xiào yì
○孝义
xiào jīng yún:" fū xiào, tiān zhī jīng yě, dì zhī yì yě, rén zhī xíng yě." lún yǔ yún:" jūn zi wù běn, běn lì ér dào shēng. xiào tì yě zhě, qí wèi rén zhī běn yǔ!" lǚ lǎn yún:" fū xiào, sān huáng wǔ dì zhī běn wù, wàn shì zhī gāng jì yě. zhí yī shù ér bǎi shàn zhì, bǎi xié qù, tiān xià shùn zhě, qí wéi xiào hū!" rán zé xiào zhī wèi dé zhì yǐ, qí wèi dào yuǎn yǐ, qí huà rén shēn yǐ. gù shèng dì míng wáng xíng zhī yú sì hǎi, zé yǔ tiān dì hé qí dé, yǔ rì yuè qí qí míng. zhū hóu qīng dài fū xíng zhī yú guó jiā, zé yǒng bǎo qí zōng shè, zhǎng shǒu qí lù wèi. pǐ fū pǐ fù xíng zhī yú lǘ yán, zé bō wēi liè yú dāng nián, yáng xiū míng yú qiān zǎi. cǐ jiē zī chún zhì yǐ gǎn wù, gù shèng zhé zhī suǒ zhòng. tián yì láng fāng guì děng, quē jī gǔ zhī xué, wú jùn wěi zhī cái, bìng néng rèn qí zì rán, qíng wú jiǎo shì. dǔ yú tiān xìng, qín qí sì tǐ, jié gǔ gōng zhī lì, jǐn ài jìng zhī xīn, zì zú xī xià zhī huān, wàng huái xuān miǎn zhī guì. bù yán zhī huà, rén shén tōng gǎn. suī huò wèi dēng tái fǔ, jué liè wáng hóu, lù jī wàn zhōng, mǎ yú qiān sì, sǐ zhī rì, céng bù dé yǔ sī rén zhī tú lì chǐ. xiào zhī dà yě, bù qí rán hū! gù shù qí suǒ xíng, wèi xiào yì chuán.
《孝经》云:“夫孝,天之经也,地之义也,人之行也。”《论语》云:“君 子务本,本立而道生。孝悌也者,其为仁之本与!”《吕览》云:“夫孝,三皇、 五帝之本务,万事之纲纪也。执一术而百善至,百邪去,天下顺者,其唯孝乎!” 然则孝之为德至矣,其为道远矣,其化人深矣。故圣帝明王行之于四海,则与天地 合其德,与日月齐其明。诸侯卿大夫行之于国家,则永保其宗社,长守其禄位。匹 夫匹妇行之于闾阎,则播微烈于当年,扬休名于千载。此皆资纯至以感物,故圣哲 之所重。田翼、郎方贵等,阙稽古之学,无俊伟之才,并能任其自然,情无矫饰。 笃于天性,勤其四体,竭股肱之力,尽爱敬之心,自足膝下之欢,忘怀轩冕之贵。 不言之化,人神通感。虽或位登台辅,爵列王侯,禄积万钟,马逾千驷,死之日, 曾不得与斯人之徒隶齿。孝之大也,不其然乎!故述其所行,为《孝义传》。
lù yàn shī
○陆彦师
lù yàn shī, zì yún fáng, wèi jùn lín zhāng rén. zǔ xī dào, wèi dìng zhōu cì shǐ. fù zǐ zhāng, zhōng shū jiān. yàn shī shǎo yǒu xíng jiǎn, wèi bāng zú suǒ chēng. zhǎng ér hào xué, jiě zhǔ wén. wèi xiāng chéng wáng yuán xù yǐn wèi cān jūn shì. yǐ fù jiān qù zhí, āi huǐ dài bù shèng sàng. yǔ xiōng áng lú yú mù cì, fù tǔ chéng fén. gōng qīng zhòng zhī, duō jiù mù cè cún wèn, huì shuò zhī jì, chē mǎ bù jué. qí wén xuān wén ér jiā tàn, jīng biǎo qí lǘ, hào qí suǒ zhù wèi xiào zhōng lǐ. zhōng shū lìng hé jiān xíng shào biǎo jiàn zhī, wèi bào, péng chéng wáng yóu wèi sī zhōu mù, zhào bǔ zhǔ bù. hòu lì zhōng wài fǔ dōng gé jì jiǔ. xiōng áng dāng xí fù shǐ píng hóu, yǐ yàn shī kūn dì zhōng zuì yòu, biǎo ràng fēng yān. yàn shī gù cí ér zhǐ. shí chēng yǒu tì xiào yì, zǒng cuì yī mén. qiān zhōng shū shè rén, xún zhuǎn tōng zhí sàn qí shì láng. měi chén shǐ zhì, bì lìng gāo xuǎn zhǔ kè, yàn shī suǒ jiē duì zhě, qián hòu liù bèi. lì zhōng shū huáng mén shì láng, yǐ bù ā huàn zhě, yù chán, chū wèi zhōng shān tài shǒu, yǒu huì zhèng. shù nián, zhēng wèi lì bù láng zhōng. zhōu wǔ píng qí, shòu zài shī xià dài fū. xuān dì shí, zhuǎn shǎo nà yán, cì jué lín shuǐ xiàn nán, fèng shǐ yōu jì. é ér gāo zǔ wèi chéng xiàng, yàn shī yù jí, qǐng jià hái yè. wèi jiǒng jiāng wèi luàn, yàn shī wēi zhī zhī, suì wěi qī zǐ, qián guī cháng ān. gāo zǔ jiā zhī, shòu nèi shǐ xià dài fū, bài shàng yí tóng. gāo zǔ shòu shàn, bài shàng shū zuǒ chéng, jìn jué wèi zi. yàn shī sù duō bìng, wèi jǐ, yǐ wù jù jí dòng, qǐ jiě suǒ zhí, yǒu zhào tīng yǐ běn guān jiù dì. suì yú, zhuǎn lì bù shì láng. suí chéng zhōu zhì, guān wú qīng zhuó, yàn shī zài zhí, fán suǒ rèn rén, pō zhēn bié yú shì shù, lùn zhě měi zhī. hòu fù yǐ bìng chū wèi fén zhōu cì shǐ, zú guān.
