xiào yì
孝義
yì yuē: lì rén zhī dào, yuē rén yǔ yì. fū rén yì zhě, hé jūn qīn zhī zhì lǐ, shí zhōng xiào zhī suǒ zī. suī yì fā yīn xīn, qíng fēi wài gǎn, rán qǐ jí zhī zhǐ, shèng zhé yí yán. zhì yú fēng lí huà báo, lǐ wéi dào sàng, zhōng bù shù guó, xiào yì qiān jiā, ér yī shì zhī mín, quán lì xiāng yǐn shì yǐ shì zhāo, róng fēi xíng lì, fá áo xiáng zhī gǎn, qì shě shēng zhī fēn shuāng lù wèi gǎi, dà tòng yǐ wàng yú xīn, míng jié bù biàn, róng chē jù wèi qí shǒu. sī bìng zhǎn xùn zhī lǐ wèi hóng, jí yǐn zhī tú duō què. ruò fú qíng fā yú tiān, xíng chéng hū jǐ, sǔn qū shě mìng, jì zhǔ ān qīn, suī chéng lǐ àn zhì, fěi yóu quàn shǎng, ér zǎi shì zhī rén, céng wēi yòu jī. nǎi zhì shì yǐn lǘ yán, wú wén shì tīng, gù kě yǐ zhāo bèi tú zhuàn, bǎi bù yī yān. jīn cǎi zhuì yān luò, yǐ bèi què wén yún ěr.
《易》曰:「立人之道,曰仁與義。」夫仁義者,合君親之至理,實忠孝之所 資。雖義發因心,情非外感,然企及之旨,聖哲詒言。至於風漓化薄,禮違道喪, 忠不樹國,孝亦愆家,而一世之民,權利相引;仕以勢招,榮非行立,乏翱翔之感, 棄捨生之分;霜露未改,大痛已忘於心,名節不變,戎車遽為其首。斯並斬訓之理 未弘,汲引之途多闕。若夫情發於天,行成乎己,損軀捨命,濟主安親,雖乘理暗 至,匪由勸賞,而宰世之人,曾微誘激。乃至事隱閭閻,無聞視聽,故可以昭被圖 篆,百不一焉。今采綴湮落,以備闕文云爾。
gōng yǐng, suì níng rén yě. shǎo hǎo xué, yì zhōu cì shǐ máo qú pì wèi quàn xué cóng shì. qú wèi qiào zòng suǒ shā, gù zuǒ lì bìng táo wáng, yǐng hào kū bēn fù, bìn sòng yǐ lǐ. zòng hòu shè yàn yán yǐng, bù huò yǐ ér zhì. lè zòu, yǐng liú tì qǐ yuē: běi miàn shì rén, wáng bù néng sǐ, hé rěn wén jǔ lè, dǎo jī nì luàn hū! zòng dà jiāng qiào dào fú yǐn chū, jiāng zhǎn zhī. dào fú mǔ jí yǐng gū, xiǎn chū jiù zhī, gù dé miǎn. zòng jì jiàn hào, bèi lǐ zhēng, yòu bù zhì. nǎi shōu yǐng fù yù, xié yǐ bīng rèn, zhí zhì mí jiān, zhōng wú huí gǎi. zhì yú shǔ píng, suì bù qū jié.
龔穎,遂寧人也。少好學,益州刺史毛璩闢為勸學從事。璩為譙縱所殺,故佐 吏並逃亡,穎號哭奔赴,殯送以禮。縱後設宴延穎,不獲已而至。樂奏,穎流涕起 曰:「北面事人,亡不能死,何忍聞舉樂,蹈跡逆亂乎!」縱大將譙道福引出,將 斬之。道福母即穎姑,跣出救之,故得免。縱既僭號,備禮征,又不至。乃收穎付 獄,脅以兵刃,執志彌堅,終無回改。至於蜀平,遂不屈節。
qí hòu cì shǐ zhì, zhé jiā pì yǐn, lì fǔ cān jūn, zhōu bié jià cóng shì shǐ. tài zǔ yuán jiā èr shí sì nián, cì shǐ lù zhēng shàng biǎo yuē: chén wén yùn chán míng yí, zé jiān zhēn zhī jié xiǎn shí shǔ dòng ráo, zé dú lì zhī cāo zhāng. xī zhī yuán xìng, huáng gāng chí wěn, qiào zòng chéng xìn, sì nüè bā yōng, hài shā qián yì zhōu cì shǐ máo qú, qiè jù shǔ tǔ, fú mín shì shù, chù pò shòu zhí. qú gù lì xí yǐng, dú bǐng shēn zhēn bái, kàng zhì bù náo, bìn sòng jiù jūn, āi jìng jǐn lǐ, quán cāo jiǔ zài, bù rǎn wěi cháo. zòng suī cán xiōng, yóu zhòng yì gài, suì yán yǐ jīng mìng, jié yǐ bīng wēi. yǐng zhōng chéng fèn fā, cí sè fāng zhuàng, suī zhì gù zài shēn, jiàn wēi yù xìn qí jié bái rèn lín jǐng, jiàn sǐ bù gēng qí shǒu. ruò wáng zhú zhī kàng cí yàn jūn, tóng zhōu kē zhī sì lì chǔ wáng, fāng zhī yú yǐng, miè yǐ jiā yān. chéng dāng jīn zhī zhōng zhuàng, zhèn gǔ zhī yí liè. ér míng wèi dēng yú wáng fǔ, jué yóu chǐ yú xiāng cáo, sī shí biān máng yuǎn tǔ, suǒ wèi yú yì. chén guò dāo ēn sī, xuān fēng wàn lǐ, zhì cún dǐ jié, yǒu huái bì wén, gù lǜ yú què, jǔ qí suǒ zhī. zhuī jù pī wàng, fú zēng sǒng lì. yǐng suì bù bèi cháo mìng, zhōng yú jiā.
其後刺史至,輒加辟引,歷府參軍,州別駕從事史。太祖元嘉二十四年,刺史 陸征上表曰:「臣聞運纏明夷,則艱貞之節顯;時屬棟橈,則獨立之操彰。昔之元 興,皇綱弛紊,譙縱乘釁,肆虐巴、庸,害殺前益州刺史毛璩,竊據蜀土,涪、岷 士庶,怵迫受職。璩故吏襲穎,獨秉身貞白,抗志不撓,殯送舊君,哀敬盡禮,全 操九載,不染偽朝。縱雖殘凶,猶重義概,遂延以旌命,劫以兵威。穎忠誠奮發, 辭色方壯,雖桎梏在身,踐危愈信其節;白刃臨頸,見死不更其守。若王蠋之抗辭 燕軍,同周苛之肆詈楚王,方之於穎,蔑以加焉。誠當今之忠壯,振古之遺烈。而 名未登於王府,爵猶齒於鄉曹,斯實邊氓遠土,所為於邑。臣過叨恩私,宣風萬里, 志存砥竭,有懷必聞,故率愚愨,舉其所知。追懼紕妄,伏增悚栗。」穎遂不被朝 命,終於家。
liú yú, lì yáng rén yě. qī suì sàng fù, shì mǔ zhì xiào. nián wǔ shí èr, yòu sàng mǔ, sān nián bù jìn yán lào, hào qì zhòu yè bù jué shēng. qín shēn yùn lì, yǐ yíng zàng shì. fú chú hòu, èr shí yú nián bù yī shū shí, yán zhé liú tì. cháng jū mù cè, wèi cháng zàn wéi. tài zǔ yuán jiā chū, zú.
劉瑜,歷陽人也。七歲喪父,事母至孝。年五十二,又喪母,三年不進鹽酪, 號泣晝夜不絕聲。勤身運力,以營葬事。服除後,二十餘年布衣蔬食,言輒流涕。 常居墓側,未嘗暫違。太祖元嘉初,卒。
jiǎ ēn, huì jī zhū jì rén yě. shǎo yǒu zhì xíng, wèi xiāng qū suǒ tuī zhòng. yuán jiā sān nián, mǔ wáng, jū sàng guò lǐ. wèi zàng, wèi lín huǒ suǒ bī, ēn jí qī huán shì hào kū bēn jiù, lín jìn fù zhù, guān chèn dé miǎn. ēn jí huán jù jiàn shāo sǐ. yǒu sī zòu gǎi qí lǐ wèi xiào yì lǐ, juān zū bù sān shì. zhuī zèng tiān shuǐ bù xiǎn qīn xiàn zuǒ wèi.
