě xiān jī shí wèi yán, yǐ zhī rì hòu fǎn xī chuān. jǐn náng yí jì rén nán liào, què jiàn chéng gōng zài mǎ qián."
延大喜,遂同马岱引兵直取南郑。姜维在南郑城上,见魏延、马岱耀武扬威,风拥而来。维急令拽起吊桥。延、岱二人大叫:“早降!”姜维令人请杨仪商议曰:“魏延勇猛,更兼马岱相助,虽然军少,何计退之?”仪曰:“丞相临终,遗一锦囊,嘱曰:若魏延造反,临阵对敌之时,方可开拆,便有斩魏延之计。今当取出一看。”遂出锦囊拆封看时,题曰:“待与魏延对敌,马上方许拆开。”维大喜曰:“既丞相有戒约,长史可收执。吾先引兵出城,列为阵势,公可便来。”姜维披挂上马,绰枪在手,引三千军,开了城门,一齐冲出,鼓声大震,排成阵势。维挺枪立马于门旗之下,高声大骂曰:“反贼魏延!丞相不曾亏你,今日如何背反?”延横刀勒马而言曰:“伯约,不干你事。只教杨仪来!”仪在门旗影里,拆开锦囊视之,如此如此。仪大喜,轻骑而出,立马阵前,手指魏延而笑曰:“丞相在日,知汝久后必反,教我提备,今果应其言。汝敢在马上连叫三声‘谁敢杀我’,便是真大丈夫,吾就献汉中城池与汝。”延大笑曰:“杨仪匹夫听着!若孔明在日,吾尚惧他三分;他今已亡,天下谁敢敌我?休道连叫三声,便叫三万声,亦有何难!”遂提刀按辔,于马上大叫曰:“谁敢杀我?”一声未毕,脑后一人厉声而应曰:“吾敢杀汝!”手起刀落,斩魏延于马下。众皆骇然。斩魏延者,乃马岱也。原来孔明临终之时,授马岱以密计,只待魏延喊叫时,便出其不意斩之;当日,杨仪读罢锦囊计策,已知伏下马岱在彼,故依计而行,果然杀了魏延。后人有诗曰:“诸葛先机识魏延,已知日后反西川。锦囊遗计人难料,却见成功在马前。”
què shuō dǒng yǔn wèi jí dào nán zhèng, mǎ dài yǐ zhǎn le wèi yán, yǔ jiāng wéi hé bīng yī chù. yáng yí jù biǎo xīng yè zòu wén hòu zhǔ. hòu zhǔ jiàng zhǐ yuē:" jì yǐ míng zhèng qí zuì, réng niàn qián gōng, cì guān guǒ zàng zhī." yáng yí děng fú kǒng míng líng jiù dào chéng dū, hòu zhǔ yǐn wén wǔ guān liáo, jìn jiē guà xiào, chū chéng èr shí lǐ yíng jiē. hòu zhǔ fàng shēng dà kū. shàng zhì gōng qīng dài fū, xià jí shān lín bǎi xìng, nán nǚ lǎo yòu, wú bù tòng kū, āi shēng zhèn dì. hòu zhǔ mìng fú jiù rù chéng, tíng yú chéng xiàng fǔ zhōng. qí zi zhū gě zhān shǒu xiào jū sāng.
