huà tuó zì yuán huà, pèi guó qiáo rén yě, yī míng fū. yóu xué xú tǔ, jiān tōng shù jīng. pèi xiāng chén guī jǔ xiào lián, tài wèi huáng wǎn pì, jiē bù jiù. xiǎo yǎng xìng zhī shù, shí rén yǐ wéi nián qiě bǎi suì ér mào yǒu zhuàng róng. yòu jīng fāng yào, qí liáo jí, hé tāng bù guò shù zhǒng, xīn jiě fēn jì, bù fù chēng liáng, zhǔ shóu biàn yǐn, yǔ qí jié dù, shě qù zhé yù. ruò dāng jiǔ, bù guò yī liǎng chù, měi chù bù guò qī bā zhuàng, bìng yì yīng chú. ruò dāng zhēn, yì bù guò yī liǎng chù, xià zhēn yán" dāng yǐn mǒu xǔ, ruò zhì, yǔ rén". bìng zhě yán" sì dào", yīng biàn bá zhēn, bìng yì xíng chà. ruò bìng jié jī zài nèi, zhēn yào suǒ bù néng jí, dāng xū kū gē zhě, biàn yǐn qí má fèi sàn, xū yú biàn rú zuì sǐ wú suǒ zhī, yīn pò qǔ. bìng ruò zài cháng zhōng, biàn duàn cháng jiān xǐ, fèng fù gāo mó, sì wǔ rì chà, bù tòng, rén yì bù zì wù, yī yuè zhī jiān, jí píng fù yǐ.
华佗字元化,沛国谯人也,一名旉。游学徐土,兼通数经。沛相陈珪举孝廉,太尉黄琬辟,皆不就。晓养性之术,时人以为年且百岁而貌有壮容。又精方药,其疗疾,合汤不过数种,心解分剂,不复称量,煮熟便饮,语其节度,舍去辄愈。若当灸,不过一两处,每处不过七八壮,病亦应除。若当针,亦不过一两处,下针言“当引某许,若至,语人”。病者言“巳到”,应便拔针,病亦行差。若病结积在内,针药所不能及,当须刳割者,便饮其麻沸散,须臾便如醉死无所知,因破取。病若在肠中,便断肠湔洗,缝腹膏摩,四五日差,不痛,人亦不自寤,一月之间,即平复矣。
gù gān líng xiāng fū rén yǒu shēn liù yuè, fù tòng bù ān, tuó shì mài, yuē:" tāi yǐ sǐ yǐ." shǐ rén shǒu mō zhī suǒ zài, zài zuǒ zé nán, zài yòu zé nǚ. rén yún" zài zuǒ", yú shì wèi tāng xià zhī, guǒ xià nán xíng, jí yù.
故甘陵相夫人有娠六月,腹痛不安,佗视脉,曰:“胎已死矣。”使人手摸知所在,在左则男,在右则女。人云“在左”,於是为汤下之,果下男形,即愈。
xiàn lì yǐn shì kǔ sì zhī fán, kǒu zhōng gān, bù yù wén rén shēng, xiǎo biàn bù lì. tuó yuē:" shì zuò rè shí, dé hàn zé yù bù hàn, hòu sān rì sǐ." jí zuò rè shí ér bù hàn chū, tuó yuē:" cáng qì yǐ jué yú nèi, dāng tí qì ér jué." guǒ rú tuó yán.
县吏尹世苦四支烦,口中乾,不欲闻人声,小便不利。佗曰:“试作热食,得汗则愈;不汗,后三日死。”即作热食而不汗出,佗曰:“藏气已绝於内,当啼泣而绝。”果如佗言。
fǔ lì ér xún lǐ yán gòng zhǐ, jù tóu tòng shēn rè, suǒ kǔ zhèng tóng. tuó yuē:" xún dāng xià zhī, yán dāng fā hàn." huò nán qí yì, tuó yuē:" xún wài shí, yán nèi shí, gù zhì zhī yí shū." jí gè yǔ yào, míng dàn bìng qǐ.
府吏儿寻、李延共止,俱头痛身热,所苦正同。佗曰:“寻当下之,延当发汗。”或难其异,佗曰:“寻外实,延内实,故治之宜殊。”即各与药,明旦并起。
yán dú yán xīn yǔ shù rén gòng hòu tuó, shì zhì, tuó wèi xīn yuē:" jūn shēn zhōng jiā fǒu?" xīn yuē:" zì rú cháng." tuó yuē:" jūn yǒu jí bìng jiàn yú miàn, mò duō yǐn jiǔ." zuò bì guī, xíng shù lǐ, xīn zú tóu xuàn duò chē, rén fú jiāng hái, zài guī jiā, zhōng sù sǐ.
盐渎严昕与数人共候佗,適至,佗谓昕曰:“君身中佳否?”昕曰:“自如常。”佗曰:“君有急病见於面,莫多饮酒。”坐毕归,行数里,昕卒头眩堕车,人扶将还,载归家,中宿死。
gù dū yóu dùn zi xiàn dé bìng yǐ chà, yì tuó shì mài, yuē:" shàng xū, wèi dé fù, wù wèi láo shì, yù nèi jí sǐ. lín sǐ, dāng tǔ shé shù cùn." qí qī wén qí bìng chú, cóng bǎi yú lǐ lái shěng zhī, zhǐ sù jiāo jiē, zhōng jiān sān rì fā bìng, yī rú tuó yán.
故督邮顿子献得病已差,诣佗视脉,曰:“尚虚,未得复,勿为劳事,御内即死。临死,当吐舌数寸。”其妻闻其病除,从百馀里来省之,止宿交接,中间三日发病,一如佗言。
dū yóu xú yì dé bìng, tuó wǎng shěng zhī. yì wèi tuó yuē:" zuó shǐ yī cáo lì liú zū zhēn wèi guǎn qì, biàn kǔ kài sòu, yù wò bù ān." tuó yuē:" cì bù dé wèi guǎn, wù zhōng gān yě, shí dāng rì jiǎn, wǔ rì bù jiù." suì rú tuó yán.
督邮徐毅得病,佗往省之。毅谓佗曰:“昨使医曹吏刘租针胃管讫,便苦欬嗽,欲卧不安。”佗曰:“刺不得胃管,误中肝也,食当日减,五日不救。”遂如佗言。
dōng yáng chén shū shān xiǎo nán èr suì dé jí, xià lì cháng xiān tí, rì yǐ léi kùn. wèn tuó, tuó yuē:" qí mǔ huái qū, yáng qì nèi yǎng, rǔ zhōng xū lěng, ér dé mǔ hán, gù lìng bù shí yù." tuó yǔ sì wù nǚ wǎn wán, shí rì jí chú.
东阳陈叔山小男二岁得疾,下利常先啼,日以羸困。问佗,佗曰:“其母怀躯,阳气内养,乳中虚冷,儿得母寒,故令不时愈。”佗与四物女宛丸,十日即除。
péng chéng fū rén yè zhī cè, chài shì qí shǒu, shēn hū wú lài. tuó lìng wēn tāng jìn rè, zì shǒu qí zhōng, zú kě dé mèi, dàn páng rén shù wèi yì tāng, tāng lìng nuǎn zhī, qí dàn jí yù.
彭城夫人夜之厕,虿螫其手,呻呼无赖。佗令温汤近热,渍手其中,卒可得寐,但旁人数为易汤,汤令暖之,其旦即愈。
jūn lì méi píng dé bìng, chú míng huán jiā, jiā jū guǎng líng, wèi zhì èr bǎi lǐ, zhǐ qīn rén shě. yǒu qǐng, tuó ǒu zhì zhǔ rén xǔ, zhǔ rén lìng tuó shì píng, tuó wèi píng yuē:" jūn zǎo jiàn wǒ, kě bù zhì cǐ. jīn jí yǐ jié, cù qù kě dé yǔ jiā xiāng jiàn, wǔ rì zú." yìng shí guī, rú tuó suǒ kè.