賈恩,會稽諸暨人也。少有志行,為鄉曲所推重。元嘉三年,母亡,居喪過禮。 未葬,為鄰火所逼,恩及妻桓氏號哭奔救,鄰近赴助,棺櫬得免。恩及桓俱見燒死。 有司奏改其里為孝義里,蠲租布三世。追贈天水部顯親縣左尉。
guō shì dào, huì jī yǒng xìng rén yě. shēng ér shī mǔ, fù gèng qǔ, shì dào shì fù jí hòu mǔ, xiào dào chún bèi. nián shí sì, yòu sàng fù, jū sàng guò lǐ, dài bù shèng sàng. jiā pín, wú chǎn yè, yōng lì yǐ yǎng jì mǔ. fù shēng yī nán, fū qī gòng yì yuē: qín shēn gōng yǎng, lì yóu bù zú, ruò yǎng cǐ ér, zé suǒ fèi zhě dà. nǎi chuí qì yì zhī. mǔ wáng, fù tǔ chéng fén, qīn qī xián gòng fù zhù, wēi yǒu suǒ shòu. zàng bì, yōng lìn bèi hái xiān zhí. fú chú hòu, āi qī sī mù, zhōng shēn rú sàng zhě, yǐ wèi zhuī yuǎn zhī sī, wú shí qù xīn, gù wèi cháng shì yī. rén hòu zhī fēng, xíng yú xiāng dǎng, lín cūn xiǎo dà, mò yǒu hū qí míng zhě. cháng yǔ rén gòng yú shān yīn shì huò wù, wù dé yī qiān qián, dāng shí bù jué, fēn bèi fāng wù. qǐng qí bàn qiú yǐ cǐ qián zhuī hái běn zhǔ, bàn dà xiào bù dá. shì dào yǐ jǐ qián chōng shù sòng hái zhī, qián zhǔ jīng tàn, yǐ bàn zhí yǔ shì dào, shì dào wěi zhī ér qù. yuán jiā sì nián, qiǎn dà shǐ xún xíng tiān xià, sàn qí cháng shì yuán yú biǎo qí chún xíng, tài zǔ jiā zhī, chì jùn bǎng biǎo lǘ mén, juān qí shuì diào, gǎi suǒ jū dú fēng lǐ wèi xiào xíng yān. tài shǒu mèng yǐ chá xiào lián, bù jiù.
郭世道,會稽永興人也。生而失母,父更娶,世道事父及後母,孝道淳備。年 十四,又喪父,居喪過禮,殆不勝喪。家貧,無產業,傭力以養繼母。婦生一男, 夫妻共議曰:「勤身供養,力猶不足,若養此兒,則所費者大。」乃垂泣瘞之。母 亡,負土成墳,親戚咸共賻助,微有所受。葬畢,傭賃倍還先直。服除後,哀戚思 慕,終身如喪者,以為追遠之思,無時去心,故未嘗釋衣。仁厚之風,行於鄉黨, 鄰村小大,莫有呼其名者。嘗與人共於山陰市貨物,誤得一千錢,當時不覺,分背 方悟。請其伴求以此錢追還本主,伴大笑不答。世道以己錢充數送還之,錢主驚嘆, 以半直與世道,世道委之而去。元嘉四年,遣大使巡行天下,散騎常侍袁愉表其淳 行,太祖嘉之,敕郡榜表閭門,蠲其稅調,改所居獨楓里為孝行焉。太守孟顗察孝 廉,不就。
zi yuán píng, zì zhǎng tài, yòu bǐng zhì xíng, yǎng qīn bì jǐ lì. xìng xián mù gōng, yōng lìn yǐ gěi gōng yǎng. xìng qiān xū, měi wèi rén zuò jiàng, qǔ sàn fū jià. zhǔ rén shè shí, yuán píng zì yǐ jiā pín, fù mǔ bù bàn yǒu yáo wèi, wéi sūn yán fàn ér yǐ. ruò jiā huò wú shí, zé xū zhōng jìng rì, yì bù dú bǎo yào xū rì mù zuò bì, shòu zhí guī jiā, yú lǐ zhōng mǎi dí, rán hòu jǔ cuàn. fù bào dǔ jí mí nián, yuán píng yī bù jiě dài, kǒu bù cháng yán cài zhě, kuà jī hán shǔ yòu wèi cháng shuì wò. fù wáng, kū yǒng tòng jué, shù rì fāng sū. yǐ wèi fèng zhōng zhī yì, qíng lǐ suǒ bì, yíng kuàng xiōng gōng, bù yù jiǎ rén. běn suī zhì qiǎo, ér bù jiě zuò mù, nǎi fǎng yì zhōng yǒu yíng mù zhě, zhù rén yùn lì, jīng shí zhǎn qín, jiǔ nǎi xián liàn. yòu zì mài shí fū, yǐ gōng zhòng fèi. zhūn xī zhī shì, jiǎn ér dāng lǐ, xìng wú shù xué, yīn xīn zì rán. zàng bì, yì suǒ mǎi zhǔ, zhí yì wú xiè, yǔ zhū nú fēn wù. měi ràng yì qǔ láo, zhǔ rén bù rěn shǐ, měi qiǎn zhī, yuán píng fú qín, wèi zēng zàn tì. suǒ yú sī fū, yōng lìn yǎng mǔ, yǒu yú jù yǐ zì shú. běn xìng zhì qiǎo, jì xué gòu zhǒng, yóu shàn qí shì, měi zhì jí suì, qiú zhě yíng mén. yuán píng suǒ fù, bì zì pín shǐ, jì qǔ jiàn jià, yòu yǐ fū rì zhù zhī. fù sàng jì zhōng, zì qǐ liǎng jiān xiǎo wū, yǐ wèi cí táng. měi zhì jié suì zhēng cháng, yú cǐ shù rì zhōng, āi sī, jué yǐn zhōu. fù fú chú hòu, bù fù shí yú ròu. yú mǔ qián, shì yǒu suǒ dàn, zài sī shì, wèi zēng wàng cháng. zì cǐ qì zhōng, sān shí yú zài. gāo yáng xǔ yáo zhī jū zài yǒng xìng, bà jiàn ān jùn chéng hái jiā, yǐ mián yī jīn yí yuán píng. yuán píng bù shòu, sòng ér fù fǎn zhě qián hòu shù shí. yáo zhī nǎi zì wǎng yuē: jīn suì guò hán, ér jiàn ān mián hǎo, yǐ cǐ fèng zūn shàng xià ěr. yuán píng nǎi bài ér shòu zhī. jí mǔ zhōng, huǐ jí mí shén, jǐn nǎi miǎn sàng. mù qián yǒu shù shí mǔ tián, bù shǔ yuán píng, měi zhì nóng yuè, gēng zhě héng luǒ tǎn, yuán píng bù yù shǐ rén màn qí fén mù, nǎi fàn zhì jiā zī, guì mǎi cǐ tián. sān nóng zhī yuè, zhé shù dài chuí qì, gōng zì gēng kěn. měi chū shì mài wù, rén wèn jǐ qián, cái yán qí bàn, rú cǐ jī shí, yì rén jiē gòng shí xī, zhé jiā běn jià yǔ zhī. bǐ cǐ xiāng ràng, yù mǎi zhě shāo shāo jiǎn jià, yào shǐ wēi jiàn, rán hòu qǔ zhí. jū zhái xià shī, rào zhái wèi gōu, yǐ tōng yū shuǐ. zhái shàng zhǒng shǎo zhú, chūn yuè yè yǒu dào qí sǔn zhě, yuán píng ǒu qǐ jiàn zhī, dào zhě bēn zǒu zhuì gōu. yuán píng zì yǐ bù néng guǎng shī, zhì shǐ cǐ rén diān pèi, nǎi yú suǒ zhí zhú chù gōu shàng lì xiǎo qiáo, lìng zú tōng xíng, yòu cǎi sǔn zhì lí wài. lín qū cán kuì, wú fù qǔ zhě.
子原平,字長泰,又稟至行,養親必己力。性閒木功,傭賃以給供養。性謙虛, 每為人作匠,取散夫價。主人設食,原平自以家貧,父母不辦有餚味,唯飧鹽飯而 已。若家或無食,則虛中竟日,義不獨飽;要須日暮作畢,受直歸家,於里中買糴, 然後舉爨。父抱篤疾彌年,原平衣不解帶,口不嘗鹽菜者,跨積寒暑;又未嘗睡臥。 父亡,哭踴慟絕,數日方蘇。以為奉終之義,情禮所畢,營壙凶功,不欲假人。本 雖智巧,而不解作墓,乃訪邑中有營墓者,助人運力,經時展勤,久乃閒練。又自 賣十夫,以供眾費。窀穸之事,儉而當禮,性無術學,因心自然。葬畢,詣所買主, 執役無懈,與諸奴分務。每讓逸取勞,主人不忍使,每遣之,原平服勤,未曾暫替。 所余私夫,傭賃養母,有餘聚以自贖。本性智巧,既學構冢,尤善其事,每至吉歲, 求者盈門。原平所赴,必自貧始,既取賤價,又以夫日助之。父喪既終,自起兩間 小屋,以為祠堂。每至節歲烝嘗,於此數日中,哀思,絕飲粥。父服除後,不復食 魚肉。於母前,示有所啖,在私室,未曾妄嘗。自此迄終,三十餘載。高陽許瑤之 居在永興,罷建安郡丞還家,以綿一斤遺原平。原平不受,送而復反者前後數十。 瑤之乃自往曰:「今歲過寒,而建安綿好,以此奉尊上下耳。」原平乃拜而受之。 及母終,毀瘠彌甚,僅乃免喪。墓前有數十畝田,不屬原平,每至農月,耕者恆裸 袒,原平不欲使人慢其墳墓,乃販質家資,貴買此田。三農之月,輒束帶垂泣,躬 自耕墾。每出市賣物,人問幾錢,裁言其半,如此積時,邑人皆共識悉,輒加本價 與之。彼此相讓,欲買者稍稍減價,要使微賤,然後取直。居宅下濕,繞宅為溝, 以通淤水。宅上種少竹,春月夜有盜其筍者,原平偶起見之,盜者奔走墜溝。原平 自以不能廣施,至使此人顛沛,乃於所植竹處溝上立小橋,令足通行,又采筍置籬 外。鄰曲慚愧,無復取者。
tài zǔ bēng, yuán píng hào kū zhì tòng, rì shí mài liào yī méi, rú cǐ wǔ rì. rén huò wèn zhī yuē: shuí fēi wáng mín, hé dú rú cǐ? yuán píng qì ér dá yuē: wú jiā jiàn yì xiān cháo, méng bāo zàn zhī shǎng, bù néng bào ēn, sī xīn gǎn tòng ěr. yòu yǐ zhǒng zhǎo wèi yè. shì zǔ dà míng qī nián dà hàn, guā dú bù fù tōng chuán, xiàn guān liú sēng xiù mǐn qí qióng lǎo, xià dú shuǐ yǔ zhī. yuán píng yuē: pǔ tiān dà hàn, bǎi xìng jù kùn, qǐ kě jiǎn gài tián zhī shuǐ, yǐ tōng yùn guā zhī chuán. nǎi bù cóng tā dào wǎng qián táng huò mài. měi xíng lái, jiàn rén qiān dài wèi guò, zhé xùn jí zhù zhī jǐ zì yǐn chuán, bù jiǎ páng lì. ruò zì chuán yǐ dù, hòu rén wèi jí, cháng tíng zhù xū dài, yǐ cǐ wèi cháng. cháng yú xiàn nán guō fèng dài zhù rén yǐn chuán, yù yǒu xiāng dòu zhě, wèi lì suǒ lù, wén zhě táo sàn, wéi yuán píng dú zhù. lì zhí yǐ sòng xiàn, xiàn lìng xīn dào, wèi xiāng ān xī, jiāng jiā yán fá. yuán píng jiě yī jiù zuì, yì wú yī yán. zuǒ yòu xiǎo dà xián jī sǎng qǐng jiù, rán hòu dé miǎn. yóu lái bù yè guān zhǎng, zì cǐ yǐ hòu, nǎi xiū mín jìng.
