yí mán
夷蠻
nán yí xī nán yí, dà dǐ zài jiāo zhōu zhī nán jí xī nán, jū dà hǎi zhōng zhōu shàng, xiāng qù huò sān wǔ qiān lǐ, yuǎn zhě èr sān wàn lǐ, chéng bó jǔ fān, dào lǐ bù kě xiáng zhī. wài guó zhū yí suī yán lǐ shù, fēi dìng shí yě.
南夷、西南夷,大抵在交州之南及西南,居大海中洲上,相去或三五千里,遠 者二三萬里,乘舶舉帆,道里不可詳知。外國諸夷雖言裡數,非定實也。
nán yí lín yì guó, gāo zǔ yǒng chū èr nián, lín yì wáng fàn yáng mài qiǎn shǐ gòng xiàn, jí jiā chú shòu. tài zǔ yuán jiā chū, qīn bào rì nán jiǔ dé zhū jùn, jiāo zhōu cì shǐ dù hóng wén jiàn yá jù zhòng yù tǎo zhī, wén yǒu dài, nǎi zhǐ. qī nián, yáng mài qiǎn shǐ zì chén yǔ jiāo zhōu bù mù, qiú méng shù yòu. bā nián, yòu qiǎn lóu chuán bǎi yú kòu jiǔ dé, rù sì huì pǔ kǒu, jiāo zhōu cì shǐ ruǎn mí zhī qiǎn duì zhǔ xiāng dào shēng sān qiān rén fù tǎo, gōng qū sù chéng bù kè, yǐn hái. lín yì yù fá jiāo zhōu, jiè bīng yú fú nán wáng, fú nán bù cóng. shí nián, yáng mài qiǎn shǐ shàng biǎo xiàn fāng wù, qiú lǐng jiāo zhōu, zhào dá yǐ dào yuǎn, bù xǔ. shí èr shí wǔ shí liù shí bā nián, pín qiǎn gòng xiàn, ér kòu dào bù yǐ, suǒ gòng yì lòu báo.
南夷林邑國,高祖永初二年,林邑王范陽邁遣使貢獻,即加除授。太祖元嘉初, 侵暴日南、九德諸郡,交州刺史杜弘文建牙聚眾欲討之,聞有代,乃止。七年,陽 邁遣使自陳與交州不睦,求蒙恕宥。八年,又遣樓船百餘寇九德,入四會浦口,交 州刺史阮彌之遣隊主相道生三千人赴討,攻區粟城不克,引還。林邑欲伐交州,借 兵於扶南王,扶南不從。十年,陽邁遣使上表獻方物,求領交州,詔答以道遠,不 許。十二、十五、十六、十八年,頻遣貢獻,而寇盜不已,所貢亦陋薄。
tài zǔ fèn qí wéi ào, èr shí sān nián, shǐ lóng xiāng jiāng jūn jiāo zhōu cì shǐ tán hé zhī fá zhī, qiǎn tài wèi fǔ zhèn wǔ jiāng jūn zōng què shòu hé zhī jié dù. hé zhī qiǎn fǔ sī mǎ xiāo jǐng xiàn wèi qián fēng, què réng lǐng jǐng xiàn jūn fù. yáng mài wén jiāng jiàn tǎo, qiǎn shǐ shàng biǎo, qiú hái suǒ lüè rì nán mín hù, fèng xiàn guó zhēn. tài zǔ zhào hé zhī: yáng mài guǒ yǒu kuǎn chéng, xǔ qí guī shùn. qí nián èr yuè, jūn zhì zhū wú shù, qiǎn fǔ hù cáo cān jūn rì nán tài shǒu jiāng zhòng jī qián bù zéi cáo cān jūn jiǎo hóng mín suí chuán zhào bì yuàn gāo jīng nú děng xuān yáng ēn zhǐ, yáng mài zhí zhòng jī jīng nú děng èr shí bā rén, qiǎn hóng mín fǎn mìng, wài yán guī kuǎn, cāi fáng yù yán. jǐng xiàn děng nǎi jìn jūn xiàng qū sù chéng, yáng mài qiǎn dà shuài fàn fú lóng dà shù qū sù, yòu qiǎn shuǐ bù jūn jìng zhì. jǐng xiàn pò qí wài jiù, jǐn ruì zhì chéng. wǔ yuè, kè zhī, zhǎn fú lóng dà shǒu, huò jīn yín zá wù bù kě shèng jì. chéng shèng zhuī tǎo, jí kè lín yì, yáng mài fù zǐ bìng tǐng shēn bēn táo, suǒ huò zhēn yì, jiē shì wèi míng zhī bǎo. shàng jiā jiāng shuài zhī gōng, zhào yuē: lín yì jiè shì xiá xiǎn, jiǔ jī wáng zhū. lóng xiāng jiāng jūn jiāo zhōu cì shǐ tán hé zhī zhōng guǒ dào liè, sī lüè jīng jì, bǐng mìng zhì tǎo, wàn lǐ tuī fēng, fǎ mìng sù qí, wén wǔ bì lì, jié jǐ fèng gōng, yǐ shēn lǜ xià, gù néng lì xūn hǎi wài, zhèn fú shū sú. yí jiā bāo shì, cān guǎn jìn shì, kě huáng mén shì láng, lǐng yuè qí xiào wèi xíng jiàn wǔ jiāng jūn. lóng xiāng sī mǎ xiāo jǐng xiàn xié zàn jūn shǒu, qín jié xiǎn zhe, zǒng lēi qián qū, kè tiǎn cháo xué, bì néng wēi fú huāng yí, fǔ huái mín shù. kě chí jié dū jiāo zhōu guǎng zhōu zhī yù lín níng pǔ èr jùn zhū jūn shì jiàn wēi jiāng jūn jiāo zhōu cì shǐ. lóng xiāng sī mǎ tóng lín zhī jiǔ zhēn tài shǒu fù wèi zǔ zhàn sǐ, bìng zèng gěi shì zhōng.
太祖忿其違傲,二十三年,使龍驤將軍、交州刺史檀和之伐之,遣太尉府振武 將軍宗愨受和之節度。和之遣府司馬蕭景憲為前鋒,愨仍領景憲軍副。陽邁聞將見 討,遣使上表,求還所略日南民戶,奉獻國珍。太祖詔和之:「陽邁果有款誠,許 其歸順。」其年二月,軍至硃梧戍,遣府戶曹參軍日南太守姜仲基、前部賊曹參軍 蟜弘民隨傳詔畢願、高精奴等宣揚恩旨,陽邁執仲基、精奴等二十八人,遣弘民反 命,外言歸款,猜防愈嚴。景憲等乃進軍向區粟城,陽邁遣大帥范扶龍大戍區粟, 又遣水步軍徑至。景憲破其外救,盡銳致城。五月,克之,斬扶龍大首,獲金銀雜 物不可勝計。乘勝追討,即克林邑,陽邁父子並挺身奔逃,所獲珍異,皆是未名之 寶。上嘉將帥之功,詔曰:「林邑介恃遐險,久稽王誅。龍驤將軍、交州刺史檀和 之忠果到列,思略經濟,稟命致討,萬里推鋒,法命肅齊,文武畢力,潔己奉公, 以身率下,故能立勛海外,震服殊俗。宜加褒飾,參管近侍,可黃門侍郎,領越騎 校尉、行建武將軍。龍驤司馬蕭景憲協贊軍首,勤捷顯著,總勒前驅,克殄巢穴, 必能威服荒夷,撫懷民庶。可持節、督交州、廣州之鬱林、寧浦二郡諸軍事、建威 將軍、交州刺史。龍驤司馬童林之、九真太守傅蔚祖戰死,並贈給事中。」
shì zǔ xiào jiàn èr nián, lín yì yòu qiǎn zhǎng shǐ fàn lóng bá fèng shǐ gòng xiàn, chú lóng bá yáng wǔ jiāng jūn. dà míng èr nián, lín yì wáng fàn shén chéng yòu qiǎn zhǎng shǐ fàn liú fèng biǎo xiàn jīn yín qì jí xiāng bù zhū wù. tài zōng tài yù yuán nián, yòu qiǎn shǐ xiàn fāng wù. chū, tán hé zhī bèi zhēng zhì yù zhāng, zhí yù zhāng mín hú dàn shì děng fǎn, yīn tǎo píng zhī, bìng lùn lín yì gōng, fēng yún dù xiàn zi, shí yì sì bǎi hù. hé zhī, gāo píng jīn xiāng rén, tán píng zi yě. tài zǔ yuán jiā èr shí qī nián, zì tài zǐ zuǒ wèi lǜ wèi shì zǔ zhèn jūn sī mǎ fǔ guó jiāng jūn péng chéng tài shǒu. yuán xiōng shì lì, yǐ wèi xī zhōng láng jiāng yōng zhōu cì shǐ. shì zǔ rù tǎo, jiā fǔ guó jiāng jūn, tǒng yù zhōu shù shì, yīn chū nán bēn. shì zǔ jí wèi, yǐ wèi yòu wèi jiāng jūn. xiào jiàn èr nián, chú fǔ guó jiāng jūn yù zhōu cì shǐ, bù xíng, fù wèi yòu wèi, jiā sàn qí cháng shì. sān nián, chū wèi nán yǎn zhōu cì shǐ, zuò hān yǐn dú huò, yíng yù zhōng nǚ zǐ rù nèi, miǎn guān jìn gù. qí nián zú, zhuī zèng zuǒ jiāng jūn. shì yuē xiāng zi.
世祖孝建二年,林邑又遣長史范龍跋奉使貢獻,除龍跋揚武將軍。大明二年, 林邑王范神成又遣長史范流奉表獻金銀器及香布諸物。太宗泰豫元年,又遣使獻方 物。初,檀和之被征至豫章,值豫章民胡誕世等反,因討平之,並論林邑功,封雲 杜縣子,食邑四百戶。和之,高平金鄉人,檀憑子也。太祖元嘉二十七年,自太子 左衛率為世祖鎮軍司馬、輔國將軍、彭城太守。元兇弒立,以為西中郎將、雍州刺 史。世祖入討,加輔國將軍,統豫州戍事,因出南奔。世祖即位,以為右衛將軍。 孝建二年,除輔國將軍、豫州刺史,不行,復為右衛,加散騎常侍。三年,出為南 兗州刺史,坐酣飲黷貨,迎獄中女子入內,免官禁錮。其年卒,追贈左將軍。諡曰 襄子。
guǎng zhōu zhū shān bìng lǐ liáo, zhǒng lèi fán chì, qián hòu lǚ wèi qīn bào, lì shì huàn kǔ zhī. shì zǔ dà míng zhōng, hé pǔ dà shuài chén tán guī shùn, bài lóng xiāng jiāng jūn. sì nián, tán biǎo qǐ guān jūn zhēng tǎo wèi fù, nǎi yǐ tán wèi gāo xìng tài shǒu, jiāng jūn rú gù. qiǎn qián zhū tí tài shǒu fèi shěn lóng xiāng jiāng jūn wǔ qī lǜ zhòng nán fá, bìng tōng zhū yá dào, bìng wú gōng, zhé shā tán ér fǎn, shěn xià yù sǐ.
廣州諸山並俚、獠,種類繁熾,前後屢為侵暴,歷世患苦之。世祖大明中,合 浦大帥陳檀歸順,拜龍驤將軍。四年,檀表乞官軍征討未附,乃以檀為高興太守, 將軍如故。遣前硃提太守費沈、龍驤將軍武期率眾南伐,並通硃崖道,並無功,輒 殺檀而反,沈下獄死。
fú nán guó, tài zǔ yuán jiā shí yī shí èr shí wǔ nián, guó wáng chí lí bá mó qiǎn shǐ fèng xiàn.
扶南國,太祖元嘉十一、十二、十五年,國王持黎跋摩遣使奉獻。
xī nán yí hē luó tuó guó, yuán jiā qī nián, qiǎn shǐ fèng biǎo yuē:
西南夷訶羅駝國,元嘉七年,遣使奉表曰:
fú chéng shèng zhǔ, xìn zhòng sān bǎo, xìng lì tǎ sì, zhōu mǎn guó jiè. chéng guō zhuāng yán, qīng jìng wú huì, sì qú jiāo tōng, guǎng bó píng tǎn. tái diàn luó liè, zhuàng ruò zhòng shān, zhuāng yán wēi miào, yóu rú tiān gōng. shèng wáng chū shí, sì bīng jù zú, dǎo cóng wú shù, yǐ wèi shǒu wèi. dōu rén shì nǚ, lì fú guāng shì, shì chán fēng fù, zhēn huì wú liàng, wáng fǎ qīng zhěng, wú xiāng qīn duó. xué tú yóu jí, sān shèng jìng jìn, fū yǎn zhèng fǎ, yún bù yǔ rùn. sì hǎi liú tōng, wàn guó jiāo huì, zhǎng jiāng miǎo màn, qīng jìng shēn guǎng, yǒu shēng xián zī, mò néng xiāo huì, yīn yáng diào hé, zāi lì bù xíng. shuí yǒu sī měi, dà sòng yáng dōu, shèng wáng wú lún, lín fù shàng guó. yǒu dà cí bēi, zi yù wàn wù, píng děng rěn rǔ, yuàn qīn wú èr, jì fá zhōu qióng, wú suǒ cáng jī, mí bù zhào dá, rú rì zhī míng, wú bù shòu lè, yóu rú jìng yuè. zǎi fǔ xián liáng, qún chén zhēn jié, jǐn zhōng fèng zhǔ, xīn wú yì xiǎng.
