wáng sēng dá yán jùn
王僧达、颜竣
wáng sēng dá, láng yá lín yí rén, tài bǎo hóng shǎo zǐ. xiōng xī, zhì nè fá fēng cǎi. tài zǔ wén sēng dá zǎo huì, zhào jiàn yú dé yáng diàn, wèn qí shū xué jí jiā shì, yìng duì xián mǐn, shàng shén zhī zhī, qī yǐ lín chuān wáng yì qìng nǚ.
王僧达,琅邪临沂人,太保弘少子。兄锡,质讷乏风采。太祖闻僧达蚤慧,召 见于德阳殿,问其书学及家事,应对闲敏,上甚知之,妻以临川王义庆女。
shǎo hào xué, shàn zhǔ wén. nián wèi èr shí, yǐ wéi shǐ xīng wáng jùn hòu jūn cān jūn, qiān tài zǐ shè rén. zuò shǔ jí, yú yáng liè qiáo guān dòu yā, wèi yǒu sī suǒ jiū, yuán bù wèn. xìng hǎo yīng quǎn, yǔ lǘ lǐ shào nián xiāng chí zhú, yòu gōng zì tú niú. yì qìng wén rú cǐ, lìng zhōu xuán shā mén huì guān zào ér guān zhī. sēng dá chén shū mǎn xí, yǔ lùn wén yì, huì guān chóu dá bù xiá, shēn xiāng chèn měi. yǔ xī bù xié, sù jiā pín, qiú jùn, tài zǔ yù yǐ wéi qín jùn, lì bù láng yǔ bǐng zhī yuē: " wáng hóng zi jì bù yí zuò qín jùn, sēng dá yì bù kān lì mín." nǎi zhǐ. xún qiān tài zǐ xiǎn mǎ, mǔ yōu qù zhí. xiōng xī bà lín hǎi jùn hái, sòng gù jí fèng lù bǎi wàn yǐ shàng, sēng dá yī xī lìng nú niǎn qǔ, wú fù suǒ yú. fú què, wèi xuān chéng tài shǒu. xìng hǎo yóu liè, ér shān jùn wú shì, sēng dá sì yì chí chěng, huò sān wǔ rì bù guī, shòu cí sòng duō zài liè suǒ. mín huò xiāng féng bù shí, wèn fǔ jūn suǒ zài, sēng dá yuē:" jìn zài hòu." yuán jiā èr shí bā nián chūn, suǒ lǔ kòu bī, dū yì wēi jù, sēng dá qiú rù wèi jīng shī, jiàn xǔ. zéi tuì, yòu chú xuān chéng tài shǒu, qǐng zhī, xǐ rèn yì xīng.
少好学,善属文。年未二十,以为始兴王浚后军参军,迁太子舍人。坐属疾, 于杨列桥观斗鸭,为有司所纠,原不问。性好鹰犬,与闾里少年相驰逐,又躬自屠 牛。义庆闻如此,令周旋沙门慧观造而观之。僧达陈书满席,与论文义,慧观酬答 不暇,深相称美。与锡不协,诉家贫,求郡,太祖欲以为秦郡,吏部郎庾炳之曰: “王弘子既不宜作秦郡,僧达亦不堪莅民。”乃止。寻迁太子洗马,母忧去职。兄 锡罢临海郡还,送故及奉禄百万以上,僧达一夕令奴辇取,无复所余。服阕,为宣 城太守。性好游猎,而山郡无事,僧达肆意驰骋,或三五日不归,受辞讼多在猎所。 民或相逢不识,问府君所在,僧达曰:“近在后。”元嘉二十八年春,索虏寇逼, 都邑危惧,僧达求入卫京师,见许。贼退,又除宣城太守,顷之,徙任义兴。
sān shí nián, yuán xiōng shì lì, shì zǔ rù tǎo, pǔ xí zhū zhōu jùn yòu fú jùn fā bīng, sēng dá wèi zhī suǒ cóng. kè shuō zhī yuē:" fāng jīn xìn nì tāo tiān, gǔ jīn wèi yǒu, wèi jūn jì, mò ruò chéng yì shī zhī xí, yí gào bàng jùn, shǐ gōng yán zhī shì, míng shì huò fú, gǒu zài yǒu xīn, shuí bù xiǎng yìng, cǐ cè shàng yě. rú qí bù néng, kě gōng lǜ xiàng yì zhī tú, xiáng zé shuǐ lù zhī biàn, zhì shēn nán guī, yì qí cì yě." sēng dá nǎi zì hòu dào nán bēn, féng shì zǔ yú què tóu, jí mìng wèi zhǎng shǐ, jiā zhēng lǔ jiāng jūn. chū, shì zǔ fā xún yáng, shěn qìng zhī wèi rén yuē:" wáng sēng dá bì lái fù yì." rén wèn qí suǒ yǐ, qìng zhī yuē:" lǔ mǎ yǐn jiāng, wáng chū fù nàn, jiàn zài xiān dì qián, yì lùn kāi zhāng, zhí yì míng jué, yǐ cǐ yán zhī, qí zhì bì yě."
三十年,元凶弑立,世祖入讨,普檄诸州郡;又符郡发兵,僧达未知所从。客 说之曰:“方今衅逆滔天,古今未有,为君计,莫若承义师之檄,移告傍郡,使工 言之士,明示祸福,苟在有心,谁不响应,此策上也。如其不能,可躬率向义之徒, 详择水陆之便,致身南归,亦其次也。”僧达乃自候道南奔,逢世祖于鹊头,即命 为长史,加征虏将军。初,世祖发寻阳,沈庆之谓人曰:“王僧达必来赴义。”人 问其所以,庆之曰:“虏马饮江,王出赴难,见在先帝前,议论开张,执意明决, 以此言之,其至必也。”
shàng jí wèi, yǐ wéi shàng shū yòu pú yè, xún chū wèi shǐ chí jié nán mán xiào wèi, jiā zhēng lǔ jiāng jūn. shí nán jùn wáng yì xuān qiú liú jiāng líng, nán mán bù jiě, bù chéng háng. réng bǔ hù jūn jiāng jūn. sēng dá zì fù cái dì, wèi dāng shí mò jí. shàng chū jiàn zuò, jí jū duān yòu, yī èr nián jiān, biàn wàng zǎi xiàng. jí wèi hù jūn, bù dé zhì, nǎi qǐ qiú xú zhōu, yuē:
上即位,以为尚书右仆射,寻出为使持节、南蛮校尉,加征虏将军。时南郡王 义宣求留江陵,南蛮不解,不成行。仍补护军将军。僧达自负才地,谓当时莫及。 上初践阼,即居端右,一二年间,便望宰相。及为护军,不得志,乃启求徐州,曰:
chén shuāi suǒ yú shēng, féng chén jí yè, xiān dì zhuī niàn gōng chén, juàn jí yí jiàn, shì duǎn juān lòu, bù cè chóu cǎi, cóng guān wěi hè, shí yǒu yī zài. zǎo píng qìng tài, tuō qīn shèng míng, ér yǒu zhì yú xué, wú dú jiàn zhī mǐn, yǒu wù zài shēn, wú piān jiàn zhī shí, gù bù zú jiàn yán shì zhì, bèi biàn shí yí. qiè yǐ tiān ēn bù kě zhōng bào, shī sù nán kě jiǔ chù, gù chāng kuáng wú miù, měi chén suǒ huái.
臣衰索余生,逢辰藉业,先帝追念功臣,眷及遗贱,饰短捐陋,布策稠采,从 官委褐,十有一载。早凭庆泰,脱亲盛明,而有志于学,无独见之敏,有务在身, 无偏鉴之识,固不足建言世治,备辨时宜。窃以天恩不可终报,尸素难可久处,故 猖狂芜谬,每陈所怀。
bì xià xiào chéng fā zhōng, yì shùn dòng wù, zì lóng fēi yǐ lái, shí yīng jiǔ fú tóng huān, sān guāng zài lǎng. ér chén jiǎ shì xiàng lǐ, jiè tīng mín yáo, lí máng wéi wéi, wèi dì qí gǎn, yuǎn jìn fēng yì, bù huò shāo jìn, chén suǒ yòng sù xiāo jí shǒu, wù mèi jiù xīn zhě yě. chén qǔ zhī qián zài, pì zhī yú jīn. dāng hàn wén zhī shí, kě wèi jí yǐ chéng zhī yè, jù jì ān zhī yùn, zhòng yǐ bù yī fēi shí, yōu qín zhì dào, ér jiǎ yì pī lù nǎi chéng, yóu yǒu tàn kū zhī jiàn. kuàng jīn chéng diān pèi, wàn jī wéi shǐ, ēn wèi jí pǔ, xìn wèi huáng zhōu. chén yòu wén qián dá yǒu yán, tiān xià, zhòng qì yě, yī ān bù kě zú wēi, yī wēi yì bù kě zú ān. bì xià shén sī yuān tōng, yì dāng jiàn zhī shèng lǜ.
陛下孝诚发衷,义顺动物,自龙飞以来,实应九服同欢,三光再朗。而臣假视 巷里,借听民谣,黎氓囗囗,未缔其感,远近风议,不获稍进,臣所用夙宵疾首, 寤寐疚心者也。臣取之前载,譬之于今。当汉文之时,可谓藉已成之业,据既安之 运,重以布衣菲食,忧勤治道,而贾谊披露乃诚,犹有叹哭之谏。况今承颠沛,万 机惟始,恩未及普,信未遑周。臣又闻前达有言,天下,重器也,一安不可卒危, 一危亦不可卒安。陛下神思渊通,亦当鉴之圣虑。
qiè wèi dāng jīn zhī wù, wéi zài wàn yǒu wéi jǐ, jiā guó tóng yōu, yǔn bǐ shù xīn, cóng mín zhī yù. mín yǒu zī mò zhī shēng, jūn biǎo nà huáng zhī zhì. xià yǒu qiān bì zhī kǔ, shàng wú chǐ yù zhī qíng. yòu yīng guān zhuó qí cái, jué chóu qí wàng, yǔ shī bù shǎng, níng shī bù xíng. zhì ruò shū rèn zhòng sī, fān hàn yào zhèn, zhì luàn yōu jì, dòng jìng suǒ guī, bǎi dù wéi xīn, huò kě yīn ér fú gé, shì zài shì yí, wú huò dìng qí chū chù. tiān xià duō cái, zài suǒ yòng zhī.