太祖崩,原平號哭致慟,日食麥料一枚,如此五日。人或問之曰:「誰非王民, 何獨如此?」原平泣而答曰:「吾家見異先朝,蒙褒讚之賞,不能報恩,私心感慟 耳。」又以種爪為業。世祖大明七年大旱,瓜瀆不復通船,縣官劉僧秀愍其窮老, 下瀆水與之。原平曰:「普天大旱,百姓俱困,豈可減溉田之水,以通運瓜之船。」 乃步從他道往錢唐貨賣。每行來,見人牽埭未過,輒迅楫助之;己自引船,不假旁 力。若自船已渡,後人未及,常停住須待,以此為常。嘗於縣南郭鳳埭助人引船, 遇有相鬥者,為吏所錄,聞者逃散,唯原平獨住。吏執以送縣,縣令新到,未相諳 悉,將加嚴罰。原平解衣就罪,義無一言。左右小大咸稽顙請救,然後得免。由來 不謁官長,自此以後,乃修民敬。
tài shǒu wáng sēng láng chá jiào lián, bù jiù. tài shǒu cài xìng zōng lín jùn, shēn jiā guì yì, yǐ sī mǐ kuì yuán píng jí shān yīn zhū bǎi nián qī, jiào yuē: zhì nián zhī kuàng, zhe zì guó shū, xì pín zhī diǎn, yǒu wén jiǎ lìng. kuàng gāo chái qióng lǎo, lái fù tún mù zhě zāi. yǒng xìng guō yuán píng shì bǐng xiào dé, dòng yè chǔ líng, shēn rén jué cāo, zhuī fēng kuàng gǔ, qī zhēn chù yuē, huá gǒu fāng yán. shān yīn zhū bǎi nián dào zhōng wù biǎo, qī kǒng dié chǐ shuāng jū, jù pò cán rì, qīn fēng fǔ shì, jiē kǎi mǎn huái. kě yǐ zhàng xià mǐ, gè xiǎng bǎi hú. yuán píng gù ràng pín fán, shì sǐ bù shòu. rén huò wèn yuē: fǔ jūn jiā jūn chún xíng, mǐn jūn pín lǎo, gù jiā cǐ shàn, qǐ yí bì cí. yuán píng yuē: fǔ jūn ruò yǐ wú yì xíng xié, zé wú yī jiè zhī shàn, bù kě làn hé cǐ cì. ruò yǐ qí pín lǎo xié, dié chǐ shén duō, lǚ kōng bǐ shì, fēi wú yī rén ér yǐ. zhōng bù kěn nà. bǎi nián qī yì cí bù shòu.
太守王僧郎察教廉,不就。太守蔡興宗臨郡,深加貴異,以私米饋原平及山陰 硃百年妻,教曰:「秩年之貺,著自國書,餼貧之典,有聞甲令。況高柴窮老,萊 婦屯暮者哉。永興郭原平世稟孝德,洞業儲靈,深仁絕操,追風曠古,棲貞處約, 華耇方嚴。山陰硃百年道終物表,妻孔耋齒孀居,窶迫殘日,欽風撫事,嗟慨滿懷。 可以帳下米,各餉百斛。」原平固讓頻煩,誓死不受。人或問曰:「府君嘉君淳行, 敏君貧老,故加此贍,豈宜必辭。」原平曰:「府君若以吾義行邪,則無一介之善, 不可濫荷此賜。若以其貧老邪,耋齒甚多,屢空比室,非吾一人而已。」終不肯納。 百年妻亦辭不受。
huì jī guì zhòng wàng jì jí wàng xiào, shèng zú chū shēn, bù jiǎn mì zhe. tài zōng tài shǐ qī nián, xìng zōng yù jǔ shān yīn kǒng zhòng zhì zhǎng zi wèi wàng jì, yuán píng cì xī wèi wàng xiào. zhòng zhì huì tǔ gāo mén, yuán píng yī bāng zhì xíng, yù yǐ xiāng dí. huì tài zōng bié chì yòng rén, gù èr xuǎn bìng qǐn. tài yù yuán nián, xìng zōng zhēng hái jīng shī, biǎo qí shū xíng, yí jǔ bá xiǎn xuǎn, yǐ quàn fēng sú. jǔ wèi tài xué bó shì. huì xìng zōng hōng, shì bù xíng. míng nián, yuán huī yuán nián, zú yú jiā. yuán píng shǎo zhǎng jiāo wù, wú wǔ cí yú rén, yǔ qí jū chù zhě shù shí nián, wèi cháng jiàn xǐ yùn zhī sè. sān zi yī dì, bìng yǒu mén xíng. zhǎng zi bó lín, jǔ xiào lián, cì zǐ líng fù, rú lín jì jiǔ, jiē bù jiù.
會稽貴重望計及望孝,盛族出身,不減秘、著。太宗泰始七年,興宗欲舉山陰 孔仲智長子為望計,原平次息為望孝。仲智會土高門,原平一邦至行,欲以相敵。 會太宗別敕用人,故二選並寢。泰豫元年,興宗征還京師,表其殊行,宜舉拔顯選, 以勸風俗。舉為太學博士。會興宗薨,事不行。明年,元徽元年,卒於家。原平少 長交物,無忤辭於人,與其居處者數十年,未嘗見喜慍之色。三子一弟,並有門行。 長子伯林,舉孝廉,次子靈馥,儒林祭酒,皆不就。
yán shì qī, huì jī shān yīn rén yě. hào shī mù shàn, chū zì tiān rán. tóng lǐ zhāng mài sān rén, qī gè chǎn zi, shí suì jī jiǎn, lǜ bù xiāng cún, yù qì ér bù jǔ. shì qī wén zhī, chí wǎng zhěng jiù, fēn shí jiě yī, yǐ shàn qí fá, sān zi bìng dé chéng zhǎng. tóng xiàn yú yáng qī zhuāng nián jiǔ shí, zhuāng nǚ lán qī shí, bìng gè lǎo bìng, dān gū wú suǒ yī, shì qī yī yí zhī èr shí yú nián, sǐ bìng bìn zàng. zōng qīn yán hóng xiāng rén pān bó děng shí wǔ rén, huāng nián bìng è sǐ, lù hái bù shōu, shì qī mǎi guān qì bìn mái, cún yù hái yòu. shān yīn lìng hé màn zhī biǎo yán zhī. yuán jiā sì nián, yǒu sī zòu bǎng mén yuē: yì xíng yán shì zhī lǘ, fù qí shēn yáo yì, juān zū shuì shí nián.
嚴世期,會稽山陰人也。好施慕善,出自天然。同里張邁三人,妻各產子,時 歲飢儉,慮不相存,欲棄而不舉。世期聞之,馳往拯救,分食解衣,以贍其乏,三 子並得成長。同縣俞陽妻莊年九十,莊女蘭七十,並各老病,單孤無所依,世期衣 飴之二十餘年,死並殯葬。宗親嚴弘、鄉人潘伯等十五人,荒年並餓死,露骸不收, 世期買棺器殯埋,存育孩幼。山陰令何曼之表言之。元嘉四年,有司奏榜門曰: 「義行嚴氏之閭」,復其身徭役,蠲租稅十年。
wú kuí, wú xìng wū chéng rén yě. jīng huāng jī jǐn, xì yǐ jí yì, fù mǔ xiōng dì sǎo jí qún cóng xiǎo gōng zhī qīn, nán nǚ sǐ zhě shí sān rén. kuí shí bìng kùn, lín lǐ yǐ wěi xí guǒ zhī, mái yú cūn cè. jì ér kuí jí dé chōu, qīn shǔ jiē jǐn, wéi kuí fū qī huò quán. jiā tú bì lì, dōng wú bèi kù, zhòu zé yōng lìn, yè zé fá mù shāo zhuān, cǐ chéng wú yǒu xiè juàn. kuí yè xíng yù hǔ, hǔ zhé xià dào bì zhī. qī nián zhōng, chéng qī mù, zàng shí sān guān. lín lǐ jiā qí zhì yì, zàng rì xī chū fù zhù, sòng zhōng zhī shì, yì jiǎn ér zhōu lǐ. kuí shí nì qǔ lín rén fū zhí, zàng bì, zhòng xī yǐ shī zhī kuí yī wú suǒ shòu, jiē yōng lì bào dá yān. tài shǒu zhāng chóng zhī sān jiā lǐ mìng, tài shǒu wáng sháo zhī zhuó bǔ gōng cáo shǐ, kuí yǐ mén hán, gù cí bù jiù, jǔ wèi xiào lián.