伏承聖主,信重三寶,興立塔寺,周滿國界。城郭莊嚴,清淨無穢,四衢交通, 廣博平坦。台殿羅列,狀若眾山,莊嚴微妙,猶如天宮。聖王出時,四兵具足,導 從無數,以為守衛。都人士女,麗服光飾,市廛豐富,珍賄無量,王法清整,無相 侵奪。學徒游集,三乘競進,敷演正法,雲布雨潤。四海流通,萬國交會,長江眇 漫,清淨深廣,有生咸資,莫能銷穢,陰陽調和,災厲不行。誰有斯美,大宋揚都, 聖王無倫,臨覆上國。有大慈悲,子育萬物,平等忍辱,怨親無二,濟乏周窮,無 所藏積,靡不照達,如日之明,無不受樂,猶如淨月。宰輔賢良,群臣貞潔,盡忠 奉主,心無異想。
fú wéi huáng dì, shì wǒ zhēn zhǔ. chén shì hē luó tuó guó wáng, míng yuē jiān kǎi, jīn jìng qǐ shǒu shèng wáng zú xià, wéi yuàn dài wáng zhī wǒ cǐ xīn jiǔ yǐ, fēi shì jīn yě. shān hǎi zǔ yuǎn, wú yuán zì dá, jīn gù qiǎn shǐ, biǎo cǐ dān chéng. suǒ qiǎn èr rén, yī míng pí rèn, yī míng pó tián, jīn dào tiān zǐ zú xià. jiān kǎi wēi miè, shuí néng zhī zhě, shì gù jīn qiǎn èr rén, biǎo cǐ wēi xīn, cǐ qíng jì guǒ, suī sǐ yóu shēng. yǎng wéi dà guó, fān shǒu kuàng yuǎn, wǒ jí biān fāng fān shǒu zhī yī. shàng guó chén mín, pǔ méng cí zé, yuàn chuí ēn dǎi, děng bǐ pū chén. chén guó xiān shí rén zhòng yīn shèng, bù wèi zhū guó suǒ jiàn líng pò, jīn zhuǎn shuāi ruò, lín guó jìng qīn. fú yuàn shèng wáng, yuǎn chuí fù hù, bìng shì yì wǎng fǎn, bù wèi jìn bì. ruò jiàn āi niàn, yuàn shí qiǎn hái, lìng cǐ zhū guó, bù jiàn qīng wǔ, yì lìng dài wáng míng shēng pǔ wén, fú wēi jiù ruò, zhèng shì jīn rì. jīn qiǎn èr rén, shì chén tóng xīn, yǒu suǒ xuān qǐ, chéng shí kě xìn. yuàn chì guǎng zhōu shí qiǎn bó hái, bù lìng suǒ zài yǒu suǒ líng duó. yuàn zì jīn yǐ hòu, cì nián nián fèng shǐ. jīn fèng wēi wù, yuàn chuí āi nà.
伏惟皇帝,是我真主。臣是訶羅駝國王,名曰堅鎧,今敬稽首聖王足下,惟願 大王知我此心久矣,非適今也。山海阻遠,無緣自達,今故遣使,表此丹誠。所遣 二人,一名毗紉,一名婆田,今到天子足下。堅鎧微蔑,誰能知者,是故今遣二人, 表此微心,此情既果,雖死猶生。仰惟大國,籓守曠遠,我即邊方籓守之一。上國 臣民,普蒙慈澤,願垂恩逮,等彼仆臣。臣國先時人眾殷盛,不為諸國所見陵迫, 今轉衰弱,鄰國競侵。伏願聖王,遠垂覆護,並市易往反,不為禁閉。若見哀念, 願時遣還,令此諸國,不見輕侮,亦令大王名聲普聞,扶危救弱,正是今日。今遣 二人,是臣同心,有所宣啟,誠實可信。願敕廣州時遣舶還,不令所在有所陵奪。 願自今以後,賜年年奉使。今奉微物,願垂哀納。
ā luó dān guó, zhì dū pó zhōu. yuán jiā qī nián, qiǎn shǐ xiàn jīn gāng zhǐ pī chì yīng wǔ niǎo tiān zhú guó bái lěi gǔ bèi yè bō guó gǔ bèi děng wù. shí nián, ā luó dān guó wáng pí shā bá mó fèng biǎo yuē:
呵羅單國,治闍婆洲。元嘉七年,遣使獻金剛指鈈、赤鸚鵡鳥、天竺國白壘古 貝、葉波國古貝等物。十年,呵羅單國王毗沙跋摩奉表曰:
cháng shèng tiān zǐ bì xià: zhū fú shì zūn, cháng lè ān yǐn, sān dá liù tōng, wèi shì jiān dào, shì míng rú lái, yīng gōng zhèng jué, yí xíng shè lì, zào zhū tǎ xiàng, zhuāng yán guó tǔ, rú xū mí shān, cūn yì jù luò, cì dì luó zā, chéng guō guǎn yǔ, rú dāo lì tiān gōng, gōng diàn gāo guǎng, lóu gé zhuāng yán, sì bīng jù zú, néng fú yuàn dí, guó tǔ fēng lè, wú zhū huàn nán. fèng chéng xiān wáng, zhèng fǎ zhì huà, rén mín liáng shàn, qìng wú bù lì, chù xuě shān yīn, xuě shuǐ liú zhù, bǎi chuān yáng yì, bā wèi qīng jìng, zhōu zā qū qǔ, shùn qù dà hǎi, yī qiè zhòng shēng, xián dé shòu yòng. yú zhū guó tǔ, shū shèng dì yī, shì míng zhèn dàn, dà sòng yáng dōu, chéng sì cháng shèng dài wáng zhī yè, dé hé tiān xīn, rén yìn sì hǎi, shèng zhì zhōu bèi, huà wú bù shùn, suī rén shì tiān, hù shì jiàng shēng, gōng dé bǎo cáng, dà bēi jiù shì, wèi wǒ zūn zhǔ cháng shèng tiān zǐ. shì gù zhì chéng wǔ tǐ jìng lǐ. ā luó dān guó wáng pí shā bá mó qǐ shǒu wèn xùn.
常勝天子陛下:諸佛世尊,常樂安隱,三達六通,為世間道,是名如來,應供 正覺,遺形舍利,造諸塔像,莊嚴國土,如須彌山,村邑聚落,次第羅匝,城郭館 宇,如忉利天宮,宮殿高廣,樓閣莊嚴,四兵具足,能伏怨敵,國土豐樂,無諸患 難。奉承先王,正法治化,人民良善,慶無不利,處雪山陰,雪水流注,百川洋溢, 八味清淨,周匝屈曲,順趣大海,一切眾生,鹹得受用。於諸國土,殊勝第一,是 名震旦,大宋揚都,承嗣常勝大王之業,德合天心,仁廕四海,聖智周備,化無不 順,雖人是天,護世降生,功德寶藏,大悲救世,為我尊主常勝天子。是故至誠五 體敬禮。呵羅單國王毗沙跋摩稽首問訊。
qí hòu wèi zi suǒ zuǎn duó. shí sān nián, yòu shàng biǎo yuē:
其後為子所纂奪。十三年,又上表曰:
dà jí tiān zǐ zú xià: lí yín nù chī, āi mǐn qún shēng, xiǎng hǎo jù zú, tiān lóng shén děng, gōng jìng gōng yǎng, shì zūn wēi dé, shēn guāng míng zhào, rú shuǐ zhōng yuè, rú rì chū wéi jiān zì háo, pǔ zhào shí fāng, qí bái rú xuě, yì rú yuè guāng, qīng jìng rú huá, yán sè zhào yào, wēi yí shū shèng, zhū tiān lóng shén zhī suǒ gōng jìng, yǐ zhèng fǎ bǎo, fàn xíng zhòng sēng, zhuāng yán guó tǔ, rén mín chì shèng, ān yǐn kuài lè. chéng gé gāo jùn, rú gān tā shān, zhòng duō yǒng shì, shǒu hù cǐ chéng, lóu gé zhuāng yán, dào xiàng píng zhèng, zhe zhǒng zhǒng yī, yóu rú tiān fú, yú yī qiè guó, wèi zuì shū shèng jí. yáng zhōu chéng wú yōu tiān zhǔ, mǐn niàn qún shēng, ān lè mín rén, lǜ yí qīng jìng, cí xīn shēn guǎng, zhèng fǎ zhì huà, gòng yǎng sān bǎo, míng chēng yuǎn zhì, yī qiè bìng wén. mín rén lè jiàn, rú yuè chū shēng, pì rú fàn wáng, shì jiè zhī zhǔ, yī qiē rén tiān, gōng jìng zuò lǐ. ā luó dān bá mó yǐ dǐng lǐ zú, yóu rú xiàn qián, yǐ tǐ bù dì, rú diàn bì dào, gōng yǎng gōng jìng, rú fèng shì zūn, yǐ dǐng zhe dì, qū gōng wèn xùn.
大吉天子足下:離淫怒痴,哀愍群生,想好具足,天龍神等,恭敬供養,世尊 威德,身光明照,如水中月,如日初囗間自豪,普照十方,其白如雪,亦如月光, 清淨如華,顏色照耀,威儀殊勝,諸天龍神之所恭敬,以正法寶,梵行眾僧,莊嚴 國土,人民熾盛,安隱快樂。城閣高峻,如乾他山,眾多勇士,守護此城,樓閣莊 嚴,道巷平正,著種種衣,猶如天服,於一切國,為最殊勝吉。揚州城無憂天主, 愍念群生,安樂民人,律儀清淨,慈心深廣,正法治化,共養三寶,名稱遠至,一 切並聞。民人樂見,如月初生,譬如梵王,世界之主,一切人天,恭敬作禮。呵羅 單跋摩以頂禮足,猶如現前,以體布地,如殿陛道,供養恭敬,如奉世尊,以頂著 地,曲躬問訊。
tiǎn chéng xiān yè, jiā qìng wú liàng, hū wèi è zi suǒ jiàn zhēng duó, suì shī běn guó. jīn wéi yī xīn guī chéng tiān zǐ, yǐ zì cún mìng. jīn qiǎn pí rèn wèn xùn dà jiā, yì yù zì wǎng, guī chéng xuān sù, fù wèi dà hǎi, fēng bō bù dá. jīn mìng dé cún, yì yóu pí rèn cǐ rén zhōng zhì, qí ēn nán bào. cǐ shì dà jiā guó, jīn wèi è zi suǒ duó, ér jiàn qū bìn, yì pō fèn wǎn, guī yù xuě fù. fú yuàn dà jiā tīng pí rèn mǎi zhū kǎi zhàng páo ǎo jí mǎ, yuàn wèi liào lǐ pí rèn shǐ de shí hái. qián qiǎn dū xié xiān pó luó hē, méng dà jiā hòu cì, xī è zi duó qù, qǐ dà jiā shǐ zhī. jīn fèng báo xiàn, yuàn chuí nà shòu.
忝承先業,嘉慶無量,忽為惡子所見爭奪,遂失本國。今唯一心歸誠天子,以 自存命。今遣毗紉問訊大家,意欲自往,歸誠宣訴,復畏大海,風波不達。今命得 存,亦由毗紉此人忠志,其恩難報。此是大家國,今為惡子所奪,而見驅擯,意頗 忿惋,規欲雪復。伏願大家聽毗紉買諸鎧仗袍襖及馬,願為料理毗紉使得時還。前 遣闍邪仙婆羅訶,蒙大家厚賜,悉惡子奪去,啟大家使知。今奉薄獻,願垂納受。
cǐ hòu yòu qiǎn shǐ. èr shí liù nián, tài zǔ zhào yuē: hē luó dān pán huáng pán dá sān guó, pín yuè xiá hǎi, kuǎn huà nà gòng, yuǎn chéng yí zhēn, kě bìng jiā chú shòu. nǎi qiǎn shǐ cè mìng zhī yuē: wéi rǔ mù yì kuǎn huà, xiào chéng huāng xiá, ēn zhī suǒ qià, shū yuǎn bì zhēn, yòng fū diǎn zhāng, xiǎn zī cè shòu. ěr qí qīn fèng níng mìng, yǒng gù jué zhí, kě bù shèn yú. èr shí jiǔ nián, yòu qiǎn zhǎng shǐ pán hé shā mí xiàn fāng wù.
