jiàn zhǎng sān chǐ, yòng zài yī sī zhī xiān rèn bǐ zhǎng sān cùn, yòng zài yī duān zhī ruì háo, qí yú jiē wú yòng zhī xiàn wù yě. suī rán, shǐ jiàn yǔ bǐ dàn yǒu qí xiān zhě ruì zhě yān, zé qí yòng bù kě shī. zé zhī wú yòng zhě, yǒu yòng zhī zī yǒu yòng zhě, wú yòng zhī shī. yì yá bù néng wú cuàn zi, ōu yě bù néng wú zhēn shǒu, gōng shū bù néng wú zuān sī. gǒu bù néng wú, zé yǔ yǒu yòng zhě děng yě, ruò zhī hé ér kě yǐ xiāng bìng yě?
劍長三尺,用在一絲之銛刃;筆長三寸,用在一端之銳毫,其餘皆無用之羨物也。雖然,使劍與筆但有其銛者銳者焉,則其用不可施。則知無用者,有用之資;有用者,無用之施。易牙不能無爨子,歐冶不能無砧手,工輸不能無鑽廝。苟不能無,則與有用者等也,若之何而可以相病也?
zuò jǐng zhě bù kě yǔ yán yí dù zhī tiān, chū ér sì gù, zé shǐ jué qí dà yǐ. suī rán, yún mù ài yǎn, suǒ jiàn yóu jū yě, dēng tài shān zhī diān, zé shì tiān mò zhī qí jì yǐ.
坐井者不可與言一度之天,出而四顧,則始覺其大矣。雖然,雲木礙眼,所見猶拘也,登泰山之巔,則視天莫知其際矣。
suī rán, bù rú shēn yóu bā jí zhī biǎo, xīn tōng jiǔ gāi zhī wài. tiān zài xiōng zhōng rú tài cāng yī lì, rán hòu kě yǐ yǔ tōng dá zhī shí.
雖然,不如身游八極之表,心通九垓之外。天在胸中如太倉一粒,然後可以語通達之識。
zhe wèi fēi zhì wèi yě, gù xuán jiǔ wèi wǔ wèi xiān zhuó sè fēi zhì sè yě, gù tài sù wèi wǔ sè zhǔ zhe xiàng fēi zhì xiàng yě, gù wú xiàng wèi wàn xiàng mǔ zhuó lì fēi zhì lì yě, gù dà kuài zài wàn wù ér bù fù zhe qíng fēi zhì qíng yě, gù tài qīng shēng wàn wù ér bù qīn zhe xīn fēi zhì xīn yě, gù shèng rén yīng wàn shì ér bù yǒu.
着味非至味也,故玄酒為五味先;着色非至色也,故太素為五色主;着象非至象也,故無象為萬象母;着力非至力也,故大塊載萬物而不負;着情非至情也,故太清生萬物而不親;着心非至心也,故聖人應萬事而不有。
fán bìng rén miàn hóng rú zhě fā rùn rú yóu zhě bù zhì, gài cuì yī shēn zhī yuán qì xuè mài jǐn yú miàn mù zhī shàng yě. wū hū! rén jūn fù sì hǎi, pín kě yǐ jù yǐ.
凡病人面紅如赭、發潤如油者不治,蓋萃一身之元氣血脈盡於面目之上也。嗚呼!人君富四海,貧可以懼矣。
yǒu guó jiā zhě, hòu xià xù mín, fēi dú wèi mín yě. pì zhī yú yōng, guǎng qí xià, xuē qí shàng, nǎi kě gù yě pì zhī yú mù, gài qí běn, tī qí mò, nǎi kě mào yě.
有國家者,厚下恤民,非獨為民也。譬之於墉,廣其下,削其上,乃可固也;譬之於木,溉其本,剔其末,乃可茂也。
fū yōng wèi yǒu shàng fēng xià xiá ér bù qīng, mù wèi yǒu lù běn fán mò ér bù bì zhě. kě wèi yě fū!
夫墉未有上豐下狹而不傾,木未有露本繁末而不斃者。可畏也夫!
tiān xià zhī shì, jī jiàn chéng zhī yě. wú hū yī háo yú yǔ chāi zhóu zhě, jī yě. wú hū hán lù xún zhì jiān bīng zhě, jiàn yě. zì gǔ tiān xià guó jiā shēn zhī bài wáng, bù chū jī jiàn èr zì. jī zhī wēi jiàn zhī shǐ, kě wèi hán xīn zāi!
天下之勢,積漸成之也。無忽一毫輿羽拆軸者,積也。無忽寒露尋至堅冰者,漸也。自古天下國家、身之敗亡,不出積漸二字。積之微漸之始,可為寒心哉!
huǒ zhī dà zhuó zhě wú yān, shuǐ zhī shùn liú zhě wú shēng, rén zhī qíng píng zhě wú yǔ.
火之大灼者無煙,水之順流者無聲,人之情平者無語。
fēng zhī chū fā yú gǔ yě, bá mù zǒu shí, jiàn yuǎn ér jiǎn, yòu yuǎn ér ruò, yòu yuǎn ér wēi, yòu yuǎn ér jǐn. qí shì rán yě. shǐ fēng chū gǔ yě, jǐn néng zhèn yè fú máo, jí zhǐ chǐ bù néng tuī xíng yǐ. jīng shī hào lìng zhī shǒu yě, jì fǎ bù kě yǐ bù zhèn yě.
風之初發於谷也,拔木走石,漸遠而減,又遠而弱,又遠而微,又遠而盡。其勢然也。使風出谷也,僅能振葉拂毛,即咫尺不能推行矣。京師號令之首也,紀法不可以不振也。
bèi shàng yǒu wù, fǎn gù qiān wàn zhuǎn ér bù kě jiàn yě, suì wèi rén yán bù kě xìn, ruò bì dài zì jiàn, zé wú jiàn shí yǐ.
背上有物,反顧千萬轉而不可見也,遂謂人言不可信,若必待自見,則無見時矣。
rén yǒu wèi gēng yī zhī hán ér rěn yī suì zhī dòng, jù yī zhēn zhī tòng ér gān bì sǐ zhī yáng zhě. yī láo yǒng yì, kě yǔ yǒu shí zhě dào. chǐ zhī mì bǐ, bù xián yú xiāng bī, gù yǒu gù yě. luò ér bǔ zhī, zé jué yǒu wù yǐ. fū wéi gù yǒu zhě duō bù dé, shǎo bu dé.
人有畏更衣之寒而忍一歲之凍,懼一針之痛而甘必死之瘍者。一勞永逸,可與有識者道。齒之密比,不嫌於相逼,固有故也。落而補之,則覺有物矣。夫惟固有者多不得,少不得。
yīng zhū pèi yù, fú jǐn yè luó, ér è sǐ yú shì zhōng, bù rú gài rén chí yī shēng zhī sù. shì yǐ míng wáng guì yòng wù, ér zhū shàng wú yòng zhě.
嬰珠佩玉,服錦曳羅,而餓死於室中,不如丐人持一升之粟。是以明王貴用物,而誅尚無用者。
yuán qì yǐ xū, ér xuè ròu wèi kuì, yǐn shí qǐ jū bù shèn jué yě, yī dàn wài xié xí zhī, kè rán sǐ yǐ. bù pà qiān rì pà yī dàn, yī dàn zhě, qiān rì zhī jī yě. qiān rì kě wèi, yī dàn bù kě wèi yǐ. gù shèn yú qiān rì, zhèng yǐ fáng qí yī dàn yě. yǒu tiān xià guó jiā zhě, kě tì rán jù yǐ.
元氣已虛,而血肉未潰,飲食起居不甚覺也,一旦外邪襲之,溘然死矣。不怕千日怕一旦,一旦者,千日之積也。千日可為,一旦不可為矣。故慎於千日,正以防其一旦也。有天下國家者,可惕然懼矣。
yǐ guǒ xià chē jià qí jì, yǐ pén chí shuǐ yǎng jiāo lóng, yǐ xiǎo lián xì jǐn shéng yīng xióng háo jié, shàn guān rén zhě xiào zhī.
以果下車駕騏驥,以盆池水養蛟龍,以小廉細謹繩英雄豪傑,善官人者笑之。
shuǐ qiān liú wàn pài, shǐ yú yī yuán, mù qiān zhī wàn yè, chū yú yī běn rén qiān chóu wàn yīng, fā yú yī xīn shēn qiān bìng wàn zhèng, gēn yú yī zāng. xuàn yú qiān wàn, jǔ shì zhī dà mí yě zhí zhǐ yuán tóu, zhì zhě zhī dú jiàn yě. gù bìng zhì yī, ér qiān wàn jiē chú zhèng lǐ yī, ér qiān wàn jiē jǔ yǐ.
水千流萬派,始於一源,木千枝萬葉,出於一本;人千酬萬應,發於一心;身千病萬症,根於一髒。眩於千萬,舉世之大迷也;直指原頭,智者之獨見也。故病治一,而千萬皆除;政理一,而千萬皆舉矣。
shuǐ qiān dēng zhú rì yuè yǎn, shì jiān wéi cǐ wǔ zhào, yí wèi wǔ míng.
水簽、燈燭、日、月、眼,世間惟此五照,宜謂五明。
háo lí zhī qīng, jīn jūn zhī suǒ jiè yǐ wèi zhòng zhě yě hé sháo zhī wēi, hú dòu zhī suǒ lài yǐ wèi duō zhě yě fēn cùn zhī duǎn, zhàng chǐ zhī suǒ xū yǐ wèi zhǎng zhě yě.