陆彦师,字云房,魏郡临漳人。祖希道,魏定州刺史。父子彰,中书监。彦师 少有行检,为邦族所称。长而好学,解属文。魏襄城王元旭引为参军事。以父艰去 职,哀毁殆不胜丧。与兄卬庐于墓次,负土成坟。公卿重之,多就墓侧存问,晦朔 之际,车马不绝。齐文宣闻而嘉叹,旌表其闾,号其所住为孝终里。中书令河间邢 邵表荐之,未报,彭城王浟为司州牧,召补主簿。后历中外府东阁祭酒。兄卬当袭 父始平侯,以彦师昆弟中最幼,表让封焉。彦师固辞而止。时称友悌孝义,总萃一 门。迁中书舍人,寻转通直散骑侍郎。每陈使至,必令高选主客,彦师所接对者, 前后六辈。历中书黄门侍郎,以不阿宦者,遇谗,出为中山太守,有惠政。数年, 征为吏部郎中。周武平齐,授载师下大夫。宣帝时,转少纳言,赐爵临水县男,奉 使幽、蓟。俄而高祖为丞相,彦师遇疾,请假还鄴。尉迥将为乱,彦师微知之,遂 委妻子,潜归长安。高祖嘉之,授内史下大夫,拜上仪同。高祖受禅,拜尚书左丞, 进爵为子。彦师素多病,未几,以务剧疾动,乞解所职,有诏听以本官就第。岁余, 转吏部侍郎。隋承周制,官无清浊,彦师在职,凡所任人,颇甄别于士庶,论者美 之。后复以病出为汾州刺史,卒官。
tián dé mào
○田德懋
tián dé mào, guān guó gōng rén gōng zhī zǐ yě. shǎo yǐ xiào yǒu zhù míng. kāi huáng chū, yǐ fù jūn gōng cì jué píng yuán jùn gōng, shòu tài zǐ qiān niú bèi shēn. dīng fù jiān, āi huǐ gǔ lì, lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. shàng wén ér jiā zhī, qiǎn yuán wài sàn qí shì láng yuán zhì jiù diào yān. fù jiàng xǐ shū yuē:" huáng dì xiè tián dé mào. zhī zài qióng jí, āi huǐ guò lǐ, yǐ lú mù suǒ, fù tǔ chéng fén. zhèn xiào lǐ tiān xià, sī hóng míng jiào, fù yǔ rǔ tōng jiā, qíng yì sù zhòng, yǒu wén xiào gǎn, jiā tàn jiān shēn. chūn rì xuān hé, qì lì hé sì? yí zì yì gē, yǐ lǐ zì cún yě." bìng cì jiān èr bǎi pǐ, mǐ bǎi shí. fù xià zhào biǎo qí mén lǘ. hòu lì tài zǐ shè rén yì zhōu sī mǎ. dà yè zhōng, wèi jǐ shì láng shàng shū jià bù láng, zú guān.
田德懋,观国公仁恭之子也。少以孝友著名。开皇初,以父军功赐爵平原郡公, 授太子千牛备身。丁父艰,哀毁骨立,庐于墓侧,负土成坟。上闻而嘉之,遣员外 散骑侍郎元志就吊焉。复降玺书曰:“皇帝谢田德懋。知在穷疾,哀毁过礼,倚庐 墓所,负土成坟。朕孝理天下,思弘名教,复与汝通家,情义素重,有闻孝感,嘉 叹兼深。春日暄和,气力何似?宜自抑割,以礼自存也。”并赐缣二百匹,米百石。 复下诏表其门闾。后历太子舍人、义州司马。大业中,为给事郎、尚书驾部郎,卒 官。
xuē jùn
○薛濬
xuē jùn, zì dào zé, xíng bù shàng shū nèi yáng gōng zhòu zhī cóng zǔ dì yě. fù yǎn, zhōu wèi nán tài shǒu. jùn shǎo sàng fù, zǎo gū, yǎng mǔ yǐ xiào wén. yòu hào xué, yǒu zhì xíng, xún shī yú cháng ān. shí chū píng jiāng líng, hé tuǒ guī guó, jiàn ér yì zhī, shòu yǐ jīng yè. zhōu tiān hé zhōng, xí jué yú chéng hóu, lì nà yán shàng shì xīn fēng lìng. kāi huáng chū, zhuó bài shàng shū yú bù shì láng, xún zhuǎn kǎo gōng shì láng. dì wén jùn shì mǔ zhì xiào, yǐ qí mǔ lǎo, cì yú fú jī zhàng, sì shí zhēn wèi, dāng shí róng zhī. hòu qí mǔ jí, jùn mào shén yōu cuì, qīn gù fú zhī shí yě. jì dīng mǔ jiān, zhào hóng lú jiān hù sāng shì, guī zàng xià