huá tuó zì yuán huà, pèi guó qiào rén yě, yī míng fū. yóu xué xú tǔ, jiān tōng shù jīng. pèi xiāng chén guī jǔ xiào lián, tài wèi huáng wǎn pì, jiē bù jiù. xiǎo yǎng xìng zhī shù, shí rén yǐ wèi nián qiě bǎi suì ér mào yǒu zhuàng róng. yòu jīng fāng yào, qí liáo jí, hé tāng bù guò shù zhǒng, xīn jiě fēn jì, bù fù chēng liàng, zhǔ shóu biàn yǐn, yǔ qí jié dù, shě qù zhé yù. ruò dāng jiǔ, bù guò yī liǎng chù, měi chù bù guò qī bā zhuàng, bìng yì yīng chú. ruò dāng zhēn, yì bù guò yī liǎng chù, xià zhēn yán dāng yǐn mǒu xǔ, ruò zhì, yǔ rén. bìng zhě yán sì dào, yīng biàn bá zhēn, bìng yì xíng chà. ruò bìng jié jī zài nèi, zhēn yào suǒ bù néng jí, dāng xū kū gē zhě, biàn yǐn qí má fèi sàn, xū yú biàn rú zuì sǐ wú suǒ zhī, yīn pò qǔ. bìng ruò zài cháng zhōng, biàn duàn cháng jiān xǐ, fèng fù gāo mó, sì wǔ rì chà, bù tòng, rén yì bù zì wù, yī yuè zhī jiān, jí píng fù yǐ.
華佗字元化,沛國譙人也,一名旉。遊學徐土,兼通數經。沛相陳珪舉孝廉,太尉黃琬辟,皆不就。曉養性之術,時人以為年且百歲而貌有壯容。又精方藥,其療疾,合湯不過數種,心解分劑,不復稱量,煮熟便飲,語其節度,捨去輒愈。若當灸,不過一兩處,每處不過七八壯,病亦應除。若當針,亦不過一兩處,下針言「當引某許,若至,語人」。病者言「巳到」,應便拔針,病亦行差。若病結積在內,針藥所不能及,當須刳割者,便飲其麻沸散,須臾便如醉死無所知,因破取。病若在腸中,便斷腸湔洗,縫腹膏摩,四五日差,不痛,人亦不自寤,一月之間,即平復矣。
gù gān líng xiāng fū rén yǒu shēn liù yuè, fù tòng bù ān, tuó shì mài, yuē: tāi yǐ sǐ yǐ. shǐ rén shǒu mō zhī suǒ zài, zài zuǒ zé nán, zài yòu zé nǚ. rén yún zài zuǒ, yú shì wèi tāng xià zhī, guǒ xià nán xíng, jí yù.
故甘陵相夫人有娠六月,腹痛不安,佗視脈,曰:「胎已死矣。」使人手摸知所在,在左則男,在右則女。人云「在左」,於是為湯下之,果下男形,即愈。
xiàn lì yǐn shì kǔ sì zhī fán, kǒu zhōng gān, bù yù wén rén shēng, xiǎo biàn bù lì. tuó yuē: shì zuò rè shí, dé hàn zé yù bù hàn, hòu sān rì sǐ. jí zuò rè shí ér bù hàn chū, tuó yuē: cáng qì yǐ jué yú nèi, dāng tí qì ér jué. guǒ rú tuó yán.
縣吏尹世苦四支煩,口中乾,不欲聞人聲,小便不利。佗曰:「試作熱食,得汗則愈;不汗,後三日死。」即作熱食而不汗出,佗曰:「藏氣已絕於內,當啼泣而絕。」果如佗言。
fǔ lì ér xún lǐ yán gòng zhǐ, jù tóu tòng shēn rè, suǒ kǔ zhèng tóng. tuó yuē: xún dāng xià zhī, yán dāng fā hàn. huò nán qí yì, tuó yuē: xún wài shí, yán nèi shí, gù zhì zhī yí shū. jí gè yǔ yào, míng dàn bìng qǐ.
府吏兒尋、李延共止,俱頭痛身熱,所苦正同。佗曰:「尋當下之,延當發汗。」或難其異,佗曰:「尋外實,延內實,故治之宜殊。」即各與藥,明旦並起。
yán dú yán xīn yǔ shù rén gòng hòu tuó, shì zhì, tuó wèi xīn yuē: jūn shēn zhōng jiā fǒu? xīn yuē: zì rú cháng. tuó yuē: jūn yǒu jí bìng jiàn yú miàn, mò duō yǐn jiǔ. zuò bì guī, xíng shù lǐ, xīn zú tóu xuàn duò chē, rén fú jiāng hái, zài guī jiā, zhōng sù sǐ.
鹽瀆嚴昕與數人共候佗,適至,佗謂昕曰:「君身中佳否?」昕曰:「自如常。」佗曰:「君有急病見於面,莫多飲酒。」坐畢歸,行數里,昕卒頭眩墮車,人扶將還,載歸家,中宿死。
gù dū yóu dùn zi xiàn dé bìng yǐ chà, yì tuó shì mài, yuē: shàng xū, wèi dé fù, wù wèi láo shì, yù nèi jí sǐ. lín sǐ, dāng tǔ shé shù cùn. qí qī wén qí bìng chú, cóng bǎi yú lǐ lái shěng zhī, zhǐ sù jiāo jiē, zhōng jiān sān rì fā bìng, yī rú tuó yán.
故督郵頓子獻得病已差,詣佗視脈,曰:「尚虛,未得復,勿為勞事,御內即死。臨死,當吐舌數寸。」其妻聞其病除,從百餘里來省之,止宿交接,中間三日發病,一如佗言。
dū yóu xú yì dé bìng, tuó wǎng shěng zhī. yì wèi tuó yuē: zuó shǐ yī cáo lì liú zū zhēn wèi guǎn qì, biàn kǔ kài sòu, yù wò bù ān. tuó yuē: cì bù dé wèi guǎn, wù zhōng gān yě, shí dāng rì jiǎn, wǔ rì bù jiù. suì rú tuó yán.
督郵徐毅得病,佗往省之。毅謂佗曰:「昨使醫曹吏劉租針胃管訖,便苦欬嗽,欲臥不安。」佗曰:「刺不得胃管,誤中肝也,食當日減,五日不救。」遂如佗言。
dōng yáng chén shū shān xiǎo nán èr suì dé jí, xià lì cháng xiān tí, rì yǐ léi kùn. wèn tuó, tuó yuē: qí mǔ huái qū, yáng qì nèi yǎng, rǔ zhōng xū lěng, ér dé mǔ hán, gù lìng bù shí yù. tuó yǔ sì wù nǚ wǎn wán, shí rì jí chú.
東陽陳叔山小男二歲得疾,下利常先啼,日以羸困。問佗,佗曰:「其母懷軀,陽氣內養,乳中虛冷,兒得母寒,故令不時愈。」佗與四物女宛丸,十日即除。
péng chéng fū rén yè zhī cè, chài shì qí shǒu, shēn hū wú lài. tuó lìng wēn tāng jìn rè, zì shǒu qí zhōng, zú kě dé mèi, dàn páng rén shù wèi yì tāng, tāng lìng nuǎn zhī, qí dàn jí yù.
彭城夫人夜之廁,蠆螫其手,呻呼無賴。佗令溫湯近熱,漬手其中,卒可得寐,但旁人數為易湯,湯令暖之,其旦即愈。
jūn lì méi píng dé bìng, chú míng hái jiā, jiā jū guǎng líng, wèi zhì èr bǎi lǐ, zhǐ qīn rén shě. yǒu qǐng, tuó ǒu zhì zhǔ rén xǔ, zhǔ rén lìng tuó shì píng, tuó wèi píng yuē: jūn zǎo jiàn wǒ, kě bù zhì cǐ. jīn jí yǐ jié, cù qù kě dé yǔ jiā xiāng jiàn, wǔ rì zú. yīng shí guī, rú tuó suǒ kè.
