hòu fēi
后妃
dì zǔ mǔ hào tài huáng tài hòu, mǔ hào huáng tài hòu, fēi hào huáng hòu, hàn jiù zhì yě. jìn wǔ dì cǎi hàn wèi zhī zhì, zhì guì pín fū rén guì rén, shì wèi sān fū rén, wèi shì sān gōng. shū fēi shū yuàn shū yí xiū huá xiū róng xiū yí jié yú róng huá chōng huá, shì wèi jiǔ pín, wèi shì jiǔ qīng. qí yú yǒu měi rén cái rén zhōng cái rén, jué shì qiān dàn yǐ xià. gāo zǔ shòu mìng, shěng èr cái rén, qí yú réng yòng jìn zhì. guì pín, wèi wén dì suǒ zhì. fū rén, wèi wǔ dì chū jiàn wèi guó suǒ zhì. guì rén, hàn guāng wǔ suǒ zhì. shū fēi, wèi míng dì suǒ zhì. shū yuàn, wèi wén dì suǒ zhì. shū yí xiū huá, jìn wǔ dì suǒ zhì. xiū róng, wèi wén dì suǒ zhì. xiū yí, wèi míng dì suǒ zhì. jié yú róng huá, qián hàn jiù hào. chōng huá, jìn wǔ dì suǒ zhì. měi rén, hàn guāng wǔ suǒ zhì. shì zǔ xiào jiàn sān nián, shěng fū rén xiū huá xiū róng, zhì guì fēi, wèi bǐ xiàng guó jìn guì pín, wèi bǐ chéng xiàng guì rén, wèi bǐ sān sī, yǐ wéi sān fū rén. yòu zhì zhāo yí zhāo róng zhāo huá, yǐ dài xiū huá xiū yí xiū róng. yòu zhì zhōng cái rén chōng yī, yǐ wéi sàn wèi. zhāo yí, hàn yuán dì suǒ zhì. zhāo róng, shì zǔ suǒ zhì. zhāo huá, wèi míng dì suǒ zhì. zhōng cái rén, jìn wǔ dì suǒ zhì. chōng yī, qián hàn jiù zhì. tài zōng tài shǐ yuán nián, shěng shū fēi zhāo huá zhōng cái rén chōng yī, fù zhì xiū huá xiū yí xiū róng cái rén liáng rén. sān nián, yòu shěng guì rén, zhì guì jī, yǐ bèi sān fū rén zhī shù. yòu zhì zhāo huá, zēng shū róng chéng huī liè róng. yǐ shū yuàn shū yí shū róng zhāo huá zhāo yí zhāo róng xiū huá xiū yí xiū róng wèi jiǔ pín. jié yú róng huá chōng huá chéng huī liè róng fán wǔ zhí, bān yà jiǔ pín. měi rén zhōng cái rén cái rén sān zhí wèi sàn yì. qí hòu tài zōng liú xīn hòu fáng, nǐ wài bǎi guān, bèi wèi zhì nèi zhí. liè qí míng pǐn yú hòu.
帝祖母号太皇太后,母号皇太后,妃号皇后,汉旧制也。晋武帝采汉、魏之制, 置贵嫔、夫人、贵人,是为三夫人,位视三公。淑妃、淑媛、淑仪、修华、修容、 修仪、婕妤、容华、充华,是为九嫔,位视九卿。其余有美人、才人、中才人,爵 视千石以下。高祖受命,省二才人,其余仍用晋制。贵嫔,魏文帝所制。夫人,魏 武帝初建魏国所制。贵人,汉光武所制。淑妃,魏明帝所制。淑媛,魏文帝所制。 淑仪、修华,晋武帝所制。修容,魏文帝所制。修仪,魏明帝所制。婕妤、容华, 前汉旧号。充华,晋武帝所制。美人,汉光武所制。世祖孝建三年,省夫人、修华、 修容,置贵妃,位比相国;进贵嫔,位比丞相;贵人,位比三司,以为三夫人。又 置昭仪、昭容、昭华,以代修华、修仪、修容。又置中才人、充衣,以为散位。昭 仪,汉元帝所制。昭容,世祖所制。昭华,魏明帝所制。中才人,晋武帝所制。充 衣,前汉旧制。太宗泰始元年,省淑妃、昭华、中才人、充衣,复置修华、修仪、 修容、才人、良人。三年,又省贵人,置贵姬,以备三夫人之数。又置昭华,增淑 容、承徽、列荣。以淑媛、淑仪、淑容、昭华、昭仪、昭容、修华、修仪、修容为 九嫔。婕妤、容华、充华、承徽、列荣凡五职,班亚九嫔。美人、中才人、才人三 职为散役。其后太宗留心后房,拟外百官,备位置内职。列其名品于后。
hòu gōng tōng yǐn, zhǔn lù shàng shū, zǐ jí hù zhǔ, guāng xìng hù zhǔ. guān pǐn dì yī gè zhì yī rén, bìng quán liù gōng.
后宫通尹,准录尚书,紫极户主,光兴户主。官品第一(各置一人,并铨六宫)。
hòu gōng liè xù, zhǔn shàng shū lìng, quán liù gōng. zǐ jí zhōng jiān yǐn, quán liù gōng. guāng xìng zhōng jiān yǐn, quán liù gōng. xuān róng hù zhǔ, quán liù gōng. zǐ jí fáng shuài, zhì yī rén. guāng xìng fáng shuài, zhì yī rén. guān pǐn dì èr gè zhì yī rén.
后宫列叙,准尚书令,铨六宫。紫极中监尹,铨六宫。光兴中监尹,铨六宫。 宣融户主,铨六宫。紫极房帅,置一人。光兴房帅,置一人。官品第二(各置一人)。
hòu gōng sī yí, zhǔn zuǒ pú yè, quán rén shì. hòu gōng sī zhèng, zhǔn yòu pú yè, quán rén shì. cān yì nǚ lín, zhǔn yín qīng guāng lù, quán rén shì. zhōng tái shì yù yǐn, quán liù gōng. xuān róng biàn diàn zhōng jiān yǐn, quán liù gōng. cǎi yì fáng zhǔ, quán liù gōng. nán fáng zhǔ, quán liù gōng. zhōng cáng nǚ diǎn, quán liù gōng. diǎn fāng, quán liù gōng. yuè zhèng, quán liù gōng. nèi bǎo, quán rén shì. xué lín jì jiǔ, quán rén shì. zhāo yáng fáng shuài, zhì yī rén. huī yīn fáng shuài, zhì yī rén. xuān róng fáng shuài, zhì yī rén. guān pǐn dì sān gè zhì yī rén.
后宫司仪,准左仆射,铨人士。后宫司政,准右仆射,铨人士。参议女林,准 银青光禄,铨人士。中台侍御尹,铨六宫。宣融便殿中监尹,铨六宫。采艺房主, 铨六宫。南房主,铨六宫。中藏女典,铨六宫。典坊,铨六宫。乐正,铨六宫。内 保,铨人士。学林祭酒,铨人士。昭阳房帅,置一人。徽音房帅,置一人。宣融房 帅,置一人。官品第三(各置一人)。
hòu gōng dōu zhǎng zhì zhí, zhì èr rén zhǔn zuǒ yòu chéng, wèi bǐ shàng shū, quán rén shì. hòu gōng diàn zhōng zhì zhí, zhì yī rén zhǔn zuǒ mín shàng shū, quán rén shì. hòu gōng yuán diǎn zhì zhí, zhì yī rén zhǔn cí bù shàng shū, quán rén shì. hòu gōng gǔ bó zhì zhí, zhì yī rén zhǔn dù zhī shàng shū. zhōng fù, zhì yī rén quán rén shì. hòu gōng xiào shì nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. zǐ jí zhōng jiān nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. guāng xìng zhōng jiān nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. zǐ jí fáng cān shì, zhì rén wú dìng shù quán rén shì. yǒu xiàn wài. xuān róng fáng cān shì, zhì rén wú dìng shù quán rén shì. yǒu xiàn wài. zhōng tái shì yù zòu àn nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. zàn lè nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. zhōng xùn nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. nǚ zhù shǐ, zhì yī rén. zǐ jí zhōng jiān diǎn, zhì yī rén. guāng xìng zhōng jiān diǎn, zhì yī rén. diǎn lè shuài, zhì rén wú dìng shù yǒu xiàn wài. zǐ jí fáng lián shuài jì jiǔ, zhì yī rén. guāng xìng fáng lián shuài jì jiǔ, zhì yī rén. xuān róng fáng lián shuài jì jiǔ, zhì yī rén. guān pǐn dì sì.
后宫都掌治职,置二人(准左右丞,位比尚书,铨人士)。后宫殿中治职,置 一人(准左民尚书,铨人士)。后宫源典治职,置一人(准祠部尚书,铨人士)。 后宫谷帛治职,置一人(准度支尚书)。中傅,置一人(铨人士)。后宫校事女史, 置一人(铨人士)。紫极中监女史,置一人(铨人士)。光兴中监女史,置一人 (铨人士)。紫极房参事,置人无定数(铨人士。有限外)。宣融房参事,置人无 定数(铨人士。有限外)。中台侍御奏案女史,置一人(铨人士)。赞乐女史,置 一人(铨人士)。中训女史,置一人(铨人士)。女祝史,置一人。紫极中监典, 置一人。光兴中监典,置一人。典乐帅,置人无定数(有限外)。紫极房廉帅祭酒, 置一人。光兴房廉帅祭酒,置一人。宣融房廉帅祭酒,置一人。官品第四。
hòu gōng tōng guān cān shì, zhì yī rén. jǐng dé fáng cān shì, zhì rén wú dìng shù quán rén shì. cǎi yì fáng cān shì. zhì rén wú dìng shù quán rén shì. nán fáng cān shì, zhì rén wú dìng shù quán rén shì. nèi fáng cān shì, zhì yī rén quán rén shì. xiào xué nǚ shǐ, zhì yī rén quán rén shì. hòu gōng zhōng fáng shuài, zhì èr rén. hòu gōng yuán diǎn shuài, zhì èr rén. hòu gōng gǔ bó shuài, zhì èr rén. zhōng tái shuài, zhì yī rén. zhōng tái shì yù qǐ jū shuài, zhì èr rén. zhōng tái shì yù zhào gào shuài, zhì èr rén. sī nán fáng shuài, zhì yī rén. xuān yù fáng shuài, zhì yī rén. jǐng dé fáng shuài, zhì yī rén. cǎi yì fáng shuài, zhì yī rén. zhōng cáng shuài, zhì yī rén. nèi fāng shuài, zhì yī rén. nán fáng shuài, zhì yī rén. wài huá fáng shuài, zhì yī rén. zhāo qìng fáng shuài, zhì yī rén. zǐ jí zhū fáng lián shuài, zhì rén wú dìng shù yǒu xiàn wài. zǐ jí zhōng jiān shěng shuài, zhì yī rén. zǐ jí diàn shuài, zhì liù rén. guāng xìng diàn shuài, zhì sì rén. huī yīn jiān shuài, zhì yī rén. huī zhāng jiān shuài, zhì yī rén. xuān róng biàn diàn zhōng jiān diǎn, zhì yī rén. qīng shāng shuài, zhì rén wú dìng shù. zǒng zhāng shuài, zhì rén wú dìng shù. zuǒ xī zhāng shuài, zhì rén wú dìng shù. yòu xī zhāng shuài, zhì rén wú dìng shù. zhōng chú shī, zhì yī rén. guān pǐn dì wǔ.