军吏梅平得病,除名还家,家居广陵,未至二百里,止亲人舍。有顷,佗偶至主人许,主人令佗视平,佗谓平曰:“君早见我,可不至此。今疾已结,促去可得与家相见,五日卒。”应时归,如佗所刻。
tuó háng dào, jiàn yī rén bìng yàn sāi, shì shí ér bù dé xià, jiā rén chē zài yù wǎng jiù yī. tuó wén qí shēn yín, zhù chē wǎng shì, yǔ zhī yuē:" xiàng lái dào biān yǒu mài bǐng jiā suàn jī dà cù, cóng qǔ sān shēng yǐn zhī, bìng zì dāng qù." jí rú tuó yán, lì tǔ shé yī méi, xiàn chē biān, yù zào tuó. tuó shàng wèi hái, xiǎo ér xì mén qián, nì jiàn, zì xiāng wèi yuē:" shì féng wǒ gōng, chē biān bìng shì yě." jí zhě qián rù zuò, jiàn tuó běi bì xiàn cǐ shé bèi yuē yǐ shí shù.
佗行道,见一人病咽塞,嗜食而不得下,家人车载欲往就医。佗闻其呻吟,驻车往视,语之曰:“向来道边有卖饼家蒜齑大酢,从取三升饮之,病自当去。”即如佗言,立吐蛇一枚,县车边,欲造佗。佗尚未还,小儿戏门前,逆见,自相谓曰:“似逢我公,车边病是也。”疾者前入坐,见佗北壁县此蛇辈约以十数。
yòu yǒu yī jùn shǒu bìng, tuó yǐ wéi qí rén shèng nù zé chà, nǎi duō shòu qí huò ér bù jiā zhì, wú hé qì qù, liú shū mà zhī. jùn shǒu guǒ dà nù, lìng rén zhuī zhuō shā tuó. jùn shǒu zi zhī zhī, shǔ shǐ wù zhú. shǒu chēn huì jì shén, tǔ hēi xuè shù shēng ér yù.
又有一郡守病,佗以为其人盛怒则差,乃多受其货而不加治,无何弃去,留书骂之。郡守果大怒,令人追捉杀佗。郡守子知之,属使勿逐。守瞋恚既甚,吐黑血数升而愈。
yòu yǒu yī shì dài fū bù kuài, tuó yún:" jūn bìng shēn, dāng pò fù qǔ. rán jūn shòu yì bù guò shí nián, bìng bù néng shā jūn, rěn bìng shí suì, shòu jù dāng jǐn, bù zú gù zì kū liè." shì dài fū bù nài tòng yǎng, bì yù chú zhī. tuó suì xià shǒu, suǒ huàn xún chà, shí nián jìng sǐ.
又有一士大夫不快,佗云:“君病深,当破腹取。然君寿亦不过十年,病不能杀君,忍病十岁,寿俱当尽,不足故自刳裂。”士大夫不耐痛痒,必欲除之。佗遂下手,所患寻差,十年竟死。
guǎng líng tài shǒu chén dēng dé bìng, xiōng zhōng fán mèn, miàn chì bù shí. tuó mài zhī yuē:" fǔ jūn wèi zhōng yǒu chóng shù shēng, yù chéng nèi jū, shí xīng wù suǒ wéi yě." jí zuò tāng èr shēng, xiān fú yī shēng, sī xū jǐn fú zhī. shí qǐng, tǔ chū sān shēng xǔ chóng, chì tóu jiē dòng, bàn shēn shì shēng yú kuài yě, suǒ kǔ biàn yù. tuó yuē:" cǐ bìng hòu sān qī dāng fā, yù liáng yī nǎi kě jì jiù." yī qī guǒ fā dòng, shí tuó bù zài, rú yán ér sǐ.
广陵太守陈登得病,胸中烦懑,面赤不食。佗脉之曰:“府君胃中有虫数升,欲成内疽,食腥物所为也。”即作汤二升,先服一升,斯须尽服之。食顷,吐出三升许虫,赤头皆动,半身是生鱼脍也,所苦便愈。佗曰:“此病后三期当发,遇良医乃可济救。”依期果发动,时佗不在,如言而死。
tài zǔ wén ér zhào tuó, tuó cháng zài zuǒ yòu. tài zǔ kǔ tóu fēng, měi fā, xīn luàn mù xuàn, tuó zhēn gé, suí shǒu ér chà.
太祖闻而召佗,佗常在左右。太祖苦头风,每发,心乱目眩,佗针鬲,随手而差。
lǐ jiāng jūn qī bìng shén, hū tuó shì mài, yuē:" shāng shēn ér tāi bù qù." jiāng jūn yán:" wén shí shāng shēn, tāi yǐ qù yǐ." tuó yuē:" àn mài, tāi wèi qù yě." jiāng jūn yǐ wéi bù rán. tuó shě qù, fù shāo xiǎo chāi. bǎi yú rì fù dòng, gèng hū tuó, tuó yuē:" cǐ mài gù shì yǒu tāi. qián dāng shēng liǎng ér, yī ér xiān chū, xuè chū shén duō, hòu ér bù jí shēng. mǔ bù zì jué, páng rén yì bù wù, bù fù yíng, suì bù dé shēng. tāi sǐ, xuè mài bù fù guī, bì zào zhe mǔ jí, gù shǐ duō jí tòng. jīn dāng yǔ tāng, bìng zhēn yī chù, cǐ sǐ tāi bì chū." tāng zhēn jì jiā, fù tòng jí rú yù shēng zhě. tuó yuē:" cǐ sǐ tāi jiǔ kū, bù néng zì chū, yí shǐ rén tàn zhī." guǒ dé yī sǐ nán, shǒu zú wán jù, sè hēi, zhǎng kě chǐ suǒ.
李将军妻病甚,呼佗视脉,曰:“伤娠而胎不去。”将军言:“闻实伤娠,胎已去矣。”佗曰:“案脉,胎未去也。”将军以为不然。佗舍去,妇稍小差。百馀日复动,更呼佗,佗曰:“此脉故事有胎。前当生两儿,一儿先出,血出甚多,后儿不及生。母不自觉,旁人亦不寤,不复迎,遂不得生。胎死,血脉不复归,必燥著母脊,故使多脊痛。今当与汤,并针一处,此死胎必出。”汤针既加,妇痛急如欲生者。佗曰:“此死胎久枯,不能自出,宜使人探之。”果得一死男,手足完具,色黑,长可尺所。
tuó zhī jué jì, fán cǐ lèi yě. rán běn zuò shì rén, yǐ yī jiàn yè, yì cháng zì huǐ, hòu tài zǔ qīn lǐ, dé bìng dǔ zhòng, shǐ tuó zhuān shì. tuó yuē:" cǐ jìn nán jì, héng shì gōng zhì, kě yán suì yuè." tuó jiǔ yuǎn jiā sī guī, yīn yuē:" dāng de jiā shū, fāng yù zàn hái ěr." dào jiā, cí yǐ qī bìng, shù qǐ qī bù fǎn. tài zǔ lèi shū hū, yòu chì jùn xiàn fā qiǎn. tuó shì néng yàn shí shì, yóu bù shàng dào. tài zǔ dà nù, shǐ rén wǎng jiǎn. ruò qī xìn bìng, cì xiǎo dòu sì shí hú, kuān jiǎ xiàn rì ruò qí xū zhà, biàn shōu sòng zhī. yú shì chuán fù xǔ yù, kǎo yàn shǒu fú. xún yù qǐng yuē:" tuó shù shí gōng, rén mìng suǒ xiàn, yí hán yòu zhī." tài zǔ yuē:" bù yōu, tiān xià dāng wú cǐ shǔ bèi yé?" suì kǎo jìng tuó. tuó lín sǐ, chū yī juàn shū yǔ yù lì, yuē:" cǐ kě yǐ huó rén." lì wèi fǎ bù shòu, tuó yì bù qiáng, suǒ huǒ shāo zhī. tuó sǐ hòu, tài zǔ tóu fēng wèi chú. tài zǔ yuē:" tuó néng yù cǐ. xiǎo rén yǎng wú bìng, yù yǐ zì zhòng, rán wú bù shā cǐ zi, yì zhōng dāng bù wéi wǒ duàn cǐ gēn yuán ěr." jí hòu ài zǐ cāng shū bìng yīn, tài zǔ tàn yuē:" wú huǐ shā huà tuó, lìng cǐ ér qiáng sǐ yě."