吳逵,吳興烏程人也。經荒饑饉,系以疾疫,父母兄弟嫂及群從小功之親,男 女死者十三人。逵時病困,鄰里以葦席裹之,埋於村側。既而逵疾得瘳,親屬皆盡, 唯逵夫妻獲全。家徒壁立,冬無被絝,晝則庸賃,夜則伐木燒磚,此誠無有懈倦。 逵夜行遇虎,虎輒下道避之。期年中,成七墓,葬十三棺。鄰里嘉其志義,葬日悉 出赴助,送終之事,亦儉而周禮。逵時逆取鄰人夫直,葬畢,眾悉以施之;逵一無 所受,皆傭力報答焉。太守張崇之三加禮命,太守王韶之擢補功曹史,逵以門寒, 固辭不就,舉為孝廉。
pān zōng, wú xìng wū chéng rén yě. sūn ēn zhī luàn, yāo dǎng gōng pò cūn yì, zōng yǔ fù biāo gòng zǒu bì zéi. biāo nián lǎo xíng chí, zéi zhuǎn bī, biāo yǔ zōng: wǒ bù néng qù, rǔ zǒu kě tuō, xìng wù jù sǐ. biāo kùn fá zuò dì, zōng yíng zéi kòu tóu yuē: fù nián lǎo, qǐ cì shēng mìng. zéi zhì, biāo yì qǐng zéi yuē: ér nián shào, zì néng zǒu, jīn wèi lǎo zi bù zǒu qù. lǎo zi bù xī sǐ, qǐ huó cǐ ér. zéi yīn zhuó biāo, zōng bào fù yú fù xià, zéi zhuó zōng tóu miàn, fán sì chuàng, zōng dāng shí mèn jué. yǒu yī zéi cóng bàng lái, xiāng wèi yuē: qīng yù jǔ dà shì, cǐ ér yǐ sǐ jiù fù, yún hé kě shā. shā xiào zǐ bù xiáng. zéi liáng jiǔ nǎi zhǐ, fù zǐ bìng dé miǎn.
潘綜,吳興烏程人也。孫恩之亂,妖黨攻破村邑,綜與父驃共走避賊。驃年老 行遲,賊轉逼,驃語綜:「我不能去,汝走可脫,幸勿俱死。」驃睏乏坐地,綜迎 賊叩頭曰:「父年老,乞賜生命。」賊至,驃亦請賊曰:「兒年少,自能走,今為 老子不走去。老子不惜死,乞活此兒。」賊因斫驃,綜抱父於腹下,賊斫綜頭面, 凡四創,綜當時悶絕。有一賊從傍來,相謂曰:「卿欲舉大事,此兒以死救父,雲 何可殺。殺孝子不祥。」賊良久乃止,父子並得免。
zōng xiāng rén mì shū jiān qiū jì zǔ tíng wèi shěn chì qián yǐ zōng yì xíng, lián bǔ zuǒ mín lìng shǐ, chú suì chāng zhǎng, suì mǎn hái jiā. tài shǒu wáng sháo zhī lín jùn, fā jiào yuē: qián bèi fú, xiào lián zhī xuǎn, bì shěn qí rén, suī sì kē nán gāi, wén zhì guǎ bèi, bì néng xiào yì mài sú, bá cuì zhe wén zhě, biàn zú yǐ xiǎn yīng míng yì pū, yǔn jiāng fú zhǐ. wū chéng pān zōng shǒu sǐ xiào dào, quán qīn jì nán. wū chéng wú kuí yì xíng chún zhì, liè fén chéng háng. xián jīng chéng nèi chún, xiū shēng wài zhe, kě bìng chá xiào lián, bìng liè shàng zhōu tái, chén qí xíng jī. jí jiāng xíng, shè zǔ dào, zèng yǐ sì yán shī yuē:
綜鄉人秘書監丘繼祖、廷尉沈赤黔以綜異行,廉補左民令史,除遂昌長,歲滿 還家。太守王韶之臨郡,發教曰:「前被符,孝廉之選,必審其人,雖四科難該, 文質寡備,必能孝義邁俗,拔萃著聞者,便足以顯應明易攵,允將符旨。烏程潘綜 守死孝道,全親濟難。烏程吳逵義行純至,列墳成行。咸精誠內淳,休聲外著,可 並察孝廉,並列上州台,陳其行跡。」及將行,設祖道,贈以四言詩曰:
dōng bǎo wéi jīn, nán mù yǒu qiáo. fā huī céng yá, sǒng gān chóng xiāo. měi zāi zī tǔ, shì zài yīng máo. yù hé yōu lín, yǎng yīn jiǔ gāo. qí yī
東寶惟金,南木有喬。發輝曾崖,竦乾重霄。美哉茲土,世載英髦。育翮幽林, 養音九皋。(其一)
táng hòu míng yì pū, hàn zōng pú lún. wǒ huáng jiàng jiàn, sī lè huái rén. qún chén jìng jiàn, jiù zhāng wéi xīn. yú yì xī gòng, yuē yì yǔ rén. qí èr
唐後明易攵,漢宗蒲輪。我皇降鑒,思樂懷人。群臣競薦,舊章惟新。余亦奚 貢,曰義與仁。(其二)
rén yì yī zài, wéi wú wéi pān. xīn jī chún xiào, shì zhe jiān nán. tóu sǐ rú guī, shū wèn ruò lán. wú shí lǚ rén, xīn lì xié dān. gù cǐ kǔ jié, yì bǐ suì hán. shuāng xuě suī hòu, sōng bǎi wán wán. qí sān
仁義伊在,惟吳惟潘。心積純孝,事著艱難。投死如歸,淑問若蘭。吳實履仁, 心力偕單。固此苦節,易彼歲寒。霜雪雖厚,松柏丸丸。(其三)
rén yì yǒu yán, wú shàn bù zhāng. èr zi huī yóu, mí jiǔ mí fāng. bá cóng chū lèi, jǐng xíng cháo yáng. shuí wèi dào xiá, hóng zhī zé guāng. zī ěr shù shì, wú rán dài huāng. qí sì
人亦有言,無善不彰。二子徽猷,彌久彌芳。拔叢出類,景行朝陽。誰謂道遐, 弘之則光。咨爾庶士,無然怠荒。(其四)
jiāng gé fèng zhì, qìng lù shì hé. jiāng shī rù gòng, hàn cháo zī jiē. xù zāi xíng rén, jìng ěr xiū jiā. bǐ shì xià guó, zhào huī jīng huá. qí wǔ
江革奉摯,慶祿是荷。姜詩入貢,漢朝咨嗟。勖哉行人,敬爾休嘉。俾是下國, 照輝京華。(其五)
yī yú xiǔ tái, qiè fú jù dào. wú néng lǐ lè, qǐ xiá shēng jiào. shùn bǐ kāng yí, yì dé shì hǎo. liáo zhuì suǒ huái, yǐ zèng èr xiào. qí liù
伊余朽駘,竊服懼盜。無能禮樂,豈暇聲教。順彼康夷,懿德是好。聊綴所懷, 以贈二孝。(其六)
yuán jiā sì nián, yǒu sī zòu gǎi qí lǐ wèi chún xiào lǐ, juān zū bù sān shì.
元嘉四年,有司奏改其里為純孝里,蠲租布三世。
zhāng jìn zhī, yǒng jiā ān gù rén yě. wèi jùn dà zú. shǎo yǒu zhì xíng, lì jùn wǔ guān zhǔ bù, yǒng níng ān gù èr xiàn lǐng xiào wèi. jiā shì fù zú, jīng huāng nián sàn qí cái, jiù shàn xiāng lǐ, suì yǐ pín qìng, quán jì zhě shén duō. jìn zhī wèi tài shǒu wáng wèi zhī lì, wèi zhī yǒu zuì dāng jiàn shōu, táo bì tóu jìn zhī jiā, gòng fèng jīng shí, jǐn qí chéng lì. yǐ běn cūn qiǎn jìn, yí rù chí xī, wèi zhī duò shuǐ shěn méi, jìn zhī tóu shuǐ zhěng jiù, xiāng yǔ shěn lún, wēi ér dé miǎn. shí jié lüè chōng chì, měi rù cūn chāo bào, zhì jìn zhī mén, zhé xiāng yuē lēi, bù dé qīn fàn, qí xìn yì suǒ gǎn rú cǐ. yuán jiā chū, zhào zài suǒ juān qí yáo yì. sūn ēn zhī luàn, yǒng jiā tài shǒu sī mǎ yì zhī bèi hài, qī zǐ bìng sǐ, bīng kòu zhī jì, mò gǎn shōu cáng. jùn lì yú qiān yǐ jiā cái mǎi guān liǎn yì zhī děng liù sàng, sòng zhì hái dōu, zàng bì nǎi guī xiāng lǐ. yuán jiā zhōng, lǎo bìng zú.