yáng. yú shí lóng dōng jí hán, jùn shuāi dié tú xiǎn, mào fàn shuāng xuě, zì jīng jí xiāng, wǔ bǎi yú lǐ, zú dòng zhuì zhǐ, chuāng xuè liú lí, cháo yě wèi zhī shāng tòng. zhōu lǐ fèng zhù, yī wú suǒ shòu. xún qǐ lìng shì shì, jùn lǚ chén chéng kuǎn, qǐng zhōng sàng zhì, yōu zhào bù xǔ. jí zhì jīng, shàng jiàn qí huǐ jí guò shèn, wèi zhī gǎi róng, gù wèi qún chén yuē: " wú jiàn xuē jùn āi huǐ, bù jué bēi gǎn shāng huái." jiē yì jiǔ zhī. jùn jìng bù shèng sàng, bìng qiě zú. qí dì mó shí wéi jìn wáng fǔ bīng cáo cān jūn shì, zài yáng zhōu, jùn yí shū yǔ mó yuē:
薛濬,字道赜,刑部尚书、内阳公胄之从祖弟也。父琰,周渭南太守。濬少丧 父,早孤,养母以孝闻。幼好学,有志行,寻师于长安。时初平江陵,何妥归国, 见而异之,授以经业。周天和中,袭爵虞城侯,历纳言上士、新丰令。开皇初,擢 拜尚书虞部侍郎,寻转考功侍郎。帝闻濬事母至孝,以其母老,赐舆服机杖,四时 珍味,当时荣之。后其母疾,濬貌甚忧瘁,亲故弗之识也。暨丁母艰,诏鸿胪监护 丧事,归葬夏阳。于时隆冬极寒,濬衰绖徒跣,冒犯霜雪,自京及乡,五百余里, 足冻坠指,疮血流离,朝野为之伤痛。州里赗助,一无所受。寻起令视事,濬屡陈 诚款,请终丧制,优诏不许。及至京,上见其毁瘠过甚,为之改容,顾谓群臣曰: “吾见薛濬哀毁,不觉悲感伤怀。”嗟异久之。濬竟不胜丧,病且卒。其弟谟时为 晋王府兵曹参军事,在扬州,濬遗书与谟曰:
wú yǐ bù zào, yòu dīng jiān kù, qióng yóu yuē chù, lǚ jué dān piáo. wǎn shēng zǎo gū, bù wén shī lǐ, lài fèng xiān rén yí jué zhī xùn, huò bǐng mǔ shì shèng shàn zhī guī, fù jí guǒ liáng, bù dàn jiān yuǎn, cóng shī jiù yè, yù bà bù néng. dǐ xíng lì xīn, kùn ér mí dǔ, fú yīng jiào yì, yuán zhì cháng chéng. zì shì lěi dēng cháo, yú zī èr shí sān nián yǐ. suī guān fēi wén dá, ér lù xǐ dǎi qīn, shù bǎo qī yí, dé zhōng sè yǎng. hé tú jīng chéng wú gǎn, huò kù jiàn zhēn, xiōng dì jù bèi duó qíng, shān lú mí shēn āi sù. shì yòng kòu xīn qì xuè, yǔn qì cuī hún zhě yě. jì ér chuàng jù xìn shēn, bù shèng tú dú, qǐ shǒu qǐ zú, xìng jí quán guī. shǐ fū sǐ ér yǒu zhī, dé cóng xiān rén yú dì xià yǐ, qǐ fēi zhì yuàn zāi. dàn niàn ěr líng pīng gū huàn, yuǎn zài biān fú, gù cǐ hèn hèn, rú hé kě yán. shì yǐ yǒu shū, jì dé yǔ rǔ miàn jué, rěn sǐ dài rǔ, yǐ lì yī xún. rǔ jì wèi lái, biàn chéng jīn gǔ, miǎn rán yǒng bié, wèi hèn hé yán. miǎn zhī zāi, miǎn zhī zāi!
吾以不造,幼丁艰酷,穷游约处,屡绝箪瓢。晚生早孤,不闻《诗》《礼》, 赖奉先人贻厥之训,获禀母氏圣善之规,负笈裹粮,不惮艰远,从师就业,欲罢不 能。砥行厉心,困而弥笃,服膺教义,爰至长成。自释耒登朝,于兹二十三年矣。 虽官非闻达,而禄喜逮亲,庶保期颐,得终色养。何图精诚无感,祸酷荐臻,兄弟 俱被夺情,苫庐靡申哀诉。是用扣心泣血,陨气摧魂者也。既而创巨衅深,不胜荼 毒,启手启足,幸及全归。使夫死而有知,得从先人于地下矣,岂非至愿哉。但念 尔伶俜孤宦,远在边服,顾此恨恨,如何可言。适已有书,冀得与汝面诀,忍死待 汝,已历一旬。汝既未来,便成今古,缅然永别,为恨何言。勉之哉,勉之哉!