后宫通关参事,置一人。景德房参事,置人无定数(铨人士)。采艺房参事。 置人无定数(铨人士)。南房参事,置人无定数(铨人士)。内房参事,置一人 (铨人士)。校学女史,置一人(铨人士)。后宫中房帅,置二人。后宫源典帅, 置二人。后宫谷帛帅,置二人。中台帅,置一人。中台侍御起居帅,置二人。中台 侍御诏诰帅,置二人。斯男房帅,置一人。宣豫房帅,置一人。景德房帅,置一人。 采艺房帅,置一人。中藏帅,置一人。内坊帅,置一人。南房帅,置一人。外华房 帅,置一人。招庆房帅,置一人。紫极诸房廉帅,置人无定数(有限外)。紫极中 监省帅,置一人。紫极殿帅,置六人。光兴殿帅,置四人。徽音监帅,置一人。徽 章监帅,置一人。宣融便殿中监典,置一人。清商帅,置人无定数。总章帅,置人 无定数。左西章帅,置人无定数。右西章帅,置人无定数。中厨师,置一人。官品 第五。
zhōng tái shì yù zhí wèi, zhì rén wú dìng shù. zhōng tái shì yù jiān guī shuài, zhì èr rén. zhōng tái shì yù jiān sī shuài, zhì èr rén. xuān róng biàn diàn shuài, zhì yī rén. yǒng xiàng shuài, zhì yī rén. hòu gōng dōu zhǎng nèi shǐ, zhì èr rén. hòu gōng diàn zhōng nèi shǐ, zhì yī rén. hòu gōng yuán diǎn nèi shǐ, zhì yī rén. hòu gōng gǔ bó nèi shǐ, zhì èr rén. hòu gōng jiān lín nèi shǐ, zhì èr rén. zhōng tái shì yù zhí fǎ nèi shǐ, zhì yī rén. zhōng tái shì yù diǎn nèi shǐ, zhì èr rén. zhōng tái shì yù jié dù nèi shǐ, zhì èr rén. zhōng tái shì yù yīng nèi shǐ, zhì liù rén. zǐ jí fáng nèi shǐ, zhì yī rén. guāng xìng fáng nèi shǐ, zhì yī rén. zhù jiào, zhì yī rén. cǎi zhì shuài, zhì rén wú dìng shù. zhuāng shì shuài, zhì rén wú dìng shù. xiù shuài, zhì rén wú dìng shù. zhī shuài, zhì rén wú dìng shù. xué lín guǎn shuài, zhì yī rén. gōng guī shuài, zhì yī rén. jiào táng shuài, zhì rén wú dìng shù, yǒu xiàn wài. jiān jiě shuài, zhì rén wú dìng shù. lèi shì shuài, zhì rén wú dìng shù. xíng bìng shuài, zhì rén wú dìng shù. guān pǐn dì liù.
中台侍御执卫,置人无定数。中台侍御监闺帅,置二人。中台侍御监司帅,置 二人。宣融便殿帅,置一人。永巷帅,置一人。后宫都掌内史,置二人。后宫殿中 内史,置一人。后宫源典内史,置一人。后宫谷帛内史,置二人。后宫监临内史, 置二人。中台侍御执法内史,置一人。中台侍御典内史,置二人。中台侍御节度内 史,置二人。中台侍御应内史,置六人。紫极房内史,置一人。光兴房内史,置一 人。助教,置一人。彩制帅,置人无定数。装饰帅,置人无定数。绣帅,置人无定 数。织帅,置人无定数。学林馆帅,置一人。宫闺帅,置一人。教堂帅,置人无定 数,(有限外)。监解帅,置人无定数。累室帅,置人无定数。行病帅,置人无定 数。官品第六。
hé táng shuài, zhì èr rén. yù qīng shuài, zhì yī rén. jiān yè shuài, zhì yī rén. zhū fáng jìn fáng, zhì rén wú dìng shù. sān xiāng jìn fáng, zhì sān rén. zhū fáng chú shuài, gè zhì yī rén. zhōng chú lián, zhì sān rén. yīng guī, zhì liù rén. zhū yīng gé, zhì rén wú dìng shù. gōng guī shǐ, zhì yī rén. guān pǐn dì qī.
合堂帅,置二人。御清帅,置一人。监夜帅,置一人。诸房禁防,置人无定数。 三厢禁防,置三人。诸房厨帅,各置一人。中厨廉,置三人。应闺,置六人。诸应 阁,置人无定数。宫闺史,置一人。官品第七。
zhū fáng zhōng yuàn, gè zhì yī rén. zhōng cáng yuàn, gè zhì èr rén. bǐ wǔ pǐn chì lì.
诸房中掾,各置一人。中藏掾,各置二人。比五品敕吏。
zǐ jí gōng diàn zhí chāng. guāng xìng gōng diàn zhí chāng. zǒng zhāng jì chāng. shì yù fú chí. zhǔ yī. zhǔn èr wèi wǔ pǐn, chì lì bǐ liù pǐn.
紫极供殿直伥。光兴供殿直伥。总章伎伥。侍御扶持。主衣。准二卫五品,敕 吏比六品。
gōng diàn zuǒ yòu. zǐ jí zhì èr shí rén. guāng xìng zhì shí rén.
供殿左右。(紫极置二十人。光兴置十人。)
zuǒ yòu shǒu cáng, zhì sì rén.
左右守藏,置四人。
diǎn lè rén. bǐ zhū fáng jìn fáng.
典乐人。比诸房禁防。
zuò chāng. bǐ wáng guān.
作伥。比王官。
gōng diàn gěi shǐ. zǐ jí zhì èr shí rén. guāng xìng zhì shí rén.
供殿给使。(紫极置二十人。光兴置十人)。
diǎn diàn, zhì rén wú dìng shù. bǐ guān rén.
典殿,置人无定数。比官人。
zǐ jí sān xiāng jǐ shì, zhì shí rén.
紫极三厢给事,置十人。
quán táng gěi shǐ, zhì wǔ rén.
全堂给使,置五人。
gōng guī gěi shǐ, zhì liù rén. bǐ fáng.
宫闺给使,置六人。比房。
xiào mù zhào huáng hòu, huì ān zōng, xià pī tóng rén yě. zǔ biāo, zì shì fàn, zhì shū shì yù shǐ. fù yì, zì yàn zhòu, píng yuán tài shǒu. hòu yǐ jìn mù dì shēng píng sì nián pín xiào huáng, jìn āi dì xīng níng yuán nián sì yuè èr rì shēng gāo zǔ. qí rì, hòu yǐ chǎn jí cú yú dān tú guān shě, shí nián èr shí yī. zàng jìn líng dān tú xiàn dōng xiāng liàn bì lǐ yú shān. sòng chū zhuī chóng hào shì, líng yuē xīng níng.
孝穆赵皇后,讳安宗,下邳僮人也。祖彪,字世范,治书侍御史。父裔,字彦 胄,平原太守。后以晋穆帝升平四年嫔孝皇,晋哀帝兴宁元年四月二日生高祖。其 日,后以产疾殂于丹徒官舍,时年二十一。葬晋陵丹徒县东乡练璧里雩山。宋初追 崇号谥,陵曰兴宁。
yǒng chū èr nián, yǒu sī zòu yuē:" dà xiào zhī dé, shèng yú róng qīn. yī rén yǒu qìng, guāng bèi wàn guó. shì yǐ líng wén chǒng yú xī jīng, shòu zhāng xiǎn yú lóng hàn. gù píng yuán tài shǒu zhào yì gù táo yáng lìng xiāo zhuō, bìng wài shǔ zūn qī, bù dǎi xiū chǒng. chén děng yǎng shù shèng sī, yuǎn jī jiù zhāng, bìng kě zhuī zèng guāng lù dài fu, jiā jīn zhāng zǐ suí. yì mìng fù sūn kě yù zhāng jùn jiàn chāng xiàn jūn, zhuō mìng fù zhào kě wú jùn shòu chāng xiàn jūn." sūn shì, dōng guǎn rén yě. qí nián, yòu zhào yuē: " tuī ēn zhī lǐ, zài qíng suǒ tóng. gù nèi shù zōng zi, wài chóng hòu shǔ, yuán zì hàn wèi, xián zūn sī diǎn. wài zǔ zhào guāng lù xiāo guāng lù, míng qì suī lóng, máo tǔ wèi jiàn, bìng yí zhuī fēng kāi guó xiàn hóu, shí yì wǔ bǎi hù." yú shì zhuī fēng yì lín hè xiàn hóu. yì zhǎng zǐ xuān zhī, shì zhì jiāng chéng lìng. zǎo zú, wú zi, yǐ dì sūn xí zhī jì xuān zhī shào fēng. xí zhī zú, zi zǔ lián sì. qí shòu shàn, guó chú. xuān zhī dì lún zhī, zì yǒu chuán.
永初二年,有司奏曰:“大孝之德,盛于荣亲。一人有庆,光被万国。是以灵 文宠于西京,寿张显于隆汉。故平原太守赵裔、故洮阳令萧卓,并外属尊戚,不逮 休宠。臣等仰述圣思,远稽旧章,并可追赠光禄大夫,加金章紫绥。裔命妇孙可豫 章郡建昌县君,卓命妇赵可吴郡寿昌县君。”孙氏,东莞人也。其年,又诏曰: “推恩之礼,在情所同。故内树宗子,外崇后属,爰自汉、魏,咸遵斯典。外祖赵 光禄、萧光禄,名器虽隆,茅土未建,并宜追封开国县侯,食邑五百户。”于是追 封裔临贺县侯。裔长子宣之,仕至江乘令。蚤卒,无子,以弟孙袭之继宣之绍封。 袭之卒,子祖怜嗣。齐受禅,国除。宣之弟伦之,自有传。
xiào yì xiāo huáng hòu, huì wén shòu, lán líng lán líng rén yě. zǔ liàng, zì bǎo zuò, shì yù shǐ. fù zhuō, zì zi lüè, táo yáng lìng. xiào mù hòu cú, xiào huáng dì pīng hòu wèi jì shì, shēng cháng shā jǐng wáng dào lián lín chuān liè wǔ wáng dào guī. yì xī qī nián, bài yù zhāng gōng tài fū rén. gāo zǔ wèi sòng wáng, yòu jiā tài fēi zhī hào. gāo zǔ yǐ shí èr nián běi fá, réng tíng péng chéng shòu yáng, zhì yuán xī èr nián rù cháo, yīn shòu jìn chán zài wài fán wǔ nián, hòu cháng liú dōng fǔ. gāo zǔ jiàn zuò, yǒu sī zòu yuē:" chén wén dào jī zhě qìng liú, dé qià zhě lǐ bèi. gù zhī jìng biǎo yú chóng gāo, jiā hào zhāng yú shèng diǎn. fú wéi tài fēi mǔ yí zhī dé, huà mù bù yán, bǎo yì zhī xùn, guāng bèi hóng yè. suī yōu míng tóng qìng, ér chēng wèi wèi qióng. jī zhī qián dài, lǐ yǒu héng zhǔn, yí shì zūn jiù zhāng, yǔn fù qún wàng. chén děng qǐng shàng sòng wáng tài hòu hào huáng tài hòu." gù yǒu sī zòu yóu chēng tài fēi yě.
孝懿萧皇后,讳文寿,兰陵兰陵人也。祖亮,字保祚,侍御史。父卓,字子略, 洮阳令。孝穆后殂,孝皇帝娉后为继室,生长沙景王道怜、临川烈武王道规。义熙 七年,拜豫章公太夫人。高祖为宋王,又加太妃之号。高祖以十二年北伐,仍停彭 城、寿阳,至元熙二年入朝,因受晋禅;在外凡五年,后常留东府。高祖践阼,有 司奏曰:“臣闻道积者庆流,德洽者礼备。故祗敬表于崇高,嘉号彰于盛典。伏惟 太妃母仪之德,化穆不言,保翼之训,光被洪业。虽幽明同庆,而称谓未穷。稽之 前代,礼有恆准,宜式遵旧章,允副群望。臣等请上宋王太后号皇太后。”故有司 奏犹称太妃也。
shàng yǐ gōng xiào wèi xíng, fèng tài hòu sù jǐn, jí jí dà wèi, chūn qiū yǐ gāo, měi dàn rù cháo tài hòu, wèi cháng shī shí kè.
上以恭孝为行,奉太后素谨,及即大位,春秋已高,每旦入朝太后,未尝失时 刻。
shǎo dì jí wèi, jiā chóng yuē tài huáng tài hòu. jǐng píng yuán nián, bēng yú xiǎn yáng diàn, shí nián bā shí yī. yí lìng yuē: " xiào huáng bèi shì wǔ shí yú nián, gǔ bù fù zàng. qiě hàn shì dì hòu líng jiē yì chù, jīn kě yú yíng yù zhī nèi, bié wèi yī kuàng. xiào huáng líng fén běn yòng sù mén zhī lǐ, yǔ wáng zhě zhì dù shē jiǎn bù tóng, fù rén lǐ yǒu suǒ cóng, kě yī zūn wǎng shì." nǎi kāi bié kuàng, yǔ xīng níng líng hé fén. chū, gāo zǔ wēi shí, pín yuē guò shèn. xiào huáng zhī cú, zàng lǐ duō quē gāo zǔ yí zhǐ, tài hòu bǎi suì hòu bù xū fù zàng. zhì shì gù chēng hòu yí zhǐ shī xíng.