毫釐之輕,斤鈞之所藉以為重者也;合勺之微,斛斗之所賴以為多者也;分寸之短,丈尺之所需以為長者也。
rén zhōng huáng zhī huì, tiān líng gài zhī xiōng, rén rén wèi è zhī yǐ. wò bìng yú chuáng, mìng zài xū yú, piàn nǎo sū hé, yù xiè jīn pō, gù yǒu shì wèi wú yòng zhī wù, ér wéi bǐ zhī jí jí zhě, shí yǒu suǒ xū yě. jiāo zhù yòng rén yú huǎn jí zhī jì, liáng kě bēi yǐ!
人中黃之穢,天靈蓋之凶,人人畏惡之矣。臥病於牀,命在須臾,片腦蘇合,玉屑金泊,固有視為無用之物,而唯彼之亟亟者,時有所需也。膠柱用人於緩急之際,良可悲矣!
zhǎng jǐ lì yú zhuī, ér jǐ bù kě yǐ wèi zhuī měng hǔ yǒng yú lí, ér hǔ bù kě yǐ wèi lí. yòng xiǎo zhě wú qǔ yú dà, yóu yòng dà zhě wú qǔ yú xiǎo, èr zhě bù kě yǐ xiāng qiào yě.
長戟利於錐,而戟不可以為錐;猛虎勇於狸,而虎不可以為狸。用小者無取於大,猶用大者無取於小,二者不可以相誚也。
yāo qiáo zhī wù lì yú shuǐ zé, tǔ zào liè, tiān hàn gàn, gù kū gǎo yǐ. rán wò yǐ lǔ shuǐ zé huáng, wò yǐ yóu jiāng zé bìng, wò yǐ fèi tāng zé sǐ, wéi jǐng shuǐ zé shēng, yòu bù rú hé shuǐ zhī wáng. suī rán, tǎng jìn zì wāng yáng, ní nào jīng yuè, wéi shuǐ wù zé shēng, qí tā wèi yǒu bù sǐ zhě. yòng sī gù bù nán zāi!
夭喬之物利於水澤,土燥烈,天暵干,固枯稿矣。然沃以滷水則黃,沃以油漿則病,沃以沸湯則死,惟井水則生,又不如河水之王。雖然,倘浸漬汪洋,泥淖經月,惟水物則生,其它未有不死者。用思顧不難哉!
jiàn bù néng zì zhào, chǐ bù néng zì dù, quán bù néng zì chēng, wéi yú wù yě. shèng rén zé zì zhào zì dù zì chēng, chéng qí wèi jiàn wèi chǐ wèi quán, ér hòu néng yán chī zhǎng duǎn, qīng zhòng tiān xià.
鑒不能自照,尺不能自度,權不能自稱,圍於物也。聖人則自照、自度、自稱,成其為鑑、為尺、為權,而後能妍媸長短,輕重天下。
bīng líng shāo bù shú, shí shā zhēng bù nián.
冰凌燒不熟,石砂蒸不黏。
huǒ xìng kōng, gù yǐ lán shè tóu zhī zé xiāng, yǐ máo gǔ tóu zhī zé chòu shuǐ xìng kōng, gù pēng chá qīng kǔ, zhǔ ròu zé xīng shān, wú wǒ gù yě. wú wǒ gù néng wù wù, ruò zì jiā yǒu yī zhǒng qì wèi zá yú qí jiān, zé wù yǐ. wù yǔ wù jiāo, liǎng wú bīn zhǔ, tóng guī yú zá. rú zhǔ ròu yú chá, tóu máo gǔ yú lán shè, shì wèi hún xiáo bó zá. wù qiě bù wù, kuàng yǔ dào hū?
火性空,故以蘭麝投之則香,以毛骨投之則臭;水性空,故烹茶清苦,煮肉則腥膻,無我故也。無我故能物物,若自家有一種氣味雜於其間,則物矣。物與物交,兩無賓主,同歸於雜。如煮肉於茶,投毛骨於蘭麝,是謂渾淆駁雜。物且不物,況語道乎?
dà chē mǎn zài, wén ruì qiān wàn jí yān, qí qù qí lái, wú jiā yú zhòng qīng yě.
大車滿載,蚊蚋千萬集焉,其去其來,無加於重輕也。
cāng sōng gǔ bǎi yǔ yāo táo nóng lǐ zhēng yán, zhòng jiào luán biāo yǔ chōng chē liè mǎ zhēng bù, qǐ yí bù néng? bàn kě chǒu yǐ.
蒼松古柏與夭桃穠李爭妍,重較鸞鑣與衝車獵馬爭步,豈宜不能?辦可丑矣。
shè zhī bù zhōng yě, gōng wú zuì, shǐ wú zuì, hú wú zuì shū zhī fú gōng yě, bǐ wú zuì, mò wú zuì, zhǐ wú zuì.
射之不中也,弓無罪,矢無罪,鵠無罪;書之弗工也,筆無罪,墨無罪,紙無罪。
suǒ yào gè yǒu hé, hé zé kāi, bù hé zé bù kāi. yì yǒu hé ér bù kāi zhě, bì yǒu suǒ yǐ hé ér bù kāi zhī gù yě. yì yǒu zhōng rì kāi, ǒu rán dǐ sǐ bù kāi, bì yǒu suǒ yǐ ǒu rán bù kāi zhī gù yě. wàn shì bì yǒu gù, yīng wàn shì bì qiú qí gù.
鎖鑰各有合,合則開,不合則不開。亦有合而不開者,必有所以合而不開之故也。亦有終日開,偶然抵死不開,必有所以偶然不開之故也。萬事必有故,應萬事必求其故。
chuāng jiān yī zhǐ, néng zhàng bá mù zhī fēng xiōng qián yī hù, bù nì pāi tiān zhī làng. qí suǒ tuō zhě rán yě.
窗間一紙,能障拔木之風;胸前一瓠,不溺拍天之浪。其所託者然也。
rén yǒu kuì yī mù zhě, jiā tóng yuē: liú yǐ wèi liáng. yú yuē: mù xiǎo bù kān yě.
人有饋一木者,家僮曰:「留以為梁。」余曰:「木小不堪也。」
tóng yuē: liú yǐ wèi dòng. yú yuē: mù dà bù yí yě. tóng xiào yuē: mù yī yě, hū bìng qí dà, yòu bìng qí xiǎo. yú yuē: xiǎo zi tīng zhī, wù gè yǒu yí yòng yě, yán gè yǒu yōu dāng yě, qǐ wéi mù zāi? tā rì wèi yú shēng tàn mǎn lú hōng rén. yú yuē: tài duō yǐ. nǎi jǐn wēn zhī, liú xīng xīng sān èr diǎn, yù míng yù miè. yú yuē: tài shǎo yǐ. tóng yuàn yuē: huǒ yī yě, jì xián qí duō, yòu xián qí shǎo. yú yuē: xiǎo zi tīng zhī, qíng gè yǒu suǒ shì yě, shì gè yǒu suǒ liàng yě, qǐ wéi huǒ zāi?
僮曰:「留以為棟。」余曰:「木大不宜也。」僮笑曰:「木一也,忽病其大,又病其小。」余曰:「小子聽之,物各有宜用也,言各有攸當也,豈惟木哉?」他日為餘生炭滿爐烘人。余曰:「太多矣。」乃盡溫之,留星星三二點,欲明欲滅。余曰:「太少矣。」僮怨曰:「火一也,既嫌其多,又嫌其少。」余曰:「小子聽之,情各有所適也,事各有所量也,豈惟火哉?」
hǎi tóu yǐ wū huì, tóu yǐ wǎ lì, wú suǒ bù róng qǔ qí bǎo cáng, qǔ qí shēng yù, wú suǒ bù yǔ. guǎng bó zhī liàng zú yǐ nà, chù wǔ ér bù jīng fù yǒu zhī jī zú yǐ gōng, cǎi qǔ ér bù jié. shèng rén zhě, wàn wù zhī hǎi yě.
海投以污穢,投以瓦礫,無所不容;取其寶藏,取其生育,無所不與。廣博之量足以納,觸忤而不驚;富有之積足以供,採取而不竭。聖人者,萬物之海也。
jìng kōng ér wú wǒ xiāng, gù zhào wù bù shuǎng fēn háo. ruò yǒu yī sī hén, zhào rén miàn shàng biàn yǒu yī sī ruò yǒu yī diǎn bān, zhào rén miàn shàng biàn yǒu yī diǎn, chà bù zài rén miàn yě.
鏡空而無我相,故照物不爽分毫。若有一絲痕,照人面上便有一絲;若有一點瘢,照人面上便有一點,差不在人面也。
xīn tǐ bù xū, ér yīng wù yì rán. gù chán jiā cháng jiào rén kōng zhū yǒu, ér wú rú wéi yǒu xǐ nù āi lè wèi fā zhī zhōng, gù yǒu fā ér zhōng jié zhī hé.
心體不虛,而應物亦然。故禪家嘗教人空諸有,而吾儒惟有喜怒哀樂未發之中,故有發而中節之和。
rén wèi yǒu xǐ miàn ér bù bì mù, cuō hóng ér bù lǜ shǒu zhě, cǐ yóu ài xiǎo tǐ yě.
人未有洗面而不閉目,撮紅而不慮手者,此猶愛小體也。
rén wèi yǒu guò yán dī ér bù jí zǒu, jiàn ní tú ér bù jiē zú zhě, cǐ zhí ài yī lǚ ěr.
人未有過檐滴而不疾走,踐泥塗而不揭足者,此直愛衣履耳。
qī chǐ zhī qū gù bù rú yī lǚ zāi? nǎi chén zhī tāo tiān qíng yù zhī hǎi, pīn yú fén lín bào nù zhī chǎng, fěn shēn suì tǐ gān xīn yān ér bù gù, bēi fū!
七尺之軀顧不如一履哉?乃沉之滔天情慾之海,拼於焚林暴怒之場,粉身碎體甘心焉而不顧,悲夫!
è yán rú chī xiāo zhī jiào, xián yán rú yàn què zhī xuān, zhèng yán rú suān ní zhī hǒu, rén yán rú luán fèng zhī míng. yǐ cǐ sī zhī, yán kě fú shèn yú?
