xī wǔ jīng zhū zǐ, guǎng shū rén wù, suī shì zú kě yàn, ér yì lǐ nán xiáng. dǎi yú tài shǐ gōng, shǐ gé zī tǐ, fán yǒu liè zhuàn, xiān shù běn jū. zhì yú guó yǒu chí zhāng, xiāng yǒu bìng shěng, suí shí ér zài, yòng míng shěn shí. àn xià hóu xiào ruò zhuàn dōng fāng shuò zàn yún:" shuò zì màn qiàn, píng yuán yàn cì rén. wèi jiàn ān zhōng, fēn yàn cì wéi lè líng jùn, gù yòu wèi jùn rén yān." fū yǐ shēn méi zhī hòu, dì míng gǎi yì, yóu fù zhuī shū qí shì, yǐ shì hòu lái. zé zhī shēn shēng zhī qián, gù yí xiáng lù zhě yǐ.
昔《五经》、诸子,广书人物,虽氏族可验,而邑里难详。逮于太史公,始革兹体,凡有列传,先述本居。至于国有驰张,乡有并省,随时而载,用明审实。案夏侯孝若撰《东方朔赞》云:“朔字曼倩,平原厌次人。魏建安中,分厌次为乐陵郡,故又为郡人焉。”夫以身没之后,地名改易,犹复追书其事,以示后来。则知身生之前,故宜详录者矣。
yì zāi! jìn shì zhī yǒu tiān xià yě. zì luò yáng dàng fù, yì guān nán dù, jiāng zuǒ qiáo lì zhōu xiàn, bù cún sāng zǐ. yóu shì dòu niú zhī yě, jùn yǒu qīng xú wú yuè zhī xiāng, zhōu biān jì yù. yù shǐ nán běi bù luàn, zī miǎn kě fēn, dé hū? xì xū míng yú běn tǔ zhě, suī bǎi dài wú yì. jì ér tiān cháng dì jiǔ, wén guǐ dà tóng. zhōu jùn zé fèi zhì wú héng, míng mù zé gǔ jīn gè yì. ér zuò zhě wéi rén lì zhuàn, měi yún mǒu suǒ rén yě, qí dì jiē qǔ jiù hào, shī zhī yú jīn. yù qiú shí lù, bù yì nán hū!
异哉!晋氏之有天下也。自洛阳荡覆,衣冠南渡,江左侨立州县,不存桑梓。由是斗牛之野,郡有青、徐;吴、越之乡,州编冀、豫。欲使南北不乱,淄、渑可分,得乎?系虚名于本土者,虽百代无易。既而天长地久,文轨大同。州郡则废置无恒,名目则古今各异。而作者为人立传,每云某所人也,其地皆取旧号,施之于今。欲求实录,不亦难乎!
qiě rén wú dìng zhì, yīn dì ér huà. gù shēng yú jīng zhě, yán jiē chéng chǔ jū yú jìn zhě, chǐ biàn cóng huáng. shè wèi ér dōng, yǐ jīng qī yè lì jiāng ér běi, fēi wéi yī shì. ér yóu yǐ běn guó wéi shì, cǐ xiāng wèi fēi. shì zé kǒng fù lǐ yú chāng píng, yīn shì jiā yú xīn yě, ér xì zuǎn wēi zǐ, yuán chéng guǎn zhòng, nǎi wèi qí sòng zhī rén, fēi guān lǔ dèng zhī shì. qiú zhū zì gǔ, qí yì wú wén.
且人无定质,因地而化。故生于荆者,言皆成楚;居于晋者,齿便从黄。涉魏而东,已经七叶;历江而北,非唯一世。而犹以本国为是,此乡为非。是则孔父里于昌平,阴氏家于新野,而系纂微子,源承管仲,乃为齐、宋之人,非关鲁、邓之士。求诸自古,其义无闻。
qiě zì shì zhòng gāo mén, rén qīng hán zú, yǐ xìng wàng suǒ chū, yì lǐ xiāng jīn. ruò zhòng yuǎn zhī xún zhèng xuán, xiān yún rǔ nán yīng shào wén jǔ zhī duì cáo cāo, zì wèi lǔ guó kǒng róng shì yě. yuán jí jìn gǔ, qí yán duō wěi. zhì yú bēi sòng suǒ lēi, máo tǔ dìng míng, xū yǐn tā bāng, mào wèi jǐ yì. ruò nǎi chēng yuán zé shì zhī chén jùn, yán dù zé xì zhī jīng yì, xìng mǎo jīn zhě xián yuē péng chéng, shì hé nǚ zhě jiē yún jù lù. zài zhū shǐ chuán, duō yǔ tóng fēng. cǐ nǎi xún liú sú zhī cháng tán, wàng zhù shū zhī jiù tǐ yǐ.
且自世重高门,人轻寒族,以姓望所出,邑里相矜。若仲远之寻郑玄,先云汝南应劭;文举之对曹操,自谓鲁国孔融是也。爰及近古,其言多伪。至于碑颂所勒,茅土定名,虚引他邦,冒为己邑。若乃称袁则饰之陈郡,言杜则系之京邑,姓卯金者咸曰彭城,氏禾女者皆云钜鹿。在诸史传,多与同风。此乃寻流俗之常谈,忘著书之旧体矣。
yòu jìn shì yǒu bān zhì bù zhù zhě, shǐ yǐ zhōu rǎng zì biāo, ruò chǔ guó gōng suì yú yáng zhào yī shì yě. zhì yú míng wèi jì lóng, zé bù cóng cǐ liè, ruò xiāo hé dèng yǔ jiǎ yì dǒng zhòng shū shì yě. guān zhōu suí èr shǐ, měi shù wáng gēng zhū shì, gāo yáng shù gōng, bì yún láng yá wáng bāo, xīn yě yǔ xìn hóng nóng yáng sù bó hǎi gāo jiǒng, yǐ cǐ chéng yán, qǐ yuē shěng wén, cóng ér kě zhī yě.
又近世有班秩不著者,始以州壤自标,若楚国龚遂、渔阳赵壹是也。至于名位既隆,则不从此列,若萧何、邓禹、贾谊、董仲舒是也。观《周》、《隋》二史,每述王、庚诸事,高、杨数公,必云琅琊王褒,新野庾信、弘农杨素、渤海高颎,以此成言,岂曰省文,从而可知也。
fán cǐ zhū shī, jiē yóu jī xí xiāng chuán, qǐn yǐ chéng sú, mí ér bù fǎn. gài yǔ yuē:" nán yǔ lǜ shǐ, kě yǔ lè chéng." fū yǐ qiān zǎi zūn xíng, chí wèi gù shì, ér yī zhāo jiū zhèng, bì jīng yú sú. cǐ zhuāng shēng suǒ wèi" ān dé wàng yán zhī rén ér yǔ zhī yán", sī yán yǐ dé zhī yǐ. shù zhī yīn jūn zǐ, xiáng qí dé shī zhě yān.
凡此诸失,皆由积习相传,寝以成俗,迷而不返。盖语曰:“难与虑始,可与乐成。”夫以千载遵行,持为故事,而一朝纠正,必惊愚俗。此庄生所谓“安得忘言之人而与之言”,斯言已得之矣。庶知音君子,详其得失者焉。