少帝即位,加崇曰太皇太后。景平元年,崩于显阳殿,时年八十一。遗令曰: “孝皇背世五十余年,古不祔葬。且汉世帝后陵皆异处,今可于茔域之内,别为一 圹。孝皇陵坟本用素门之礼,与王者制度奢俭不同,妇人礼有所从,可一遵往式。” 乃开别圹,与兴宁陵合坟。初,高祖微时,贫约过甚。孝皇之殂,葬礼多阙;高祖 遗旨,太后百岁后不须祔葬。至是故称后遗旨施行。
zhuō, chū yǔ zhào yì jù zèng jīn zǐ guāng lù dài fu, yòu zhuī fēng fēng yáng xiàn hóu, qī xià pī zhào shì fēng wú jùn shòu chāng xiàn jūn. zhuó zǐ yuán zhī xí jué, yuán zhī jiàn zi sī huà chuán.
卓,初与赵裔俱赠金紫光禄大夫,又追封封阳县侯,妻下邳赵氏封吴郡寿昌县 君。卓子源之袭爵,源之见子《思话传》。
wǔ jìng zāng huáng hòu, huì ài qīn, dōng guǎn rén yě. zǔ wāng, zì shān fǔ, shàng shū láng. fù jùn, zì xuān yì, jùn gōng cáo. hòu shì gāo zǔ, shēng kuài jī xuān cháng gōng zhǔ xìng dì. gāo zǔ yǐ jiǎn zhèng lǜ xià, hòu gōng jǐn bù wéi. jí gāo zǔ xìng fù jìn shì, jū shàng xiàng zhī zhòng, ér hòu qì fú cū sù, bù wéi qīn shǔ qǐng yè. yì xī sì nián zhēng yuè jiǎ wǔ, cú yú dōng chéng, shí nián sì shí bā. zhuī zèng yù zhāng gōng fū rén, hái zàng dān tú. gāo zǔ lín bēng, yí zhào liú zàng jīng shī, yú shì bèi fǎ jià, yíng zǐ gōng fù zàng chū níng líng.
武敬臧皇后,讳爱亲,东莞人也。祖汪,字山甫,尚书郎。父俊,字宣乂,郡 功曹。后适高祖,生会稽宣长公主兴弟。高祖以俭正率下,后恭谨不违。及高祖兴 复晋室,居上相之重,而后器服粗素,不为亲属请谒。义熙四年正月甲午,殂于东 城,时年四十八。追赠豫章公夫人,还葬丹徒。高祖临崩,遗诏留葬京师,于是备 法驾,迎梓宫祔葬初宁陵。
sòng chū, zhuī zèng jùn jīn zǐ guāng lù dài fu, qī gāo mì shū sūn shì fēng qiān líng yǒng píng xiāng jūn. jùn zi dào, dào dì xī, xī zi zhì, zì yǒu chuán.
宋初,追赠俊金紫光禄大夫,妻高密叔孙氏封迁陵永平乡君。俊子焘,焘弟熹, 熹子质,自有传。
wǔ dì zhāng fū rén, huì quē, bù zhī hé jùn xiàn rén yě. yì xī chū, de xìng gāo zǔ, shēng shǎo dì, yòu shēng yì xīng gōng cháng gōng zhǔ huì yuàn. yǒng chū yuán nián, bài wèi fū rén. shǎo dì jí wèi, yǒu sī zòu yuē:" chén wén yán qīn jìng shǐ, suǒ yīn zhě běn, chōng xiào zhī dào, yóu zhōng bèi wài. fú wéi fū rén dé bìng kūn yuán, huī yīn guāng shào, fā xiáng zhào qìng, dàn qǐ shèng míng. yí chóng jí huī hào, yǔn bèi shèng zé. cóng chūn qiū mǔ yǐ zǐ guì zhī yì, zūn hàn jìn tuī ài zhī diǎn, jǐn shàng zūn hào wèi huáng tài hòu, gōng yuē yǒng lè." shǎo dì jì fèi, tài hòu hái xǐ fú, suí jū wú xiàn. tài zǔ yuán jiā yuán nián, bài yíng yáng wáng tài fēi. sān nián, hōng.
武帝张夫人,讳阙,不知何郡县人也。义熙初,得幸高祖,生少帝,又生义兴 恭长公主惠媛。永初元年,拜为夫人。少帝即位,有司奏曰:“臣闻严亲敬始,所 因者本,充孝之道,由中被外。伏惟夫人德并坤元,徽音光劭,发祥兆庆,诞启圣 明。宜崇极徽号,允备盛则。从《春秋》母以子贵之义,遵汉、晋推爱之典,谨上 尊号为皇太后,宫曰永乐。”少帝既废,太后还玺绂,随居吴县。太祖元嘉元年, 拜营阳王太妃。三年,薨。
shǎo dì sī mǎ huáng hòu, huì mào yīng, hé nèi wēn rén, jìn gōng dì nǚ yě. chū fēng hǎi yán gōng zhǔ, shǎo dì yǐ gōng zǐ shàng yān. sòng chū, bài huáng tài zǐ fēi. shǎo dì jí wèi, lì wèi huáng hòu. yuán jiā yuán nián, jiàng wèi yíng yáng wáng fēi, yòu wèi nán fēng wáng tài fēi. shí liù nián hōng, shí nián sì shí qī.
少帝司马皇后,讳茂英,河内温人,晋恭帝女也。初封海盐公主,少帝以公子 尚焉。宋初,拜皇太子妃。少帝即位,立为皇后。元嘉元年,降为营阳王妃,又为 南丰王太妃。十六年薨,时年四十七。
wǔ dì hú jié yú, huì dào ān, huái nán rén. yì xī chū, wèi gāo zǔ suǒ nà, shēng wén dì. wǔ nián, bèi qiǎn cì sǐ, shí nián sì shí èr. zàng dān tú. gāo zǔ jiàn zuò, zhuī zèng jié yú. tài zǔ jí wèi, yǒu sī zòu yuē:" chén wén dé hòu zhě lǐ zūn, qìng shēn zhě wèi jí. gù bì gōng jì gòu, yǒng gē xiān bǐ yuán líng chóng wèi, yù zhuī lái xiào. fú wéi xiān jié yú róu míng sāi yuān, guāng bèi liù liè, dé zhāo kūn fàn, xùn qià mǔ yí. yòng néng qǐ zuò shèng míng, yǎn zhái sì hǎi. yán qīn mò dǎi, tiān lù yǒng wéi. chén děng yuǎn zhǔn chūn qiū, jìn jī hàn jìn. jǐn shàng zūn hào yuē zhāng huáng tài hòu, líng yuē xī níng." lì miào yú jīng shī.
武帝胡婕妤,讳道安,淮南人。义熙初,为高祖所纳,生文帝。五年,被谴赐 死,时年四十二。葬丹徒。高祖践阼,追赠婕妤。太祖即位,有司奏曰:“臣闻德 厚者礼尊,庆深者位极。故閟宫既构,咏歌先妣;园陵崇卫,聿追来孝。伏惟先婕 妤柔明塞渊,光备六列,德昭坤范,训洽母仪。用能启祚圣明,奄宅四海。严亲莫 逮,天禄永违。臣等远准《春秋》,近稽汉、晋。谨上尊号曰章皇太后,陵曰熙宁。” 立庙于京师。
tài hòu xiōng zi yuán qìng, wèi zhì fèng cháo qǐng.
太后兄子元庆,位至奉朝请。
wén dì yuán huáng hòu, huì qí guī, chén jùn yáng xià rén, zuǒ guāng lù dài fu jìng gōng zhàn zhī shù nǚ yě. mǔ běn bēi jiàn, hòu nián wǔ liù suì, fāng jiàn jǔ. hòu shì tài zǔ, chū bài yí dū wáng fēi. shēng zǐ shào dōng yáng xiàn gōng zhǔ yīng é. shàng dài hòu ēn lǐ shén dǔ, yuán shì pín báo, hòu měi jiù shàng qiú qián bó yǐ shàn yǔ zhī shàng xìng jié jiǎn, suǒ de bù guò sān wǔ wàn sān wǔ shí pǐ. hòu pān shū fēi yǒu chǒng, ài qīng hòu gōng, xián yán suǒ qiú wú bù dé. hòu wén zhī, yù zhī xìn fǒu, nǎi yīn pān qiú sān shí wàn qián yǔ jiā, yǐ guān shàng yì, xìn sù biàn dé. yīn cǐ huì hèn shén shēn, chēng jí bù fù jiàn shàng. shàng měi rù, bì tā chǔ huí bì. shàng shù yǎn cì zhī, bù néng dé. shǐ xīng wáng jùn zhū shù zǐ wèn xùn, hòu wèi cháng shì yě. hòu suì fèn huì chéng jí. yuán jiā shí qī nián, jí dǔ, shàng zhí shǒu liú tì wèn suǒ yù yán, hòu shì shàng liáng jiǔ, nǎi yǐn bèi fù miàn. bēng yú xiǎn yáng diàn, shí nián sān shí liù. shàng shén xiāng dào tòng, zhào qián yǒng jiā tài shǒu yán yán zhī wèi āi cè, wén shén lì. qí cí yuē:
文帝袁皇后,讳齐妫,陈郡阳夏人,左光禄大夫敬公湛之庶女也。母本卑贱, 后年五六岁,方见举。后适太祖,初拜宜都王妃。生子劭、东阳献公主英娥。上待 后恩礼甚笃,袁氏贫薄,后每就上求钱帛以赡与之;上性节俭,所得不过三五万、 三五十匹。后潘淑妃有宠,爱倾后宫,咸言所求无不得。后闻之,欲知信否,乃因 潘求三十万钱与家,以观上意,信宿便得。因此恚恨甚深,称疾不复见上。上每入, 必他处回避。上数掩伺之,不能得。始兴王浚诸庶子问讯,后未尝视也。后遂愤恚 成疾。元嘉十七年,疾笃,上执手流涕问所欲言,后视上良久,乃引被覆面。崩于 显阳殿,时年三十六。上甚相悼痛,诏前永嘉太守颜延之为哀策,文甚丽。其辞曰:
lóng gǒng lí fú, róng dí jié cān. huáng tú zhāo liè, shén lù yōu yán. huáng dì qīn lín zǔ kuì, gōng zhān xiāo zài. shì yí yí yú zǔ liú, xiǎng cú yīn hū háng pèi. bēi fǔ yán zhī yí yù, tòng huī yú zhī zhòng huì. jiàng yú kè wèi, chè diàn bìn jiē. nǎi mìng shǐ chén, lěi dé shù huái. qí cí yuē:
龙輁纚綍,容翟结骖。皇涂昭列,神路幽严。皇帝亲临祖馈,躬瞻宵载。饰遗 仪于组旒,想徂音乎珩佩。悲黼筵之移御,痛翚褕之重晦。降舆客位,撤奠殡阶。 乃命史臣,诔德述怀。其辞曰:
lún zhāo lì shēng, yǒu wù yǒu píng. yuán jīng chū shuò, fāng zhǐ shǐ níng. zhāo zāi shì zú, xiáng fā qìng yīng. mì yí jǐng zhòu, tú guāng yù shéng. chāng huī zài yīn, róu míng jiāng jìn. lǜ lǐ dǎo hé, chēng shī nà shùn. yuán zì dài nián, jīn shēng sù zhèn. yì jì yǒu xíng, sù zhāng zēng xuàn. xiàng fú shì jiā, yán guān wéi zé. bǐ wǒ wáng fēng, shǐ jī pín dé. huì wèn chuān liú, fāng yóu yuān sāi. fāng jiāng yǒng hàn, zài yáo nán guó. yī xī bù zào, hóng huà zhōng wēi. yòng jí bǎo mìng, yǎng zhì tiān jī. shì wèi gōng gōng, dēng yào zǐ wéi. qīn ruò huáng gū, yǔn dí qián huī. xiào dá níng qīn, jìng xíng zōng sì. jìn sī cái shū, bàng zōng tú shǐ. fā yīn zài yǒng, dòng róng chéng jì. hú zhèng mù xuān, fáng lè zhāo lǐ. kūn zé shùn chéng, xīng xuān rùn shì. dé zhī suǒ jiè, wéi shēn bì cè. xià jié zhèn téng, shàng qīng tiǎo cè. yǒu lái sī yōng, wú sī bù jí. wèi dào fǔ rén, sī huà mò xī.
