lǐ è
○李諤

lǐ è, zì shì huī, zhào jùn rén yě. hǎo xué, jiě shǔ wén. shì qí wèi zhōng shū shè rén, yǒu kǒu biàn, měi jiē duì chén shǐ. zhōu wǔ dì píng qí, bài tiān guān dōu shàng shì, è jiàn gāo zǔ yǒu qí biǎo, shēn zì jié nà. jí gāo zǔ wèi chéng xiàng, shén jiàn qīn dài, fǎng yǐ dé shī. yú shí bīng gé lǚ dòng, guó yòng xū hào, è shàng zhòng gǔ lùn yǐ fěng yān. gāo zǔ shēn nà zhī. jí shòu chán, lì bǐ bù kǎo gōng èr cáo shì láng, cì jué nán hé bó. è xìng gōng fāng, míng dá shì wù, wèi shí lùn suǒ tuī. qiān zhì shū shì yù shǐ, shàng wèi qún chén yuē: zhèn xī wèi dà sī mǎ, měi qiú wài zhí, lǐ è chén shí èr cè, kǔ quàn bù xǔ, zhèn suì jué yì zài nèi. jīn cǐ shì yè, è zhī lì yě. cì wù èr qiān duàn.
李諤，字士恢，趙郡人也。好學，解屬文。仕齊為中書舍人，有口辯，每接對 陳使。周武帝平齊，拜天官都上士，諤見高祖有奇表，深自結納。及高祖為丞相， 甚見親待，訪以得失。於時兵革屢動，國用虛耗，諤上《重谷論》以諷焉。高祖深 納之。及受禪，歷比部、考功二曹侍郎，賜爵南和伯。諤性公方，明達世務，為時 論所推。遷治書侍御史，上謂群臣曰：「朕昔為大司馬，每求外職，李諤陳十二策， 苦勸不許，朕遂決意在內。今此事業，諤之力也。」賜物二千段。

è jiàn lǐ jiào diāo bì, gōng qīng hōng wáng, qí ài qiè shì bì, zi sūn zhé jià mài zhī, suì chéng fēng sú. è shàng shū yuē: chén wén zhuī yuǎn shèn zhōng, mín dé guī hòu, sān nián wú gǎi, fāng chēng wèi xiào. rú wén cháo chén zhī nèi, yǒu fù zǔ wáng méi, rì yuè wèi jiǔ, zi sūn wú lài, biàn fēn qí jì qiè, jià mài qǔ cái. yǒu yī yú zī, shí sǔn fēng huà. qiè suī wēi jiàn, qīn chéng yī lǚ, fú zhǎn sān nián, gǔ jīn tōng shì. qǐ róng jù chǐ cuī bì, qiáng fù qiān huá, qì cí líng jǐ zhī qián, sòng fù tā rén zhī shì. fán zài jiàn zhě, yóu zhì shāng xīn, kuàng hū rén zǐ, néng kān sī rěn? fù yǒu zhāo tíng zhòng chén, wèi wàng tōng guì, píng shēng jiāo jiù, qíng ruò dì xiōng, jí qí wáng méi, yǎo tóng háng lù, cháo wén qí sǐ, xī guī qí qiè, fāng biàn qiú pīng, yǐ dé wèi xiàn, wú lián chǐ zhī xīn, qì yǒu péng zhī yì. qiě jū jiā lǐ zhì, kě yí yú guān, jì bù zhèng sī, hé néng zàn wù? shàng lǎn ér jiā zhī. wǔ pǐn yǐ shàng qī qiè bù dé gǎi jiào, shǐ yú cǐ yě.
諤見禮教凋敝，公卿薨亡，其愛妾侍婢，子孫輒嫁賣之，遂成風俗。諤上書曰： 「臣聞追遠慎終，民德歸厚，三年無改，方稱為孝。如聞朝臣之內，有父祖亡沒， 日月未久，子孫無賴，便分其妓妾，嫁賣取財。有一於茲，實損風化。妾雖微賤， 親承衣履，服斬三年，古今通式。豈容遽褫縗弊，強傅鉛華，泣辭靈幾之前，送付 他人之室。凡在見者，猶致傷心，況乎人子，能堪斯忍？復有朝廷重臣，位望通貴， 平生交舊，情若弟兄，及其亡沒，杳同行路，朝聞其死，夕規其妾，方便求娉，以 得為限，無廉恥之心，棄友朋之義。且居家理治，可移於官，既不正私，何能贊務？」 上覽而嘉之。五品以上妻妾不得改醮，始於此也。

è yòu yǐ shǔ wén zhī jiā, tǐ shàng qīng báo, dì xiāng shī xiào, liú dàng wàng fǎn, yú shì shàng shū yuē:
諤又以屬文之家，體尚輕薄，遞相師效，流宕忘反，於是上書曰：

chén wén gǔ xiān zhé wáng zhī huà mín yě, bì biàn qí shì tīng, fáng qí shì yù, sāi qí xié fàng zhī xīn, shì yǐ chún hé zhī lù. wǔ jiào liù háng wèi xùn mín zhī běn, shī shū lǐ yì wèi dào yì zhī mén. gù néng jiā fù xiào cí, rén zhī lǐ ràng, zhèng sú diào fēng, mò dà yú cǐ. qí yǒu shàng shū xiàn fù, zhì lěi juān míng, jiē yǐ bāo dé xù xián, míng xūn zhèng lǐ. gǒu fēi chéng quàn, yì bù tú rán. jiàng jí hòu dài, fēng jiào jiàn luò. wèi zhī sān zǔ, gèng shàng wén cí, hū jūn rén zhī dà dào, hǎo diāo chóng zhī xiǎo yì. xià zhī cóng shàng, yǒu tóng yǐng xiǎng, jìng chěng wén huá, suì chéng fēng sú. jiāng zuǒ qí liáng, qí bì mí shén, guì jiàn xián yú, wéi wù yín yǒng. suì fù yí lǐ cún yì, xún xū zhú wēi, jìng yī yùn zhī qí, zhēng yī zì zhī qiǎo. lián piān lèi dú, bù chū yuè lù zhī xíng, jī àn yíng xiāng, wéi shì fēng yún zhī zhuàng. shì sú yǐ cǐ xiāng gāo, cháo tíng jù zī zhuó shì. lù lì zhī lù jì kāi, ài shàng zhī qíng yù dǔ. yú shì lǘ lǐ tóng hūn, guì yóu zǒng guàn, wèi kuī liù jiǎ, xiān zhì wǔ yán. zhì rú xī huáng shùn yǔ zhī diǎn, yī fù zhōu kǒng zhī shuō, bù fù guān xīn, hé cháng rù ěr. yǐ ào dàn wèi qīng xū, yǐ yuán qíng wèi xūn jī, zhǐ rú sù wèi gǔ zhuō, yòng cí fù wèi jūn zǐ. gù wén bǐ rì fán, qí zhèng rì luàn, liáng yóu qì dà shèng zhī guǐ mó, gòu wú yòng yǐ wèi yòng yě. sǔn běn zhú mò, liú biàn huá rǎng, dì xiāng shī zǔ, jiǔ ér yù shàn. jí dà suí shòu mìng, shèng dào yù xìng, píng chù qīng fú, è zhǐ huá wěi, zì fēi huái jīng bào zhì, zhì dào yī rén, bù dé yǐn yù jìn shēn, cān cè yīng miǎn. kāi huáng sì nián, pǔ zhào tiān xià, gōng sī zhī hàn, bìng yí shí lù. qí nián jiǔ yuè, sì zhōu cì shǐ sī mǎ yòu zhī wén biǎo huá yàn, fù suǒ sī zhì zuì. zì shì gōng qīng dà chén, xián zhī zhèng lù, mò bù zuān yǎng fén jí, qì jué huá qǐ, zé xiān wáng zhī lìng diǎn, xíng dà dào yú zī shì. rú wén wài zhōu yuǎn xiàn, réng zhōng bì fēng, xuǎn lì jǔ rén, wèi zūn diǎn zé, zhì yǒu zōng dǎng chēng xiào, xiāng qū guī rén, xué bì diǎn mó, jiāo bù gǒu hé, zé bìn luò sī mén, bù jiā shōu chǐ qí xué bù jī gǔ, zhú sú suí shí, zuò qīng báo zhī piān zhāng, jié péng dǎng ér qiú yù, zé xuǎn chōng lì zhí, jǔ sòng tiān cháo. gài yóu xiàn lìng cì shǐ wèi xíng fēng jiào, yóu xié sī qíng, bù cún gōng dào. chén jì tiǎn xiàn sī, zhí dāng jiū chá. ruò wén fēng jí hé, kǒng guà wǎng zhě duō, qǐng lēi zhū sī, pǔ jiā sōu fǎng, yǒu rú cǐ zhě, jù zhuàng sòng tái.
臣聞古先哲王之化民也，必變其視聽，防其嗜欲，塞其邪放之心，示以淳和之 路。五教六行為訓民之本，《詩》《書》《禮》《易》為道義之門。故能家復孝慈， 人知禮讓，正俗調風，莫大於此。其有上書獻賦，制誄鐫銘，皆以褒德序賢，明勛 證理。苟非懲勸，義不徒然。降及後代，風教漸落。魏之三祖，更尚文詞，忽君人 之大道，好雕蟲之小藝。下之從上，有同影響，競騁文華，遂成風俗。江左齊、梁， 其弊彌甚，貴賤賢愚，唯務吟詠。遂復遺理存異，尋虛逐微，競一韻之奇，爭一字 之巧。連篇累牘，不出月露之形，積案盈箱，唯是風雲之狀。世俗以此相高，朝廷 據茲擢士。祿利之路既開，愛尚之情愈篤。於是閭里童昏，貴游總丱，未窺六甲， 先制五言。至如羲皇、舜、禹之典，伊、傅、周、孔之說，不復關心，何嘗入耳。 以傲誕為清虛，以緣情為勳績，指儒素為古拙，用詞賦為君子。故文筆日繁，其政 日亂，良由棄大聖之軌模，構無用以為用也。損本逐末，流遍華壤，遞相師祖，久 而愈扇。及大隋受命，聖道聿興，屏黜輕浮，遏止華偽，自非懷經抱質，志道依仁， 不得引預搢紳，參廁纓冕。開皇四年，普詔天下，公私之翰，並宜實錄。其年九月， 泗州刺史司馬幼之文表華艷，付所司治罪。自是公卿大臣，咸知正路，莫不鑽仰墳 集，棄絕華綺，擇先王之令典，行大道於茲世。如聞外州遠縣，仍鍾敝風，選吏舉 人，未遵典則，至有宗黨稱孝，鄉曲歸仁，學必典謨，交不苟合，則擯落私門，不 加收齒；其學不稽古，逐俗隨時，作輕薄之篇章，結朋黨而求譽，則選充吏職，舉 送天朝。蓋由縣令、刺史未行風教，猶挾私情，不存公道。臣既忝憲司，職當糾察。 若聞風即劾，恐掛網者多，請勒諸司，普加搜訪，有如此者，具狀送台。

è yòu yǐ dāng guān zhě hǎo zì jīn fá, fù shàng zòu yuē:
諤又以當官者好自矜伐，復上奏曰：

chén wén shùn jiè yǔ yún: rǔ wéi bù jīn, tiān xià mò yǔ rǔ zhēng néng rǔ wéi bù fá, tiān xià mò yǔ rǔ zhēng gōng. yán yǎn yòu yún: shì jūn shù, sī rǔ yǐ, péng yǒu shù, sī shū yǐ. cǐ jiē xiān zhé zhī gé yán, hòu wáng zhī guǐ zhé. rán zé rén chén zhī dào, chén lì jì shí, suī qín bǐ dà yǔ, gōng rú shī wàng, yì bù dé hòu zì jīn fá, shàng yào jūn fù. kuàng fù gōng wú zú jì, qín bù bǔ guò, ér gǎn zì chén xūn jī, qīng gàn tīng lǎn! shì zhī sàng dào, jí yú zhōu dài, xià wú lián chǐ, shàng shǐ zhī rán. yòng rén wéi xìn qí kǒu, qǔ shì bù guān qí xíng. jīn kuā zì dà, biàn yǐ gàn jì méng zhuó qiān gōng jìng tuì, duō yǐ tián mò jiàn yí. shì yǐ tōng biǎo chén chéng, xiān lùn jǐ zhī gōng zhuàng chéng yán fū zòu, yì dào chén zuì yòng xīn. zì xuàn zì méi, dōu wú cán chǐ zhī sè qiáng gàn héng qǐng, wéi yǐ gān méi wèi néng. zì suí shòu mìng, cǐ fēng dùn gǎi, gēng fū fàn fù, wú bù gé xīn, kuàng nǎi dà chén, réng zūn bì sú! rú wén cì shǐ rù jīng cháo jìn, nǎi yǒu zì chén gōu jiǎn zhī gōng, xuān sù jiē chí zhī cè, yán cí bù xùn, gāo zì chēng yù, shàng dú miǎn liú, tè wèi nán shù, fán rú cǐ bèi, jù zhuàng sòng tái, míng jiā zuì chù, yǐ chéng fēng guǐ.
臣聞舜戒禹云：「汝惟不矜，天下莫與汝爭能；汝惟不伐，天下莫與汝爭功。」 言偃又云：「事君數，斯辱矣，朋友數，斯疏矣。」此皆先哲之格言，後王之軌轍。 然則人臣之道，陳力濟時，雖勤比大禹，功如師望，亦不得厚自矜伐，上要君父。 況復功無足紀，勤不補過，而敢自陳勳績，輕干聽覽！世之喪道，極於周代，下無 廉恥，上使之然。用人唯信其口，取士不觀其行。矜誇自大，便以幹濟蒙擢；謙恭 靜退，多以恬默見遺。是以通表陳誠，先論己之功狀；承顏敷奏，亦道臣最用心。 自衒自媒，都無慚恥之色；強幹橫請，唯以乾沒為能。自隋受命，此風頓改，耕夫 販婦，無不革心，況乃大臣，仍遵敝俗！如聞刺史入京朝覲，乃有自陳勾檢之功， 喧訴階墀之側，言辭不遜，高自稱譽，上黷冕旒，特為難恕，凡如此輩，具狀送台， 明加罪黜，以懲風軌。