此後又遣使。二十六年,太祖詔曰:「訶羅單、媻皇、媻達三國,頻越遐海, 款化納貢,遠誠宜甄,可並加除授。」乃遣使策命之曰:「惟汝慕義款化,效誠荒 遐,恩之所洽,殊遠必甄,用敷典章,顯茲策授。爾其欽奉凝命,永固厥職,可不 慎歟。」二十九年,又遣長史媻和沙彌獻方物。
pán huáng guó, yuán jiā èr shí liù nián, guó wáng shè lì pán luó bá mó qiǎn shǐ xiàn fāng wù sì shí yī zhǒng, tài zǔ cè mìng zhī wèi pán huáng guó wáng yuē: wéi ěr yǎng zhèng biān chéng, lǜ gòng lái tíng, huáng zé kǎi bèi, wú yōu bù qià. yí bān diǎn cè, shòu zī jiā mìng. ěr qí zhī shùn lǐ dù, shì bǎo jué zhōng, kě bù shèn yú. èr shí bā nián, fù gòng xiàn. shì zǔ xiào jiàn sān nián, yòu qiǎn zhǎng shǐ zhú nà pán zhì fèng biǎo xiàn fāng wù. yǐ nà pán zhì wèi zhèn wēi jiāng jūn. dà míng sān nián, xiàn chì bái yīng wǔ. dà míng bā nián tài zōng tài shǐ èr nián, yòu qiǎn shǐ gòng xiàn. tài zōng yǐ qí zhǎng shǐ zhú xū luó dá qián zhǎng shǐ zhèn wēi jiāng jūn zhú nà pán zhì bìng wèi lóng xiāng jiāng jūn.
媻皇國,元嘉二十六年,國王舍利媻羅跋摩遣使獻方物四十一種,太祖策命之 為媻皇國王曰:「惟爾仰政邊城,率貢來庭,皇澤凱被,無幽不洽。宜班典策,授 茲嘉命。爾其祗順禮度,式保厥終,可不慎歟。」二十八年,復貢獻。世祖孝建三 年,又遣長史竺那媻智奉表獻方物。以那媻智為振威將軍。大明三年,獻赤白鸚鵡。 大明八年、太宗泰始二年,又遣使貢獻。太宗以其長史竺須羅達、前長史振威將軍 竺那媻智並為龍驤將軍。
pán dá guó, yuán jiā èr shí liù nián, guó wáng shè lì bù líng jiā bá mó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. tài zǔ cè mìng zhī wèi pó pó dá guó wáng yuē: wéi ěr yǎng huà huái chéng, chí mù shēng jiào, huáng fēng xiá jì, huāng fú lái kuǎn, shì yòng jiā zī xiǎn cè, shì zhēn yì shùn. ěr qí zhī shùn xiàn diǎn, yǒng zhōng xiū fú, kě bù shèn yú. èr shí liù nián èr shí bā nián, fù qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
媻達國,元嘉二十六年,國王舍利不陵伽跋摩遣使獻方物。太祖策命之為婆婆 達國王曰:「惟爾仰化懷誠,馳慕聲教,皇風遐暨,荒服來款,是用加茲顯策,式 甄義順。爾其祗順憲典,永終休福,可不慎歟。」二十六年、二十八年,復遣使獻 方物。
dū pó pó dá guó, yuán jiā shí èr nián, guó wáng shī lí pó dá tuó ā luó bá mó qiǎn shǐ fèng biǎo yuē:
闍婆婆達國,元嘉十二年,國王師黎婆達駝阿羅跋摩遣使奉表曰:
sòng guó dà zhǔ dà jí tiān zǐ zú xià: jìng lǐ yī qiè zhǒng zhì ān yǐn, tiān rén shī xiáng fú sì mó, chéng děng zhèng jué, zhuǎn zūn fǎ lún, dù tuō zhòng shēng, jiào huà yǐ zhōu, rù yú niè pán, shè lì liú bù, qǐ wú liàng tǎ, zhòng bǎo zhuāng yán, rú xū mí shān, jīng fǎ liú bù, rú rì zhào míng, wú liàng jìng sēng, yóu rú liè sù. guó jiè guǎng dà, mín rén zhòng duō, gōng diàn chéng guō, rú dāo lì tiān gōng. míng dà sòng yáng zhōu dà guó dà jí tiān zǐ, ān chù qí zhōng, shào jì xiān shèng, wáng yǒu sì hǎi, yán fú tí nèi, mò bù lái fú. xī yǐ zī shuǐ, pǔ yǐn yī qiè, wǒ suī zài yuǎn, yì zhān líng rùn, shì yǐ suī gé jù hǎi, cháng yáo chén shǔ, yuàn zhào zhì chéng, chuí āi nà shòu. ruò méng tīng xǔ, dāng nián qiǎn xìn, ruò yǒu suǒ xū, wéi mìng shì xiàn, fú yuàn xìn shòu, bù shēng yì xiǎng. jīn qiǎn shǐ zhǔ fú dà tuó pó fù shǐ gé dǐ fèng xuān wēi chéng, qǐ shǒu jìng lǐ dà jí tiān zǐ zú xià, tuó pó suǒ qǐ, yuàn jiàn xìn shòu, zhū yǒu suǒ qǐng, wéi yuàn cì tīng. jīn fèng wēi wù, yǐ biǎo wēi xīn.
宋國大主大吉天子足下:敬禮一切種智安隱,天人師降伏四魔,成等正覺,轉 尊法輪,度脫眾生,教化已周,入於涅盤,舍利流布,起無量塔,眾寶莊嚴,如須 彌山,經法流布,如日照明,無量淨僧,猶如列宿。國界廣大,民人眾多,宮殿城 郭,如忉利天宮。名大宋揚州大國大吉天子,安處其中,紹繼先聖,王有四海,閻 浮提內,莫不來服。悉以茲水,普飲一切,我雖在遠,亦沾靈潤,是以雖隔巨海, 常遙臣屬,願照至誠,垂哀納受。若蒙聽許,當年遣信,若有所須,惟命是獻,伏 願信受,不生異想。今遣使主佛大駝婆、副使葛抵奉宣微誠,稽首敬禮大吉天子足 下,駝婆所啟,願見信受,諸有所請,唯願賜聽。今奉微物,以表微心。
shī zi guó, yuán jiā wǔ nián, guó wáng shā lì mó hē nán fèng biǎo yuē:
師子國,元嘉五年,國王剎利摩訶南奉表曰:
jǐn bái dà sòng míng zhǔ, suī shān hǎi shū gé, ér yīn xìn shí tōng. fú chéng huáng dì dào dé gāo yuǎn, fù zài tóng yú tiān dì, míng zhào qí hū rì yuè, sì hǎi zhī wài, wú wǎng bù fú, fāng guó zhū wáng, mò bù qiǎn xìn fèng xiàn, yǐ biǎo guī dé zhī chéng. huò fàn hǎi sān nián, lù xíng qiān rì, wèi wēi huái dé, wú yuǎn bù zhì. wǒ xiān wáng yǐ lái, wéi yǐ xiū dé wèi zhèng, bù yán ér zhì, fèng shì sān bǎo, dào jì tiān xià, xīn rén wèi shàn, qìng ruò zài jǐ, yù yǔ tiān zǐ gòng hóng zhèng fǎ, yǐ dù nán huà. gù tuō sì dào rén qiǎn èr bái yī sòng yá tái xiàng yǐ wèi xìn shì, xìn hái, yuàn chuí yīn gào.
謹白大宋明主,雖山海殊隔,而音信時通。伏承皇帝道德高遠,覆載同於天地, 明照齊乎日月,四海之外,無往不伏,方國諸王,莫不遣信奉獻,以表歸德之誠。 或泛海三年,陸行千日,畏威懷德,無遠不至。我先王以來,唯以修德為正,不嚴 而治,奉事三寶,道濟天下,欣人為善,慶若在己,欲與天子共弘正法,以度難化。 故托四道人遣二白衣送牙台像以為信誓,信還,願垂音告。
zhì shí èr nián, yòu fù qiǎn shǐ fèng xiàn.
至十二年,又復遣使奉獻。
tiān zhú jiā pí lí guó, yuán jiā wǔ nián, guó wáng yuè ài qiǎn shǐ fèng biǎo yuē:
天竺迦毗黎國,元嘉五年,國王月愛遣使奉表曰:
fú wén bǐ guó, jù jiāng bàng hǎi, shān chuān zhōu gù, zhòng miào xī bèi, zhuāng yán qīng jìng, yóu rú huà chéng, gōng diàn zhuāng yán, jiē xiàng píng tǎn, rén mín chōng mǎn, huān yú ān lè. shèng wáng chū yóu, sì hǎi suí cóng, shèng míng rén ài, bù hài zhòng shēng, wàn bāng guī yǎng, guó fù rú hǎi. guó zhōng zhòng shēng, fèng shùn zhèng fǎ, dài wáng rén shèng, huà zhī yǐ dào, cí shī qún shēng, wú suǒ yí xī. dì xiū jìng jiè, guǐ dào bù jí, wú shàng fǎ chuán, jì zhū shěn nì, qún liáo bǎi guān, shòu lè wú yuàn, zhū tiān yōng hù, wàn shén shì wèi, tiān mó xiáng fú, mò bù guī huà. wáng shēn zhuāng yán, rú rì chū chū, rén zé pǔ rùn, yóu rú dà yún, shèng xián chéng yè, rú rì yuè tiān, yú bǐ zhēn dān, zuì wèi shū shèng.
伏聞彼國,據江傍海,山川周固,眾妙悉備,莊嚴清淨,猶如化城,宮殿莊嚴, 街巷平坦,人民充滿,歡娛安樂。聖王出遊,四海隨從,聖明仁愛,不害眾生,萬 邦歸仰,國富如海。國中眾生,奉順正法,大王仁聖,化之以道,慈施群生,無所 遺惜。帝修淨戒,軌道不及,無上法船,濟諸沈溺,群僚百官,受樂無怨,諸天擁 護,萬神侍衛,天魔降伏,莫不歸化。王身莊嚴,如日初出,仁澤普潤,猶如大雲, 聖賢承業,如日月天,於彼真丹,最為殊勝。
chén zhī suǒ zhù, míng jiā pí hé, dōng jì yú hǎi, qí chéng sì biān, xī zǐ gàn shí, shǒu luó tiān hù, lìng guó ān yǐn. guó wáng xiāng chéng, wèi cháng duàn jué, guó zhōng rén mín, lǜ jiē xiū shàn, zhū guó lái jí, gòng zūn dào fǎ, zhū sì shě zi, jiē qī bǎo xíng xiàng, zhòng miào gōng jù, rú xiān wáng fǎ. chén zì xiū jiǎn, bù fàn dào jìn, chén míng yuè ài, qì shì wáng zhǒng.
臣之所住,名迦毗河,東際於海,其城四邊,悉紫紺石,首羅天護,令國安隱。 國王相承,未嘗斷絕,國中人民,率皆修善,諸國來集,共遵道法,諸寺舍子,皆 七寶形像,眾妙供具,如先王法。臣自修檢,不犯道禁,臣名月愛,棄世王種。
wéi yuàn dài wáng shèng tǐ hé shàn, qún chén bǎi guān, xī zì ān yǐn. jīn yǐ cǐ guó qún chén lì mín, shān chuān zhēn bǎo, yī qiè guī shǔ, wǔ tǐ guī chéng dài wáng zú xià. shān hǎi xiá gé, wú yóu cháo jìn, zōng yǎng zhī zhì, qiǎn shǐ xià chéng. shǐ zhǔ fù míng tiān mó xī dá, shǐ zhǔ míng ní tuó dá, cǐ rén yóu lái liáng shàn zhōng xìn, shì gù jīn qiǎn fèng shǐ biǎo chéng. dài wáng ruò yǒu suǒ xū, zhēn qí yì wù, xī dāng fèng sòng, cǐ zhī jìng tǔ, biàn shì wáng guó, wáng zhī fǎ lìng, zhì guó shàn dào, xī dāng chéng yòng. yuàn èr guó xìn shǐ wǎng lái bù jué, cǐ fǎn shǐ hái, yuàn cì yī shǐ, jù xuān shèng mìng, bèi chì suǒ yí. kuǎn zhì zhī chéng, wàng bù kōng fǎn, suǒ bái rú shì, yuàn jiā āi mǐn.
惟願大王聖體和善,群臣百官,悉自安隱。今以此國群臣吏民,山川珍寶,一 切歸屬,五體歸誠大王足下。山海遐隔,無由朝覲,宗仰之至,遣使下承。使主父 名天魔悉達,使主名尼駝達,此人由來良善忠信,是故今遣奉使表誠。大王若有所 須,珍奇異物,悉當奉送,此之境土,便是王國,王之法令,治國善道,悉當承用。 願二國信使往來不絕,此反使還,願賜一使,具宣聖命,備敕所宜。款至之誠,望 不空反,所白如是,願加哀愍。
fèng xiàn jīn gāng zhǐ huán mó lēi jīn huán zhū bǎo wù chì bái yīng wǔ gè yī tóu. tài zōng tài shǐ èr nián, yòu qiǎn shǐ gòng xiàn, yǐ qí shǐ zhǔ zhú fú dà zhú ā mí bìng wèi jiàn wēi jiāng jūn.
奉獻金剛指環、摩勒金環諸寶物、赤白鸚鵡各一頭。太宗泰始二年,又遣使貢 獻,以其使主竺扶大、竺阿彌並為建威將軍。
yuán jiā shí bā nián, sū mó lí guó wáng nà lín nà luó bá mó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. shì zǔ xiào jiàn èr nián, jīn tuó lì guó wáng shì pó luó nà lín tuó qiǎn zhǎng shǐ zhú liú tuó jí duō xiàn jīn yín bǎo qì. hòu fèi dì yuán huī yuán nián, pó lí guó qiǎn shǐ gòng xiàn. fán cǐ zhū guó, jiē shì fú dào.