佗之绝技,凡此类也。然本作士人,以医见业,意常自悔,后太祖亲理,得病笃重,使佗专视。佗曰:“此近难济,恒事攻治,可延岁月。”佗久远家思归,因曰:“当得家书,方欲暂还耳。“到家,辞以妻病,数乞期不反。太祖累书呼,又敕郡县发遣。佗恃能厌食事,犹不上道。太祖大怒,使人往检。若妻信病,赐小豆四十斛,宽假限日;若其虚诈,便收送之。於是传付许狱,考验首服。荀彧请曰:“佗术实工,人命所县,宜含宥之。”太祖曰:“不忧,天下当无此鼠辈耶?”遂考竟佗。佗临死,出一卷书与狱吏,曰:“此可以活人。”吏畏法不受,佗亦不强,索火烧之。佗死后,太祖头风未除。太祖曰:“佗能愈此。小人养吾病,欲以自重,然吾不杀此子,亦终当不为我断此根原耳。”及后爱子仓舒病因,太祖叹曰:“吾悔杀华佗,令此儿强死也。”
chū, jūn lì lǐ chéng kǔ kài sòu, zhòu yè bù wù, shí tǔ nóng xuè, yǐ wèn tuó. tuó yán:" jūn bìng cháng yōng, kài zhī suǒ tǔ, fēi cóng fèi lái yě. yǔ jūn sàn liǎng qián, dāng tǔ èr shēng yú nóng xuè qì, kuài zì yǎng, yī yuè kě xiǎo qǐ, hǎo zì jiāng ài, yī nián biàn jiàn. shí bā suì dāng yī xiǎo fā, fú cǐ sàn, yì xíng fù chà. ruò bù dé cǐ yào, gù dāng sǐ." fù yǔ liǎng qián sàn, chéng dé yào qù. wǔ liù suì, qīn zhōng rén yǒu bìng rú chéng zhě, wèi chéng yuē:" qīng jīn qiáng jiàn, wǒ yù sǐ, hé rěn wú jí qù yào, yǐ dài bù xiáng? xiān chí dài wǒ, wǒ chà, wèi qīng cóng huà tuó gèng suǒ." chéng yǔ zhī. yǐ gù dào qiáo, shì zhí tuó jiàn shōu, cōng cōng bù rěn cóng qiú. hòu shí bā suì, chéng bìng jìng fā, wú yào kě fú, yǐ zhì yú sǐ.
初,军吏李成苦欬嗽,昼夜不寤,时吐脓血,以问佗。佗言:“君病肠臃,欬之所吐,非从肺来也。与君散两钱,当吐二升馀脓血讫,快自养,一月可小起,好自将爱,一年便健。十八岁当一小发,服此散,亦行复差。若不得此药,故当死。”复与两钱散,成得药去。五六岁,亲中人有病如成者,谓成曰:“卿今强健,我欲死,何忍无急去药,以待不祥?先持贷我,我差,为卿从华佗更索。”成与之。已故到谯,適值佗见收,怱怱不忍从求。后十八岁,成病竟发,无药可服,以至於死。
guǎng líng wú pǔ péng chéng fán ā jiē cóng tuó xué. pǔ yī zhǔn tuó zhì, duō suǒ quán jì. tuó yǔ pǔ yuē:" rén tǐ yù de láo dòng, dàn bù dàng shǐ jí ěr. dòng yáo zé gǔ qì dé xiāo, xuè mài liú tōng, bìng bù dé shēng, pì yóu hù shū bù xiǔ shì yě. shì yǐ gǔ zhī xiān zhě wèi dǎo yǐn zhī shì, xióng jǐng chī gù, yǐn wǎn yāo tǐ, dòng zhū guān jié, yǐ qiú nán lǎo. wú yǒu yī shù, míng wǔ qín zhī xì, yī yuē hǔ, èr yuē lù, sān yuē xióng, sì yuē yuán, wǔ yuē niǎo, yì yǐ chú jí, bìng lì tí zú, yǐ dāng dǎo yǐn. tǐ zhōng bù kuài, qǐ zuò yī qín zhī xì, zhān rú hàn chū, yīn shàng zhe fěn, shēn tǐ qīng biàn, fù zhōng yù shí." pǔ shī xíng zhī, nián jiǔ shí yú, ěr mù cōng míng, chǐ yá wán jiān. ā shàn zhēn shù. fán yī xián yán bèi jí xiōng cáng zhī jiān bù kě wàng zhēn, zhēn zhī bù guò sì fēn, ér ā zhēn bèi rù yī èr cùn, jù quē xiōng cáng zhēn xià wǔ liù cùn, ér bìng zhé jiē chōu. ā cóng tuó qiú kě fú shí yì yú rén zhě, tuó shòu yǐ qī yè qīng nián sàn. qī yè xiè yī shēng, qīng nián xiè shí sì liǎng, yǐ shì wèi lǜ, yán jiǔ fú qù sān chóng, lì wǔ cáng, qīng tǐ, shǐ rén tóu bù bái. ā cóng qí yán, shòu bǎi yú suì. qī yè chù suǒ ér yǒu, qīng nián shēng yú fēng pèi péng chéng jí zhāo gē yún.
广陵吴普、彭城樊阿皆从佗学。普依准佗治,多所全济。佗语普曰:“人体欲得劳动,但不当使极尔。动摇则谷气得消,血脉流通,病不得生,譬犹户枢不朽是也。是以古之仙者为导引之事,熊颈鸱顾,引輓腰体,动诸关节,以求难老。吾有一术,名五禽之戏,一曰虎,二曰鹿,三曰熊,四曰猿,五曰鸟,亦以除疾,并利蹄足,以当导引。体中不快,起作一禽之戏,沾濡汗出,因上著粉,身体轻便,腹中欲食。”普施行之,年九十馀,耳目聪明,齿牙完坚。阿善针术。凡医咸言背及胸藏之间不可妄针,针之不过四分,而阿针背入一二寸,巨阙胸藏针下五六寸,而病辄皆瘳。阿从佗求可服食益於人者,佗授以漆叶青黏散。漆叶屑一升,青黏屑十四两,以是为率,言久服去三虫,利五藏,轻体,使人头不白。阿从其言,寿百馀岁。漆叶处所而有,青黏生於丰、沛、彭城及朝歌云。
dù kuí zì gōng liáng, hé nán rén yě. yǐ zhī yīn wèi yǎ yuè láng, zhōng píng wǔ nián, jí qù guān. zhōu jùn sī tú lǐ pì, yǐ shì luàn bēn jīng zhōu. jīng zhōu mù liú biǎo lìng yǔ mèng yào wèi hàn zhǔ hé yǎ yuè, lè bèi, biǎo yù tíng guān zhī, kuí jiàn yuē:" jīn jiāng jūn hào bù wéi tiān zǐ hé lè, ér tíng zuò zhī, wú nǎi bù kě hū!" biǎo nà qí yán ér zhǐ. hòu biǎo zi cóng jiàng tài zǔ, tài zǔ yǐ kuí wèi jūn móu jì jiǔ, cān tài lè shì, yīn lìng chuàng zhì yǎ yuè.
杜夔字公良,河南人也。以知音为雅乐郎,中平五年,疾去官。州郡司徒礼辟,以世乱奔荆州。荆州牧刘表令与孟曜为汉主合雅乐,乐备,表欲庭观之,夔谏曰:“今将军号【不】为天子合乐,而庭作之,无乃不可乎!”表纳其言而止。后表子琮降太祖,太祖以夔为军谋祭酒,参太乐事,因令创制雅乐。
kuí shàn zhōng lǜ, cōng sī guò rén, sī zhú bā yīn, mí suǒ bù néng, wéi gē wǔ fēi suǒ zhǎng. shí sàn láng dèng jìng yǐn qí shàn yǒng yǎ yuè, gē shī yǐn hú néng gē zōng miào jiāo sì zhī qū, wǔ shī féng sù fú yǎng xiǎo zhī xiān dài zhū wǔ, kuí zǒng tǒng yán jīng, yuǎn kǎo zhū jīng, jìn cǎi gù shì, jiào xí jiǎng yì, bèi zuò yuè qì, shào fù xiān dài gǔ lè, jiē zì kuí shǐ yě.