shū chéng ér jué, shí nián sì shí èr. yǒu sī yǐ wén, gāo zǔ wèi zhī xiè tì, jiàng shǐ jī cè shū diào jì yuē:" huáng dì zī gù kǎo gōng shì láng xuē jùn: yú xì! wéi ěr cāo lǚ zhēn hé, qì yè xiáng mǐn, yǔn yīng liè sù, qín jiǎn kè zhāng. jí gòu sī jiān, yǎn cóng huǐ miè. jiā ěr chéng xiào, gǎn yú zhèn huái, diàn lèi yǒu jiā, yì wéi cháo diǎn. gù qiǎn shǐ rén, zhǐ shēn wǎng mìng, hún ér yǒu líng, xīn zī róng wò. wū hū āi zāi!" jùn xìng qīng jiǎn, sǐ zhī rì, jiā wú yí zī. jùn chū wèi tóng ér shí, yǔ zōng zhōng zhū ér yóu xì yú jiàn bīn. jiàn yī huáng shé yǒu jiǎo jí zú, zhào qún ér gòng shì, liǎo wú jiàn zhě. jùn yǐ wéi bù xiáng, guī dà yōu cuì. mǔ bī ér wèn zhī, jùn yǐ shí duì. shí yǒu hú sēng yì zhái qǐ shí, jùn mǔ bù ér gào zhī, sēng yuē:" cǐ nǎi ér zhī jí yīng. qiě shì ér yě, zǎo yǒu míng wèi, rán shòu bù guò liù qī ěr." yán zhōng ér chū, hū rán bú jiàn, shí xián yì zhī. jì ér zhōng yú sì shí èr, liù qī zhī yán, yú shì yàn yǐ. zi gān fú, wǔ ān jùn sī cāng shū zuǒ.
书成而绝,时年四十二。有司以闻,高祖为之屑涕,降使赍册书吊祭曰:“皇 帝咨故考功侍郎薛濬:於戏!惟尔操履贞和,器业详敏,允膺列宿,勤謇克彰。及 遘私艰,奄从毁灭。嘉尔诚孝,感于朕怀,奠酹有加,抑惟朝典。故遣使人,指申 往命,魂而有灵,歆兹荣渥。呜呼哀哉!”濬性清俭,死之日,家无遗资。濬初为 童兒时,与宗中诸兒游戏于涧滨。见一黄蛇有角及足,召群兒共视,了无见者。濬 以为不祥,归大忧悴。母逼而问之,濬以实对。时有胡僧诣宅乞食,濬母怖而告之, 僧曰:“此乃兒之吉应。且是兒也,早有名位,然寿不过六七耳。”言终而出,忽 然不见,时咸异之。既而终于四十二,六七之言,于是验矣。子乾福,武安郡司仓 书佐。
wáng bān
○王颁
wáng bān, zì jǐng yàn, tài yuán qí rén yě. zǔ shén niàn, liáng zuǒ wèi jiāng jūn. fù sēng biàn, tài wèi. bān shǎo tì tǎng, yǒu wén wǔ gàn jú. qí fù píng hóu jǐng, liú bān zhì yú jīng zhōu, yù yuán dì wèi zhōu shī suǒ xiàn, bān yīn rù guān. wén qí fù wèi chén wǔ dì suǒ shā, hào tòng ér jué, shí qǐng nǎi sū, kū qì bù jué shēng, huǐ jí gǔ lì. zhì fú què, cháng bù yī shū shí, jí gǎo ér wò. zhōu míng dì jiā zhī, zhào shòu zuǒ shì shàng shì, lèi qiān hàn zhōng tài shǒu, xún bài yí tóng sān sī. kāi huáng chū, yǐ píng mán gōng, jiā kāi fǔ, fēng shé qiū xiàn gōng. xiàn qǔ chén zhī cè, shàng lǎn ér yì zhī, zhào yǔ xiāng jiàn, yán bì ér xū xī, shàng wèi zhī gǎi róng. jí dà jǔ fá chén, bān zì qǐng xíng, lǜ tú shù bǎi rén, cóng hán qín xiān fēng yè jì. lì zhàn bèi shāng, kǒng bù kān fù dòu, bēi gǎn wū yè. yè zhōng yīn shuì, mèng yǒu rén shòu yào, bǐ wù ér chuàng bù tòng, shí rén yǐ wèi xiào gǎn. jí chén miè, bān mì zhào fù shí shì zú, dé qiān yú rén, duì zhī tì qì. qí jiān zhuàng shì huò wèn bān yuē: " láng jūn lái pò chén guó, miè qí shè jì, chóu chǐ yǐ xuě, ér bēi āi bù zhǐ zhě, jiāng wèi bà xiān zǎo sǐ, bù dé shǒu rèn zhī xié? qǐng fā qí qiū lǒng, duàn chèn fén gǔ, yì kě shēn xiào xīn yǐ." bān dùn sǎng chén xiè, é jǐn liú xiě, dá zhī yuē: " qí wèi dì wáng, fén yíng shén dà, kǒng yī xiāo fā jué, bù jí qí shī, gèng zhì míng cháo, shì nǎi zhāng lù, ruò zhī hé?" zhū rén qǐng jù qiāo chā, yī dàn jiē cuì. yú shì yè fā qí líng, pōu guān, jiàn chén wǔ dì xū bìng bù là, qí běn jiē chū zì gǔ zhōng. bān suì fén gǔ qǔ huī, tóu shuǐ ér yǐn zhī. jì ér zì fù, guī zuì yú jìn wáng. wáng biǎo qí zhuàng, gāo zǔ yuē: " zhèn yǐ yì píng chén, wáng bān suǒ wéi, yì xiào yì zhī dào yě, zhèn hé rěn zuì zhī!" shě ér bù wèn. yǒu sī lù qí zhàn gōng, jiāng jiā zhù guó, cì wù wǔ qiān duàn, bān gù cí yuē:" chén yuán guó wēi líng, dé xuě yuàn chǐ, běn xīn xùn sī, fēi shì wèi guó, suǒ jiā guān shǎng, zhōng bù gǎn dāng." gāo zǔ cóng zhī. bài dài zhōu cì shǐ, shén yǒu huì zhèng. mǔ yōu qù zhí. hòu wèi qí zhōu cì shǐ, zú guān, shí nián wǔ shí èr. dì kuǐ, jiàn wén xué chuán.