惡言如鴟梟之噭,閒言如燕雀之喧,正言如狻猊之吼,仁言如鸞鳳之鳴。以此思之,言可弗慎歟?
zuǒ shǒu huà yuán, yòu shǒu huà fāng, shì kě néng yě. bí zuǒ shòu xiāng, yòu shòu è ěr zuǒ tīng sī, yòu tīng zhú mù zuǒ shì dōng, yòu shì xī, shì bù kě néng yě. èr tǐ qiě nán fēn, kuàng yī niàn ér kě zá hū?
左手畫圓,右手畫方,是可能也。鼻左受香,右受惡;耳左聽絲,右聽竹;目左視東,右視西,是不可能也。二體且難分,況一念而可雜乎?
zhì fā yú dì, suī wū huò bù néng shǐ yǒu shēng tóu hé yú shí, suī tóng zǐ bù néng shǐ wú shēng. rén qǐ néng shǐ wǒ qīng zhòng zāi? zì qīng zhòng ěr.
擲發於地,雖烏獲不能使有聲;投核於石,雖童子不能使無聲。人豈能使我輕重哉?自輕重耳。
zé lù zhī yì, yú yǔ liáo yǒu bìng jiān yú. rì mò yǐ, liáo yǒu wèn yú fū: qù lù jǐ hé? yuē: wǔ shí lǐ. liáo yǒu wǔ rán. shǎo jiān yòu wèn: shàng yǒu jǐ hé? yuē: sì shí wǔ lǐ. rú cǐ zhě shù wèn, ér shēng yù lì, yì pò qiè bù kě yán, shèn zhě nù mà.
澤潞之役,余與僚友並肩輿。日莫矣,僚友問輿夫:「去路幾何?」曰:「五十里。」僚友憮然。少間又問:「尚有幾何?」曰:「四十五里。」如此者數問,而聲愈厲,意迫切不可言,甚者怒罵。
yú shǎo qì chē zhōng, jì xià chē, xì zhī yuē: jūn fèi lì rú xǔ, dào lái yǔ wǒ yì bān.
余少憩車中,既下車,戲之曰:「君費力如許,到來與我一般。」
liáo yǒu xiào yuē: yú kǒu jīn qiě jié yǐ, ér yàn ruò huǒ, shǐ xìn xiōng tǎo dé pián yí duō yě.
僚友笑曰:「余口津且竭矣,而咽若火,始信兄討得便宜多也。」
wèn bo zhú zhě yì rán. tiān xià qǐ yǒu ér bù xià pò ér qiáng zì cuī shēng zhī lǐ hū? dà dǐ jiē yà miáo zhī jiàn yě.
問卜築者亦然。天下豈有兒不下迫而強自催生之理乎?大抵皆揠苗之見也。
jìn xiāng jiào fú mǒu bù jīn, tóng liáo fēi zhī. yú wǔ rán yuē: wáng dào jīng zhēn ér hòu qī jìng duō. bǐ suǒ wèi chéng fēi shàn shì, ér xīn qiě fú lì zhī, wèi hé kě fú jìn? suǒ lài zhě yuán shì yǐ zì jiè, ér bù gǎn wèi è yě. gù suì jī bù jīn cǎo mù zhī shí, dài nián fēng bǐ zì bù shí yǐ. shàn hū mèng zǐ zhī yán yuē: jūn zǐ fǎn jīng ér yǐ yǐ. ér yǐ yǐ sān zì, zhǐ zāi miào zāi! hán xù duō shǎo qù wèi!
進香叫佛某不禁,同僚非之。余憮然曰:「王道荊榛而後蹊徑多。彼所為誠非善事,而心且福利之,為何可弗禁?所賴者緣是以自戒,而不敢為惡也。故歲飢不禁草木之實,待年豐彼自不食矣。善乎孟子之言曰:」君子反經而已矣。『』而已矣『三字,旨哉妙哉!涵蓄多少趣味!「
rì shí kuài zhì zhě, rì jiàn qí měi, ruò bù kě yī rì wú. sù shí sān yuè, wén ròu wèi zhǐ jué qí xīng yǐ. jīn yǔ kuài zhì rén yán xīng, qǐ bù yà zāi?
日食膾炙者,日見其美,若不可一日無。素食三月,聞肉味只覺其腥矣。今與膾炙人言腥,豈不訝哉?
gōu wěn pī shuāng yě, dōu zhì bìng, kàn shì shèn me yī shǒu.
鈎吻、砒霜也,都治病,看是甚麼醫手。
jiā jiā yǒu lù dào zhǎng ān, mò biàn dōng xī yǔ nán běi.
家家有路到長安,莫辨東西與南北。
yī xīn wú yàn, ér bǎi zhī zhī shù liáo yuán yī quán wú qú, ér wàn quán zhī huì yì hǎi.
一薪無焰,而百枝之束燎原;一泉無渠,而萬泉之會溢海。
zhōng yī míng, ér wàn hù qiān mén yǒu ěr zhě mò bù rù qí shēng, ér shēng fēi bù zú. shǐ zhōng míng yú bǎi lǐ wú rén zhī yě, wú yī rén wén zhī, ér shēng fēi yǒu yú. zhōng fēi rén rén fēn sòng qí shēng ér shǐ zhī rù, rén rén fēi qǔ zú yú zhōng zhī shēng yǐ yíng wú ěr, cǐ yī guàn zhī shuō yě.
鍾一鳴,而萬戶千門有耳者莫不入其聲,而聲非不足。使鐘鳴於百里無人之野,無一人聞之,而聲非有餘。鍾非人人分送其聲而使之入,人人非取足於鍾之聲以盈吾耳,此一貫之說也。
wèi yǒu yǒu qí xīn ér wú qí zhèng, rú zì zhǒng zhī bì miáo, ruò lán zhī bì xiāng wèi yǒu wú qí xīn ér yǒu qí zhèng zhě, rú sù rén zhī wú yǔ, huà niǎo zhī bù fēi.
未有有其心而無其政,如漬種之必苗,爇蘭之必香;未有無其心而有其政者,如塑人之無語,畫鳥之不飛。
mǒu cháng yǔ yǒu rén lùn yī shì, yǒu rén yuē: wǒ xiōng zhōng zì yǒu quán liàng. mǒu yuē: suī fù rén rú zǐ wèi cháng bù quán liàng, zhǐ pà tā dà dǒu xiǎo chèng.
某嘗與友人論一事,友人曰:「我胸中自有權量。」某曰:「雖婦人孺子未嘗不權量,只怕他大斗小秤。」
hōu hān jīng lín ér shuì zhě bù wén, gòu wū mǎn bèi ér fù zhě bù jiàn.
齁鼾驚鄰而睡者不聞,垢污滿背而負者不見。
ài huī fù ér fǔ mó zhī, xiān bù shòu qí dú yǐ è hǔ bào ér bó zhī, xiān bù shòu qí shì yǐ. chù xiǎo rén zài bù yuǎn bù jìn zhī jiān.
愛虺蝮而撫摩之,鮮不受其毒矣;惡虎豹而搏之,鮮不受其噬矣。處小人在不遠不近之間。
xuán qí zhī jí, yī yǐ píng yì. yīng fā zhī jí, yī yǐ shēn chén kuò dà zhī jí, yī yǐ chōng shí.
玄奇之疾,醫以平易。英發之疾,醫以深沉;闊大之疾,醫以充實。
bù yuǎn zhī fù, bù ruò wèi xíng zhī shěn yě.
不遠之復,不若未行之審也。
qiān jīn zhī zǐ fēi yī rì ér pín yě. rì juān yuè xuē, sǔn yú píng rì ér pín yú yī dàn, bù jiù qí jī, ér jiù qí yī dàn, yú yě. shì gù jūn zǐ zhòng xiǎo sǔn, jīn xì xíng, fáng wēi bì.
千金之子非一日而貧也。日朘月削,損於平日而貧於一旦,不咎其積,而咎其一旦,愚也。是故君子重小損,矜細行,防微敝。
shàng děng shǒu duàn yòng zéi, qí cì ná zéi, qí cì duǒ zhe zéi zǒu.
上等手段用賊,其次拿賊,其次躲着賊走。
yè xīn jù zhě, xíng bì zé dì. gǒu zé dì ér xíng, zé jù kě yǐ cháng xīn yǐ.
曳新屨者,行必擇地。苟擇地而行,則屨可以常新矣。
bèi tóng yǐ sī, qí shēng liǎng xiāng jiè yě. dào bù gū chéng, gōng bù dú lì.
被桐以絲,其聲兩相借也。道不孤成,功不獨立。
zuò duì míng dēng, bù kě yǐ jiàn àn, ér àn zhōng rén jiàn duì dēng zhě shén zhēn. shì gù jūn zǐ guì chù yōu.
坐對明燈,不可以見暗,而暗中人見對燈者甚真。是故君子貴處幽。
wú hán yǎng zhī gōng, yī kāi kǒu dòng shēn biàn lòu chū běn xiàng, shuō bù dé nǐ yǒu zhuó jiàn zhēn zhī wú bǎo yǎng zhī shí, yù wài gǎn nèi shāng yī jiù shì bìng rén, shuō bù dé nǐ yǒu zhēn chuán kǒu shòu.
無涵養之功,一開口動身便露出本象,說不得你有灼見真知;無保養之實,遇外感內傷依舊是病人,說不得你有真傳口授。
mó mò dé shěng shēn kè yǐ zhī fǎ, gāo bǐ de yòng rén chù shì zhī fǎ, xiě zì dé jīng shì zǎi wù zhī fǎ.