窃谓当今之务,惟在万有为己,家国同忧,允彼庶心,从民之欲。民有咨瘼之 声,君表纳隍之志。下有愆弊之苦,上无侈豫之情。又应官酌其才,爵畴其望,与 失不赏,宁失不刑。至若枢任重司,籓捍要镇,治乱攸寄,动静所归,百度惟新, 或可因而弗革,事在适宜,无或定其出处。天下多才,在所用之。
chén fēi wéi jì guān shì lù, miù shí qí nán, jí zhī yú shēn, xiáng jiàn qí bì. hé zhě? chén suī dé miǎn qiáng miàn, shū bù rù yú xué wǔ, xíng wú qiān lì, zì wú jìn yú cái néng, zhí yǐ yìn tuō mén shì, sù liè róng chǐ. qiě jìn suī bēn bèng jiāng lù, guī mìng nán quē, jìng hé gōng xiào, kě yǐ shū shǎng. ér pín chū nèi chǒng, bì xià chóu móu shù xún zhī zhōng, lèi fā míng zhào. zì fēi cái lüè yǒu sù, shēng shí xiàng rèn, qǐ kě wén ér fú jīng, lǚ ér wú jù. gù yí tuì shěng shēn fèn, shí ēn zhī hòu, bù zhī bào dá, dāng zài hé qī. fū jiàn wēi zhì mìng, sǐ ér hòu yǐ, jiē yīn qín qián gào, zhòng qí wàng shēng. chén gǎn xiān shèng gé yán, sī zài bì xiào zhī dì, shǐ shēng huò qí zhì, sǐ dé qí suǒ. rú shǐ chén xiǎng hòu lù, jū zhòng róng, yī hú zuò xióng, ér wú shì yú shì zhě, gù suǒ bù néng ān yě.
臣非惟寄观世路,谬识其难,即之于身,详见其弊。何者?臣虽得免墙面,书 不入于学伍,行无愆戾,自无近于才能,直以廕托门世,夙列荣齿。且近虽奔迸江 路,归命南阙,竟何功效,可以书赏。而频出内宠,陛下绸缪数旬之中,累发明诏。 自非才略有素,声实相任,岂可闻而弗惊,履而无惧。固宜退省身分,识恩之厚, 不知报答,当在何期。夫见危致命,死而后已,皆殷勤前诰,重其忘生。臣感先圣 格言,思在必效之地,使生获其志,死得其所。如使臣享厚禄,居重荣,衣狐坐熊, 而无事于世者,固所不能安也。
jīn sì yí yóu jǐng, guó wèi wàng zhàn, biàn fā xiōng guǐ, yóu yí cái fáng. jiān zhě tiān bīng wèi huò, yǐ sì qí qīng hàn zhī xīn, kǒng róng dí tān lán, yóu huái fěi xùn. tuō yǐ shén zhōu zàn rǎo, zhōng xià bīng jī, róng huò yóu hún sāi nèi, zhòng kuī biān lěi. qiě gāo qiū zài jié, hú mǎ xìng wēi, yí tú qí yì, zǎo wèi zhī suǒ. chén měi yī rì sān xǐng, zhì zài bào xiào, yuǎn jìn xiǎo dà, gù qí suǒ ān, shòu xiào piān fāng, dé sī zhě zé lǜ zhī suǒ bàn, qíng yǒu bù yí. ruò shǒu tǒng jūn zhèng, dǒng lēi tiān bīng, jì cái suǒ bù zhōu, shí chéng yì fēi yuàn. bì xià jīn liàng yǐ hòu, yuàn fù qū tǐ cǐ xīn. hù jūn zhī rèn, chén bù gǎn chù, péng chéng jūn fǔ, jí shí guò lì. qiě chén běn zài qū chí, fēi xī chóng xiǎn, qīng zhì xiǎo hào, zú yǐ zì ān. yuàn chuí jiàn shù, tè cì shēn jiǎng, zé nèi wài róng hé, cún méi míng fēn.
今四夷犹警,国未忘战,辫发凶诡,尤宜裁防。间者天兵未获,已肆其轻汉之 心,恐戎狄贪惏,犹怀匪逊。脱以神州暂扰,中夏兵饥,容或游魂塞内,重窥边垒。 且高秋在节,胡马兴威,宜图其易,蚤为之所。臣每一日三省,志在报效,远近小 大,顾其所安,受效偏方,得司者则虑之所办,情有不疑。若首统军政,董勒天兵, 既才所不周,实诚亦非愿。陛下矜谅已厚,愿复曲体此心。护军之任,臣不敢处, 彭城军府,即时过立。且臣本在驱驰,非希崇显,轻智小号,足以自安。愿垂鉴恕, 特赐申奖,则内外荣荷,存没铭分。
shàng bù xǔ. sēng dá sān qǐ gù chén, shàng shén bù shuō. yǐ wéi zhēng lǔ jiāng jūn wú jùn tài shǒu. qī suì wǔ qiān, sēng dá mí bù dé yì. wú guō xī tái sì duō fù shā mén, sēng dá qiú xū bù chēng yì, nǎi qiǎn zhǔ bù gù kuàng lǜ mén yì jié sì nèi shā mén zhú fǎ yáo, de shù bǎi wàn. jīng jiāng fǎn pàn, jiā sēng dá zhì zuǒ lǐng bīng, tái fú tīng zhì qiān rén, ér zhé lì sān shí duì, duì bā shí rén. yòu lì zhái yú wú, duō yì gōng lì. zuò miǎn guān.
上不许。僧达三启固陈,上甚不说。以为征虏将军、吴郡太守。期岁五迁,僧 达弥不得意。吴郭西台寺多富沙门,僧达求须不称意,乃遣主簿顾旷率门义劫寺内 沙门竺法瑶,得数百万。荆、江反叛,加僧达置佐领兵,台符听置千人,而辄立三 十队,队八十人。又立宅于吴,多役公力。坐免官。
chū, sēng dá wèi tài zǐ xiǎn mǎ, zài dōng gōng, ài niàn jūn rén zhū líng bǎo, jí chū wèi xuān chéng, líng bǎo yǐ zhǎng, sēng dá zhà liè sǐ wáng, jì xuān chéng zuǒ yǒng zhī jí, zhù yǐ wéi jǐ zi, gǎi míng yuán xù, qǐ tài zǔ yǐ wéi wǔ líng guó diǎn wèi lìng, yòu yǐ bǔ jìng líng guó diǎn shū lìng, jiàn píng guó zhōng jūn jiāng jūn. xiào jiàn yuán nián chūn, shì fā, yòu jiā jìn gù. shàng biǎo chén xiè yún:" bù néng yīn yī zuǒ yòu, qīng yì quán guì." shàng yù nù. sēng dá zú zi què nián shào, měi zī róng, sēng dá yǔ zhī sī kuǎn. què shū fù xiū wèi yǒng jiā tài shǒu, dāng jiāng què zhī jùn, sēng dá yù bī liú zhī, què zhī qí yì, bì bù fù wǎng. sēng dá dà nù, qián yú suǒ zhù wū hòu zuò dà kēng, yù yòu què lái bié, yīn shā ér mái zhī. cóng dì sēng qián zhī qí móu, jìn ā nǎi zhǐ. yù shǐ zhōng chéng liú yǔ zòu qǐng shōu zhì, shàng bù xǔ.
初,僧达为太子洗马,在东宫,爱念军人硃灵宝,及出为宣城,灵宝已长,僧 达诈列死亡,寄宣城左永之籍,注以为己子,改名元序,启太祖以为武陵国典卫令, 又以补竟陵国典书令,建平国中军将军。孝建元年春,事发,又加禁锢。上表陈谢 云:“不能因依左右,倾意权贵。”上愈怒。僧达族子确年少,美姿容,僧达与之 私款。确叔父休为永嘉太守,当将确之郡,僧达欲逼留之,确知其意,避不复往。 僧达大怒,潜于所住屋后作大坑,欲诱确来别,因杀而埋之。从弟僧虔知其谋,禁 呵乃止。御史中丞刘瑀奏请收治,上不许。
xiào jiàn sān nián, chú tài cháng, yì yóu bù yuè. qǐng zhī, shàng biǎo jiě zhí, yuē:
孝建三年,除太常,意尤不悦。顷之,上表解职,曰:
chén zì shěn yōng duǎn, shǎo quē huàn qíng, jiān sù bào zhòng jí, nián yuè shāo shén, shēng píng sù niàn, yuàn xián héng lú. xiān cháo zhuī yuǎn zhī ēn, zǎo jiàn róng chǐ. nǎng zhě yǐ qīn pín xū yǎng, mǐn miǎn cóng lù, jiě hè hòu fǔ, shí yǒu yú xún. é qiān shě rén, dài bù cháo zhí. shí wú yuán zuò yuè chén chǒng, shī jué jiā tíng, qíng jì èr sān, lǚ jīng wén qǐ, zhōng huò yǔn liàng, cì fǎn chū fú. hái sī wèi yòng, yòu zhuó wèi xiǎn mǎ, yì zhǐ yōu lóng, qí lìng qiě bài, xǔ yǒu jùn quē, dāng wù chǔ zhì. huì láng yá qiān gǎi, jí méng chì wǎng fǎn shén hàn, cí yòu yīn qín, lìng zhuāng chéng jí zì suí. líng bǎo wǎng nián lún fù zhǎng xī, yīn bǐ sàn shī, yǎng gǎn chén ēn, fǔ míng fú chǒng. chén xìn jī huò bìng, réng dīng jiān fá, liáo jí shì xī, jí méng dǎi wèn, jù qǐ yǐ fèng yíng qíng shì, fù jǔ wěi duō. cì lì xuān chéng, jí qí qióng zhì. zhòng chūn yí rèn, fāng dōng biàn zhí lǔ nán qīn. chén tiǎn tóng fèi fǔ, qíng wèi yì dòng, kǔ qiú hái dōu, shì wèi niǎn gǔ. zhì zhǐ zhī rì, róng qí yǐ qiān. zài jùn suī qiǎn, ér tān dé fēn le, fāng fú nóng yī, hái shì gēng mù, xuān chéng mín shù, yì quē jiàn qǐng. ěr shí chì wáng cóng xiōng sēng chuò xuān jiàn liú zhī zhǐ. àn jí guǎ rèn, yě xīn sù jī, réng fù qǐ kǔ qǐ qiě xuán rèn. hái wù wèi qī, wáng xiōng chén xī yǎn jiàn qì bèi, qǐ jiě bēn fù, cì dài jùn hái dōu, céng wèi yān jī, fù chú yì xīng.