元嘉十八年,蘇摩黎國王那鄰那羅跋摩遣使獻方物。世祖孝建二年,斤駝利國 王釋婆羅那鄰駝遣長史竺留駝及多獻金銀寶器。後廢帝元徽元年,婆黎國遣使貢獻。 凡此諸國,皆事佛道。
fú dào zì hòu hàn míng dì, fǎ shǐ dōng liú, zì cǐ yǐ lái, qí jiào shāo guǎng, zì dì wáng zhì yú mín shù, mò bù guī xīn. jīng gào chōng jī, xùn yì shēn yuǎn, bié wèi yī jiā zhī xué yān. yuán jiā shí èr nián, dān yáng yǐn xiāo mó zhī zòu yuē: fó huà bèi yú zhōng guó, yǐ lì sì dài, xíng xiàng tǎ sì, suǒ zài qiān shù, jìn kě yǐ jī xīn, tuì zú yǐ zhāo quàn. ér zì qǐng yǐ lái, qíng jìng fú mò, bù yǐ jīng chéng wèi zhì, gèng yǐ shē jìng wèi zhòng. jiù yǔ tuí chí, céng mò zhī xiū, ér gè wù zào xīn, yǐ xiāng kuā shàng. jiǎ dì xiǎn zhái, yú zī dài jǐn, cái zhú tóng cǎi, mí sǔn wú jí, wú guān shén zhī, yǒu lèi rén shì. jiàn zhōng yuè zhì, yí jiā cái jiǎn, bù wèi zhī fáng, liú dào wèi xī. qǐng zì jīn yǐ hòu, yǒu yù zhù tóng xiàng zhě, xī yì tái zì wén xìng zào tǎ sì jīng shè, jiē xiān yì zài suǒ èr qiān dàn tōng cí, jùn yī shì liè yán běn zhōu xū xǔ bào, rán hòu jiù gōng. qí yǒu zhé zào sì shě zhě, jiē yī bù chéng yòng zhào shū lǜ, tóng zhái lín yuàn, xī méi rù guān. zhào kě. yòu shā tài shā mén, bà dào zhě shù bǎi rén.
佛道自後漢明帝,法始東流,自此以來,其教稍廣,自帝王至於民庶,莫不歸 心。經誥充積,訓義深遠,別為一家之學焉。元嘉十二年,丹陽尹蕭摩之奏曰: 「佛化被於中國,已歷四代,形像塔寺,所在千數,進可以擊心,退足以招勸。而 自頃以來,情敬浮末,不以精誠為至,更以奢競為重。舊宇頹弛,曾莫之修,而各 務造新,以相姱尚。甲第顯宅,於茲殆盡,材竹銅彩,糜損無極,無關神祗,有累 人事。建中越制,宜加裁檢,不為之防,流道未息。請自今以後,有欲鑄銅像者, 悉詣台自聞;興造塔寺精舍,皆先詣在所二千石通辭,郡依事列言本州;須許報, 然後就功。其有輒造寺舍者,皆依不承用詔書律,銅宅林苑,悉沒入官。」詔可。 又沙汰沙門,罷道者數百人。
shì zǔ dà míng èr nián, yǒu tán biāo dào rén yǔ qiāng rén gāo dū móu fǎn, shàng yīn shì xià zhào yuē: fó fǎ é tì, shā mén hùn zá, wèi zú fú jì hóng jiào, ér zhuān chéng bū sǒu. jiā jiān xīn pín fā, xiōng zhuàng lǚ wén, bài luàn fēng sú, rén shén jiāo yuàn. kě fù suǒ zài, jīng jiā shā tài, hòu yǒu wéi fàn, yán jiā zhū zuò. yú shì shè zhū tiáo jìn, zì fēi jiè xíng jīng kǔ, bìng shǐ hái sú. ér zhū sì ní chū rù gōng yē, jiāo guān fēi hòu, cǐ zhì jìng bù néng xíng.
世祖大明二年,有曇標道人與羌人高闍謀反,上因是下詔曰:「佛法訛替,沙 門混雜,未足扶濟鴻教,而專成逋藪。加奸心頻發,凶狀屢聞,敗亂風俗,人神交 怨。可付所在,精加沙汰,後有違犯,嚴加誅坐。」於是設諸條禁,自非戒行精苦, 並使還俗。而諸寺尼出入宮掖,交關妃後,此制竟不能行。
xiān shì, jìn shì yǔ bīng shǐ chuàng yì, yù shǐ shā mén jìng wáng zhě, hòu huán xuán fù shù qí yì, bìng bù guǒ xíng. dà míng liù nián, shì zǔ shǐ yǒu sī zòu yuē: chén wén suì yǔ chóng jū, fēi qī hóng jùn, quán guì pán fú, fēi zhǐ jìng gōng, jiāng yǐ shī zhāng sì wéi, dì zhì bā yǔ. gù suī rú fǎ zhī pài, míng mò tiáo fēn, zhì yú chóng qīn yán shàng, jué yóu mí shuǎng. wéi fú tú wèi jiào, tì zì lóng duī, fǎn jīng tí chuán, xùn xiá shì yuǎn, liàn shēng yíng shí, héng sú chēng nán, zōng zhǐ miǎn xiè, wēi yán lún gé, jū wén bì dào, zài mò mí shàn. suì nǎi líng yuè diǎn dù, yǎn jù zūn qī, shī suí fāng zhī miǎo jī, mí zhì huà zhī yuān yì. fū fó fǎ yǐ qiān jiǎn zì mù, zhōng qián wèi dào, bù qīng bǐ qiū, zāo dào rén sī bài, mù lián sāng mén, guò zhǎng zé lǐ, níng yǒu qū xī sì bèi, ér jiǎn lǐ èr qīn, jī sǎng qí là, ér zhí tǐ wàn chéng zhě zāi. gù xián kāng chuàng yì, yuán xìng zài shù, ér shì qū piān dǎng, dào cuò yú fēn. jīn hóng yuán yáo xǐ, qún liú yǎng jìng, jiǔ xiān jǐn bǎo, bǎi shén sǒng zhí, ér jī niǎn zhī nèi, shě fú chén zhī máng, bì xí zhī jiān, yán kàng tǐ zhī kè, jù fēi suǒ yǐ chéng yī fēng fàn, xiáng shì jǐng zé zhě yě. chén děng cān yì, yǐ wèi shā mén jiē jiàn, bǐ dāng jǐn qián lǐ jìng zhī róng, yī qí běn sú, zé cháo huī yǒu xù, chéng fāng jiān suì yǐ. zhào kě. qián fèi dì chū, fù jiù.
先是,晉世庾冰始創議,欲使沙門敬王者,後桓玄複述其義,並不果行。大明 六年,世祖使有司奏曰:「臣聞邃宇崇居,非期宏峻,拳跪盤伏,非止敬恭,將以 施張四維,締制八宇。故雖儒法枝派,名墨條分,至於崇親嚴上,厥由靡爽。唯浮 圖為教,逖自龍堆,反經提傳,訓遐事遠,練生瑩識,恆俗稱難,宗旨緬謝,微言 淪隔,拘文蔽道,在末彌扇。遂乃陵越典度,偃倨尊戚,失隨方之眇跡,迷制化之 淵義。夫佛法以謙儉自牧,忠虔為道,不輕比丘,遭道人斯拜,目連桑門,過長則 禮,寧有屈膝四輩,而簡禮二親,稽顙耆臘,而直體萬乘者哉。故咸康創議,元興 載述,而事屈偏黨,道挫余分。今鴻源遙洗,群流仰鏡,九仙盡寶,百神聳職,而 畿輦之內,舍弗臣之氓,陛席之間,延抗體之客,懼非所以澄一風範,詳示景則者 也。臣等參議,以為沙門接見,比當盡虔禮敬之容,依其本俗,則朝徽有序,乘方 兼遂矣。」詔可。前廢帝初,復舊。
shì zǔ chǒng jī yīn guì fēi hōng, wèi zhī lì sì, guì fēi zǐ zi luán fēng xīn ān wáng, gù yǐ xīn ān wèi sì hào. qián fèi dì shā zi luán, nǎi huǐ fèi xīn ān sì, qū chì sēng tú, xún yòu huǐ zhōng xìng tiān bǎo zhū sì. tài zōng dìng luàn, xià lìng yuē: xiān dì jiàn zhōng xìng jí xīn ān zhū sì, suǒ yǐ zhǎng shì chuí fàn, hóng xuān shèng huà. qǐng yù hūn nüè, fǎ xiàng cán huǐ, shī tú bēn bèng, shén yǐ jīn huái. miào xùn yuān mó, yǒu fú míng jiào. kě zhāo jí jiù sēng, pǔ gè hái běn, bìng shǐ cái guān, suí yí xiū fù.
世祖寵姬殷貴妃薨,為之立寺,貴妃子子鸞封新安王,故以新安為寺號。前廢 帝殺子鸞,乃毀廢新安寺,驅斥僧徒,尋又毀中興、天寶諸寺。太宗定亂,下令曰: 「先帝建中興及新安諸寺,所以長世垂範,弘宣盛化。頃遇昏虐,法像殘毀,師徒 奔迸,甚以矜懷。妙訓淵謨,有扶名教。可招集舊僧,普各還本,並使材官,隨宜 修復。」
sòng shì míng sēng yǒu dào shēng. dào shēng, péng chéng rén yě. fù wèi guǎng qī lìng. shēng chū jiā wèi shā mén fǎ dà dì zǐ. yòu ér cōng wù, nián shí wǔ, biàn néng jiǎng jīng. jí zhǎng, yǒu yì jiě, lì dùn wù yì, shí rén tuī fú zhī. yuán jiā shí yī nián, zú yú lú shān. shā mén huì lín wèi zhī lěi.
宋世名僧有道生。道生,彭城人也。父為廣戚令。生出家為沙門法大弟子。幼 而聰悟,年十五,便能講經。及長,有異解,立頓悟義,時人推服之。元嘉十一年, 卒於廬山。沙門慧琳為之誄。
huì lín zhě, qín jùn qín xiàn rén, xìng liú shì. shǎo chū jiā, zhù yě chéng sì, yǒu cái zhāng, jiān wài nèi zhī xué, wèi lú líng wáng yì zhēn suǒ zhī. cháng zhe jūn shàn lùn, qí cí yuē:
慧琳者,秦郡秦縣人,姓劉氏。少出家,住冶城寺,有才章,兼外內之學,為 廬陵王義真所知。嘗著《均善論》,其詞曰:
yǒu bái xué xiān shēng, yǐ wèi zhōng guó shèng rén, jīng lún bǎi shì, qí dé hóng yǐ, zhì zhōu wàn biàn, tiān rén zhī lǐ jǐn yǐ dào wú yǐn zhǐ, jiào wǎng yí quán, cōng ruì dí zhé, hé fù yú shū lùn zāi. yǒu hēi xué dào shì lòu zhī, wèi bù zhào yōu míng zhī tú, fú jí lái shēng zhī huà, suī shàng xū xīn, wèi néng xū shì, bù dǎi xī yù zhī shēn yě. yú shì bái xué fǎng qí suǒ yǐ bù dǎi yún ěr.