shàng yǐ è qián hòu suǒ zòu bān shì tiān xià, sì hǎi mí rán xiàng fēng, shēn gé qí bì. è zài zhí shù nián, wù cún dà tǐ, bù shàng yán měng, yóu shì wú gāng jiǎn zhī yù, ér qián yǒu kuāng zhèng duō yǐ. pī gōng sū wēi yǐ lín dào diàn shě, nǎi qiú lì zhī tú, shì yè wū zá, fēi dūn běn zhī yì, suì zòu gāo zǔ, yuē qiǎn guī nóng, yǒu yuàn yī jiù zhě, suǒ zài zhōu xiàn lù fù shì jí, réng chè huǐ jiù diàn, bìng lìng yuǎn dào, xiàn yǐ shí rì. zhèng zhí dōng hán, mò gǎn chén sù. è yīn bié shǐ, jiàn qí rú cǐ, yǐ wèi sì mín yǒu yè, gè fù suǒ ān, nì lǚ zhī yǔ qí tíng, zì gǔ fēi tóng yī gài, jí fù shì jí, yú lǐ bù kě, qiě xíng lǚ zhī suǒ tuō, qǐ róng yī zhāo ér fèi, tú wèi láo rǎo, yú shì fēi yí, suì zhuān jué zhī, bìng lìng yī jiù, shǐ hái yì què, rán hòu zòu wén. gāo zǔ shàn zhī yuē: tǐ guó zhī chén, dāng rú cǐ yǐ. yǐ nián lǎo, chū bài tōng zhōu cì shǐ, shén yǒu huì zhèng, mín yí yuè fú. hòu sān suì, zú guān, yǒu zi sì rén. dà tǐ dà jūn, bìng guān zhì shàng shū láng. shì zi dà fāng xí jué, zuì yǒu cái pǐn, dà yè chū, pàn nèi shǐ shè rén. dì fāng yù rèn zhī, yù zú.
上以諤前後所奏頒示天下，四海靡然向風，深革其弊。諤在職數年，務存大體， 不尚嚴猛，由是無剛謇之譽，而潛有匡正多矣。邳公蘇威以臨道店舍，乃求利之徒， 事業污雜，非敦本之義，遂奏高祖，約遣歸農，有願依舊者，所在州縣錄附市籍， 仍撤毀舊店，並令遠道，限以時日。正值冬寒，莫敢陳訴。諤因別使，見其如此， 以為四民有業，各附所安，逆旅之與旗亭，自古非同一概，即附市籍，於理不可， 且行旅之所託，豈容一朝而廢，徒為勞擾，於事非宜，遂專決之，並令依舊，使還 詣闕，然後奏聞。高祖善之曰：「體國之臣，當如此矣。」以年老，出拜通州刺史， 甚有惠政，民夷悅服。後三歲，卒官，有子四人。大體、大鈞，並官至尚書郎。世 子大方襲爵，最有材品，大業初，判內史舍人。帝方欲任之，遇卒。

bào hóng
○鮑宏

bào hóng, zì rùn shēn, dōng hǎi tán rén yě. fù jī, yǐ cái xué zhī míng. shì liáng, guān zhì zhì shū shì yù shǐ. hóng qī suì ér gū, wèi xiōng quán zhī suǒ ài yù. nián shí èr, néng shǔ wén, cháng hé xiāng dōng wáng yì shī, yì jiē shǎng bù yǐ, yǐn wèi zhōng jì shì, qiān zhèn nán fǔ zī yì shàng shū shuǐ bù láng, zhuǎn tōng zhí sàn qí shì láng. jiāng líng jì píng, guī yú zhōu. míng dì shén lǐ zhī, yǐn wèi lín zhǐ diàn xué shì. lèi qiān suì bó xià dài fū, yǔ dù zi huī pìn yú chén, móu fá qí yě. chén suì chū bīng jiāng běi yǐ qīn qí. dì cháng wèn hóng qǔ qí zhī cè, hóng duì yún: wǒ qiáng qí ruò, shì bù xiāng móu. qí zhǔ nì jìn xiǎo rén, zhèng xíng rì wěn, zhì zūn rén huì cí shù, fǎ lìng yán míng. shì děng jiàn líng, hé yōu bù kè. dàn xiān huáng wǎng rì chū shī luò yáng, bǐ yǒu qí bèi, měi bù kè jié. rú chén jì zhě, jìn bīng fén lù, zhí yǎn jìn yáng, chū qí bù yú, yǐ wèi shàng cè. dì cóng zhī. jí dìng shān dōng, chú shǎo yù zhèng, cì jué píng yáo xiàn bó, yì liù bǎi hù, jiā shang yí tóng. gāo zǔ zuò xiāng, fèng shǐ shān nán. huì wáng qiān jǔ bīng yú shǔ, lù cì tóng zhōu, wèi qiān jiāng dá xī qī suǒ zhí, bī sòng chéng dū, jìng bù qū jié. qiān bài zhī hòu, chí chuán rù jīng, gāo zǔ jiā zhī, cì yǐ jīn dài. jí shòu chán, jiā kāi fǔ, chú lì zhōu cì shǐ, jìn jué wèi gōng. zhuǎn qióng zhōu cì shǐ, zhì mǎn hái jīng. shí yǒu wèi yì chén zhě, qí fù chóng bù cóng wèi jiǒng, hòu fù yǔ tū jué zhàn sǐ, shàng jiā zhī, jiāng cì xìng wèi jīn shì. fǎng jí qún xià, hóng duì yuē: xī xiàng bó bù tóng xiàng yǔ, hàn gāo cì xìng liú shì, qín zhēn fù néng sǐ nán, wèi wǔ cì xìng cáo shì. rú chén yú jiàn, qǐng cì yǐ huáng zú. gāo zǔ yuē: shàn. yīn cì yì chén xìng wèi yáng shì. hòu shòu jūn zhōu cì shǐ, yǐ mù jí miǎn, zú yú jiā, shí nián jiǔ shí liù. chū, zhōu wǔ dì chì hóng xiū huáng shì pǔ yī bù, fēn wèi dì xù shū shǔ cì xìng sān piān. yǒu jí shí juǎn, xíng yú shì.
鮑宏，字潤身，東海郯人也。父機，以才學知名。事梁，官至治書侍御史。宏 七歲而孤，為兄泉之所愛育。年十二，能屬文，嘗和湘東王繹詩，繹嗟賞不已，引 為中記室，遷鎮南府諮議、尚書水部郎，轉通直散騎侍郎。江陵既平，歸於周。明 帝甚禮之，引為麟趾殿學士。累遷遂伯下大夫，與杜子暉聘於陳，謀伐齊也。陳遂 出兵江北以侵齊。帝嘗問宏取齊之策，宏對云：「我強齊弱，勢不相侔。齊主昵近 小人，政刑日紊，至尊仁惠慈恕，法令嚴明。事等建瓴，何憂不克。但先皇往日出 師洛陽，彼有其備，每不克捷。如臣計者，進兵汾、潞，直掩晉陽，出其不虞，以 為上策。」帝從之。及定山東，除少御正，賜爵平遙縣伯，邑六百戶，加上儀同。 高祖作相，奉使山南。會王謙舉兵於蜀，路次潼州，為謙將達奚期所執，逼送成都， 竟不屈節。謙敗之後，馳傳入京，高祖嘉之，賜以金帶。及受禪，加開府，除利州 刺史，進爵為公。轉邛州刺史，秩滿還京。時有尉義臣者，其父崇不從尉迥，後復 與突厥戰死，上嘉之，將賜姓為金氏。訪及群下，宏對曰：「昔項伯不同項羽，漢 高賜姓劉氏，秦真父能死難，魏武賜姓曹氏。如臣愚見，請賜以皇族。」高祖曰： 「善。」因賜義臣姓為楊氏。後授均州刺史，以目疾免，卒於家，時年九十六。初， 周武帝敕宏修《皇室譜》一部，分為《帝緒》、《疏屬》、《賜姓》三篇。有集十 卷，行於世。

péi zhèng
○裴政

péi zhèng, zì dé biǎo, hé dōng wén xǐ rén yě. gāo zǔ shòu sūn, cóng sòng wǔ dì xǐ jiā yú shòu yáng, lì qián jūn zhǎng shǐ lú jiāng tài shǒu. zǔ suì, liáng shì zhōng zuǒ wèi jiāng jūn yù zhōu dà dū dū. fù zhī lǐ, tíng wèi qīng. zhèng yòu míng mǐn, bó wén qiáng jì, dá yú shí zhèng, wèi dāng shí suǒ chēng. nián shí wǔ, pì shào líng wáng fǔ fǎ cáo cān jūn shì, zhuǎn qǐ bù láng zhī jiāng lìng. xiāng dōng wáng zhī lín jīng zhōu yě, zhào wèi xuān huì fǔ jì shì, xún chú tōng zhí sàn qí shì láng. hóu jǐng zuò luàn, jiā zhuàng wǔ jiāng jūn, shuài shī suí jiàn níng hóu wáng lín jìn tǎo zhī. qín zéi lǜ sòng zǐ xiān, xiàn yú jīng zhōu. jí píng hóu jǐng, xiān fēng rù jiàn yè, yǐ jūn gōng lián zuì fēng yí líng hóu. zhēng shòu gěi shì huáng mén shì láng, fù shuài shī fù wáng lín jù xiāo jì, pò zhī yú xiá kǒu. jiā píng yuè zhōng láng jiāng zhèn nán fǔ zhǎng shǐ. jí zhōu shī wéi jīng zhōu, lín zì guì zhōu lái fù nán, cì yú zhǎng shā. zhèng qǐng cóng jiān dào xiān bào yuán dì. zhì bǎi lǐ zhōu, wèi zhōu rén suǒ huò, xiāo chá wèi zhèng yuē: wǒ wǔ huáng dì zhī sūn yě, bù kě wèi ěr jūn hū? ěr yì hé fán xùn shēn yú qī fù? ruò cóng wǒ jì, zé guì jí zi sūn rú huò bù rán, fēn yāo lǐng yǐ. zhèng guǐ yuē: wéi mìng. chá suǒ zhī, sòng zhì chéng xià, shǐ wèi yuán dì yuē: wáng sēng biàn wén tái chéng bèi wéi, yǐ zì wèi dì. wáng lín gū ruò, bù fù néng lái. zhèng xǔ zhī. jì ér gào chéng zhōng yuē: yuán bīng dà zhì, gè sī zì miǎn. wú yǐ jiān shǐ bèi qín, dāng yǐ suì shēn bào guó. jiān zhě jī qí kǒu, zhōng bù yì cí. chá nù, mìng qù xíng lù. cài dà yè jiàn yuē: cǐ mín wàng yě. ruò shā zhī, zé jīng zhōu bù kě xià yǐ. yīn dé shì. huì jiāng líng xiàn, yǔ chéng zhōng cháo shì jù sòng yú jīng shī. zhōu wén dì wén qí zhōng, shòu yuán wài sàn qí shì láng, yǐn shì xiāng fǔ. mìng yǔ lú biàn yī zhōu lǐ jiàn liù qīng, shè gōng qīng dài fū shì, bìng zhuàn cì cháo yí, chē fú qì yòng, duō zūn gǔ lǐ, gé hàn wèi zhī fǎ, shì bìng shī xíng. xún shòu xíng bù xià dài fū, zhuǎn shǎo sī xiàn. zhèng míng xí gù shì, yòu cān dìng zhōu lǜ. néng yǐn jiǔ, zhì shù dòu bù luàn. bù àn yíng jǐ, pōu jué rú liú, yòng fǎ kuān píng, wú yǒu yuān làn. qiú tú fàn jí xíng zhě, nǎi xǔ qí qī zǐ rù yù jiù zhī, zhì dōng, jiāng xíng jué, jiē yuē: péi dài fū zhì wǒ yú sǐ, sǐ wú suǒ hèn. qí chù fǎ xiáng píng rú cǐ. yòu shàn zhōng lǜ, cháng yǔ zhǎng sūn shào yuǎn lùn lè, yǔ zài yīn lǜ zhì. xuān dì shí, yǐ wǔ zhǐ miǎn zhí.
裴政，字德表，河東聞喜人也。高祖壽孫，從宋武帝徙家於壽陽，歷前軍長史、 廬江太守。祖邃，梁侍中、左衛將軍、豫州大都督。父之禮，廷尉卿。政幼明敏， 博聞強記，達於時政，為當時所稱。年十五，辟邵陵王府法曹參軍事，轉起部郎、 枝江令。湘東王之臨荊州也，召為宣惠府記室，尋除通直散騎侍郎。侯景作亂，加 壯武將軍，帥師隨建寧侯王琳進討之。擒賊率宋子仙，獻於荊州。及平侯景，先鋒 入建鄴，以軍功連最封夷陵侯。征授給事黃門侍郎，復帥師副王琳拒蕭紀，破之於 硤口。加平越中郎將、鎮南府長史。及周師圍荊州，琳自桂州來赴難，次於長沙。 政請從間道先報元帝。至百里洲，為周人所獲，蕭詧謂政曰：「我武皇帝之孫也， 不可為爾君乎？爾亦何煩殉身於七父？若從我計，則貴及子孫；如或不然，分腰領 矣。」政詭曰：「唯命。」詧鎖之，送至城下，使謂元帝曰：「王僧辯聞台城被圍， 已自為帝。王琳孤弱，不復能來。」政許之。既而告城中曰：「援兵大至，各思自 勉。吾以間使被擒，當以碎身報國。」監者擊其口，終不易辭。詧怒，命趣行戮。 蔡大業諫曰：「此民望也。若殺之，則荊州不可下矣。」因得釋。會江陵陷，與城 中朝士俱送於京師。周文帝聞其忠，授員外散騎侍郎，引事相府。命與盧辯依《周 禮》建六卿，設公卿大夫士，並撰次朝儀，車服器用，多遵古禮，革漢、魏之法， 事並施行。尋授刑部下大夫，轉少司憲。政明習故事，又參定《周律》。能飲酒， 至數斗不亂。簿案盈幾，剖決如流，用法寬平，無有冤濫。囚徒犯極刑者，乃許其 妻子入獄就之，至冬，將行決，皆曰：「裴大夫致我於死，死無所恨。」其處法詳 平如此。又善鐘律，嘗與長孫紹遠論樂，語在《音律志》。宣帝時，以忤旨免職。