臣自审庸短,少阙宦情,兼宿抱重疾,年月稍甚,生平素念,愿闲衡庐。先朝 追远之恩,早见荣齿。曩者以亲贫须养,黾勉从禄,解褐后府,十有余旬。俄迁舍 人,殆不朝直。实无缘坐阅宸宠,尸爵家庭,情计二三,屡经闻启,终获允亮,赐 反初服。还私未用,又擢为洗马,意旨优隆,其令且拜,许有郡缺,当务处置。会 琅邪迁改,即蒙敕往反神翰,慈诱殷勤,令装成即自随。灵宝往年沦覆长溪,因彼 散失,仰感沉恩,俯铭浮宠。臣衅积祸并,仍丁艰罚,聊及视息,即蒙逮问,具启 以奉营情事,负举猥多。赐莅宣城,极其穷踬。仲春移任,方冬便值虏南侵。臣忝 同肺腑,情为义动,苦求还都,侍卫辇毂。至止之日,戎旗已搴。在郡虽浅,而贪 得分了,方拂农衣,还事耕牧,宣城民庶,诣阙见请。尔时敕亡从兄僧绰宣见留之 旨。暗疾寡任,野心素积,仍附启苦乞且旋任。还务未期,亡兄臣锡奄见弃背,启 解奔赴,赐带郡还都,曾未淹积,复除义兴。
chén zì tiān fēi hǎi yǒng, qǐ jiǎ lín yì, tú sī héng shī, yǔ rì ér shēn. zì chǔ guān yǐ lái, wèi cháng yǒu juān háo zhī jī, léi jí àn jiù, yòu wú rén yī nuò. ér xìng xiá lín shuǐ, piān ài qín yú, yì qí suǒ tuō, dòng guāi zhì yào. gù shōu yá liǎn fēn, wú wàng é qǐng, shí yóu yǒu dài nán gōng, shàng zhuāng wèi lì, dōng jùn fèng qīng, xī shǎn lù zhòng. jù chén qí kěn, bèi zhí chū yuàn, qì zhì jiāng xiāng yuǎn jùn, yī èr nián zhōng, shù fǎn gēng zhī rì, liáng yào yǒu jì. jí méng liàng xǔ, dāng cì jīn zhuó.
臣自天飞海泳,岂假鳞翼,徒思横施,与日而深。自处官以来,未尝有涓毫之 积,羸疾暗疚,又无人一诺。而性狎林水,偏爱禽鱼,议其所托,动乖治要。故收 崖敛分,无忘俄顷,实由有待难供,上装未立,东郡奉轻,西陕禄重。具陈蕲恳, 备执初愿,气置江、湘远郡,一二年中,庶反耕之日,粮药有寄。即蒙亮许,当赐 矜擢。
zāo féng è yùn, tiān dì bēng lí, shì méng shèng cháo mén qíng zhī gù, jí zài chén shēn, fù hé shū shí, yì suī jūn chén, ēn yóu fù zǐ. chén chéng yōng bì, xīn guò cǎo mù, fèng huì zhī rì, bù jué juān shēn. dān qū ruò sì, qiān lǐ gòng qì, jì lí xiōng tú, dòng lín wēi jǐn, shēng wēi zhāo lù, bù chá rú sī, xìn shùn suǒ fú, dé huò quán jì, zài jiàn tiān dì, zhòng dǔ sān guāng. yú shí xiōng zi sēng liàng děng yōu jiǒng chǒu nì, jǐn shì yù hù, shān chuān xiǎn zǔ, jí xiōng lù sāi, yōu yuǎn zhī sī, shuí néng wù láo. cháng dǎn rú zú, shì qí gōng yuàn, fēn xīn guà fù, shí yì sī kǔ.
遭逢厄运,天地崩离,世蒙圣朝门情之顾,及在臣身,复荷殊识,义虽君臣, 恩犹父子。臣诚庸蔽,心过草木,奉讳之日,不觉捐身。单躯弱嗣,千里共气,继 罹凶涂,动临危尽,生微朝露,不察如丝,信顺所扶,得获全济,再见天地,重睹 三光。于时兄子僧亮等幽窘丑逆,尽室狱户,山川险阻,吉凶路塞,悠远之思,谁 能勿劳。尝胆濡足,是其公愿,分心挂腹,实亦私苦。
xìng shǔ shèng wǔ, kè fù dà yè, yǔ zhòu kuò qīng, sì biǎo jìng yàn. chén fù zǐ shū zhí, tóng huò tài chén, zào qíng zhuī xún, guī gǔ zhī běn, yù yǐ sǐ míng xīn, wù yǒu yú chén qíng yuàn yǐ zhǎn, bì nì xiàng shùn, zhōng gǔ cháng jié, zhì lì wú xiào, yǒu hé xūn yōng, ér pín fán ēn róng, dòng yú fèn cì. dàn hū bìng zhī rì, bù gǎn gù cí, gù tūn sù yú què zhǔ, yǐn kuì yú xīn tíng. jí yuán xiōng jì tiǎn, rén shén huò yì, duān yòu zhī shòu, jí jù chén qǐng. tiān cí yōu wò, měi yuè cháng lún, nán mán hù jūn, xún yuè sī shòu. chén sān xǐng fēi fèn, bì zhì gū fù, jū cháng qīng rèn, shàng jù wǎng mò, kuàng cān yào nèi zhí, chéng chǒng wài jī, qí qǔ fù zhé, bù jiǎ shí jiàn. gù pī chéng qǐ sù, biǎo shū xiāng shǔ, huò qǐ qīng gāo jiù bēi, huò yuàn yǐ xián yì yào, yán shì zhì kǔ, bō yú cí dú, chéng zhī gù lòu, dāng chù míng kē. qù suì wǎng nián, lèi fàn xíng jìn, lǐ wú shēn kě, zuì yǒu héng diǎn, xū huì cháo xù, cán lèi jiā yè, chén gān qí zhōng, wù yì qí jǐn. bì xià qì qí shēn xiá, jīn qí guì qī, yū lüè fǎ xiàn, qū xiāng quán yǎng. chén yī zhì zhī gǎn, kǒu cǐ hé wàng. lì yī ēn shēng, jiā yǐ jīn wèi, dāng shí zhèn jīng, shōu zú shī suǒ, běn wàng xián qíng, bù gǎn wén mìng. nèi lǜ yú jǐ, wài fǎng yú qīn, yǐ wéi tiān dì zhī rén, shī bù qī bào, zài zào zhī ēn, bù kě wàng shǔ. gù xǐ fú huī rǎng, dēng mù gāo lù, shàng chù shèng zé, xià gēng shēng chén, hé fāng lí tuì, xiá ěr gǎi guān. dàn tōu róng tuō xìng, hū yí cǐ suì, zì jiàn fáng zhǎng, zhuǎn bù kě níng, yí qí shěn fàng, zhì shì jù jǐn.
幸属圣武,克复大业,宇宙廓清,四表靖晏。臣父子叔侄,同获泰辰,造情追 寻,归骨之本,欲以死明心,误有余辰;情愿已展,避逆向顺,终古常节,智力无 效,有何勋庸,而频烦恩荣,动逾分次。但忽病之日,不敢固辞,故吞诉于鹊渚, 饮愧于新亭。及元凶既殄,人神获乂,端右之授,即具陈请。天慈优渥,每越常伦, 南蛮、护军,旬月私授。臣三省非分,必致孤负,居常轻任,尚惧网墨,况参要内 职,承宠外畿,其取覆折,不假识见。故披诚启诉,表疏相属,或乞轻高就卑,或 愿以闲易要,言誓致苦,播于辞牍,诚知固陋,当触明科。去岁往年,累犯刑禁, 理无申可,罪有恆典,虚秽朝序,惭累家业,臣甘其终,物议其尽。陛下弃其身瑕, 矜其贵戚,迂略法宪,曲相全养。臣一至之感,口此何忘。利伊恩升,加以今位, 当时震惊,收足失所,本忘闲情,不敢闻命。内虑于己,外访于亲,以为天地之仁, 施不期报,再造之恩,不可妄属。故洗拂灰壤,登沐膏露,上处圣泽,下更生辰, 合芳离蜕,遐迩改观。但偷荣托幸,忽移此岁,自见妨长,转不可宁,宜其沈放, 志事俱尽。
fú yuàn bì xià chéng tài shǐ zhī dé, jiā chéng wù zhī ēn, jí chén kuáng bì wèi zhì, dé yú róng cì zì yǐn, shèng cháo hòu zhōng shǐ zhī huì, gū chén bǎo bù mǐn zhī zé. fū ràng gōng wèi gāo, chén wú gōng ér ràng zhuān sù wèi měi, chén róng cǎi yǐ jī. yǐ shì qiú tuì, chéng yì kě mǐn. yòu qī zǐ wèi jū, gèng wú yú lèi, bì pú shí yú, cū yǒu tián rù, suì shí shì kè, zú jì cháo hūn. jiān bǐ rì xuàn mào gèng shén, fēng xū jiàn jù, còu lǐ hé bì, róng wèi hūn dǐ, xīn qì chōng ruò, shén zhì shuāi sàn, niàn cǐ gēn cī, bù zhī suì yuè. gōng sī chéng yuàn, yí méng liàng xǔ, qǐ xùn yú chén, yǐ zhōng suǒ yùn. bái shuǐ jiǎo rì, bù zú wèi pì, yuàn chuí jīn jiàn, āi shēn cǐ qǐng.