夔善钟律,聪思过人,丝竹八音,靡所不能,惟歌舞非所长。时散郎邓静、尹齐善咏雅乐,歌师尹胡能歌宗庙郊祀之曲,舞师冯肃、服养晓知先代诸舞,夔总统研精,远考诸经,近采故事,教习讲肄,备作乐器,绍复先代古乐,皆自夔始也。
huáng chū zhōng, wèi tài lè lìng xié lǜ dū wèi. hàn zhù zhōng gōng chái yù qiǎo yǒu yì sī, xíng qì zhī zhōng, duō suǒ zào zuò, yì wéi shí guì rén jiàn zhī. kuí lìng yù zhù tóng zhōng, qí shēng jūn qīng zhuó duō bù rú fǎ, shù huǐ gǎi zuò. yù shén yàn zhī, wèi kuí qīng zhuó rèn yì, pō jù hàn kuí. kuí yù gèng xiāng bái yú tài zǔ, tài zǔ qǔ suǒ zhù zhōng, zá cuò gèng shì, rán hòu zhī kuí wèi jīng ér yù zhī wàng yě, yú shì zuì yù jí zhū zǐ, jiē wèi yǎng mǎ shì. wén dì ài dài yù, yòu cháng lìng kuí yǔ mǎ zhēn děng yú bīn kè zhī zhōng chuī shēng gǔ qín, kuí yǒu nán sè, yóu shì dì yì bù yuè. hòu yīn tā shì xì kuí, shǐ mǎ zhēn děng jiù xué, kuí zì wèi suǒ xí zhě yǎ, shì huàn yǒu běn, yì yóu bù mǎn, suì chù miǎn yǐ zú.
黄初中,为太乐令、协律都尉。汉铸钟工柴玉巧有意思,形器之中,多所造作,亦为时贵人见知。夔令玉铸铜钟,其声均清浊多不如法,数毁改作。玉甚厌之,谓夔清浊任意,颇拒捍夔。夔、玉更相白於太祖,太祖取所铸钟,杂错更试,然后知夔为精而玉之妄也,於是罪玉及诸子,皆为养马士。文帝爱待玉,又尝令夔与〈马真〉等於宾客之中吹笙鼓琴,夔有难色,由是帝意不阅。后因他事系夔,使〈马真〉等就学,夔自谓所习者雅,仕宦有本,意犹不满,遂黜免以卒。
dì zǐ hé nán shào dēng zhāng tài sāng fù, gè zhì tài lè chéng, xià pī chén háng sī lǜ zhōng láng jiàng. zì zuǒ yán nián děng suī miào yú yīn, xián shàn zhèng shēng, qí hào gǔ cún zhèng mò jí kuí.
弟子河南邵登、张泰、桑馥,各至太乐丞,下邳陈颃司律中郎将。自左延年等虽妙於音,咸善郑声,其好古存正莫及夔。
zhū jiàn píng, pèi guó rén yě. shàn xiāng shù, yú lǘ xiàng zhī jiān, xiào yàn fēi yī. tài zǔ wèi wèi gōng, wén zhī, zhào wèi láng. wén dì wèi wǔ guān jiāng, zuò shàng huì kè sān shí yú rén, wén dì wèn jǐ nián shòu, yòu lìng biàn xiāng zhòng bīn. jiàn píng yuē:" jiāng jūn dāng shòu bā shí, zhì sì shí shí dāng yǒu xiǎo è, yuàn jǐn hù zhī." wèi xià hóu wēi yuē:" jūn sì shí jiǔ wèi wèi zhōu mù, ér dāng yǒu è, è ruò dé guò, kě nián zhì qī shí, zhì wèi gōng fǔ." wèi yīng qú yuē:" jūn liù shí èr wèi wèi cháng bó, ér dāng yǒu è, xiān cǐ yī nián, dāng dú jiàn yī bái gǒu, ér páng rén bú jiàn yě." wèi cáo biāo yuē:" jūn jù fān guó, zhì wǔ shí qī dāng è yú bīng, yí shàn fáng zhī."
朱建平,沛国人也。善相术,於闾巷之间,效验非一。太祖为魏公,闻之,召为郎。文帝为五官将,坐上会客三十馀人,文帝问己年寿,又令遍相众宾。建平曰:“将军当寿八十,至四十时当有小厄,愿谨护之。”谓夏侯威曰:“君四十九位为州牧,而当有厄,厄若得过,可年至七十,致位公辅。”谓应璩曰:“君六十二位为常伯,而当有厄,先此一年,当独见一白狗,而旁人不见也。”谓曹彪曰:“君据藩国,至五十七当厄於兵,宜善防之。”
chū, yǐng chuān xún yōu zhōng yáo xiāng yǔ qīn shàn. yōu xiān wáng, zi yòu. yáo jīng jì qí mén hù, yù jià qí qiè. yú rén shū yuē:" wú yǔ gōng dá céng gòng shǐ zhū jiàn píng xiāng, jiàn píng yuē:' xún jūn suī shǎo, rán dāng yǐ hòu shì fù zhōng jūn.' wú shí zhāo zhī yuē:' wéi dāng jià qīng ā wù ěr.' hé yì cǐ zi jìng zǎo yǔn méi, xì yán suì yàn hū! jīn yù jià ā wù, shǐ de shàn chǔ. zhuī sī jiàn píng zhī miào, suī táng jǔ xǔ fù hé yǐ fù jiā yě!"
初,颍川荀攸、锺繇相与亲善。攸先亡,子幼。繇经纪其门户,欲嫁其妾。与人书曰:“吾与公达曾共使朱建平相,建平曰:'荀君虽少,然当以后事付锺君。'吾时啁之曰:'惟当嫁卿阿骛耳。'何意此子竟早陨没,戏言遂验乎!今欲嫁阿骛,使得善处。追思建平之妙,虽唐举、许负何以复加也!”
wén dì huáng chū qī nián, nián sì shí, bìng kùn, wèi zuǒ yòu yuē:" jiàn píng suǒ yán bā shí, wèi zhòu yè yě, wú qí jué yǐ." qǐng zhī, guǒ bēng. xià hóu wēi wèi yǎn zhōu cì shǐ, nián sì shí jiǔ, shí èr yuè shàng xún dé jí, niàn jiàn píng zhī yán, zì fēn bì sǐ, yù zuò yí lìng jí sòng sàng zhī bèi, xián shǐ sù bàn. zhì xià xún zhuǎn chā, chuí yǐ píng fù. sān shí rì rì zè, qǐng jì gāng dà lì shè jiǔ, yuē:" wú suǒ kǔ jiàn píng, míng rì jī míng, nián biàn wǔ shí, jiàn píng zhī jiè, zhēn bì guò yǐ." wēi bà kè zhī hòu, hé míng jí dòng, yè bàn suì zú. qú liù shí yī wèi shì zhōng, zhí shěng nèi, chuā jiàn bái gǒu, wèn zhī zhòng rén, xī wú jiàn zhě. yú shì shù jù huì, bìng jí yóu guān tián lǐ, yǐn yàn zì yú, guò qī yī nián, liù shí sān zú. cáo biāo fēng chǔ wáng, nián wǔ shí qī, zuò yǔ wáng líng tōng móu, cì sǐ. fán shuō cǐ bèi, wú bù rú yán, bù néng jù xiáng, gù cū jì shù shì. wéi xiāng sī kōng wáng chǎng zhēng běi jiāng jūn chéng xǐ zhōng lǐng jūn wáng sù yǒu cuō diē yún. sù nián liù shí èr, jí dǔ, zhòng yī bìng yǐ wéi bù yù. sù fū rén wèn yǐ qiǎn yán, sù yún:" jiàn píng xiāng wǒ yú qī shí, wèi zhì sān gōng, jīn jiē wèi yě, jiāng hé lǜ hū!" ér sù jìng zú.
文帝黄初七年,年四十,病困,谓左右曰:“建平所言八十,谓昼夜也,吾其决矣。”顷之,果崩。夏侯威为兖州刺史,年四十九,十二月上旬得疾,念建平之言,自分必死,豫作遗令及送丧之备,咸使素办。至下旬转差,垂以平复。三十日日昃,请纪纲大吏设酒,曰:“吾所苦渐平,明日鸡鸣,年便五十,建平之戒,真必过矣。”威罢客之后,合瞑疾动,夜半遂卒。璩六十一为侍中,直省内,欻见白狗,问之众人,悉无见者。於是数聚会,并急游观田里,饮宴自娱,过期一年,六十三卒。曹彪封楚王,年五十七,坐与王凌通谋,赐死。凡说此辈,无不如言,不能具详,故粗记数事。惟相司空王昶、征北将军程喜、中领军王肃有蹉跌云。肃年六十二,疾笃,众医并以为不愈。肃夫人问以遣言,肃云:“建平相我逾七十,位至三公,今皆未也,将何虑乎!”而肃竟卒。
jiàn píng yòu shàn xiàng mǎ. wén dì jiāng chū, qǔ mǎ wài rù, jiàn píng dào yù zhī, yǔ yuē:" cǐ mǎ zhī xiāng, jīn rì sǐ yǐ." dì jiāng chéng mǎ, mǎ è yī xiāng, jīng yǎo wén dì xī, dì dà nù, jí biàn shā zhī. jiàn píng huáng chū zhōng zú.