王颁,字景彦,太原祁人也。祖神念,梁左卫将军。父僧辩,太尉。颁少俶傥, 有文武干局。其父平侯景,留颁质于荆州,遇元帝为周师所陷,颁因入关。闻其父 为陈武帝所杀,号恸而绝,食顷乃苏,哭泣不绝声,毁瘠骨立。至服阕,常布衣蔬 食,藉藁而卧。周明帝嘉之,召授左侍上士,累迁汉中太守,寻拜仪同三司。开皇 初,以平蛮功,加开府,封蛇丘县公。献取陈之策,上览而异之,召与相见,言毕 而歔欷,上为之改容。及大举伐陈,颁自请行,率徒数百人,从韩擒先锋夜济。力 战被伤,恐不堪复斗,悲感呜咽。夜中因睡,梦有人授药,比寤而创不痛,时人以 为孝感。及陈灭,颁密召父时士卒,得千余人,对之涕泣。其间壮士或问颁曰: “郎君来破陈国,灭其社稷,雠耻已雪,而悲哀不止者,将为霸先早死,不得手刃 之邪?请发其丘垄,断榇焚骨,亦可申孝心矣。”颁顿颡陈谢,额尽流血,答之曰: “其为帝王,坟茔甚大,恐一宵发掘,不及其尸,更至明朝,事乃彰露,若之何?” 诸人请具锹锸,一旦皆萃。于是夜发其陵,剖棺,见陈武帝须并不落,其本皆出自 骨中。颁遂焚骨取灰,投水而饮之。既而自缚,归罪于晋王。王表其状,高祖曰: “朕以义平陈,王颁所为,亦孝义之道也,朕何忍罪之!”舍而不问。有司录其战 功,将加柱国,赐物五千段,颁固辞曰:“臣缘国威灵,得雪怨耻,本心徇私,非 是为国,所加官赏,终不敢当。”高祖从之。拜代州刺史,甚有惠政。母忧去职。 后为齐州刺史,卒官,时年五十二。弟頍,见《文学传》。
yáng qìng
○杨庆
yáng qìng, zì bó yuè, hé jiān rén yě. zǔ xuán, fù gāng, bìng yǐ zhì xiào zhī míng. qìng měi zī yí, xìng biàn huì. nián shí liù, qí guó zǐ bó shì xú zūn míng jiàn ér yì zhī. jí zhǎng, pō shè shū jì. nián èr shí wǔ, jùn chá xiào lián, yǐ shì yǎng bù xíng. qí mǔ yǒu jí, bù jiě jīn dài zhě qī xún. jí jū mǔ yōu, āi huǐ gǔ lì, fù tǔ chéng fén. qí wén xuān dì biǎo qí mén lǘ, cì bó sān shí pǐ, mián shí tún, sù wǔ shí shí. gāo zǔ shòu shàn, lǚ jiā bāo shǎng, zhuó shòu yí tóng sān sī, bǎn shòu píng yáng tài shǒu. nián bā shí wǔ, zhōng yú jiā.
杨庆,字伯悦,河间人也。祖玄,父刚,并以至孝知名。庆美姿仪,性辩慧。 年十六,齐国子博士徐遵明见而异之。及长,颇涉书记。年二十五,郡察孝廉,以 侍养不行。其母有疾,不解襟带者七旬。及居母忧,哀毁骨立,负土成坟。齐文宣 帝表其门闾,赐帛三十匹,绵十屯,粟五十石。高祖受禅,屡加褒赏,擢授仪同三 司,版授平阳太守。年八十五,终于家。
guō jùn
○郭俊
guō jùn, zì hóng yì, tài yuán wén shuǐ rén yě. jiā mén yōng mù, qī yè gòng jū, quǎn shǐ tóng rǔ, wū què tōng cháo, shí rén yǐ wéi yì gǎn zhī yīng. zhōu xiàn shàng qí shì, shàng qiǎn píng chāng gōng yǔ wén bì yì qí jiā láo wèn zhī. zhì shū yù shǐ liǔ yù xún shěng hé běi, biǎo qí mén lǘ. hàn wáng liàng wèi bīng zhōu zǒng guǎn, wén ér jiā tàn, cì xiōng dì èr shí yú rén yī gè yī xí.
郭俊,字弘乂,太原文水人也。家门雍睦,七叶共居,犬豕同乳,乌鹊通巢, 时人以为义感之应。州县上其事,上遣平昌公宇文弼诣其家劳问之。治书御史柳彧 巡省河北,表其门闾。汉王谅为并州总管,闻而嘉叹,赐兄弟二十余人衣各一袭。
tián yì
○田翼
tián yì, bù zhī hé xǔ rén yě. xìng zhì xiào, yǎng mǔ yǐ xiào wén. qí hòu mǔ wò jí suì yú, yì qīn yì zào shī, mǔ shí zé shí, mǔ bù shí zé bù shí. mǔ huàn bào lì, yì wèi zhòng dú, suì qīn cháng è. jí mǔ zhōng, yì yī tòng ér jué, qí qī yì bù shèng āi ér sǐ, xiāng rén hòu gòng zàng zhī.