伦昭俪升,有物有凭。圆精初铄,方只始凝。昭哉世族,祥发庆膺。秘仪景胄, 图光玉绳。昌辉在阴,柔明将进。率礼蹈和,称诗纳顺。爰自待年,金声夙振。亦 既有行,素章增绚。象服是加,言观惟则。俾我王风,始基嫔德。蕙问川流,芳猷 渊塞。方江泳汉,再谣南国。伊昔不造,洪化中微。用集宝命,仰陟天机。释位公 宫,登耀紫闱。钦若皇姑,允迪前徽。孝达宁亲,敬行宗祀。进思才淑,傍综图史。 发音在咏,动容成纪。壶政穆宣,房乐昭理。坤则顺成,星轩润饰。德之所届,惟 深必测。下节震腾,上清朓侧。有来斯雍,无思不极。谓道辅仁,司化莫晰。
xiàng wù fāng zhēn, shì jìn gào lì. tài hé jì róng, shōu huá wěi shì. lán diàn zhǎng yīn, jiāo tú chí wèi. wū hū āi zāi! jiè liáng zài lǜ, miǎo qiū jí xī. shuāng yè liú chàng, xiǎo yuè shēng pò. bā shén jǐng yǐn, wǔ lù qiān jī. jiào jiào chǔ sì, āi āi liè pì. sǎ líng yù chí, yǔ sì dān yē, fǔ cún dào wáng, gǎn jīn huái xī. wū hū āi zāi! nán bèi guó mén, běi shǒu shān yuán. pú rén àn jié, fú mǎ gù yuán. yáo suān zǐ gài, miǎo qì sù xuān. miè cǎi qīng dōu, yí tǐ shòu yuán. yì yě lún ǎi, róng xià bēi yún. lái fāng kě shù, wǎng jià fú yuán. wū hū āi zāi!
象物方臻,眡祲告沴。太和既融,收华委世。兰殿长阴,椒涂弛卫。呜呼哀哉! 戒凉在律,杪秋即穸。霜夜流唱,晓月升魄。八神警引,五辂迁迹。噭噭储嗣,哀 哀列辟。洒零玉墀,雨泗丹掖,抚存悼亡,感今怀昔。呜呼哀哉!南背国门,北首 山园。仆人案节,服马顾辕。遥酸紫盖,眇泣素轩。灭彩清都,夷体寿原。邑野沦 蔼,戎夏悲沄。来芳可述,往驾弗援。呜呼哀哉!
cè jì zòu, shàng zì yì" fǔ cún dào wáng, gǎn jīn huái xī" bā zì, yǐ zhì qí yì yān. yǒu sī zòu shì xuān huáng hòu, shàng tè zhào yuē" yuán".
策既奏,上自益“抚存悼亡,感今怀昔”八字,以致其意焉。有司奏谥宣皇后, 上特诏曰“元”。
chū, hòu shēng shào, zì xiáng shì zhī, chí bái tài zǔ:" cǐ ér xíng mào yì cháng, bì pò guó wáng jiā, bù kě jǔ." biàn yù shā zhī. tài zǔ láng bèi zhì hòu diàn hù wài, shǒu bō màn jìn zhī, nǎi zhǐ. hòu wáng hòu, cháng yǒu xiǎo xiǎo líng yìng. shěn měi rén zhě, tài zǔ suǒ xìng yě. cháng yǐ fēi zuì jiàn zé, yīng cì sǐ. cóng hòu xī suǒ zhù huī yīn diàn qián dù. cǐ diàn yǒu wǔ jiān, zì hòu bēng hòu cháng bì. měi rén zhì diàn qián, liú tì dà yán yuē:" jīn rì wú zuì jiù sǐ, xiān hòu ruò yǒu líng, dāng zhī zhī!" diàn zhū chuāng hù yīng shēng huò rán kāi. zhí zhǎng jù bái tài zǔ, tài zǔ jīng wǎng shì zhī. měi rén nǎi dé shì.
初,后生劭,自详视之,驰白太祖:“此兒形貌异常,必破国亡家,不可举。” 便欲杀之。太祖狼狈至后殿户外,手拨幔禁之,乃止。后亡后,常有小小灵应。沈 美人者,太祖所幸也。尝以非罪见责,应赐死。从后昔所住徽音殿前度。此殿有五 间,自后崩后常闭。美人至殿前,流涕大言曰:“今日无罪就死,先后若有灵,当 知之!”殿诸窗户应声豁然开。职掌遽白太祖,太祖惊往视之。美人乃得释。
dà míng wǔ nián, shì zǔ zhào yuē:" xī hàn dào jì líng, bó píng huī jué, wèi guó fāng ān, jiā xiàn qǐ cè, jiē yīn xīn suǒ hóng, zhuó diǎn yán gào. wáng wài zǔ qīn wáng fū rén róu dé shū fàn, guāng qǐ kūn zài. shǔ nèi wèi quē zhèng, shè kuì guī tíng, yí bèi fāng wéi, wén xuān qī lǐ. yǒng yán gǎn yuǎn, sī zhuī róng zhì, yí shì bàng hóng zé, jìng dēng huī xù." nǎi zhuī zèng yù zhāng jùn xīn gàn xiàn píng lè xiāng jūn. hòu zhī suǒ shēng mǔ yě. yòu zhào:" zhào xiāo zāng guāng lù yuán jìng gōng píng lè jùn jūn mù, xiān wèi gěi yíng hù. jiā shì shù yǐ yuǎn, yìn sì shuāi líng, wài qī zūn shǔ, bù yí shǐ fén yíng wú huì. kě gè gěi mán hù sān, yǐ gōng sǎ sǎo." hòu fù zhàn, zì yǒu chuán.
大明五年,世祖诏曰:“昔汉道既灵,博平辉绝,魏国方安,嘉宪启策,皆因 心所弘,酌典沿诰。亡外祖亲王夫人柔德淑范,光启坤载。属内位阙正,摄馈闺庭, 仪被芳闱,闻宣戚里。永言感远,思追荣秩,宜式傍鸿则,敬登徽序。”乃追赠豫 章郡新淦县平乐乡君。后之所生母也。又诏:“赵、萧、臧光禄、袁敬公、平乐郡 君墓,先未给茔户。加世数已远,胤嗣衰陵,外戚尊属,不宜使坟茔芜秽。可各给 蛮户三,以供洒扫。”后父湛,自有传。
wén dì lù shū yuàn, huì huì nán, dān yáng jiàn kāng rén yě. yǐ sè mào xuǎn rù hòu gōng, shēng xiào wǔ dì, bài wèi shū yuàn. nián jì zhǎng, wú chǒng, cháng suí shì zǔ chū fān. shì zǔ rù tǎo yuán xiōng, shū yuàn liú xún yáng. shàng jí wèi, qiǎn jiàn píng wáng hóng fèng yíng. yǒu sī zòu yuē:" chén wén lì jí zhōu bāng, huī yīn kè sì, qì chún hàn guó, shā lù fā xiáng. xī zài shàng dài, yè lóng zuò yuǎn, wèi yǒu bù fū yīn jiào yǐ chǎn hóng jī, yīng shū qìng yǐ zài shèng zhé zhě yě. fú wéi shū yuàn róu míng nèi zhāo, huī yí wài fàn, hé líng chū dí, zé shù jī yǎng yào yǐn xùn fān kǔn, zé jiā bāng bèi dé. mín yīng wéi hé, shén shǔ wéi zhǐ, gù néng dàn zhōng ruì gōng, yòng jí dà mìng, gù líng gēn yú jì yǔn, róng shèng liè hū zhōng xīng. zài hòu huà shēn, shēng yǒng yǔn jī, yí shì xié jiù diǎn, gōng xiǎng jí hào. jǐn fèng zūn hào yuē huáng tài hòu, gōng yuē chóng xiàn." tài hòu jū xiǎn yáng diàn.
文帝路淑媛,讳惠男,丹阳建康人也。以色貌选入后宫,生孝武帝,拜为淑媛。 年既长,无宠,常随世祖出蕃。世祖入讨元凶,淑媛留寻阳。上即位,遣建平王宏 奉迎。有司奏曰:“臣闻历集周邦,徽音克嗣,气淳汉国,沙麓发祥。昔在上代, 业隆祚远,未有不敷阴教以阐洪基,膺淑庆以载圣哲者也。伏惟淑媛柔明内昭,徽 仪外范,合灵初迪,则庶姬仰耀;引训蕃阃,则家邦被德。民应惟和,神属惟祉, 故能诞钟睿躬,用集大命,固灵根于既殒,融盛烈乎中兴。载厚化深,声咏允缉, 宜式谐旧典,恭享极号。谨奉尊号曰皇太后,宫曰崇宪。”太后居显阳殿。
shàng yú guī fáng zhī nèi, lǐ jìng shén guǎ, yǒu suǒ yù xìng, huò liú zhǐ tài hòu fáng nèi, gù mín jiān xuān rán, xián yǒu chǒu shēng. gōng yè shì mì, mò néng biàn yě. xiào jiàn èr nián, zhuī zèng tài hòu fù xìng zhī sàn qí cháng shì, xìng zhī qī xú shì yú háng xiàn guǎng chāng xiāng jūn. dà míng sì nián, tài hòu dì zǐ fǔ jūn cān jūn qióng zhī shàng biǎo yuē:" xiān chén gù huái ān lìng dào qìng fù mìng guāi chén, zì wéi míng shì. gǎn yuán wèi shù qǐng míng zhī diǎn, tè qǐ yún yǔ, wēi chuí sǎ rùn." zhào fù mén xià. yǒu sī chéng zhǐ zòu zèng jǐ shì zhōng. qióng zhī jí dì xiū zhī mào zhī bìng chāo xiǎn zhí. tài hòu pō yù zhèng shì, cì yǔ qióng zhī děng cái wù, jiā lěi qiān jīn jū chǔ fú qì, yǔ dì zi xiāng móu.
上于闺房之内,礼敬甚寡,有所御幸,或留止太后房内,故民间喧然,咸有丑 声。宫掖事秘,莫能辨也。孝建二年,追赠太后父兴之散骑常侍,兴之妻徐氏余杭 县广昌乡君。大明四年,太后弟子抚军参军琼之上表曰:“先臣故怀安令道庆赋命 乖辰,自违明世。敢缘卫戍请名之典,特乞云雨,微垂洒润。”诏付门下。有司承 旨奏赠给事中。琼之及弟休之、茂之并超显职。太后颇豫政事,赐与琼之等财物, 家累千金;居处服器,与帝子相侔。
qióng zhī zhái yǔ tài cháng wáng sēng dá bìng mén. cháng shèng chē fú wèi cóng zào sēng dá, sēng dá bù wéi zhī lǐ. qióng zhī yǐ sù tài hòu, tài hòu dà nù, gào shàng yuē:" wǒ shàng zài, ér rén jiē líng wǒ jiā sǐ hòu, qǐ shí yǐ!" yù zuì sēng dá. shàng yuē:" qióng zhī nián shào, zì bù yí qīng zào yì. wáng sēng dá guì gōng zǐ, qǐ kě yǐ cǐ shì jiā zuì!"
琼之宅与太常王僧达并门。尝盛车服卫从造僧达,僧达不为之礼。琼之以诉太 后,太后大怒,告上曰:“我尚在,而人皆陵我家;死后,乞食矣!”欲罪僧达。 上曰:“琼之年少,自不宜轻造诣。王僧达贵公子,岂可以此事加罪!”
dà míng wǔ nián, tài hòu suí shàng xún nán yù zhōu, fēi zhǔ yǐ xià bìng cóng. fèi dì jí wèi, hào tài huáng tài hòu.