伏愿陛下承太始之德,加成物之恩,及臣狂蔽未至,得于荣次自引,圣朝厚终 始之惠,孤臣保不泯之泽。夫让功为高,臣无功而让;专素为美,臣荣采已积。以 是求退,诚亦可愍。又妻子为居,更无余累,婢仆十余,粗有田入,岁时是课,足 继朝昏。兼比日眩瞀更甚,风虚渐剧,凑理合闭,荣卫惛底,心气忡弱,神志衰散, 念此根疵,不支岁月。公私诚愿,宜蒙谅许,乞徇余辰,以终琐运。白水皎日,不 足为譬,愿垂矜鉴,哀申此请。
sēng dá wén zhǐ yì yáng, zhào fù mén xià. shì zhōng hé yǎn yǐ qí cí bù xùn, qǐ fù nán tái, yòu zuò miǎn guān. qǐng zhī, chú jiāng xià wáng yì gōng tài fù zhǎng shǐ lín huái tài shǒu, yòu xǐ tài zǎi zhǎng shǐ, tài shǒu rú gù. dà míng yuán nián, qiān zuǒ wèi jiāng jūn, lǐng tài zǐ zhōng shù zǐ. yǐ guī shùn gōng, fēng níng líng xiàn wǔ děng hóu. èr nián, qiān zhōng shū lìng.
僧达文旨抑扬,诏付门下。侍中何偃以其词不逊,启付南台,又坐免官。顷之, 除江夏王义恭太傅长史、临淮太守,又徙太宰长史,太守如故。大明元年,迁左卫 将军,领太子中庶子。以归顺功,封宁陵县五等侯。二年,迁中书令。
xiān shì, nán péng chéng fān xiàn mín gāo dū shā mén shì tán biāo dào fāng děng gòng xiāng kuáng huò, zì yán yǒu guǐ shén lóng fèng zhī ruì, cháng wén xiāo gǔ yīn, yǔ mò líng mín lán hóng qī děng móu wèi luàn. yòu yào jié diàn zhōng jiàng jūn miáo yǔn yuán wài sàn qí shì láng yán xīn zhī sī kōng cān jūn hǎn qiān zuǎn tài zǎi fǔ jiāng chéng nóng wáng tián děng, móu kè èr nián bā yuè yī rì yè qǐ bīng gōng gōng mén, chén yǎn tài zǎi jiāng xià wáng yì gōng, fēn bīng xí shā zhū dà chén, yǐ dū wèi tiān zǐ. shì fā jué, fán dǎng yǔ sǐ zhě shù shí rén.
先是,南彭城蕃县民高阇、沙门释昙标、道方等共相诳惑,自言有鬼神龙凤之 瑞,常闻箫鼓音,与秣陵民蓝宏期等谋为乱。又要结殿中将军苗允、员外散骑侍郎 严欣之、司空参军阚千纂、太宰府将程农、王恬等,谋克二年八月一日夜起兵攻宫 门,晨掩太宰江夏王义恭,分兵袭杀诸大臣,以阇为天子。事发觉,凡党与死者数 十人。
sēng dá lǚ jīng kuáng nì, shàng yǐ qí zhōng wú quān xīn, yīn gāo dū shì xiàn zhī, xià zhào yuē:" wáng sēng dá yú qìng suǒ zhōng, zǎo dēng róng guān, qīng xiǎn wú xíng, bào yú shì tán. zhí guó dào zhōng jiān, jǐn shì yuàn xiào, zhēn qí báo chéng, shì qí hóng tè, jué biàn wài nèi, shēn qióng róng chǒng. céng wú zài pàn, shí shèn huái yīn, nǎi xié guī xī chǔ, zhì rǎo dōng qū, gōng xíng piāo lüè, xiǎn duó xiōng dǎng, yǐ jié qún è, wū luàn shì tīng. zhèn měi róng yǐn, sī jiā dàng xuě, céng wú quǎn mǎ gǎn ēn zhī zhì, ér yán huǒ chéng liáo yuán zhī shì, juān liú zhào jiāng hé zhī xíng, suì chún chǐ gāo dū, qì guī sū bǎo, sōu xiáng yāo tú, chān chá xiàng wěi. dǎi zéi zhǎng lín xiāo, yú dǎng jiù jū, xián bù cí yù dié, xuān yán xū shì, yóu yù yǐn rěn, fǎ wéi qíng qū. xiǎo chǒu fēn yún, rén shàn fāng shén, jiǎo gòu fēng chén, zhì xī fēi jì, gù yǐ dá zhū gōng qīng, zhāng yú cháo yě. zhèn yān dé qīng zōng shè zhī zhòng, xíng pǐ fū zhī rén. jí shān zhū xié, shèng diǎn suǒ tóng, lù fěng jiǎn lǜ, hàn fǎ yōu shàng. biàn kě shōu fù yán wèi, sù zhèng xíng shū. gù tài bǎo huá róng wén zhāo gōng hóng qì kuò lì cháo, chóu móu juàn yù, qǐ róng wàng zī xūn dé, hū qí shì sì, mén jué guó yīn, yī bù biǎn jué." yú yù cì sǐ, shí nián sān shí liù.
僧达屡经狂逆,上以其终无悛心,因高阇事陷之,下诏曰:“王僧达余庆所钟, 早登荣观,轻险无行,暴于世谈。值国道中艰,尽室愿效,甄其薄诚,贳其鸿慝, 爵遍外内,身穷荣宠。曾无在泮,食椹怀音,乃协规西楚,志扰东区,公行剽掠, 显夺凶党,倚结群恶,诬乱视听。朕每容隐,思加荡雪,曾无犬马感恩之志,而炎 火成燎原之势,涓流兆江河之形,遂脣齿高阇,契规苏宝,搜详妖图,觇察象纬。 逮贼长临枭,余党就鞫,咸布辞狱牒,宣言虚市,犹欲隐忍,法为情屈。小丑纷纭, 人扇方甚,矫构风尘,志希非觊,固已达诸公卿,彰于朝野。朕焉得轻宗社之重, 行匹夫之仁。殛山诛邪,圣典所同,戮讽翦律,汉法攸尚。便可收付延尉,肃正刑 书。故太保华容文昭公弘契阔历朝,绸缪眷遇,岂容忘兹勋德,忽其世祀,门爵国 姻,一不贬绝。”于狱赐死,时年三十六。
zǐ dào yǎn, xǐ xīn ān jùn. qián fèi dì jí wèi, dé hái jīng yì. hòu fèi dì yuán huī zhōng, wèi lú líng guó nèi shǐ, wèi zhì jùn, zú. sū bǎo zhě, míng bǎo shēng, běn hán mén, yǒu wén yì zhī měi. yuán jiā zhōng lì guó zǐ xué, wèi máo shī zhù jiào, wèi tài zǔ suǒ zhī, guān zhì nán tái shì yù shǐ, jiāng níng lìng. zuò zhī gāo dū fǎn bù jí qǐ wén, yǔ dū gòng fú zhū.
子道琰,徙新安郡。前废帝即位,得还京邑。后废帝元徽中,为庐陵国内史, 未至郡,卒。苏宝者,名宝生,本寒门,有文义之美。元嘉中立国子学,为《毛诗》 助教,为太祖所知,官至南台侍御史,江宁令。坐知高阇反不即启闻,与阇共伏诛。
yán jùn, zì shì xùn, láng yá lín yí rén, guāng lù dài fu yán zhī zǐ yě. tài zǔ wèn yán zhī:" qīng zhū zǐ shuí yǒu qīng fēng?" duì yuē:" jùn dé chén bǐ, cè dé chén wén, dà dé chén yì, yuè dé chén jiǔ."
颜竣,字士逊,琅邪临沂人,光禄大夫延之子也。太祖问延之:“卿诸子谁有 卿风?”对曰:“竣得臣笔,测得臣文,{大}得臣义,跃得臣酒。”
jùn chū wèi tài xué bó shì, tài zǐ shè rén, chū wèi shì zǔ fǔ jūn zhǔ bù, shén bèi ài yù, jùn yì jìn xīn bǔ yì. yuán jiā zhōng, shàng bù yù zhū wáng gè lì péng dǎng, jiāng zhào jùn bǔ shàng shū láng. lì bù shàng shū jiāng zhàn yǐ wéi jùn zài fǔ yǒu chēng, bù yí huí gǎi, shàng nǎi zhǐ. suì suí fǔ zhuǎn ān běi zhèn jūn běi zhōng láng fǔ zhǔ bù. èr shí bā nián, lǔ zì péng chéng běi guī, fù qiú hù shì, jùn yì yuē:" yú yǐ wéi yǔ lǔ hé qīn wú yì, yǐ rán zhī míng xiào. hé yǐ yán qí rán? yí dí zhī yù qīn bào, zhèng kǔ lì zhī bù zú ěr. wèi cháng jū zhì xìn yì, yòng chuò qí móu. xī nián jiāng shàng zhī yì, nǎi shì hé qīn zhī suǒ zhāo. lì rěn jiāo pìn, suì qiú guó hūn, cháo tíng jī mí zhī yì, yī wéi bù jué, jì jī suì yuè, jiàn bù kě wū, shòu xīn wú yàn, zhòng yǐ fèn nù, gù zhì yú shēn rù. xìng jīn yīn bīng jiāo zhī hòu, huá róng gé pàn, ruò yán hù shì, zé fù kāi nǎng bì zhī méng. yì zhě bù guò yán hù shì zhī lì zài dé mǎ, jīn qì cǐ suǒ zhòng, dé bǐ xià sì, qiān pǐ yǐ shàng, shàng bù zú yán, kuàng suǒ de zhī shù, cái bù shí bǎi xié. yī xiāng jiāo guān, zú nán bì jué. kòu fù lì wán shèng, jiāo xiá yǐ shén, suī yún hù shì, shí chān guó qíng, duō shàn qí qiú, zé jié ào wǎng yǐ, tōng ér wèi jié, zé bì shēng biān yú. bù rú sāi qí duān jiàn, dù qí jué wàng, nèi xiū dé huà, wài jīng biān shì, bǎo jìng yǐ guān qí xìn, yú shì wèi zhǎng."