軍吏梅平得病,除名還家,家居廣陵,未至二百里,止親人舍。有頃,佗偶至主人許,主人令佗視平,佗謂平曰:「君早見我,可不至此。今疾已結,促去可得與家相見,五日卒。」應時歸,如佗所刻。
tuó háng dào, jiàn yī rén bìng yàn sāi, shì shí ér bù dé xià, jiā rén chē zài yù wǎng jiù yī. tuó wén qí shēn yín, zhù chē wǎng shì, yǔ zhī yuē: xiàng lái dào biān yǒu mài bǐng jiā suàn jī dà cù, cóng qǔ sān shēng yǐn zhī, bìng zì dāng qù. jí rú tuó yán, lì tǔ shé yī méi, xiàn chē biān, yù zào tuó. tuó shàng wèi hái, xiǎo ér xì mén qián, nì jiàn, zì xiāng wèi yuē: shì féng wǒ gōng, chē biān bìng shì yě. jí zhě qián rù zuò, jiàn tuó běi bì xiàn cǐ shé bèi yuē yǐ shí shù.
佗行道,見一人病咽塞,嗜食而不得下,家人車載欲往就醫。佗聞其呻吟,駐車往視,語之曰:「向來道邊有賣餅家蒜齏大酢,從取三升飲之,病自當去。」即如佗言,立吐蛇一枚,縣車邊,欲造佗。佗尚未還,小兒戲門前,逆見,自相謂曰:「似逢我公,車邊病是也。」疾者前入坐,見佗北壁縣此蛇輩約以十數。
yòu yǒu yī jùn shǒu bìng, tuó yǐ wèi qí rén shèng nù zé chà, nǎi duō shòu qí huò ér bù jiā zhì, wú hé qì qù, liú shū mà zhī. jùn shǒu guǒ dà nù, lìng rén zhuī zhuō shā tuó. jùn shǒu zi zhī zhī, shǔ shǐ wù zhú. shǒu chēn huì jì shén, tǔ hēi xuè shù shēng ér yù.
又有一郡守病,佗以為其人盛怒則差,乃多受其貨而不加治,無何棄去,留書罵之。郡守果大怒,令人追捉殺佗。郡守子知之,屬使勿逐。守瞋恚既甚,吐黑血數升而愈。
yòu yǒu yī shì dài fū bù kuài, tuó yún: jūn bìng shēn, dāng pò fù qǔ. rán jūn shòu yì bù guò shí nián, bìng bù néng shā jūn, rěn bìng shí suì, shòu jù dāng jǐn, bù zú gù zì kū liè. shì dài fū bù nài tòng yǎng, bì yù chú zhī. tuó suì xià shǒu, suǒ huàn xún chà, shí nián jìng sǐ.
又有一士大夫不快,佗云:「君病深,當破腹取。然君壽亦不過十年,病不能殺君,忍病十歲,壽俱當盡,不足故自刳裂。」士大夫不耐痛癢,必欲除之。佗遂下手,所患尋差,十年竟死。
guǎng líng tài shǒu chén dēng dé bìng, xiōng zhōng fán mèn, miàn chì bù shí. tuó mài zhī yuē: fǔ jūn wèi zhōng yǒu chóng shù shēng, yù chéng nèi jū, shí xīng wù suǒ wèi yě. jí zuò tāng èr shēng, xiān fú yī shēng, sī xū jǐn fú zhī. shí qǐng, tǔ chū sān shēng xǔ chóng, chì tóu jiē dòng, bàn shēn shì shēng yú kuài yě, suǒ kǔ biàn yù. tuó yuē: cǐ bìng hòu sān qī dāng fā, yù liáng yī nǎi kě jì jiù. yī qī guǒ fā dòng, shí tuó bù zài, rú yán ér sǐ.
廣陵太守陳登得病,胸中煩懣,面赤不食。佗脈之曰:「府君胃中有蟲數升,欲成內疽,食腥物所為也。」即作湯二升,先服一升,斯須盡服之。食頃,吐出三升許蟲,赤頭皆動,半身是生魚膾也,所苦便愈。佗曰:「此病後三期當發,遇良醫乃可濟救。」依期果發動,時佗不在,如言而死。
tài zǔ wén ér zhào tuó, tuó cháng zài zuǒ yòu. tài zǔ kǔ tóu fēng, měi fā, xīn luàn mù xuàn, tuó zhēn gé, suí shǒu ér chà.
太祖聞而召佗,佗常在左右。太祖苦頭風,每發,心亂目眩,佗針鬲,隨手而差。
lǐ jiāng jūn qī bìng shén, hū tuó shì mài, yuē: shāng shēn ér tāi bù qù. jiāng jūn yán: wén shí shāng shēn, tāi yǐ qù yǐ. tuó yuē: àn mài, tāi wèi qù yě. jiāng jūn yǐ wèi bù rán. tuó shě qù, fù shāo xiǎo chāi. bǎi yú rì fù dòng, gèng hū tuó, tuó yuē: cǐ mài gù shì yǒu tāi. qián dāng shēng liǎng ér, yī ér xiān chū, xuè chū shén duō, hòu ér bù jí shēng. mǔ bù zì jué, páng rén yì bù wù, bù fù yíng, suì bù dé shēng. tāi sǐ, xuè mài bù fù guī, bì zào zhe mǔ jí, gù shǐ duō jí tòng. jīn dāng yǔ tāng, bìng zhēn yī chù, cǐ sǐ tāi bì chū. tāng zhēn jì jiā, fù tòng jí rú yù shēng zhě. tuó yuē: cǐ sǐ tāi jiǔ kū, bù néng zì chū, yí shǐ rén tàn zhī. guǒ dé yī sǐ nán, shǒu zú wán jù, sè hēi, zhǎng kě chǐ suǒ.
李將軍妻病甚,呼佗視脈,曰:「傷娠而胎不去。」將軍言:「聞實傷娠,胎已去矣。」佗曰:「案脈,胎未去也。」將軍以為不然。佗捨去,婦稍小差。百餘日復動,更呼佗,佗曰:「此脈故事有胎。前當生兩兒,一兒先出,血出甚多,後兒不及生。母不自覺,旁人亦不寤,不復迎,遂不得生。胎死,血脈不復歸,必燥著母脊,故使多脊痛。今當與湯,並針一處,此死胎必出。」湯針既加,婦痛急如欲生者。佗曰:「此死胎久枯,不能自出,宜使人探之。」果得一死男,手足完具,色黑,長可尺所。
tuó zhī jué jì, fán cǐ lèi yě. rán běn zuò shì rén, yǐ yī jiàn yè, yì cháng zì huǐ, hòu tài zǔ qīn lǐ, dé bìng dǔ zhòng, shǐ tuó zhuān shì. tuó yuē: cǐ jìn nán jì, héng shì gōng zhì, kě yán suì yuè. tuó jiǔ yuǎn jiā sī guī, yīn yuē: dāng dé jiā shū, fāng yù zàn hái ěr. dào jiā, cí yǐ qī bìng, shù qǐ qī bù fǎn. tài zǔ lèi shū hū, yòu chì jùn xiàn fā qiǎn. tuó shì néng yàn shí shì, yóu bù shàng dào. tài zǔ dà nù, shǐ rén wǎng jiǎn. ruò qī xìn bìng, cì xiǎo dòu sì shí hú, kuān jiǎ xiàn rì ruò qí xū zhà, biàn shōu sòng zhī. yú shì chuán fù xǔ yù, kǎo yàn shǒu fú. xún yù qǐng yuē: tuó shù shí gōng, rén mìng suǒ xiàn, yí hán yòu zhī. tài zǔ yuē: bù yōu, tiān xià dāng wú cǐ shǔ bèi yé? suì kǎo jìng tuó. tuó lín sǐ, chū yī juàn shū yǔ yù lì, yuē: cǐ kě yǐ huó rén. lì wèi fǎ bù shòu, tuó yì bù qiáng, suǒ huǒ shāo zhī. tuó sǐ hòu, tài zǔ tóu fēng wèi chú. tài zǔ yuē: tuó néng yù cǐ. xiǎo rén yǎng wú bìng, yù yǐ zì zhòng, rán wú bù shā cǐ zi, yì zhōng dāng bù wèi wǒ duàn cǐ gēn yuán ěr. jí hòu ài zi cāng shū bìng yīn, tài zǔ tàn yuē: wú huǐ shā huá tuó, lìng cǐ ér qiáng sǐ yě.