有白學先生,以為中國聖人,經綸百世,其德弘矣,智周萬變,天人之理盡矣; 道無隱旨,教罔遺筌,聰睿迪哲,何負於殊論哉。有黑學道士陋之,謂不照幽冥之 途,弗及來生之化,雖尚虛心,未能虛事,不逮西域之深也。於是白學訪其所以不 逮云爾。
bái yuē: shì shì suǒ lùn zhī kōng, yǔ lǎo shì suǒ yán zhī kōng, wú tóng yì hū? hēi yuē: yì. shì shì jí wù wèi kōng, kōng wù wèi yī. lǎo shì yǒu wú liǎng xíng, kōng yǒu wèi yì, ān dé tóng hū! bái yuē: shì shì kōng wù, wù xìn kōng xié? hēi yuē: rán. kōng yòu kōng, bù chì yú kōng yǐ. bái yuē: sān yí líng zhǎng yú yǔ zhòu, wàn pǐn yíng shēng yú tiān dì, shú shì kōng zāi? hēi yuē: kōng qí zì xìng zhī yǒu, bù hài yīn jiǎ zhī tǐ yě. jīn gòu qún cái yǐ chéng dà shà, wǎng zhuān qǐn zhī shí, jī yī háo yǐ zhì hé bào, wú tán mù zhī tǐ, yǒu shēng mò é qǐng zhī liú, tài shān miè lèi xī zhī gù, xìng miè wú cháng, yīn yuán wú zhǔ, suǒ kōng zài yú xìng lǐ, suǒ nán jù yú shì yòng, wú yǐ wèi wù yǐ. bái yuē: suǒ yán shí xiāng, kōng zhě qí rú shì hū? hēi yuē: rán. bái yuē: fú biàn zhī lǐ, jiāo yú mù qián, shì tīng zhě zhī suǒ tóng le xié? jiě zhī yǐ dēng dào chǎng, zhòng zhī yǐ qīng yì xué, chéng wèi jiàn qí yuān shēn. hēi bái: sī lǐ ruò jìn, qiú zhī shí yuǎn. fū qíng zhī suǒ zhòng zhě xū, shì zhī kě zhòng zhě shí. jīn xū qí zhēn shí, lí qí fú wěi, ài yù zhī huò, bù dé bù qù. ài qù ér dào chǎng bù dēng zhě, wú bù zhī suǒ yǐ xiāng xiǎo yě. bái yuē: jīn xī háo kōng shù, wú wéi chéng yìn zhī mào, lí cái xū shì, bù sǔn lún huàn zhī měi, míng wú cháng zēng qí xin qī yìn zhī qíng, chén ruò piān dǔ qí jìng chén zhī lǜ. bèi jǐn yǐ fán cǎi fā huī, hé gēng yǐ yán méi zhì zhǐ, qí hóu zhuī shuǎng jiū zhī lè, yàn wáng wú yán nián zhī shù, kǒng hé hé zhī biàn, wēi cuì zhī jiào, zhèng zú liàn qí shì hào zhī yù, wú yǐ qīng qí ài jìng zhī huò yě. hēi yuē: sī gù lǐ jué yú zhū huá, fén sù mò zhī jí yě. bái yuē: shān gāo lèi bēi zhī cí, chuān shù jī xiǎo zhī yǒng, zhōu hè huǒ chuán zhī tán, jiān bái táng sì zhī lùn, gài yíng yú zhōng guó yǐ, fēi lǐ zhī ào, gù bù jǔ yǐ wèi jiào běn ěr. zi gù yǐ yí qíng yí lèi, xū xīn wèi dào, ér jù shì pōu xī zhě, gèng yóu zhǐ zhǎng zhī jiān hū! hēi yuē: zhōu kǒng wèi jiào, zhèng jí yī shì, bù jiàn lái shēng wú qióng zhī yuán, jī shàn bù guò zi sūn zhī qìng, lèi è bù guò yú yāng zhī fá, bào xiào zhǐ yú róng lù, zhū zé jí yú qióng jiàn, shì tīng zhī wài, míng rán bù zhī, liáng kě bēi yǐ. shì jiā guān wú qióng zhī yè, bá zhòng guān zhī xiǎn, táo fāng cùn zhī lǜ, yǔ zhòu bù zú yíng qí míng, shè yī cí zhī jiù, qún shēng bù zú shèng qí huà, xù dì yù zé mín jù qí zuì, fū tiān táng zé wù huān qí fú, zhǐ ní huán yǐ zhǎng guī, chéng fǎ shēn yǐ xiá lǎn, shén biàn wú bù zhōu, líng zé mí bù tán, xiān jué fān xiáng yú shàng shì, hòu wù téng zhù ér bù shào, kǎn jǐng zhī jú, hé yǐ shí dà fāng zhī jiā hū! bái yuē: gù néng dà qí yán yǐ, jīn xiào shén guāng wú jìng cùn zhī míng, yàn líng biàn wǎng xiān jiè zhī yì, qín chéng zhě bù dǔ shàn jiù zhī mào, dǔ xué zhě fú kè líng xū zhī shí, tú chēng wú liàng zhī shòu, shú jiàn qī yí zhī sǒu, zī jiē jīn gāng zhī gù, ān dí bù xiǔ zhī zhì. gǒu yú shì bù fú, yí xún lì yán zhī zhǐ, yí qí suǒ jì zhī shuō yě. qiě yào tiān táng yǐ jiù shàn, hé ruò fú yì ér dǎo dào, jù dì yù yǐ chì shēn, shú yǔ cóng lǐ yǐ duān xīn. lǐ bài yǐ qiú miǎn zuì, bù yóu zhī sù zhī yì, shī yī yǐ jiǎo bǎi bèi, fú chéng wú lìn zhī qíng. měi ní huán zhī lè, shēng dān yì zhī lǜ, zàn fǎ shēn zhī miào, zhào hào qí zhī xīn, jìn yù wèi mǐ, yuǎn lì yòu xìng, suī yán pú sà wú yù, qún shēng gù yǐ yǒu yù yǐ. fǔ jiù jiāo bì zhī máng, yǒng kāi lì jìng zhī sú, chéng shén fǎn dào, qí kě dé hū? hēi yuē: bù rán. ruò bù shì yǐ lái shēng zhī yù, hé yǐ quán qí dāng shēng zhī zhì. wù qíng bù néng dùn zhì, gù jī jiàn yǐ yòu zhī. duó cǐ é qǐng, yào bǐ wú qióng, ruò fú qín chūn jià, qiū qiáng hé qī. duān zuò jǐng dǐ, ér xī yì shù lǜ zhě, zhǎng lún yú jiǔ quán zhī xià yǐ. bái yuē: yì zāi! hé suǒ wù zhī guāi yě. dào zài wú yù, ér yǐ yǒu yù yào zhī, běi xíng qiú yǐng, xī zhēng suǒ yuè, fāng zhǎng mí yú yōu dōu, yǒng miù zhì yú mèi gǔ. liáo liáo mǐn chǔ, qí kě jiàn hū! suǒ wèi jī jiàn zhě, rì sǔn zhī wèi yě. dāng xiān yí qí suǒ qīng, rán hòu wàng qí suǒ zhòng, shǐ lì yù rì qù, chún bái zì shēng ěr. qǐ dé yǐ shǎo yào duō, yǐ cū yì miào, fǔ yǎng zhī jiān, fēi lì bù dòng, lì zhī suǒ dàng, qí yǒu jí zāi! nǎi dān qīng xuàn mèi cǎi zhī mù, tǔ mù kuā hǎo zhuàng zhī xīn, xìng mí fèi zhī dào, dān jiǔ fú zhī cái, shù wú yòng zhī shì, gē qún shēng zhī jí, zhì yíng zào zhī jì, chéng sī shù zhī quán, wù quán huà zhī yè, jié shī dǎng zhī shì, kǔ jié yǐ yào lì jīng zhī yù, hù fǎ yǐ zhǎn líng jìng zhī qíng, bēi yǐ! fū dào qí ān jì hū? shì yǐ zhōu kǒng dūn sú, fú guān shì tīng zhī wài lǎo zhuāng táo fēng, jǐn shǒu xìng fēn ér yǐ. hēi yuē: sān yóu běn yú rén yì, dào zhí zī yú wǔ shàn, shèng jī zhī bì, qǐ yǒu nèi wài. qiě huáng lǎo zhī jiā, fú zhāng zhī wěi, shuǐ zhù zhī wū, bù kě shèng lùn. zi ān yú bǐ, hài yú cǐ, wán yú zhuó shuǐ, wéi yú qīng yuān ěr. bái yuē: yǒu jī bù néng bù bì, yǒu shù bù néng wú wěi, cǐ nǎi shèng rén suǒ yǐ zhì gù yě. jīn suǒ xī zài zuò fǎ yú tān, suì yǐ chéng sú, bù zhèng qí bì, fǎn yǐ wèi gāo ěr. zhì ruò yín wàng zhī tú, shì zì jìn bǐ, yuán liú miè rán, yīn bù zú lùn. hēi yuē: shì shì zhī jiào, zhuān jiù yí sú, biàn wú qǔ yú zhū huá xié? bái yuē: hé wèi qí rán. wèi zé kāi duān, yí huái shǔ xù, ài wù qù shā, shàng shī zhōu rén, xī xīn yí róng huá zhī yuàn, dà shì bù jiān jì zhī niàn, rén yì xuán yī zhě, hé yǐ shàng zhī. xī hū yōu zhǐ bù liàng, mò liú wèi lèi ěr. hēi yuē: zi zhī lùn shàn dài tóng yǐ, biàn shì jǐn yú shēng hū? bái yuē: yōu míng zhī lǐ, gù bù jí yú rén shì yǐ. zhōu kǒng yí ér bù biàn, shì jiā biàn ér bù shí, jiāng yí fèi qí xiǎn huì zhī jī, cún qí suǒ yào zhī zhǐ. qǐng cháng yán zhī. fū dào zhī yǐ rén yì zhě, fú lǐ yǐ cóng huà shuài zhī yǐ quàn jiè zhě, xún lì ér qiān shàn. gù gān cí xìng yú yǒu yù, ér miè yú wù lǐ, dàn shuō xíng yú tiān jiě, ér xī yú tān wěi. shì yǐ shì lái shēng zhě, bì kuī yú dào shì bù dé yǐ, dù yōu àn zhě, míng fú yú jī kǒng bì qí duì. yóu sī lùn zhī, yán zhī zhě wèi bì yuǎn, zhī zhī zhě wèi bì děi, bù zhī zhě wèi bì shī, dàn zhī liù dù yǔ wǔ jiào bìng xíng, xìn shùn yǔ cí bēi qí lì ěr. shū tú ér tóng guī zhě, bù dé shǒu qí fā lún zhī zhé yě.
白曰:「釋氏所論之空,與老氏所言之空,無同異乎?」黑曰:「異。釋氏即 物為空,空物為一。老氏有無兩行,空有為異,安得同乎!」白曰:「釋氏空物, 物信空邪?」黑曰:「然。空又空,不翅於空矣。」白曰:「三儀靈長於宇宙,萬 品盈生於天地,孰是空哉?」黑曰:「空其自性之有,不害因假之體也。今構群材 以成大廈,罔專寢之實,積一毫以致合抱,無檀木之體,有生莫俄頃之留,泰山蔑 累息之固,興滅無常,因緣無主,所空在於性理,所難據於事用,吾以為誤矣。」 白曰:「所言實相,空者其如是乎?」黑曰:「然。」白曰:「浮變之理,交於目 前,視聽者之所同了邪?解之以登道場,重之以輕異學,誠未見其淵深。」黑白: 「斯理若近,求之實遠。夫情之所重者虛,事之可重者實。今虛其真實,離其浮偽, 愛欲之惑,不得不去。愛去而道場不登者,吾不知所以相曉也。」白曰:「今析豪 空樹,無囗乘廕之茂,離材虛室,不損輪奐之美,明無常增其忄妻廕之情,陳若偏 篤其競辰之慮。貝錦以繁采發輝,和羹以鹽梅致旨,齊侯追爽鳩之樂,燕王無延年 之術,恐和合之辯,危脆之教,正足戀其嗜好之欲,無以傾其愛競之惑也。」黑曰: 「斯固理絕於諸華,墳素莫之及也。」白曰:「山高累卑之辭,川樹積小之詠,舟 壑火傳之談,堅白唐肆之論,蓋盈於中國矣,非理之奧,故不舉以為教本耳。子固 以遺情遺累,虛心為道,而據事剖析者,更由指掌之間乎!」黑曰:「周、孔為教, 正及一世,不見來生無窮之緣,積善不過子孫之慶,累惡不過餘殃之罰,報效止於 榮祿,誅責極於窮賤,視聽之外,冥然不知,良可悲矣。釋迦關無窮之業,拔重關 之險,陶方寸之慮,宇宙不足盈其明,設一慈之救,群生不足勝其化,敘地獄則民 懼其罪,敷天堂則物歡其福,指泥洹以長歸,乘法身以遐覽,神變無不周,靈澤靡 不覃,先覺翻翔於上世,後悟騰翥而不紹,坎井之局,何以識大方之家乎!」白曰: 「固能大其言矣,今效神光無徑寸之明,驗靈變罔纖介之異,勤誠者不睹善救之貌, 篤學者弗克陵虛之實,徒稱無量之壽,孰見期頤之叟,咨嗟金剛之固,安覿不朽之 質。苟於事不符,宜尋立言之指,遺其所寄之說也。且要天堂以就善,曷若服義而 蹈道,懼地獄以敕身,孰與從理以端心。禮拜以求免罪,不由祗肅之意,施一以徼 百倍,弗乘無吝之情。美泥洹之樂,生耽逸之慮,贊法身之妙,肇好奇之心,近欲 未弭,遠利又興,雖言菩薩無欲,群生固以有欲矣。甫救交敝之氓,永開利競之俗, 澄神反道,其可得乎?」黑曰:「不然。若不示以來生之欲,何以權其當生之滯。 物情不能頓至,故積漸以誘之。奪此俄頃,要彼無窮,若弗勤春稼,秋牆何期。端 坐井底,而息意庶慮者,長淪於九泉之下矣。」白曰:「異哉!何所務之乖也。道 在無欲,而以有欲要之,北行求郢,西征索越,方長迷於幽都,永謬滯於昧谷。遼 遼閩、楚,其可見乎!所謂積漸者,日損之謂也。當先遺其所輕,然後忘其所重, 使利慾日去,淳白自生耳。豈得以少要多,以粗易妙,俯仰之間,非利不動,利之 所盪,其有極哉!乃丹青眩媚彩之目,土木夸好壯之心,興糜費之道,單九服之財, 樹無用之事,割群生之急,致營造之計,成私樹之權,務權化之業,結師黨之勢, 苦節以要厲精之譽,護法以展陵競之情,悲矣!夫道其安寄乎?是以周、孔敦俗, 弗關視聽之外;老、莊陶風,謹守性分而已。」黑曰:「三游本於仁義,盜跖資於 五善,聖跡之敝,豈有內外。且黃、老之家,符章之偽,水祝之誣,不可勝論。子 安於彼,駭於此,玩於濁水,違於清淵耳。」白曰:「有跡不能不敝,有術不能無 偽,此乃聖人所以桎梏也。今所惜在作法於貪,遂以成俗,不正其敝,反以為高耳。 至若淫妄之徒,世自近鄙,源流蔑然,因不足論。」黑曰:「釋氏之教,專救夷俗, 便無取於諸華邪?」白曰:「曷為其然。為則開端,宜懷屬緒,愛物去殺,尚施周 人,息心遺榮華之願,大士布兼濟之念,仁義玄一者,何以尚之。惜乎幽旨不亮, 末流為累耳。」黑曰:「子之論善殆同矣,便事盡於生乎?」白曰:「幽冥之理, 固不極於人事矣。周、孔疑而不辨,釋迦辨而不實,將宜廢其顯晦之跡,存其所要 之旨。請嘗言之。夫道之以仁義者,服理以從化;帥之以勸戒者,循利而遷善。故 甘辭興於有欲,而滅於悟理,淡說行於天解,而息於貪偽。是以示來生者,蔽虧於 道、釋不得已,杜幽暗者,冥符於姬、孔閉其兌。由斯論之,言之者未必遠,知之 者未必得,不知者未必失,但知六度與五教並行,信順與慈悲齊立耳。殊塗而同歸 者,不得守其發輪之轍也。」
lùn xíng yú shì. jiù sēng wèi qí biǎn chù shì shì, yù jiā bìn chì. tài zǔ jiàn lùn shǎng zhī, yuán jiā zhōng, suì cān quán yào, cháo tíng dà shì, jiē yǔ yì yān. bīn kè fú còu, mén chē cháng yǒu shù shí liǎng, sì fāng zèng lù xiāng xì, shì qīng yī shí. zhù xiào jīng jí zhuāng zi xiāo yáo piān wén lùn, chuán yú shì.