gāo zǔ shè zhèng, zhào fù běn guān. kāi huáng yuán nián, zhuǎn lǜ gèng lìng, jiā wèi shàng yí sī sān sī. zhào yǔ sū wēi děng xiū dìng lǜ lìng. zhèng cǎi wèi jìn xíng diǎn, xià zhì qí liáng, yán gé qīng zhòng, qǔ qí shé zhōng. tóng zhuàn zhù zhě shí yǒu yú rén, fán yí zhì bù tōng, jiē qǔ jué yú zhèng. jìn wèi sàn qí cháng shì, zhuǎn zuǒ shù zǐ, duō suǒ kuāng zhèng, jiàn chēng chún què. dōng gōng fán yǒu dà shì, jiē yǐ wěi zhī. yòu shù zǐ liú róng, xìng shén zhuān gù. shí wǔ zhí jiāo fān, tōng shì shè rén zhào yuán kǎi zuò cí jiàn zhàng, wèi jí chéng. tài zǐ yǒu zhǐ, zài sān cuī cù, róng yǔ yuán kǎi yún: dàn ěr kǒu zòu, bù xū zào zhàng. jí zòu, tài zǐ wèn yuē: míng zhàng ān zài? yuán kǎi yuē: bǐng chéng liú róng, bù tīng zào zhàng. tài zǐ jí yǐ jié róng, róng biàn jù huì, yún wú cǐ yǔ. tài zǐ fù zhèng tuī wèn. wèi jí zòu zhuàng, yǒu fù róng zhě xiān yán yú tài zǐ yuē: zhèng yù xiàn róng, tuī shì bù shí. tài zǐ zhào zé zhī, zhèng zòu yuē: fán tuī shì yǒu liǎng, yī chá qíng, yī jù zhèng, shěn qí qū zhí, yǐ dìng shì fēi. chén chá liú róng, wèi gāo rèn　 zhòng, zòng lìng shí yǔ yuán kǎi, gài shì xiān jiè zhī qiān. jì lǐ ér lùn, bù xū yǐn huì. yòu chá yuán kǎi shòu zhì yú róng, qǐ gǎn yǐ wú duān zhī yán wàng xiāng diǎn lèi. èr rén zhī qíng, lǐ zhèng xiāng sì. yuán kǎi yǐn zuǒ wèi lǜ cuī qiàn děng wèi zhèng, qiàn děng kuǎn zhuàng xī yǔ yuán kǎi fú tóng. chá qíng jì dí, xū yǐ zhèng dìng. chén wèi róng yǔ yuán kǎi, shì bì fēi xū. tài zǐ yì bù zuì róng, ér chēng zhèng píng zhí.
高祖攝政，召複本官。開皇元年，轉率更令，加位上儀司三司。詔與蘇威等修 定律令。政采魏、晉刑典，下至齊、梁，沿革輕重，取其折衷。同撰著者十有餘人， 凡疑滯不通，皆取決於政。進位散騎常侍，轉左庶子，多所匡正，見稱純愨。東宮 凡有大事，皆以委之。右庶子劉榮，性甚專固。時武職交番，通事舍人趙元愷作辭 見帳，未及成。太子有旨，再三催促，榮語元愷云：「但爾口奏，不須造帳。」及 奏，太子問曰：「名帳安在？」元愷曰：「稟承劉榮，不聽造帳。」太子即以詰榮， 榮便拒諱，雲「無此語」。太子付政推問。未及奏狀，有附榮者先言於太子曰： 「政欲陷榮，推事不實。」太子召責之，政奏曰：「凡推事有兩，一察情，一據證， 審其曲直，以定是非。臣察劉榮，位高任　重，縱令實語元愷，蓋是纖介之愆。計 理而論，不須隱諱。又察元愷受制於榮，豈敢以無端之言妄相點累。二人之情，理 正相似。元愷引左衛率崔茜等為證，茜等款狀悉與元愷符同。察情既敵，須以證定。 臣謂榮語元愷，事必非虛。」太子亦不罪榮，而稱政平直。

zhèng hǎo miàn zhé rén duǎn, ér tuì wú hòu yán. shí yún dìng xìng shù rù shì tài zǐ, wèi qí fú yì qì, jìn fèng hòu gōng, yòu yuán nǚ chǒng, lái wǎng wú jié. zhèng shù qiè jiàn, tài zǐ bù nà. zhèng yīn wèi dìng xìng yuē: gōng suǒ wèi zhě, bù hé lǐ dù. yòu yuán fēi bào hōng, dào lù jí jí, cǐ yú tài zǐ fēi lìng míng yě. yuàn gōng zì yǐn tuì, bù rán jiāng jí huò. dìng xìng nù, yǐ gào tài zǐ, tài zǐ yì shū zhèng, yóu shì chū wèi xiāng zhōu zǒng guǎn. qī zǐ bù zhī guān, suǒ shòu zhì fèng, sàn gěi liáo lì. mín yǒu fàn zuì zhě, yīn xī zhī zhī, huò jìng suì bù fā, zhì zài sān fàn, nǎi yīn dōu huì shí, yú zhòng zhōng zhào chū, qīn àn qí zuì, wǔ rén chù sǐ, liú xǐ zhě shén zhòng, hé jìng huáng shè, lìng xíng jìn zhǐ, xiǎo mín sū xī, chēng wèi shén míng. ěr hòu bù xiū líng yǔ, dài wú zhēng sòng. zú guān, nián bā shí jiǔ. zhe chéng shèng jiàng lù shí juǎn. jí tài zǐ fèi, gāo zǔ zhuī yì zhī yuē: xiàng qiǎn péi zhèng liú xíng běn zài, gòng kuāng bì zhī, yóu yīng bù lìng zhì cǐ. zi nán jīn, shì zhì shàn bù láng.
政好面折人短，而退無後言。時雲定興數入侍太子，為奇服異器，進奉後宮， 又緣女寵，來往無節。政數切諫，太子不納。政因謂定興曰：「公所為者，不合禮 度。又元妃暴薨，道路籍籍，此於太子非令名也。願公自引退，不然將及禍。」定 興怒，以告太子，太子益疏政，由是出為襄州總管。妻子不之官，所受秩奉，散給 僚吏。民有犯罪者，陰悉知之，或竟歲不發，至再三犯，乃因都會時，於眾中召出， 親案其罪，五人處死，流徙者甚眾，合境惶懾，令行禁止，小民蘇息，稱為神明。 爾後不修囹圄，殆無爭訟。卒官，年八十九。著《承聖降錄》十卷。及太子廢，高 祖追憶之曰：「向遣裴政、劉行本在，共匡弼之，猶應不令至此。」子南金，仕至 膳部郎。

liǔ zhuāng
○柳莊

liǔ zhuāng, zì sī jìng, hé dōng jiě rén yě. zǔ jì yuǎn, liáng sī tú cóng shì zhōng láng. fù xiá, huò zhōu cì shǐ. zhuāng shǎo yǒu yuǎn liàng, bó lǎn fén jí, jiān shàn cí lìng. jì yáng cài dà bǎo yǒu zhòng míng yú jiāng zuǒ, shí wèi yuè yáng wáng xiāo chá zī yì, jiàn zhuāng biàn tàn yuē: xiāng yáng shuǐ jìng, fù zài yú zī yǐ. dà bǎo suì yǐ nǚ qī zhī, é ér chá pì wèi cān jūn, zhuǎn fǎ cáo. jí chá chēng dì, hái shǔ zhōng shū shè rén, lì gěi shì huáng mén shì láng lì bù láng zhōng hóng lú qīng. jí gāo zǔ fǔ zhèng, xiāo kuī lìng zhuāng fèng shū rù guān. shí sān fāng gòu nán, gāo zǔ jù kuī yǒu yì zhì, jí zhuāng hái, wèi zhuāng yuē: gū xī yǐ kāi fǔ cóng yì jiāng líng, shēn méng liáng zhǔ shū juàn. jīn zhǔ yòu shí jiān, wěi méng gù tuō, zhōng yè zì xǐng, shí huái cán jù. liáng zhǔ yì yè chóng guāng, wěi chéng cháo tíng, ér jīn yǐ hòu, fāng jiàn sōng yún zhī jié. jūn hái běn guó, xìng shēn gū cǐ yì yú liáng zhǔ yě. suì zhí zhuāng shǒu ér bié. shí liáng zhī jiāng shuài xián qián qǐng xìng shī, yǔ wèi jiǒng děng wèi lián héng zhī shì, jìn kě yǐ jǐn jié yú zhōu shì, tuì kě yǐ xí juǎn shān nán. wéi kuī yí wèi bù kě. huì zhuāng zhì zì zhǎng ān, jù shēn gāo zǔ jié tuō zhī yì, suì yán yú kuī yuē: xī yuán shào liú biǎo wáng líng zhū gé dàn zhī tú, bìng yī shí zhī xióng jié yě. jí jù yào hài zhī dì, yōng xiāo kàn zhī qún, gōng yè mò jiàn, ér huò bù xuán zhǒng zhě, liáng yóu wèi wǔ jìn shì xié tiān zǐ, bǎo jīng dū, zhàng dà yì yǐ wèi míng, gù néng qǔ wēi dìng bà. jīn wèi jiǒng suī yuē jiù jiāng, hūn mào yǐ shèn, xiāo nán wáng qiān, cháng rén zhī xià zhě, fēi yǒu kuāng hé zhī cái. kuàng shān dōng yōng shǔ cóng huà rì jìn, zhōu shì zhī ēn wèi qià, zài cháo jiāng xiāng, duō wèi shēn jì, jìng xiào jié yú yáng shì. yǐ chén liào zhī, jiǒng děng zhōng dāng fù miè, suí gōng bì yí zhōu guó. wèi ruò bǎo jìng xī mín, yǐ guān qí biàn. kuī shēn yǐ wèi rán, zhòng yì suì zhǐ. wèi jǐ, xiāo nán bēn chén, jiǒng jí qiān xiāng cì jiù lù, kuī wèi zhuāng yuē: jìn zhě ruò cóng zhòng rén zhī yán, shè jì yǐ bù shǒu yǐ.
柳莊，字思敬，河東解人也。祖季遠，梁司徒從事中郎。父遐，霍州刺史。莊 少有遠量，博覽墳籍，兼善辭令。濟陽蔡大寶有重名於江左，時為岳陽王蕭詧咨議， 見莊便嘆曰：「襄陽水鏡，復在於茲矣。」大寶遂以女妻之，俄而詧闢為參軍，轉 法曹。及詧稱帝，還署中書舍人，歷給事黃門侍郎、吏部郎中、鴻臚卿。及高祖輔 政，蕭巋令莊奉書入關。時三方構難，高祖懼巋有異志，及莊還，謂莊曰：「孤昔 以開府從役江陵，深蒙梁主殊眷。今主幼時艱，猥蒙顧托，中夜自省，實懷慚懼。 梁主奕葉重光，委誠朝廷，而今已後，方見松筠之節。君還本國，幸申孤此意於梁 主也。」遂執莊手而別。時梁之將帥咸潛請興師，與尉迥等為連衡之勢，進可以盡 節於周氏，退可以席捲山南。唯巋疑為不可。會莊至自長安，具申高祖結托之意， 遂言於巋曰：「昔袁紹、劉表、王凌、諸葛誕之徒，並一時之雄傑也。及據要害之 地，擁哮闞之群，功業莫建，而禍不旋踵者，良由魏武、晉氏挾天子，保京都，仗 大義以為名，故能取威定霸。今尉迥雖曰舊將，昏耄已甚，消難、王謙，常人之下 者，非有匡合之才。況山東、庸蜀從化日近，周室之恩未洽，在朝將相，多為身計， 競效節於楊氏。以臣料之，迥等終當覆滅，隋公必移周國。未若保境息民，以觀其 變。」巋深以為然，眾議遂止。未幾，消難奔陳，迥及謙相次就戮，巋謂莊曰： 「近者若從眾人之言，社稷已不守矣。」