佗之絕技,凡此類也。然本作士人,以醫見業,意常自悔,後太祖親理,得病篤重,使佗專視。佗曰:「此近難濟,恆事攻治,可延歲月。」佗久遠家思歸,因曰:「當得家書,方欲暫還耳。「到家,辭以妻病,數乞期不反。太祖累書呼,又敕郡縣發遣。佗恃能厭食事,猶不上道。太祖大怒,使人往檢。若妻信病,賜小豆四十斛,寬假限日;若其虛詐,便收送之。於是傳付許獄,考驗首服。荀彧請曰:「佗術實工,人命所縣,宜含宥之。」太祖曰:「不憂,天下當無此鼠輩耶?」遂考竟佗。佗臨死,出一卷書與獄吏,曰:「此可以活人。」吏畏法不受,佗亦不強,索火燒之。佗死後,太祖頭風未除。太祖曰:「佗能愈此。小人養吾病,欲以自重,然吾不殺此子,亦終當不為我斷此根原耳。」及後愛子倉舒病因,太祖嘆曰:「吾悔殺華佗,令此兒強死也。」
chū, jūn lì lǐ chéng kǔ kài sòu, zhòu yè bù wù, shí tǔ nóng xuè, yǐ wèn tuó. tuó yán: jūn bìng cháng yōng, kài zhī suǒ tǔ, fēi cóng fèi lái yě. yǔ jūn sàn liǎng qián, dāng tǔ èr shēng yú nóng xuè qì, kuài zì yǎng, yī yuè kě xiǎo qǐ, hǎo zì jiāng ài, yī nián biàn jiàn. shí bā suì dāng yī xiǎo fā, fú cǐ sàn, yì xíng fù chà. ruò bù dé cǐ yào, gù dāng sǐ. fù yǔ liǎng qián sàn, chéng dé yào qù. wǔ liù suì, qīn zhōng rén yǒu bìng rú chéng zhě, wèi chéng yuē: qīng jīn qiáng jiàn, wǒ yù sǐ, hé rěn wú jí qù yào, yǐ dài bù xiáng? xiān chí dài wǒ, wǒ chà, wèi qīng cóng huá tuó gèng suǒ. chéng yǔ zhī. yǐ gù dào qiào, shì zhí tuó jiàn shōu, cōng cōng bù rěn cóng qiú. hòu shí bā suì, chéng bìng jìng fā, wú yào kě fú, yǐ zhì yú sǐ.
初,軍吏李成苦欬嗽,晝夜不寤,時吐膿血,以問佗。佗言:「君病腸臃,欬之所吐,非從肺來也。與君散兩錢,當吐二升餘膿血訖,快自養,一月可小起,好自將愛,一年便健。十八歲當一小發,服此散,亦行復差。若不得此藥,故當死。」復與兩錢散,成得藥去。五六歲,親中人有病如成者,謂成曰:「卿今強健,我欲死,何忍無急去藥,以待不祥?先持貸我,我差,為卿從華佗更索。」成與之。已故到譙,適值佗見收,怱怱不忍從求。後十八歲,成病竟發,無藥可服,以至於死。
guǎng líng wú pǔ péng chéng fán ā jiē cóng tuó xué. pǔ yī zhǔn tuó zhì, duō suǒ quán jì. tuó yǔ pǔ yuē: rén tǐ yù de láo dòng, dàn bù dāng shǐ jí ěr. dòng yáo zé gǔ qì dé xiāo, xuè mài liú tōng, bìng bù dé shēng, pì yóu hù shū bù xiǔ shì yě. shì yǐ gǔ zhī xiān zhě wèi dǎo yǐn zhī shì, xióng jǐng chī gù, yǐn wǎn yāo tǐ, dòng zhū guān jié, yǐ qiú nán lǎo. wú yǒu yī shù, míng wǔ qín zhī xì, yī yuē hǔ, èr yuē lù, sān yuē xióng, sì yuē yuán, wǔ yuē niǎo, yì yǐ chú jí, bìng lì tí zú, yǐ dāng dǎo yǐn. tǐ zhōng bù kuài, qǐ zuò yī qín zhī xì, zhān rú hàn chū, yīn shàng zhe fěn, shēn tǐ qīng biàn, fù zhōng yù shí. pǔ shī xíng zhī, nián jiǔ shí yú, ěr mù cōng míng, chǐ yá wán jiān. ā shàn zhēn shù. fán yī xián yán bèi jí xiōng cáng zhī jiān bù kě wàng zhēn, zhēn zhī bù guò sì fēn, ér ā zhēn bèi rù yī èr cùn, jù què xiōng cáng zhēn xià wǔ liù cùn, ér bìng zhé jiē chōu. ā cóng tuó qiú kě fú shí yì yú rén zhě, tuó shòu yǐ qī yè qīng nián sàn. qī yè xiè yī shēng, qīng nián xiè shí sì liǎng, yǐ shì wèi lǜ, yán jiǔ fú qù sān chóng, lì wǔ cáng, qīng tǐ, shǐ rén tóu bù bái. ā cóng qí yán, shòu bǎi yú suì. qī yè chù suǒ ér yǒu, qīng nián shēng yú fēng pèi péng chéng jí zhāo gē yún.
廣陵吳普、彭城樊阿皆從佗學。普依准佗治,多所全濟。佗語普曰:「人體欲得勞動,但不當使極爾。動搖則谷氣得消,血脈流通,病不得生,譬猶戶樞不朽是也。是以古之仙者為導引之事,熊頸鴟顧,引輓腰體,動諸關節,以求難老。吾有一術,名五禽之戲,一曰虎,二曰鹿,三曰熊,四曰猿,五曰鳥,亦以除疾,並利蹄足,以當導引。體中不快,起作一禽之戲,沾濡汗出,因上著粉,身體輕便,腹中欲食。」普施行之,年九十餘,耳目聰明,齒牙完堅。阿善針術。凡醫咸言背及胸藏之間不可妄針,針之不過四分,而阿針背入一二寸,巨闕胸藏針下五六寸,而病輒皆瘳。阿從佗求可服食益於人者,佗授以漆葉青黏散。漆葉屑一升,青黏屑十四兩,以是為率,言久服去三蟲,利五藏,輕體,使人頭不白。阿從其言,壽百餘歲。漆葉處所而有,青黏生於豐、沛、彭城及朝歌雲。
dù kuí zì gōng liáng, hé nán rén yě. yǐ zhī yīn wèi yǎ lè láng, zhōng píng wǔ nián, jí qù guān. zhōu jùn sī tú lǐ pì, yǐ shì luàn bēn jīng zhōu. jīng zhōu mù liú biǎo lìng yǔ mèng yào wèi hàn zhǔ hé yǎ lè, lè bèi, biǎo yù tíng guān zhī, kuí jiàn yuē: jīn jiāng jūn hào bù wèi tiān zǐ hé lè, ér tíng zuò zhī, wú nǎi bù kě hū! biǎo nà qí yán ér zhǐ. hòu biǎo zi cóng jiàng tài zǔ, tài zǔ yǐ kuí wèi jūn móu jì jiǔ, cān tài lè shì, yīn lìng chuàng zhì yǎ lè.
杜夔字公良,河南人也。以知音為雅樂郎,中平五年,疾去官。州郡司徒禮辟,以世亂奔荊州。荊州牧劉表令與孟曜為漢主合雅樂,樂備,表欲庭觀之,夔諫曰:「今將軍號【不】為天子合樂,而庭作之,無乃不可乎!」表納其言而止。後表子琮降太祖,太祖以夔為軍謀祭酒,參太樂事,因令創製雅樂。
kuí shàn zhōng lǜ, cōng sī guò rén, sī zhú bā yīn, mí suǒ bù néng, wéi gē wǔ fēi suǒ zhǎng. shí sàn láng dèng jìng yǐn qí shàn yǒng yǎ lè, gē shī yǐn hú néng gē zōng miào jiāo sì zhī qū, wǔ shī féng sù fú yǎng xiǎo zhī xiān dài zhū wǔ, kuí zǒng tǒng yán jīng, yuǎn kǎo zhū jīng, jìn cǎi gù shì, jiào xí jiǎng yì, bèi zuò lè qì, shào fù xiān dài gǔ lè, jiē zì kuí shǐ yě.