論行於世。舊僧謂其貶黜釋氏,欲加擯斥。太祖見論賞之,元嘉中,遂參權要, 朝廷大事,皆與議焉。賓客輻湊,門車常有數十兩,四方贈賂相系,勢傾一時。注 《孝經》及《莊子逍遙篇》、文論,傳於世。
yòu yǒu huì yán huì yì dào rén, bìng zhù dōng ān sì, xué xíng jīng zhěng, wèi dào sú suǒ tuī. shí dòu chǎng sì duō chán sēng, jīng shī wèi zhī yǔ yuē: dòu chǎng chán shī kū, dōng ān tán yì lín. shì zǔ dà míng sì nián, yú zhōng xìng sì shè zhāi. yǒu yī yì sēng, zhòng mò zhī shí, wèn qí míng, dá yán míng míng huì, cóng tiān ān sì lái, hū rán bù jiàn. tiān xià wú cǐ sì míng, nǎi gǎi zhōng xìng yuē tiān ān sì. dà míng zhōng, wài guó shā mén mó hē yǎn kǔ jié yǒu jīng lǐ, yú jīng dū duō chū xīn jīng, shèng mán jīng yóu jiàn zhòng nèi xué.
又有慧嚴、慧議道人,並住東安寺,學行精整,為道俗所推。時斗場寺多禪僧, 京師為之語曰:「斗場禪師窟,東安談義林。」世祖大明四年,於中興寺設齋。有 一異僧,眾莫之識,問其名,答言名明慧,從天安寺來,忽然不見。天下無此寺名, 乃改中興曰天安寺。大明中,外國沙門摩訶衍苦節有精理,於京都多出新經,《勝 鬘經》尤見重內學。
dōng yí gāo jù lí guó, jīn zhì hàn zhī liáo dōng jùn. gāo jù lí wáng gāo liǎn, jìn jūn dì yì xī jiǔ nián, qiǎn zhǎng shǐ gāo yì fèng biǎo xiàn zhě bái mǎ. yǐ liǎn wèi shǐ chí jié dū du yíng zhōu zhū jūn shì zhēng dōng jiāng jūn gāo jù lí wáng lè làng gōng. gāo zǔ jiàn zuò, zhào yuē: shǐ chí jié dū du yíng zhōu zhū jūn shì zhēng dōng jiāng jūn gāo jù lí wáng lè làng gōng liǎn, shǐ chí jié dū bǎi jì zhū jūn shì zhèn dōng jiāng jūn bǎi jì wáng yìng, bìng zhí yì hǎi wài, yuǎn xiū gòng zhí. wéi xīn gào shǐ, yí hé guó xiū, liǎn kě zhēng dōng dà jiāng jūn, yìng kě zhèn dōng dà jiāng jūn. chí jié dū du wáng gōng rú gù. sān nián, jiā liǎn sàn qí cháng shì, zēng dū píng zhōu zhū jūn shì.
東夷高句驪國,今治漢之遼東郡。高句驪王高璉,晉軍帝義熙九年,遣長史高 翼奉表獻赭白馬。以璉為使持節、都督營州諸軍事、征東將軍、高句驪王、樂浪公。 高祖踐阼,詔曰:「使持節、都督營州諸軍事、征東將軍、高句驪王、樂浪公璉, 使持節、督百濟諸軍事、鎮東將軍、百濟王映,並執義海外,遠修貢職。惟新告始, 宜荷國休,璉可征東大將軍,映可鎮東大將軍。持節、都督、王、公如故。」三年, 加璉散騎常侍,增督平州諸軍事。
shǎo dì jǐng píng èr nián, liǎn qiǎn zhǎng shǐ mǎ lóu děng yì què xiàn fāng wù, qiǎn shǐ wèi láo zhī. yuē: huáng dì wèn shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū du yíng píng èr zhōu zhū jūn shì zhēng dōng dà jiāng jūn gāo jù lí wáng lè làng gōng, zuǎn róng dōng fú, yōng jī jì guǐ, jué huì jì zhāng, kuǎn chéng yì zhe, yú liáo yuè hǎi, nà gòng běn cháo. zhèn yǐ bù dé, tiǎn chéng hóng xù, yǒng huái xiān zōng, sī tán yí zé. jīn qiǎn yè zhě zhū shào bó fù yè zhě wáng shào zi děng, xuān zhǐ wèi láo. qí mào kāng huì zhèng, yǒng lóng jué gōng, shì zhāo wǎng mìng, chēng zhèn yì yān.
少帝景平二年,璉遣長史馬婁等詣闕獻方物,遣使慰勞之。曰:「皇帝問使持 節、散騎常侍、都督營平二州諸軍事、征東大將軍、高句驪王、樂浪公,纂戎東服, 庸績繼軌,厥惠既彰,款誠亦著,逾遼越海,納貢本朝。朕以不德,忝承鴻緒,永 懷先蹤,思覃遺澤。今遣謁者硃邵伯、副謁者王邵子等,宣旨慰勞。其茂康惠政, 永隆厥功,式昭往命,稱朕意焉。」
xiān shì, xiān bēi mù róng bǎo zhì zhōng shān, wèi suǒ lǔ suǒ pò, dōng zǒu huáng lóng. yì xī chū, bǎo dì xī wèi qí xià féng bá suǒ shā, bá zì lì wèi zhǔ, zì hào yàn wáng, yǐ qí zhì huáng lóng chéng, gù wèi zhī huáng lóng guó. bá sǐ, zi hóng lì, lǚ wèi suǒ lǔ suǒ gōng, bù néng xià. tài zǔ shì, měi suì qiǎn shǐ xiàn fāng wù. yuán jiā shí èr nián, cì jiā chú shòu. shí wǔ nián, fù wèi suǒ lǔ suǒ gōng, hóng bài zǒu, bēn gāo lí běi fēng chéng, biǎo qiú yíng jiē. tài zǔ qiǎn shǐ wáng bái jū zhào cì xìng yíng zhī, bìng lìng gāo lí liào lǐ zī qiǎn liǎn bù yù shǐ hóng nán, nǎi qiǎn jiāng sūn shù gāo chóu děng xí shā zhī. bái jū děng lǜ suǒ lǐng qī qiān yú rén yǎn tǎo shù děng, shēng qín shù, shā gāo chóu děng èr rén. liǎn yǐ bái jū děng zhuān shā, qiǎn shǐ zhí sòng zhī, shàng yǐ yuǎn guó, bù yù wéi qí yì, bái jū děng xià yù, jiàn yuán.
先是,鮮卑慕容寶治中山,為索虜所破,東走黃龍。義熙初,寶弟熙為其下馮 跋所殺,跋自立為主,自號燕王,以其治黃龍城,故謂之黃龍國。跋死,子弘立, 屢為索虜所攻,不能下。太祖世,每歲遣使獻方物。元嘉十二年,賜加除授。十五 年,復為索虜所攻,弘敗走,奔高驪北豐城,表求迎接。太祖遣使王白駒、趙次興 迎之,並令高驪料理資遣;璉不欲使弘南,乃遣將孫漱、高仇等襲殺之。白駒等率 所領七千餘人掩討漱等,生禽漱,殺高仇等二人。璉以白駒等專殺,遣使執送之, 上以遠國,不欲違其意,白駒等下獄,見原。
liǎn měi suì qiǎn shǐ. shí liù nián, tài zǔ yù běi tǎo, zhào liǎn sòng mǎ, liǎn xiàn mǎ bā bǎi pǐ. shì zǔ xiào jiàn èr nián, liǎn qiǎn zhǎng shǐ dǒng téng fèng biǎo wèi guó āi zài zhōu, bìng xiàn fāng wù. dà míng sān nián, yòu xiàn sù shèn shì hù shǐ shí nǔ. qī nián, zhào yuē: shǐ chí jié sàn qí cháng shì dū píng yíng èr zhōu zhū jūn shì zhēng dōng dà jiāng jūn gāo jù lí wáng lè làng gōng liǎn, shì shì zhōng yì, zuò fān hǎi wài, chéng xì běn cháo, zhì jiǎn cán xiǎn, tōng yì shā biǎo, kè yí wáng yóu. yí jiā bāo jìn, yǐ jīng chún jié. kě chē qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, chí jié cháng shì dū du wáng gōng rú gù. tài zōng tài shǐ hòu fèi dì yuán huī zhōng, gòng xiàn bù jué.
璉每歲遣使。十六年,太祖欲北討,詔璉送馬,璉獻馬八百匹。世祖孝建二年, 璉遣長史董騰奉表慰國哀再周,並獻方物。大明三年,又獻肅慎氏楛矢石砮。七年, 詔曰:「使持節、散騎常侍、督平營二州諸軍事、征東大將軍、高句驪王、樂浪公 璉,世事忠義,作籓海外,誠系本朝,志剪殘險,通譯沙表,克宜王猷。宜加褒進, 以旌純節。可車騎大將軍、開府儀同三司,持節、常侍、都督、王、公如故。」太 宗泰始、後廢帝元徽中,貢獻不絕。
bǎi jì guó, běn yǔ gāo lí jù zài liáo dōng zhī dōng qiān yú lǐ, qí hòu gāo lí lüè yǒu liáo dōng, bǎi jì lüè yǒu liáo xī. bǎi jì suǒ zhì, wèi zhī jìn píng jùn jìn píng xiàn. yì xī shí èr nián, yǐ bǎi jì wáng yú yìng wèi shǐ chí jié dū du bǎi jì zhū jūn shì zhèn dōng jiāng jūn bǎi jì wáng. gāo zǔ jiàn zuò, jìn hào zhèn dōng dà jiāng jūn. shǎo dì jǐng píng èr nián, yìng qiǎn zhǎng shǐ zhāng wēi yì què gòng xiàn. yuán jiā èr nián, tài zǔ zhào zhī yuē: huáng dì wèn shǐ chí jié dū du bǎi jì zhū jūn shì zhèn dōng dà jiāng jūn bǎi jì wáng. lèi yè zhōng shùn, yuè hǎi xiào chéng, yuǎn wáng zuǎn róng, yù xiū xiān yè, mù yì jì zhāng, jué huái chì kuǎn, fú fú lí shuǐ, xiàn yǎo zhí zhì, gù sì wèi fāng rèn, yǐ fān dōng fú, miǎn xù suǒ lì, wú zhuì qián zōng. jīn qiǎn jiān yè zhě lǘ qiū ēn zi jiān fù yè zhě dīng jìng zi děng xuān zhǐ wèi láo chēng zhèn yì. qí hòu, měi suì qiǎn shǐ fèng biǎo, xiàn fāng wù. qī nián, bǎi jì wáng yú pí fù xiū gòng zhí, yǐ yìng jué hào shòu zhī. èr shí qī nián, pí shàng shū xiàn fāng wù, sī jiǎ tái shǐ féng yě fū xī hé tài shǒu, biǎo qiú yì lín shì zhàn yāo nǔ, tài zǔ bìng yǔ zhī.