大明五年,太后随上巡南豫州,妃主以下并从。废帝即位,号太皇太后。
tài zōng jiàn zuò, hào chóng xiàn tài hòu. chū, tài zōng shǎo shī suǒ shēng, wèi tài hòu suǒ shè yǎng, tài zōng jìn xīn zhī shì, ér tài hòu fǔ ài yì dǔ. jí shàng jí wèi, gòng fèng lǐ yí, bù yì jiù rì. yǒu sī zòu yuē:" fū dé fū yú nèi, diǎn zhāng bì yuǎn huà tán yú wài, huī hào yí xuān. fú wéi huáng tài hòu yì shèng zì tiān, mǔ yí yǔn zhe, yì míng bā yuǎn, dào biàn jiǔ wéi. shèng míng dēng yù, jǐng zuò yōu gǎi, huáng tài hòu yí jí qián hào, bié jū wài gōng." zhào yuē:" zhèn bèi dīng jiān fá, zǎo yīng gū kǔ, tè méng chóng xiàn tài hòu shèng xùn fǔ yù. xī zài fān kǔn, cháng fèng yào shàn, zhōng pò xiōng wēi, bào huái mò suì. jīn tài yùn chū qǐ, qíng diǎn huò shēn, fāng yù qīn fèng chén hūn, jìn huān guī jìn. bù dé rú suǒ zòu." xún bēng, shí nián wǔ shí wǔ. qiān bìn dōng gōng, mén tí yuē zōng xiàn gōng. shàng yòu zhào yuē:" zhèn yòu jí tú liǎo, sù píng dé xùn, kān bào dìng yè, shí zī rén fàn, ēn zhe tún yí, yǒu jiān cháng mù. fū lǐ yán qíng shī, yì xún shì lì, kě tè qí shuāi sān yuè, yǐ shēn zhuī yǎng zhī xīn." shì yuē zhāo huáng tài hòu, zàng shì zǔ líng dōng nán, hào yuē xiū níng líng.
太宗践阼,号崇宪太后。初,太宗少失所生,为太后所摄养,太宗尽心祗事, 而太后抚爱亦笃。及上即位,供奉礼仪,不异旧日。有司奏曰:“夫德敷于内,典 章必远;化覃于外,徽号宜宣。伏惟皇太后懿圣自天,母仪允著,义明八远,道变 九围。圣明登御,景胙攸改,皇太后宜即前号,别居外宫。”诏曰:“朕备丁艰罚, 蚤婴孤苦,特蒙崇宪太后圣训抚育。昔在蕃阃,常奉药膳,中迫凶威,抱怀莫遂。 今泰运初启,情典获申,方欲亲奉晨昏,尽欢闺禁。不得如所奏。”寻崩,时年五 十五。迁殡东宫,门题曰宗宪宫。上又诏曰:“朕幼集荼蓼,夙凭德训,龛虣定业, 实资仁范,恩著屯夷,有兼常慕。夫礼沿情施,义循事立,可特齐衰三月,以申追 仰之心。”谥曰昭皇太后,葬世祖陵东南,号曰修宁陵。
xiān shì, jìn ān wáng zǐ xūn wèi píng, wū zhě wèi yí kāi zhāo tài hòu líng yǐ wéi yàn shèng. xiū fù cāng cù, bù dé rú lǐ. shàng xìng jì, lǜ jiāng lái zhì zāi. tài shǐ sì nián xià, zhào yǒu sī yuē:" chóng xiàn zhāo tài hòu xiū níng líng dì, dà míng zhī shì, jiǔ suǒ kǎo bo. qián suì zāo zhū fān zhī nán, lǐ cóng quán yí. fèng yíng cāng cù, wèi xiá yíng gǎi. ér yíng suì zhī suǒ, shān yuán bēi lòu. qǐng nián tuí huài, rì yǒu zī shén, héng fèi xiū zhěng, zhōng wú yǒng gù. qiě xiáng kǎo dì xíng, shū guāi xiāng shì. zhèn zǎo méng cí yù, qíng lǐ jiān cháng, sī shǐ zhōng shǐ zhī yì, zài zhāng yōu xiǎn. shǐ guān kě jiù yán shān zuǒ yòu, gèng zhái jí dì. míng shěn guī shì, xū xuǎn lìng chén, shì zūn jiù diǎn, yǐ lǐ chuàng zhì. jīn zhōng yǔ suī níng, biān lǔ wèi xī, yíng jiù zhī gōng, wù zài cóng jiǎn. jǔ yán xún bēi, qíng rú qiē gē." yǒu sī zòu:" běi jiāng wèi jī, róng yì shì wù, lǐ zhī xiáng lüè, gè yán shí yí. chén děng cān yì, xiū níng líng xuán gōng bǔ zhì huǐ huài, quán shī yóu diàn, zàn chū zǐ gōng, shì bì jí biǎn, yú shì wèi yǔn." zhào kě.
先是,晋安王子勋未平,巫者谓宜开昭太后陵以为厌胜。修复仓卒,不得如礼。 上性忌,虑将来致灾。泰始四年夏,诏有司曰:“崇宪昭太后修宁陵地,大明之世, 久所考卜。前岁遭诸蕃之难,礼从权宜。奉营仓卒,未暇营改。而茔隧之所,山原 卑陋。顷年颓坏,日有滋甚,恆费修整,终无永固。且详考地形,殊乖相势。朕蚤 蒙慈遇,情礼兼常,思使终始之义,载彰幽显。史官可就岩山左右,更宅吉地。明 审龟筮,须选令辰,式遵旧典,以礼创制。今中宇虽宁,边虏未息,营就之功,务 在从简。举言寻悲,情如切割。”有司奏:“北疆未缉,戎役是务,礼之详略,各 沿时宜。臣等参议,修宁陵玄宫补治毁坏,权施油殿,暂出梓宫,事毕即窆,于事 为允。”诏可。
qióng zhī wèi héng yáng nèi shǐ, xiān hòu zú. fèi dì jǐng hé zhōng, yǐ xiū zhī wèi huáng mén shì láng, mào zhī zuǒ jūn jiāng jūn, bìng fēng kāi guó xiàn hóu, yì qiān hù. yòu zhuī zèng xìng zhī shì zhōng jīn zǐ guāng lù dài fu, shì yuē xiào hóu dào qìng sàn qí cháng shì guāng lù dài fu kāi fǔ yí tóng sān sī, shì yuē jìng hóu. lì dào qìng nǚ wèi huáng hòu, yǐ xiū zhī wèi shì zhōng, mào zhī huáng mén láng. tài zōng fèi yòu zhǔ, yù shuō tài hòu zhī xīn, nǎi xià lìng shū yuē:" tài huáng tài hòu zǎo chuí ài yù, yán qíng jí shì, tóng yú tiān shǔ. qián chē qí zī yì cān jūn lù xiū zhī qián dān yáng chéng lù mào zhī, chóng xiàn mì qī, zǎo yán róng guàn, bìng huái suǒ xūn, yí shū héng shì. xiū zhī kě huáng mén shì láng, lǐng bù bīng xiào wèi mào zhī kě zhōng shū shì láng." tài zōng wèi jí wèi, gù chēng lìng shū. mào zhī yòu qiān sī tú cóng shì zhōng láng, xiū zhī guì yáng wáng xiū fàn zhèn běi zī yì cān jūn. tài zōng shā shì zǔ zhū zǐ, yīn cǐ xiàn xiū zhī děng, yòu qí zhū zǐ.
琼之为衡阳内史,先后卒。废帝景和中,以休之为黄门侍郎,茂之左军将军, 并封开国县侯,邑千户。又追赠兴之侍中、金紫光禄大夫,谥曰孝侯;道庆散骑常 侍、光禄大夫、开府仪同三司,谥曰敬侯。立道庆女为皇后,以休之为侍中,茂之 黄门郎。太宗废幼主,欲说太后之心,乃下令书曰:“太皇太后蚤垂爱遇,沿情即 事,同于天属。前车骑谘议参军路休之、前丹阳丞路茂之,崇宪密戚,蚤延荣贯, 并怀所勋,宜殊恆饰。休之可黄门侍郎,领步兵校尉;茂之可中书侍郎。”太宗未 即位,故称令书。茂之又迁司徒从事中郎,休之桂阳王休范镇北谘议参军。太宗杀 世祖诸子,因此陷休之等,宥其诸子。
xiào wǔ wén mù wáng huáng hòu, huì xiàn yuán, láng yá lín yí rén. yuán jiā èr shí nián, bài wǔ líng wáng fēi. shēng fèi dì yù zhāng wáng zǐ shàng shān yīn gōng zhǔ chǔ yù lín huái kāng āi gōng zhǔ chǔ pèi huáng nǚ chǔ xiù kāng lè gōng zhǔ xiū míng. shì zǔ zài fān, hòu shén yǒu chǒng. shàng rù fá xiōng nì, hòu liú xún yáng, yǔ tài hòu tóng hái jīng dū, lì wèi huáng hòu.
孝武文穆王皇后,讳宪嫄,琅邪临沂人。元嘉二十年,拜武陵王妃。生废帝、 豫章王子尚、山阴公主楚玉、临淮康哀公主楚佩、皇女楚琇、康乐公主修明。世祖 在蕃,后甚有宠。上入伐凶逆,后留寻阳,与太后同还京都,立为皇后。
dà míng sì nián, hòu lǜ liù gōng gōng sāng yú xī jiāo, huáng tài hòu guān lǐ. shàng xià zhào yuē:" zhèn bo xiáng dà xīn, cè chén fú yǔ, yuán zhào liù gōng, qīn cán chuān shì. huáng tài hòu jiàng luán cóng yù, zhù bì guān lǐ. lǜ qú jì jù, xuán dǎn fāng xiū, shù yí fā jiāo, wéi huà dòng zhōng. xiàn fēi zhǔ yǐ xià, kě liàng jiā bān xī." fèi dì jí wèi, zūn yuē huáng tài hòu, gōng yuē yǒng xùn. qí nián, bēng yú hán zhāng diàn, shí nián sān shí bā. fù zàng jǐng níng líng.
大明四年,后率六宫躬桑于西郊,皇太后观礼。上下诏曰:“朕卜祥大昕,测 辰拂羽,爰诏六宫,亲蚕川室。皇太后降銮从御,伫跸观礼。绿蘧既具,玄紞方修, 庶仪发椒,闱化动中。县妃主以下,可量加班锡。”废帝即位,尊曰皇太后,宫曰 永训。其年,崩于含章殿,时年三十八。祔葬景宁陵。
hòu fù yǎn, zì zi yóu, jìn chéng xiàng dǎo xuán sūn, shàng shū gǔ zhī zǐ yě. mǔ jìn xiào wǔ dì nǚ pó yáng gōng zhǔ, sòng shòu shàn, fēng yǒng chéng jūn. yǎn shàng gāo zǔ dì èr nǚ wú xīng cháng gōng zhǔ huì róng nán, shǎo lì xiǎn guān, huáng mén shì láng, mì shū jiān, shì zhōng. yuán jiā mò, wèi sàn qí cháng shì yòu wèi jiāng jūn. shì zǔ jí wèi, yǐ hòu fù, shòu jīn zǐ guāng lù dài fu, lǐng yì yáng wáng shī, cháng shì rú gù. qiān yòu guāng lù dài fu, cháng shì wáng shī rú gù. yǎn qiān xū gōng jǐn, bù yǐ shì shì guān huái. xiào jiàn èr nián zú, shí nián wǔ shí sì. zhuī zèng kāi fǔ yí tóng sān sī, běn guān rú gù, shì yuē gōng gōng.
后父偃,字子游,晋丞相导玄孙,尚书嘏之子也。母晋孝武帝女鄱阳公主,宋 受禅,封永成君。偃尚高祖第二女吴兴长公主讳荣男,少历显官,黄门侍郎,秘书 监,侍中。元嘉末,为散骑常侍、右卫将军。世祖即位,以后父,授金紫光禄大夫, 领义阳王师,常侍如故。迁右光禄大夫,常侍、王师如故。偃谦虚恭谨,不以世事 关怀。孝建二年卒,时年五十四。追赠开府仪同三司,本官如故,谥曰恭公。
zhǎng zǐ zǎo, wèi zhì dōng yáng tài shǒu. shàng tài zǔ dì liù nǚ lín chuān cháng gōng zhǔ huì yīng yuàn. gōng zhǔ xìng dù, ér zǎo bié ài zuǒ yòu rén wú chóng zǔ. qián fèi dì jǐng hé zhōng, zhǔ chán zhī yú fèi dì, zǎo zuò xià yù sǐ, zhǔ yǔ wáng shì lí hūn. tài shǐ chū, yǐ zhǔ shì yù zhāng tài shǒu yǔ chōng yuǎn, wèi jí chéng lǐ ér chōng yuǎn zú.