gāo zǔ jiàn zuò, zhuāng yòu rù cháo, gāo zǔ shēn wèi miǎn zhī. jí wèi jìn wáng guǎng nà fēi yú liáng, zhuāng yīn shì wǎng lái sì wǔ fǎn, qián hòu cì wù shù qiān duàn. xiāo cóng sì wèi, qiān tài fǔ qīng. jí liáng guó fèi, shòu kāi fǔ yí tóng sān sī, xún chú gěi shì huáng mén shì láng, bìng cì yǐ tián zhái. zhuāng míng xí jiù zhāng, yǎ dá zhèng shì, fán suǒ bó zhèng, dì mò bù chēng shàn. sū wēi wèi nà yán, zhòng zhuāng qì shí, cháng zòu dì yún: jiāng nán rén yǒu xué yè zhě, duō bù xí shì wù, xí shì wù zhě, yòu wú xué yè. néng jiān zhī zhě, bù guò yú liǔ zhuāng. gāo jiǒng yì yǔ zhuāng shén hòu. zhuāng yǔ chén mào tóng guān, bù néng jiàng yì, mào jiàn shàng jí cháo chén duō shǔ yì yú zhuāng, xīn měi bù píng, cháng wèi zhuāng wèi qīng jǐ. dì yǔ mào yǒu jiù, qū bèi yǐn zhào, shù chén zhuāng duǎn. jīng lì shù zài, zèn yùn pō xíng. shàng shū shěng cháng zòu fàn zuì rén yī fǎ hé liú, ér shàng chù yǐ dà pì. zhuāng zòu yuē: chén wén zhāng shì zhī yǒu yán, fǎ zhě tiān zǐ suǒ yǔ tiān xià gòng yě. jīn fǎ rú shì, gèng zhòng zhī, shì fǎ bù xìn yú mín xīn. fāng jīn hǎi nèi wú shì, zhèng shì shì xìn zhī shí, fú yuàn bì xià sī shì zhī zhī yán, zé tiān xià xìng shèn. dì bù cóng, yóu shì wǔ zhǐ. é shǔ shàng yào jìn wán yào bù chēng zhǐ, mào yīn mì zòu zhuāng bù qīn jiān lín, dì suì nù. shí yī nián, xú dēng děng fǎn yú jiāng nán, yǐ xíng jūn zǒng guǎn zhǎng shǐ suí jūn tǎo zhī. dēng píng, jí shòu ráo zhōu cì shǐ, shén yǒu zhì míng. hòu shù zài zú guān, nián liù shí èr.
高祖踐阼，莊又入朝，高祖深慰勉之。及為晉王廣納妃於梁，莊因是往來四五 反，前後賜物數千段。蕭琮嗣位，遷太府卿。及梁國廢，授開府儀同三司，尋除給 事黃門侍郎，並賜以田宅。莊明習舊章，雅達政事，凡所駁正，帝莫不稱善。蘇威 為納言，重莊器識，常奏帝云：「江南人有學業者，多不習世務，習世務者，又無 學業。能兼之者，不過於柳莊。」高熲亦與莊甚厚。莊與陳茂同官，不能降意，茂 見上及朝臣多屬意於莊，心每不平，常謂莊為輕己。帝與茂有舊，曲被引召，數陳 莊短。經歷數載，譖醖頗行。尚書省嘗奏犯罪人依法合流，而上處以大辟。莊奏曰： 「臣聞張釋之有言，法者天子所與天下共也。今法如是，更重之，是法不信於民心。 方今海內無事，正是示信之時，伏願陛下思釋之之言，則天下幸甚。」帝不從，由 是忤旨。俄屬尚藥進丸藥不稱旨，茂因密奏莊不親監臨，帝遂怒。十一年，徐璒等 反於江南，以行軍總管長史隨軍討之。璒平，即授饒州刺史，甚有治名。後數載卒 官，年六十二。

yuán shī
○源師

yuán shī, zì jiàn yán, hé nán luò yáng rén yě. fù wén zōng, yǒu zhòng míng yú qí, kāi huáng chū, zhōng yú jǔ zhōu cì shǐ. shī zǎo yǒu shēng wàng, qǐ jiā sī kōng fǔ cān jūn shì, shāo qiān shàng shū zuǒ wài bīng láng zhōng, yòu shè cí bù. hòu shǔ mèng xià, yǐ lóng jiàn qǐng yú. shí gāo ā nà gōng wèi xiāng, wèi zhēn lóng chū jiàn, dà jīng xǐ, wèn lóng suǒ zài, shī zhěng róng bào yuē: cǐ shì lóng xīng chū jiàn, yī lǐ dāng yú jì jiāo tán, fēi wèi zhēn lóng bié yǒu suǒ jiàng. ā nà gōng fèn rán zuò sè yuē: hé nǎi gàn zhī xīng xiù! jì jìng bù xíng. shī chū ér qiè tàn yuē: guó jiā dà shì, zài sì yǔ róng. lǐ jì fèi yě, hé néng jiǔ hū? qí wáng wú rì yǐ. qī nián, zhōu wǔ dì píng qí, shòu sī fù shàng shì. gāo zǔ shòu chán, chú wèi zhōu zhǎng shǐ, rù wèi shàng shū kǎo gōng shì láng, réng shè lì bù. cháo zhāng guó xiàn, duō suǒ cān dìng. shí qī nián, lì shàng shū zuǒ yòu chéng, yǐ míng gàn zhe chēng. shí shǔ wáng xiù pō wéi fǎ dù, nǎi yǐ shī wèi yì zhōu zǒng guǎn sī mǎ. é ér xiù bèi zhēng, xiù kǒng jīng shī yǒu biàn, jiāng xiè bìng bù xíng. shī shù quàn zhī bù kě wéi mìng, xiù zuò sè yuē: cǐ zì wǒ jiā shì, hé yù qīng yě! shī chuí tì duì yuē: shī hé guó hòu ēn, tiǎn cān fǔ mù, liáo lì zhī jié, gǎn bù jǐn xīn. dàn bǐ nián yǐ lái, guó jiā duō gù, qín xiào wáng qǐn jí, yǎn zhì hōng cú, shù rén èr shí nián tài zǐ, xiāng cì lún fèi. shèng shàng zhī qíng, hé yǐ kān chù! ér yǒu chì zhuī wáng, yǐ yān shí yuè, jīn nǎi qiān yán wèi qù, bǎi xìng bù shí wáng xīn, tǎng shēng yì yì, nèi wài yí hài, fā léi tíng zhī zhào, jiàng yī jiè zhī shǐ, wáng hé yǐ zì míng? yuàn wáng zì jì zhī. xiù nǎi cóng zhēng. xiù fèi zhī hòu, yì zhōu guān shǔ duō xiāng lián zuò, shī yǐ cǐ huò miǎn. hòu jiā yí tóng sān sī. yáng dì jí wèi, bài dà lǐ shǎo qīng. dì zài xiǎn rén gōng, chì gōng wài wèi shì bù dé zhé lí suǒ shǒu. yǒu yī zhǔ shuài, sī lìng wèi shì chū wài, dì fù dà lǐ shéng zhī. shī jù lǜ zòu tú, dì lìng zhǎn zhī, shī zòu yuē: cǐ rén zuì chéng nán shù, ruò bì xià chū biàn shā zhī, zì kě bù guān wén mò. jì fù yǒu sī, yì guī héng diǎn, tuō sù wèi jìn shì zhě gèng yǒu cǐ fàn, jiāng hé yǐ jiā zhī? dì nǎi zhǐ. zhuǎn xíng bù shì láng. shī jū zhí qiáng míng, yǒu kǒu biàn, ér wú lián píng zhī chēng. wèi jǐ, zú guān. yǒu zi kūn yù.
源師，字踐言，河南洛陽人也。父文宗，有重名於齊，開皇初，終於莒州刺史。 師早有聲望，起家司空府參軍事，稍遷尚書左外兵郎中，又攝祠部。後屬孟夏，以 龍見請雩。時高阿那肱為相，謂真龍出見，大驚喜，問龍所在，師整容報曰：「此 是龍星初見，依禮當雩祭郊壇，非謂真龍別有所降。」阿那肱忿然作色曰：「何乃 干知星宿！」祭竟不行。師出而竊嘆曰：「國家大事，在祀與戎。禮既廢也，何能 久乎？齊亡無日矣。」七年，周武帝平齊，授司賦上士。高祖受禪，除魏州長史， 入為尚書考功侍郎，仍攝吏部。朝章國憲，多所參定。十七年，歷尚書左右丞，以 明干著稱。時蜀王秀頗違法度，乃以師為益州總管司馬。俄而秀被征，秀恐京師有 變，將謝病不行。師數勸之不可違命，秀作色曰：「此自我家事，何預卿也！」師 垂涕對曰：「師荷國厚恩，忝參府幕，僚吏之節，敢不盡心。但比年以來，國家多 故，秦孝王寢疾，奄至薨殂，庶人二十年太子，相次淪廢。聖上之情，何以堪處！ 而有敕追王，已淹時月，今乃遷延未去，百姓不識王心，儻生異議，內外疑駭，發 雷霆之詔，降一介之使，王何以自明？願王自計之。」秀乃從征。秀廢之後，益州 官屬多相連坐，師以此獲免。後加儀同三司。煬帝即位，拜大理少卿。帝在顯仁宮， 敕宮外衛士不得輒離所守。有一主帥，私令衛士出外，帝付大理繩之。師據律奏徒， 帝令斬之，師奏曰：「此人罪誠難恕，若陛下初便殺之，自可不關文墨。既付有司， 義歸恆典，脫宿衛近侍者更有此犯，將何以加之？」帝乃止。轉刑部侍郎。師居職 強明，有口辯，而無廉平之稱。未幾，卒官。有子昆玉。

láng mào
○郎茂

láng mào, zì wèi zhī, héng shān xīn shì rén yě. fù jī, qí yǐng chuān tài shǒu. mào shǎo mǐn huì, qī suì sòng sāo yǎ, rì qiān yú yán. shí wǔ shī shì guó zi bó shì hé jiān quán huì, shòu shī yì sān lǐ jí xuán xiàng xíng míng zhī xué. yòu jiù guó zi zhù jiào zhǎng lè zhāng lǜ lǐ shòu sān chuán qún yán, zhì wàng qǐn shí. jiā rén kǒng mào chéng bìng, héng jié qí dēng zhú. jí zhǎng, chēng wèi xué zhě, pō jiě shǔ wén. nián shí jiǔ, dīng fù yōu, jū sàng guò lǐ. shì qí, jiě hè sī kōng fǔ xíng cān jūn. huì chén shǐ fù zài lái pìn, lìng mào jiē duì zhī. hòu fèng zhào yú mì shū shěng kān dìng zài jí. qiān bǎo chéng lìng, yǒu néng míng, bǎi xìng wèi lì qīng dé sòng. jí zhōu wǔ píng qí, shàng zhù guó wáng yì jiàn zhī, shòu chén zhōu hù cáo. shǔ gāo zǔ wèi bó zhōu zǒng guǎn, jiàn ér yuè zhī, mìng zhǎng shū jì. shí zhōu wǔ dì wèi xiàng jīng, gāo zǔ cóng róng wèi mào yuē: rén zhǔ zhī suǒ wèi yě, gǎn tiān dì, dòng guǐ shén, ér xiàng jīng duō jiū fǎ, jiāng hé yǐ zhì zhì? mào qiè tàn yuē: cǐ yán qǐ cháng rén suǒ jí yě! nǎi yīn zì jié nà, gāo zǔ yì qīn lǐ zhī. hòu hái jiā wèi zhōu zhǔ bù. gāo zǔ wèi chéng xiàng, yǐ shū zhào zhī, yán jí chóu xī, shén huān. shòu wèi zhōu sī lù, yǒu néng míng. xún chú wèi guó lìng. shí yǒu xì qiú èr bǎi, mào qīn zì jiū shěn shù rì, shì miǎn zhě bǎi yú rén. lì nián cí sòng, bù yì zhōu shěng. wèi zhōu cì shǐ yuán huī wèi mào yuē: zhǎng shǐ yán wèi guó mín bù gǎn shēn sù zhě, wèi míng fǔ ěr. mào jìn yuē: mín yóu shuǐ yě, fǎ lìng wèi dī fáng. dī fáng bù gù, bì zhì bēn tū, gǒu wú jué yì, shǐ jūn hé huàn zāi? huī wú yǐ yīng zhī. yǒu mín zhāng yuán yù, yǔ cóng fù dì sī lán bù mù. chéng wèi qǐng jiā yán fǎ, mào yuē: yuán yù xiōng dì, běn xiàng zēng jí, yòu zuò dé zuì, mí yì qí fèn, fēi huà mín zhī yì yě. yú shì qiǎn xiàn zhōng qí jiù gèng wǎng dūn yù, dào lù bù jué. yuán yù děng gè shēng gǎn huǐ, yì xiàn dùn shǒu qǐng zuì. mào xiǎo zhī yǐ yì, suì xiāng qīn mù, chēng wèi yǒu tì.
郎茂，字蔚之，恆山新市人也。父基，齊潁川太守。茂少敏慧，七歲誦《騷》、 《雅》，日千餘言。十五師事國子博士河間權會，受《詩》、《易》、《三禮》及 玄象、刑名之學。又就國子助教長樂張率禮受《三傳》群言，至忘寢食。家人恐茂 成病，恆節其燈燭。及長，稱為學者，頗解屬文。年十九，丁父憂，居喪過禮。仕 齊，解褐司空府行參軍。會陳使傅縡來聘，令茂接對之。後奉詔於秘書省刊定載籍。 遷保城令，有能名，百姓為立《清德頌》。及周武平齊，上柱國王誼薦之，授陳州 戶曹。屬高祖為亳州總管，見而悅之，命掌書記。時周武帝為《象經》，高祖從容 謂茂曰：「人主之所為也，感天地，動鬼神，而《象經》多糾法，將何以致治？」 茂竊嘆曰：「此言豈常人所及也！」乃陰自結納，高祖亦親禮之。後還家為州主薄。 高祖為丞相，以書召之，言及疇昔，甚歡。授衛州司錄，有能名。尋除衛國令。時 有繫囚二百，茂親自究審數日，釋免者百餘人。歷年辭訟，不詣州省。魏州刺史元 暉謂茂曰：「長史言衛國民不敢申訴者，畏明府耳。」茂進曰：「民猶水也，法令 為堤防。堤防不固，必致奔突，苟無決溢，使君何患哉？」暉無以應之。有民張元 預，與從父弟思蘭不睦。丞尉請加嚴法，茂曰：「元預兄弟，本相憎疾，又坐得罪， 彌益其忿，非化民之意也。」於是遣縣中耆舊更往敦諭，道路不絕。元預等各生感 悔，詣縣頓首請罪。茂曉之以義，遂相親睦，稱為友悌。

