fū shǐ cái zhī nán, qí nán shén yǐ. jìn lìng yún: guó shǐ zhī rèn, wěi zhī zhù zuò, měi zhù zuò láng chū zhì, bì zhuàn míng chén chuán yī rén. sī gài chá qí suǒ yóu, gǒu fēi qí cái, zé bù kě dāo jū shǐ rèn.
夫史才之難,其難甚矣。《晉令》云:「國史之任,委之著作,每著作郎初至,必撰名臣傳一人。」斯蓋察其所由,苟非其才,則不可叨居史任。
lì guān gǔ zhī zuò zhě, ruò cài yōng liú jùn xú líng liú xuàn zhī tú, gè zì wèi zhǎng yú zhe shū, dá yú shǐ tǐ, rán guān zhū rú yī jié, ér tā shì kě zhī. àn bó jiē yú shuò fāng shàng shū, wèi yí guǎng bān shì tiān wén zhì. fū tiān wén zhī yú hàn shǐ, shí fù zhuì zhī yóu shèn zhě yě. bì yù shēn yǐ jǐ zhí, dàn dāng chú ér qù zhī, ān kě réng qí guò shī, ér yì qí wú lèi? yì xī yì guān hé qīng zhī huàn, ér bù è yǐ dī fáng, fāng yù shū ér dǎo zhī, yòng sù huái xiāng zhī hài. shù shǐ rú cǐ, jiāng fēi liàn dá zhě yú? xiào biāo chí lùn tán lǐ, chéng wèi jué lún. ér zì xù yī piān, guò wèi fán suì shān qī yī zhì, zhí shì wén zhāng. liàng nán yǐ ǒu jī qiān gù, bǐ jiān chén fàn zhě yě. xiào mù zài qí, yǒu zhì liáng shǐ, jí hái jiāng zuǒ, shū jìng bù chéng. jiē hū! yǐ xú gōng wén tǐ, ér shī zhū shǐ chuán, yì yóu bà shàng ér xì, yì hū zhēn jiāng jūn, xìng ér liàng lì bù wèi, kě wèi zì bo zhě shěn yǐ. guāng bó yǐ hóng rú shuò xué, ér zhūn zhān bù yù. guān qí ruì qíng zì xù, yù yǐ chuí shì jiāng lái, ér yán jiē qiǎn sú, lǐ wú yào hài. qǐ suǒ wèi sòng shī sān bǎi, suī duō yì xī yǐ wèi zhě hū!
歷觀古之作者,若蔡邕、劉峻、徐陵、劉炫之徒,各自謂長於著書,達於史體,然觀侏儒一節,而他事可知。案伯喈於朔方上書,謂宜廣班氏《天文志》。夫《天文》之於《漢史》,實附贅之尤甚者也。必欲申以掎摭,但當鋤而去之,安可仍其過失,而益其蕪累?亦奚異觀河傾之患,而不遏以隄防,方欲疏而導之,用速懷襄之害。述史如此,將非練達者歟?孝標持論談理,誠為絕倫。而《自敘》一篇,過為煩碎;《山棲》一志,直是文章。諒難以偶跡遷、固,比肩陳、范者也。孝穆在齊,有志梁史,及還江左,書竟不成。嗟乎!以徐公文體,而施諸史傳,亦猶灞上兒戲,異乎真將軍,幸而量力不為,可謂自卜者審矣。光伯以洪儒碩學,而迍邅不遇。觀其銳情自敘,欲以垂示將來,而言皆淺俗,理無要害。豈所謂」誦《詩》三百,雖多亦奚以為」者乎!
xī ní fù yǒu yán: wén shèng zhì zé shǐ. gài shǐ zhě dāng shí zhī wén yě, rán pǔ sàn chún xiāo, shí yí shì yì, wén zhī yǔ shǐ, jiào rán yì zhé. gù yǐ zhāng héng zhī wén, ér bù xián yú shǐ yǐ chén shòu zhī shǐ, ér bù xí yú wén. qí yǒu fù shù liǎng dōu, shī cái bā yǒng, ér néng biān cì hàn cè, lēi chéng sòng diǎn. ruò sī rén zhě, qí liú jǐ hé?