却说董允未及到南郑,马岱已斩了魏延,与姜维合兵一处。杨仪具表星夜奏闻后主。后主降旨曰:“既已名正其罪,仍念前功,赐棺椁葬之。”杨仪等扶孔明灵柩到成都,后主引文武官僚,尽皆挂孝,出城二十里迎接。后主放声大哭。上至公卿大夫,下及山林百姓,男女老幼,无不痛哭,哀声震地。后主命扶柩入城,停于丞相府中。其子诸葛瞻守孝居丧。
hòu zhǔ hái cháo, yáng yí zì fù qǐng zuì. hòu zhǔ lìng jìn chén qù qí fù yuē:" ruò fēi qīng néng yī chéng xiàng yí jiào, líng jiù hé rì dé guī, wèi yán rú hé dé miè. dà shì bǎo quán, jiē qīng zhī lì yě." suì jiā yáng yí wèi zhōng jūn shī. mǎ dài yǒu tǎo nì zhī gōng, jí yǐ wèi yán zhī jué jué zhī. yí chéng shàng kǒng míng yí biǎo. hòu zhǔ lǎn bì, dà kū, jiàng zhǐ bo dì ān zàng. fèi yī zòu yuē:" chéng xiàng lín zhōng, mìng zàng yú dìng jūn shān, bù yòng qiáng yuán zhuān shí, yì bù yòng yī qiè jì wù." hòu zhǔ cóng zhī. zé běn nián shí yuè jí rì, hòu zhǔ zì sòng líng jiù zhì dìng jūn shān ān zàng. hòu zhǔ jiàng zhào zhì jì, shì hào zhōng wǔ hòu lìng jiàn miào yú miǎn yáng, sì shí xiǎng jì. hòu dù gōng bù yǒu shī yuē:" chéng xiàng cí táng hé chǔ xún, jǐn guān chéng wài bǎi sēn sēn. yìng jiē bì cǎo zì chūn sè, gé yè huáng lí kōng hǎo yīn. sān gù pín fán tiān xià jì, liǎng cháo kāi jì lǎo chén xīn. chū shī wèi jié shēn xiān sǐ, zhǎng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn!" yòu dù gōng bù shī yuē:" zhū gě dà míng chuí yǔ zhòu, zōng chén yí xiàng sù qīng gāo. sān fēn gē jù yū chóu cè, wàn gǔ yún xiāo yī yǔ máo. bó zhòng zhī jiān jiàn yī lǚ, zhǐ huī ruò dìng shī xiāo cáo. yùn yí hàn zuò zhōng nán fù, zhì jué shēn jiān jūn wù láo."
后主还朝,杨仪自缚请罪。后主令近臣去其缚曰:“若非卿能依丞相遗教,灵柩何日得归,魏延如何得灭。大事保全,皆卿之力也。”遂加杨仪为中军师。马岱有讨逆之功,即以魏延之爵爵之。仪呈上孔明遗表。后主览毕,大哭,降旨卜地安葬。费祎奏曰:“丞相临终,命葬于定军山,不用墙垣砖石,亦不用一切祭物。”后主从之。择本年十月吉日,后主自送灵柩至定军山安葬。后主降诏致祭,谥号忠武侯;令建庙于沔阳,四时享祭。后杜工部有诗曰:“丞相祠堂何处寻,锦官城外柏森森。映阶碧草自春色,隔叶黄鹂空好音。三顾频烦天下计,两朝开济老臣心。出师未捷身先死,长使英雄泪满襟!”又杜工部诗曰:“诸葛大名垂宇宙,宗臣遗像肃清高。三分割据纡筹策,万古云霄一羽毛。伯仲之间见伊吕,指挥若定失萧曹。运移汉祚终难复,志决身歼军务劳。”