百濟國,本與高驪俱在遼東之東千餘里,其後高驪略有遼東,百濟略有遼西。 百濟所治,謂之晉平郡晉平縣。義熙十二年,以百濟王餘映為使持節、都督百濟諸 軍事、鎮東將軍、百濟王。高祖踐阼,進號鎮東大將軍。少帝景平二年,映遣長史 張威詣闕貢獻。元嘉二年,太祖詔之曰:「皇帝問使持節、都督百濟諸軍事、鎮東 大將軍、百濟王。累葉忠順,越海效誠,遠王纂戎,聿修先業,慕義既彰,厥懷赤 款,浮桴驪水,獻騕執贄,故嗣位方任,以籓東服,勉勖所蒞,無墜前蹤。今遣兼 謁者閭丘恩子、兼副謁者丁敬子等宣旨慰勞稱朕意。」其後,每歲遣使奉表,獻方 物。七年,百濟王余毗復修貢職,以映爵號授之。二十七年,毗上書獻方物,私假 台使馮野夫西河太守,表求《易林》、《式占》、腰弩,太祖並與之。
pí sǐ, zi qìng dài lì. shì zǔ dà míng yuán nián, qiǎn shǐ qiú chú shòu, zhào xǔ. èr nián, qìng qiǎn shǐ shàng biǎo yuē: chén guó lèi yè, piān shòu shū ēn, wén wǔ liáng fǔ, shì méng cháo jué. xíng guān jūn jiāng jūn yòu xián wáng yú jì děng shí yī rén, zhōng qín yí zài xiǎn jìn, fú yuàn chuí mǐn, bìng tīng cì chú. réng yǐ xíng guān jūn jiāng jūn yòu xián wáng yú jì wèi guān jūn jiāng jūn. yǐ xíng zhēng lǔ jiāng jūn zuǒ xián wáng yú kūn xíng zhēng lǔ jiāng jūn yú yūn bìng wèi zhēng lǔ jiāng jūn. yǐ xíng fǔ guó jiāng jūn yú dōu yú yì bìng wèi fǔ guó jiāng jūn. yǐ xíng lóng xiāng jiāng jūn mù jīn yú jué bìng wèi lóng xiāng jiāng jūn. yǐ xíng níng shuò jiāng jūn yú liú mí guì bìng wèi níng shuò jiāng jūn. yǐ xíng jiàn wǔ jiāng jūn yú xī yú lóu bìng wèi jiàn wǔ jiāng jūn. tài zōng tài shǐ qī nián, yòu qiǎn shǐ gòng xiàn.
毗死,子慶代立。世祖大明元年,遣使求除授,詔許。二年,慶遣使上表曰: 「臣國累葉,偏受殊恩,文武良輔,世蒙朝爵。行冠軍將軍右賢王余紀等十一人, 忠勤宜在顯進,伏願垂愍,並聽賜除。」仍以行冠軍將軍右賢王余紀為冠軍將軍。 以行征虜將軍左賢王余昆、行征虜將軍余暈並為征虜將軍。以行輔國將軍余都、余 乂並為輔國將軍。以行龍驤將軍沐衿、余爵並為龍驤將軍。以行寧朔將軍余流、麋 貴並為寧朔將軍。以行建武將軍於西、余婁並為建武將軍。太宗泰始七年,又遣使 貢獻。
wō guó, zài gāo lí dōng nán dà hǎi zhōng, shì xiū gòng zhí. gāo zǔ yǒng chū èr nián, zhào yuē: wō zàn wàn lǐ xiū gòng, yuǎn chéng yí zhēn, kě cì chú shòu. tài zǔ yuán jiā èr nián, zàn yòu qiǎn sī mǎ cáo dá fèng biǎo xiàn fāng wù. zàn sǐ, dì zhēn lì, qiǎn shǐ gòng xiàn. zì chēng shǐ chí jié dū du wō bǎi jì xīn luó rèn nà qín hán mù hán liù guó zhū jūn shì ān dōng dà jiāng jūn wō guó wáng. biǎo qiú chú zhèng, zhào chú ān dōng jiāng jūn wō guó wáng. zhēn yòu qiú chú zhèng wō suí děng shí sān rén píng xī zhēng lǔ guān jūn fǔ guó jiāng jūn hào, zhào bìng tīng. èr shí nián, wō guó wáng jì qiǎn shǐ fèng xiàn, fù yǐ wèi ān dōng jiāng jūn wō guó wáng. èr shí bā nián, jiā shǐ chí jié dū du wō xīn luó rèn nà jiā luó qín hán mù hán liù guó zhū jūn shì, ān dōng jiāng jūn rú gù. bìng chú suǒ shàng èr shí sān rén jūn jùn. jì sǐ, shì zǐ xìng qiǎn shǐ gòng xiàn. shì zǔ dà míng liù nián, zhào yuē: wō wáng shì zǐ xìng, yì shì zài zhōng, zuò fān wài hǎi, bǐng huà níng jìng, gōng xiū gòng zhí. xīn sì biān yè, yí shòu jué hào, kě ān dōng jiāng jūn wō guó wáng. xìng sǐ, dì wǔ lì, zì chēng shǐ chí jié dū du wō bǎi jì xīn luó rèn nà jiā luó qín hán mù hán qī guó zhū jūn shì ān dōng dà jiāng jūn wō guó wáng.
倭國,在高驪東南大海中,世修貢職。高祖永初二年,詔曰:「倭贊萬里修貢, 遠誠宜甄,可賜除授。」太祖元嘉二年,贊又遣司馬曹達奉表獻方物。贊死,弟珍 立,遣使貢獻。自稱使持節、都督倭百濟新羅任那秦韓慕韓六國諸軍事、安東大將 軍、倭國王。表求除正,詔除安東將軍、倭國王。珍又求除正倭隋等十三人平西、 征虜、冠軍、輔國將軍號,詔並聽。二十年,倭國王濟遣使奉獻,復以為安東將軍、 倭國王。二十八年,加使持節、都督倭新羅任那加羅秦韓慕韓六國諸軍事,安東將 軍如故。並除所上二十三人軍、郡。濟死,世子興遣使貢獻。世祖大明六年,詔曰: 「倭王世子興,奕世載忠,作籓外海,稟化寧境,恭修貢職。新嗣邊業,宜授爵號, 可安東將軍、倭國王。」興死,弟武立,自稱使持節、都督倭百濟新羅任那加羅秦 韓慕韓七國諸軍事、安東大將軍、倭國王。
shùn dì shēng míng èr nián, qiǎn shǐ shàng biǎo yuē: fēng guó piān yuǎn, zuò fān yú wài, zì xī zǔ mí, gōng huàn jiǎ zhòu, bá shè shān chuān, bù huáng níng chù. dōng zhēng máo rén wǔ shí wǔ guó, xī fú zhòng yí liù shí liù guó, dù píng hǎi běi jiǔ shí wǔ guó, wáng dào róng tài, kuò tǔ xiá jī, lèi yè cháo zōng, bù qiān yú suì. chén suī xià yú, tiǎn yìn xiān xù, qū lǜ suǒ tǒng, guī chóng tiān jí, dào yáo bǎi jì, zhuāng zhì chuán fǎng, ér jù lí wú dào, tú yù jiàn tūn, lüè chāo biān lì, qián liú bù yǐ, měi zhì jī zhì, yǐ shī liáng fēng. suī yuē jìn lù, huò tōng huò bù. chén wáng kǎo jì shí fèn kòu chóu, yōng sè tiān lù, kòng xián bǎi wàn, yì shēng gǎn jī, fāng yù dà jǔ, yǎn sàng fù xiōng, shǐ chuí chéng zhī gōng, bù huò yī kuì. jū zài liàng àn, bù dòng bīng jiǎ, shì yǐ yǎn xī wèi jié. zhì jīn yù liàn jiǎ zhì bīng, shēn fù xiōng zhī zhì, yì shì hǔ bì, wén wǔ xiào gōng, bái rèn jiāo qián, yì suǒ bù gù. ruò yǐ dì dé fù zài, cuī cǐ qiáng dí, kè jìng fāng nán, wú tì qián gōng. qiè zì jiǎ kāi fǔ yí tóng sān sī, qí yú xián gè jiǎ shòu, yǐ quàn zhōng jié. zhào chú wǔ shǐ chí jié dū du wō xīn luó rèn nà jiā luó qín hán mù hán liù guó zhū jūn shì ān dōng dà jiāng jūn wō wáng.
順帝升明二年,遣使上表曰:「封國偏遠,作籓於外,自昔祖禰,躬擐甲冑, 跋涉山川,不遑寧處。東征毛人五十五國,西服眾夷六十六國,渡平海北九十五國, 王道融泰,廓土遐畿,累葉朝宗,不愆於歲。臣雖下愚,忝胤先緒,驅率所統,歸 崇天極,道遙百濟,裝治船舫,而句驪無道,圖欲見吞,掠抄邊隸,虔劉不已,每 致稽滯,以失良風。雖曰進路,或通或不。臣亡考濟實忿寇讎,壅塞天路,控弦百 萬,義聲感激,方欲大舉,奄喪父兄,使垂成之功,不獲一簣。居在諒暗,不動兵 甲,是以偃息未捷。至今欲練甲治兵,申父兄之志,義士虎賁,文武效功,白刃交 前,亦所不顧。若以帝德覆載,摧此強敵,克靖方難,無替前功。竊自假開府儀同 三司,其餘咸各假授,以勸忠節。」詔除武使持節、都督倭新羅任那加羅秦韓慕韓 六國諸軍事、安東大將軍、倭王。
jīng yōng zhōu mán, pán hù zhī hòu yě. fēn jiàn zhǒng luò, bù zài zhū jùn xiàn. jīng zhōu zhì nán mán, yōng zhōu zhì níng mán xiào wèi yǐ lǐng zhī. shì zǔ chū, bà nán mán bìng dà fǔ, ér níng mán rú gù. mán mín shùn fù zhě, yī hù shū gǔ shù hú, qí yú wú zá diào, ér sòng mín fù yì yán kǔ, pín zhě bù fù kān mìng, duō táo wáng rù mán. mán wú yáo yì, qiáng zhě yòu bù gōng guān shuì, jié dǎng lián qún, dòng yǒu shù bǎi qiān rén, zhōu jùn lì ruò, zé qǐ wèi dào zéi, zhǒng lèi shāo duō, hù kǒu bù kě zhī yě. suǒ zài duō shēn xiǎn, jū wǔ líng zhě yǒu xióng xī niǎo xī chén xī yǒu xī wǔ xī, wèi zhī wǔ xī mán. ér yí dū tiān mén bā dōng jiàn píng jiāng běi zhū jùn mán, suǒ jū jiē shēn shān zhòng zǔ, rén jī hǎn zhì yān. qián shì yǐ lái, lǚ wèi mín huàn.
荊、雍州蠻,盤瓠之後也。分建種落,布在諸郡縣。荊州置南蠻,雍州置寧蠻 校尉以領之。世祖初,罷南蠻並大府,而寧蠻如故。蠻民順附者,一戶輸谷數斛, 其餘無雜調,而宋民賦役嚴苦,貧者不復堪命,多逃亡入蠻。蠻無徭役,強者又不 供官稅,結黨連群,動有數百千人,州郡力弱,則起為盜賊,種類稍多,戶口不可 知也。所在多深險,居武陵者有雄溪、褭溪、辰溪、酉溪、舞溪,謂之五溪蠻。而 宜都、天門、巴東、建平、江北諸郡蠻,所居皆深山重阻,人跡罕至焉。前世以來, 屢為民患。
shǎo dì jǐng píng èr nián, yí dū mán shuài shí níng děng yī bǎi yī shí sān rén yì què shàng xiàn. tài zǔ yuán jiā liù nián, jiàn píng mán zhāng yōng zhī děng wǔ shí rén, qī nián, yí dū mán tián shēng děng yī bǎi yī shí sān rén, bìng yì què xiàn jiàn. qí hòu miǎn zhōng mán dà dòng, xíng lǚ dài jué. tiān mén lóu zhōng lìng zōng qiáo zhī yáo fù guò zhòng, mán bù kān mìng. shí bā nián, mán tián xiàng qiú děng wèi kòu, pò lóu zhōng, lǔ lüè bǎi xìng. jīng zhōu cì shǐ héng yáng wáng yì jì qiǎn xíng cān jūn cáo sūn niàn tǎo pò zhī, huò shēng kǒu wǔ bǎi yú rén, miǎn qiáo zhī guān. èr shí sì nián, nán jùn lín jǔ dāng yáng mán fǎn, fù lín jǔ lìng fù sēng jì. jīng zhōu cì shǐ nán qiào wáng yì xuān qiǎn zhōng bīng cān jūn wáng chén tǎo pò zhī.
少帝景平二年,宜都蠻帥石寧等一百一十三人詣闕上獻。太祖元嘉六年,建平 蠻張雍之等五十人,七年,宜都蠻田生等一百一十三人,並詣闕獻見。其後沔中蠻 大動,行旅殆絕。天門漊中令宗僑之徭賦過重,蠻不堪命。十八年,蠻田向求等為 寇,破漊中,虜略百姓。荊州刺史衡陽王義季遣行參軍曹孫念討破之,獲生口五百 餘人,免僑之官。二十四年,南郡臨沮當陽蠻反,縛臨沮令傅僧驥。荊州刺史南譙 王義宣遣中兵參軍王諶討破之。
xiān shì, yōng zhōu cì shǐ liú dào chǎn shàn fǔ zhū mán, qián hòu bù fù guān zhě, mò bù shùn fú, jiē yǐn chū píng tǔ, duō yuán miǎn wèi jū. jí dào chǎn wáng, mán yòu fǎn pàn. jí shì zǔ chū wèi yōng zhōu, qún mán duàn dào, jī dà pò zhī. tái qiǎn jūn zhǔ shěn qìng zhī lián nián tǎo mán, suǒ xiàng jiē píng tiǎn, shì zài qìng zhī chuán. èr shí bā nián zhēng yuè, lóng shān zhì shuǐ mán kòu chāo niè yáng xiàn, nán yáng tài shǒu zhū tán sháo qiǎn jūn tǎo zhī, shī lì, shā shāng sān bǎi yú rén tán sháo yòu qiǎn èr qiān rén xì zhī, mán nǎi sàn zǒu. shì suì, zhì shuǐ zhū mán yīn xiǎn wèi kòu, yōng zhōu cì shǐ suí wáng dàn qiǎn shǐ shuō zhī yuē: qǐng wēi huái suǒ bèi, tán zì xiá yuǎn, shùn huà zhě chǒng lù, nì mìng zhě wú yí, cǐ yì ěr suǒ zhī yě. shèng cháo jīn pǔ tiān sì shěng, xǔ yǐ zì xīn, pián yí gè hái jiù jū, ān dǔ fù yè, gǎi guò gé xīn, yú shì hū shǐ.