夔善鐘律,聰思過人,絲竹八音,靡所不能,惟歌舞非所長。時散郎鄧靜、尹齊善詠雅樂,歌師尹胡能歌宗廟郊祀之曲,舞師馮肅、服養曉知先代諸舞,夔總統研精,遠考諸經,近采故事,教習講肄,備作樂器,紹復先代古樂,皆自夔始也。
huáng chū zhōng, wèi tài lè lìng xié lǜ dū wèi. hàn zhù zhōng gōng chái yù qiǎo yǒu yì sī, xíng qì zhī zhōng, duō suǒ zào zuò, yì wèi shí guì rén jiàn zhī. kuí lìng yù zhù tóng zhōng, qí shēng jūn qīng zhuó duō bù rú fǎ, shù huǐ gǎi zuò. yù shén yàn zhī, wèi kuí qīng zhuó rèn yì, pō jù hàn kuí. kuí yù gèng xiāng bái yú tài zǔ, tài zǔ qǔ suǒ zhù zhōng, zá cuò gèng shì, rán hòu zhī kuí wèi jīng ér yù zhī wàng yě, yú shì zuì yù jí zhū zi, jiē wèi yǎng mǎ shì. wén dì ài dài yù, yòu cháng lìng kuí yǔ mǎ zhēn děng yú bīn kè zhī zhōng chuī shēng gǔ qín, kuí yǒu nán sè, yóu shì dì yì bù yuè. hòu yīn tā shì xì kuí, shǐ mǎ zhēn děng jiù xué, kuí zì wèi suǒ xí zhě yǎ, shì huàn yǒu běn, yì yóu bù mǎn, suì chù miǎn yǐ zú.
黃初中,為太樂令、協律都尉。漢鑄鐘工柴玉巧有意思,形器之中,多所造作,亦為時貴人見知。夔令玉鑄銅鐘,其聲均清濁多不如法,數毀改作。玉甚厭之,謂夔清濁任意,頗拒捍夔。夔、玉更相白於太祖,太祖取所鑄鐘,雜錯更試,然後知夔為精而玉之妄也,於是罪玉及諸子,皆為養馬士。文帝愛待玉,又嘗令夔與〈馬真〉等於賓客之中吹笙鼓琴,夔有難色,由是帝意不閱。後因他事系夔,使〈馬真〉等就學,夔自謂所習者雅,仕宦有本,意猶不滿,遂黜免以卒。
dì zǐ hé nán shào dēng zhāng tài sāng fù, gè zhì tài lè chéng, xià pī chén háng sī lǜ zhōng láng jiāng. zì zuǒ yán nián děng suī miào yú yīn, xián shàn zhèng shēng, qí hào gǔ cún zhèng mò jí kuí.
弟子河南邵登、張泰、桑馥,各至太樂丞,下邳陳頏司律中郎將。自左延年等雖妙於音,咸善鄭聲,其好古存正莫及夔。
zhū jiàn píng, pèi guó rén yě. shàn xiāng shù, yú lǘ xiàng zhī jiān, xiào yàn fēi yī. tài zǔ wèi wèi gōng, wén zhī, zhào wèi láng. wén dì wèi wǔ guān jiāng, zuò shàng huì kè sān shí yú rén, wén dì wèn jǐ nián shòu, yòu lìng biàn xiāng zhòng bīn. jiàn píng yuē: jiāng jūn dāng shòu bā shí, zhì sì shí shí dāng yǒu xiǎo è, yuàn jǐn hù zhī. wèi xià hóu wēi yuē: jūn sì shí jiǔ wèi wèi zhōu mù, ér dāng yǒu è, è ruò dé guò, kě nián zhì qī shí, zhì wèi gōng fǔ. wèi yīng qú yuē: jūn liù shí èr wèi wèi cháng bó, ér dāng yǒu è, xiān cǐ yī nián, dāng dú jiàn yī bái gǒu, ér páng rén bù jiàn yě. wèi cáo biāo yuē: jūn jù fān guó, zhì wǔ shí qī dāng è yú bīng, yí shàn fáng zhī.
朱建平,沛國人也。善相術,於閭巷之間,效驗非一。太祖為魏公,聞之,召為郎。文帝為五官將,坐上會客三十餘人,文帝問己年壽,又令遍相眾賓。建平曰:「將軍當壽八十,至四十時當有小厄,願謹護之。」謂夏侯威曰:「君四十九位為州牧,而當有厄,厄若得過,可年至七十,致位公輔。」謂應璩曰:「君六十二位為常伯,而當有厄,先此一年,當獨見一白狗,而旁人不見也。」謂曹彪曰:「君據藩國,至五十七當厄於兵,宜善防之。」
chū, yǐng chuān xún yōu zhōng yáo xiāng yǔ qīn shàn. yōu xiān wáng, zi yòu. yáo jīng jì qí mén hù, yù jià qí qiè. yǔ rén shū yuē: wú yǔ gōng dá céng gòng shǐ zhū jiàn píng xiāng, jiàn píng yuē:' xún jūn suī shǎo, rán dāng yǐ hòu shì fù zhōng jūn.' wú shí zhāo zhī yuē:' wéi dāng jià qīng ā wù ěr.' hé yì cǐ zi jìng zǎo yǔn méi, xì yán suì yàn hū! jīn yù jià ā wù, shǐ de shàn chù. zhuī sī jiàn píng zhī miào, suī táng jǔ xǔ fù hé yǐ fù jiā yě!
初,潁川荀攸、鍾繇相與親善。攸先亡,子幼。繇經紀其門戶,欲嫁其妾。與人書曰:「吾與公達曾共使朱建平相,建平曰:'荀君雖少,然當以後事付鍾君。'吾時啁之曰:'惟當嫁卿阿騖耳。'何意此子竟早隕沒,戲言遂驗乎!今欲嫁阿騖,使得善處。追思建平之妙,雖唐舉、許負何以復加也!」
wén dì huáng chū qī nián, nián sì shí, bìng kùn, wèi zuǒ yòu yuē: jiàn píng suǒ yán bā shí, wèi zhòu yè yě, wú qí jué yǐ. qǐng zhī, guǒ bēng. xià hóu wēi wèi yǎn zhōu cì shǐ, nián sì shí jiǔ, shí èr yuè shàng xún dé jí, niàn jiàn píng zhī yán, zì fēn bì sǐ, yù zuò yí lìng jí sòng sàng zhī bèi, xián shǐ sù bàn. zhì xià xún zhuǎn chà, chuí yǐ píng fù. sān shí rì rì zè, qǐng jì gāng dà lì shè jiǔ, yuē: wú suǒ kǔ jiàn píng, míng rì jī míng, nián biàn wǔ shí, jiàn píng zhī jiè, zhēn bì guò yǐ. wēi bà kè zhī hòu, hé míng jí dòng, yè bàn suì zú. qú liù shí yī wèi shì zhōng, zhí shěng nèi, chuā jiàn bái gǒu, wèn zhī zhòng rén, xī wú jiàn zhě. yú shì shù jù huì, bìng jí yóu guān tián lǐ, yǐn yàn zì yú, guò qī yī nián, liù shí sān zú. cáo biāo fēng chǔ wáng, nián wǔ shí qī, zuò yǔ wáng líng tōng móu, cì sǐ. fán shuō cǐ bèi, wú bù rú yán, bù néng jù xiáng, gù cū jì shù shì. wéi xiāng sī kōng wáng chǎng zhēng běi jiāng jūn chéng xǐ zhōng lǐng jūn wáng sù yǒu cuō diē yún. sù nián liù shí èr, jí dǔ, zhòng yī bìng yǐ wèi bù yù. sù fū rén wèn yǐ qiǎn yán, sù yún: jiàn píng xiāng wǒ yú qī shí, wèi zhì sān gōng, jīn jiē wèi yě, jiāng hé lǜ hū! ér sù jìng zú.
文帝黃初七年,年四十,病困,謂左右曰:「建平所言八十,謂晝夜也,吾其決矣。」頃之,果崩。夏侯威為兗州刺史,年四十九,十二月上旬得疾,念建平之言,自分必死,豫作遺令及送喪之備,咸使素辦。至下旬轉差,垂以平復。三十日日昃,請紀綱大吏設酒,曰:「吾所苦漸平,明日雞鳴,年便五十,建平之戒,真必過矣。」威罷客之後,合瞑疾動,夜半遂卒。璩六十一為侍中,直省內,欻見白狗,問之眾人,悉無見者。於是數聚會,並急游觀田裡,飲宴自娛,過期一年,六十三卒。曹彪封楚王,年五十七,坐與王凌通謀,賜死。凡說此輩,無不如言,不能具詳,故粗記數事。惟相司空王昶、征北將軍程喜、中領軍王肅有蹉跌雲。肅年六十二,疾篤,眾醫並以為不愈。肅夫人問以遣言,肅云:「建平相我逾七十,位至三公,今皆未也,將何慮乎!」而肅竟卒。
jiàn píng yòu shàn xiāng mǎ. wén dì jiāng chū, qǔ mǎ wài rù, jiàn píng dào yù zhī, yǔ yuē: cǐ mǎ zhī xiāng, jīn rì sǐ yǐ. dì jiāng chéng mǎ, mǎ è yī xiāng, jīng yǎo wén dì xī, dì dà nù, jí biàn shā zhī. jiàn píng huáng chū zhōng zú.