mào zì yán zhōu zhǎng shǐ zhuǎn tài cháng chéng, qiān mín bù shì láng. shí shàng shū yòu pú shè sū wēi lì tiáo zhāng, měi suì zé mín jiān wǔ pǐn bù xùn. huò dá zhě nǎi yún: guǎn nèi wú wǔ pǐn zhī jiā. bù xiāng yīng lǐng, lèi duō rú cǐ. yòu wèi yú liáng bù, nǐ yǒu wú xiāng shàn. mào yǐ wèi fán yū bù jí, jiē zòu bà zhī. shù suì, yǐ mǔ yōu qù zhí. wèi qī, qǐ lìng shì shì. yòu zòu shēn sǐ wáng shì zhě, zi bù tuì tián, pǐn guān nián lǎo bù jiǎn dì, jiē fā yú mào. mào xìng míng mǐn, pōu jué wú zhì, dāng shí yǐ lì gàn jiàn chēng. rén shòu chū, yǐ běn guān lǐng dà xìng lìng. yáng dì jí wèi, qiān yōng zhōu sī mǎ, xún zhuǎn tài cháng shǎo qīng. hòu èr suì, bài shàng shū zuǒ chéng, cān zhǎng xuǎn shì. mào gōng fǎ lǐ, wèi shì suǒ chēng. shí gōng bù shàng shū yǔ wén kǎi yòu yì wèi dà jiāng jūn yú zhòng wén jìng hé dōng yín kū. mào zòu hé zhī yuē: chén wén guì jiàn shū lǐ, shì nóng yì yè, suǒ yǐ rén zhī jú fēn, jiā shí lián chǐ. yǔ wén kǎi wèi wàng yǐ lóng, lù cì yōu hòu, bá kuí qù zhī, jì ěr wú wén, qiú lì xià jiāo, céng wú kuì sè. yú zhòng wén dà jiāng, sù wèi jìn chén, qū shì jiē tíng, zhāo xī wén dào, yú ruì zhī fēng, yì ér bù mù, fēn zhū zhī lì, zhī ér bì zhēng. hé yǐ yí fàn shù liáo, shì mín guǐ wù! ruò bù jiū shéng, jiāng kuī zhèng jiào. kǎi yǔ zhòng wén jìng zuò dé zuì. mào zhuàn zhōu jùn tú jīng yī bǎi juǎn zòu zhī, cì bó sān bǎi duàn, yǐ shū fù mì fǔ.
茂自延州長史轉太常丞，遷民部侍郎。時尚書右僕射蘇威立條章，每歲責民間 五品不遜。或答者乃云：「管內無五品之家。」不相應領，類多如此。又為餘糧簿， 擬有無相贍。茂以為繁紆不急，皆奏罷之。數歲，以母憂去職。未期，起令視事。 又奏身死王事者，子不退田，品官年老不減地，皆發於茂。茂性明敏，剖決無滯， 當時以吏干見稱。仁壽初，以本官領大興令。煬帝即位，遷雍州司馬，尋轉太常少 卿。後二歲，拜尚書左丞，參掌選事。茂工法理，為世所稱。時工部尚書宇文愷、 右翊衛大將軍于仲文競河東銀窟。茂奏劾之曰：「臣聞貴賤殊禮，士農異業，所以 人知局分，家識廉恥。宇文愷位望已隆，祿賜優厚，拔葵去織，寂爾無聞，求利下 交，曾無愧色。于仲文大將，宿衛近臣，趨侍階庭，朝夕聞道，虞、芮之風，抑而 不慕，分銖之利，知而必爭。何以貽範庶僚，示民軌物！若不糾繩，將虧政教。」 愷與仲文竟坐得罪。茂撰《州郡圖經》一百卷奏之，賜帛三百段，以書付秘府。

yú shí dì měi xún xìng, wáng gāng yǐ wěn, fǎ lìng duō shī. mào jì xiān cháo jiù chén, míng xí shì shì, rán shàn zì móu shēn, wú jiǎn è zhī jié. jiàn dì jì kè, bù gǎn cuò yán, wéi qiè tàn ér yǐ. yǐ nián lǎo, shàng biǎo qǐ hái gǔ, bù xǔ. huì dì qīn zhēng liáo dōng, yǐ mào wèi jìn yáng gōng liú shǒu. qí nián, héng shān zàn zhì wáng wén tóng yǔ mào yǒu xì, zòu mào péng dǎng, fù xià wǎng shàng. zhào qiǎn nà yán sū wēi yù shǐ dài fū péi yùn zá zhì zhī. mào sù yǔ èr rén bù píng, yīn shēn wén qiǎo dǐ, chéng qí zuì zhuàng. dì dà nù, jí qí dì sī lì bié jià chǔ zhī jiē chú míng wèi mín, xǐ qiě mò jùn. mào yí rán shòu mìng, bù yǐ wèi yōu. zài tú zuò dēng lǒng fù yǐ zì wèi, cí yì kě guān. fù fù biǎo zì chén, dì pō wù. shí nián, zhuī hái jīng zhào, suì yú ér zú, shí nián qī shí wǔ. yǒu zi zhī nián.
於時帝每巡幸，王綱已紊，法令多失。茂既先朝舊臣，明習世事，然善自謀身， 無謇諤之節。見帝忌刻，不敢措言，唯竊嘆而已。以年老，上表乞骸骨，不許。會 帝親征遼東，以茂為晉陽宮留守。其年，恆山贊治王文同與茂有隙，奏茂朋黨，附 下罔上。詔遣納言蘇威、御史大夫裴蘊雜治之。茂素與二人不平，因深文巧詆，成 其罪狀。帝大怒，及其弟司隸別駕楚之皆除名為民，徙且末郡。茂怡然受命，不以 為憂。在途作《登壠賦》以自慰，詞義可觀。復附表自陳，帝頗悟。十年，追還京 兆，歲餘而卒，時年七十五。有子知年。

gāo gòu
○高構

gāo gòu, zì xiào jī, běi hǎi rén yě. xìng huá jī, duō zhì, biàn gěi guò rén, hǎo dú shū, gōng lì shì, ruò guàn, zhōu bǔ zhǔ bù. shì qí hé nán wáng cān jūn shì, lì xú zhōu sī mǎ lán líng píng yuán èr jùn tài shǒu. liú miè hòu, zhōu wǔ dì yǐ wèi xǔ zhōu sī mǎ. gāo zǔ shòu chán, zhuǎn jì zhōu sī mǎ, shén yǒu néng míng. zhēng bài bǐ bù shì láng, xún zhuǎn mín bù. shí nèi shǐ shì láng jìn píng dōng yǔ xiōng zi zhǎng mào zhēng dí, shàng shū shěng bù néng duàn, cháo chén sān yì bù jué. gòu duàn ér hé lǐ, shàng yǐ wèi néng, zhào rù nèi diàn, láo zhī yuē: wǒ wén shàng shū láng shàng yīng liè sù, guān qīng cái shí, fāng zhī gǔ rén zhī yán xìn yǐ. dí shù zhě, lǐ jiào zhī suǒ zhòng, wǒ dú qīng pàn shù biàn, cí lǐ qiè dāng, yì suǒ bù néng jí. cì mǐ bǎi shí. yóu shì zhī míng. xún qiān yōng zhōu sī mǎ, yǐ míng duàn jiàn chēng. suì yú, zhuǎn lì bù shì láng, hào wèi chēng zhí. fù xǐ yōng zhōu sī mǎ, zuò shì zuǒ zhuǎn zhōu fēi lìng, shén yǒu zhì míng. shàng shàn zhī, fù bài yōng zhōu sī mǎ, yòu wèi lì bù shì láng, yǐ gōng shì miǎn. yáng dì lì, zhào lìng fù wèi. shí wèi lì bù zhě, duō yǐ bù chēng zhí qù guān, wéi gòu zuì yǒu néng míng, qián hòu diǎn xuǎn zhī guān, jiē chū qí xià. shí rén yǐ gòu hǎo jù tán, pō wèi qīng báo, rán qí nèi huái fāng yǎ, tè wèi lì bù shàng shū niú hóng suǒ zhòng. hòu yǐ lǎo bìng jiě zhí, hóng shí diǎn xuǎn, fán jiāng yǒu suǒ zhuó yòng, zhé qiǎn rén jiù dì wèn qí kě bù. hé dōng xuē dào héng cái gāo dāng shì, měi chēng gòu yǒu qīng jiàn, suǒ wèi wén bǐ, bì xiān yǐ cǎo chéng gòu, ér hòu chū zhī. gòu yǒu suǒ dǐ hē, dào héng wèi cháng bù jiē fú. dà yè qī nián, zhōng yú jiā, shí nián qī shí èr. suǒ jǔ dù rú huì fáng xuán líng děng, hòu jiē zì zhì gōng fǔ, lùn zhě chēng gòu yǒu zhī rén zhī jiàn.
高構，字孝基，北海人也。性滑稽，多智，辯給過人，好讀書，工吏事，弱冠， 州補主簿。仕齊河南王參軍事，歷徐州司馬、蘭陵、平原二郡太守。劉滅後，周武 帝以為許州司馬。高祖受禪，轉冀州司馬，甚有能名。征拜比部侍郎，尋轉民部。 時內史侍郎晉平東與兄子長茂爭嫡，尚書省不能斷，朝臣三議不決。構斷而合理， 上以為能，召入內殿，勞之曰：「我聞尚書郎上應列宿，觀卿才識，方知古人之言 信矣。嫡庶者，禮教之所重，我讀卿判數遍，詞理愜當，意所不能及。」賜米百石。 由是知名。尋遷雍州司馬，以明斷見稱。歲餘，轉吏部侍郎，號為稱職。復徙雍州 司馬，坐事左轉盩啡令，甚有治名。上善之，復拜雍州司馬，又為吏部侍郎，以公 事免。煬帝立，召令復位。時為吏部者，多以不稱職去官，唯構最有能名，前後典 選之官，皆出其下。時人以構好劇談，頗謂輕薄，然其內懷方雅，特為吏部尚書牛 弘所重。後以老病解職，弘時典選，凡將有所擢用，輒遣人就第問其可不。河東薛 道衡才高當世，每稱構有清鑒，所為文筆，必先以草呈構，而後出之。構有所詆訶， 道衡未嘗不嗟伏。大業七年，終於家，時年七十二。所舉杜如晦、房玄齡等，後皆 自致公輔，論者稱構有知人之鑑。

kāi huáng zhōng, chāng lí dòu lú shí wèi huáng mén shì láng, chēng wèi shèn mì. hé dōng péi shù wèi yòu chéng, duō suǒ jiū zhèng. hé dōng shì xiè píng yuán dōng fāng jǔ ān dìng huáng fǔ yù dào, jù wèi xíng bù, bìng zhí fǎ píng yǔn. hóng nóng liú shì lóng qīng hé fáng shān jī wèi kǎo gōng, hé dōng péi jìng mín wèi bīng bù, bìng chēng míng gàn. jīng zhào wéi kūn wèi mín cáo, lǚ jìn dǎng yán. nán yáng hán zé wèi yán zhōu zhǎng shǐ, shén yǒu huì zhèng. cǐ děng shì xíng yí què, jiē yǒu lì gàn, wèi dāng shí suǒ chēng.
開皇中，昌黎豆盧實為黃門侍郎，稱為慎密。河東裴術為右丞，多所糾正。河 東士燮、平原東方舉、安定皇甫聿道，俱為刑部，並執法平允。弘農劉士龍、清河 房山基為考功，河東裴鏡民為兵部，並稱明干。京兆韋焜為民曹，屢進讜言。南陽 韓則為延州長史，甚有惠政。此等事行遺闕，皆有吏干，為當時所稱。

zhāng qián wēi
○張虔威

zhāng qián wēi, zì yuán jìng, qīng hé dōng wǔ chéng rén yě. fù yàn zhī, qí běi xú zhōu cì shǐ. qián wēi xìng cōng mǐn, shè liè qún shū. qí shì fù sōng zhī wèi rén yuē: qián wēi, wú jiā qiān lǐ jū yě. nián shí èr, zhōu bǔ zhǔ bù. shí bā wèi tài wèi zhōng bīng cān jūn, hòu lèi qiān tài cháng chéng. jí qí wáng, shì zhōu wèi xuān nà zhōng shì. gāo zǔ dé zhèng, yǐn wèi xiāng fǔ diǎn qiān. kāi huáng chū, jìn wáng guǎng chū zhèn bīng zhōu, shèng xuǎn liáo zuǒ, yǐ qián wēi wèi xíng yù cān jūn, lèi qiān wèi shǔ. wáng shén měi qí cái, yǔ hé nèi zhāng héng jù jiàn lǐ zhòng, jìn dǐ chēng wèi èr zhāng yān. jí wáng wèi tài zǐ, qiān yuán wài sàn qí shì láng tài zǐ nèi shè rén. yáng dì jí wèi, shòu nèi shǐ shè rén yí tóng sān sī. xún yǐ fān dǐ zhī jiù, jiā kāi fǔ. xún bài yè zhě dài fū, cóng xìng jiāng dū, yǐ běn guān shè jiāng dū zàn zhì, chēng wèi gàn lǐ. qián wēi cháng zài tú jiàn yī yí náng, kǒng qí zhǔ qiú shī, yīn lìng zuǒ yòu fù zhī ér xíng. hòu shù rì, wù zhǔ lái rèn, xī yǐ fù zhī. huái nán tài shǒu yáng chēn cháng yǔ shí yú rén tóng lái yè jiàn, dì wèn qián wēi yuē: qí shǒu lì zhě wèi shuí? qián wēi xià diàn jiù shì ér dá yuē: huái nán tài shǒu yáng chēn. dì wèi qián wēi yuē: qīng wèi yè zhě dài fū, ér nǎi bù shí cān jiàn rén, hé yě? qián wēi duì yuē: chén fēi bù shí yáng chēn, dàn lǜ bù shěn, suǒ yǐ bù gǎn qīng duì. shí jiàn shù mǎ zú, gài shèn zhī zhì yě. dì shén jiā zhī. qí lián shèn jiē cǐ lèi yě. yú shí dì shù xún xìng, bǎi xìng pí bì, qián wēi yīn shàng fēng shì yǐ jiàn. dì bù yuè, zì cǐ jiàn shū. wèi jǐ, zú guān. yǒu zi shuǎng, shì zhì lán líng lìng.
張虔威，字元敬，清河東武城人也。父晏之，齊北徐州刺史。虔威性聰敏，涉 獵群書。其世父嵩之謂人曰：「虔威，吾家千里駒也。」年十二，州補主簿。十八 為太尉中兵參軍，後累遷太常丞。及齊亡，仕周為宣納中士。高祖得政，引為相府 典簽。開皇初，晉王廣出鎮并州，盛選僚佐，以虔威為刑獄參軍，累遷為屬。王甚 美其才，與河內張衡俱見禮重，晉邸稱為「二張」焉。及王為太子，遷員外散騎侍 郎、太子內舍人。煬帝即位，授內史舍人、儀同三司。尋以籓邸之舊，加開府。尋 拜謁者大夫，從幸江都，以本官攝江都贊治，稱為干理。虔威嘗在途見一遺囊，恐 其主求失，因令左右負之而行。後數日，物主來認，悉以付之。淮南太守楊綝嘗與 十餘人同來謁見，帝問虔威曰：「其首立者為誰？」虔威下殿就視而答曰：「淮南 太守楊綝。」帝謂虔威曰：「卿為謁者大夫，而乃不識參見人，何也？」虔威對曰： 「臣非不識楊綝，但慮不審，所以不敢輕對。石建數馬足，蓋慎之至也。」帝甚嘉 之。其廉慎皆此類也。於時帝數巡幸，百姓疲敝，虔威因上封事以諫。帝不悅，自 此見疏。未幾，卒官。有子爽，仕至蘭陵令。