竣初为太学博士,太子舍人,出为世祖抚军主簿,甚被爱遇,竣亦尽心补益。 元嘉中,上不欲诸王各立朋党,将召竣补尚书郎。吏部尚书江湛以为竣在府有称, 不宜回改,上乃止。遂随府转安北、镇军、北中郎府主簿。二十八年,虏自彭城北 归,复求互市,竣议曰:“愚以为与虏和亲无益,已然之明效。何以言其然?夷狄 之欲侵暴,正苦力之不足耳。未尝拘制信义,用辍其谋。昔年江上之役,乃是和亲 之所招。历稔交聘,遂求国婚,朝廷羁縻之义,依违不绝,既积岁月,渐不可诬, 兽心无厌,重以忿怒,故至于深入。幸今因兵交之后,华、戎隔判,若言互市,则 复开曩敝之萌。议者不过言互市之利在得马,今弃此所重,得彼下驷,千匹以上, 尚不足言,况所得之数,裁不十百邪。一相交关,卒难闭绝。寇负力玩胜,骄黠已 甚,虽云互市,实觇国情,多赡其求,则桀慠罔已,通而为节,则必生边虞。不如 塞其端渐,杜其觖望,内修德化,外经边事,保境以观其衅,于是为长。”
chū, shā mén shì sēng hán cū yǒu xué yì, wèi jùn yuē:" pín dào cū jiàn chèn jì, dāng yǒu zhēn rén yīng fú, míng chēng cì dì, shǔ zài diàn xià." jùn zài péng chéng cháng xiàng qīn rén xù zhī, yán suì xuān bù, wén yú tài zǔ. shí yuán xiōng wū gǔ shì yǐ fā, gù shàng bù jiā tuī zhì. shì zǔ zhèn xún yáng, qiān nán zhōng láng jì shì cān jūn. sān shí nián chūn, yǐ fù yán zhī zhì shì, gù qiú jiě zhí, bù xǔ. cì jiǎ wèi fā, ér tài zǔ bēng wèn zhì, shì zǔ jǔ bīng rù tǎo. zhuǎn zī yì cān jūn, lǐng lù shì, rèn zǒng wài nèi, bìng zào xí shū. shì zǔ fā xún yáng, biàn yǒu jí, lǐng lù shì zì shěn qìng zhī yǐ xià, bìng bù kān xiāng jiàn, wéi jùn chū rù wò nèi, duàn jué jūn jī. shí shì zǔ lǚ jīng wēi dǔ, bù rèn zī bǐng, fán jué zhòng shì, jùn jiē zhuān duàn shī xíng. shì zǔ jiàn zuò, yǐ wéi shì zhōng, é qiān zuǒ wèi jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì, cí cháng shì, jiàn xǔ. fēng jiàn chéng xiàn hóu, shí yì èr qiān hù.
初,沙门释僧含粗有学义,谓竣曰:“贫道粗见谶记,当有真人应符,名称次 第,属在殿下。”竣在彭城尝向亲人叙之,言遂宣布,闻于太祖。时元凶巫蛊事已 发,故上不加推治。世祖镇寻阳,迁南中郎记室参军。三十年春,以父延之致仕, 固求解职,不许。赐假未发,而太祖崩问至,世祖举兵入讨。转谘议参军,领录事, 任总外内,并造檄书。世祖发寻阳,便有疾,领录事自沈庆之以下,并不堪相见, 唯竣出入卧内,断决军机。时世祖屡经危笃,不任咨禀,凡厥众事,竣皆专断施行。 世祖践阼,以为侍中,俄迁左卫将军,加散骑常侍,辞常侍,见许。封建城县侯, 食邑二千户。
xiào jiàn yuán nián, zhuǎn lì bù shàng shū, lǐng xiāo qí jiāng jūn. liú xīn xuǎn jǔ, zì qiáng bù xī, rèn yù jì lóng, zòu wú bù kě. qí hòu xiè zhuāng dài jùn lǐng xuǎn, yì duō bù xíng. jùn róng mào yán yì, zhuāng fēng zī shén měi, bīn kè xuān sù, cháng huān xiào dá zhī. shí rén wéi zhī yǔ yuē:" yán jùn chēn ér yú rén guān, xiè zhuāng xiào ér bù yú rén guān."
孝建元年,转吏部尚书,领骁骑将军。留心选举,自强不息,任遇既隆,奏无 不可。其后谢庄代竣领选,意多不行。竣容貌严毅,庄风姿甚美,宾客喧诉,常欢 笑答之。时人为之语曰:“颜竣嗔而与人官,谢庄笑而不与人官。”
nán jùn wáng yì xuān zāng zhì děng fǎn, yǐ jùn pǔ lǐng jūn. yì xuān zhì zhū zǐ cáng nì jiàn kāng mò líng hú shú jiāng níng xiàn jiè, shì zǔ dà nù, miǎn dān yáng yǐn chǔ zhàn zhī guān, shōu sì xiàn guān zhǎng, yǐ jùn wèi dān yáng yǐn, jiā sàn qí cháng shì. xiān shì, jùn wèi yǒu zi, ér dà sī mǎ jiāng xià wáng yì gōng zhū zǐ wèi yuán xiōng suǒ shā, zhì shì bìng gè chǎn nán, shàng zì wèi zhì míng, míng yì gōng zi wèi bó qín, yǐ bǐ lǔ gōng bó qín, zhōu gōng dàn zhī zǐ yě míng jùn zi wèi pì qiáng, yǐ bǐ hàn shì zhōng zhāng liáng zhī zǐ.
南郡王义宣、臧质等反,以竣普领军。义宣、质诸子藏匿建康、秣陵、湖熟、 江宁县界,世祖大怒,免丹阳尹褚湛之官,收四县官长,以竣为丹阳尹,加散骑常 侍。先是,竣未有子,而大司马江夏王义恭诸子为元凶所杀,至是并各产男,上自 为制名,名义恭子为伯禽,以比鲁公伯禽,周公旦之子也;名竣子为辟强,以比汉 侍中张良之子。
xiān shì, yuán jiā zhōng, zhù sì zhū qián, lún guō xíng zhì, yǔ wǔ zhū tóng, yòng fèi sǔn, wú lì, gù bǎi xìng bù dào zhù. jí shì zǔ jí wèi, yòu zhù xiào jiàn sì zhū. sān nián, shàng shū yòu chéng xú yuán yì yuē:" guì huò lì mín, zài zì wǔ zhèng, kāi zhù liú huán, fǎ chéng jiǔ fǔ, mín fù guó shí, jiào lì huà guāng. jí shí yí sú yì, zé tōng biàn shì yòng, shì yǐ zhōu hàn chù qiān, suí shì qīng zhòng. jiàng jí hòu dài, cái fēng yòng zú, yīn tiáo qián bǎo, wú fù gǎi chuàng. nián lì jì yuǎn, sāng luàn lǚ jīng, yīn fén jiǎn huǐ, rì yuè xiāo jiǎn, huò báo mín pín, gōng sī jù kùn, bù yǒu gé zào, jiāng zhì dà fá. wèi yīng shì zūn gǔ diǎn, shōu tóng shàn zhù, nà shú kān xíng, zhe zài wǎng cè, jīn yí yǐ tóng shú xíng, suí fá wèi pǐn." zhào kě. zhù qián xíng shì báo xiǎo, lún kuò bù chéng. yú shì mín jiān dào zhù zhě yún qǐ, zá yǐ qiān xī, bìng bù láo gù. yòu jiǎn záo gǔ qián, yǐ qǔ qí tóng, qián zhuǎn báo xiǎo, shāo wéi guān shì. suī chóng zhì yán xíng, mín lì guān zhǎng zuò sǐ miǎn zhě xiāng xì, ér dào zhù mí shén, bǎi wù yǒng guì, mín rén huàn kǔ zhī. nǎi lì pǐn gé, báo xiǎo wú lún guō zhě, xī jiā jìn duàn.