建平又善相馬。文帝將出,取馬外入,建平道遇之,語曰:「此馬之相,今日死矣。」帝將乘馬,馬惡衣香,驚咬文帝膝,帝大怒,即便殺之。建平黃初中卒。
zhōu xuān zì kǒng hé, lè ān rén yě. wèi jùn lì. tài shǒu yáng pèi mèng rén yuē: bā yuè yī rì cáo gōng dāng zhì, bì yǔ jūn zhàng, yǐn yǐ yào jiǔ. shǐ xuān zhàn zhī. shì shí huáng jīn zéi qǐ, xuān duì yuē: fū zhàng qǐ ruò zhě, yào zhì rén bìng, bā yuè yī rì, zéi bì chú miè. zhì qī, zéi guǒ pò.
周宣字孔和,樂安人也。為郡吏。太守楊沛夢人曰:「八月一日曹公當至,必與君杖,飲以藥酒。」使宣占之。是時黃巾賊起,宣對曰:「夫杖起弱者,藥治人病,八月一日,賊必除滅。」至期,賊果破。
hòu dōng píng liú zhēn mèng shé sì zú, xué jū mén zhōng, shǐ xuān zhàn zhī, xuān yuē: cǐ wèi guó mèng, fēi jūn jiā zhī shì yě. dāng shā nǚ zǐ ér zuò zéi zhě. qǐng zhī, nǚ zéi zhèng jiāng suì jù yí tǎo, yǐ shé nǚ zǐ zhī xiáng, zú fēi shé zhī suǒ yí gù yě.
後東平劉楨夢蛇四足,穴居門中,使宣占之,宣曰:「此為國夢,非君家之事也。當殺女子而作賊者。」頃之,女賊鄭、姜遂俱夷討,以蛇女子之祥,足非蛇之所宜故也。
wén dì wèn xuān yuē: wú mèng diàn wū liǎng wǎ duò dì, huà wèi shuāng yuān yāng, cǐ hé wèi yě? xuān duì yuē: hòu gōng dāng yǒu bào sǐ zhě. dì yuē: wú zhà qīng ěr! xuān duì yuē: fū mèng zhě yì ěr, gǒu yǐ xíng yán, biàn zhàn jí xiōng. yán wèi bì, ér huáng mén lìng zòu gōng rén xiāng shā. wú jǐ, dì fù wèn yuē: wǒ zuó yè mèng qīng qì zì dì shǔ tiān. xuān duì yuē: tiān xià dāng yǒu guì nǚ zǐ yuān sǐ. shì shí, dì yǐ qiǎn shǐ cì zhēn hòu xǐ shū, wén xuān yán ér huǐ zhī, qiǎn rén zhuī shǐ zhě bù jí. dì fù wèn yuē: wú mèng mó qián wén, yù lìng miè ér gèng yù míng, cǐ hé wèi xié? xuān chàng rán bù duì. dì zhòng wèn zhī, xuān duì yuē: cǐ zì bì xià jiā shì, suī yì yù ěr ér tài hòu bù tīng, shì yǐ wén yù miè ér míng ěr. shí dì yù zhì dì zhí zhī zuì, bī yú tài hòu, dàn jiā biǎn jué. yǐ xuān wèi zhōng láng, shǔ tài shǐ.
文帝問宣曰:「吾夢殿屋兩瓦墮地,化為雙鴛鴦,此何謂也?「宣對曰:「後宮當有暴死者。」帝曰:「吾詐卿耳!」宣對曰:「夫夢者意耳,苟以形言,便占吉凶。」言未畢,而黃門令奏宮人相殺。無幾,帝復問曰:「我昨夜夢青氣自地屬天。」宣對曰:「天下當有貴女子冤死。「是時,帝已遣使賜甄后璽書,聞宣言而悔之,遣人追使者不及。帝復問曰:「吾夢摩錢文,欲令滅而更愈明,此何謂邪?」宣悵然不對。帝重問之,宣對曰:「此自陛下家事,雖意欲爾而太后不聽,是以文欲滅而明耳。」時帝欲治弟植之罪,偪於太后,但加貶爵。以宣為中郎,屬太史。
cháng yǒu wèn xuān yuē: wú zuó yè mèng jiàn chú gǒu, qí zhàn hé yě? xuān dá yuē: jūn yù de měi shí ěr! yǒu qǐng, chū xíng, guǒ yù fēng shàn. hòu yòu wèn xuān yuē: zuó yè fù mèng jiàn chú gǒu, hé yě? xuān yuē: jūn yù duò chē zhé jiǎo, yí jiè shèn zhī. qǐng zhī, guǒ rú xuān yán. hòu yòu wèn xuān: zuó yè fù mèng jiàn chú gǒu, hé yě? xuān yuē: jūn jiā shī huǒ, dāng shàn hù zhī. é suì huǒ qǐ. yǔ xuān yuē: qián hòu sān shí, jiē bù mèng yě. liáo shì jūn ěr, hé yǐ jiē yàn xié? xuān duì yuē: cǐ shén líng dòng jūn shǐ yán, gù yǔ zhēn mèng wú yì yě. yòu wèn xuān yuē: sān mèng chú gǒu ér qí zhàn bù tóng, hé yě? xuān yuē: chú gǒu zhě, jì shén zhī wù. gù jūn shǐ mèng, dāng dé yú shí yě. jì sì jì qì, zé chú gǒu wèi chē suǒ lì, gù zhōng mèng dāng duò chē zhé jiǎo yě. chú gǒu jì chē lì zhī hòu, bì zài yǐ wèi qiáo, gù hòu mèng yōu shī huǒ yě. xuān zhī xù mèng, fán cǐ lèi yě. shí zhōng bā jiǔ, shì yǐ bǐ jiàn píng zhī xiāng yǐ. qí yú xiào gù bù cì liè. míng dì mò zú.
嘗有問宣曰:「吾昨夜夢見芻狗,其占何也?」宣答曰:「君欲得美食耳!」有頃,出行,果遇豐膳。後又問宣曰:「昨夜復夢見芻狗,何也?「宣曰:「君欲墮車折腳,宜戒慎之。「頃之,果如宣言。後又問宣:「昨夜復夢見芻狗,何也?「宣曰:「君家失火,當善護之。」俄遂火起。語宣曰:「前後三時,皆不夢也。聊試君耳,何以皆驗邪?」宣對曰:「此神靈動君使言,故與真夢無異也。」又問宣曰:「三夢芻狗而其占不同,何也?」宣曰:「芻狗者,祭神之物。故君始夢,當得餘食也。祭祀既訖,則芻狗為車所轢,故中夢當墮車折腳也。芻狗既車轢之後,必載以為樵,故後夢憂失火也。」宣之敘夢,凡此類也。十中八九,世以比建平之相矣。其餘效故不次列。明帝末卒。
guǎn hé zì gōng míng, píng yuán rén yě. róng mào cū chǒu, wú wēi yí ér shì jiǔ, yǐn shí yán xì, bù zé fēi lèi, gù rén duō ài zhī ér bù jìng yě.
管輅字公明,平原人也。容貌粗丑,無威儀而嗜酒,飲食言戲,不擇非類,故人多愛之而不敬也。
fù wèi lì cáo, lì cáo mín guō ēn xiōng dì sān rén, jiē dé bì jí, shǐ hé shì qí suǒ yóu. hé yuē: guà zhōng yǒu jūn běn mù, mù zhōng yǒu nǚ guǐ, fēi jūn bó mǔ, dāng shū mǔ yě. xī jī huāng zhī shì, dāng yǒu lì qí shù shēng mǐ zhě, pái zhe jǐng zhōng, zé zé yǒu shēng, tuī yī dà shí, xià pò qí tóu, gū hún yuān tòng, zì sù yú tiān. yú shì ēn tì qì fú zuì.