張進之,永嘉安固人也。為郡大族。少有志行,歷郡五官主簿,永寧、安固二 縣領校尉。家世富足,經荒年散其財,救贍鄉里,遂以貧罄,全濟者甚多。進之為 太守王味之吏,味之有罪當見收,逃避投進之家,供奉經時,盡其誠力。以本村淺 近,移入池溪,味之墮水沈沒,進之投水拯救,相與沈淪,危而得免。時劫掠充斥, 每入村抄暴,至進之門,輒相約勒,不得侵犯,其信義所感如此。元嘉初,詔在所 蠲其徭役。孫恩之亂,永嘉太守司馬逸之被害,妻子並死,兵寇之際,莫敢收藏。 郡吏俞僉以家財買棺斂逸之等六喪,送致還都,葬畢乃歸鄉里。元嘉中,老病卒。
wáng péng, xū yí zhí dú rén yě. shǎo sàng mǔ. yuán jiā chū, fù yòu sàng wáng, jiā pín lì ruò, wú yǐ yíng zàng, xiōng dì èr rén, zhòu zé yōng lì, yè zé hào gǎn. xiāng lǐ bìng āi zhī, nǎi gè chū fū lì zhù zuò zhuān. zhuān xū shuǐ ér tiān hàn, chuān jǐng shù shí zhàng, quán bù chū mù chù qù huái wǔ lǐ, hé yán yuǎn jí, kùn ér bù zhōu. péng hào tiān zì sù, rú cǐ jī rì. yī dàn dà wù, wù xiē, zhuān zào qián hū shēng quán shuǐ, xiāng lín zhù zhī zhě, bìng jiē tàn shén yì, xiàn yì jìn yuǎn, xī wǎng guān zhī. zàng shì jì jìng, shuǐ biàn zì jié. yuán jiā jiǔ nián, tài shǒu liú bó lóng yī shì biǎo yán, gǎi qí lǐ wèi tōng líng lǐ, juān zū bù sān shì.
王彭,盱眙直瀆人也。少喪母。元嘉初,父又喪亡,家貧力弱,無以營葬,兄 弟二人,晝則傭力,夜則號感。鄉里並哀之,乃各出夫力助作磚。磚須水而天旱, 穿井數十丈,泉不出;墓處去淮五里,荷檐遠汲,困而不周。彭號天自訴,如此積 日。一旦大霧,霧歇,磚灶前忽生泉水,鄉鄰助之者,並嗟嘆神異,縣邑近遠,悉 往觀之。葬事既竟,水便自竭。元嘉九年,太守劉伯龍依事表言,改其里為通靈里, 蠲租布三世。
jiǎng gōng, yì xìng lín jīn rén yě. yuán jiā zhōng, jìn líng jiǎng chóng píng wèi jié jiàn qín, yún yǔ gōng qī dì wú xī zhāng wèi lǚ. xī zhāng xiān xíng bù zài, běn cūn yù shuǐ, qī xī wǔ kǒu bì shuǐ yí jì gōng jiā, tǎo lù xī zhāng bù huò, shōu gōng jí xiōng xié fù yù zhì zuì. gōng xié bìng kuǎn shě zhù xī zhāng jiā kǒu, ér bù zhī jié qíng. gōng liè xī zhāng qī xī shì fù zhī qīn, qīn jīn yǒu zuì, gōng shēn gān fēn, qiú qiǎn xiōng xié. xié liè xié shì hù zhǔ, yán zhì suǒ yóu, yǒu zuì zhī rì, guān xié ér yǐ, jiù qiǎn dì gōng. xiōng dì èr rén, zhēng qiú shòu zuì, jùn xiàn bù néng pàn, yī shì shàng xiáng. zhōu yì zhī yuē: lǐ ràng zhě yǐ yì wèi xiān, zì hòu zhě yǐ lì wèi shàng, mò shì sú báo, mí bù zì sī. fú yīng shèng jiào, yóu huò bù dǎi, kuàng zài yě fū, wèi dá gào xùn, ér néng hù fā tiān lún zhī yōu, gān shòu mò cè zhī zuì, ruò sī qíng yì, shí wèi shū tè. miè ěr gōng xié, ér néng xíng zhī, zī nǎi zhōng gǔ zhī suǒ xī, shèng shì zhī jiā shì. èr zi chéng zhōu, wú yǐ guò cǐ. qǐ yí jū zhí xiàn wén, jiā yǐ zuì lù! qiě xī zhāng fēng tǒng yuǎn xíng, tā jiè wèi jié, zào xìn zì wài, zāng bù hái jiā, suǒ yù cūn wǔ, róng yǒu bù zhī, bù hé jiā zuì. lēi xiàn qiǎn zhī, hái fù mín wǔ. nǎi chú gōng yì chéng lìng, xié yì yí lìng.
蔣恭,義興臨津人也。元嘉中,晉陵蔣崇平為劫見禽,雲與恭妻弟吳晞張為侶。 晞張先行不在,本村遇水,妻息五口避水移寄恭家,討錄晞張不獲,收恭及兄協付 獄治罪。恭、協並款舍住晞張家口,而不知劫情。恭列晞張妻息是婦之親,親今有 罪,恭身甘分,求遣兄協。協列協是戶主,延制所由,有罪之日,關協而已,救遣 弟恭。兄弟二人,爭求受罪,郡縣不能判,依事上詳。州議之曰:「禮讓者以義為 先,自厚者以利為上,末世俗薄,靡不自私。伏膺聖教,猶或不逮,況在野夫,未 達誥訓,而能互發天倫之憂,甘受莫測之罪,若斯情義,實為殊特。蔑爾恭、協, 而能行之,茲乃終古之所希,盛世之嘉事。二子乘舟,無以過此。豈宜拘執憲文, 加以罪戮!且晞張封筒遠行,他界為劫,造釁自外,贓不還家,所寓村伍,容有不 知,不合加罪。」勒縣遣之,還復民伍。乃除恭義成令,協義怡令。
xú gēng, jìn líng yán líng rén yě. zì lìng shǐ chú píng yuán lìng. yuán jiā èr shí yī nián, dà hàn mín jī, gēng yì xiàn chén cí yuē: jīn nián kàng hàn, hé jià bù dēng. máng lí jī něi, cǎi duō cún mìng, shèng shàng āi jīn, yǐ chuí cún zhěng. dàn jǐn qìng lái jiǔ, kùn dài zhě zhòng, mǐ gǔ zhuǎn guì, dí suǒ yuán suǒ. fāng shè chūn xià, rì yuè yōu zhǎng, bù yǒu wēi jiù, yǒng wú jì lǐ. bù wéi fán suǒ, gǎn yōu shēn wài, lù míng zhī qiú, sī tóng yě cǎo, qì lèi zhī gǎn, néng bù shāng xīn. mín dí dé shǎo mǐ, zī gōng zhāo xī. zhì yù zì jié, yì cún fēn sūn, jīn yǐ qiān hú, zhù guān zhèn dài. cǐ jìng lián nián bù shú, jīn suì yóu shén, jìn líng jìng tè wèi piān yòu. cǐ jùn suī bì, yóu yǒu fù shì, chéng bēi zhī jiā, chù chù ér shì, bìng jiē bǎo shú, suǒ shī gài wēi. chén jī zhī gǔ, jiē yǒu jù wàn, hàn zhī suǒ bì, shí zhōng pín mín, wēn fù zhī jiā, gè yǒu cái bǎo. wèi cǐ děng bìng yí zhù guān, dé guò jiǎn yuè, suǒ sǔn zhì qīng, suǒ jì shén zhòng. jīn gǎn zì lì, wèi quàn zào zhī duān. shí yuàn jué shuǐ yáng chén, chóng yì shān hǎi. xiàn wèi yán shàng. dāng shí yì zhě yǐ gēng bǐ hàn bo shì, zhào shū bāo měi, chóu yǐ xiàn lìng. dà míng bā nián, dōng tǔ jī hàn, dōng hǎi yán chéng dōng guǎn wáng dào gài gè yǐ gǔ wǔ bǎi hú zhù guān zhèn xù.