先是,元嘉中,铸四铢钱,轮郭形制,与五铢同,用费损,无利,故百姓不盗 铸。及世祖即位,又铸孝建四铢。三年,尚书右丞徐爰议曰:“贵货利民,载自五 政,开铸流圜,法成九府,民富国实,教立化光。及时移俗易,则通变适用,是以 周、汉俶迁,随世轻重。降及后代,财丰用足,因条前宝,无复改创。年历既远, 丧乱屡经,堙焚剪毁,日月销减,货薄民贫,公私俱困,不有革造,将至大乏。谓 应式遵古典,收铜缮铸,纳赎刊刑,著在往策,今宜以铜赎刑,随罚为品。”诏可。 铸钱形式薄小,轮廓不成。于是民间盗铸者云起,杂以铅锡,并不牢固。又剪凿古 钱,以取其铜,钱转薄小,稍违官式。虽重制严刑,民吏官长坐死免者相系,而盗 铸弥甚,百物踊贵,民人患苦之。乃立品格,薄小无轮郭者,悉加禁断。
shǐ xīng jùn gōng shěn qìng zhī lì yì yuē:" xī qín bì guò zhòng, gāo zǔ shì huàn, pǔ lìng mín zhù, gǎi zào yú jiá, ér huò qīng wù zhòng, yòu fù guāi shí. tài zōng fàng zhù, jiǎ yì zhì jī, chéng yǐ cǎi shān shù cún, tóng duō lì zhòng, gēng zhàn zhī qì, nǎng shí suǒ yòng, sì mín jìng zào, wéi hài huò duō. ér xiào wén fú nà, mín zhù suì xíng, gù néng xiǔ guàn yíng fǔ, tiān xià yīn fù. kuàng jīn gēng zhàn bù yòng, cǎi zhù fèi jiǔ, róng yě suǒ zī, duō yīn chéng qì, gōng jiān lì báo, jué wú dèng zhī zī, nóng mín bù xí, wú shì lěi zhī huàn. fāng jīn zhōng xīng kāi yùn, shèng huà wéi xīn, suī fù yǎn jiǎ xiāo gē, ér cāng kù wèi shí, gōng sī suǒ fá, wéi qián ér yǐ. yú wèi yí tīng mín zhù qián, jùn xiàn kāi zhì qián shǔ, lè zhù zhī jiā, jiē jū shǔ nèi, píng qí zá shì, qù qí zá wěi, guān liǎn lún guō, cáng zhī yǐ wéi yǒng bǎo. qù chūn suǒ jìn xīn pǐn, yī shí shī yòng, jīn zhù xī yī cǐ gé. wàn shuì sān qiān, yán jiǎn dào zhù, bìng jìn jiǎn záo. shù nián zhī jiān, gōng sī fēng shàn, tóng jǐn shì xī, jiān wěi zì zhǐ. qiě jìn zhù zé tóng zhuǎn chéng qì, kāi zhù zé qì huà wéi cái, jiǎn huá lì yòng, yú shì wèi yì."
始兴郡公沈庆之立议曰:“昔秦币过重,高祖是患,普令民铸,改造榆荚,而 货轻物重,又复乖时。太宗放铸,贾谊致讥,诚以采山术存,铜多利重,耕战之器, 曩时所用,四民竞造,为害或多。而孝文弗纳,民铸遂行,故能朽贯盈府,天下殷 富。况今耕战不用,采铸废久,熔冶所资,多因成器,功艰利薄,绝吴、邓之资, 农民不习,无释耒之患。方今中兴开运,圣化惟新,虽复偃甲销戈,而仓库未实, 公私所乏,唯钱而已。愚谓宜听民铸钱,郡县开置钱署,乐铸之家,皆居署内,平 其杂式,去其杂伪,官敛轮郭,藏之以为永宝。去春所禁新品,一时施用,今铸悉 依此格。万税三千,严检盗铸,并禁剪凿。数年之间,公私丰赡,铜尽事息,奸伪 自止。且禁铸则铜转成器,开铸则器化为财,翦华利用,于事为益。”
shàng xià qí shì gōng qīng, tài zǎi jiāng xià wáng yì gōng yì yuē:" fú jiàn shěn qìng zhī yì,' tīng mín sī zhù, lè zhù zhī shì, jiē rù shǔ jū. píng qí zhǔn shì, qù qí zá wěi'. yú wèi bǎi xìng bù lè yǔ guān xiāng guān, yóu lái shén jiǔ. yòu duō shì rén shì, gài bù yuàn rù shǔ. fán dào zhù wèi lì, lì zài wěi zá, wěi zá jì jìn, lè rù bì guǎ. yún' liǎn qǔ lún guō, cáng wèi yǒng bǎo'. yú wèi shàng zhī suǒ guì, xià bì cóng zhī, bǎi xìng wén guān liǎn lún guō, lún guō zhī jià bǎi bèi, dà xiǎo duì yì, shuí kěn wèi zhī. qiáng zhì shǐ huàn, zé zhuàng shì bī duó. yòu' qù chūn suǒ jìn xīn pǐn, yī shí shī yòng'. yú wèi cǐ tiáo zài kě kāi xǔ. yòu yún' jīn zhù yí yī cǐ gé, wàn shuì sān qiān'. yòu yún' yán jiǎn dào zhù, bù dé gèng zào'. yú wèi jìn zhì zhī shè, fēi wéi yī dàn, mèi lì fàn xiàn, qún shù cháng qíng, bù huàn zhì qīng, huàn zài mào fàn. jīn rù shǔ bì wàn shū sān qiān, sī zhù wú shí sān zhī shuì, zhú lì fàn jìn, jū rán bù duàn. yòu yún' tóng jǐn shì xī, jiān wěi zì jìn'. yú wèi chì xiàn nèi tóng, fēi kě zú jǐn, bǐ jí tóng jǐn, jiān wěi yǐ jī. yòu yún' jìn zhù zé tóng zhuǎn chéng qì, kāi zhù zé qì huà wéi cái'. rán qǐng suǒ huàn, huàn yú xíng shì bù jūn, jiā yǐ jiǎn záo, wéi qiān xī zhòng sù yuè ěr. ruò zhǐ yú dào zhù tóng zhě, yì wú xū kǔ jìn."
上下其事公卿,太宰江夏王义恭议曰:“伏见沈庆之议,‘听民私铸,乐铸之 室,皆入署居。平其准式,去其杂伪’。愚谓百姓不乐与官相关,由来甚久。又多 是人士,盖不愿入署。凡盗铸为利,利在伪杂,伪杂既禁,乐入必寡。云‘敛取轮 郭,藏为永宝’。愚谓上之所贵,下必从之,百姓闻官敛轮郭,轮郭之价百倍,大 小对易,谁肯为之。强制使换,则状似逼夺。又‘去春所禁新品,一时施用’。愚 谓此条在可开许。又云‘今铸宜依此格,万税三千’。又云‘严检盗铸,不得更造’。 愚谓禁制之设,非惟一旦,昧利犯宪,群庶常情,不患制轻,患在冒犯。今入署必 万输三千,私铸无十三之税,逐利犯禁,居然不断。又云‘铜尽事息,奸伪自禁’。 愚谓赤县内铜,非可卒尽,比及铜尽,奸伪已积。又云‘禁铸则铜转成器,开铸则 器化为财’。然顷所患,患于形式不均,加以剪凿,囗铅锡众诉越耳。若止于盗铸 铜者,亦无须苦禁。”
jùn yì yuē:" quán huò lì yòng, jìn gǔ suǒ tóng, qīng zhòng zhī yì, dìng yú hàn shì, wèi jìn yǐ jiàng, wèi zhī néng gǎi. chéng yǐ wù huò jì jūn, gǎi zhī wěi shēng gù yě. shì dài jiàn jiǔ, bì yùn dùn zhì, yīn gé zhī dào, yí yǒu qí shù. jīn yún kāi shǔ fàng zhù, chéng suǒ xīn tóng. dàn lǜ cǎi shān shì jué, qì yòng rì hào, tóng jì zhuǎn shǎo, qì yì mí guì. shè qì zhí yī qiān, zé zhù zhī jiǎn bàn, wèi zhī wú lì, suī lìng bù xíng. yòu yún' qù chūn suǒ jìn, yī shí shī yòng'. shì yù shǐ tiān xià fēng cái. ruò xì wù bì xíng, ér bù cóng gōng zhù, lì jǐ jì shēn, qíng wěi wú jí, sī zhù jiǎn záo, jǐn bù kě jìn. wǔ zhū bàn liǎng zhī shǔ, bù yíng yī nián, bì zhì yú jǐn. cái huò wèi shàn, dà qián yǐ jié, shù suì zhī jiān, xī wèi chén tǔ, qǐ kě lìng qǔ bì zhī dào, jī yú huáng dài. jīn bǎi xìng zhī huò, suī wèi zhuǎn shǎo, ér shì jǐng zhī mín, wèi yǒu jiē yuàn, cǐ xīn jìn chū xíng, pǐn shì wèi yī, xū yú zì zhǐ, bù zú yǐ chuí shèng lǜ. wéi fǔ cáng kòng kuì, shí wéi zhòng yōu. jīn zòng xíng xì qián, guān wú yì fù zhī lǐ, bǎi xìng suī shàn, wú jiě guān fá. wéi jiǎn fèi qù huá, shè zài jié jiǎn, qiú shàn zhī dào, mò cǐ wèi guì. rán qián yǒu dìng xiàn, ér xiāo shī wú fāng jiǎn zhù suī xī, zhōng zhì qióng jìn zhě. wáng yīng guān kāi qǔ tóng zhī shǔ, jué qì yòng zhī tú, dìng qí pǐn shì, rì yuè jiàn zhù, suì jiǔ zhī hòu, bù wéi shì yì ěr."