què shuō hòu zhǔ huí dào chéng dū, hū jìn chén zòu yuē:" biān tíng bào lái, dōng wú lìng quán cóng yǐn bīng shù wàn, tún yú bā qiū jiè kǒu, wèi zhī hé yì." hòu zhǔ jīng yuē:" chéng xiàng xīn wáng, dōng wú fù méng qīn jiè, rú zhī nài hé?" jiǎng wǎn zòu yuē:" chén gǎn bǎo wáng píng zhāng yí yǐn bīng shù wàn tún yú yǒng ān, yǐ fáng bù cè. bì xià zài mìng yī rén qù dōng wú bào sāng, yǐ tàn qí dòng jìng." hòu zhǔ yuē:" xū de yī shé biàn zhī shì wèi shǐ." yī rén yīng shēng ér chū yuē:" wēi chén yuàn wǎng." zhòng shì zhī, nǎi nán yáng ān zhòng rén, xìng zōng, míng yù, zì dé yàn, guān rèn cān jūn yòu zhōng láng jiàng. hòu zhǔ dà xǐ, jí mìng zōng yù wǎng dōng wú bào sāng, jiān tàn xū shí. zōng yù lǐng mìng, jìng dào jīn líng, rù jiàn wú zhǔ sūn quán. lǐ bì, zhī jiàn zuǒ yòu rén jiē zhe sù yī. quán zuò sè ér yán yuē:" wú shǔ yǐ wèi yī jiā, qīng zhǔ hé gù ér zēng bái dì zhī shǒu yě?" yù yuē:" chén yǐ wéi dōng yì bā qiū zhī shù, xī zēng bái dì zhī shǒu, jiē shì shì yí rán, jù bù zú yǐ xiāng wèn yě." quán xiào yuē:" qīng bù yà yú dèng zhī." nǎi wèi zōng yù yuē:" zhèn wén zhū gě chéng xiàng guī tiān, měi rì liú tì, lìng guān liáo jìn jiē guà xiào. zhèn kǒng wèi rén chéng sàng qǔ shǔ, gù zēng bā qiū shǒu bīng wàn rén, yǐ wéi jiù yuán, bié wú tā yì yě." yù dùn shǒu bài xiè. quán yuē:" zhèn jì xǔ yǐ tóng méng, ān yǒu bèi yì zhī lǐ?" yù yuē:" tiān zǐ yīn chéng xiàng xīn wáng, tè mìng chén lái bào sāng." quán suì qǔ jīn pī jiàn yī zhī zhé zhī, shè shì yuē:" zhèn ruò fù qián méng, zǐ sūn jué miè!" yòu mìng shǐ jī xiāng bó diàn yí, rù chuān zhì jì.
却说后主回到成都,忽近臣奏曰:“边庭报来,东吴令全琮引兵数万,屯于巴丘界口,未知何意。”后主惊曰:“丞相新亡,东吴负盟侵界,如之奈何?”蒋琬奏曰:“臣敢保王平、张嶷引兵数万屯于永安,以防不测。陛下再命一人去东吴报丧,以探其动静。”后主曰:“须得一舌辩之士为使。”一人应声而出曰:“微臣愿往。”众视之,乃南阳安众人,姓宗,名预,字德艳,官任参军、右中郎将。后主大喜,即命宗预往东吴报丧,兼探虚实。宗预领命,径到金陵,入见吴主孙权。礼毕,只见左右人皆着素衣。权作色而言曰:“吴、蜀已为一家,卿主何故而增白帝之守也?”预曰:“臣以为东益巴丘之戍,西增白帝之守,皆事势宜然,俱不足以相问也。”权笑曰:“卿不亚于邓芝。”乃谓宗预曰:“朕闻诸葛丞相归天,每日流涕,令官僚尽皆挂孝。朕恐魏人乘丧取蜀,故增巴丘守兵万人,以为救援,别无他意也。”预顿首拜谢。权曰:“朕既许以同盟,安有背义之理?”预曰:“天子因丞相新亡,特命臣来报丧。”权遂取金鈚箭一枝折之,设誓曰:“朕若负前盟,子孙绝灭!”又命使赍香帛奠仪,入川致祭。