徐耕,晉陵延陵人也。自令史除平原令。元嘉二十一年,大旱民飢,耕詣縣陳 辭曰:「今年亢旱,禾稼不登。氓黎飢餒,采掇存命,聖上哀矜,已垂存拯。但饉 罄來久,困殆者眾,米谷轉貴,糴索元所。方涉春夏,日月悠長,不有微救,永無 濟理。不惟凡瑣,敢憂身外,《鹿鳴》之求,思同野草,氣類之感,能不傷心。民 糴得少米,資供朝夕。志欲自竭,義存分飧,今以千斛,助官賑貸。此境連年不熟, 今歲尤甚,晉陵境特為偏祐。此郡雖弊,猶有富室,承陂之家,處處而是,並皆保 熟,所失蓋微。陳積之谷,皆有巨萬,旱之所弊,實鍾貧民,溫富之家,各有財寶。 謂此等並宜助官,得過儉月,所損至輕,所濟甚重。今敢自勵,為勸造之端。實願 掘水揚塵,崇益山海。」縣為言上。當時議者以耕比漢卜式,詔書褒美,酬以縣令。 大明八年,東土飢旱,東海嚴成、東莞王道蓋各以谷五百斛助官賑恤。
sūn fǎ zōng, wú xìng rén yě. fù yù luàn bèi hài, shī hái bù shōu, mǔ xiōng bìng è sǐ. fǎ zōng nián xiǎo liú bèng, zhì nián shí liù, fāng dé hái. dān shēn qín kǔ, shuāng xíng cǎo xiǔ, yíng bàn guān guǒ, zào lì zhǒng mù, zàng sòng mǔ xiōng, jiǎn ér yǒu lǐ. yǐ fù sàng bù cè, yú bù jìng zhī nèi, xún qiú kū gǔ, cì xuè yǐ guàn zhī, rú cǐ zhě shí yú nián bù huò, nǎi cuī dié. zhōng shēn bù qǔ, kuì yí wú suǒ shòu. shì zǔ chū, yáng zhōu pì wèi wén xué cóng shì, bù jiù.
孫法宗,吳興人也。父遇亂被害,屍骸不收,母兄並餓死。法宗年小流迸,至 年十六,方得還。單身勤苦,霜行草宿,營辦棺槨,造立冢墓,葬送母兄,儉而有 禮。以父喪不測,於部境之內,尋求枯骨,刺血以灌之,如此者十餘年不獲,乃縗 絰。終身不娶,饋遺無所受。世祖初,揚州闢為文學從事,不就。
fàn shū sūn, wú jùn qián táng rén yě. shǎo ér rén hòu, gù qióng jì jí. tóng lǐ fàn fǎ xiān fù mǔ xiōng dì qī rén, tóng shí yì sǐ, wéi yú fǎ xiān, bìng yòu wēi dǔ, sàng shī jīng yuè bù shōu. shū sūn xī bèi guān qì, qīn wèi bìn mái. yòu tóng lǐ shī yuān fū jí bìng, fù mǔ sǐ bù bìn yòu tóng lǐ fàn miáo fù zǐ bìng wáng yòu tóng lǐ wēi jìng zōng jiā kǒu liù rén jù dé bìng, èr rén sàng méi, qīn lín wèi yuǎn, mò gǎn yíng shì. shū sūn bìng bìn zàng, gōng xù bìng zhě, bìng jiē dé quán. xiāng qū guì qí yì xíng, mò yǒu hū qí míng zhě. shì zǔ xiào jiàn chū, chú jìng líng wáng guó zhōng jūn jiāng jūn, bù jiù.
范叔孫,吳郡錢唐人也。少而仁厚,固窮濟急。同里范法先父母兄弟七人,同 時疫死,唯余法先,病又危篤,喪屍經月不收。叔孫悉備棺器,親為殯埋。又同里 施淵夫疾病,父母死不殯;又同里范苗父子並亡;又同里危敬宗家口六人俱得病, 二人喪沒,親鄰畏遠,莫敢營視。叔孫並殯葬,躬恤病者,並皆得全。鄉曲貴其義 行,莫有呼其名者。世祖孝建初,除竟陵王國中軍將軍,不就。
yì xìng wú guó fū, yì yǒu yì ràng zhī měi. rén yǒu qiè qí dào zhě, nǎi yǐn hái, wèi shè jiǔ shí, yǐ mǐ sòng zhī.
義興吳國夫,亦有義讓之美。人有竊其稻者,乃引還,為設酒食,以米送之。
bo tiān yǔ, wú xìng yú háng rén yě. fù míng zǔ, yǒu yǒng gàn, xú chì jiāng wèi yú háng lìng, zǔ yī suí zhī. chì jiāng sǐ, gāo zǔ wén qí yǒu gàn lì, zhào bǔ duì zhǔ, cóng zhēng fá, fēng guān zhōng hóu, lì èr xiàn lìng. tiān yǔ shàn shè, gōng lì jiān bèi, róng mào yán zhèng, xiào bù jiě yán. tài zǔ yǐ qí jiù jiāng zi, biàn jiào huáng zǐ shè. jū lěi nián, yǐ bái yī lǐng dōng yē fáng guān duì. yuán jiā èr shí qī nián, zāng zhì jiù xuán hù, liú xìng zǔ shǒu bái shí, bìng lǜ suǒ lǐng suí zhī, lǔ tuì bà. qiān lǐng niǎn hòu dì yī duì, fǔ xù shì zú, shén dé zhòng xīn. èr shí jiǔ nián, yǐ wèi guǎng wēi jiāng jūn, lǐng zuǒ xì zhàng, jiān dài yíng lù.
卜天與,吳興餘杭人也。父名祖,有勇干,徐赤將為餘杭令,祖依隨之。赤將 死,高祖聞其有干力,召補隊主,從征伐,封關中侯,歷二縣令。天與善射,弓力 兼倍,容貌嚴正,笑不解顏。太祖以其舊將子,便教皇子射。居累年,以白衣領東 掖防關隊。元嘉二十七年,臧質救懸瓠,劉興祖守白石,並率所領隨之,虜退罷。 遷領輦後第一隊,撫恤士卒,甚得眾心。二十九年,以為廣威將軍,領左細仗,兼 帶營祿。
yuán xiōng rù shì, shì biàn cāng zú, jiù jiāng luó xùn xú hǎn jiē wàng fēng qū fù, tiān yǔ bù xiá bèi jiǎ, zhí dāo chí gōng, jí hū zuǒ yòu chū zhàn. xú hǎn yuē: diàn xià rù, rǔ yù hé wèi? tiān yǔ mà yuē: diàn xià cháng lái, yún hé jí shí fāng zuò cǐ yǔ. zhǐ rǔ shì zéi. shǒu shè zéi shào yú dōng táng, jǐ zhōng. nì tú jī zhī, bì duàn dǎo dì, nǎi jiàn shā. qí duì jiāng zhāng hóng zhī zhū dào qīn chén mǎn yǔ tiān yǔ tóng chū jù zhàn, bìng sǐ. shì zǔ jí wèi, zhào yuē: rì zhě nì shù fàn bì, xìn biàn zú qǐ, guǎng wēi jiāng jūn guān zhōng hóu bo tiān yǔ tí gē fù nán, tǐng shēn fèn jié, zhǎn yì xiōng dǎng, ér xuán shòu nüè rèn. yǒng guān dāng shí, yì móu gǔ liè, xìng yán zhuī dào, shāng tòng yú xīn. yí jiā zhēn zèng, yǐ jīng zhōng jié. kě zèng lóng xiāng jiāng jūn yì zhōu cì shǐ, shì yuē zhuàng hóu. chē jià lín kū. hóng zhī děng gè zèng jùn shǒu, gěi tiān yǔ jiā zhǎng bǐng.
元兇入弒,事變倉卒,舊將羅訓、徐罕皆望風屈附,天與不暇被甲,執刀持弓, 疾呼左右出戰。徐罕曰:「殿下入,汝欲何為?」天與罵曰:「殿下常來,云何即 時方作此語。只汝是賊。」手射賊劭於東堂,幾中。逆徒擊之,臂斷倒地,乃見殺。 其隊將張泓之、硃道欽、陳滿與天與同出拒戰,並死。世祖即位,詔曰:「日者逆 豎犯蹕,釁變卒起,廣威將軍關中侯卜天與提戈赴難,挺身奮節,斬殪凶黨,而旋 受虐刃。勇冠當時,義侔古烈,興言追悼,傷痛於心。宜加甄贈,以旌忠節。可贈 龍驤將軍、益州刺史,諡曰壯侯。」車駕臨哭。泓之等各贈郡守,給天與家長稟。
zi bó zōng, diàn zhōng jiāng jūn. tài zōng tài shǐ chū, lǐng chuáng, jī nán zéi yú zhě qí, zhàn méi. bó zōng dì bó xìng, guān zhì qián jiāng jūn nán píng chāng tài shǒu, zhí gé, lǐng xì zhàng zhǔ. shùn dì shēng míng yuán nián, yǔ yuán càn tóng móu, fú zhū.
子伯宗,殿中將軍。太宗泰始初,領幢,擊南賊於赭圻,戰沒。伯宗弟伯興, 官至前將軍、南平昌太守,直閣,領細仗主。順帝升明元年,與袁粲同謀,伏誅。
tiān yǔ dì tiān shēng, shǎo wèi duì jiāng, shí rén tóng huǒ. wū hòu yǒu yī dà kēng, guǎng èr zhàng yú, shí rén gòng tiào zhī jiē dù, wéi tiān shēng zhuì kēng. tiān shēng nǎi qǔ shí zhōng kǔ zhú, shàn qí duān shǐ lì, jiāo héng bù kēng nèi, gèng hū děng lèi gòng tiào, bìng wèi jù bù gǎn. tiān shēng yuē: wǒ xiàng yǐ bù dù, jīn zhě bì zhuì cǐ kēng zhōng. zhàng fū tiào cǐ bù dù, yì hé xū huó. nǎi fù tiào zhī, wǎng fǎn shí yú, céng wú liú ài, zhòng bìng tàn fú. yǐ xiōng sǐ jié, wèi shì zǔ suǒ liú xīn, shāo zhì xī yáng wáng zǐ shàng fǔ jūn cān jūn, jiā lóng xiāng jiāng jūn. lì shěn qìng zhī gōng guǎng líng chéng, tiān shēng tuī chē sāi qiàn, lǜ shù bǎi rén xiān dēng xī běi jiǎo, jìng zhì chéng shàng. zéi wèi zhòng shān duàn gōng dào, kǔ zhàn yí rì, bù bá, nǎi hái. zhào yuē: tiān shēng shǐ shòu róng rèn, fǔ zào kòu lěi, ér tóu lún yuè qiàn, lǜ guǒ xiān téng, xiāo zhuàng zhī qì, jiā tàn wú yǐ. kě qiě cì bù qiān pǐ, yǐ lì zhòng xiào. dà míng mò, wèi yì yáng tài shǒu. tài zōng tài shǐ chū, yǔ yīn yǎn tóng nì, biān chéng lìng sù sēng hù qǐ yì tǎo zhǎn zhī.