父為利漕,利漕民郭恩兄弟三人,皆得躄疾,使輅筮其所由。輅曰:「卦中有君本墓,墓中有女鬼,非君伯母,當叔母也。昔饑荒之世,當有利其數升米者,排著井中,嘖嘖有聲,推一大石,下破其頭,孤魂冤痛,自訴於天。」於是恩涕泣服罪。
guǎng píng liú fèng lín fù bìng kùn, yǐ mǎi guān qì. shí zhēng yuè yě, shǐ hé zhàn, yuē: mìng zài bā yuè xīn mǎo rì rì zhōng zhī shí. lín wèi bì bù rán, ér fù jiàn chà, zhì qiū fā dòng, yī rú hé yán.
廣平劉奉林婦病困,已買棺器。時正月也,使輅占,曰:「命在八月辛卯日日中之時。」林謂必不然,而婦漸差,至秋發動,一如輅言。
hé wǎng jiàn ān píng tài shǒu wáng jī, jī lìng zuò guà, hé yuē: dāng yǒu jiàn fù rén, shēng yī nán ér, duò dì biàn zǒu rù zào zhōng sǐ. yòu chuáng shàng dāng yǒu yī dà shé xián bǐ, xiǎo dà gòng shì, xū yú qù zhī yě. yòu wū lái rù shì zhōng, yǔ yàn gòng dòu, yàn sǐ, wū qù. yǒu cǐ sān guài. jī dà jīng, wèn qí jí xiōng. hé yuē: zhí kè shè jiǔ yuǎn, chī mèi wǎng liǎng wèi guài ěr. ér shēng biàn zǒu, fēi néng zì zǒu, zhí sòng wú jì zhī yāo jiāng qí rù zào yě. dà shé xián bǐ, zhí lǎo shū zuǒ ěr. wū yǔ yàn dòu, zhí lǎo líng xià ěr. jīn guà zhōng jiàn xiàng ér bù jiàn qí xiōng, zhī fēi yāo jiù zhī zhēng, zì wú suǒ yōu yě. hòu zú wú huàn.
輅往見安平太守王基,基令作卦,輅曰:「當有賤婦人,生一男兒,墮地便走入灶中死。又床上當有一大蛇銜筆,小大共視,須臾去之也。又烏來入室中,與燕共斗,燕死,烏去。有此三怪。」基大驚,問其吉凶。輅曰:「直客舍久遠,魑魅魍魎為怪耳。兒生便走,非能自走,直宋無忌之妖將其入灶也。大蛇銜筆,直老書佐耳。烏與燕斗,直老鈴下耳。今卦中見象而不見其凶,知非妖咎之徵,自無所憂也。」後卒無患。
shí xìn dōu lìng jiā fù nǚ jīng kǒng, gèng hù jí bìng, shǐ hé shì zhī. hé yuē: jūn běi táng xī tóu, yǒu liǎng sǐ nán zǐ, yī nán chí máo, yī nán chí gōng jiàn, tóu zài bì nèi, jiǎo zài bì wài. chí máo zhě zhǔ cì tóu, gù tóu zhòng tòng bù dé jǔ yě. chí gōng jiàn zhě zhǔ shè xiōng fù, gù xīn zhōng xiàn tòng bù dé yǐn shí yě. zhòu zé fú yóu, yè lái bìng rén, gù shǐ jīng kǒng yě. yú shì jué xǐ hái gǔ, jiā zhōng jiē yù.
時信都令家婦女驚恐,更互疾病,使輅筮之。輅曰:「君北堂西頭,有兩死男子,一男持矛,一男持弓箭,頭在壁內,腳在壁外。持矛者主刺頭,故頭重痛不得舉也。持弓箭者主射胸腹,故心中縣痛不得飲食也。晝則浮游,夜來病人,故使驚恐也。「於是掘徙骸骨,家中皆愈。
qīng hé wáng jīng qù guān hái jiā, hé yǔ xiāng jiàn. jīng yuē: jìn yǒu yī guài, dà bù xǐ zhī, yù fán zuò guà. guà chéng, hé yuē: yáo jí, bù wèi guài yě. jūn yè zài táng hù qián, yǒu yī liú guāng rú yàn jué zhě, rù jūn huái zhōng, yīn yīn yǒu shēng, nèi shén bù ān, jiě yī páng yáng, zhāo hū fù rén, mì suǒ yú guāng. jīng dà xiào yuē: shí rú jūn yán. hé yuē: jí, qiān guān zhī zhēng yě, qí yīng xíng zhì. qǐng zhī, jīng wèi jiāng xià tài shǒu.
清河王經去官還家,輅與相見。經曰:「近有一怪,大不喜之,欲煩作卦。」卦成,輅曰:「爻吉,不為怪也。君夜在堂戶前,有一流光如燕爵者,入君懷中,殷殷有聲,內神不安,解衣彷徉,招呼婦人,覓索餘光。」經大笑曰:「實如君言。」輅曰:「吉,遷官之徵也,其應行至。」頃之,經為江夏太守。
hé yòu zhì guō ēn jiā, yǒu fēi jiū lái zài liáng tóu, míng shén bēi. hé yuē: dāng yǒu lǎo gōng cóng dōng fāng lái, xié tún yī tóu, jiǔ yī hú. zhǔ rén suī xǐ, dāng yǒu xiǎo gù. míng rì guǒ yǒu kè, rú suǒ zhàn. ēn shǐ kè jié jiǔ jiè ròu shèn huǒ, ér shè jī zuò shí, jiàn cóng shù jiān jī zhōng shù suì nǚ zǐ shǒu, liú xiě jīng bù.
輅又至郭恩家,有飛鳩來在梁頭,鳴甚悲。輅曰:「當有老公從東方來,攜豚一頭,酒一壺。主人雖喜,當有小故。」明日果有客,如所占。恩使客節酒、戒肉、慎火,而射雞作食,箭從樹間激中數歲女子手,流血驚怖。
hé zhì ān dé lìng liú zhǎng rén jiā, yǒu míng què lái zài gé wū shàng, qí shēng shén jí. hé yuē: què yán dōng běi yǒu fù zuó shā fū, qiān yǐn xī jiā rén fū lí lóu, hòu bù guò rì zài yú yuān zhī jì, gào zhě zhì yǐ. dào shí, guǒ yǒu dōng běi tóng wǔ mín lái gào, lín fù shǒu shā qí fū, zhà yán xī jiā rén yǔ fū yǒu xián, lái shā wǒ xù.
輅至安德令劉長仁家,有鳴鵲來在閤屋上,其聲甚急。輅曰:「鵲言東北有婦昨殺夫,牽引西家人夫離婁,候不過日在虞淵之際,告者至矣。」到時,果有東北同伍民來告,鄰婦手殺其夫,詐言西家人與夫有嫌,來殺我婿。
hé zhì liè rén diǎn nóng wáng hóng zhí xǔ, yǒu piāo fēng gāo sān chǐ yú, cóng shēn shàng lái, zài tíng zhōng chuáng chuáng huí zhuǎn, xī yǐ fù qǐ, liáng jiǔ nǎi zhǐ. zhí yǐ wèn hé, hé yuē: dōng fāng dāng yǒu mǎ lì zhì, kǒng fù kū zi, rú hé! míng rì jiāo dōng lì dào, zhí zi guǒ wáng. zhí wèn qí gù, hé yuē: qí rì yǐ mǎo, zé zhǎng zi zhī hòu yě. mù luò yú shēn, dòu jiàn shēn, shēn pò yín, sǐ sàng zhī hòu yě. rì jiā wǔ ér fēng fā, zé mǎ zhī hòu yě. lí wèi wén zhāng, zé lì zhī hòu yě. shēn wèi wèi hǔ, hǔ wèi dà rén, zé fù zhī hòu yě. yǒu xióng zhì fēi lái, dēng zhí nèi líng zhù tóu, zhí dà yǐ bù ān, lìng hé zuò guà, hé yuē: dào wǔ yuè bì qiān. shí sān yuè yě, zhì qī, zhí guǒ wèi bó hǎi tài shǒu.