zōng yù bài cí wú zhǔ, tóng wú shǐ hái chéng dū, rù jiàn hòu zhǔ, zòu yuē:" wú zhǔ yīn chéng xiàng xīn wáng, yì zì liú tì, lìng qún chén jiē guà xiào. qí yì bīng bā qiū zhě, kǒng wèi rén chéng xū ér rù, bié wú yì xīn. jīn shé jiàn wéi shì, bìng bù bèi méng." hòu zhǔ dà xǐ, zhòng shǎng zōng yù, hòu dài wú shǐ qù qì. suì yī kǒng míng yí yán, jiā jiǎng wǎn wèi chéng xiàng dà jiàng jūn, lù shàng shū shì jiā fèi yī wèi shàng shū lìng, tóng lǐ chéng xiàng shì jiā wú yì wèi chē qí jiāng jūn, jiǎ jié dū hàn zhōng jiāng wéi wèi fǔ hàn jiāng jūn píng xiāng hóu, zǒng dū zhū chù rén mǎ, tóng wú yì chū tún hàn zhōng, yǐ fáng wèi bīng. qí yú jiàng xiào, gè yī jiù zhí. yáng yí zì yǐ wéi nián huàn xiān yú jiǎng wǎn, ér wèi chū wǎn xià qiě zì shì gōng gāo, wèi yǒu zhòng shǎng, kǒu chū yuàn yán, wèi fèi yī yuē:" xī rì chéng xiàng chū wáng, wú ruò jiāng quán shī tóu wèi, níng dāng jì mò rú cǐ yé!" fèi yī nǎi jiāng cǐ yán jù biǎo mì zòu hòu zhǔ. hòu zhǔ dà nù, mìng jiāng yáng yí xià yù kān wèn, yù zhǎn zhī. jiǎng wǎn zòu yuē:" yí suī yǒu zuì, dàn rì qián suí chéng xiàng duō lì gōng láo, wèi kě zhǎn yě, dāng fèi wèi shù rén." hòu zhǔ cóng zhī, suì biǎn yáng yí fù hàn jiā jùn wèi mín. yí xiū cán zì wěn ér sǐ.
宗预拜辞吴主,同吴使还成都,入见后主,奏曰:“吴主因丞相新亡,亦自流涕,令群臣皆挂孝。其益兵巴丘者,恐魏人乘虚而入,别无异心。今折箭为誓,并不背盟。”后主大喜,重赏宗预,厚待吴使去讫。遂依孔明遗言,加蒋琬为丞相、大将军,录尚书事;加费祎为尚书令,同理丞相事;加吴懿为车骑将军,假节督汉中;姜维为辅汉将军、平襄侯,总督诸处人马,同吴懿出屯汉中,以防魏兵。其余将校,各依旧职。杨仪自以为年宦先于蒋琬,而位出琬下;且自恃功高,未有重赏,口出怨言,谓费祎曰:“昔日丞相初亡,吾若将全师投魏,宁当寂寞如此耶!”费祎乃将此言具表密奏后主。后主大怒,命将杨仪下狱勘问,欲斩之。蒋琬奏曰:“仪虽有罪,但日前随丞相多立功劳,未可斩也,当废为庶人。”后主从之,遂贬杨仪赴汉嘉郡为民。仪羞惭自刎而死。
shǔ hàn jiàn xìng shí sān nián, wèi zhǔ cáo ruì qīng lóng sān nián, wú zhǔ sūn quán jiā hé sì nián, sān guó gè bù xīng bīng, dān shuō wèi zhǔ fēng sī mǎ yì wèi tài wèi, zǒng dū jūn mǎ, ān zhèn zhū biān. yì bài xiè huí luò yáng qù qì. wèi zhǔ zài xǔ chāng, dà xīng tǔ mù, jiàn gài gōng diàn yòu yú luò yáng zào zhāo yáng diàn tài jí diàn, zhù zǒng zhāng guān, jù gāo shí zhàng yòu lì chóng huá diàn qīng xiāo gé fèng huáng lóu jiǔ lóng chí, mìng bó shì mǎ jūn jiān zào, jí qí huá lì: diāo liáng huà dòng, bì wǎ jīn zhuān, guāng huī yào rì. xuǎn tiān xià qiǎo jiàng sān wàn yú rén, mín fū sān shí yú wàn, bù fēn zhòu yè ér zào. mín lì pí kùn, yuàn shēng bù jué.