田翼,不知何许人也。性至孝,养母以孝闻。其后母卧疾岁余,翼亲易燥湿, 母食则食,母不食则不食。母患暴痢,翼谓中毒,遂亲尝恶。及母终,翼一恸而绝, 其妻亦不胜哀而死,乡人厚共葬之。
niǔ huí
○纽回
niǔ huí, zì xiào zhèng, hé dōng ān yì rén yě. xìng zhì xiào, zhōu wǔ chéng zhōng, fù mǔ sāng, lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. lú qián shēng má yī zhū, gāo zhàng xǔ, wéi zhī hé gǒng, zhī yè yù mào, dōng xià héng qīng. yǒu wū qī qí shàng, huí jǔ shēng kū, wū jí bēi míng, shí rén yì zhī. zhōu wǔ dì biǎo qí lǘ, zhuó shòu gān táng lìng. kāi huáng chū zú.
纽回,字孝政,河东安邑人也。性至孝,周武成中,父母丧,庐于墓侧,负土 成坟。庐前生麻一株,高丈许,围之合拱,枝叶郁茂,冬夏恆青。有乌栖其上,回 举声哭,乌即悲鸣,时人异之。周武帝表其闾,擢授甘棠令。开皇初卒。
zi shì xióng, shǎo zhì zhí xiào yǒu, sàng fù, fù lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén. qí tíng qián yǒu yī huái shù, xiān shén yù mào, jí shì xióng jū sāng, shù suì kū sǐ. fú què hái zhái, sǐ shù fù róng. gāo zǔ wén zhī, tàn qí fù zǐ zhì xiào, xià zhào bāo yáng, hào qí suǒ jū wèi lèi dé lǐ.
子士雄,少质直孝友,丧父,复庐于墓侧,负土成坟。其庭前有一槐树,先甚 郁茂,及士雄居丧,树遂枯死。服阕还宅,死树复荣。高祖闻之,叹其父子至孝, 下诏褒扬,号其所居为累德里。
liú shì jùn
○刘士俊
liú shì jùn, péng chéng rén yě. xìng zhì xiào, dīng mǔ sāng, jué ér fù sū zhě shù yǐ. sháo yǐn bù rù kǒu zhě qī rì, lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén, liè zhí sōng bǎi. hú láng xún rǎo, wèi zhī qǔ shí. gāo zǔ shòu shàn, biǎo qí mén lǘ.
刘士俊,彭城人也。性至孝,丁母丧,绝而复苏者数矣。勺饮不入口者七日, 庐于墓侧,负土成坟,列植松柏。狐狼驯扰,为之取食。高祖受禅,表其门闾。
láng fāng guì
○郎方贵
láng fāng guì, huái nán rén yě. shǎo yǒu zhì shàng, yǔ cóng fù dì shuāng guì tóng jū. kāi huáng zhōng, fāng guì cháng yīn chū xíng yù yǔ, huái shuǐ fàn zhǎng, yú jīn suǒ jì dù, chuán rén nù zhī, wō fāng guì bì zhé. zhì jiā, qí dì shuāng guì jīng wèn suǒ yóu, fāng guì jù yán zhī. shuāng guì huì hèn, suì xiàng jīn ōu jī chuán rén zhì sǐ. shǒu jīn zhě zhí sòng zhī xiàn guān, àn wèn qí zhuàng, yǐ fāng guì wéi shǒu, dāng sǐ, shuāng guì cóng zuò, dāng liú. xiōng dì èr rén zhēng wéi shǒu zuò, xiàn sī bù néng duàn, sòng yì zhōu. xiōng dì gè yǐn jiù, zhōu bù néng dìng, èr rén zhēng yù fù shuǐ ér sǐ. zhōu zhuàng yǐ wén, shàng wén ér yì zhī, tè yuán qí zuì, biǎo qí mén lǘ, cì wù bǎi duàn, hòu wèi zhōu zhǔ bù.
郎方贵,淮南人也。少有志尚,与从父弟双贵同居。开皇中,方贵尝因出行遇 雨,淮水泛长,于津所寄渡,船人怒之,挝方贵臂折。至家,其弟双贵惊问所由, 方贵具言之。双贵恚恨,遂向津殴击船人致死。守津者执送之县官,案问其状,以 方贵为首,当死,双贵从坐,当流。兄弟二人争为首坐,县司不能断,送诣州。兄 弟各引咎,州不能定,二人争欲赴水而死。州状以闻,上闻而异之,特原其罪,表 其门闾,赐物百段,后为州主簿。
dí pǔ lín
○翟普林
dí pǔ lín, chǔ qiū rén yě. xìng rén xiào, shì qīn yǐ xiào wén. zhōu jùn pì mìng, jiē gù cí bù jiù, gōng gēng sè yǎng, xiāng lín wèi wèi chǔ qiū xiān shēng. hòu fù mǔ jí, qīn yì zào shī, bù jiě yī zhě qī xún. dà yè chū, fù mǔ jù zhōng, āi huǐ dài jiāng miè xìng. lú yú mù cè, fù tǔ wèi fén, shèng dōng bù yī zēng xù, wéi zhe dān cuī ér yǐ. jiā yǒu yī wū quǎn, suí qí zài mù, ruò pǔ lín āi lín, quǎn yì bēi hào, jiàn zhě jiē yì yān. yǒu èr què cháo qí lú qián bǎi shù, měi rù qí lú, xún xiá wú suǒ jīng jù. dà yè zhōng, sī lì xún chá, zòu qí xiào gǎn, zhuó shòu xiào yáng lìng.