建平又善相马。文帝将出,取马外入,建平道遇之,语曰:“此马之相,今日死矣。”帝将乘马,马恶衣香,惊咬文帝膝,帝大怒,即便杀之。建平黄初中卒。
zhōu xuān zì kǒng hé, lè ān rén yě. wèi jùn lì. tài shǒu yáng pèi mèng rén yuē:" bā yuè yī rì cáo gōng dāng zhì, bì yǔ jūn zhàng, yǐn yǐ yào jiǔ." shǐ xuān zhàn zhī. shì shí huáng jīn zéi qǐ, xuān duì yuē:" fū zhàng qǐ ruò zhě, yào zhì rén bìng, bā yuè yī rì, zéi bì chú miè." zhì qī, zéi guǒ pò.
周宣字孔和,乐安人也。为郡吏。太守杨沛梦人曰:“八月一日曹公当至,必与君杖,饮以药酒。”使宣占之。是时黄巾贼起,宣对曰:“夫杖起弱者,药治人病,八月一日,贼必除灭。”至期,贼果破。
hòu dōng píng liú zhēn mèng shé sì zú, xué jū mén zhōng, shǐ xuān zhàn zhī, xuān yuē:" cǐ wèi guó mèng, fēi jūn jiā zhī shì yě. dāng shā nǚ zǐ ér zuò zéi zhě." qǐng zhī, nǚ zéi zhèng jiāng suì jù yí tǎo, yǐ shé nǚ zǐ zhī xiáng, zú fēi shé zhī suǒ yí gù yě.
后东平刘桢梦蛇四足,穴居门中,使宣占之,宣曰:“此为国梦,非君家之事也。当杀女子而作贼者。”顷之,女贼郑、姜遂俱夷讨,以蛇女子之祥,足非蛇之所宜故也。
wén dì wèn xuān yuē:" wú mèng diàn wū liǎng wǎ duò dì, huà wéi shuāng yuān yāng, cǐ hé wèi yě?" xuān duì yuē:" hòu gōng dāng yǒu bào sǐ zhě." dì yuē:" wú zhà qīng ěr!" xuān duì yuē:" fū mèng zhě yì ěr, gǒu yǐ xíng yán, biàn zhàn jí xiōng." yán wèi bì, ér huáng mén lìng zòu gōng rén xiāng shā. wú jǐ, dì fù wèn yuē:" wǒ zuó yè mèng qīng qì zì dì shǔ tiān." xuān duì yuē:" tiān xià dāng yǒu guì nǚ zǐ yuān sǐ." shì shí, dì yǐ qiǎn shǐ cì zhēn hòu xǐ shū, wén xuān yán ér huǐ zhī, qiǎn rén zhuī shǐ zhě bù jí. dì fù wèn yuē:" wú mèng mó qián wén, yù lìng miè ér gèng yù míng, cǐ hé wèi xié?" xuān chàng rán bú duì. dì zhòng wèn zhī, xuān duì yuē:" cǐ zì bì xià jiā shì, suī yì yù ěr ér tài hòu bù tīng, shì yǐ wén yù miè ér míng ěr." shí dì yù zhì dì zhí zhī zuì, bī yú tài hòu, dàn jiā biǎn jué. yǐ xuān wèi zhōng láng, shǔ tài shǐ.
文帝问宣曰:“吾梦殿屋两瓦堕地,化为双鸳鸯,此何谓也?“宣对曰:“后宫当有暴死者。”帝曰:“吾诈卿耳!”宣对曰:“夫梦者意耳,苟以形言,便占吉凶。”言未毕,而黄门令奏宫人相杀。无几,帝复问曰:“我昨夜梦青气自地属天。”宣对曰:“天下当有贵女子冤死。“是时,帝已遣使赐甄后玺书,闻宣言而悔之,遣人追使者不及。帝复问曰:“吾梦摩钱文,欲令灭而更愈明,此何谓邪?”宣怅然不对。帝重问之,宣对曰:“此自陛下家事,虽意欲尔而太后不听,是以文欲灭而明耳。”时帝欲治弟植之罪,偪於太后,但加贬爵。以宣为中郎,属太史。
cháng yǒu wèn xuān yuē:" wú zuó yè mèng jiàn chú gǒu, qí zhàn hé yě?" xuān dá yuē:" jūn yù de měi shí ěr!" yǒu qǐng, chū xíng, guǒ yù fēng shàn. hòu yòu wèn xuān yuē:" zuó yè fù mèng jiàn chú gǒu, hé yě?" xuān yuē:" jūn yù duò chē zhé jiǎo, yí jiè shèn zhī." qǐng zhī, guǒ rú xuān yán. hòu yòu wèn xuān:" zuó yè fù mèng jiàn chú gǒu, hé yě?" xuān yuē:" jūn jiā shī huǒ, dāng shàn hù zhī." é suì huǒ qǐ. yǔ xuān yuē:" qián hòu sān shí, jiē bù mèng yě. liáo shì jūn ěr, hé yǐ jiē yàn xié?" xuān duì yuē:" cǐ shén líng dòng jūn shǐ yán, gù yǔ zhēn mèng wú yì yě." yòu wèn xuān yuē:" sān mèng chú gǒu ér qí zhàn bù tóng, hé yě?" xuān yuē:" chú gǒu zhě, jì shén zhī wù. gù jūn shǐ mèng, dāng de yú shí yě. jì sì jì qì, zé chú gǒu wèi chē suǒ lì, gù zhōng mèng dāng duò chē zhé jiǎo yě. chú gǒu jì chē lì zhī hòu, bì zài yǐ wéi qiáo, gù hòu mèng yōu shī huǒ yě." xuān zhī xù mèng, fán cǐ lèi yě. shí zhōng bā jiǔ, shì yǐ bǐ jiàn píng zhī xiāng yǐ. qí yú xiào gù bù cì liè. míng dì mò zú.
尝有问宣曰:“吾昨夜梦见刍狗,其占何也?”宣答曰:“君欲得美食耳!”有顷,出行,果遇丰膳。后又问宣曰:“昨夜复梦见刍狗,何也?“宣曰:“君欲堕车折脚,宜戒慎之。“顷之,果如宣言。后又问宣:“昨夜复梦见刍狗,何也?“宣曰:“君家失火,当善护之。”俄遂火起。语宣曰:“前后三时,皆不梦也。聊试君耳,何以皆验邪?”宣对曰:“此神灵动君使言,故与真梦无异也。”又问宣曰:“三梦刍狗而其占不同,何也?”宣曰:“刍狗者,祭神之物。故君始梦,当得馀食也。祭祀既讫,则刍狗为车所轹,故中梦当堕车折脚也。刍狗既车轹之后,必载以为樵,故后梦忧失火也。”宣之叙梦,凡此类也。十中八九,世以比建平之相矣。其馀效故不次列。明帝末卒。
guǎn lù zì gōng míng, píng yuán rén yě. róng mào cū chǒu, wú wēi yí ér shì jiǔ, yǐn shí yán xì, bù zé fēi lèi, gù rén duō ài zhī ér bù jìng yě.
管辂字公明,平原人也。容貌粗丑,无威仪而嗜酒,饮食言戏,不择非类,故人多爱之而不敬也。
fù wèi lì cáo, lì cáo mín guō ēn xiōng dì sān rén, jiē dé bì jí, shǐ lù shì qí suǒ yóu. lù yuē:" guà zhōng yǒu jūn běn mù, mù zhōng yǒu nǚ guǐ, fēi jūn bó mǔ, dāng shū mǔ yě. xī jī huāng zhī shì, dāng yǒu lì qí shù shēng mǐ zhě, pái zhe jǐng zhōng, zé zé yǒu shēng, tuī yī dà shí, xià pò qí tóu, gū hún yuān tòng, zì sù yú tiān." yú shì ēn tì qì fú zuì.