蜀汉建兴十三年,魏主曹睿青龙三年,吴主孙权嘉禾四年,三国各不兴兵,单说魏主封司马懿为太尉,总督军马,安镇诸边。懿拜谢回洛阳去讫。魏主在许昌,大兴土木,建盖宫殿;又于洛阳造朝阳殿、太极殿,筑总章观,俱高十丈;又立崇华殿、青霄阁、凤凰楼、九龙池,命博士马钧监造,极其华丽:雕梁画栋,碧瓦金砖,光辉耀日。选天下巧匠三万余人,民夫三十余万,不分昼夜而造。民力疲困,怨声不绝。
ruì yòu jiàng zhǐ qǐ tǔ mù yú fāng lín yuán, shǐ gōng qīng jiē fù tǔ shù mù yú qí zhōng. sī tú dǒng xún shàng biǎo qiè jiàn yuē." fú zì jiàn ān yǐ lái, yě zhàn sǐ wáng, huò mén dān hù jìn suī yǒu cún zhě, yí gū lǎo ruò. ruò jīn gōng shì xiá xiǎo, yù guǎng dà zhī, yóu yí suí shí, bù fáng nóng wù. kuàng zuò wú yì zhī wù hū? bì xià jì zūn qún chén, xiǎn yǐ guān miǎn, bèi yǐ wén xiù, zài yǐ huá yú, suǒ yǐ yì yú xiǎo rén yě. jīn yòu shǐ fù mù dān tǔ, zhān tǐ tú zú, huǐ guó zhī guāng, yǐ chóng wú yì: shén wú wèi yě. kǒng zǐ yún: jūn shǐ chén yǐ lǐ, chén shì jūn yǐ zhōng. wú zhōng wú lǐ, guó hé yǐ lì? chén zhī yán chū bì sǐ ér zì bǐ yú niú zhī yī máo, shēng jì wú yì, sǐ yì hé sǔn. bǐng bǐ liú tì, xīn yǔ shì cí. chén yǒu bā zǐ, chén sǐ zhī hòu, lèi bì xià yǐ. bù shèng zhàn xin lì dài mìng zhī zhì!" ruì lǎn biǎo nù yuē:" dǒng xún bù pà sǐ yé!" zuǒ yòu zòu qǐng zhǎn zhī. ruì yuē:" cǐ rén sù yǒu zhōng yì, jīn qiě fèi wèi shù rén. zài yǒu wàng yán zhě bì zhǎn!" shí yǒu tài zǐ shè rén zhāng mào, zì yàn cái, yì shàng biǎo qiè jiàn, ruì mìng zhǎn zhī. jí rì zhào mǎ jūn wèn yuē:" zhèn jiàn gāo tái jùn gé, yù yǔ shén xiān wǎng lái, yǐ qiú cháng shēng bù lǎo zhī fāng." jūn zòu yuē:" hàn cháo èr shí sì dì, wéi wǔ dì xiǎng guó zuì jiǔ, shòu suàn jí gāo, gài yīn fú tiān shàng rì jīng yuè huá zhī qì yě: cháng yú cháng ān gōng zhōng, jiàn bǎi liáng tái tái shàng lì yī tóng rén, shǒu pěng yī pán, míng yuē' chéng lù pán', jiē sān gēng běi dǒu suǒ jiàng hàng xiè zhī shuǐ, qí míng yuē' tiān jiāng', yòu yuē' gān lù'. qǔ cǐ shuǐ yòng měi yù wèi xiè, tiáo hé fú zhī, kě yǐ fǎn lǎo huán tóng." ruì dà xǐ yuē:" rǔ jīn kě yǐn rén fū xīng yè zhì cháng ān, chāi qǔ tóng rén, yí zhì fāng lín yuán zhōng."