磨墨得省身克已之法,膏筆得用人處事之法,寫字得經世宰物之法。
bù zhī tiān dì guān sì shí, bù zhī sì shí guān wàn wù. sì shí fēn chéng shì sì jié, zǒng shì yī qì hū xī, pì rú fǔ shuǐ hán wēn rè liáng, suí huǒ zhī yǒu wú ér biàn, bù kě wèi zhī sì shuǐ. wàn wù fēn lái shì wàn zhǒng, zǒng lái yī qì xūn táo, pì rú yī shù huā, dà xiǎo hòu xiān, suí qì zhī wán qiàn ér chéng, bù kě wèi zhī shū huā.
不知天地觀四時,不知四時觀萬物。四時分成是四截,總是一氣呼吸,譬如釜水寒溫熱涼,隨火之有無而變,不可謂之四水。萬物分來是萬種,總來一氣薰陶,譬如一樹花,大小後先,隨氣之完欠而成,不可謂之殊花。
yáng zhǔ dòng, dòng shēng zào, yǒu de yú yáng, zé tǎn xī kě yǐ wò bīng xuě, yīn zhǔ jìng, jìng shēng hán, yǒu de yú jìng, zé shèng shǔ kě yǐ yī qiú hè. jūn zǐ yǒu de yú dào yān, wǎng rú bù yù rú zāi? wài ruò kě náo, bì nèi wú suǒ de zhě yě.
陽主動,動生燥,有得於陽,則袒裼可以臥冰雪,陰主靜,靜生寒,有得於靜,則盛暑可以衣裘褐。君子有得於道焉,往如不裕如哉?外若可撓,必內無所得者也。
huò wèn: shì xī xián, xián xī shèng, shèng xī tiān, hé rú? yuē: tǐ wèi zhī bù miǎn yǒu bìng. shì xián shèng jiē zhì yú tiān, ér fèn liàng yǒu dà xiǎo, zào yì yǒu qiǎn shēn zhě yě. pì zhī shì zhǎng ān zhě, jiē zhì yú zhǎng ān, qí xíng yǒu jí chí, yǒu zhǐ bù zhǐ ěr. ruò yuē kuǐ bù zhě xī bǎi lǐ, bǎi lǐ zhě xī qiān lǐ, zé fēi yě. gù zào dào zhī děng, bì yóu xián ér hòu néng shèng, zhì zhī suǒ xī, zé hé xià biàn yù yǔ shèng rén yì bān.
或問:「士希賢,賢希聖,聖希天,何如?」曰:「體味之不免有病。士賢聖皆志於天,而分量有大小,造詣有淺深者也。譬之適長安者,皆志於長安,其行有疾遲,有止不止耳。若曰跬步者希百里,百里者希千里,則非也。故造道之等,必由賢而後能聖,志之所希,則合下便欲與聖人一般。」
yán jiào bù rú shēn jiào zhī xíng yě, shì huà bù rú yì huà zhī miào yě. shì huà xìn, xìn zé bù láo ér jiào chéng yì huà shén, shén zé bù zhī ér sú biàn. míng líng yǔ shēng, yán huà yě.
言教不如身教之行也,事化不如意化之妙也。事化信,信則不勞而教成;意化神,神則不知而俗變。螟蛉語生,言化也。
niǎo fú shēng, qì huà yě. biē sī shēng, shén huà yě.
鳥孚生,氣化也。鱉思生,神化也。
tiān dào jiàn zé shēng, liè zé shā. yīn yáng zhī qì jiē yǐ jiàn, gù wàn wù zhǎng yǎng ér bǎi huà chāng suì. dōng yù zé shēng qì sàn, xià hán zé shēng qì shōu, jiē liè yě. gù shèng rén jǔ shì, bù hài rén tīng wén.
天道漸則生,躐則殺。陰陽之氣皆以漸,故萬物長養而百化昌遂。冬燠則生氣散,夏寒則生氣收,皆躐也。故聖人舉事,不駭人聽聞。
zhǐ yī tiáo xiàn, bǎ jǐn yào jī kuò tí duō dé xǐng, mǎn yǎn jǐng wù dōu shēng sè, dào chù guǐ shén dōu xiǎng yīng.
只一條線,把緊要機括提掇得醒,滿眼景物都生色,到處鬼神都響應。
yī fǎ lì ér yī bì shēng, chéng shì, rán yīn bì shēng ér bù lì fǎ, wèi jiàn qí wèi shì yě. fū lì fǎ yǐ jìn bì, yóu wèi fáng yǐ zhǐ shuǐ yě, dī báo tǔ shū ér chéng xì jué kuì chéng yǒu zhī yǐ, wèi yǒu yīn jué ér fèi fáng zhě. wú bì zhī fǎ, suī yáo shùn bù néng. shēng bì zhī fǎ yì lì fǎ zhě zhī zhuō yě. gù shèng rén bù gǒu lì fǎ, bù lì yī shì zhī fǎ, bù wèi yī qiè zhī fǎ, bù chéng xiǎo bì ér fèi liáng fǎ, bù wèi yī duì zhī bì ér fèi kě jiǔ zhī fǎ.
一法立而一弊生,誠是,然因弊生而不立法,未見其為是也。夫立法以禁弊,猶為防以止水也,堤薄土疏而乘隙決潰誠有之矣,未有因決而廢防者。無弊之法,雖堯、舜不能。生弊之法亦立法者之拙也。故聖人不苟立法,不立一事之法,不為一切之法,不懲小弊而廢良法,不為一對之弊而廢可久之法。
miào táng zhī shàng zuì yào dàng dàng píng píng, níng liú yǒu yú bù jǐn zhī yì, wú wèi yī zhāo kuài xīn zhī shì. huò zhě bù rán yǔ yán, yǔ yuē: jūn jiàn xuán zhuì hū? xuán zhuì zhě, yǐ yī xiàn xì zhòng wù xià chuí, wǎng lái bù dìng zhě yě. dāng liǎng bì zhī jiān, rén yǐ yī shǒu hàn zhī, zhuàng yú dōng bì zhòng zé fǎn yú xī bì yì zhòng, wú zhuàng ér bù fǎn zhī lǐ, wú zhuàng zhòng ér fǎn qīng zhī lǐ, dài qí dìng yě, zhōng xuán ér zhǐ. jūn kuài yú dōng bì zhī yī zhuàng, ér bù lǜ xī bì zhī yī fǎn hū? guó jiā yǐ wú shì wú fú, wú xīn chù shì, dāng kě ér zhǐ, zé wú shì yǐ.
廟堂之上最要蕩蕩平平,寧留有餘不盡之意,無為一着快心之事。或者不然予言,予曰:「君見懸墜乎?懸墜者,以一線系重物下垂,往來不定者也。當兩壁之間,人以一手撼之,撞於東壁重則反於西壁亦重,無撞而不反之理,無撞重而反輕之理,待其定也,中懸而止。君快於東壁之一撞,而不慮西壁之一反乎?國家以無事無福,無心處事,當可而止,則無事矣。
dì yǐ yī qì xū wàn wù, ér shǐ zhī shēng, ér wù zhī shòu qí qì zhě, zǎo mù bù tóng, zé wù zhī xìng shū yě, qì wú zǎo mù, yāo qiáo bù tóng, wù zhī tǐ shū yě, qì wú tiān qiáo, gān kǔ bù tóng, wù zhī wèi shū yě, qì wú gān kǔ, hóng bái bù tóng, wù zhī sè shū yě, qì wú hóng bái, róng cuì bù tóng, wù zhī bǐng yù shū yě, qì wú róng cuì. jǐn wú fā yù zhī lì, mǎn wù gè zú zhī fèn liàng shùn wú shēng zhí zhī dào, tīng qí qǔ zú zhī duō guǎ, rú cǐ ér yǐ. shèng rén zhī zhì tiān xià yě yì rán.
地以一氣噓萬物,而使之生,而物之受其氣者,早暮不同,則物之性殊也,氣無早暮,夭喬不同,物之體殊也,氣無天喬,甘苦不同,物之味殊也,氣無甘苦,紅白不同,物之色殊也,氣無紅白,榮悴不同,物之稟遇殊也,氣無榮悴。盡吾發育之力,滿物各足之分量;順吾生植之道,聽其取足之多寡,如此而已。聖人之治天下也亦然。
kǒu sāi ér bí qì shèng, bí sāi ér kǒu qì shèng, bí kǒu jù sāi, zhàng mèn ér sǐ. zhì hé zhě bù kě bù zhī yě. gù yù qí lì dà ér shì jí, zé sāi qí páng liú, yù qí lì wēi ér shì shā yě, zé duō qí zhī pài, yù qí xù jī ér yǒu yòng yě, zé jié qí jí liú. zhì tiān xià zhī yú mín qíng yě yì rán.
口塞而鼻氣盛,鼻塞而口氣盛,鼻口俱塞,脹悶而死。治河者不可不知也。故欲其力大而勢急,則塞其旁流,欲其力微而勢殺也,則多其支派,欲其蓄積而有用也,則節其急流。治天下之於民情也亦然。
mù zhōng zhuàng zhī yě yǒu mù shēng, tǔ gǔ jī zhī yě yǒu tǔ xiǎng, wèi yǒu gǎn ér bù yīng zhě yě, rú hé zhǐ shì yuàn yóu? huò yuē: yì yǒu gǎn ér bù yīng zhě. yuē: yǐ fā jī gǔ, yǐ yǔ zhuàng zhōng, hé yīng zhī yǒu?
木鐘撞之也有木聲,土鼓擊之也有土響,未有感而不應者也,如何只是怨尤?或曰:「亦有感而不應者。」曰:「以發擊鼓,以羽撞鐘,何應之有?『
sì shí zhī qì, xiān gǎn wàn wù, ér wàn wù yīng. suǒ yǐ yīng zhě hé yě? tiān dì wàn wù yī qì yě. gù chūn gǎn ér fèn rǎng qì shēng, yǔ gǎn ér chǔ shí xiān rùn, cí shí dòng ér zhēn zhuǎn, yáng suì yìng ér huǒ shēng, kuàng yǒu zhī hū? gé tiān dòng wù, zhǐ shì zhè gè dào lǐ.