翟普林,楚丘人也。性仁孝,事亲以孝闻。州郡辟命,皆固辞不就,躬耕色养, 乡邻谓为楚丘先生。后父母疾,亲易燥湿,不解衣者七旬。大业初,父母俱终,哀 毁殆将灭性。庐于墓侧,负土为坟,盛冬不衣缯絮,唯著单缞而已。家有一乌犬, 随其在墓,若普林哀临,犬亦悲号,见者嗟异焉。有二鹊巢其庐前柏树,每入其庐, 驯狎无所惊惧。大业中,司隶巡察,奏其孝感,擢授孝阳令。
lǐ dé ráo
○李德饶
lǐ dé ráo, zhào jùn bǎi rén rén yě. zǔ chè, wèi shàng shū yòu chéng. fù chún, kāi huáng zhōng wèi jiè zhōu zhǎng shǐ. dé ráo shǎo cōng mǐn hào xué, yǒu zhì xìng, zōng dǎng xián jìng zhī. ruò guàn wèi jiào shū láng, réng zhí nèi shǐ shěng, cān zhǎng wén hàn. zhuǎn jiān chá yù shǐ, jiū zhèng bù bì guì qī. dà yè sān nián, qiān sī lì cóng shì, měi xún sì fāng, lǐ xuě yuān wǎng, bāo yáng xiào tì. suī wèi zhì wèi tōng, qí dé xíng wéi dāng shí suǒ zhòng. fán yǔ jiāo jié, jiē hǎi nèi máo yàn. xìng zhì xiào, fù mǔ qǐn jí, zhé zhōng rì bù shí, shí xún bù jiě yī. jí dīng yōu, shuǐ jiāng bù rù kǒu wǔ rì, āi tòng ǒu xuè shù shēng. jí sòng zàng zhī rì, huì zhòng dōng jī xuě, xíng sì shí yú lǐ, dān cuī tú xiǎn, hào yǒng jǐ jué. huì zàng zhě qiān yú rén, mò bù wéi zhī liú tì. hòu gān lù jiàng yú tíng shù, yǒu jiū cháo qí lú. nà yán yáng dá xún shěng hé běi, yì qí lú diào wèi zhī, yīn gǎi suǒ jū cūn míng xiào jìng cūn, lǐ wèi hé shùn lǐ. hòu wèi jīn hé zhǎng, wèi zhī guān, zhí qún dào fēng qǐ, zéi shuài gé qiān sūn xuān yǎ děng shí yú tóu, jù zhòng yú bó hǎi. shí yǒu chì xǔ qí guī shǒu, qiān děng jù bù gǎn jiàng, yǐ dé ráo xìn xíng yǒu wén, qiǎn shǐ zòu yuē: " ruò shǐ dé ráo lái zhě, jí xiāng shuài guī shǒu." dì yú shì qiǎn dé ráo wǎng bó hǎi wèi yù zhū zéi. xíng zhì guān shì, huì tā dào gōng xiàn xiàn chéng, dé ráo jiàn hài.
李德饶,赵郡柏人人也。祖彻,魏尚书右丞。父纯,开皇中为介州长史。德饶 少聪敏好学,有至性,宗党咸敬之。弱冠为校书郎,仍直内史省,参掌文翰。转监 察御史,纠正不避贵戚。大业三年,迁司隶从事,每巡四方,理雪冤枉,褒扬孝悌。 虽位秩未通,其德行为当时所重。凡与交结,皆海内髦彦。性至孝,父母寝疾,辄 终日不食,十旬不解衣。及丁忧,水浆不入口五日,哀恸呕血数升。及送葬之日, 会仲冬积雪,行四十余里,单缞徒跣,号踊几绝。会葬者千余人,莫不为之流涕。 后甘露降于庭树,有鸠巢其庐。纳言杨达巡省河北,诣其庐吊慰之,因改所居村名 孝敬村,里为和顺里。后为金河长,未之官,值群盗蜂起,贼帅格谦、孙宣雅等十 余头,聚众于渤海。时有敕许其归首,谦等惧不敢降,以德饶信行有闻,遣使奏曰: “若使德饶来者,即相率归首。”帝于是遣德饶往渤海慰谕诸贼。行至冠氏,会他 盗攻陷县城,德饶见害。
qí dì dé zhāo, xìng zhòng rán nuò. dà yè mò, wèi lí shí jùn sī fǎ shū zuǒ, tài shǒu yáng zǐ chóng tè lǐ zhī. jí yì bīng qǐ, zi chóng yù hài, qì shī chéng xià, dé zhāo fù kū jǐn āi, shōu yì zhī. zhì jiè xiū, yì yì shī, qǐng zàng zi chóng. dà jiàng jūn jiā zhī, yīn zèng zi chóng guān, lìng dé zhāo wèi shǐ zhě, wǎng lí shí lǐ zàng zi chóng yān.
其弟德佋,性重然诺。大业末,为离石郡司法书佐,太守杨子崇特礼之。及义 兵起,子崇遇害,弃尸城下,德佋赴哭尽哀,收瘗之。至介休,诣义师,请葬子崇。 大将军嘉之,因赠子崇官,令德佋为使者,往离石礼葬子崇焉。
huá qiū
○华秋
huá qiū, jí jùn lín hé rén yě. yòu sàng fù, shì mǔ yǐ xiào wén. jiā pín, yōng lìn wèi yǎng. qí mǔ yù huàn, qiū róng mào huǐ cuì, xū bìn dùn gǎi, zhōu lǐ xián jiē yì zhī. jí mǔ zhōng zhī hòu, suì jué zhì mù, fā jǐn tū luò. lú yú mù cè, fù tǔ chéng fén, yǒu rén yù zhù zhī zhě, qiū zhé bài ér zhǐ zhī. dà yè chū, diào hú pí, jùn xiàn dà liè. yǒu yī tù, rén zhú zhī, bēn rù qiū lú zhōng, nì qiū xī xià. liè rén zhì lú suǒ, yì ér miǎn zhī. zì ěr cǐ tù cháng sù lú zhōng, xún qí zuǒ yòu. jùn xiàn jiā qí xiào gǎn, jù yǐ zhuàng wén. yáng dì jiàng shǐ láo wèn, biǎo qí mén lǘ. hòu qún dào qǐ, cháng wǎng lái lú zhī zuǒ yòu, xián xiāng jiè yuē:" wù fàn xiào zǐ." xiāng rén lài qiū ér quán zhě shén zhòng.