竣议曰:“泉货利用,近古所同,轻重之议,定于汉世,魏、晋以降,未之能 改。诚以物货既均,改之伪生故也。世代渐久,弊运顿至,因革之道,宜有其术。 今云开署放铸,诚所欣同。但虑采山事绝,器用日耗,铜既转少,器亦弥贵。设器 直一千,则铸之减半,为之无利,虽令不行。又云‘去春所禁,一时施用’。是欲 使天下丰财。若细物必行,而不从公铸,利己既深,情伪无极,私铸剪凿,尽不可 禁。五铢半两之属,不盈一年,必至于尽。财货未赡,大钱已竭,数岁之间,悉为 尘土,岂可令取弊之道,基于皇代。今百姓之货,虽为转少,而市井之民,未有嗟 怨,此新禁初行,品式未一,须臾自止,不足以垂圣虑。唯府藏空匮,实为重忧。 今纵行细钱,官无益赋之理,百姓虽赡,无解官乏。唯简费去华,设在节俭,求赡 之道,莫此为贵。然钱有定限,而消失无方;剪铸虽息,终致穷尽者。亡应官开取 铜之署,绝器用之涂,定其品式,日月渐铸,岁久之后,不为世益耳。”
shí yì zhě yòu yǐ tóng zhuǎn nán de, yù zhù èr zhū qián. jùn yòu yì yuē:" yì zhě jiāng wèi guān cáng kōng xū, yí gēng gǎi zhù, tiān xià tóng shǎo, yí jiǎn qián shì, yǐ jiù jiāo bì, zhèn guó shū mín. yú yǐ wéi bù rán. jīn zhù èr zhū, zì xíng xīn xì, yú guān wú jiě yú fá, ér mín jiān qiǎo dà xīng, tiān xià zhī huò, jiāng mí suì zhì jǐn. kōng lì yán jìn, ér lì shēn nán jué, bù guò yī èr nián jiān, qí bì bù kě fù jiù. qí shén bù kě yī yě. jīn róng zhù yǒu dùn dé yī èr yì lǐ, zòng fù dé cǐ, bì dài mí nián. suì mù shuì dēng, cái bì zàn gé, rì yòng zhī fèi, bù shàn shù yuè. suī quán zhēng zhù, hé jiě fá xié? tú shǐ jiān mín yì chěng, ér yí jué qiān móu. cǐ yòu shén bù kě èr yě. mín zhēng dà qián zhī gǎi, jiān wèi jìn rì xīn jìn, shì jǐng zhī jiān, bì shēng xuān rǎo. yuǎn lì wèi wén, qiè huàn wěi jí, fù shāng dé zhì, pín mín kùn jiǒng. cǐ yòu shén bù kě sān yě. ruò shǐ jiāo yì shēn zhòng, shàng bù kě xíng, kuàng yòu wèi jiàn qí lì, ér zhòng bì rú cǐ, shī suàn dāng shí, qǔ qiào bǎi dài hū!"
时议者又以铜转难得,欲铸二铢钱。竣又议曰:“议者将为官藏空虚,宜更改 铸,天下铜少,宜减钱式,以救交弊,赈国纾民。愚以为不然。今铸二铢,恣行新 细,于官无解于乏,而民奸巧大兴,天下之货,将靡碎至尽。空立严禁,而利深难 绝,不过一二年间,其弊不可复救。其甚不可一也。今熔铸有顿得一二亿理,纵复 得此,必待弥年。岁暮税登,财币暂革,日用之费,不赡数月。虽权征助,何解乏 邪?徒使奸民意骋,而贻厥愆谋。此又甚不可二也。民征大钱之改,兼畏近日新禁, 市井之间,必生喧扰。远利未闻,切患猥及,富商得志,贫民困窘。此又甚不可三 也。若使交益深重,尚不可行,况又未见其利,而众弊如此,失算当时,取诮百代 乎!”
qián fèi dì jí wèi, zhù èr zhū qián, xíng shì zhuǎn xì. guān qián měi chū, mín jiān jí mó xiào zhī, ér dà xiǎo hòu bó, jiē bù jí yě. wú lún guō, bù mó lǜ, rú jīn zhī jiǎn záo zhě, wèi zhī lěi zi. jǐng hé yuán nián, shěn qìng zhī qǐ tōng sī zhù, yóu shì qián huò luàn bài, yī qiān qián zhǎng bù yíng sān cùn, dà xiǎo chēng cǐ, wèi zhī é yǎn qián. liè yú cǐ zhě, wèi zhī yán huán qián. rù shuǐ bù chén, suí shǒu pò suì, shì jǐng bù fù liào shù, shí wàn qián bù yíng yī jū, dòu mǐ yī wàn, shāng huò bù xíng. tài zōng chū, wéi jìn é yǎn yán huán, qí yú jiē tōng yòng. fù jìn mín zhù, guān shǔ yì fèi gōng, xún fù bìng duàn, wéi yòng gǔ qián.
前废帝即位,铸二铢钱,形式转细。官钱每出,民间即模效之,而大小厚薄, 皆不及也。无轮郭,不磨鑢,如今之剪凿者,谓之耒子。景和元年,沈庆之启通私 铸,由是钱货乱败,一千钱长不盈三寸,大小称此,谓之鹅眼钱。劣于此者,谓之 綖环钱。入水不沉,随手破碎,市井不复料数,十万钱不盈一掬,斗米一万,商货 不行。太宗初,唯禁鹅眼、綖环,其余皆通用。复禁民铸,官署亦废工,寻复并断, 唯用古钱。
jùn zì sàn qí cháng shì dān yáng yǐn, jiā zhōng shū lìng, dān yáng yǐn rú gù. biǎo ràng zhōng shū lìng yuē:" xū qiè guó líng, zuò zhāo jìn yào, wén mìng cán huáng, xíng hún zhèn yuè. chén dōng zhōu fán bǐ, shēng wēi yú shí, zhǎng zì lǘ yán, bù kuī guān zhé, mén wú fù guì, zhì jué huá wǔ. zhí yǐ wěi shēn lǒng mǔ, jī hán jiāo qiē, xiān cháo táo jūn shù pǐn, bù yí yú jiàn, dé miǎn gēng shuì zhī qín, cè shì jìn zhī mò. bì xià shèng dé jū fān, zǒng lǎn yīng yì, yuè yǐ bù cái, chāo chén qīng guǐ, fèng gōng lì rěn, láo xiào mò shū, yǎng shì qū chéng zhī rén, bì yuàn shǒu zǎi zhī zhì. qǐ qī tiān dì zhōng què, yīn yōu qǐ shèng, yǐ fù xìng yùn, zhuó jǐng shén tú, yún fēi hǎi yǒng, guàn jué lún děng, céng wèi sān qī, shū mìng bā cuì. xiáng liào shǎng diǎn, zé chén bù yīng kē zhān yán qín liáng, zé chén yǔ móu guì. fāng yù sù kuǎn huáng cháo, jiàng jiē shèng xù, wēi yǐ guó yán, shǎo chè shēn bàng, ér zhì shū wěi xià, jué shù mí lóng. chén xiǎo rén yě, bù jí yuǎn móu, chǒng lì zhī lái, hé néng jū yuē, tú yǐ shàng dú tiān míng, xià mì yí yì, zāi zhé zhī xìng, jù bì zài ěr. jīn zhī guò shòu, yǐ xiān wēi shēn, gǒu yuē fēi jù, wēi rǔ jiāng jí, shí shǒu suǒ zhǐ, yù děng gāo huāng, suǒ yǐ wù mèi jīng jù, wéi yíng kǔ jí zhě yě. fú yuàn bì xià chá qí dān chéng, jīn qí jí yuàn, jué huì shōu ēn, yǐ quán yú fēn, zé zào huà zhī shī, fāng zī wèi báo." jiàn xǔ. shí suì hàn mín jī, jùn shàng yán jìn táng yī yuè, xī mǐ jìn wàn hú. fù dài xiè zhuāng wèi lì bù shàng shū, lǐng tài zǐ zuǒ wèi lǜ, wèi bài, dīng yōu. qǐ wèi yòu jiāng jūn, dān yáng yǐn rú gù.
竣自散骑常侍、丹阳尹,加中书令,丹阳尹如故。表让中书令曰:“虚窃国灵, 坐招禁要,闻命惭惶,形魂震越。臣东州凡鄙,生微于时,长自闾阎,不窥官辙, 门无富贵,志绝华伍。直以委身垄亩,饥寒交切,先朝陶均庶品,不遗愚贱,得免 耕税之勤,厕仕进之末。陛下盛德居蕃,总揽英异,越以不才,超尘清轨,奉躬历 稔,劳效莫书,仰恃曲成之仁,毕愿守宰之秩。岂期天地中阕,殷忧启圣,倚附兴 运,擢景神涂,云飞海泳,冠绝伦等,曾未三期,殊命八萃。详料赏典,则臣不应 科;瞻言勤良,则臣与侔贵。方欲诉款皇朝,降阶盛序,微已国言,少彻身谤,而 制书猥下,爵树弥隆。臣小人也,不及远谋,宠利之来,何能居约,徒以上渎天明, 下汨彝议,灾谪之兴,惧必在迩。今之过授,以先微身,苟曰非据,危辱将及,十 手所指,谕等膏肓,所以寤寐兢遽,维萦苦疾者也。伏愿陛下察其丹诚,矜其疾愿, 绝会收恩,以全愚分,则造化之施,方兹为薄。”见许。时岁旱民饥,竣上言禁饧 一月,息米近万斛。复代谢庄为吏部尚书,领太子左卫率,未拜,丁忧。起为右将 军,丹阳尹如故。
jùn jí fān cháo zhī jiù, jí chén dé shī. shàng zì jí jí zhī hòu, duō suǒ xìng zào, jùn jiàn zhēng kěn qiè, wú suǒ huí bì, shàng yì shén bù shuō, duō bú jiàn cóng. jùn zì wèi cái zú gàn shí, ēn jiù mò bǐ, dāng zàn wù jū zhōng, yǒng zhí cháo zhèng, ér suǒ chén duō bù bèi nà, yí shàng yù shū zhī, nǎi qiú wài chū, yǐ zhàn shí zhǐ. dà míng yuán nián, yǐ wéi dōng yáng zhōu cì shǐ, jiāng jūn rú gù. suǒ qiú jì xǔ, biàn yōu jù wú jì. zhì zhōu, yòu dīng mǔ jiān, bù xǔ qù zhí, tīng sòng sàng hái dōu, ēn dài yóu hòu, jùn mí bù zì ān. měi duì qīn gù, pō huái yuàn fèn, yòu yán cháo shì wéi miù, rén zhǔ dé shī. jí wáng sēng dá bèi zhū, wèi wèi jùn suǒ chán gòu, lín sǐ chén jùn qián hòu fèn duì, měi hèn yán bú jiàn cóng. sēng dá suǒ yán, pō yǒu xiāng fú jù. shàng nǎi shǐ yù shǐ zhōng chéng yǔ huī zhī zòu zhī yuē:
竣藉蕃朝之旧,极陈得失。上自即吉之后,多所兴造,竣谏争恳切,无所回避, 上意甚不说,多不见从。竣自谓才足干时,恩旧莫比,当赞务居中,永执朝政,而 所陈多不被纳,疑上欲疏之,乃求外出,以占时旨。大明元年,以为东扬州刺史, 将军如故。所求既许,便忧惧无计。至州,又丁母艰,不许去职,听送丧还都,恩 待犹厚,竣弥不自安。每对亲故,颇怀怨愤,又言朝事违谬,人主得失。及王僧达 被诛,谓为竣所谗构,临死陈竣前后忿怼,每恨言不见从。僧达所言,颇有相符据。 上乃使御史中丞庾徽之奏之曰:
chén wén rén chén zhī fèng zhǔ, huǐ jiā guāng guó, jié qíng wú sī ruò nǎi wú lǐ líng rén, hù fù bēi shàng, shì yǐ wáng shū zuò jiè, zi xī wèi lù. wèi yǒu bèi běn sāi yuán, hǎo lì wàng yì, ér dé zì róng shèng shì, hùn luàn qīng liú zhě yě. yòu jiāng jūn dōng yáng zhōu cì shǐ jiàn chéng xiàn kāi guó hóu yán jùn, yīn fù fēng yún, miù méng yì zhǎng, tiān dì gèng zào, bá yǐ fēi cì. shèng cháo qīn lǎn, wàn wù yī guī, ér kuī chān guó bǐng, qián tú bǐng zhí. shòu rèn xuǎn cáo, qū shàn zī shén chū yǐn jīng niǎn, xíng shì mí fàng. chuán zhào fàn xiàn, jiù xū qǐ wén, ér jùn yǐ tōng sù wǔ jǐ, zhé jiā biān rǔ, wǎng gù wēi líng, mò cǐ wèi shén. yán zhào lǚ fā, dāng guān zé xiào, jùn quán zì bù xíng, yuàn duì mí qǐ, huái xié jiān shù, bāo cáng yīn tè. yù wén zhōng zhǐ, wǎng bù xuān lù, fá zé wěi shàng, ēn bì guī jǐ, hé yù zhī mén, jí jiā bàng rǔ, shòu qiǎn zhī shì, qū xiāng āi fǔ. fān lì cháo jì, jiǎo huò shì tīng, lē jù shàng zǎi, jī dòng lǘ yán. mò shàng lǜ wén, nèi huái cāi jù, wěi qǐng dōng mù, yǐ bo tiān zhǐ. jì huò chū fān, yuàn lì fāng sì, fǎn chún fù fěi, fāng zhī yǐ qīng. qiě shí yǒu qǐ zòu, bì xié jiān sī, xuān shì qīn péng, dòng zuò qún xiǎo.