輅至列人典農王弘直許,有飄風高三尺餘,從申上來,在庭中幢幢迴轉,息以復起,良久乃止。直以問輅,輅曰:「東方當有馬吏至,恐父哭子,如何!」明日膠東吏到,直子果亡。直問其故,輅曰:「其日乙卯,則長子之候也。木落於申,斗建申,申破寅,死喪之候也。日加午而風發,則馬之候也。離為文章,則吏之候也。申未為虎,虎為大人,則父之候也。」有雄雉飛來,登直內鈴柱頭,直大以不安,令輅作卦,輅曰:「到五月必遷。」時三月也,至期,直果為勃海太守。
guǎn táo lìng zhū gé yuán qiān xīn xìng tài shǒu, hé wǎng zǔ jiàn zhī, bīn kè bìng huì. yuán zì qǐ qǔ yàn luǎn fēng kē zhī zhū zhe qì zhōng, shǐ shè fù. guà chéng, hé yuē: dì yī wù, hán qì xū biàn, yī hū yǔ táng, xióng cí yǐ xíng, chì yì shū zhāng, cǐ yàn luǎn yě. dì èr wù, jiā shì dào xiàn, mén hù zhòng duō, cáng jīng yù dú, dé qiū nǎi huà, cǐ fēng kē yě. dì sān wù, hú sù zhǎng zú, tǔ sī chéng luó, xún wǎng qiú shí, lì zài hūn yè, cǐ zhī zhū yě. jǔ zuò jīng xǐ.
館陶令諸葛原遷新興太守,輅往祖餞之,賓客並會。原自起取燕卵、蜂窠、蜘蛛著器中,使射覆。卦成,輅曰:「第一物,含氣須變,依乎宇堂,雄雌以形,翅翼舒張,此燕卵也。第二物,家室倒縣,門戶眾多,藏精育毒,得秋乃化,此蜂窠也。第三物,觳觫長足,吐絲成羅,尋網求食,利在昬夜,此蜘蛛也。」舉坐驚喜。
hé zú xiōng xiào guó, jū zài chì qiū, hé wǎng cóng zhī, yǔ èr kè huì. kè qù hòu, hé wèi xiào guó yuē: cǐ èr rén tiān tíng jí kǒu ěr zhī jiān tóng yǒu xiōng qì, yì biàn jù qǐ, shuāng hún wú zhái, liú hún yú hǎi, gǔ guī yú jiā, shǎo xǔ shí dāng bìng sǐ yě. fù shù shí rì, èr rén yǐn jiǔ zuì, yè gòng zài chē, niú jīng xià dào rù zhāng hé zhōng, jiē jí nì sǐ yě.
輅族兄孝國,居在斥丘,輅往從之,與二客會。客去後,輅謂孝國曰:「此二人天庭及口耳之間同有凶氣,異變俱起,雙魂無宅,流魂於海,骨歸於家,少許時當並死也。」複數十日,二人飲酒醉,夜共載車,牛驚下道入漳河中,皆即溺死也。
dāng cǐ zhī shí, hé zhī lín lǐ, wài hù bù bì, wú xiāng tōu qiè zhě. qīng hé tài shǒu huá biǎo, zhào hé wèi wén xué yuàn. ān píng zhào kǒng yào jiàn hé yú jì zhōu cì shǐ péi huī yuē: hé yǎ xìng kuān dà, yǔ shì wú jì, yǎng guān tiān wén zé tóng miào gān gōng dàn shēn, fǔ lǎn zhōu yì zé qí sī jì zhǔ. jīn míng shǐ jūn fāng chuí shén yōu sǒu, liú jīng jiǔ gāo, hé yí méng yīn hé zhī yīng, dé jí yǔ yí zhī shí. huī yú shì pì wèi wén xué cóng shì, yǐn yǔ xiāng jiàn, dà shàn yǒu zhī. xǐ bù jù lù, qiān zhì zhōng bié jià.
當此之時,輅之鄰里,外戶不閉,無相偷竊者。清河太守華表,召輅為文學掾。安平趙孔曜薦輅於冀州刺史裴徽曰:「輅雅性寬大,與世無忌,仰觀天文則同妙甘公、石申,俯覽周易則齊思季主。今明使君方垂神幽藪,留精九皋,輅宜蒙陰和之應,得及羽儀之時。」徽於是闢為文學從事,引與相見,大善友之。徙部鉅鹿,遷治中別駕。
chū yīng zhōu zhào, yǔ dì jì rú gòng zài, zhì wǔ chéng xī, zì guà jí xiōng, yǔ rú yún: dāng zài gù chéng zhōng jiàn sān lí, ěr zhě nǎi xiǎn. qián dào hé xī gù chéng jiǎo, zhèng jiàn sān lí gòng jù chéng cè, xiōng dì bìng xǐ. zhèng shǐ jiǔ nián jǔ xiù cái.
初應州召,與弟季儒共載,至武城西,自卦吉凶,語儒云:「當在故城中見三貍,爾者乃顯。」前到河西故城角,正見三貍共踞城側,兄弟並喜。正始九年舉秀才。
shí èr yuè èr shí bā rì, lì bù shàng shū hé yàn qǐng zhī, dèng yáng zài yàn xǔ. yàn wèi hé yuē: wén jūn zhe yáo shén miào, shì wèi zuò yī guà, zhī wèi dāng zhì sān gōng bù? yòu wèn: lián mèng jiàn qīng yíng shù shí tóu, lái zài bí shàng, qū zhī bù kěn qù, yǒu hé yì gù? hé yuē: fū fēi xiāo, tiān xià jiàn niǎo, jí qí zài lín shí shèn, zé huái wǒ hǎo yīn, kuàng hé xīn fēi cǎo mù, gǎn bù jǐn zhōng? xī yuán kǎi zhī bì zhòng huá, xuān huì cí hé, zhōu gōng zhī yì chéng wáng, zuò ér dài dàn, gù néng liú guāng liù hé, wàn guó xián níng. cǐ nǎi lǚ dào xiū yīng. fēi bǔ shì zhī suǒ míng yě. jīn jūn hóu wèi chóng shān yuè, shì ruò léi diàn, ér huái dé zhě xiān, wèi wēi zhě zhòng, dài fēi xiǎo xīn yì yì duō fú zhī rén. yòu bí zhě gěn, cǐ tiān zhōng zhī shān, gāo ér bù wēi, suǒ yǐ zhǎng shǒu guì yě. jīn qīng yíng chòu è, ér jí zhī yān. wèi jùn zhě diān, qīng háo zhě wáng, bù kě bù sī hài yíng zhī shù, shèng shuāi zhī qī. shì gù shān zài dì zhōng yuē qiān, léi zài tiān shàng yuē zhuàng qiān zé póu duō yì guǎ, zhuàng zé fēi lǐ bù lǚ. wèi yǒu sǔn jǐ ér bù guāng dà, xíng fēi ér bù shāng bài. yuàn jūn hóu shàng zhuī wén wáng liù yáo zhī zhǐ, xià sī ní fù tuàn xiàng zhī yì, rán hòu sān gōng kě jué, qīng yíng kě qū yě. yáng yuē: cǐ lǎo shēng zhī cháng tán. hé dá yuē: fū lǎo shēng zhě jiàn bù shēng, cháng tán zhě jiàn bù tán. yàn yuē: guò suì gèng dāng xiāng jiàn. hé hái yì shě, jù yǐ cǐ yán yǔ jiù shì, jiù shì zé hé yán tài qiē zhì. hé yuē yǔ sǐ rén yǔ, hé suǒ wèi xié? jiù dà nù, wèi hé kuáng bèi. suì cháo, xī běi dà fēng, chén āi bì tiān, shí yú rì, wén yàn yáng jiē zhū, rán hòu jiù shì nǎi fú.
十二月二十八日,吏部尚書何晏請之,鄧颺在晏許。晏謂輅曰:「聞君著爻神妙,試為作一卦,知位當至三公不?」又問:「連夢見青蠅數十頭,來在鼻上,驅之不肯去,有何意故?」輅曰:「夫飛鴞,天下賤鳥,及其在林食椹,則懷我好音,況輅心非草木,敢不盡忠?昔元、凱之弼重華,宣惠慈和,周公之翼成王,坐而待旦,故能流光六合,萬國咸寧。此乃履道休應。非卜筮之所明也。今君侯位重山嶽,勢若雷電,而懷德者鮮,畏威者眾,殆非小心翼翼多福之仁。又鼻者艮,此天中之山,高而不危,所以長守貴也。今青蠅臭惡,而集之焉。位峻者顛,輕豪者亡,不可不思害盈之數,盛衰之期。是故山在地中曰謙,雷在天上曰壯;謙則裒多益寡,壯則非禮不履。未有損己而不光大,行非而不傷敗。願君侯上追文王六爻之旨,下思尼父彖象之義,然後三公可決,青蠅可驅也。」颺曰:「此老生之常譚。」輅答曰:「夫老生者見不生,常譚者見不譚。」晏曰:「過歲更當相見。」輅還邑舍,具以此言語舅氏,舅氏責輅言太切至。輅曰;「與死人語,何所畏邪?」舅大怒,謂輅狂悖。歲朝,西北大風,塵埃蔽天,十餘日,聞晏、颺皆誅,然後舅氏乃服。
shǐ hé guò wèi jùn tài shǒu zhōng yù, gòng lùn yì yì, hé yīn yán bo kě zhī jūn shēng sǐ zhī rì. yù shǐ shì qí shēng rì yuè, rú yán wú cuō diē. yù dà è rán, yuē: jūn kě wèi yě. sǐ yǐ fù tiān, bù yǐ fù jūn. suì bù fù shì. yù wèn hé: tiān xià dāng tài píng fǒu? hé yuē: fāng jīn sì jiǔ tiān fēi, lì jiàn dà rén, shén wǔ shēng jiàn, wáng dào wén míng, hé yōu bù píng? yù wèi jiě hé yán, wú jǐ, cáo shuǎng děng zhū, nǎi jué wù yún.