四時之氣,先感萬物,而萬物應。所以應者何也?天地萬物一氣也。故春感而糞壤氣升,雨感而礎石先潤,磁石動而針轉,陽燧映而火生,況有知乎?格天動物,只是這個道理。
jī shuāi zhī nán zhèn yě, rú wěi rén zhī bù néng qǐ. rán ruò jiǔ wěi, xū bǔ yǎng zhī, shǐ zhī jiàn qǐ, ruò xīn wěi, xū zhēn biān zhī, shǐ zhī zhòu qǐ.
積衰之難振也,如痿人之不能起。然若久痿,須補養之,使之漸起,若新痿,須針砭之,使之驟起。
qì xiè yǔ qí bèi èr zhī bù jīng, bù rú jīng qí yī zhī wèi yuē. èr ér jīng zhī, wàn quán zhī lǜ yě.
器械與其備二之不精,不如精其一之為約。二而精之,萬全之慮也。
wǒ zhī zǐ wǒ lián zhī, lín rén zhī zǐ lín rén lián zhī, fēi wǒ fēi lín rén zhī zǐ, ér zhuǎn xiāng yù yù, zé bù sǐ wèi ēn yǐ. shì gù gōng yá bù rú sī. shě zhī jiān, yì mǎ bù rú jiā qí zhī féi, bù yǐ wǒ yǒu shì zhī yě. gǒu kuò qí wú wǒ zhī xīn, zé chuí yǒng yì zhě bù dàn. jīn rì zhī yī láo, wéi mín cái yǔ lì zhī kě xī ěr, xī bì wǒ jū yě? huái yī tǐ zhě, dāng shǐ chú mù zhī cháng zú, wéi zào wù shēng mìng zhī kě mǐn ěr, xī bì wǒ chéng yě? wū hū! tiān xià zhī yǒu wǒ jiǔ yǐ, bù dú cǐ yī èr shì yě. xué zhě xū yào dǎ pò zhè fān lí, cái chéng dà shì jiè.
我之子我憐之,鄰人之子鄰人憐之,非我非鄰人之子,而轉相鬻育,則不死為恩矣。是故公衙不如私。舍之堅,驛馬不如家騎之肥,不以我有視之也。苟擴其無我之心,則垂永逸者不憚。今日之一勞,惟民財與力之可惜耳,奚必我居也?懷一體者,當使芻牧之常足,惟造物生命之可憫耳,奚必我乘也?嗚呼!天下之有我久矣,不獨此一二事也。學者須要打破這藩籬,才成大世界。
kuài zhì zhī chù, yíng fēi mǎn jǐ, ér tài gēng xuán jiǔ bù zhì. kuài zhì rì zēng, ér yù yíng zhī jí tài gēng xuán jiǔ, suī qū zhī bù zhì yě. kuài zhì chè ér yíng bù dé bù qū yú tài gēng xuán jiǔ yǐ. shì gù fǎn pǔ hái chún, mò rú chóng jiǎn ér jìn qí kě yù.
膾炙之處,蠅飛滿幾,而太羹玄酒不至。膾炙日增,而欲蠅之集太羹玄酒,雖驅之不至也。膾炙徹而蠅不得不趨於太羹玄酒矣。是故返樸還淳,莫如崇儉而禁其可欲。
tuó fù bǎi jūn, yǐ fù yī lì, gè jǐn qí lì yě, xiàng yǐn shù shí, xī yǐn yī sháo, gè chōng qí liàng yě. jūn zǐ zhī yòng rén, bù bì qí xiào zhī tóng, gè jǐn suǒ zhǎng ér yǐ.
駝負百鈞,蟻負一粒,各盡其力也,象飲數石,鼷飲一勺,各充其量也。君子之用人,不必其效之同,各盡所長而已。
gǔ rén yún: shēng sè zhī yú yǐ huà mín, mò yě. zhè gè mò, hǎo róng yì dǐ. jìn shì shēng sè bù xíng, dòng dà shēng sè, dà shēng sè bù xíng, dòng dà xíng fá, dà xíng fá cái jì dé yī bàn shì, huà bù huà quán bù xiá lǐ huì. cháng yán sān dài zhī mín yǔ lǐ jiào xí, ruò yǒu jiān guǐ rán hòu lì xíng, rú fù yǔ shū sù, ǒu yī shī diào, shǐ yòng yào ěr. hòu shì zhī mín yǔ xíng fá xí, ruò dé huà bù yóu, rì jī yuè lèi, rú kǒng zǐ zhī sān nián, wáng zhě zhī bì shì, zhòu shǐ xīn rán xiàng dào, wàn wàn bù néng. pì zhī gāng cháng yìng fù zhī rén, fú dà chéng qì tāng sān wǔ jì shǐ jué, ér què yǐ sì wù, jūn zǐ bǔ zhī, fēi bù yǎng rén, shū yǔ jí bèi, ér fǎn shēng tā zhèng yǐ. què yào zài xíng zhèng zhōng jiān dé lǐ, zé dé lǐ kě xíng, suǒ wèi jiān gōng jiān bǔ, yǐ gōng wèi bǔ, xiān gōng hòu bǔ, yǒu yí gōng yǒu yí bǔ, wéi zài jì liàng. mín qíng bù fú bù zòng shǐ dé, yī! kě yǔ liáng yī dào.
古人云:「聲色之於以化民,末也。」這個末,好容易底。近世聲色不行,動大聲色,大聲色不行,動大刑罰,大刑罰才濟得一半事,化不化全不暇理會。常言三代之民與禮教習,若有奸宄然後麗刑,如腹與菽粟,偶一失調,始用藥餌。後世之民與刑罰習,若德化不由,日積月累,如孔子之三年,王者之必世,驟使欣然向道,萬萬不能。譬之剛腸硬腹之人,服大承氣湯三五劑始覺,而卻以四物,君子補之,非不養人,殊與疾悖,而反生他症矣。卻要在刑政中兼德禮,則德禮可行,所謂兼攻兼補,以攻為補,先攻後補,有宜攻有宜補,惟在劑量。民情不拂不縱始得,噫!可與良醫道。
dé liáng yī ér náo zhī, yǔ wěi yōng yī ér tīng zhī, qí shī jūn.
得良醫而撓之,與委庸醫而聽之,其失均。
yǐ mò yé shòu yīng ér ér shǐ zhī yù lǔ, yǐ fán ruò shòu méng sǒu ér shǐ zhī zhōng de, qí bù shèng rèn, shòu zhě zhī zuì yě.
以莫耶授嬰兒而使之御虜,以繁弱授矇瞍而使之中的,其不勝任,授者之罪也。
dào tú bù zhì, bù zé fù rén, zhōng kuì bù zhì, bù zé pú fū. gè yǒu suǒ guān yě.
道途不治,不責婦人,中饋不治,不責僕夫。各有所官也。
qí yǒu nán běi guān dào wū xià zhě lǐ yú, yǔ duō xíng lǎo, xíng zhě bù biàn zé bàng xī tà rén tián xíng, xíng shù rì ér chéng lù. tián jiā kǔ zhī, duàn yǐ héng qiáng, shí bù yī dǔ, dǔ shù shí yān, xíng zhě bì qiáng, gèng xī tà tián yù guǎng, shù rì yòu chéng lù. tián jiā wú jì, nǎi dūn tián biān qiě mà qiě qì, yù zhǐ yù sòng, ér wú rú duō rén hé yě. huò gào zhī yuē: qiáng zhī suǒ duàn, yǐ chéng qì dì yǐ. hú bù pū qiáng ér shǐ zhī tōng, yóu dé shěng yú qiáng zhī gèng xī zhě hū? yǔ xiào rì: gèng yǒu qí fǎ, yǐ zhú qiáng zhī tǔ diàn dào, zé dào píng yǐ. dào píng rén jiē yóu dào, yòu bù xǐng yú dào zhī xī zhě hū? ān yòng qiáng wèi? yuè shù rì dào chéng, ér dào bàng wú yī rén jī yǐ.
齊有南北官道洿下者里餘,雨多行潦,行者不便則傍西踏人田行,行數日而成路。田家苦之,斷以橫牆,十步一堵,堵數十焉,行者避牆,更西踏田愈廣,數日又成路。田家無計,乃蹲田邊且罵且泣,欲止欲訟,而無如多人何也。或告之曰:「牆之所斷,已成棄地矣。胡不仆牆而使之通,猶得省於牆之更西者乎?」予笑日:「更有奇法,以築牆之土墊道,則道平矣。道平人皆由道,又不省於道之西者乎?安用牆為?」越數日道成,而道傍無一人跡矣。
wǎ lì zài dào, guò zhě jiē fú jiàn yě, guǒ zhī yǐ zhǐ, rén bì shí zhī yǐ, shí xí ér dú zhī, rén bì dào zhī yǐ. gù cáng zhī, rén sī wáng zhī, yǎn zhī, rén sī jiǎn zhī wéi zhī, rén sī kuī zhī zhàng zhī, rén sī wàng zhī, wéi guāng míng zhě bù lìng rén yí. gù jūn zǐ zhì qí shēn yú guāng tiān huà rì zhī xià, chǒu hǎo zài wǒ, wǒ wú shì yě, ài zēng zài rén, wǒ wú yǔ yě.
瓦礫在道,過者皆弗見也,裹之以紙,人必拾之矣,十襲而櫝之,人必盜之矣。故藏之,人思亡之,掩之,人思檢之;圍之,人思窺之;障之,人思望之,惟光明者不令人疑。故君子置其身於光天化日之下,丑好在我,我無飾也,愛憎在人,我無與也。
wěn zhuō jiǎo zhě yú píng chù zhuó lì, yì shén qí bù píng. bù píng yǒu èr: yǒu liǎng jǔ bù píng, yǒu yī yú bù píng. yú bù shǎo chù zhuó lì, bì zhì qí yī xié.