qián wēi dì qián xióng, yì yǒu cái qì. qín xiào wáng jùn wèi qín zhōu zǒng guǎn, xuǎn wèi fǎ cáo cān jūn. wáng cháng qīn àn qiú tú, qián xióng wù bù chí zhuàng, kǒu duì bǎi yú rén, jiē jǐn shì qíng, tóng bèi mò bù tàn fú. hòu lì shòu chūn yáng chéng èr xiàn lìng, jù yǒu zhì jī.
虔威弟虔雄，亦有才器。秦孝王俊為秦州總管，選為法曹參軍。王嘗親案囚徒， 虔雄誤不持狀，口對百餘人，皆盡事情，同輩莫不嘆服。後歷壽春、陽城二縣令， 俱有治績。

róng pí　 xiōng jiàn xù
○榮毗　兄建緒

róng pí, zì zi chén, běi píng wú zhōng rén yě. fù quán, wèi bīng bù shàng shū. pí shǎo gāng gěng yǒu jú liàng, shè liè qún yán, shì zhōu, shì hè hàn wáng jì shì, zhuǎn nèi shǐ xià shì. kāi huáng zhōng, lèi qiān diàn nèi jiān. shí yǐ huá yīn duō dào zéi, miào xuǎn zhǎng lì, yáng sù jiàn pí wèi huá zhōu zhǎng shǐ, shì hào wèi néng. sù zhī tián zhái, duō zài huá yīn, zuǒ yòu fàng zòng, pí yǐ fǎ shéng zhī, wú suǒ kuān dài. pí yīn cháo jí, sù wèi zhī yuē: sù zhī jǔ qīng, shì yǐ zì fá yě. pí dá yuē: fèng fǎ yī xīn zhě, dàn kǒng lèi gōng suǒ jǔ. sù xiào yuē: qián zhě xì ěr. qīng zhī fèng fǎ, sù zhī wàng yě. shí jìn wáng zài yáng zhōu, měi lìng rén mì chān jīng shī xiāo xī. qiǎn zhāng héng yú lù cì wǎng wǎng zhì mǎ fāng, yǐ xù mù wèi cí, shí gěi sī rén yě. zhōu xiàn mò gǎn wéi, pí dú è jué qí shì. shàng wén ér jiā zhī, lài juàn bǎi pǐ, zhuǎn pú zhōu sī mǎ. hàn wáng liàng zhī fǎn yě, hé dōng háo jié yǐ chéng yīng liàng. cì shǐ qiū hé jué, dùn guī guān zhōng. zhǎng shǐ bó hǎi gāo yì míng wèi pí　 yuē: hé dōng yào hài, guó zhī dōng mén, ruò shī zhī, zé wèi nán bù xì. chéng zhōng suī fù xiōng huàn, fēi xī fǎn yě. dàn shōu jié xiá zhě shí yú rén zhǎn zhī, zì dāng lì dìng ěr, pí rán zhī. yì míng chí mǎ zhuī hé, jiāng yǔ xié jì. zhì chéng xī mén, wèi fǎn zhě suǒ shā, pí yì bèi zhí. jí liàng píng, bài zhì shū shì yù shǐ, dì wèi zhī yuē: jīn rì zhī jǔ, mǎ fāng zhī shì yě. wú gǎi rǔ xīn. dì yì jìng zhī. pí zài cháo kǎn rán zhèng sè, wèi bǎi liáo suǒ dàn. hòu yǐ mǔ yōu qù zhí, suì yú, qǐ lìng shì shì, xún zú guān. zèng hóng lú shǎo qīng　.
榮毗，字子諶，北平無終人也。父權，魏兵部尚書。毗少剛鯁有局量，涉獵群 言，仕周，釋褐漢王記室，轉內史下士。開皇中，累遷殿內監。時以華陰多盜賊， 妙選長吏，楊素薦毗為華州長史，世號為能。素之田宅，多在華陰，左右放縱，毗 以法繩之，無所寬貸。毗因朝集，素謂之曰：「素之舉卿，適以自罰也。」毗答曰： 「奉法一心者，但恐累公所舉。」素笑曰：「前者戲耳。卿之奉法，素之望也。」 時晉王在揚州，每令人密覘京師消息。遣張衡於路次往往置馬坊，以畜牧為辭，實 給私人也。州縣莫敢違，毗獨遏絕其事。上聞而嘉之，賚絹百匹，轉蒲州司馬。漢 王諒之反也，河東豪傑以城應諒。刺史丘和覺，遁歸關中。長史渤海高義明謂毗　 曰：「河東要害，國之東門，若失之，則為難不細。城中雖復恟渙，非悉反也。但 收桀黠者十餘人斬之，自當立定耳，」毗然之。義明馳馬追和，將與協計。至城西 門，為反者所殺，毗亦被執。及諒平，拜治書侍御史，帝謂之曰：「今日之舉，馬 坊之事也。無改汝心。」帝亦敬之。毗在朝侃然正色，為百僚所憚。後以母憂去職， 歲余，起令視事，尋卒官。贈鴻臚少卿　。

pí xiōng jiàn xù, xìng shén liàng zhí, jiān yǒu xué yè. shì zhōu wèi zài shī xià dài fū yí tóng sān sī. jí píng qí zhī shǐ, liú zhèn yè chéng, yīn zhe qí jì sān shí juǎn. jiàn xù yǔ gāo zǔ yǒu jiù, jí wèi chéng xiàng, jiā wèi kāi fǔ, bài xī zhōu lá shǐ. jiāng zhī guān, shí gāo zǔ yīn yǒu chán dài zhī jì, yīn wèi jiàn xù yuē: qiě chóu chú, dāng gòng qǔ fù guì. jiàn xù zì yǐ zhōu zhī dài fū, yīn yì xíng yú sè yuē: míng gōng cǐ zhǐ, fēi pū suǒ wén. gāo zǔ bù yuè, jiàn xù suì xíng. kāi huáng chū lái cháo, shàng wèi zhī yuē: qīng yì huǐ bù? jiàn xù qǐ shǒu yuē: chén wèi fēi xú guǎng, qíng lèi yáng biāo. shàng xiào yuē: zhèn suī bù jiě shū yǔ, yì zhī qīng cǐ yán bù xùn yě. lì shǐ hóng èr zhōu cì shǐ, jù yǒu néng míng.
毗兄建緒，性甚亮直，兼有學業。仕周為載師下大夫、儀同三司。及平齊之始， 留鎮鄴城，因著《齊紀》三十卷。建緒與高祖有舊，及為丞相，加位開府，拜息州 剌史。將之官，時高祖陰有禪代之計，因謂建緒曰：「且躊躇，當共取富貴。」建 緒自以周之大夫，因義形於色曰：「明公此旨，非仆所聞。」高祖不悅，建緒遂行。 開皇初來朝，上謂之曰：「卿亦悔不？」建緒稽首曰：「臣位非徐廣，情類楊彪。」 上笑曰：「朕雖不解書語，亦知卿此言不遜也。」曆始、洪二州刺史，俱有能名。

lù zhī mìng
○陸知命

lù zhī mìng, zì zhòng tōng, wú jùn fù chūn rén yě. fù áo, chén sàn qí cháng shì. zhī mìng xìng hǎo xué, tōng shí dà tǐ, yǐ zhēn jiè zì chí, shì hè chén shǐ xìng wáng xíng cān jūn, hòu lì tài xué bó shì nán yù zhèng. jí chén miè, guī yú jiā, huì gāo zhì huì děng zuò luàn yú jiāng zuǒ, jìn wáng guǎng zhèn jiāng dū, yǐ qí sān wú zhī wàng, zhào lìng fěng yù fǎn zhě. zhī mìng shuō xià zéi shí qī chéng, dé qí qú shuài chén zhèng xù xiāo sī xíng děng sān bǎi yú rén, yǐ gōng bài yí tóng sān sī, cì yǐ tián zhái, fù yòng qí dì kè wèi qiān yáng lìng. zhī mìng yǐ kè fēi bǎi lǐ cái, shàng biǎo chén ràng, cháo tíng xǔ zhī. shí jiàn tiān xià yī tǒng, zhī mìng quàn gāo zǔ dōu luò yáng, yīn shàng tài píng sòng yǐ fěng yān. wén duō bù zài. shù nián bù dé diào, yì cháo táng shàng biǎo, qǐng shǐ gāo lì, yuē: chén wén shèng rén dāng yǐ, wù sè chú ráo, pǐ fū bēn dì, huò chén kuáng gǔ. fú yuàn zàn chuò liú kuàng, lǎn chén suǒ yè. xī xuān yuán yù lì, jì huǎn sù shā zhī zhū, yú shùn wò tú, yóu jī yǒu miáo zhī fá, bì xià dāng bǎi dài zhī mò, yīng qiān zài zhī qī, sì hǎi kuò qīng, sān biān dǐ dìng, wéi gāo lì xiǎo shù, láng gù yàn chuí. wáng dù hán hóng, měi huái zūn yǎng zhě, liáng yóu è shā hǎo shēng, yù yù zhī yǐ dé yě. chén qǐng yǐ yī jié, xuān shì huáng fēng, shǐ bǐ jūn chén miàn fù què xià. shū zòu, tiān zǐ yì zhī. suì yú, shòu pǔ níng zhèn jiāng. rén huò yán qí zhèng zhí zhě, yóu shì dài zhào yú yù shǐ tái. yáng dì sì wèi, bài zhì shū shì yù shǐ, kǎn rán zhèng sè, wèi bǎi liáo suǒ dàn, dì shén jìng zhī, hòu zuò shì miǎn. suì yú, fù zhí. shí qí wáng jiǎn pō jiāo zòng, nì xiǎo rén, zhī mìng zòu hé zhī. jiǎn jìng dé zuì, bǎi liáo zhèn lì. liáo dōng zhī yì, wèi dōng yí dào shòu xiáng shǐ zhě, zú yú shī, shí nián liù shí qī. zèng yù shǐ dài fū.
陸知命，字仲通，吳郡富春人也。父敖，陳散騎常侍。知命性好學，通識大體， 以貞介自持，釋褐陳始興王行參軍，後歷太學博士、南獄正。及陳滅，歸於家，會 高智慧等作亂於江左，晉王廣鎮江都，以其三吳之望，召令諷諭反者。知命說下賊 十七城，得其渠帥陳正緒、蕭思行等三百餘人，以功拜儀同三司，賜以田宅，復用 其弟恪為汧陽令。知命以恪非百里才，上表陳讓，朝廷許之。時見天下一統，知命 勸高祖都洛陽，因上《太平頌》以諷焉。文多不載。數年不得調，詣朝堂上表，請 使高麗，曰：「臣聞聖人當扆，物色芻蕘，匹夫奔踶，或陳狂瞽。伏願暫輟旒纊， 覽臣所謁。昔軒轅馭歷，既緩夙沙之誅，虞舜握圖，猶稽有苗之伐，陛下當百代之 末，膺千載之期，四海廓清，三邊底定，唯高麗小豎，狼顧燕垂。王度含弘，每懷 遵養者，良由惡殺好生，欲諭之以德也。臣請以一節，宣示皇風，使彼君臣面縛闕 下。」書奏，天子異之。歲余，授普寧鎮將。人或言其正直者，由是待詔於御史台。 煬帝嗣位，拜治書侍御史，侃然正色，為百僚所憚，帝甚敬之，後坐事免。歲余， 復職。時齊王暕頗驕縱，昵小人，知命奏劾之。暕竟得罪，百僚震慄。遼東之役， 為東暆道受降使者，卒於師，時年六十七。贈御史大夫。