天與弟天生,少為隊將,十人同火。屋後有一大坑,廣二丈余,十人共跳之皆 渡,唯天生墜坑。天生乃取實中苦竹,剡其端使利,交橫布坑內,更呼等類共跳, 並畏懼不敢。天生曰:「我向已不渡,今者必墜此坑中。丈夫跳此不渡,亦何須活。」 乃復跳之,往反十餘,曾無留礙,眾並嘆服。以兄死節,為世祖所留心,稍至西陽 王子尚撫軍參軍,加龍驤將軍。隸沈慶之攻廣陵城,天生推車塞塹,率數百人先登 西北角,徑至城上。賊為重柵斷攻道,苦戰移日,不拔,乃還。詔曰:「天生始受 戎任,甫造寇壘,而投輪越塹,率果先騰,驍壯之氣,嘉嘆無已。可且賜布千匹, 以厲眾校。」大明末,為弋陽太守。太宗泰始初,與殷琰同逆,邊城令宿僧護起義 討斬之。
xǔ zhāo xiān, yì xìng rén yě. shū fù zhào zhī, zuò shì xì yù, qī nián bù pàn. zǐ zhí èr shí xǔ rén, zhāo xiān jiā zuì pín báo, zhuān dú liào sù, wú rì zài jiā. xiǎng kuì zhào zhī, mò fēi zhēn xīn, jiā chǎn jì jǐn, mài zhái yǐ chōng zhī. zhào zhī zhū zi juàn dài, zhāo xiān wú yǒu xiè xī, rú shì qī zài. shàng shū shěn yǎn zhī jiā qí cāo xíng, zhào zhī shì yóu cǐ dé shì. zhāo xiān jiù fū qī bìng yì bìng sǐ wáng, jiā pín wú yǐ bìn sòng, zhāo xiān mài yī wù yǐ yíng bìn zàng. jiù zǐ sān rén bìng yòu, shàn hù jiē dé chéng zhǎng. zhāo xiān fù mǔ jiē lǎo bìng, jiā wú tóng yì, jié lì zhì yǎng, gān zhǐ bì cóng, zōng dǎng jiā qí xiào xíng. yōng zhōu cì shǐ liú zhēn dào bǎn wèi zhēng lǔ cān jūn, zhāo xiān yǐ qīn lǎo bù jiù. běn yì bǔ zhǔ bù, zhāo xiān yǐ shū wèi shì, yòu gù cí. yuán jiā chū, xī yáng dǒng yáng wǔ shì tóng cái, wèi xiāng yì suǒ měi. huì jī yáo yín, shì qīn zhì xiào, xiào jiàn chū, yáng zhōu pì wén xué cóng shì, bù jiù.
許昭先,義興人也。叔父肇之,坐事系獄,七年不判。子侄二十許人,昭先家 最貧薄,專獨料訴,無日在家。餉饋肇之,莫非珍新,家產既盡,賣宅以充之。肇 之諸子倦怠,昭先無有懈息,如是七載。尚書沈演之嘉其操行,肇之事由此得釋。 昭先舅夫妻並疫病死亡,家貧無以殯送,昭先賣衣物以營殯葬。舅子三人並幼,贍 護皆得成長。昭先父母皆老病,家無僮役,竭力致養,甘旨必從,宗黨嘉其孝行。 雍州刺史劉真道板為征虜參軍,昭先以親老不就。本邑補主簿,昭先以叔未仕,又 固辭。元嘉初,西陽董陽五世同財,為鄉邑所美。會稽姚吟,事親至孝,孝建初, 揚州辟文學從事,不就。
yú qí mín, jìn líng jìn líng rén yě. shǎo yǒu xiào xíng, wèi yì shū lì. fù zhí, dà míng èr nián, zài jiā bìng wáng, jiā rén yǐ fù bìng bào zhī. xìn wèi zhì, qí mín wèi rén yuē: bǐ zhě ròu tòng xīn fán, yǒu ruò gē jié, jū cháng huáng hài, bì yǒu yì gù. xìn xún zhì, biàn guī, sì bǎi yú lǐ, yī rì ér zhì. zhì mén, fāng xiáng fù sǐ, hào yǒng tòng jué, liáng jiǔ nǎi sū. wèn mǔ: fù suǒ yí yán. mǔ yuē: rǔ fù lín zhōng, hèn bù jiàn rǔ. yuē: xiāng jiàn hé nán. yú shì hào jiào bìn suǒ, xū yú biàn jué. zhōu jùn shàng yán, yǒu sī zòu yuē: shōu xián jīng shàn, wàn dài wú shū, xīn zhì zì tiān, gǔ jīn qǐ yì. qí mín zhì xìng yóu zhōng, qíng fēi wài gǎn, chún qíng níng zhì, shēn xīn tiān chè, guì xùn yí zhǐ, yī tòng yǔn wáng. suī jī yì cān chái, ér chéng jūn qiū zhào. fāng jīn shèng wù biāo bèi, yí gé huá xià, shí nǎi fēng chún yǐ lǐ, zhì běn wéi xiào, líng xiáng guī yīng, qí dào xiān zhāng. qí mín yuè zì máng lì, xíng guàn shēng pǐn, jīng lǘ biǎo mù, yǔn chū zài zī. gǎi qí lǐ wèi xiào yì lǐ, juān zū bù, cì qí mǔ gǔ bǎi hú.
余齊民,晉陵晉陵人也。少有孝行,為邑書吏。父殖,大明二年,在家病亡, 家人以父病報之。信未至,齊民謂人曰:「比者肉痛心煩,有若割截,居常遑駭, 必有異故。」信尋至,便歸,四百餘里,一日而至。至門,方詳父死,號踴慟絕, 良久乃蘇。問母:「父所遺言。」母曰:「汝父臨終,恨不見汝。」曰:「相見何 難。」於是號叫殯所,須臾便絕。州郡上言,有司奏曰:「收賢旌善,萬代無殊, 心至自天,古今豈異。齊民至性由中,情非外感,淳情凝至,深心天徹,跪訊遺旨, 一慟殞亡。雖跡異參、柴,而誠均丘、趙。方今聖務彪被,移革華夏,實乃風淳以 禮,治本惟孝,靈祥歸應,其道先彰。齊民越自氓隸,行貫生品,旌閭表墓,允出 在茲。」改其里為孝義里,蠲租布,賜其母谷百斛。
sūn jí, péng chéng péng chéng rén yě. shì zǔ dà míng wǔ nián, fā sān wǔ dīng, dì sà yīng chōng xíng, zuò wéi qī bù zhì. yī zhì, jūn fǎ, rén shēn fù yù. wèi jí jié jìng, jí yì jùn cí: bù rěn lìng dāng yī mén zhī kǔ, qǐ yǐ shēn dài sà. sà yòu cí liè: mén hù bù jiàn, zuì yīng zhì cǐ, kuáng yú fàn fǎ, shí shì sà shēn, zì yīng yī fǎ shòu lù. xiōng dì shǎo gū, sà sān suì shī fù, yī shēng shì lài, wéi zài zhǎng xiōng xiōng suī kě chuí mǐn, yǒu hé xīn chù shì. tài shǒu zhāng dài yí qí bù shí, yǐ jí sà gè zhì yī chù, yǔ jí yún: yǐ wèi zī xiáng, tīng qí xiāng dài. jí yán sè shén yuè, dá yún: dé ěr, dàn zé wèi bù sǐ. yòu yǔ sà, yì xīn rán yuē: sǐ zì fēn gān, dàn lìng xiōng miǎn, sà yǒu hé hèn! jí qī xǔ yòu jì yǔ shǔ jí: jūn dāng mén hù, qǐ kě wěi zuì xiǎo láng. qiě dà jiā lín wáng, yǐ xiǎo láng shǔ jūn, jìng wèi qī qǔ, jiā dào bù lì, jūn yǐ yǒu èr ér, sǐ fù hé hèn. dài yī shì biǎo shàng, shì zǔ zhào yuē: jí sà máng lì, jié xíng kě zhēn, tè yuán zuì. zhōu jiā pì mìng, bìng cì xǔ bó èr shí pǐ.