穩卓腳者於平處着力,益甚其不平。不平有二:有兩聥不平,有一隅不平。於不少處着力,必致其欹斜。
jí bì fǎn, zì rán zhī shì yě. gù shéng guò jiǎo zé fǎn zhuǎn, zhì guò jí zé fǎn shè.
極必反,自然之勢也。故繩過絞則反轉,擲過急則反射。
wú zhī zhī wù shàng ěr, shì shǐ rán yě.
無知之物尚爾,勢使然也。
shì bǎ yào shi dōu kāi dǐ suǒ, zhǐ kàn tóu huáng bù tóu huáng.
是把鑰匙都開底鎖,只看投簧不投簧。
shǔ dào bù nán, yǒu nán yú shǔ dào zhě, zhǐ yào zài rén dé bù. dé bù zé shǔ dào ruò zhōu xíng, shī bù zé jiā tíng jiē shǔ dào yǐ.
蜀道不難,有難於蜀道者,只要在人得步。得步則蜀道若周行,失步則家庭皆蜀道矣。
wèi yǒu míng xíng jí zǒu yú duàn yá jué bì zhī dào ér bù qīng diē zhě.
未有冥行疾走於斷崖絕壁之道而不傾跌者。
zhāng jìng bó cháng jīng shān xiǎn, wèi yú yuē, tiān xià shì cháng zhèn yú shǐ, ér ān yú xí.
張敬伯常經山險,謂余曰,「天下事常震於始,而安於習。
mǒu shù guò zhàn dào, chū bù gǎn yí zú, jīn rú lǚ píng dì yǐ. yú yuē: jūn shǐ yǐ wèi xiǎn, shì bù xiǎn jìn yǐ wèi bù xiǎn, què shì xiǎn.
某數過棧道,初不敢移足,今如履平地矣。「余曰:」君始以為險,是不險;近以為不險,卻是險。「
jūn zǐ zhī jiào rén yě, néng miào fū yīn cái zhī shù, bù néng biàn qí gè jù zhī zhì. pì zhī dì rán, fā yù wàn wù zhě, qí xìng yě, cǎo dé zhī ér wèi róu, mù dé zhī ér wèi gāng, bù néng shǐ cǎo zhī wèi mù, ér mù zhī wèi cǎo yě. shì gù jūn zǐ yǐ rén zhì rén, bù yǐ wǒ zhì rén.
君子之教人也,能妙夫因材之術,不能變其各具之質。譬之地然,發育萬物者,其性也,草得之而為柔,木得之而為剛,不能使草之為木,而木之為草也。是故君子以人治人,不以我治人。
wú xīng zhī chèng, gōng zé gōng yǐ, ér bù fēn míng, wú quán zhī chèng, píng zé píng yǐ, ér bù tōng biàn. jūn zǐ bù fǎ yān.
無星之秤,公則公矣,而不分明,無權之秤,平則平矣,而不通變。君子不法焉。
yáng cháng zhī ài, qián chē fù ér hòu chē xié lì, fēi yǐ hòu zhī yě. qián chē dāng guān, hòu chē tíng jià, fěi wéi tóng huǎn jí, yì qiě gòng lì hài. wèi rén yě, ér shí zì wèi yě.
羊腸之隘,前車覆而後車協力,非以厚之也。前車當關,後車停駕,匪惟同緩急,亦且共利害。為人也,而實自為也。
wū hū! shì jūn zǐ gòng shì ér wàng rén zhī jí, wú nǎi suǒ yǐ zì gū yě fū?
嗚呼!士君子共事而忘人之急,無乃所以自孤也夫?
wàn shuǐ zì fā yuán chù rù bǎi chuān, róng bu dé, rù jiāng huái hé hàn, róng bu dé, zhí liú zhì hǎi, zé hào hào huī huī, bù zhī jiāng huái jǐ shí rù, hé hàn hé chù lái, jiān shōu ér bìng róng zhī yǐ. xián zá ào nǎo, wú duān bàng dú, cháng lái héng nì, jiā zhī zhòng rén, bù shòu, jiā zhī xián rén, bù shòu, jiā zhī shèng rén, zé liǎo bù jiàn qí cí sè, zì yǒu dào yǐ chù zhī. gù shèng rén zhě, jí gòu zhī hǎi yě.
萬水自發源處入百川,容不得,入江、淮、河、漢,容不得,直流至海,則浩浩恢恢,不知江、淮幾時入,河、漢何處來,兼收而並容之矣。閒雜懊惱,無端謗讟,償來橫逆,加之眾人,不受,加之賢人,不受,加之聖人,則了不見其辭色,自有道以處之。故聖人者,疾垢之海也。
liǎng wù jiāo bì yǒu shēng, liǎng rén jiāo bì yǒu zhēng. yǒu shēng, liǎng gāng zhī gù yě. liǎng róu zé wú shēng, yī róu yī gāng yì wú shēng yǐ. yǒu zhēng, liǎng tān zhī gù yě. liǎng ràng zé wú zhēng, yī tān yī ràng yì wú zhēng yǐ. yì yǒu jìn yān, yī róu kě yǐ xún gāng, yī ràng kě yǐ huà tān.
兩物交必有聲,兩人交必有爭。有聲,兩剛之故也。兩柔則無聲,一柔一剛亦無聲矣。有爭,兩貪之故也。兩讓則無爭,一貪一讓亦無爭矣。抑有進焉,一柔可以馴剛,一讓可以化貪。
shí bù rù shuǐ zhě, jiān yě, cí bù rù shuǐ zhě, mì yě. rén shēn nèi jiān ér wài mì hé wài gǎn zhī néng rù? wù yǒu yī xì, shuǐ jí rù yī xì, wù xū yī cùn, shuǐ jí rù yī cùn.
石不入水者,堅也,磁不入水者,密也。人身內堅而外密;何外感之能入?物有一隙,水即入一隙,物虛一寸,水即入一寸。
rén yǒu xiōng dì zhēng zhǎng zhě, qí yī shēng yú jiǎ zǐ bā yuè èr shí wǔ rì, qí yī shēng yú yǐ chǒu èr yuè chū sān rì. yī yuē: wǒ duō rǔ yī suì. yī yuē: wǒ duō rǔ yuè yǔ rì.
人有兄弟爭長者,其一生於甲子八月二十五日,其一生於乙丑二月初三日。一曰:「我多汝一歲。」一曰:「我多汝月與日。」
bù jué, sòng yú yǒu sī, yǒu sī wú yǐ zì duàn, yuē: rǔ liǎng rén zhě, jūn píng bù xiāng xiōng, gèng bù rán, dì xiāng xiōng kě yě. cǐ hé tú tài yǎn duì dài liú xíng zhī quán shù
不決,訟於有司,有司無以自斷,曰:「汝兩人者,均平不相兄,更不然,遞相兄可也。」(此河圖太衍對待流行之全數)
tà rén zhě tǐng yě, ér shòu tà zhě bù yuàn tǐng, shā rén zhě rèn yě, ér shòu shā zhě bù yuàn rèn.
撻人者梃也,而受撻者不怨梃,殺人者刃也,而受殺者不怨刃。
rén jiān děng zǐ duō bù zhǔn, zì yǒu zhǔn děng ér, rén yòu bù shí. wǒ zì shì dìng děng zǐ dǐ rén, yòng dǐ shì shí xíng tiān píng fǎ mǎ.
人間等子多不准,自有準等兒,人又不識。我自是定等子底人,用底是時行天平法馬。
jǐng qíng yī shǒu, zú hé qī chǐ, zhōng shēn yóu zhī ér bù jué qí zhòng, gù yǒu zhī yě.
頸檠一首,足荷七尺,終身由之而不覺其重,固有之也。
shǐ tā rén zhī shǒu zhěn wǒ jiān, tā rén zhī shēn zài wǒ zú, zé bù shèng qí zhòng yǐ.
使他人之首枕我肩,他人之身在我足,則不勝其重矣。
bù pà chuī bù shú, zhǐ chóu duàn le huǒ. huǒ bù duàn shí, liàn jīn zhǔ shā kě shǐ wèi shuǐ zuò ní. ér jīn lěng zào qīng guō, què nèn kōng máng zuò shèn?
不怕炊不熟,只愁斷了火。火不斷時,煉金煮砂可使為水作泥。而今冷灶清鍋,卻恁空忙作甚?
wáng jiǔ zhě, jīng shī fù diàn yě. shù bǎi chǐ zhī gān jiē, jīn shū zhī lián luó, yù xiāng zhī qì, huì wǔ yíng zhī shì, chū shí shí zhī hú, míng qí guǎn yuē wǔ měi, yǐn zhě zhēng qū zhī yě. rán ér jiǔ è, míng rì jiǔ è zhī míng biàn dū shì. yòu míng rì, mén wài yǒu zhāng luó zhě. yǔ tàn yuē: xī! wáng jiǔ yǐ wǔ měi zhī míng ér zhāng yī è zhī shí, zì qǔ qióng yě. fū jīng shī zhī shì jiǔ zhě bù jiǎn wàn jiā, qí wèi jiǔ è zhě duō yǐ, bì rén rén cháng zhī, rén rén shǐ zhī zhī, dài rén rén zhī zhī, yǐ sān èr suì yǐ. bǐ wú suǒ biǎo zhe yǐ zhāng qí è, ér yǐn zhě yì wú suǒ zhǐ jì yǐ míng qí è yě, jì suǒ huò shì wáng jiǔ yì bǎi fú yān. zhū jiǔ zhě, jiǔ měi yì wú suǒ biǎo zhe, jì suǒ huò shì wáng jiǔ yì bǎi bèi yān. huò yuē: wèi jiǔ zhě jiāng yǎn míng yǐ shòu qí è hū? yuē: èr zhě wú bù jū yān, wú jū zhū shì. fū míng wèi shàn zhī lèi yě, gù cáng xiū zhě è zhī. bǐ zhū jiǔ zhě wú míng, hé hài qí wèi měi jiǔ zāi?