父为利漕,利漕民郭恩兄弟三人,皆得躄疾,使辂筮其所由。辂曰:“卦中有君本墓,墓中有女鬼,非君伯母,当叔母也。昔饥荒之世,当有利其数升米者,排著井中,啧啧有声,推一大石,下破其头,孤魂冤痛,自诉於天。”於是恩涕泣服罪。
guǎng píng liú fèng lín fù bìng kùn, yǐ mǎi guān qì. shí zhēng yuè yě, shǐ lù zhàn, yuē:" mìng zài bā yuè xīn mǎo rì rì zhōng zhī shí." lín wèi bì bù rán, ér fù jiàn chà, zhì qiū fā dòng, yī rú lù yán.
广平刘奉林妇病困,已买棺器。时正月也,使辂占,曰:“命在八月辛卯日日中之时。”林谓必不然,而妇渐差,至秋发动,一如辂言。
lù wǎng jiàn ān píng tài shǒu wáng jī, jī lìng zuò guà, lù yuē:" dāng yǒu jiàn fù rén, shēng yī nán ér, duò dì biàn zǒu rù zào zhōng sǐ. yòu chuáng shàng dàng yǒu yī dà shé xián bǐ, xiǎo dà gòng shì, xū yú qù zhī yě. yòu wū lái rù shì zhōng, yǔ yàn gòng dòu, yàn sǐ, wū qù. yǒu cǐ sān guài." jī dà jīng, wèn qí jí xiōng. lù yuē:" zhí kè shè jiǔ yuǎn, chī mèi wǎng liǎng wèi guài ěr. ér shēng biàn zǒu, fēi néng zì zǒu, zhí sòng wú jì zhī yāo jiāng qí rù zào yě. dà shé xián bǐ, zhí lǎo shū zuǒ ěr. wū yǔ yàn dòu, zhí lǎo líng xià ěr. jīn guà zhōng jiàn xiàng ér bú jiàn qí xiōng, zhī fēi yāo jiù zhī zhēng, zì wú suǒ yōu yě." hòu zú wú huàn.
辂往见安平太守王基,基令作卦,辂曰:“当有贱妇人,生一男儿,堕地便走入灶中死。又床上当有一大蛇衔笔,小大共视,须臾去之也。又乌来入室中,与燕共斗,燕死,乌去。有此三怪。”基大惊,问其吉凶。辂曰:“直客舍久远,魑魅魍魉为怪耳。儿生便走,非能自走,直宋无忌之妖将其入灶也。大蛇衔笔,直老书佐耳。乌与燕斗,直老铃下耳。今卦中见象而不见其凶,知非妖咎之徵,自无所忧也。”后卒无患。
shí xìn dōu lìng jiā fù nǚ jīng kǒng, gèng hù jí bìng, shǐ lù shì zhī. lù yuē:" jūn běi táng xī tóu, yǒu liǎng sǐ nán zǐ, yī nán chí máo, yī nán chí gōng jiàn, tóu zài bì nèi, jiǎo zài bì wài. chí máo zhě zhǔ cì tóu, gù tóu zhòng tòng bù dé jǔ yě. chí gōng jiàn zhě zhǔ shè xiōng fù, gù xīn zhōng xiàn tòng bù dé yǐn shí yě. zhòu zé fú yóu, yè lái bìng rén, gù shǐ jīng kǒng yě." yú shì jué xǐ hái gǔ, jiā zhōng jiē yù.
时信都令家妇女惊恐,更互疾病,使辂筮之。辂曰:“君北堂西头,有两死男子,一男持矛,一男持弓箭,头在壁内,脚在壁外。持矛者主刺头,故头重痛不得举也。持弓箭者主射胸腹,故心中县痛不得饮食也。昼则浮游,夜来病人,故使惊恐也。“於是掘徙骸骨,家中皆愈。
qīng hé wáng jīng qù guān huán jiā, lù yǔ xiāng jiàn. jīng yuē:" jìn yǒu yī guài, dà bù xǐ zhī, yù fán zuò guà." guà chéng, lù yuē:" yáo jí, bù wéi guài yě. jūn yè zài táng hù qián, yǒu yī liú guāng rú yàn jué zhě, rù jūn huái zhōng, yīn yīn yǒu shēng, nèi shén bù ān, jiě yī páng yáng, zhāo hū fù rén, mì suǒ yú guāng." jīng dà xiào yuē:" shí rú jūn yán." lù yuē:" jí, qiān guān zhī zhēng yě, qí yīng xíng zhì." qǐng zhī, jīng wèi jiāng xià tài shǒu.
清河王经去官还家,辂与相见。经曰:“近有一怪,大不喜之,欲烦作卦。”卦成,辂曰:“爻吉,不为怪也。君夜在堂户前,有一流光如燕爵者,入君怀中,殷殷有声,内神不安,解衣彷徉,招呼妇人,觅索馀光。”经大笑曰:“实如君言。”辂曰:“吉,迁官之徵也,其应行至。”顷之,经为江夏太守。
lù yòu zhì guō ēn jiā, yǒu fēi jiū lái zài liáng tóu, míng shén bēi. lù yuē:" dāng yǒu lǎo gōng cóng dōng fāng lái, xié tún yī tóu, jiǔ yī hú. zhǔ rén suī xǐ, dāng yǒu xiǎo gù." míng rì guǒ yǒu kè, rú suǒ zhàn. ēn shǐ kè jié jiǔ jiè ròu shèn huǒ, ér shè jī zuò shí, jiàn cóng shù jiān jī zhōng shù suì nǚ zǐ shǒu, liú xiě jīng bù.
辂又至郭恩家,有飞鸠来在梁头,鸣甚悲。辂曰:“当有老公从东方来,携豚一头,酒一壶。主人虽喜,当有小故。”明日果有客,如所占。恩使客节酒、戒肉、慎火,而射鸡作食,箭从树间激中数岁女子手,流血惊怖。
lù zhì ān dé lìng liú zhǎng rén jiā, yǒu míng què lái zài gé wū shàng, qí shēng shén jí. lù yuē:" què yán dōng běi yǒu fù zuó shā fū, qiān yǐn xī jiā rén fū lí lóu, hòu bù guò rì zài yú yuān zhī jì, gào zhě zhì yǐ." dào shí, guǒ yǒu dōng běi tóng wǔ mín lái gào, lín fù shǒu shā qí fū, zhà yán xī jiā rén yǔ fū yǒu xián, lái shā wǒ xù.
辂至安德令刘长仁家,有鸣鹊来在閤屋上,其声甚急。辂曰:“鹊言东北有妇昨杀夫,牵引西家人夫离娄,候不过日在虞渊之际,告者至矣。”到时,果有东北同伍民来告,邻妇手杀其夫,诈言西家人与夫有嫌,来杀我婿。
lù zhì liè rén diǎn nóng wáng hóng zhí xǔ, yǒu piāo fēng gāo sān chǐ yú, cóng shēn shàng lái, zài tíng zhōng chuáng chuáng huí zhuǎn, xī yǐ fù qǐ, liáng jiǔ nǎi zhǐ. zhí yǐ wèn lù, lù yuē:" dōng fāng dāng yǒu mǎ lì zhì, kǒng fù kū zi, rú hé!" míng rì jiāo dōng lì dào, zhí zi guǒ wáng. zhí wèn qí gù, lù yuē:" qí rì yǐ mǎo, zé zhǎng zǐ zhī hòu yě. mù luò yú shēn, dòu jiàn shēn, shēn pò yín, sǐ sàng zhī hòu yě. rì jiā wǔ ér fēng fā, zé mǎ zhī hòu yě. lí wéi wén zhāng, zé lì zhī hòu yě. shēn wèi wèi hǔ, hǔ wèi dà rén, zé fù zhī hòu yě." yǒu xióng zhì fēi lái, dēng zhí nèi líng zhù tóu, zhí dà yǐ bù ān, lìng lù zuò guà, lù yuē:" dào wǔ yuè bì qiān." shí sān yuè yě, zhì qī, zhí guǒ wèi bó hǎi tài shǒu.