孫棘,彭城彭城人也。世祖大明五年,發三五丁,弟薩應充行,坐違期不至。 依制,軍法,人身付獄。未及結竟,棘詣郡辭:「不忍令當一門之苦,乞以身代薩。」 薩又辭列:「門戶不建,罪應至此,狂愚犯法,實是薩身,自應依法受戮。兄弟少 孤,薩三歲失父,一生恃賴,唯在長兄;兄雖可垂愍,有何心處世。」太守張岱疑 其不實,以棘、薩各置一處,語棘云:「已為諮詳,聽其相代。」棘顏色甚悅,答 云:「得爾,旦則為不死。」又語薩,亦欣然曰:「死自分甘,但令兄免,薩有何 恨!」棘妻許又寄語屬棘:「君當門戶,豈可委罪小郎。且大家臨亡,以小郎屬君, 竟未妻娶,家道不立,君已有二兒,死復何恨。」岱依事表上,世祖詔曰:「棘、 薩氓隸,節行可甄,特原罪。」州加辟命,並賜許帛二十匹。
xiān shì, xīn cài xú yuán qī xǔ, nián èr shí yī, sàng fū, zi zhēn nián sān suì, fù lǎn mǐn qí nián shào, yǐ gèng shì tóng xiàn zhāng mǎi. xǔ zì shì bù xíng, fù bī zài sòng mǎi. xǔ zì jīng qì jué, jiā rén bēn fù, liáng jiǔ nǎi sū. mǎi zhī bù kě duó, yè sòng hái lǎn. xǔ guī xú shì, yǎng yuán fù jì. yuán jiā zhōng, nián bā shí yú, zú.
先是,新蔡徐元妻許,年二十一,喪夫,子甄年三歲,父攬愍其年少,以更適 同縣張買。許自誓不行,父逼載送買。許自經氣絕,家人奔赴,良久乃蘇。買知不 可奪,夜送還攬。許歸徐氏,養元父季。元嘉中,年八十餘,卒。
tài zōng tài shǐ èr nián, zhǎng chéng xī qìng sī shā tóng xiàn qián zhòng qī. zhòng qī zi yán qìng shǔ yì zài dōu, wén fù sǐ, chí hái, yú gēng pǔ dài féng qìng sī, shǒu rèn shā zhī, zì xì wū chéng xiàn yù. wú xìng tài shǒu xī yóng biǎo bù jiā zuì, xǔ zhī.
太宗泰始二年,長城奚慶思殺同縣錢仲期。仲期子延慶屬役在都,聞父死,馳 還,於庚浦埭逢慶思,手刃殺之,自系烏程縣獄。吳興太守郗顒表不加罪,許之。
hé zǐ píng, lú jiāng qián rén yě. zēng zǔ kǎi, jìn shì zhōng. zǔ yǒu, huì jī wáng dào zǐ biāo qí zī yì cān jūn. fù zi xiān, jiàn ān tài shǒu. zǐ píng shì jū huì jī, shǎo yǒu zhì xíng, jiàn chēng yú xiāng qū. shì mǔ zhì xiào. yáng zhōu pì cóng shì shǐ, yuè fèng dé bái mǐ, zhé huò shì sù mài. rén huò wèn yuē: suǒ lì wú jǐ, hé zú wèi fán? zǐ píng yuē: zūn lǎo zài dōng, bù bàn cháng dé shēng mǐ, hé xīn dú xiǎng bái càn. měi yǒu zèng xiān yáo zhě, ruò bù kě jì zhì qí jiā, zé bù kěn shòu.
何子平,廬江灊人也。曾祖楷,晉侍中。祖友,會稽王道子驃騎諮議參軍。父 子先,建安太守。子平世居會稽,少有志行,見稱於鄉曲。事母至孝。揚州辟從事 史,月俸得白米,輒貨市粟麥。人或問曰:「所利無幾,何足為煩?」子平曰: 「尊老在東,不辦常得生米,何心獨饗白粲。」每有贈鮮餚者,若不可寄致其家, 則不肯受。
mǔ běn cè shù, jí zhù shī shí, nián wèi jí yǎng, ér jí nián yǐ mǎn, biàn qù zhí guī jiā. shí zhèn jūn jiāng jūn gù jì zhī wèi zhōu shàng gāng, wèi yuē: zūn shàng nián shí wèi bā shí, qīn gù suǒ zhī. zhōu zhōng chà yǒu wēi lù, dāng qǐ xiāng liú. zǐ píng yuē: gōng jiā zhèng qǔ xìn huáng jí, jí nián jì zhì, biàn yīng fú shì sī tíng, hé róng yǐ shí nián wèi mǎn, gǒu mào róng lì. qiě guī yǎng zhī yuàn, yòu qiè wēi qíng. jì zhī yòu quàn lìng yǐ mǔ lǎo qiú xiàn, zǐ píng yuē: shí wèi jí yǎng, hé jiǎ yǐ xī lù. jì zhī yì zhòng zhī. jì guī jiā, jié shēn yùn lì, yǐ gěi gōng yǎng.
母本側庶,籍註失實,年未及養,而籍年已滿,便去職歸家。時鎮軍將軍顧覬 之為州上綱,謂曰:「尊上年實未八十,親故所知。州中差有微祿,當啟相留。」 子平曰:「公家正取信黃籍,籍年既至,便應扶侍私庭,何容以實年未滿,苟冒榮 利。且歸養之願,又切微情。」覬之又勸令以母老求縣,子平曰:「實未及養,何 假以希祿。」覬之益重之。既歸家,竭身運力,以給供養。
yuán jiā sān shí nián, yuán xiōng shì nì, ān dōng jiāng jūn suí wáng dàn rù tǎo, yǐ wèi xíng cān jūn. zǐ píng yǐ xiōng nì miè lǐ, pǔ tiān tóng fèn, gù fèi jǐ shòu zhí, shì níng, zì jiě. yòu chú fèng cháo qǐng, bù jiù. mò chú wú jùn hǎi yú lìng, xiàn lù wéi yǐ yǎng mǔ yī shēn, ér qī zǐ bù fàn yī háo. rén huò yí qí jiǎn báo, zǐ píng yuē: xī lù běn zài yǎng qīn, bù zài wèi jǐ. wèn zhě cán ér tuì. mǔ sàng qù guān, āi huǐ yú lǐ, měi zhì kū yǒng, dùn jué fāng sū. zhí dà míng mò, dōng shì jī huāng, jì yǐ shī xuán, bā nián bù dé yíng zàng, zhòu yè hào jué pǐ yǒng, bù què é qǐng, jiào mù zhī yīn, cháng rú tǎn kuò zhī rì. dōng bù yī xù, shǔ bì qīng liáng, rì yǐ shù hé mǐ wèi zhōu, bù jìn yán cài. suǒ jū wū bài, bù bì yǔ rì, xiōng zi bó xìng cǎi fá máo zhú, yù wèi qì zhì, zǐ píng bù kěn, yuē: wǒ qíng shì wèi shēn, tiān dì yī zuì rén ěr, wū hé yí fù. cài xìng zōng wèi huì jī tài shǒu, shén jiā jīng shǎng. tài shǐ liù nián, wèi yíng zhǒng guǒ. zǐ píng jū sàng huǐ shén, kùn jí yú jiǔ, jí zhì miǎn sàng, zhī tǐ dài bù xiāng shǔ. yòu chí cāo jiǎn, dūn lì míng xíng, suī chù àn shì, rú jiē dà bīn. xué yì jiān míng, chù zhī yǐ mò, ān pín shǒu shàn, bù qiú róng jìn, hǎo tuì zhī shì, mí yǐ guì zhī. shùn dì shēng míng yuán nián, zú, shí nián liù shí.
元嘉三十年,元兇弒逆,安東將軍隨王誕入討,以為行參軍。子平以凶逆滅理, 普天同奮,故廢己受職,事寧,自解。又除奉朝請,不就。末除吳郡海虞令,縣祿 唯以養母一身,而妻子不犯一毫。人或疑其儉薄,子平曰:「希祿本在養親,不在 為己。」問者慚而退。母喪去官,哀毀逾禮,每至哭踴,頓絕方蘇。值大明末,東 士饑荒,繼以師旋,八年不得營葬,晝夜號絕擗踴,不闋俄頃,叫慕之音,常如袒 括之日。冬不衣絮,暑避清涼,日以數合米為粥,不進鹽菜。所居屋敗,不蔽雨日, 兄子伯興採伐茅竹,欲為葺治,子平不肯,曰:「我情事未申,天地一罪人耳,屋 何宜覆。」蔡興宗為會稽太守,甚加旌賞。泰始六年,為營冢槨。子平居喪毀甚, 困瘠逾久,及至免喪,支體殆不相屬。幼持操檢,敦厲名行,雖處暗室,如接大賓。 學義堅明,處之以默,安貧守善,不求榮進,好退之士,彌以貴之。順帝升明元年, 卒,時年六十。
shǐ chén yuē: hàn shì shì wù zhì shēn, gù zhōng xiào chéng sú, zhì hū chéng xuān fú miǎn, fēi cǐ mò yóu. jìn sòng yǐ lái, fēng shuāi yì quē, kè shēn lì xíng, shì báo gāo yú. ruò fú xiào lì guī tíng, zhōng bèi shǐ cè, duō fā gōu quǎn zhī zhōng, fēi chū yī zān zhī xià. yǐ cǐ ér yán shēng jiào, bù yì qīng dài fū zhī chǐ hū!
史臣曰:漢世士務治身,故忠孝成俗,至乎乘軒服冕,非此莫由。晉、宋以來, 風衰義缺,刻身厲行,事薄膏腴。若夫孝立閨庭,忠被史策,多發溝畎之中,非出 衣簪之下。以此而言聲教,不亦卿大夫之恥乎!