王酒者,京師富店也。樹百尺之竿揭,金書之簾羅,玉相之器,繪五楹之室,出十石之壺,名其館曰「五美」,飲者爭趨之也。然而酒惡,明日酒惡之名遍都市。又明日,門外有張羅者。予嘆曰:「嘻!王酒以五美之名而彰一惡之實,自取窮也。夫京師之市酒者不減萬家,其為酒惡者多矣,必人人嘗之,人人始知之,待人人知之,已三二歲矣。彼無所表着以彰其惡,而飲者亦無所指記以名其惡也,計所獲視王酒亦百涪焉。朱酒者,酒美亦無所表着,計所獲視王酒亦百倍焉。」或曰:「為酒者將掩名以售其惡乎?」曰:「二者吾不居焉,吾居朱氏。夫名為善之累也,故藏修者惡之。彼朱酒者無名,何害其為美酒哉?」
yǒu kuài zhì yú cǐ, yī rén yuē xián, yī rén yuē suān, yī rén yuē dàn, yī rén yuē xīn, yī rén yuē jīng, yī rén yuē cū, yī rén yuē shēng, yī rén yuē shú, yī rén yuē shì kǒu, wèi zhī shuí shì. zhì zhī yì yá ér wèi dìng yǐ. fū míng zhī yì yá zhī zhī wèi, ér wèi bì yǐ kǒu zhī xìn cóng, rén zhī qíng yě. kuàng shì wèi bì yǒu yì yá, ér yì yá yòu wèi yì shí, shí zhī yòu lái bì xìn cóng yǐ. wū hū! shì fēi zhī nán yī jiǔ yǐ.
有膾炙於此,一人曰咸,一人曰酸,一人曰淡,一人曰辛,一人曰精,一人曰粗,一人曰生,一人曰熟,一人曰適口,未知誰是。質之易牙而味定矣。夫明知易牙之知味,而未必已口之信從,人之情也。況世未必有易牙,而易牙又未易識,識之又來必信從已。嗚呼!是非之難一久矣。
yú yàn fú zhǎng gōng fú shǎo xǔ, yú è zhī, lìng chà duǎn yān. huò yuē: hé hài? yú yuē: wèi xià zhě chū qí fēn cùn zhǎng, yǐ xíng zài shàng zhě fá duǎn, shēn zhī zāi yě, hài shú dà yān?
余燕服長公服少許,余惡之,令差短焉。或曰:「何害?」余曰:「為下者出其分寸長,以形在上者乏短,身之災也,害孰大焉?」
shuǐ zhì qīng bù yǎn yú ér zhī xì, liàn zhì bái bù cáng yíng diǎn zhī zī. gù qīng bái èr yǔ, jūn zǐ yǐ chí shēn zé kě, ruò yǐ chù shì, dào zhī zéi ér huò zhī sǒu yě. gù hún lún wú suǒ bù bāo, yōu huì wú suǒ bù cáng.
水至清不掩魚鮞之細,練至白不藏蠅點之緇。故清白二宇,君子以持身則可,若以處世,道之賊而禍之藪也。故渾淪無所不包,幽晦無所不藏。
rén rù bǐng sì, wèn: bǐng zhí jǐ hé? guǎn rén yuē: bǐng yī qián yī. shí shù bǐng yǐ, qián rú shù yǔ zhī, guǎn rén yuē: bǐng bù yòng miàn hū? yīng miàn qián ruò gān. shí zhě yuē, shì yě, yǔ zhī, yòu yuē: bù yòng xīn shuǐ hū? yīng xīn shuǐ qián ruò gān. shí zhě yuē: shì yě. yǔ zhī. yòu yuē: bù yòng rén gōng wèi zhī hū? yīng gōng qián ruò gān. shí zhě yuē, shì yě. yǔ zhī. guī ér sī yú lù yuē: wú yú yě zāi! chū cǐ sān sè qián, bù yīng yòu yǒu bǐng qián yǐ.
人入餅肆,問:「餅直幾何?」館人曰:「餅一錢一。」食數餅矣,錢如數與之,館人曰:「餅不用面乎?應面錢若干。」食者曰,「是也,」與之,又曰:「不用薪水乎?應薪水錢若干。」食者曰:「是也。」與之。又曰:「不用人工為之乎?應工錢若干。」食者曰,「是也。」與之。歸而思於路曰:「吾愚也哉!出此三色錢,不應又有餅錢矣。」
yī rén mǎi bù yī pǐ, jià qián bǎi wǔ shí, lìng rǎn rén qīng zhī, rǎn rén yuē: yù qīng, qián sān bǎi. jì rǎn yǐ, yú nián ér bù néng qǔ, rǎn rén qiān ér suǒ zhī yuē: ruò fù wǒ qián sān bǎi, hé jiǔ bù yǔ? wú sòng rǔ. mǎi bù zhě jù, jì ér kěn zhī yuē: wǒ bù zhí yǐ bǎi wǔ shí yǐ, zài yì bǎi wǔ shí, qí miǎn wǒ hū? rǎn rén dé qián ér shì zhī.
一人買布一匹,價錢百五十,令染人青之,染人曰:「欲青,錢三百。」既染矣,逾年而不能取,染人牽而索之曰:「若負我錢三百,何久不與?吾訟汝。」買布者懼,跽而懇之曰:「我布值已百五十矣,再益百五十,其免我乎?」染人得錢而釋之。
wú yán ér zhī fěn, yóu kě yán yě, xī shī ér zhī fěn, bù rén shén yǐ.
無鹽而脂粉,猶可言也,西施而脂粉,不仁甚矣。
zuó jiàn yī shǎo fù xíng kū shén āi, shēng shì xián jié, yì shén lián zhī. yǒu rén yuē: zi dé wú shì fù nǚ hū? yuē: fēi shì yě, jiàn yě. dà dū guǎng yá zhī zhōng, hǎo chǒu zá dá, qíng tài bīn fēn, rù wú mù zhě qiān bān wàn zhuàng, bù kě shèng shù yě, wú hé cháng shì? wú hé cháng bù jiàn? wú jiàn cǐ fù yì rú bù kě shèng shù zhě ér yǐ. fū néng shǐ cōng míng bù wèi suǒ liú, xīn zhì bù wèi suǒ yǐn, rú fēng shēng rì yǐng rán, hé hài qí wèi jiàn zāi? zi yù rù shì ér bì mù hū? jiāng yǒu suǒ zé ér jiàn hū? suī rán, wú yóu gǎn xīn yě, jiàn kě è ér è zhī, jiàn kě āi ér āi zhī, jiàn kě hǎo ér hǎo zhī. suī duò xìng zhī zhèng yóu gǎn yě, gǎn zé rén, wú gǎn zé tiān. gǎn zhī zhèng zhě shèng rén, gǎn zhī zá zhě zhòng rén, gǎn zhī xié zhě xiǎo rén. jūn zǐ bù néng wú gǎn, shèn qí suǒ yǐ gǎn zhī zhě. cǐ wèi dòng chù shì jìng, luàn zhōng jiàn zhì, gōng fū xiào yàn dōu zài zhè lǐ.
昨見一少婦行哭甚哀,聲似賢節,意甚憐之。友人曰:「子得無視婦女乎?曰:」非視也,見也。大都廣衙之中,好醜雜沓,情態繽紛,入吾目者千般萬狀,不可勝數也,吾何嘗視?吾何嘗不見?吾見此婦亦如不可勝數者而已。夫能使聰明不為所留,心志不為所引,如風聲日影然,何害其為見哉?子欲入市而閉目乎?將有所擇而見乎?雖然,吾猶感心也,見可惡而惡之,見可哀而哀之,見可好而好之。雖惰性之正猶感也,感則人,無感則天。感之正者聖人,感之雜者眾人,感之邪者小人。君子不能無感,慎其所以感之者。此謂動處試靜,亂中見治,工夫效驗都在這裡。
cháng yǔ yǒu rén yóu pǔ, pǐn tí zhòng fāng, qú yǐ yàn sè nóng xiāng wèi dì yī. yú yuē: nóng xiāng bù rú qīng xiāng, qīng xiāng bù ruò wú xiāng zhī wèi xiāng, yàn sè bù rú qiǎn sè, qiǎn sè bù
嘗與友人游圃,品題眾芳,渠以艷色濃香為第一。余曰:「濃香不如清香,清香不若無香之為香,艷色不如淺色,淺色不
rú bái sè zhī wèi sè. yǒu rén rì: jì wèi zhī huā, bù yàn nóng yàn yǐ. yú yuē: huā yě, ér néng dàn sù, qǐ bù yóu nán zāi? ruò sōng bǎi běn dàn sù, zé bù xū chēng yǐ.
如白色之為色。「友人日:」既謂之花,不厭濃艷矣。「余曰:」花也,而能淡素,豈不尤難哉?若松柏本淡素,則不須稱矣。「
fú pī shuāng bā dòu zhě, qǐ bù dé cháng wèi yī shí zhī kuài? ér liú dú wǔ zàng, yǐ zéi yuán qì, bìng zhě àn shòu ér bù zhī yě. yǎng hǔ yǐ chú chái láng, chái láng jǐn ér hǔ jiāng hé shí zāi? zhǔ rén yì kě hán xīn yǐ. shì gù liáng jì qù ér wǔ hóu lái, huàn guān miè ér dǒng zhuō qǐ.