昔尼父有言:「文勝質則史。」蓋史者當時之文也,然朴散淳銷,時移世異,文之與史,較然異轍。故以張衡之文,而不閒於史;以陳壽之史,而不習於文。其有賦述《兩都》,詩裁《八詠》,而能編次漢冊,勒成宋典。若斯人者,其流幾何?
shì yǐ lüè guān jìn dài, yǒu chǐ jī wén zhāng, ér jiān xiū shǐ chuán. qí wèi shì yě, luó hán xiè kè wǎn wèi gē sòng zhī wén, xiāo yì jiāng yān zhí chéng míng zàn zhī xù, wēn zi shēng yóu gōng fù yǔ, lú sī dào yǎ hǎo lì cí, jiāng zǒng chāng jué yǐ chén mí, yǔ xìn qīng báo ér liú dàng. cǐ qí dà jiào yě. rán xiàng zhī shù zi suǒ zhuàn zhě, gài bù guò piān jì zá shuō xiǎo juàn duǎn shū ér yǐ, yóu qiě guāi làn chuǎn bó, yī zhì yú sī. ér kuàng zé zhī yǐ kān lēi yī jiā, mí lún yī dài, shǐ qí shǐ mò yuán bèi, biǎo lǐ wú jiù, gài yì nán yǐ.
是以略觀近代,有齒跡文章,而兼修史傳。其為式也,羅含、謝客宛為歌頌之文,蕭繹、江淹直成銘贊之序,溫子昇尤工復語,盧思道雅好麗詞,江總猖獗以沉迷,庾信輕薄而流宕。此其大較也。然向之數子所撰者,蓋不過偏記、雜說、小卷、短書而已,猶且乖濫踳駁,一至於斯。而況責之以刊勒一家,彌綸一代,使其始末圓備,表里無咎,蓋亦難矣。
dàn zì shì chóng wén zǎo, cí zōng lì yín, yú shì jǔ sòng shī lù, líng jūn dāng zhóu. měi xī shěng xū zhí, dōng guān níng cái, fán suǒ bài shòu, bì tuī wén shì. suì shǐ wò guǎn huái qiān, duō wú quán zōng zhī shí lián zhāng lèi dú, hǎn féng wēi wǎn zhī yán. ér jǔ sú gòng yǐ wèi néng, dāng shí mò zhī gǎn wǔ. jiǎ lìng qí jiān yǒu shù tóng biāo jiào, cái ruò bān xún, huái dú jiàn zhī míng, fù bù kān zhī yè, ér jiē qǔ jiǒng yú liú sú, jiàn chī yú péng dǎng. suì nǎi bǔ zāo chuò lí, fǔ tóng wàng zuò, pī hè huái wáng, wú yóu zì chén. cǐ guǎn zhòng suǒ wèi yòng jūn zǐ ér yǐ xiǎo rén cān zhī, hài bà zhī dào zhě yě.
但自世重文藻,詞宗麗淫,於是沮誦失路,靈均當軸。每西省虛職,東觀儜才,凡所拜授,必推文士。遂使握管懷鉛,多無銓綜之識;連章累牘,罕逢微婉之言。而舉俗共以為能,當時莫之敢侮。假令其間有術同彪、嶠,才若班、荀,懷獨見之明,負不刊之業,而皆取窘於流俗,見嗤於朋黨。遂乃哺糟歠醨,俯同妄作,披褐懷王,無由自陳。此管仲所謂」用君子而以小人參之,害霸之道」者也。
xī fù xuán yǒu yún: guān mèng jiān hàn shū, shí mìng dài qí zuò. jí yǔ chén zōng yǐn mǐn dù fǔ mǎ yán zhuàn zhōng xìng jì chuán, qí wén céng bù zú guān. qǐ jū yú shí hū? bù rán, hé bù lèi zhī shèn zhě yě. shì hòu liú zhēn zhū mù lú zhí yáng biāo zhī tú, yòu jì ér chéng zhī. qǐ yì gè jū yú shí, ér bù dé zì jǐn hū? hé qí yì lòu yě? jiē hū! jū shí zhī huàn, qí lái shàng yǐ. sī zé zì gǔ suǒ tàn, qǐ dú dāng jīn zhě zāi!
昔傅玄有云:「觀孟堅《漢書》,實命代奇作。及與陳宗、尹敏、杜撫、馬嚴撰中興紀傳,其文曾不足觀。豈拘於時乎?不然,何不類之甚者也。是後劉珍、朱穆、盧植、楊彪之徒,又繼而成之。豈亦各拘於時,而不得自盡乎?何其益陋也?」嗟乎!拘時之患,其來尚矣。斯則自古所嘆,豈獨當今者哉!