fáng yàn qiān
○房彥謙

fáng yàn qiān, zì xiào chōng, běn qīng hé rén yě, qī shì zǔ chén, shì yàn tài wèi yuàn, suí mù róng shì qiān yú qí, zi sūn yīn jiā yān. shì wèi zhe xìng. gāo zǔ fǎ shòu, wèi qīng jì èr zhōu cì shǐ, zhuàng wǔ hòu. zēng zǔ bó zǔ, qí jùn píng yuán èr jùn tài shǒu. zǔ yì, sòng ān tài shǒu, bìng shì xí jué zhuàng wǔ hòu. fù xióng, shì hè zhōu zhǔ bù, xíng qīng hé guǎng chuān èr jùn shǒu. yàn qiān zǎo gū, bù shí fù, wèi mǔ xiōng zhī suǒ jū yǎng. zhǎng xiōng yàn xún, yǎ yǒu qīng jiàn, yǐ yàn qiān tiān xìng yǐng wù, měi qí zhī, qīn jiào dú shū. nián qī suì, sòng shù wàn yán, wèi zōng dǎng suǒ yì. shí wǔ, chū hòu shū fù zi zhēn, shì suǒ jì mǔ, yǒu yú běn shēng, zi zhēn āi zhī, fǔ yǎng shén hòu. hòu dīng suǒ jì mǔ yōu, sháo yǐn bù rù kǒu zhě wǔ rì. shì bó fù lè líng tài shǒu bào, jié jǐn xīn lì, měi sì shí zhēn guǒ, kǒu fú xiān cháng. yù qī gōng zhī qī, bì shū shí zhōng lǐ, zōng cóng qǔ zé yān. qí hòu shòu xué yú bó shì yǐn lín, shǒu bù shì juǎn, suì tōng shè wǔ jīng. jiě shǔ wén, gōng cǎo lì, yǎ yǒu cí biàn, fēng gài gāo rén. nián shí bā, shǔ guǎng níng wáng xiào háng wèi qí zhōu cì shǐ, pì wèi zhǔ bù. shí jìn wǎng shū kuò, zhōu jùn zhī zhí, yóu duō zòng chí, jí yàn qiān zài zhí, qīng jiǎn shǒu fǎ, zhōu jìng sù rán, mò bù jìng dàn. jí zhōu shī rù yè, qí zhǔ dōng bēn, yǐ yàn qiān wèi qí zhōu zhì zhōng. yàn qiān tòng běn cháo qīng fù, jiāng jiū lǜ zhōng yì, qián móu kuāng fǔ. shì bù guǒ ér zhǐ. qí wáng, guī yú jiā. zhōu dì qiǎn zhù guó xīn zūn wèi qí zhōu cì shǐ, wèi zéi shuài fǔ dài jiàn suǒ zhí. yàn qiān yǐ shū yù zhī, dài jiàn cán jù. sòng zūn hái zhōu, zhū zéi bìng gè guī shǒu. jí gāo zǔ shòu chán zhī hòu, suì yōu yóu xiāng qū, shì wú shì xīn.
房彥謙，字孝沖，本清河人也，七世祖諶，仕燕太尉掾，隨慕容氏遷於齊，子 孫因家焉。世為著姓。高祖法壽，魏青、冀二州刺史，壯武侯。曾祖伯祖，齊郡、 平原二郡太守。祖翼，宋安太守，並世襲爵壯武侯。父熊，釋褐州主簿，行清河、 廣川二郡守。彥謙早孤，不識父，為母兄之所鞠養。長兄彥詢，雅有清鑒，以彥謙 天性穎悟，每奇之，親教讀書。年七歲，誦數萬言，為宗黨所異。十五，出後叔父 子貞，事所繼母，有逾本生，子貞哀之，撫養甚厚。後丁所繼母憂，勺飲不入口者 五日。事伯父樂陵太守豹，竭盡心力，每四時珍果，口弗先嘗。遇期功之戚，必蔬 食終禮，宗從取則焉。其後受學於博士尹琳，手不釋卷，遂通涉五經。解屬文，工 草隸，雅有詞辯，風概高人。年十八，屬廣寧王孝珩為齊州刺史，闢為主簿。時禁 網疏闊，州郡之職，尤多縱弛，及彥謙在職，清簡守法，州境肅然，莫不敬憚。及 周師入鄴，齊主東奔，以彥謙為齊州治中。彥謙痛本朝傾覆，將糾率忠義，潛謀匡 輔。事不果而止。齊亡，歸於家。周帝遣柱國辛遵為齊州刺史，為賊帥輔帶劍所執。 彥謙以書諭之，帶劍慚懼。送遵還州，諸賊並各歸首。及高祖受禪之後，遂優遊鄉 曲，誓無仕心。

kāi huáng qī nián, cì shǐ wéi yì gù jiàn zhī, bù dé yǐ ér yīng mìng. lì bù shàng shū lú kǎi yī jiàn zhòng zhī, zhuó shòu chéng fèng láng, é qiān jiān chá yù shǐ. hòu shǔ chén píng, fèng zhào ān fǔ quán kuò děng shí zhōu, yǐ xián mìng chēng zhǐ, cì wù bǎi duàn, mǐ bǎi shí, yī yī xí, nú bì qī kǒu. qiān qín zhōu zǒng guǎn lù shì cān jūn. cháng yīn cháo jí, shí zuǒ pú shè gāo jiǒng dìng kǎo kè, yàn qiān wèi jiǒng yuē: shū chēng sān zài kǎo jī, chù zhì yōu míng, táng yú yǐ jiàng, dài yǒu qí fǎ. chù zhì hé lǐ, bāo biǎn wú kuī, biàn shì jìn bì děi xián, tuì jiē bù xiào, rú huò chuǎn miù, fǎ nǎi xū shè. bǐ jiàn zhū zhōu kǎo xiào, zhí jiàn bù tóng, jìn tuì duō shǎo, cān chà bù lèi. kuàng fù ài zēng sì yì, zhì guāi píng tǎn, qīng jiè gū zhí, wèi bì gāo míng, bēi chǎn qiǎo guān, fān jū shàng děng, zhí wèi zhēn wěi hùn xiáo, shì fēi mào luàn. zǎi guì jì bù jīng liàn, zhēn zhuó qǔ shě, céng jīng qū shǐ zhě, duō yǐ méng shí huò chéng, wèi lì tái shěng zhě, jiē wèi bù zhī bèi tuì. yòu sì fāng xuán yuǎn, nán kě xiáng xī, wéi liàng zhǔn rén shù, bàn pò bàn chéng. tú jì guān yuán zhī shǎo duō, mò gù shàn è zhī zhòng guǎ, yù qiú yǔn dāng, qí dào wú yóu. míng gōng jiàn dá yōu wēi, píng xīn yù wù, jīn suǒ kǎo xiào, bì wú ā wǎng, tuō yǒu qián jiàn shù shì, wèi shěn hé yǐ cái zhī? wéi yuàn yuǎn bù ěr mù, jīng jiā cǎi fǎng, bāo qiū háo zhī shàn, biǎn xiān jiè zhī è, fēi zhí yǒu guāng zhì zhì, yì zú biāo jiǎng xián néng. cí qì kǎn rán, guān zhě shǔ mù. jiǒng wèi zhī dòng róng, shēn jiàn jiē shǎng. yīn lì wèn hé xī lǒng yòu guān rén jǐng xíng, yàn qiān duì zhī rú xiǎng, jiǒng gù wèi zhū zhōu zǒng guǎn cì shǐ yuē: yǔ gōng yán, bù rú dú yǔ qín zhōu kǎo shǐ yǔ. hòu shù rì, jiǒng yán yú shàng, shàng fú néng yòng. yǐ zhì mǎn, qiān zhǎng gé lìng, shén yǒu huì huà, bǎi xìng hào wèi cí fù. rén shòu zhōng, shàng lìng chí jié shǐ zhě xún xíng zhōu xiàn, chá zhǎng lì néng bù, yǐ yàn qiān wèi tiān xià dì yī, chāo shòu ruò zhōu sī mǎ. lì mín hào kū xiāng wèi yuē: fáng míng fǔ jīn qù, wú shǔ hé yòng shēng wèi! qí hòu bǎi xìng sī zhī, lì bēi sòng dé. ruò zhōu jiǔ wú cì shǐ, zhōu wù jiē guī yàn qiān, míng yǒu yì zhèng.
開皇七年，刺史韋藝固薦之，不得已而應命。吏部尚書盧愷一見重之，擢授承 奉郎，俄遷監察御史。後屬陳平，奉詔安撫泉、括等十州，以銜命稱旨，賜物百段， 米百石，衣一襲，奴婢七口。遷秦州總管錄事參軍。嘗因朝集，時左僕射高熲定考 課，彥謙謂熲曰：「書稱三載考績，黜陟幽明，唐、虞以降，代有其法。黜陟合理， 褒貶無虧，便是進必得賢，退皆不肖，如或舛謬，法乃虛設。比見諸州考校，執見 不同，進退多少，參差不類。況復愛憎肆意，致乖平坦，清介孤直，未必高名，卑 諂巧官，翻居上等，直為真偽混淆，是非瞀亂。宰貴既不精練，斟酌取捨，曾經驅 使者，多以蒙識獲成，未歷台省者，皆為不知被退。又四方懸遠，難可詳悉，唯量 准人數，半破半成。徒計官員之少多，莫顧善惡之眾寡，欲求允當，其道無由。明 公鑒達幽微，平心遇物，今所考校，必無阿枉，脫有前件數事，未審何以裁之？唯 願遠布耳目，精加採訪，褒秋毫之善，貶纖介之惡，非直有光至治，亦足標獎賢能。」 詞氣侃然，觀者屬目。熲為之動容，深見嗟賞。因歷問河西、隴右官人景行，彥謙 對之如響，熲顧謂諸州總管、刺史曰：「與公言，不如獨與秦州考使語。」後數日， 熲言於上，上弗能用。以秩滿，遷長葛令，甚有惠化，百姓號為慈父。仁壽中，上 令持節使者巡行州縣，察長吏能不，以彥謙為天下第一，超授鄀州司馬。吏民號哭 相謂曰：「房明府今去，吾屬何用生為！」其後百姓思之，立碑頌德。鄀州久無刺 史，州務皆歸彥謙，名有異政。

nèi shǐ shì láng xuē dào héng, yī dài wén zōng, wèi wàng qīng xiǎn, suǒ yǔ jiāo jié, jiē hǎi nèi míng xián. zhòng yàn qiān wèi rén, shēn jiā yǒu jìng, jí jiān xiāng zhōu zǒng guǎn, cí hàn wǎng lái, jiāo cuò dào lù. yáng dì sì wèi, dào héng zhuǎn mù fān zhōu, lù jīng yàn qiān suǒ, liú lián shù rì, xiè tì ér bié. huáng mén shì láng zhāng héng, yì yǔ yàn qiān xiāng shàn. yú shí dì yíng dōng dōu, qióng jí chǐ lì, tiān xià shī wàng. yòu hàn wáng gòu nì, lí zuì zhě duō, yàn qiān jiàn héng dāng tú ér bù néng kuāng jiù, yǐ shū yù zhī yuē:
內史侍郎薛道衡，一代文宗，位望清顯，所與交結，皆海內名賢。重彥謙為人， 深加友敬，及兼襄州總管，辭翰往來，交錯道路。煬帝嗣位，道衡轉牧番州，路經 彥謙所，留連數日，屑涕而別。黃門侍郎張衡，亦與彥謙相善。於時帝營東都，窮 極侈麗，天下失望。又漢王構逆，罹罪者多，彥謙見衡當途而不能匡救，以書諭之 曰：