服砒霜巴豆者,豈不得腸胃一時之快?而留毒五臟,以賊元氣,病者暗受而不知也。養虎以除豺狼,豺狼盡而虎將何食哉?主人亦可寒心矣。是故梁冀去而五侯來,宦官滅而董卓起。
yǐ jiā ér yì yī bǒ zǐ, zi zhī fù mǔ bù cóng, fēi bù biàn měi è yě, gè yǒu suǒ ài yě.
以佳兒易一跛子,子之父母不從,非不辨美惡也,各有所愛也。
yī rén duō bì jì, jiā yǒu qìng hè, yī qiè shàng hóng ér è sù. kè yǒu chéng bái mǎ zhě, bù lìng rù jiù. xián yǒu shào nián miàn bái zhě, shàn xié xuè, yǐ zhū tú miàn rù, zhǔ rén jīng wèn, shēng yuē: zhī wēng zhī è sù yě, bù gǎn yǐ bái miàn qǔ zuì. mǎn zuò dà xiào, zhǔ rén kuì ér gǎi zhī.
一人多避忌,家有慶賀,一切尚紅而惡素。客有乘白馬者,不令入廄。閒有少年面白者,善諧謔,以朱塗面入,主人驚問,生曰:「知翁之惡素也,不敢以白面取罪。」滿座大笑,主人愧而改之。
yǒu guò péng zé zhě, zhí shèng xià fēng tāo pāi tiān, jí qí fǎn yě, zé lóng dōng yǐ, jiān bīng kě lǚ. wèn jiù guǎn rén: cǐ hé suǒ yě? yuē: péng zé. nù yuē: qī wǒ zāi! wú shǐ guò péng zé kě zhōu yě, ér jīn kě chē. shǐ yě shuǐ huó pō, ér jīn jiān jié, wú yī sì xī yě, ér jūn yuē péng zé, qī wǒ zāi!
有過彭澤者,值盛夏風濤拍天,及其反也,則隆冬矣,堅冰可履。問舊館人:「此何所也?」曰:「彭澤。」怒曰:「欺我哉!吾始過彭澤可舟也,而今可車。始也水活潑,而今堅結,無一似昔也,而君曰彭澤,欺我哉!」
rén yǒu fū fù jiāng tā chū zhě, tuō pū shǒu hù. ài zi zài chuáng, huǒ yán qǐn shì. jí guī, fù rén zhèn hào, qí fū huán tíng zhuī pū ér zhàng zhī. dāng shì shí yě, jí shuǐ pū huǒ, qí ér shàng kě miǎn yǔ!
人有夫婦將他出者,托仆守戶。愛子在牀,火延寢室。及歸,婦人震號,其夫環庭追仆而杖之。當是時也,汲水撲火,其兒尚可免與!
fā qù mù yī duàn, zào shén dú yī, jìng tái yī, jiǎo tǒng yī. xī wǔ jīn, zào xiāng lú yī, jiǔ hú yī, nì qì yī. cǐ zào wù zhī xiàng yě. yī duàn zhī mù, wǔ jīn zhī xī, chū wú guì jiàn róng rǔ zhī děng, fù bì zhī chū wú xīn, ér chéng xíng zhī hòu gè shū, zào wù zhě yì bù zhī mò zhī wèi ér wèi ěr. mù zào wù zhī bù hái zhě, pín jiàn yōu qī, dāng ān yú yǒu shēng zhī chū, xī zào wù zhī xún huán zhě, fù guì fú zé, mò shì wèi gù yǒu zhī wù.
發去木一段,造神櫝一,鏡台一,腳桶一。錫五斤,造香爐一,酒壺一,溺器一。(此造物之象也。一段之木,五斤之錫,初無貴賤榮辱之等,賦畀之初無心,而成形之後各殊,造物者亦不知莫之為而為耳。木造物之不還者,貧賤憂戚,當安於有生之初,錫造物之循環者,富貴福澤,莫恃為固有之物。)
mǒu cháng rù yī fù shì, jiàn sì hǎi qí zhēn shān jī, yuē: mǒu wù yǔ qǔ zhū shǔ, mǒu wù yǔ qǔ zhū yuè, bù yuǎn shù qiān lǐ, jī shù shí nián yǐ yǒu jīn rì. wèi yǔ: gōng yǒu cǐ fǒu? yuē: yǔ xìng wú suǒ shì, shè yǒu suǒ shì, zé bǎi wù wú zú ér zhì qián. wèn: hé yǐ dé cǐ? yuē: wǒ zhǐ shì jī qián.
某嘗入一富室,見四海奇珍山積,曰:「某物予取諸蜀,某物予取諸越,不遠數千里,積數十年以有今日。」謂予:「公有此否?」曰:「予性無所嗜,設有所嗜,則百物無足而至前。」問:「何以得此?」曰:「我只是積錢。」
nòng cháo yú wàn céng bō miàn, jìn bù yú bǎi chǐ gān tóu.
弄潮於萬層波面,進步於百尺竿頭。
rén zhī shǒu wú yì yú jǐ zhī shǒu yě, yè lē zú dǐ, jǐ mō zhī bù yǎng, ér rén mō zhī zé yǎng. bǔ zhī chǐ bù dà yú jǐ zhī chǐ yě, jǐ zhī chǐ bù jué sāi, ér bǔ zhī chǐ jué sāi.
人之手無異於己之手也,腋肋足底,己摸之不癢,而人摸之則癢。補之齒不大於己之齒也,己之齒不覺塞,而補之齒覺塞。
sì jiǎo píng wěn bù xū yòu jiā zhī diàn.
四腳平穩不須又加搘墊。
zhǐ jiàn dào le qiáng, jǐ céng jiàn dào le dì.
只見倒了牆,幾曾見倒了地。
wú gòu zi yù miàn, shì zhī yǐ jīn, jì ér xǐ zú, réng yǐ qí jīn shì zhī. dì zǐ yuē: xī shǒu yǐ, xiān shēng zhī yòng wù yě, jí bù wèi wù fēn qīng zhuó, qǐ bù wèi shēn fèn guì jiàn hū? wú gòu zǐ yuē: xī! rǔ hé tài fēn bié yě. zú wèi zhuó shí, miàn jié yú zú zú jì zhuó shí, hé shū yú miàn? miàn ruò bù yù, miàn tóng yú zú, jié zú wū miàn, shú guì shú jiàn? yǔ wèi dì zǐ yuē: cǐ chán zōng yě. fēn bié yǔ bù fēn bié, cǐ kǒng shì zhī suǒ yǐ shū yě.
無垢子浴面,拭之以巾,既而洗足,仍以其巾拭之。弟子曰:「」夕手」矣,先生之用物也,即不為物分清濁,豈不為身分貴賤乎?」無垢子曰:「嘻!汝何太分別也。足未濯時,面潔於足;足既濯時,何殊於面?面若不浴,面同於足,潔足污面,孰貴孰賤?」予謂弟子曰:「此禪宗也。」分別與不分別,此孔、釋之所以殊也。
liǎng jiā bǐ shě ér jū, nán lín qiáng tuí, běi lín wèi zhī tú zhí dān è ér nán lín bù guī dé, nán lín shī huǒ, běi lín wèi zhī jiāo tóu làn é ér nán lín bù xiè láo.
兩家比舍而居,南鄰牆頹,北鄰為之塗埴丹堊而南鄰不歸德,南鄰失火,北鄰為之焦頭爛額而南鄰不謝勞。
xǐ zhě dà xiào, ér nù zhě yì dà xiào āi zhě tòng kū, ér lè zhě yì tòng kū huān chàng zhě gē, ér yōu sī zhě yì gē táo wáng zhě zǒu, ér zhuī zhú zhě yì zǒu. qǐ kě yǐ xíng lùn xīn zāi.
喜者大笑,而怒者亦大笑;哀者痛哭,而樂者亦痛哭;歡暢者歌,而憂思者亦歌;逃亡者走,而追逐者亦走。豈可以形論心哉。
bào dé bù kū hái ér yì, bào dé hái ér bù kū nán.
抱得不哭孩兒易,抱得孩兒不哭難。
jiè xuǎn suī xiǎo jí, zhǐ bù rǎn zài shēn shàng jiù hǎo. yí dào shēn shàng, nán shuō shì wú bìng dǐ rén.
疥癬雖小疾,只不染在身上就好。一到身上,難說是無病底人。
yī dī duō yú yī jiǎ, yī fēn zhǎng shì yī xún, shuí wèi xì wēi kě hū? sǐ shēng zhǐ xì dī fēn.
一滴多於一斝,一分長似一尋,誰謂細微可忽?死生只系滴分。
sì bǎn zhú qiáng, xià miàn réng wèi shàng miàn liǎng gǎn tuī mò, qián tóu jí shì hòu tóu.
四板築牆,下面仍為上面;兩桿推磨,前頭即是後頭。
bái huā cài, qiā bù jǐn, yī gǔ yà shí tóu, yī yè shēng sān cùn.
白花菜,掐不盡,一股掗十頭,一夜生三寸。
zuān nǎo jì huá máng chě suǒ, yà tóu cái zhuǎn jǐn dēng gān.
鑽腦既滑忙扯索,軋頭才轉緊蹬杆。
shuí jiàn bā zhēn néng bàn bǎo, wǒ yù yī jié biàn shōu bīng.
誰見八珍能半飽,我欲一捷便收兵。
shuǐ yín qǐ kě dàng yàng, mù hóu gèng mò jiào diào.
水銀豈可蕩漾,沐猴更莫教調。
fù cán yī lián: gǒu sī lún zhī, jì jǐn, suī dǐng huò qí xī cí.
賦蠶一聯:苟絲綸之,既盡,雖鼎鑊其奚辭。
yǒng yú fū yī lián: dǎo chuí bèi shàng zhēn zhū shù, gāo qǐ jiān tóu mǎ nǎo fēng.
詠輿夫一聯:倒垂背上珍珠樹,高起肩頭瑪瑙峰。