辂至列人典农王弘直许,有飘风高三尺馀,从申上来,在庭中幢幢回转,息以复起,良久乃止。直以问辂,辂曰:“东方当有马吏至,恐父哭子,如何!”明日胶东吏到,直子果亡。直问其故,辂曰:“其日乙卯,则长子之候也。木落於申,斗建申,申破寅,死丧之候也。日加午而风发,则马之候也。离为文章,则吏之候也。申未为虎,虎为大人,则父之候也。”有雄雉飞来,登直内铃柱头,直大以不安,令辂作卦,辂曰:“到五月必迁。”时三月也,至期,直果为勃海太守。
guǎn táo lìng zhū gě yuán qiān xīn xīng tài shǒu, lù wǎng zǔ jiàn zhī, bīn kè bìng huì. yuán zì qǐ qǔ yàn luǎn fēng kē zhī zhū zhe qì zhōng, shǐ shè fù. guà chéng, lù yuē:" dì yī wù, hán qì xū biàn, yī hū yǔ táng, xióng cí yǐ xíng, chì yì shū zhāng, cǐ yàn luǎn yě. dì èr wù, jiā shì dào xiàn, mén hù zhòng duō, cáng jīng yù dú, dé qiū nǎi huà, cǐ fēng kē yě. dì sān wù, hú sù cháng zú, tǔ sī chéng luó, xún wǎng qiú shí, lì zài hūn yè, cǐ zhī zhū yě." jǔ zuò jīng xǐ.
馆陶令诸葛原迁新兴太守,辂往祖饯之,宾客并会。原自起取燕卵、蜂窠、蜘蛛著器中,使射覆。卦成,辂曰:“第一物,含气须变,依乎宇堂,雄雌以形,翅翼舒张,此燕卵也。第二物,家室倒县,门户众多,藏精育毒,得秋乃化,此蜂窠也。第三物,觳觫长足,吐丝成罗,寻网求食,利在昬夜,此蜘蛛也。”举坐惊喜。
lù zú xiōng xiào guó, jū zài chì qiū, lù wǎng cóng zhī, yǔ èr kè huì. kè qù hòu, lù wèi xiào guó yuē:" cǐ èr rén tiān tíng jí kǒu ěr zhī jiān tóng yǒu xiōng qì, yì biàn jù qǐ, shuāng hún wú zhái, liú hún yú hǎi, gǔ guī yú jiā, shǎo xǔ shí dāng bìng sǐ yě." fù shù shí rì, èr rén yǐn jiǔ zuì, yè gòng zài chē, niú jīng xià dào rù zhāng hé zhōng, jiē jí nì sǐ yě.
辂族兄孝国,居在斥丘,辂往从之,与二客会。客去后,辂谓孝国曰:“此二人天庭及口耳之间同有凶气,异变俱起,双魂无宅,流魂于海,骨归于家,少许时当并死也。”复数十日,二人饮酒醉,夜共载车,牛惊下道入漳河中,皆即溺死也。
dāng cǐ zhī shí, lù zhī lín lǐ, wài hù bù bì, wú xiāng tōu qiè zhě. qīng hé tài shǒu huá biǎo, zhào lù wéi wén xué yuàn. ān píng zhào kǒng yào jiàn lù yú jì zhōu cì shǐ péi huī yuē:" lù yǎ xìng kuān dà, yǔ shì wú jì, yǎng guān tiān wén zé tóng miào gān gōng dàn shēn, fǔ lǎn zhōu yì zé qí sī jì zhǔ. jīn míng shǐ jūn fāng chuí shén yōu sǒu, liú jīng jiǔ gāo, lù yí méng yīn hé zhī yīng, dé jí yǔ yí zhī shí." huī yú shì pì wéi wén xué cóng shì, yǐn yǔ xiāng jiàn, dà shàn yǒu zhī. xǐ bù jù lù, qiān zhì zhōng bié jià.
当此之时,辂之邻里,外户不闭,无相偷窃者。清河太守华表,召辂为文学掾。安平赵孔曜荐辂於冀州刺史裴徽曰:“辂雅性宽大,与世无忌,仰观天文则同妙甘公、石申,俯览周易则齐思季主。今明使君方垂神幽薮,留精九皋,辂宜蒙阴和之应,得及羽仪之时。”徽於是辟为文学从事,引与相见,大善友之。徙部钜鹿,迁治中别驾。
chū yīng zhōu zhào, yǔ dì jì rú gòng zài, zhì wǔ chéng xī, zì guà jí xiōng, yǔ rú yún:" dāng zài gù chéng zhōng jiàn sān lí, ěr zhě nǎi xiǎn." qián dào hé xī gù chéng jiǎo, zhèng jiàn sān lí gòng jù chéng cè, xiōng dì bìng xǐ. zhèng shǐ jiǔ nián jǔ xiù cái.
初应州召,与弟季儒共载,至武城西,自卦吉凶,语儒云:“当在故城中见三貍,尔者乃显。”前到河西故城角,正见三貍共踞城侧,兄弟并喜。正始九年举秀才。
shí èr yuè èr shí bā rì, lì bù shàng shū hé yàn qǐng zhī, dèng yáng zài yàn xǔ. yàn wèi lù yuē:" wén jūn zhe yáo shén miào, shì wèi zuò yī guà, zhī wèi dāng zhì sān gōng bù?" yòu wèn:" lián mèng jiàn qīng yíng shù shí tóu, lái zài bí shàng, qū zhī bù kěn qù, yǒu hé yì gù?" lù yuē:" fū fēi xiāo, tiān xià jiàn niǎo, jí qí zài lín shí shèn, zé huái wǒ hǎo yīn, kuàng lù xīn fēi cǎo mù, gǎn bù jìn zhōng? xī yuán kǎi zhī bì zhòng huá, xuān huì cí hé, zhōu gōng zhī yì chéng wáng, zuò ér dài dàn, gù néng liú guāng liù hé, wàn guó xián níng. cǐ nǎi lǚ dào xiū yīng. fēi bǔ shì zhī suǒ míng yě. jīn jūn hóu wèi chóng shān yuè, shì ruò léi diàn, ér huái dé zhě xiān, wèi wēi zhě zhòng, dài fēi xiǎo xīn yì yì duō fú zhī rén. yòu bí zhě gěn, cǐ tiān zhōng zhī shān, gāo ér bù wēi, suǒ yǐ zhǎng shǒu guì yě. jīn qīng yíng chòu è, ér jí zhī yān. wèi jùn zhě diān, qīng háo zhě wáng, bù kě bù sī hài yíng zhī shù, shèng shuāi zhī qī. shì gù shān zài dì zhōng yuē qiān, léi zài tiān shàng yuē zhuàng qiān zé póu duō yì guǎ, zhuàng zé fēi lǐ bù lǚ. wèi yǒu sǔn jǐ ér bù guāng dà, xíng fēi ér bù shāng bài. yuàn jūn hóu shàng zhuī wén wáng liù yáo zhī zhǐ, xià sī ní fù tuàn xiàng zhī yì, rán hòu sān gōng kě jué, qīng yíng kě qū yě." yáng yuē:" cǐ lǎo shēng zhī cháng tán." lù dá yuē:" fū lǎo shēng zhě jiàn bù shēng, cháng tán zhě jiàn bù tán." yàn yuē:" guò suì gèng dāng xiāng jiàn." lù hái yì shě, jù yǐ cǐ yán yǔ jiù shì, jiù shì zé lù yán tài qiē zhì. lù yuē" yǔ sǐ rén yǔ, hé suǒ wèi xié?" jiù dà nù, wèi lù kuáng bèi. suì cháo, xī běi dà fēng, chén āi bì tiān, shí yú rì, wén yàn yáng jiē zhū, rán hòu jiù shì nǎi fú.
十二月二十八日,吏部尚书何晏请之,邓飏在晏许。晏谓辂曰:“闻君著爻神妙,试为作一卦,知位当至三公不?”又问:“连梦见青蝇数十头,来在鼻上,驱之不肯去,有何意故?”辂曰:“夫飞鸮,天下贱鸟,及其在林食椹,则怀我好音,况辂心非草木,敢不尽忠?昔元、凯之弼重华,宣惠慈和,周公之翼成王,坐而待旦,故能流光六合,万国咸宁。此乃履道休应。非卜筮之所明也。今君侯位重山岳,势若雷电,而怀德者鲜,畏威者众,殆非小心翼翼多福之仁。又鼻者艮,此天中之山,高而不危,所以长守贵也。今青蝇臭恶,而集之焉。位峻者颠,轻豪者亡,不可不思害盈之数,盛衰之期。是故山在地中曰谦,雷在天上曰壮;谦则裒多益寡,壮则非礼不履。未有损己而不光大,行非而不伤败。愿君侯上追文王六爻之旨,下思尼父彖象之义,然后三公可决,青蝇可驱也。”飏曰:“此老生之常谭。”辂答曰:“夫老生者见不生,常谭者见不谭。”晏曰:“过岁更当相见。”辂还邑舍,具以此言语舅氏,舅氏责辂言太切至。辂曰;“与死人语,何所畏邪?”舅大怒,谓辂狂悖。岁朝,西北大风,尘埃蔽天,十馀日,闻晏、飏皆诛,然后舅氏乃服。
shǐ lù guò wèi jùn tài shǒu zhōng yù, gòng lùn yì yì, lù yīn yán" bo kě zhī jūn shēng sǐ zhī rì." yù shǐ shì qí shēng rì yuè, rú yán wú cuō diē. yù dà è rán, yuē:" jūn kě wèi yě. sǐ yǐ fù tiān, bù yǐ fù jūn." suì bù fù shì. yù wèn lù:" tiān xià dāng tài píng fǒu?" lù yuē:" fāng jīn sì jiǔ tiān fēi, lì jiàn dà rén, shén wǔ shēng jiàn, wáng dào wén míng, hé yōu bù píng?" yù wèi jiě lù yán, wú jǐ, cáo shuǎng děng zhū, nǎi jué wù yún.