华秋,汲郡临河人也。幼丧父,事母以孝闻。家贫,佣赁为养。其母遇患,秋 容貌毁悴,须鬓顿改,州里咸嗟异之。及母终之后,遂绝栉沐,发尽秃落。庐于墓 侧,负土成坟,有人欲助之者,秋辄拜而止之。大业初,调狐皮,郡县大猎。有一 兔,人逐之,奔入秋庐中,匿秋膝下。猎人至庐所,异而免之。自尔此兔常宿庐中, 驯其左右。郡县嘉其孝感,俱以状闻。炀帝降使劳问,表其门闾。后群盗起,常往 来庐之左右,咸相诫曰:“勿犯孝子。”乡人赖秋而全者甚众。
xú xiào sù
○徐孝肃
xú xiào sù, jí jùn rén yě. zōng zú shù qiān jiā, duō yǐ háo chǐ xiāng shàng, wéi xiào sù xìng jiǎn yuē, shì qīn yǐ xiào wén. suī zài yòu chǐ, zōng dǎng jiān měi yǒu zhēng sòng, jiē zhì xiào sù suǒ píng lùn zhī, wèi xiào sù suǒ duǎn zhě, wú bù yǐn jiù ér tuì. xiào sù zǎo gū, bù shí fù, jí zhǎng, wèn qí mǔ fù zhuàng, yīn qiú huà gōng, tú qí xíng xiàng, gòu miào zhì zhī ér dìng shěng yān, shuò wàng xiǎng jì. yǎng mǔ zhì xiào, shù shí nián, jiā rén wèi jiàn qí yǒu fèn huì zhī sè. jí mǔ lǎo jí, xiào sù qīn yì zào shī, yōu cuì shù nián, jiàn zhě wú bù bēi dào. mǔ zhōng, xiào sù rú shū yǐn shuǐ, shèng dōng dān cuī, huǐ jí gǔ lì. zǔ fù mǔ fù mǔ mù jiē fù tǔ chéng fén, lú yú mù suǒ sì shí yú zài, bèi fā tú xiǎn, suì yǐ shēn zhōng.
徐孝肃,汲郡人也。宗族数千家,多以豪侈相尚,唯孝肃性俭约,事亲以孝闻。 虽在幼齿,宗党间每有争讼,皆至孝肃所平论之,为孝肃所短者,无不引咎而退。 孝肃早孤,不识父,及长,问其母父状,因求画工,图其形像,构庙置之而定省焉, 朔望享祭。养母至孝,数十年,家人未见其有忿恚之色。及母老疾,孝肃亲易燥湿, 忧悴数年,见者无不悲悼。母终,孝肃茹蔬饮水,盛冬单缞,毁瘠骨立。祖父母、 父母墓皆负土成坟,庐于墓所四十余载,被发徒跣,遂以身终。
qí dì dé bèi, cōng mǐn, tōng shè wǔ jīng, hé shuò jiān chēng wéi rú zhě. dé bèi zhōng, zi chù mò yòu lú yú mù cè, yì yè chēng xiào yān.
其弟德备,聪敏,通涉五经,河朔间称为儒者。德备终,子处默又庐于墓侧, 奕叶称孝焉。
shǐ chén yuē: xī zhě hóng ài jìng zhī lǐ, bì jí wáng gōng dà rén, jìn gǔ dūn xiào yǒu zhī qíng, duō máo wū zhī xià. ér yàn shī dào zé, huò jiā chuán yīng miǎn, huò shēn shì shān hé, suì nǎi fù tǔ chéng fén, zhì huǐ miè xìng. suī guāi xiān wáng zhī zhì, yì guān guò yǐ zhī rén yǐ. láng guì kūn dì, zhēng sǐ ér shēn quán, tián yì fū qī, jù sàng ér míng lì, dé ráo rén huái qún dào, dé zhāo yì gǎn xīng wáng, yì zú chēng yě. niǔ huí liú jùn zhī lún, dí lín huá qiū zhī bèi, huò mào cǎo jiā shù róng kū yú tíng yǔ, huò zǒu shòu xiáng qín xún xiá yú lú mù, fēi fū xiào tì zhī zhì, tōng yú shén míng zhě hū!
史臣曰:昔者弘爱敬之理,必籍王公大人,近古敦孝友之情,多茅屋之下。而 彦师、道赜,或家传缨冕,或身誓山河,遂乃负土成坟,致毁灭性。虽乖先王之制, 亦观过以知仁矣。郎贵昆弟,争死而身全,田翼夫妻,俱丧而名立,德饶仁怀群盗, 德佋义感兴王,亦足称也。纽回、刘俊之伦,翟林、华秋之辈,或茂草嘉树荣枯于 庭宇,或走兽翔禽驯狎于庐墓,非夫孝悌之至,通于神明者乎!