长子藻,位至东阳太守。尚太祖第六女临川长公主讳英媛。公主性妒,而藻别 爱左右人吴崇祖。前废帝景和中,主谗之于废帝,藻坐下狱死,主与王氏离婚。泰 始初,以主适豫章太守庾冲远,未及成礼而冲远卒。
sòng shì zhū zhǔ, mò bù yán dù, tài zōng měi jí zhī. hú shú lìng yuán tāo qī yǐ dù jì cì sǐ, shǐ jìn chén yú tōng zhī zhuàn dù fù jì. zuǒ guāng lù dài fu jiāng zhàn sūn xiào dāng shàng shì zǔ nǚ, shàng nǎi shǐ rén wéi xiào zuò biǎo ràng hūn, yuē:
宋世诸主,莫不严妒,太宗每疾之。湖熟令袁慆妻以妒忌赐死,使近臣虞通之 撰《妒妇记》。左光禄大夫江湛孙斅当尚世祖女,上乃使人为斅作表让婚,曰:
fú chéng zhào zhǐ, dāng yǐ lín rǔ gōng zhǔ jiàng pín, róng chū wàng biǎo, ēn jiā diǎn wài. gù shěn yóu bì, fú yòng yōu huáng. chén hán mén cuì zú, rén fán zhì lòu, lǘ yán yǒu duì, běn gé tiān yīn. rú chén sù liú, shì pín yè guǎ, nián jìn jiāng guān, jiē yǐ yǒu shì, jīng chāi bù qún, zú dé chéng lǐ. měi bù zì jiě, wú ǒu qì zī, méi fǎng mò xún, sù zú fú wèn. zì wéi mén qìng, shǔ jiàng gōng zhǔ, tiān ēn suǒ tán, róng jí chǒu mò. huái yōu bào tì, lǜ bù huò miǎn, zhēng mìng suǒ dāng, guǒ yīng zī jǔ. suī mén tài zōng róng, yú chén fēi xìng, yǎng yuán shèng dài, mào chén yú shí.
伏承诏旨,当以临汝公主降嫔,荣出望表,恩加典外。顾审輶蔽,伏用忧惶。 臣寒门顇族,人凡质陋,闾阎有对,本隔天姻。如臣素流,室贫业寡,年近将冠, 皆已有室,荆钗布裙,足得成礼。每不自解,无偶迄兹,媒访莫寻,素族弗问。自 惟门庆,属降公主,天恩所覃,容及丑末。怀忧抱惕,虑不获免,征命所当,果膺 兹举。虽门泰宗荣,于臣非幸,仰缘圣贷,冒陈愚实。
zì jìn shì yǐ lái, pèi shàng wáng jī zhě, suī lèi jīng měi zhòu, jí yǒu míng cái, zhì rú wáng dūn shè qì, huán wēn liǎn wēi, zhēn zhǎng yáng yú yǐ qiú miǎn, zi jìng jiǔ zú yǐ wéi zhào, wáng yǎn wú zhòng dōu zhī zhì, ér luǒ lù yú běi jiē, hé yǔ quē lóng gōng zhī zī, ér tóu qū yú shēn jǐng, xiè zhuāng dài zì tóng yú méng sǒu, yīn chōng jǐ bù miǎn yú qiáng chú. bǐ shù rén zhě, fēi wú cái yì, ér shì qū yú chóng guì, shì gé yú wén lǎn, tūn bēi rú qì, wú suǒ táo sù. zhì lēi shèn yú pū lì, fáng xián guò yú bì qiè. wǎng lái chū rù, rén lǐ zhī cháng dāng bīn dài kè, péng cóng zhī yì. ér lìng sǎo zhé xī jià, wú kuī mén zhī qī fèi yán chōu xí, jué jiē duì zhī lǐ. fēi wéi jiāo yǒu lí yì, nǎi yì xiōng dì shū kuò. dì lìng shòu jiǔ ròu zhī cì, zhì yǐ dòng jìng jiān zi hé qián bó zhī sī, jié qí yán xiào. mǔ nǎi zhēng mèi, xiāng quàn yǐ yán nī ǎo jìng qián, xiāng chǎn yǐ jí. dì lìng bì fán yōng xià cái, jiān zi jiē jiā méng yú shù, yì jǔ zhǐ zé wèi xián shì fēi, tīng yán yǔ zé miù yú xū shí. mǔ nǎi gǎn shì qí jiù, wéi zàn dù jì ní ǎo zì chàng duō zhī, wù jiǎn kǒu shé. qí jiān yòu yǒu yìng dá wèn xùn, bǔ shì shī mǔ, nǎi zhì cán yú yǐn shí, jí biàn yǔ shuí, yì pī gù bì, bì zé tóu lǐng. yòu chū rù zhī yí, fán shěng nán zhōng, huò jìn bù huò qián, huò rù bù tīng chū. bù rù zé xián yú yù shū, qiú chū zé yí yǒu bié yì, zhào bì yǐ sān bū wéi qī, qiǎn bì yǐ rì chū wéi xiàn, xī bú jiàn wǎn pò, cháo bù shí shǔ xīng. zhì yú yè bù yuè ér nòng qín, zhòu gǒng mèi ér pī juàn, yī shēng zhī nèi, yǔ cǐ zhǎng guāi. yòu shēng yǐng cái wén, zé shǎo bì bēn bèng jū mèi xiàng xí, zé lǎo chǒu cóng lái. zuǒ yòu zhěng shuā, yǐ yí chǒng jiàn xián bīn kè wèi guān, yǐ shǎo róng zhì chì. lǐ zé yǒu liè yìng, xiàng zé yǒu guàn yú, běn wú mān dí zhī xián, qǐ yǒu qīng fù zhī qiào. kuàng jīn yì jué bàng sī, qián gōng zhèng pǐ, ér měi shì bì yán wú yí shì, shè cí zhé yán qīng yì wǒ. yòu qiè wén zhū zhǔ jí jù, wéi lùn fū zú. huǎn bù zú wèi jí zhě fǎ, jí zé kě wèi huǎn zhě shī, gèng xiāng shàn yòu, běn qí héng yì, bù kě dài jiè, gù shí cháng cí. huò yán yě bài qù, huò yán rén xiào wǒ, suī jiā yuē sī lǐ, yǒu shèn wáng xiàn, fā kǒu suǒ yán, héng tóng kē lǜ. wáng zǎo suī fù qiáng hěn, pō jīng xué shè, xì xiào zhī shì, suì wèi yuān hún. chǔ ài yōu fèn, yòng zhì yāo jué. shāng lǐ hài yì, nán yǐ jù wén.
自晋氏以来,配上王姬者,虽累经美胄,亟有名才,至如王敦慑气,桓温敛威, 真长佯愚以求免,子敬灸足以违诏,王偃无仲都之质,而倮露于北阶,何瑀阙龙工 之姿,而投躯于深井,谢庄殆自同于矇叟,殷冲几不免于强鉏。彼数人者,非无才 意,而势屈于崇贵,事隔于闻览,吞悲茹气,无所逃诉。制勒甚于仆隶,防闲过于 婢妾。往来出入,人理之常;当宾待客,朋从之义。而令扫辙息驾,无窥门之期; 废筵抽席,绝接对之理。非唯交友离异,乃亦兄弟疏阔。第令受酒肉之赐,制以动 静;监子荷钱帛之私,节其言笑。姆妳争媚,相劝以严;妮媪竞前,相谄以急。第 令必凡庸下才,监子皆葭萌愚竖,议举止则未闲是非,听言语则谬于虚实。姆妳敢 恃耆旧,唯赞妒忌;尼媪自倡多知,务检口舌。其间又有应答问讯,卜筮师母,乃 至残余饮食,诘辩与谁,衣被故敝,必责头领。又出入之宜,繁省难衷,或进不获 前,或入不听出。不入则嫌于欲疏,求出则疑有别意,召必以三晡为期,遣必以日 出为限,夕不见晚魄,朝不识曙星。至于夜步月而弄琴,昼拱袂而披卷,一生之内, 与此长乖。又声影裁闻,则少婢奔迸;裾袂向席,则老丑丛来。左右整刷,以疑宠 见嫌;宾客未冠,以少容致斥。礼则有列媵,象则有贯鱼,本无嫚嫡之嫌,岂有轻 妇之诮。况今义绝傍私,虔恭正匹,而每事必言无仪适,设辞辄言轻易我。又窃闻 诸主集聚,唯论夫族。缓不足为急者法,急则可为缓者师,更相扇诱,本其恆意, 不可贷借,固实常辞。或言野败去,或言人笑我,虽家曰私理,有甚王宪,发口所 言,恆同科律。王藻虽复强佷,颇经学涉,戏笑之事,遂为冤魂。褚暧忧愤,用致 夭绝。伤理害义,难以具闻。
fū zhōng sī zhī dé, shí zhì kè chāng zhuān dù zhī xíng, yǒu fáng fán yǎn, shì yǐ shàng zhǔ zhī mén, wǎng wǎng jué sì fù mǎ zhī shēn, tōng lí xìn jiù. yǐ chén fán ruò, hé yǐ kè kān. bì jiāng huǐ zú lún mén, qǐ yī shēn shěng. qián hòu yīng cǐ, qí rén suī zhòng, rán jiē huàn zhāng xiá ěr, shì gé tiān cháo, gù tūn yán yān lǐ, wú gǎn lùn sù. chén xìng shǔ shèng míng, jīn zhào yóu dào, hóng wù yǐ diǎn, chù qīn yǐ gōng, chén zhī bǐ huái, kě dé zì jìn. rú chén mén fēn, shì hé shū róng, zú shǒu qián jī, biàn yù tí fú, qīng guān xiǎn huàn, huò yóu cái shēng, yī dāo hūn qī, xián chéng ēn jiǎ. shì yǐ yǎng mào fēi yí, pī lù dān shí. fēi wéi zhǐ chén yī jǐ, guī quán shēn yuàn shí nǎi guǎng shēn zhū mén yōu huàn zhī qiè. fú yuàn tiān cí zhào chá, tè cì juān tíng, shǐ yàn què wēi qún, dé bǎo cóng wèi, chǔn wù hán shēng, zì jǐ mí dǔ. ruò ēn zhào nán jiàng, pī qǐng bù shēn, biàn dāng kān fū jiǎn fà, tóu shān cuàn hǎi.
夫螽斯之德,实致克昌;专妒之行,有妨繁衍,是以尚主之门,往往绝嗣;驸 马之身,通离衅咎。以臣凡弱,何以克堪。必将毁族沦门,岂伊身眚。前后婴此, 其人虽众,然皆患彰遐迩,事隔天朝,故吞言咽理,无敢论诉。臣幸属圣明,矜照 由道,弘物以典,处亲以公,臣之鄙怀,可得自尽。如臣门分,世荷殊荣,足守前 基,便预提拂,清官显宦,或由才升,一叨婚戚,咸成恩假。是以仰冒非宜,披露 丹实。非唯止陈一己,规全身愿;实乃广申诸门忧患之切。伏愿天慈照察,特赐蠲 停,使燕雀微群,得保丛蔚,蠢物含生,自己弥笃。若恩诏难降,披请不申,便当 刊肤剪发,投山窜海。
tài zōng yǐ cǐ biǎo biàn shì zhū zhǔ. yú shì lín chuān cháng gōng zhǔ shàng biǎo yuē:" qiè zāo suí qí báo, jué yú wáng shì, sī tíng xiāo lì, zhì cǐ fēn yì. jīn gū jí qióng rán, jiǎ xī zhāo xī, qíng jì suǒ zhōng, wéi zài yī zi. qì kuò tú tàn, chí jiān lián mǐn, fǒu tài kū róng, xì yǐ wéi mìng. shí yuàn shēn qí mén xìn, hái wèi mǔ zǐ. tuī qiān mǐn fǔ, wèi jí zì wén. xiān cháo cí ài, jiàn qiè dān zhōng. ruò cì shǐ xī chè guī dì dìng shěng, yǎng kuí tiān zhǐ, huò yǒu kě xún. jīn shì pò chéng qiè, bù gù diǎn xiàn, gǎn yuán ēn dào, chù mào pī wén. tè qǐ hái shēn wáng zú, shǒu yǎng ruò sì, suī sǐ zhī rì, shí gān yú shēng." xǔ zhī.
太宗以此表遍示诸主。于是临川长公主上表曰:“妾遭随奇薄,绝于王氏,私 庭嚣戾,致此分异。今孤疾茕然,假息朝夕,情寄所钟,唯在一子。契阔荼炭,持 兼怜愍,否泰枯荣,系以为命。实愿申其门衅,还为母子。推迁僶俛,未及自闻。 先朝慈爱,鉴妾丹衷。若赐使息彻归第定省,仰揆天旨,或有可寻。今事迫诚切, 不顾典宪,敢缘恩焘,触冒披闻。特乞还身王族,守养弱嗣,虽死之日,实甘于生。” 许之。
zǎo dì mào, shēng míng mò guì dá. mào dì yōu, tài zǎi cóng shì zhōng láng, zǎo zú, zhuī zèng huáng mén shì láng. dì zhēn, shēng míng mò xiǎn huàn.