始辂过魏郡太守锺毓,共论易义,辂因言“卜可知君生死之日。”毓使筮其生日月,如言无蹉跌。毓大愕然,曰:“君可畏也。死以付天,不以付君。“遂不复筮。毓问辂:“天下当太平否?”辂曰:“方今四九天飞,利见大人,神武升建,王道文明,何忧不平?”毓未解辂言,无几,曹爽等诛,乃觉寤云。
píng yuán tài shǒu liú bīn qǔ yìn náng jí shān jī máo zhe qì zhōng, shǐ shì. lù yuē:" nèi fāng wài yuán, wǔ sè chéng wén, hán bǎo shǒu xìn, chū zé yǒu zhāng, cǐ yìn náng yě. gāo yuè yán yán, yǒu niǎo zhū shēn, yǔ yì xuán huáng, míng bù shī chén, cǐ shān jī máo yě." bīn yuē:" cǐ jùn guān shě, lián yǒu biàn guài, shǐ rén kǒng bù, qí lǐ hé yóu?" lù yuē:" huò yīn hàn mò zhī luàn, bīng mǎ rǎo rǎng, jūn shī liú xiě, wū rǎn qiū shān, gù yīn hūn xī, duō yǒu guài xíng yě. míng fǔ dào dé gāo miào, zì tiān yòu zhī, yuàn ān bǎi lù, yǐ guāng xiū chǒng."
平原太守刘邠取印囊及山鸡毛著器中,使筮。辂曰:“内方外圆,五色成文,含宝守信,出则有章,此印囊也。高岳岩岩,有鸟朱身,羽翼玄黄,鸣不失晨,此山鸡毛也。”邠曰:“此郡官舍,连有变怪,使人恐怖,其理何由?”辂曰:“或因汉末之乱,兵马扰攘,军尸流血,汙染丘山,故因昬夕,多有怪形也。明府道德高妙,自天祐之,愿安百禄,以光休宠。”
qīng hé lìng xú jì lóng shǐ rén xíng liè, lìng lù shì qí suǒ de. lù yuē:" dāng huò xiǎo shòu, fù fēi shí qín, suī yǒu zhǎo yá, wēi ér bù qiáng, suī yǒu wén zhāng, wèi ér bù míng, fēi hǔ fēi zhì, qí míng yuē lí." liè rén mù guī, guǒ rú lù yán. jì lóng qǔ shí sān zhǒng wù, zhe dà qiè zhōng, shǐ lù shè. yún:" qì zhōng jí jí yǒu shí sān zhǒng wù." xiān shuō jī zǐ, hòu dào cán yǒng, suì yī yī míng zhī, wéi yǐ shū wèi pí ěr.
清河令徐季龙使人行猎,令辂筮其所得。辂曰:“当获小兽,复非食禽,虽有爪牙,微而不强,虽有文章,蔚而不明,非虎非雉,其名曰狸。”猎人暮归,果如辂言。季龙取十三种物,著大箧中,使辂射。云:“器中藉藉有十三种物。”先说鸡子,后道蚕蛹,遂一一名之,惟以梳为枇耳。
lù suí jūn xī xíng, guò guàn qiū jiǎn mù xià, yǐ shù āi yín, jīng shén bù lè. rén wèn qí gù, lù yuē:" lín mù suī mào, wú xíng kě jiǔ bēi lěi suī měi, wú hòu kě shǒu. xuán wǔ cáng tóu, cāng lóng wú zú, bái hǔ xián shī, zhū què bēi kū, sì wēi yǐ bèi, fǎ dāng miè zú. bù guò èr zài, qí yīng zhì yǐ." zú rú qí yán. hòu dé xiū, guò qīng hé ní tài shǒu. shí tiān hàn, ní wèn lù yǔ qī, lù yuē:" jīn xī dāng yǔ." shì rì yáng zào, zhòu wú xíng sì, fǔ chéng jí lìng zài zuò, xián wèi bù rán. dào gǔ yī zhōng, xīng yuè jiē méi, fēng yún bìng qǐ, jìng chéng kuài yǔ. yú shì ní shèng xiū zhǔ rén lǐ, gòng wèi huān lè.
辂随军西行,过毌丘俭墓下,倚树哀吟,精神不乐。人问其故,辂曰:“林木虽茂,无形可久;碑诔虽美,无后可守。玄武藏头,苍龙无足,白虎衔尸,朱雀悲哭,四危以备,法当灭族。不过二载,其应至矣。”卒如其言。后得休,过清河倪太守。时天旱,倪问辂雨期,辂曰:“今夕当雨。”是日旸燥,昼无形似,府丞及令在坐,咸谓不然。到鼓一中,星月皆没,风云并起,竟成快雨。於是倪盛脩主人礼,共为欢乐。
zhèng yuán èr nián, dì chén wèi lù yuē:" dà jiàng jūn dài jūn yì hòu, jì dāng fù guì hū?" lù cháng tàn yuē:" wú zì zhī yǒu fèn zhí ěr, rán tiān yǔ wǒ cái míng, bù yǔ wǒ nián shòu, kǒng sì shí qī bā jiān, bú jiàn nǚ jià ér qǔ fù yě. ruò dé miǎn cǐ, yù zuò luò yáng lìng, kě shǐ lù bù shí qiǎn, bāo gǔ bù míng. dàn kǒng zhì tài shān zhì guǐ, bù dé zhì shēng rén, rú hé!" chén wèn qí gù, lù yuē:" wú é shàng wú shēng gǔ, yǎn zhōng wú shǒu jīng, bí wú liáng zhù, jiǎo wú tiān gēn, bèi wú sān jiǎ, fù wú sān rén, cǐ jiē bù shòu zhī yàn. yòu wú běn mìng zài yín, jiā yuè shí yè shēng. tiān yǒu cháng shù, bù kě dé huì, dàn rén bù zhī ěr. wú qián hòu xiāng dāng sǐ zhě guò bǎi rén, lüè wú cuò yě." shì suì bā yuè, wèi shào fǔ chéng. míng nián èr yuè zú, nián sì shí bā.
正元二年,弟辰谓辂曰:“大将军待君意厚,冀当富贵乎?”辂长叹曰:“吾自知有分直耳,然天与我才明,不与我年寿,恐四十七八间,不见女嫁儿娶妇也。若得免此,欲作洛阳令,可使路不拾遣,枹鼓不鸣。但恐至太山治鬼,不得治生人,如何!”辰问其故,辂曰:“吾额上无生骨,眼中无守精,鼻无梁柱,脚无天根,背无三甲,腹无三壬,此皆不寿之验。又吾本命在寅,加月食夜生。天有常数,不可得讳,但人不知耳。吾前后相当死者过百人,略无错也。“是岁八月,为少府丞。明年二月卒,年四十八。
píng yuē: huà tuó zhī yī zhěn, dù kuí zhī shēng yuè, zhū jiàn píng zhī xiāng shù, zhōu xuān zhī xiāng mèng, guǎn lù zhī shù shì, chéng jiē xuán miào zhī shū qiǎo, fēi cháng zhī jué jì yǐ. xī shǐ qiān zhe biǎn què cāng gōng rì zhě zhī chuán, suǒ yǐ guǎng yì wén ér biǎo qí shì yě. gù cún lù yún ěr.
评曰:华佗之医诊,杜夔之声乐,朱建平之相术,周宣之相梦,管辂之术筮,诚皆玄妙之殊巧,非常之绝技矣。昔史迁著扁鹊、仓公、日者之传,所以广异闻而表奇事也。故存录云尔。