睿又降旨起土木于芳林园,使公卿皆负土树木于其中。司徒董寻上表切谏曰。“伏自建安以来,野战死亡,或门殚户尽;虽有存者,遗孤老弱。若今宫室狭小,欲广大之,犹宜随时,不妨农务。况作无益之物乎?陛下既尊群臣,显以冠冕,被以文绣,载以华舆,所以异于小人也。今又使负木担土,沾体涂足,毁国之光,以崇无益:甚无谓也。孔子云:君使臣以礼,臣事君以忠。无忠无礼,国何以立?臣知言出必死;而自比于牛之一毛,生既无益,死亦何损。秉笔流涕,心与世辞。臣有八子,臣死之后,累陛下矣。不胜战忄栗待命之至!”睿览表怒曰:“董寻不怕死耶!”左右奏请斩之。睿曰:“此人素有忠义,今且废为庶人。再有妄言者必斩!”时有太子舍人张茂,字彦材,亦上表切谏,睿命斩之。即日召马钧问曰:“朕建高台峻阁,欲与神仙往来,以求长生不老之方。”钧奏曰:“汉朝二十四帝,惟武帝享国最久,寿算极高,盖因服天上日精月华之气也:尝于长安宫中,建柏梁台;台上立一铜人,手捧一盘,名曰‘承露盘’,接三更北斗所降沆瀣之水,其名曰‘天浆’,又曰‘甘露’。取此水用美玉为屑,调和服之,可以反老还童。”睿大喜曰:“汝今可引人夫星夜至长安,拆取铜人,移置芳林园中。”
jūn lǐng mìng, yǐn yī wàn rén zhì cháng ān, lìng zhōu wéi dā qǐ mù jià, shàng bǎi liáng tái qù. bù yí shí jiān, wǔ qiān rén lián shéng yǐn suǒ, xuán huán ér shàng. nà bǎi liáng tái gāo èr shí zhàng, tóng zhù yuán shí wéi. mǎ jūn jiào xiān chāi tóng rén. duō rén bìng lì chāi xià tóng rén lái, zhī jiàn tóng rén yǎn zhōng shān rán lèi xià. zhòng jiē dà jīng. hū rán tái biān yī zhèn kuáng fēng qǐ chù, fēi shā zǒu shí, jí ruò zhòu yǔ yī shēng xiǎng liàng, jiù rú tiān bēng dì liè: tái qīng zhù dào, yā sǐ qiān yú rén. jūn qǔ tóng rén jí jīn pán huí luò yáng, rù jiàn wèi zhǔ, xiàn shàng tóng rén chéng lù pán. wèi zhǔ wèn yuē:" tóng zhù ān zài?" jūn zòu yuē:" zhù zhòng bǎi wàn jīn, bù néng yùn zhì." ruì lìng jiāng tóng zhù dǎ suì, yùn lái luò yáng, zhù chéng liǎng gè tóng rén, hào wèi wēng zhòng, liè yú sī mǎ mén wài yòu zhù tóng lóng fèng liǎng gè: lóng gāo sì zhàng, fèng gāo sān zhàng yú, lì zài diàn qián. yòu yú shàng lín yuàn zhōng, zhǒng qí huā yì mù, xù yǎng zhēn qín guài shòu. shǎo fù yáng fù shàng biǎo jiàn yuē:" chén wén yáo shàng máo cí, ér wàn guó ān jū yǔ bēi gōng shì, ér tiān xià lè yè jí zhì yīn zhōu, huò táng chóng sān chǐ, dù yǐ jiǔ yán ěr. gǔ zhī shèng dì míng wáng, wèi yǒu jí gōng shì zhī gāo lí, yǐ diāo bì bǎi xìng zhī cái lì zhě yě. jié zuò xuán shì xiàng láng, zhòu wèi qīng