藻弟懋,升明末贵达。懋弟攸,太宰从事中郎,蚤卒,追赠黄门侍郎。弟臻, 升明末显宦。
qián fèi dì hé huáng hòu, huì lìng wǎn, lú jiāng qián rén yě. xiào jiàn sān nián, nà wèi huáng tài zǐ fēi. dà míng wǔ nián, hōng yú dōng gōng huī guāng diàn, shí nián shí qī. zàng wéi wéi, shì yuē xiàn fēi. shàng gèng wéi tài zǐ zhì nèi zhí èr děng, yuē bǎo lín, yuē liáng dì. nà nán zhōng láng zhǎng shǐ tài shān yáng zhān nǚ wèi liáng dì, yí dū tài shǒu yuán sēng huì nǚ wèi bǎo lín. fèi dì jí wèi, zhuī chóng xiàn fēi yuē xiàn huáng hòu. tài zōng jiàn zuò, qiān hòu yǔ fèi dì hé zàng lóng shān běi.
前废帝何皇后,讳令婉,庐江灊人也。孝建三年,纳为皇太子妃。大明五年, 薨于东宫徽光殿,时年十七。葬囗囗,谥曰献妃。上更为太子置内职二等,曰保林, 曰良娣。纳南中郎长史太山羊瞻女为良娣,宜都太守袁僧惠女为保林。废帝即位, 追崇献妃曰献皇后。太宗践阼,迁后与废帝合葬龙山北。
hòu fù yǔ, zì zhì yù, jìn shàng shū zuǒ pú yè chéng zēng sūn yě. zǔ róng, dà sī nóng. yǔ shàng gāo zǔ shào nǚ yù zhāng kāng cháng gōng zhǔ huì xīn nán. gōng zhǔ xiān shì xú qiáo, měi róng sè, cōng mǐn yǒu zhì shù. tài zǔ shì, lǐ dài tè lóng. yǔ háo jìng yú shí, yǔ píng chāng mèng líng xiū dōng hǎi hé xù děng, bìng yǐ yú mǎ jiāo shē xiāng shàng. gōng zhǔ yǔ yǔ qíng ài lóng mì, hé shì wài yīn shū qī, mò bù zhān bèi ēn jì. yǔ lì wèi qīng xiǎn, zhì wèi jiāng jūn. dà míng bā nián, gōng zhǔ hōng, yǔ mù kāi, shì zǔ zhuī zèng jīn zǐ guāng lù dài fu, jiā sàn qí cháng shì.
后父瑀,字稚玉,晋尚书左仆射澄曾孙也。祖融,大司农。瑀尚高祖少女豫章 康长公主讳欣男。公主先适徐乔,美容色,聪敏有智数。太祖世,礼待特隆。瑀豪 竞于时,与平昌孟灵休、东海何勖等,并以舆马骄奢相尚。公主与瑀情爱隆密,何 氏外姻疏戚,莫不沾被恩纪。瑀历位清显,至卫将军。大明八年,公主薨,瑀墓开, 世祖追赠金紫光禄大夫,加散骑常侍。
zi mài, shàng tài zǔ dì shí nǚ xīn cài gōng zhǔ huì yīng mèi. mài shǎo yǐ guì qī jū xiǎn huàn, hǎo quǎn mǎ chí zhú, duō jù cái lì zhī shì. yǒu shù zài jiāng chéng xiàn jiè, qù jīng shī sān shí lǐ. mài měi yóu lǚ, zhé jié sì lián qí, wǔ shì chéng qún. dà míng mò, wèi yù zhāng wáng zǐ shàng fǔ jūn zī yì cān jūn, jiā níng shuò jiāng jūn nán jì yīn tài shǒu. fèi dì nà gōng zhǔ yú hòu gōng, wěi yán hōng yǔn, shā yī bì sòng chū mài dì pín zàng xíng sāng lǐ. cháng yí mài yǒu yì tú, mài yì zhāo jù tóng zhì, yù yīn xíng xìng fèi lì. shì jué, fèi dì zì chū tǎo mài zhū zhī. tài zōng jí wèi, zhuī fēng jiàn níng xiàn hóu, shí yì wǔ bǎi hù. zi màn qiàn sì, qí shòu shàn, guó chú.
子迈,尚太祖第十女新蔡公主讳英媚。迈少以贵戚居显宦,好犬马驰逐,多聚 才力之士。有墅在江乘县界,去京师三十里。迈每游履,辄结驷连骑,武士成群。 大明末,为豫章王子尚抚军谘议参军,加宁朔将军、南济阴太守。废帝纳公主于后 宫,伪言薨殒,杀一婢送出迈第嫔葬行丧礼。常疑迈有异图,迈亦招聚同志,欲因 行幸废立。事觉,废帝自出讨迈诛之。太宗即位,追封建宁县侯,食邑五百户。子 曼倩嗣,齐受禅,国除。
yǔ xiōng zi liàng, xiào jiàn chū, wèi guì yáng tài shǒu. chéng xiàng nán jùn wáng yì xuān wèi nì, qiǎn cān jūn wáng shī shòu duàn guì yáng dào, yǐ fáng guǎng zhōu cì shǐ zōng què, liàng shōu zhǎn zhī. guān zhì xīn ān nèi shǐ. liàng dì huī, fèi dì yuán huī chū, wèi guǎng zhōu cì shǐ, wèi zhī zhèn, zuò guó āi qī huì bú dào, miǎn guān. fù qǐ wèi dōu guān shàng shū, wèi bài, zú. huī dì dàn, sī tú yòu zhǎng shǐ. dàn dì yǎn, zuì zhī míng. xìng zào dòng. tài zōng chū, wèi jiàn ān wáng xiū rén sī tú cóng shì zhōng láng, réng chú huáng mén láng, wèi bài jìng, qiú zhuǎn sī tú sī mǎ. dé sī mǎ, fù qiú tài zǐ yòu lǜ. bài yòu lǜ yī èr rì, fù qiú shì zhōng. xún rì zhī jiān, qiú jìn wú yǐ. bù dé shì zhōng, yǐ yuàn lì cì sǐ.
瑀兄子亮,孝建初,为桂阳太守。丞相南郡王义宣为逆,遣参军王师寿断桂阳 道,以防广州刺史宗悫,亮收斩之。官至新安内史。亮弟恢,废帝元徽初,为广州 刺史,未之镇,坐国哀期晦不到,免官。复起为都官尚书,未拜,卒。恢弟诞,司 徒右长史。诞弟衍,最知名。性躁动。太宗初,为建安王休仁司徒从事中郎,仍除 黄门郎,未拜竟,求转司徒司马。得司马,复求太子右率。拜右率一二日,复求侍 中。旬日之间,求进无已。不得侍中,以怨詈赐死。
wén dì shěn jié yú, huì róng jī, bù zhī hé xǔ rén yě. nà yú hòu gōng, wèi měi rén. shēng míng dì, bài wèi jié yú. yuán jiā sān shí nián zú, shí sì shí. zàng jiàn kāng zhī mò fǔ shān. shì zǔ jí wèi, zhuī zèng xiāng dōng guó tài fēi. tài zōng jí wèi, yǒu sī zòu yuē:" xī bīn dōu zhuī yuǎn, zhèng yì chán āi, miǎn mù dé yì, jìng fèng yuán líng. xiān tài fēi dé lǚ duān huá, huī jǐng míng jùn, fēng guāng chén yē, xùn liú guó wéi, jū shèng dàn líng, zǎo juān hóng zuò. chén děng yuǎn mó hàn cè, jìn yí jìn diǎn, jǐn shàng zūn hào wèi huáng tài hòu." xià lǐ guān yì shì, shì yuē xuān tài hòu, líng hào yuē chóng níng.
文帝沈婕妤,讳容姬,不知何许人也。纳于后宫,为美人。生明帝,拜为婕妤。 元嘉三十年卒,时四十。葬建康之莫府山。世祖即位,追赠湘东国太妃。太宗即位, 有司奏曰:“昔豳都追远,正邑缠哀,缅慕德义,敬奉园陵。先太妃德履端华,徽 景明峻,风光宸掖,训流国闱,鞠圣诞灵,蚤捐鸿祚。臣等远模汉册,近仪晋典, 谨上尊号为皇太后。”下礼官议谥,谥曰宣太后,陵号曰崇宁。
yǐ tài hòu dì dào qìng wèi jǐ shì zhōng, tài shǐ sān nián zú, zhuī zèng tōng zhí sàn qí cháng shì, cì jué xiàn hóu. yòu zhuī zèng tài hòu fù sàn qí cháng shì, mǔ wáng shì chéng lè xiāng jūn.
以太后弟道庆为给事中,泰始三年卒,追赠通直散骑常侍,赐爵县侯。又追赠 太后父散骑常侍,母王氏成乐乡君。
míng gōng wáng huáng hòu, huì zhēn fēng, láng yá lín yí rén yě. yuán jiā èr shí wǔ nián, bài huái yáng wáng fēi tài zōng gǎi fēng, yòu wèi xiāng dōng wáng fēi. shēng jìn líng cháng gōng zhǔ bó sì jiàn ān cháng gōng zhǔ bó yuàn. tài zōng jí wèi, lì wèi huáng hòu. shàng cháng gōng nèi dà jí, ér yǔ fù rén guān zhī, yǐ wéi huān xiào. hòu yǐ shàn zhàng miàn, dú wú suǒ yán. dì nù yuē:" wài shě jiā hán qǐ, jīn gòng wèi xiào lè, hé dú bù shì?" hòu yuē:" wéi lè zhī shì, qí fāng zì duō. qǐ yǒu gū zǐ mèi jí jù, ér yǔ fù rén xíng tǐ. yǐ cǐ wéi lè, wài shě zhī wèi huān shì, shí yǔ cǐ bù tóng." dì dà nù, qiǎn hòu lìng qǐ. hòu xiōng yáng zhōu cì shǐ jǐng wén yǐ cǐ shì yǔ cóng jiù chén jùn xiè wěi yuē:" hòu zài jiā wèi níng ruò fù rén, bù zhī jīn duàn suì néng gāng zhèng rú cǐ."
明恭王皇后,讳贞风,琅邪临沂人也。元嘉二十五年,拜淮阳王妃;太宗改封, 又为湘东王妃。生晋陵长公主伯姒、建安长公主伯媛。太宗即位,立为皇后。上常 宫内大集,而瑀妇人观之,以为欢笑。后以扇障面,独无所言。帝怒曰:“外舍家 寒乞,今共为笑乐,何独不视?”后曰:“为乐之事,其方自多。岂有姑姊妹集聚, 而瑀妇人形体。以此为乐,外舍之为欢适,实与此不同。”帝大怒,遣后令起。后 兄扬州刺史景文以此事语从舅陈郡谢纬曰:“后在家为儜弱妇人,不知今段遂能刚 正如此。”
fèi dì jí wèi, zūn wèi huáng tài hòu, gōng yuē hóng xùn. fèi dì shī dé, tài hòu měi jiā xù pì, shǐ zhě yóu jiàn shùn cóng, hòu kuáng tè zhuǎn shén, jiàn bù yuè. yuán huī wǔ nián wǔ yuè wǔ rì, tài hòu cì dì yù bǐng máo shàn, dì xián qí máo bǐng bù huá, yīn cǐ yù jiā zhèn hài, yǐ lìng tài yī zhǔ yào, zuǒ yòu rén zhǐ zhī yuē:" ruò xíng cǐ shì, guān biàn yīng zuò xiào zǐ, qǐ fù dé chū rù jiǎo kuài." dì yuē:" rǔ yǔ dà yǒu lǐ." nǎi zhǐ.
废帝即位,尊为皇太后,宫曰弘训。废帝失德,太后每加勖譬,始者犹见顺从, 后狂慝转甚,渐不悦。元徽五年五月五日,太后赐帝玉柄毛扇,帝嫌其毛柄不华, 因此欲加鸩害,已令太医煮药,左右人止之曰:“若行此事,官便应作孝子,岂复 得出入狡狯。”帝曰:“汝语大有理。”乃止。
shùn dì jí wèi, qí wáng bǐng quán, zōng shì liú huǎng liú chuò bo bó xìng děng yǒu yì zhì, tài hòu pō yǔ xiāng guān. shùn dì shàn wèi, tài hòu yǔ dì xùn yú dōng dǐ, yīn qiān jū dān yáng gōng, bài rǔ yīn wáng tài fēi. shùn dì cú yú dān yáng, gèng lì dì jīng yì. jiàn yuán yuán nián, hōng yú dì, shí nián sì shí sì. zhuī jiā hào shì, zàng yǐ sòng hòu lǐ. fù sēng lǎng, shì bié jiàn jǐng wén chuán.