先是,雍州刺史劉道產善撫諸蠻,前後不附官者,莫不順服,皆引出平土,多 緣沔為居。及道產亡,蠻又反叛。及世祖出為雍州,群蠻斷道,擊大破之。台遣軍 主沈慶之連年討蠻,所向皆平殄,事在《慶之傳》。二十八年正月,龍山雉水蠻寇 抄涅陽縣,南陽太守硃曇韶遣軍討之,失利,殺傷三百餘人;曇韶又遣二千人系之, 蠻乃散走。是歲,滍水諸蠻因險為寇,雍州刺史隨王誕遣使說之曰:「頃威懷所被, 覃自遐遠,順化者寵祿,逆命者無遺,此亦爾所知也。聖朝今普天肆眚,許以自新, 便宜各還舊居,安堵復業,改過革心,於是乎始。」
xiān shì, mán shuài lǔ nú zi lǔ lóng shān, lǚ wèi biān huàn. lǔ guǐ zài zhǎng shè, nú zi guī zhī, guǐ yán yú lǔ zhǔ, yǐ wèi sì shān wáng. guǐ zi shuǎng guī guó, nú zi yì qiú nèi fù, suí wáng dàn yòu qiǎn jūn tǎo miǎn běi zhū mán, xí zhuó shān rú kǒu shǔ sōng sān chái, kè zhī, yòu wéi shēng qián bǎi yì zhū chái, mán xī lì jù zhàn. jūn yǐ jù zhuāng mǎ jiā shè, dà pò zhī, zhǎn shǒu èr bǎi jí, huò shēng mán qiān kǒu, niú mǎ bā shí tóu.
先是,蠻帥魯奴子擄龍山,屢為邊患。魯軌在長社,奴子歸之,軌言於虜主, 以為四山王。軌子爽歸國,奴子亦求內附,隨王誕又遣軍討沔北諸蠻,襲濁山、如 口、蜀松三柴,克之,又圍升錢、柏義諸柴,蠻悉力距戰。軍以具裝馬夾射,大破 之,斬首二百級,獲生蠻千口,牛馬八十頭。
shì zǔ dà míng zhōng, jiàn píng mán xiàng guāng hóu kòu bào xiá chuān, bā dōng tài shǒu wáng jì jīng zhōu cì shǐ zhū xiū zhī qiǎn jūn tǎo zhī, guāng hóu zǒu qīng jiāng. qīng jiāng qù bā dōng qiān yú lǐ. shí bā dōng jiàn píng yí dū tiān mén sì jùn mán wèi kòu, zhū jùn mín hù liú sàn, bǎi bù cún yī. tài zōng shùn dì shì yóu shén, suī qiǎn gōng fá, zhōng bù néng jìn, jīng zhōu wèi zhī xū bì.
世祖大明中,建平蠻向光侯寇暴峽川,巴東太守王濟、荊州刺史硃修之遣軍討 之,光侯走清江。清江去巴東千餘里。時巴東、建平、宜都、天門四郡蠻為寇,諸 郡民戶流散,百不存一。太宗、順帝世尤甚,雖遣攻伐,終不能禁,荊州為之虛敝。
dà míng zhōng, guì yáng mán fǎn, shā lì lìng yàn zhēn zhī, lín hè mán fǎn, shā guān jiàn lìng xíng bó ér, zhèn wǔ jiāng jūn xiāo chōng zhī tǎo zhī, huò shǎo fèi duō, dǐ zuì.
大明中,桂陽蠻反,殺荔令晏珍之,臨賀蠻反,殺關建令邢伯兒,振武將軍蕭 沖之討之,獲少費多,抵罪。
yù zhōu mán, lǐn jūn hòu yě. pán hù jí lǐn jūn shì, bìng jù qián shǐ. xī yáng yǒu bā shuǐ qí shuǐ xī shuǐ chì tíng shuǐ xī guī shuǐ, wèi zhī wǔ shuǐ mán, suǒ zài bìng shēn qū, zhǒng luò chì shèng, lì shì wèi dào zéi. běi jiē huái rǔ, nán jí jiāng hàn, dì fāng shù qiān lǐ. yuán jiā èr shí bā nián, xī yáng mán shā nán chuān lìng liú tái, bìng qí jiā kǒu. èr shí jiǔ nián, xīn cài mán èr qiān yú rén pò dà léi shù, lüè gōng sī chuán fǎng, xī yǐn rù hú. yǒu wáng mìng sī mǎ hēi shí zài mán zhōng, gòng wèi kòu dào. tài zǔ qiǎn tài zǐ bù bīng xiào wèi shěn qìng zhī lǜ jiāng jīng yōng yù zhū zhōu jūn tǎo zhī. shì zǔ dà míng sì nián, yòu qiǎn qìng zhī tǎo xī yáng mán, dà kè huò ér fǎn. sī mǎ hēi shí tú dǎng sān rén, qí yī rén míng zhì, hēi shí hào yuē tài gōng, yǐ wèi móu zhǔ yī rén míng ān yáng, hào qiào wáng yī rén míng xù zhī, hào liáng wáng. mán wén xiǎo luó děng tǎo qín xù zhī, wèi mán shì cái suǒ cuàn, xiǎo luó děng xiāng shuài zhǎn shì cái fù zǐ liù rén. yù zhōu cì shǐ wáng xuán mó qiǎn diàn zhōng jiāng jūn guō yuán fēng wèi láo zhū mán, shǐ fù sòng wáng mìng, mán nǎi zhí zhì hēi shí ān yáng èr rén sòng yì xuán mó. shì zǔ shǐ yú shòu yáng zhǎn zhī.
豫州蠻,廩君後也。盤瓠及廩君事,並具前史。西陽有巴水、蘄水、希水、赤 亭水、西歸水,謂之五水蠻,所在並深岨,種落熾盛,歷世為盜賊。北接淮、汝, 南極江、漢,地方數千里。元嘉二十八年,西陽蠻殺南川令劉台,並其家口。二十 九年,新蔡蠻二千餘人破大雷戍,略公私船舫,悉引入湖。有亡命司馬黑石在蠻中, 共為寇盜。太祖遣太子步兵校尉沈慶之率江、荊、雍、豫諸州軍討之。世祖大明四 年,又遣慶之討西陽蠻,大克獲而反。司馬黑石徒黨三人,其一人名智,黑石號曰 「太公」,以為謀主;一人名安陽,號譙王;一人名續之,號梁王。蠻文小羅等討 禽續之,為蠻世財所篡,小羅等相率斬世財父子六人。豫州刺史王玄謨遣殿中將軍 郭元封慰勞諸蠻,使縛送亡命,蠻乃執智黑石、安陽二人送詣玄謨。世祖使於壽陽 斬之。
tài zōng chū jí wèi, sì fāng fǎn pàn, jí nán zéi bài yú què wěi, xī yáng mán tián yì zhī tián yì zhī chéng xié cái tián guāng xìng děng qǐ yì gōng yǐng zhōu, kè zhī. yǐ yì zhī wèi fǔ guó jiāng jūn, dōu tǒng sì shān jūn shì, yòu yǐ mán hù lì sòng ān guāng chéng èr jùn, yǐ yì zhī wèi sòng ān tài shǒu, guāng xìng wèi lóng xiāng jiāng jūn guāng chéng tài shǒu. fēng yì zhī biān chéng xiàn wáng, shí yì sì bǎi yī shí yī hù, chéng xié cái yáng chéng xiàn wáng, shí yì sān qiān hù. yì zhī zhēng wèi hǔ bì zhōng láng jiāng, jiāng jūn rú gù.
太宗初即位,四方反叛,及南賊敗於鵲尾,西陽蠻田益之、田義之、成邪財、 田光興等起義攻郢州,克之。以益之為輔國將軍,都統四山軍事,又以蠻戶立宋安、 光城二郡,以義之為宋安太守,光興為龍驤將軍、光城太守。封益之邊城縣王,食 邑四百一十一戶,成邪財陽城縣王,食邑三千戶。益之徵為虎賁中郎將,將軍如故。
shùn dì shēng míng chū, yòu zhuǎn shè shēng xiào wèi guān jūn jiāng jūn. chéng xié cái sǐ, zi pó sī xí jué, wèi fǔ guó jiāng jūn wǔ qí cháng shì. jìn xī mán méi shì shēng yì qǐ yì, zhǎn jìn xī tài shǒu yán zhàn zhī jìn ān wáng zǐ xūn diǎn qiān shěn guāng zǔ, fēng gāo shān hóu, shí suǒ tǒng niú gǎng xià chái èr cūn sān shí hù.
順帝升明初,又轉射聲校尉、冠軍將軍。成邪財死,子婆思襲爵,為輔國將軍、 武騎常侍。晉熙蠻梅式生亦起義,斬晉熙太守閻湛之、晉安王子勛典簽沈光祖,封 高山侯,食所統牛崗、下柴二村三十戶。
shǐ chén yuē: hàn shì xī yì xiá tōng, jiān tú lèi wàn, kuà tóu tòng zhī shān, yuè shéng dù zhī xiǎn, shēng xíng sǐ jìng, shēn wǎng hún guī. jìn shì nán yí, hé lǒng xiòng gé, róng yí gěng lù, wài yù tiān duàn. ruò fú dà qín tiān zhú, jiǒng chū xī míng, èr hàn xián yì, tè jiān sī lù, ér shāng huò suǒ zī, huò chū jiāo bù, fàn hǎi líng bō, yīn fēng yuǎn zhì. yòu zhòng jùn cān chà, shì zhòng fēi yī, shū míng guǐ hào, zhǒng bié lèi shū, shān chēn shuǐ bǎo, yóu zī zì chū, tōng xī cuì yǔ zhī zhēn, shé zhū huǒ bù zhī yì, qiān míng wàn pǐn, bìng shì zhǔ zhī suǒ xū xīn, gù zhōu bó jì lù, shāng shǐ jiāo shǔ. tài zǔ yǐ nán chēn bù zhì, yuǎn mìng shī lǚ, quán pǔ zhī jié, wēi zhèn cāng míng, wèi míng zhī bǎo, rù chōng fǔ shí. fū sì yí kǒng chì, huàn shēn zì gǔ, mán bó shū zá, zhǒng zhòng tè fán, yī shēn bàng qū, chōng jī jī diān, zhǐ chǐ huá máng, yì xìng jiǎo dú, lüè cái jù tǔ, suì yuè zī shēn. zì yuán jiā jiāng bàn, kòu tè mí guǎng, suì pán jié shù zhōu, yáo luàn bāng yì. yú shì mìng jiāng chū shī, zì xíng zhū tǎo, zì jiāng hàn yǐ běi, lú jiāng yǐ nán, sōu shān dàng gǔ, qióng bīng qìng wǔ, xì jǐng qiú fú, gài yǐ shù bǎi wàn jì. zhì yú hái nián dié chǐ, zhí xùn suǒ yí, jiāng zú shēn hǎo shā zhī fèn, gān gē qióng suān cǎn zhī yòng, suī yún jī yuàn, wèi bào yì shén. zhāng huàn suǒ yún: liú xiě yú yě, shāng hé zhì zāi. sī gù rén zhě zhī yán yǐ.
史臣曰:漢世西譯遐通,兼途累萬,跨頭痛之山,越繩度之險,生行死徑,身 往魂歸。晉氏南移,河、隴夐隔,戎夷梗路,外域天斷。若夫大秦、天竺,迥出西 溟,二漢銜役,特艱斯路,而商貨所資,或出交部,泛海陵波,因風遠至。又重峻 參差,氏眾非一,殊名詭號,種別類殊,山琛水寶,由茲自出,通犀翠羽之珍,蛇 珠火布之異,千名萬品,並世主之所虛心,故舟舶繼路,商使交屬。太祖以南琛不 至,遠命師旅,泉浦之捷,威震滄溟,未名之寶,入充府實。夫四夷孔熾,患深自 古,蠻、僰殊雜,種眾特繁,依深傍岨,充積畿甸,咫尺華氓,易興狡毒,略財據 土,歲月滋深。自元嘉將半,寇慝彌廣,遂盤結數州,搖亂邦邑。於是命將出師, 恣行誅討,自江漢以北,廬江以南,搜山盪谷,窮兵罄武,系頸囚俘,蓋以數百萬 計。至於孩年耋齒,執訊所遺,將卒申好殺之憤,干戈窮酸慘之用,雖雲積怨,為 報亦甚。張奐所云:「流血於野,傷和致災。」斯固仁者之言矣。