gōng lù tái, yǐ sàng qí shè jì chǔ líng yǐ zhù zhāng huá ér shēn shòu qí huò qín shǐ huáng zuò ē páng ér yāng jí qí zi, tiān xià pàn zhī, èr shì ér miè. fū bù dù wàn mín zhī lì, yǐ cóng ěr mù zhī yù, wèi yǒu bù wáng zhě yě. bì xià dāng yǐ yáo shùn yǔ tāng wén wǔ wèi fǎ zé, yǐ jié zhòu chǔ qín wèi shēn jiè. ér nǎi zì xiá zì yì, wéi gōng tái shì shì, bì yǒu wēi wáng zhī huò yǐ. jūn zuò yuán shǒu, chén wèi gǔ gōng, cún wáng yī tǐ, dé shī tóng zhī. chén suī nú qiè, gǎn wàng zhēng chén zhī yì? yán bù qiē zhì, bù zú yǐ gǎn wù bì xià. jǐn kòu guān mù yù, fú qí zhòng zhū." biǎo shàng, ruì bù xǐng, zhǐ cuī dū mǎ jūn jiàn zào gāo tái, ān zhì tóng rén chéng lù pán. yòu jiàng zhǐ guǎng xuǎn tiān xià měi nǚ, rù fāng lín yuán zhōng. zhòng guān fēn fēn shàng biǎo jiàn zhēng, ruì jù bù tīng.
钧领命,引一万人至长安,令周围搭起木架,上柏梁台去。不移时间,五千人连绳引索,旋环而上。那柏梁台高二十丈,铜柱圆十围。马钧教先拆铜人。多人并力拆下铜人来,只见铜人眼中潸然泪下。众皆大惊。忽然台边一阵狂风起处,飞砂走石,急若骤雨;一声响亮,就如天崩地裂:台倾柱倒,压死千余人。钧取铜人及金盘回洛阳,入见魏主,献上铜人、承露盘。魏主问曰:“铜柱安在?”钧奏曰:“柱重百万斤,不能运至。”睿令将铜柱打碎,运来洛阳,铸成两个铜人,号为翁仲,列于司马门外;又铸铜龙凤两个:龙高四丈,凤高三丈余,立在殿前。又于上林苑中,种奇花异木,蓄养珍禽怪兽。少傅杨阜上表谏曰:“臣闻尧尚茅茨,而万国安居;禹卑宫室,而天下乐业;及至殷、周,或堂崇三尺,度以九筵耳。古之圣帝明王,未有极宫室之高丽,以凋敝百姓之财力者也。桀作璇室、象廊,纣为倾宫、鹿台,以丧其社稷;楚灵以筑章华而身受其祸;秦始皇作阿房而殃及其子,天下叛之,二世而灭。夫不度万民之力,以从耳目之欲,未有不亡者也。陛下当以尧、舜、禹、汤、文、武为法则,以桀、纣、楚、秦为深诫。而乃自暇自逸,惟宫台是饰,必有危亡之祸矣。君作元首,臣为股肱,存亡一体,得失同之。臣虽驽怯,敢忘诤臣之义?言不切至,不足以感寤陛下。谨叩棺沐浴,伏俟重诛。”表上,睿不省,只催督马钧建造高台,安置铜人、承露盘。又降旨广选天下美女,入芳林园中。众官纷纷上表谏诤,睿俱不听。
què shuō cáo ruì zhī hòu máo shì, nǎi hé nèi rén yě xiān nián ruì wèi píng yuán wáng shí, zuì xiāng ēn ài jí jí dì wèi, lì wèi hòu hòu ruì yīn chǒng guō fū rén, máo hòu shī chǒng. guō fū rén měi ér huì, ruì shén bì zhī, měi rì qǔ lè, yuè yú bù chū gōng tà. shì suì chūn sān yuè, fāng lín yuán zhōng bǎi huā zhēng fàng, ruì tóng guō fū rén dào yuán zhōng shǎng wán yǐn jiǔ. guō fū rén yuē:" hé bù qǐng huáng hòu tóng lè?" hè