顺帝即位,齐王秉权,宗室刘晃、刘绰、卜伯兴等有异志,太后颇与相关。顺 帝禅位,太后与帝逊于东邸,因迁居丹阳宫,拜汝阴王太妃。顺帝殂于丹阳,更立 第京邑。建元元年,薨于第,时年四十四。追加号谥,葬以宋后礼。父僧朗,事别 见《景文传》。
míng dì chén guì fēi, huì miào dēng, dān yáng jiàn kāng rén, tú jiā nǚ yě. shì zǔ cháng shǐ wèi sī cǎi fǎng mín jiān zǐ nǚ yǒu zī sè zhě. tài fēi jiā zài jiàn kāng xiàn jiè, jiā pín, yǒu cǎo wū liǎng sān jiān. shàng chū xíng, wèn wèi yuē:" yù dào biān nà dé cǐ cǎo wū, dāng yóu jiā pín." cì qián sān wàn, lìng qǐ wǎ wū. wèi zì sòng qián yǔ zhī, jiā rén bìng bù zài, wéi tài fēi zài jiā, shí nián shí èr sān. wèi jiàn qí róng zhì shén měi, jí yǐ bái shì zǔ, yú shì yíng rù gōng. zài lù tài hòu fáng nèi, jīng èr sān nián, zài hū, bú jiàn xìng. tài hòu yīn yán yú shàng, yǐ cì tài zōng. shǐ yǒu chǒng, yī nián xǔ shuāi xiē, yǐ qǐ lǐ dào ér. xún yòu yíng hái, shēng fèi dì, gù mín zhōng jiē hū fèi dì wèi lǐ shì zi. fèi dì hòu měi zì chēng lǐ jiāng jūn, huò zì wèi lǐ tǒng.
明帝陈贵妃,讳妙登,丹阳建康人,屠家女也。世祖常使尉司采访民间子女有 姿色者。太妃家在建康县界,家贫,有草屋两三间。上出行,问尉曰:“御道边那 得此草屋,当由家贫。”赐钱三万,令起瓦屋。尉自送钱与之,家人并不在,唯太 妃在家,时年十二三。尉见其容质甚美,即以白世祖,于是迎入宫。在路太后房内, 经二三年,再呼,不见幸。太后因言于上,以赐太宗。始有宠,一年许衰歇,以乞 李道兒。寻又迎还,生废帝,故民中皆呼废帝为李氏子。废帝后每自称李将军,或 自谓李统。
tài zōng jí wèi, bài guì fēi, lǐ zhì tóng huáng tài zǐ fēi. fèi dì jiàn zuò, yǒu sī zòu yuē:" chén wén hé lóng qǐ shèng, lǐ jiā mín shén jiāo diàn jī huáng, qìng shuò tiān dì. gù zī jìng zhī dào, cuì gǔ míng fēng yán guì zhī yì, miǎo dài níng zé. fú wéi guì fēi hán hé rì guǐ, biǎo shū xīng shū, huī yīn jùn gǔ, róu guāng zhào shì, shēng huá dì yē, guǐ xiù tiān pín, jǐng fā huáng míng, zuò chāng ruì mìng. ér bèi wù zhī zhāng, wèi huàn yí cè. yuǎn zhuó qián wáng, yǔn zhì hóng diǎn. chén děng cān yì, jǐn shàng zūn hào yuē huáng tài fēi. yú fú yī rú jìn xiào wǔ dì tài hòu gù shì. zhì jiā lìng yī rén. gǎi zhū guó tài fēi yuē tài fēi fēi yīn yí. gōng yuē hóng huà." zhuī zèng tài fēi fù jīn bǎo sàn qí cháng shì, jīn bǎo qī wáng shì yǒng shì xiàn chéng lè xiāng jūn. shēng míng chū, jiàng wèi cāng wú wáng tài fēi.
太宗即位,拜贵妃,礼秩同皇太子妃。废帝践阼,有司奏曰:“臣闻河龙启圣, 理浃民神;郊电基皇,庆烁天地。故资敬之道,粹古铭风;沿贵之谊,眇代凝则。 伏惟贵妃含和日晷,表淑星枢,徽音峻古,柔光照世,声华帝掖,轨秀天嫔,景发 皇明,祚昌睿命。而备物之章,未焕彝策。远酌前王,允陟鸿典。臣等参议,谨上 尊号曰皇太妃。舆服一如晋孝武帝太后故事。置家令一人。改诸国太妃曰太妃(妃 音怡)。宫曰弘化。”追赠太妃父金宝散骑常侍,金宝妻王氏永世县成乐乡君。升 明初,降为苍梧王太妃。
bó fù zhào zōng, zhōng shū tōng shì shè rén. shū fú niàn, bù bīng xiào wèi. xiōng jìng yuán, tōng zhí láng, nán lǔ jùn tài shǒu. fú niàn dà tōng huò huì, qīn luàn cháo zhèng. shēng míng chū, cì sǐ.
伯父照宗,中书通事舍人。叔佛念,步兵校尉。兄敬元,通直郎,南鲁郡太守。 佛念大通货贿,侵乱朝政。升明初,赐死。
hòu fèi dì jiāng huáng hòu, huì jiǎn guī, jì yáng kǎo chéng rén, běi zhōng láng zhǎng shǐ zhì yuān sūn nǚ. tài shǐ wǔ nián, tài zōng fǎng qiú tài zǐ fēi, ér yǎ xìn xiǎo shù, míng jiā nǚ duō bù hé. hòu ruò xiǎo, mén wú qiáng yìn, yǐ bǔ shì zuì jí, gù wèi tài zǐ nà zhī. fěng cháo shì zhōu jùn lìng xiàn wù, duō zhě jiāng zhí bǎi jīn. shǐ xīng tài shǒu sūn fèng bó zhǐ xiàn qín shū, qí wài wú yú wù. shàng dà nù, fēng yào cì sǐ, jì ér yuán zhī. tài zǐ jí dì wèi, lì wèi huáng hòu. dì jì fèi, jiàng wèi cāng wú wáng fēi. zhì yuān zì yǒu chuán.
后废帝江皇后,讳简珪,济阳考城人,北中郎长史智渊孙女。泰始五年,太宗 访求太子妃,而雅信小数,名家女多不合。后弱小,门无强廕,以卜筮最吉,故为 太子纳之。讽朝士州郡令献物,多者将直百金。始兴太守孙奉伯止献琴书,其外无 余物。上大怒,封药赐死,既而原之。太子即帝位,立为皇后。帝既废,降为苍梧 王妃。智渊自有传。
míng dì chén zhāo huá, huì fǎ róng, dān yáng jiàn kāng rén yě. tài zōng wǎn nián, wěi jí bù néng nèi yù, zhū dì jī rén yǒu huái yùn zhě, zhé qǔ yǐ rù gōng jí shēng nán, jiē shā qí mǔ, ér yǐ yǔ liù gōng suǒ ài zhě yǎng zhī. shùn dì, guì yáng wáng xiū fàn zi yě, yǐ zhāo huá wéi mǔ yān. míng dì bēng, zhāo huá bài ān chéng wáng tài fēi. shùn dì jí wèi, jìn wèi huáng tài fēi. shùn dì shàn wèi, qù huáng tài fēi zhī hào.
明帝陈昭华,讳法容,丹阳建康人也。太宗晚年,痿疾不能内御,诸弟姬人有 怀孕者,辄取以入宫;及生男,皆杀其母,而以与六宫所爱者养之。顺帝,桂阳王 休范子也,以昭华为母焉。明帝崩,昭华拜安成王太妃。顺帝即位,进为皇太妃。 顺帝禅位,去皇太妃之号。
shùn dì xiè huáng hòu, huì fàn jìng, chén jùn yáng xià rén, yòu guāng lù dài fu zhuāng sūn nǚ yě. shēng míng èr nián, lì wèi huáng hòu. shùn dì shàn wèi, jiàng wèi rǔ yīn wáng fēi. zhuāng zì yǒu chuán.
顺帝谢皇后,讳梵境,陈郡阳夏人,右光禄大夫庄孙女也。升明二年,立为皇 后。顺帝禅位,降为汝阴王妃。庄自有传。
shǐ chén yuē: yǐn shí nán nǚ, rén zhī dà yù cún yān. gù shèng rén shùn mín qíng ér wèi zhī dù, wáng gōng liù liè, shì shì èr děng, jiē sī shì shè fáng, diǎn wén qǔ lì. ruò fú yì dǔ kǔn wéi, huà xíng bāng guó, gǔ xiān zhé wáng yǒu yǐ zhī zhì zhì zhě yǐ. fū hòu fēi zhuān xī, pèi yǐ dé shēng jī qiáng bìng yù, jìn fēi sè xìng. yù shǐ qíng yǒu tán bèi, ài wǎng piān liú, zhuān zhēn nèi biǎo, yāo gǔ wài xī. zhì yú jiàng bān zài sì, zān ěr chéng háng tóng liè zhě sān, huán pèi xì xiǎng, nǎi kě yǐ xiè lǐ yīn jiào, fǔ zuǒ jūn dé. sòng shì jí jìn shì lìng diǎn, pīng nà yǒu zhāng, xiàn tiān zuò lì, bì sì yuè zhī hòu. suī zhèng wèi tiān guī, lǐ kàng zūn jí, ér shuāi yān yì zhào, ēn yàn nán liú, yī xiè shǔ chē zhī chén, yǒng gé qīng pú zhī dì. shì gù yuán hòu fèn zhōng, liáng yǒu yǐ yě. zì yuán jiā yǐ jiàng, nèi zhí shāo fán, jiāo tíng qǐ guān, qiān mén wàn hù, ér yín zhuāng guài shì, biàn xuàn wú qióng. zì hàn shì zhāo yáng zhī lún huàn, wèi shì jiǔ huá zhī zhào yào, céng bù néng gài qí wàn yī. tú yǐ suǒ xuǎn zhǐ yú jūn shǔ zhī nèi, zhēng yǐn jí hū sī zào zhī jiān, fēi jìn shì cǎi zé làn jí guān miǎn yě. qiě ài zhǐ wéi fáng, quán wú wài shòu, qī shǔ xì lài, suì shí bù guò yáo jiāng, sī wèi měi yǐ. jí tài zǔ zhī qīng huò pān yù, móu jí fù rén dà míng zhī lún nì yīn jī, bìng hòu pǐ dí, zhì shǐ duō nàn qǐ yú jī fū, bìng mìng xíng yú tóng chǎn, yòu kuàng jìn yú cǐ zhě hū! yǐ sī yán zhī, sān dài èr hàn zhī wáng yú yín bì, fēi bù xìng yě.
史臣曰:饮食男女,人之大欲存焉。故圣人顺民情而为之度,王宫六列,士室 二等,皆司事设防,典文曲立。若夫义笃阃闱,化形邦国,古先哲王有以之致治者 矣。夫后妃专夕,配以德升;姬嫱并御,进非色幸。欲使情有覃被,爱罔偏流,专 贞内表,妖蛊外息。至于降班在四,簪珥成行;同列者三,环佩系响,乃可以燮理 阴教,辅佐君德。宋氏藉晋世令典,娉纳有章,伣天作俪,必四岳之后。虽正位天 闺,礼亢尊极,而衰恹易兆,恩宴难留,一谢属车之尘,永隔青蒲之地。是故元后 愤终,良有以也。自元嘉以降,内职稍繁,椒庭绮观,千门万户,而淫妆怪饰,变 炫无穷。自汉氏昭阳之轮奂,魏室九华之照曜,曾不能概其万一。徒以所选止于军 署之内,征引极乎厮皁之间,非晋氏采择滥及冠冕也。且爱止帷房,权无外授,戚 属饩赉,岁时不过肴浆,斯为美矣。及太祖之倾惑潘妪,谋及妇人;大明之沦溺殷 姬,并后匹嫡,至使多难起于肌肤,并命行于同产,又况进于此者乎!以斯言之, 三代、二汉之亡于淫嬖,非不幸也。