始輅過魏郡太守鍾毓,共論易義,輅因言「卜可知君生死之日。」毓使筮其生日月,如言無蹉跌。毓大愕然,曰:「君可畏也。死以付天,不以付君。「遂不復筮。毓問輅:「天下當太平否?」輅曰:「方今四九天飛,利見大人,神武升建,王道文明,何憂不平?」毓未解輅言,無幾,曹爽等誅,乃覺寤雲。
píng yuán tài shǒu liú bīn qǔ yìn náng jí shān jī máo zhe qì zhōng, shǐ shì. hé yuē: nèi fāng wài yuán, wǔ sè chéng wén, hán bǎo shǒu xìn, chū zé yǒu zhāng, cǐ yìn náng yě. gāo yuè yán yán, yǒu niǎo zhū shēn, yǔ yì xuán huáng, míng bù shī chén, cǐ shān jī máo yě. bīn yuē: cǐ jùn guān shě, lián yǒu biàn guài, shǐ rén kǒng bù, qí lǐ hé yóu? hé yuē: huò yīn hàn mò zhī luàn, bīng mǎ rǎo rǎng, jūn shī liú xiě, wū rǎn qiū shān, gù yīn hūn xī, duō yǒu guài xíng yě. míng fǔ dào dé gāo miào, zì tiān yòu zhī, yuàn ān bǎi lù, yǐ guāng xiū chǒng.
平原太守劉邠取印囊及山雞毛著器中,使筮。輅曰:「內方外圓,五色成文,含寶守信,出則有章,此印囊也。高岳岩岩,有鳥朱身,羽翼玄黃,鳴不失晨,此山雞毛也。」邠曰:「此郡官舍,連有變怪,使人恐怖,其理何由?」輅曰:「或因漢末之亂,兵馬擾攘,軍屍流血,汙染丘山,故因昬夕,多有怪形也。明府道德高妙,自天祐之,願安百祿,以光休寵。」
qīng hé lìng xú jì lóng shǐ rén xíng liè, lìng hé shì qí suǒ de. hé yuē: dāng huò xiǎo shòu, fù fēi shí qín, suī yǒu zhǎo yá, wēi ér bù qiáng, suī yǒu wén zhāng, wèi ér bù míng, fēi hǔ fēi zhì, qí míng yuē lí. liè rén mù guī, guǒ rú hé yán. jì lóng qǔ shí sān zhǒng wù, zhe dà qiè zhōng, shǐ hé shè. yún: qì zhōng jí jí yǒu shí sān zhǒng wù. xiān shuō jī zi, hòu dào cán yǒng, suì yī yī míng zhī, wéi yǐ shū wèi pí ěr.
清河令徐季龍使人行獵,令輅筮其所得。輅曰:「當獲小獸,復非食禽,雖有爪牙,微而不強,雖有文章,蔚而不明,非虎非雉,其名曰狸。」獵人暮歸,果如輅言。季龍取十三種物,著大篋中,使輅射。云:「器中藉藉有十三種物。」先說雞子,後道蠶蛹,遂一一名之,惟以梳為枇耳。
hé suí jūn xī xíng, guò guàn qiū jiǎn mù xià, yǐ shù āi yín, jīng shén bù lè. rén wèn qí gù, hé yuē: lín mù suī mào, wú xíng kě jiǔ bēi lěi suī měi, wú hòu kě shǒu. xuán wǔ cáng tóu, cāng lóng wú zú, bái hǔ xián shī, zhū què bēi kū, sì wēi yǐ bèi, fǎ dāng miè zú. bù guò èr zài, qí yīng zhì yǐ. zú rú qí yán. hòu dé xiū, guò qīng hé ní tài shǒu. shí tiān hàn, ní wèn hé yǔ qī, hé yuē: jīn xī dāng yǔ. shì rì yáng zào, zhòu wú xíng sì, fǔ chéng jí lìng zài zuò, xián wèi bù rán. dào gǔ yī zhōng, xīng yuè jiē méi, fēng yún bìng qǐ, jìng chéng kuài yǔ. yú shì ní shèng xiū zhǔ rén lǐ, gòng wèi huān lè.
輅隨軍西行,過毌丘儉墓下,倚樹哀吟,精神不樂。人問其故,輅曰:「林木雖茂,無形可久;碑誄雖美,無後可守。玄武藏頭,蒼龍無足,白虎銜屍,朱雀悲哭,四危以備,法當滅族。不過二載,其應至矣。」卒如其言。後得休,過清河倪太守。時天旱,倪問輅雨期,輅曰:「今夕當雨。」是日暘燥,晝無形似,府丞及令在坐,咸謂不然。到鼓一中,星月皆沒,風雲並起,竟成快雨。於是倪盛脩主人禮,共為歡樂。
zhèng yuán èr nián, dì chén wèi hé yuē: dà jiāng jūn dài jūn yì hòu, jì dāng fù guì hū? hé zhǎng tàn yuē: wú zì zhī yǒu fèn zhí ěr, rán tiān yǔ wǒ cái míng, bù yǔ wǒ nián shòu, kǒng sì shí qī bā jiān, bù jiàn nǚ jià ér qǔ fù yě. ruò dé miǎn cǐ, yù zuò luò yáng lìng, kě shǐ lù bù shí qiǎn, bāo gǔ bù míng. dàn kǒng zhì tài shān zhì guǐ, bù dé zhì shēng rén, rú hé! chén wèn qí gù, hé yuē: wú é shàng wú shēng gǔ, yǎn zhōng wú shǒu jīng, bí wú liáng zhù, jiǎo wú tiān gēn, bèi wú sān jiǎ, fù wú sān rén, cǐ jiē bù shòu zhī yàn. yòu wú běn mìng zài yín, jiā yuè shí yè shēng. tiān yǒu cháng shù, bù kě dé huì, dàn rén bù zhī ěr. wú qián hòu xiāng dāng sǐ zhě guò bǎi rén, lüè wú cuò yě. shì suì bā yuè, wèi shào fǔ chéng. míng nián èr yuè zú, nián sì shí bā.
正元二年,弟辰謂輅曰:「大將軍待君意厚,冀當富貴乎?」輅長嘆曰:「吾自知有分直耳,然天與我才明,不與我年壽,恐四十七八間,不見女嫁兒娶婦也。若得免此,欲作洛陽令,可使路不拾遣,枹鼓不鳴。但恐至太山治鬼,不得治生人,如何!」辰問其故,輅曰:「吾額上無生骨,眼中無守精,鼻無樑柱,腳無天根,背無三甲,腹無三壬,此皆不壽之驗。又吾本命在寅,加月食夜生。天有常數,不可得諱,但人不知耳。吾前後相當死者過百人,略無錯也。「是歲八月,為少府丞。明年二月卒,年四十八。
píng yuē: huá tuó zhī yī zhěn, dù kuí zhī shēng lè, zhū jiàn píng zhī xiāng shù, zhōu xuān zhī xiāng mèng, guǎn hé zhī shù shì, chéng jiē xuán miào zhī shū qiǎo, fēi cháng zhī jué jì yǐ. xī shǐ qiān zhe biǎn què cāng gōng rì zhě zhī chuán, suǒ yǐ guǎng yì wén ér biǎo qí shì yě. gù cún lù yún ěr.
評曰:華佗之醫診,杜夔之聲樂,朱建平之相術,周宣之相夢,管輅之術筮,誠皆玄妙之殊巧,非常之絕技矣。昔史遷著扁鵲、倉公、日者之傳,所以廣異聞而表奇事也。故存錄云爾。