yuē" ruò bǐ zài, zhèn juān dī bù néng xià yàn yě." suì chuán yù gōng é, bù xǔ lìng máo hòu zhī dào. máo hòu jiàn ruì yuè yú bù rù zhèng gōng, shì rì yǐn shí yú gōng rén, lái cuì huā lóu shàng xiāo qiǎn, zhǐ tīng de yuè shēng liáo liàng, nǎi wèn yuē:" hé chǔ zòu yuè?" yī gōng guān qǐ yuē:" nǎi shèng shàng yǔ guō fū rén yú yù huā yuán zhōng shǎng huā yǐn jiǔ." máo hòu wén zhī, xīn zhōng fán nǎo, huí gōng ān xiē. cì rì, máo huáng hòu chéng xiǎo chē chū gōng yóu wán, zhèng yíng jiàn ruì yú qū láng zhī jiān, nǎi xiào yuē:" bì xià zuó yóu běi yuán, qí lè bù qiǎn yě!" ruì dà nù, jí mìng qín zuó rì shì fèng zhū rén dào, chì yuē:" zuó yóu běi yuán, zhèn jìn zuǒ yòu bù xǔ shǐ máo hòu zhī dào, hé dé yòu xuān lù!" hè lìng gōng guān jiāng zhū shì fèng rén jǐn zhǎn zhī. máo hòu dà jīng, huí chē zhì gōng, ruì jí jiàng zhào cì máo huáng hòu sǐ, lì guō fū rén wéi huáng hòu. cháo chén mò gǎn jiàn zhě.
却说曹睿之后毛氏,乃河内人也;先年睿为平原王时,最相恩爱;及即帝位,立为后;后睿因宠郭夫人,毛后失宠。郭夫人美而慧,睿甚嬖之,每日取乐,月余不出宫闼。是岁春三月,芳林园中百花争放,睿同郭夫人到园中赏玩饮酒。郭夫人曰:“何不请皇后同乐?”壑曰;“若彼在,朕涓滴不能下咽也。”遂传谕宫娥,不许令毛后知道。毛后见睿月余不入正宫,是日引十余宫人,来翠花楼上消遣,只听的乐声嘹亮,乃问曰:“何处奏乐?”一宫官启曰:“乃圣上与郭夫人于御花园中赏花饮酒。”毛后闻之,心中烦恼,回宫安歇。次日,毛皇后乘小车出宫游玩,正迎见睿于曲廊之间,乃笑曰:“陛下昨游北园,其乐不浅也!”睿大怒,即命擒昨日侍奉诸人到,叱曰:“昨游北园,朕禁左右不许使毛后知道,何得又宣露!”喝令宫官将诸侍奉人尽斩之。毛后大惊,回车至宫,睿即降诏赐毛皇后死,立郭夫人为皇后。朝臣莫敢谏者。
hū yī rì, yōu zhōu cì shǐ wú qiū jiǎn shàng biǎo, bào chēng liáo dōng gōng sūn yuān zào fǎn, zì hào wèi yàn wáng, gǎi yuán shào hàn yuán nián, jiàn gōng diàn, lì guān zhí, xīng bīng rù kòu, yáo dòng běi fāng. ruì dà jīng, jí jù wén wǔ guān liáo, shāng yì qǐ bīng tuì yuān zhī cè. zhèng shì: cái jiāng tǔ mù láo zhōng guó, yòu jiàn gān gē qǐ wài fāng.
忽一日,幽州刺史毋丘俭上表,报称辽东公孙渊造反,自号为燕王,改元绍汉元年,建宫殿,立官职,兴兵入寇,摇动北方。睿大惊,即聚文武官僚,商议起兵退渊之策。正是:才将土木劳中国,又见干戈起外方。
wèi zhī hé yǐ yù zhī, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知何以御之,且看下文分解。