臣闻人臣之奉主,毁家光国,竭情无私;若乃无礼陵人,怙富卑上,是以王叔 作戒,子晰为戮。未有背本塞原,好利忘义,而得自容盛世,溷乱清流者也。右将 军、东扬州刺史建城县开国侯颜竣,因附风云,谬蒙翼长,天地更造,拔以非次。 圣朝亲揽,万务一归,而窥觇国柄,潜图秉执。受任选曹,驱扇滋甚;出尹京辇, 形势弥放。传诏犯宪,旧须启闻,而竣以通诉忤己,辄加鞭辱,罔顾威灵,莫此为 甚。严诏屡发,当官责效,竣权恣不行,怨怼弥起,怀挟奸数,苞藏阴慝。预闻中 旨,罔不宣露,罚则委上,恩必归己,荷遇之门,即加谤辱,受谴之室,曲相哀抚。 翻戾朝纪,狡惑视听,肋惧上宰,激动闾阎。末上虑闻,内怀猜惧,伪请东牧,以 卜天旨。既获出蕃,怨詈方肆,反脣腹诽,方之已轻。且时有启奏,必协奸私,宣 示亲朋,动作群小。
qián dōng mǔ wáng, zhào cì hái zàng, shì bì bù qù, pán huán jīng shí. fāng gòu jiān xūn guì, zào lì tóng yì. yòu biǎo shì wēi jù, shēn yíng shēn guān, qū fǎng dà chén, lǜ bù quán lì, suì yǐ jǐ bèi chì wài, guó dào jiāng diān, xìn jī huái bào, è qióng cí sè. jiān xíng quē yú jiā, zǎo fù shì yì, dǎi shēn jū chóng chǒng, fèng jiān wàn jīn, róng yǐ kuā qīn, lù bù chōng yǎng. sù hàn mǔ dì, shì guì zhé lù, tiān lún yuàn dú, qīn jiāo zhèn hài. fán suǒ lì rèn, jiē quē zhèng xíng, zhé kāi dān yáng kù wù, dài jiè lì xià. duō jiǎ zī lǐ, jiě wèi mén shēng, chōng cháo mǎn yě, dài jiāng qiān jì. jiāo fàng zì xià, fáng gōng hài sī, qǔ jiān jiě jiàn qián, yǐ gōng zhàng xià. bīn lǚ hān gē, bù yì píng rì, jiē tán dào shuō, fēi fù fēng shēng.
前冬母亡,诏赐还葬,事毕不去,盘桓经时。方构间勋贵,造立同异。又表示 危惧,深营身观,曲访大臣,虑不全立,遂以己被斥外,国道将颠,衅积怀抱,恶 穷辞色。兼行阙于家,早负世议,逮身居崇宠,奉兼万金,荣以夸亲,禄不充养。 宿憾母弟,恃贵辄戮,天伦怨毒,亲交震骇。凡所莅任,皆阙政刑,辄开丹阳库物, 贷借吏下。多假资礼,解为门生,充朝满野,殆将千计。骄放自下,妨公害私,取 监解见钱,以供帐下。宾旅酣歌,不异平日,街谈道说,非复风声。
jùn dài dōu wén lì, tè hé tiān sī, qì xiá lù yòng, yù cān yào zhòng, láo wú hàn mǎ, shǎng bān hé shān, chū nèi chǒng líng, yú yuè lún wǔ. shān chuān zhī xìng, rì yuè mí zī, xī hè zhī xīn, zài yíng mí shē, hǔ guān láng tān, wèi zú wèi pì. jīn huáng míng kāi yào, pǐn wù xián hēng, shāng sú diǎn huà, shí wéi hài yān, yí jiā xiǎn lù, yǐ zhāng shèng huà. qǐng yǐ jiàn shì miǎn jùn suǒ jū guān, xià tài cháng xuē jué tǔ, xū shì yù shōu fù tíng wèi fǎ yù zuì.
竣代都文吏,特荷天私,弃瑕录用,豫参要重,劳无汗马,赏班河、山,出内 宠灵,逾越伦伍。山川之性,日月弥滋,溪壑之心,在盈弥奢,虎冠狼贪,未足为 譬。今皇明开耀,品物咸亨,伤俗点化,实唯害焉,宜加显戮,以彰盛化。请以见 事免竣所居官,下太常削爵土,须事御收付廷尉法狱罪。
shàng wèi yù biàn jiā dà lù, qiě zhǐ miǎn guān. jùn pín qǐ xiè zuì, bìng qǐ xìng mìng. shàng yù nù, zhào dá yuē:" xiàn sī suǒ zòu, fēi sù xī suǒ yǐ xiāng qī. qīng shòu róng yù, gù dāng jí cǐ, shàn jié yuàn fèn, yǐ gū běn wàng, nǎi fù guò fán sī lǜ, jù bù zì quán, qǐ wéi xià shì shàng chéng jié zhī zhì xié!" jí jìng líng wáng dàn wèi nì, yīn cǐ xiàn zhī. zhào yù shǐ zhōng chéng yǔ huī zhī yú qián wèi zòu, zòu chéng, zhào yuē:" jùn gū fù ēn yǎng, nǎi kě zhì cǐ. yú yù cì sǐ, qī xī yòu zhī yǐ yuǎn." zi pì qiáng xǐ sòng jiāo zhōu, yòu yú dào shā zhī. jùn wén jí xíng yú shì.
上未欲便加大戮,且止免官。竣频启谢罪,并乞性命。上愈怒,诏答曰:“宪 司所奏,非宿昔所以相期。卿受荣遇,故当极此,讪讦怨愤,已孤本望,乃复过烦 思虑,惧不自全,岂为下事上诚节之至邪!”及竟陵王诞为逆,因此陷之。召御史 中丞庾徽之于前为奏,奏成,诏曰:“竣孤负恩养,乃可至此。于狱赐死,妻息宥 之以远。”子辟强徙送交州,又于道杀之。竣文集行于世。
shǐ chén yuē: shì zǔ ruò suì jiān fān, hán dào wèi guǎng, pī xiōng jiě dài, yì zhǐ bīn liáo. jí yùn zhōng qīng bēi, shēn wēi lǜ qiè, zhuó dǎn chōu gān, yóu huàn yán wèi jǐn yě. zhì yú féng yù fù yǐ, wēi xíng wàn wù, yù yǒu bì cóng, shì wú zàn shī. jì ér yōu huān yì rì, gān kǔ biàn xīn, zhǔ xié jīn qíng, chén zhuī xī kuǎn, sòng chāng zhī bào, shàng shǎng yǐ xíng tóng zhōu zhī lǜ, xià wàng yù jié. xián yuàn jì méng, zhū zé zì qǐ. jùn zhī qǔ xìn yú shì, gài yóu cǐ hū? wéi rén chén zhě, ruò néng shì zhǔ ér juān qí sī, lì gōng ér wàng qí bào, suī qiú diān xiàn, bù kě de yě.
史臣曰:世祖弱岁监蕃,涵道未广,披胸解带,义止宾僚。及运钟倾陂,身危 虑切,擢胆抽肝,犹患言未尽也。至于冯玉负扆,威行万物,欲有必从,事无暂失。 既而忧欢异日,甘苦变心,主挟今情,臣追昔款,宋昌之报,上赏已行;同舟之虑, 下望愈结。嫌怨既萌,诛责自起。竣之取衅于世,盖由此乎?为人臣者,若能事主 而捐其私,立功而忘其报,虽求颠陷,不可得也。