qiè wén shǎng zhě suǒ yǐ quàn shàn, xíng zhě suǒ yǐ chéng è, gù shū jiàn zhī rén, yǒu shàn bì shǎng, zūn guì zhī qī, fàn è bì xíng, wèi yǒu fá zé bì qīn, shǎng zé yí jiàn zhě yě. jīn zhū zhōu cì shǐ, shòu wěi zǎi mù, shàn è zhī jiān, shàng dá běn cháo, shè dàn xiàn zhāng, bù gǎn dài màn. guó jiā zhī chéng líng mìng, zuò mín fù mǔ, xíng shǎng qū zhí, shēng wén yú tiān, yín wèi zhào lín, yì yí jǐn sù. gù wén wáng yún: wǒ qí sù yè, wèi tiān zhī wēi. yǐ cǐ ér lùn, suī zhōu guó yǒu shū, gāo xià xuán miǎo, rán yōu mín shèn fǎ, qí lǐ yī yě. zhì rú bīng zhōu pàn nì, xū yǒu zhēn míng. ruò yáng liàng shí yǐ zhào mìng bù tōng, lǜ zōng shè wēi bī, zhēng bīng jù zhòng, fēi wèi gàn jì, zé dāng yuán qí běn qíng, yì qí xíng fá, shàng fù shèng zhǔ yǒu yú zhī yì, xià xiǎo yú mín yí huò zhī xīn ruò shěn zhī nèi wài wú yú, sì hòu zuǎn tǒng, ér hǎo luàn lè huò, wàng yǒu jì yú, zé guǎn cài zhī zhū, dāng zài yú liàng, tóng è xiāng jì, wú suǒ táo zuì, xiāo xuán nú lù, guó yǒu cháng xíng. qí jiān nǎi yǒu qíng fēi xié tóng, lì bù zì gù, huò bèi yōng bī, lún xiàn xiōng wēi, suì shǐ jí méi liú yí, kǒng wèi yuān làn. huī huī tiān wǎng, qǐ qí rán hū? zuì yí cóng qīng, sī yì ān zài? xī shū xiàng zhì yù yù zhī sǐ, jìn guó suǒ jiā, shì zhī duàn fàn bì zhī xíng, hàn wén chēng shàn. yáng shé níng bù ài dì, tíng wèi fēi gǒu wéi jūn, dàn yǐ zhí fǎ wú sī, bù róng qīng zhòng. qiě shèng rén dà bǎo, shì yuē shén qì, gǒu fēi tiān mìng, bù kě wàng dé. gù chī yóu xiàng jí zhī xiāo yǒng, yī yǐn huò guāng zhī quán shì, lǐ lǎo kǒng qiū zhī cái zhì, lǚ wàng sūn wǔ zhī bīng shù, wú chǔ lián pán shí zhī jù, chǎn lù chéng mǔ hòu zhī jī, bù yīng lì yùn zhī zhào, zhōng wú dì wáng zhī wèi. kuàng hū zuì ěr yī yú, fēng shàn yǐ jù, yáng liàng zhī yú bǐ, qún xiǎo zhī xiōng tè, ér yù píng líng jī diān, jì xìng fēi wàng zhě zāi! kāi pì yǐ jiàng, shū qì yún jí, dì huáng zhī jī, kě dé ér xiáng. zì fēi jī dé lèi rén, fēng gōng hòu lì, shú néng dào qià yōu xiǎn, yì gǎn líng qí! shì yǐ gǔ zhī zhé wáng, mèi dàn pī xiǎn, lǚ bīng zài niàn, yù xiǔ jìng huái. dǎi shū shì jiāo huāng, céng wú jiè jù, sì yú mín shàng, pìn shì bēn yù, bù kě jù zài, qǐng lüè chén zhī.
竊聞賞者所以勸善，刑者所以懲惡，故疏賤之人，有善必賞，尊貴之戚，犯惡 必刑，未有罰則避親，賞則遺賤者也。今諸州刺史，受委宰牧，善惡之間，上達本 朝，懾憚憲章，不敢怠慢。國家祗承靈命，作民父母，刑賞曲直，升聞於天，夤畏 照臨，亦宜謹肅。故文王云：「我其夙夜，畏天之威。」以此而論，雖州國有殊， 高下懸邈，然憂民慎法，其理一也。至如并州畔逆，須有甄明。若楊諒實以詔命不 通，慮宗社危逼，徵兵聚眾，非為干紀，則當原其本情，議其刑罰，上副聖主友於 之意，下曉愚民疑惑之心；若審知內外無虞，嗣後纂統，而好亂樂禍，妄有覬覦， 則管、蔡之誅，當在於諒，同惡相濟，無所逃罪，梟懸孥戮，國有常刑。其間乃有 情非協同，力不自固，或被擁逼，淪陷凶威，遂使籍沒流移，恐為冤濫。恢恢天網， 豈其然乎？罪疑從輕，斯義安在？昔叔向置鬻獄之死，晉國所嘉，釋之斷犯蹕之刑， 漢文稱善。羊舌寧不愛弟，廷尉非苟違君，但以執法無私，不容輕重。且聖人大寶， 是曰神器，苟非天命，不可妄得。故蚩尤、項籍之驍勇，伊尹、霍光之權勢，李老、 孔丘之才智，呂望、孫武之兵術，吳、楚連磐石之據，產、祿承母后之基，不應歷 運之兆，終無帝王之位。況乎蕞爾一隅，蜂扇蟻聚，楊諒之愚鄙，群小之凶慝，而 欲憑陵畿甸，覬幸非望者哉！開闢以降，書契雲及，帝皇之跡，可得而詳。自非積 德累仁，豐功厚利，孰能道洽幽顯，義感靈祇！是以古之哲王，昧旦丕顯，履冰在 念，御朽競懷。逮叔世驕荒，曾無戒懼，肆於民上，聘嗜奔欲，不可具載，請略陳 之。

xiāng zhě qí chén èr guó, bìng jū dà wèi, zì wèi yǔ tiān dì hé dé, rì yuè qí míng, wǎng niàn yōu yú, bù xù xíng zhèng. jìn chén huái chǒng, chēng shàn ér yǐn è, shǐ guān qū bǐ, yǎn xiá ér lù měi. shì yǐ mín shù hū jiē, zhōng bì sāi yú shì tīng, gōng qīng xū yù, rì fū chén yú zuǒ yòu. fǎ wǎng yán mì, xíng pì rì duō, yáo yì fán xìng, lǎo yòu pí kǔ. xī zhèng yǒu zi chǎn, qí yǒu yàn yīng, chǔ yǒu shū áo, jìn yǒu shì huì. fán cǐ xiǎo guó, shàng zú míng chén, qí chén zhī jiāng, qǐ wú liáng zuǒ? dàn yǐ zhí zhèng yōng bì, huái sī xùn qū, wàng guó yōu jiā, wài tóng nèi jì. shè yǒu zhèng zhí zhī shì, cái kān gàn chí, yú jǐ fēi yí, jí jiā bìn yā tǎng yù chǎn nìng zhī bèi, xíng duō huì nì, yú wǒ yǒu yì, suì méng jiàn jǔ. yǐ cǐ qiú xián, hé cóng ér zhì! fū xián cái zhě, fēi shàng lǚ lì, qǐ xì wén huá, wéi xū zhèng shēn fù zài, què hū bù dòng. pì dòng zhī chù wū, rú gǔ zhī zài shēn, suǒ wèi dòng liáng gǔ gěng zhī cái yě. qí chén bù rèn gǔ gěng, xìn jìn chán yú, tiān gāo tīng bēi, jiān qí yín pì, gù zǒng shōu shén qì, guī wǒ dà suí. xiàng shǐ èr guó zhī jìng shàng xuán, huì xù guān guǎ, wěi rèn fāng zhí, chì yuǎn fú huá, bēi fēi wèi xīn, cè yǐn wèi wù, hé shuò qiáng fù, jiāng hú xiǎn gé, gè bǎo qí yè, mín bù sī luàn, tài shān zhī gù, fú kě dòng yě. rán ér qǐn wò jī xīn, yàn ān zhèn dú, suì shǐ hé shǔ shēng miào, wù lù zhān yī, diào yǐng fǔ xīn, hé jiē jí yǐ! gù shī yún: yīn zhī wèi sàng shī, kè pèi shàng dì. yí jiàn yú yīn, jùn mìng bù yì. wàn jī zhī shì, hé zhě bù xū shú lǜ zāi!
襄者齊、陳二國，並居大位，自謂與天地合德，日月齊明，罔念憂虞，不恤刑 政。近臣懷寵，稱善而隱惡，史官曲筆，掩瑕而錄美。是以民庶呼嗟，終閉塞於視 聽，公卿虛譽，日敷陳於左右。法網嚴密，刑辟日多，徭役煩興，老幼疲苦。昔鄭 有子產，齊有晏嬰，楚有叔敖，晉有士會。凡此小國，尚足名臣，齊、陳之疆，豈 無良佐？但以執政壅蔽，懷私徇軀，忘國憂家，外同內忌。設有正直之士，才堪干 持，於己非宜，即加擯壓；倘遇諂佞之輩，行多穢匿，於我有益，遂蒙薦舉。以此 求賢，何從而至！夫賢材者，非尚膂力，豈系文華，唯須正身負載，確乎不動。譬 棟之處屋，如骨之在身，所謂棟樑骨鯁之材也。齊、陳不任骨鯁，信近讒諛，天高 聽卑，監其淫僻，故總收神器，歸我大隋。向使二國祗敬上玄，惠恤鰥寡，委任方 直，斥遠浮華，卑菲為心，惻隱為務，河朔強富，江湖險隔，各保其業，民不思亂， 泰山之固，弗可動也。然而寢臥積薪，宴安鴆毒，遂使禾黍生廟，霧露沾衣，弔影 撫心，何嗟及矣！故詩云：「殷之未喪師，克配上帝。宜鑑於殷，駿命不易。」萬 機之事，何者不須熟慮哉！

fú wéi huáng dì wàng yún jiù rì, rén xiào sù zhāng, xī shè fēn guī, dà chéng guī jǔ. jí zǒng tǒng huái hǎi, shèng dé rì xīn, dāng bì zhī fú, xiá ěr qiān shǔ. zàn lì fǔ ěr, kuān rén yǐ bù, lǜ tǔ cāng shēng, qiào zú ér xǐ. bīng zhōu zhī luàn, biàn qǐ cāng zú, zhí yóu yáng liàng guǐ huò, guà wù lì mín, fēi yǒu gòu yuàn běn cháo, qì dé cóng zéi zhě yě. ér yǒu sī jiāng shuài, chēng qí yuàn fǎn, fēi zhǐ wū xiàn liáng shàn, yì kǒng dà diǎn huáng yóu. zú xià sù dāng zhòng jì, zǎo yù xīn lǚ, yuè zì fān dǐ, zhù shí jiàn zhī. fāng dāng shū míng zhú bó, chuán fāng wàn gǔ, jì qì yī lǚ, bǐ dú hé rén? jì shǔ míng shí, xū cún jiǎn è, lì dāng shì zhī dà jiè, zuò jiāng lái zhī xiàn fàn. qǐ róng qū shùn rén zhǔ, yǐ ài kuī xíng, yòu shǐ xié cóng zhī tú, héng yí zuì qiǎn? tiǎn méng juàn yù, zhé xiě wēi chéng, yě rén yú gǔ, bù zhī jì huì.
伏惟皇帝望雲就日，仁孝夙彰，錫社分珪，大成規矩。及總統淮海，盛德日新， 當璧之符，遐邇僉屬。贊歷甫爾，寬仁已布，率土蒼生，翹足而喜。并州之亂，變 起倉卒，職由楊諒詭惑，詿誤吏民，非有構怨本朝，棄德從賊者也。而有司將帥， 稱其願反，非止誣陷良善，亦恐大點皇猷。足下宿當重寄，早預心膂，粵自籓邸， 柱石見知。方當書名竹帛，傳芳萬古，稷、契、伊、呂，彼獨何人？既屬明時，須 存謇諤，立當世之大誡，作將來之憲范。豈容曲順人主，以愛虧刑，又使脅從之徒， 橫貽罪譴？忝蒙眷遇，輒寫微誠，野人愚瞽，不知忌諱。

héng dé shū tàn xī, ér bù gǎn zòu wén.
衡得書嘆息，而不敢奏聞。

yàn qiān zhī wáng gāng bù zhèn, suì qù guān yǐn jū bù shì, jiāng jié gòu měng shān zhī xià, yǐ qiú qí zhì. huì zhì sī lì guān, shèng xuǎn tiān xià zhī míng zhī shì. cháo tíng yǐ yàn qiān gōng fāng sù zhe, shí wàng suǒ guī, zhēng shòu sī lì cì shǐ. yàn qiān yì kǎi rán yǒu chéng qīng tiān xià zhī zhì, fán suǒ jiàn jǔ, jiē rén lún biǎo shì. qí yǒu dàn shè, dāng zhī zhě céng wú yuàn yán. sī lì bié jià liú zhà, líng shàng wǔ xià, jié yǐ wèi zhí, cì shǐ dàn zhī, jiē wèi zhī bài. wéi yàn qiān zhí zhì bù náo, kàng lǐ zhǎng yī, yǒu shí jiā zhī.
彥謙知王綱不振，遂去官隱居不仕，將結構蒙山之下，以求其志。會置司隸官， 盛選天下知名之士。朝廷以彥謙公方宿著，時望所歸，征授司隸刺史。彥謙亦慨然 有澄清天下之志，凡所薦舉，皆人倫表式。其有彈射，當之者曾無怨言。司隸別駕 劉灹，陵上侮下，訐以為直，刺史憚之，皆為之拜。唯彥謙執志不撓，亢禮長揖， 有識嘉之。

zhà yì bù gǎn wèi hèn. dà yè jiǔ nián, cóng jià dù liáo, jiān fú yú dào jūn. qí hòu suí zhèng jiàn luàn, cháo tíng mí rán, mò bù biàn jié. yàn qiān zhí dào shǒu cháng, jiè rán gū lì, pō wèi zhí zhèng zhě zhī suǒ jí, chū wèi jīng yáng lìng. wèi jǐ, zhōng yú guān, shí nián liù shí jiǔ.
灹亦不敢為恨。大業九年，從駕渡遼，監扶餘道軍。其後隋政漸亂，朝廷靡然， 莫不變節。彥謙直道守常，介然孤立，頗為執政者之所嫉，出為涇陽令。未幾，終 於官，時年六十九。

yàn qiān jū jiā, měi zǐ zhí dìng shěng, cháng wèi jiǎng shuō dū miǎn zhī, mén pǐ bù juàn. jiā yǒu jiù yè, zī chǎn sù yīn, yòu qián hòu jū guān, suǒ de fèng lù, jiē yǐ zhōu xù qīn yǒu, jiā wú yú cái, chē fú qì yòng, wù cún sù jiǎn. zì shǎo jí zhǎng, yī yán yī xíng, wèi cháng shè sī, suī zhì lǚ kōng, yí rán zì dé. cháng cóng róng dú xiào, gù wèi qí zi xuán líng yuē: rén jiē yīn lù fù, wǒ dú yǐ guān pín. suǒ yí zi sūn, zài yú qīng bái ěr. suǒ yǒu wén bǐ, huī kuò xián yǎ, yǒu gǔ rén zhī shēn zhì. yòu shàn cǎo lì, rén yǒu de qí chǐ dú zhě, jiē bǎo wán zhī. tài yuán wáng shào, běi hǎi gāo gòu, tiáo xiàn lǐ gāng, hé dōng liǔ yù xuē rú, jiē yī shí zhī míng yǎ dàn zhī shì, yàn qiān bìng yǔ wèi yǒu. suī guān gài chéng liè, ér mén wú zá bīn　. tǐ zī wén yǎ, shēn dá zhèng wù, yǒu shí zhě xián yǐ yuǎn dà xǔ zhī. chū, kāi huáng zhōng, píng chén zhī hòu, tiān xià yī tǒng, lùn zhě xián yún jiāng zhì tài píng. yàn qiān sī wèi suǒ qīn zhào jùn lǐ shǎo tōng yuē: zhǔ shàng xìng duō jì kè, bù nà jiàn zhēng. tài zǐ bēi ruò, zhū wáng shàn wēi, zài cháo wéi xíng kē kù zhī zhèng, wèi shī hóng dà zhī tǐ. tiān xià suī ān, fāng yōu wēi luàn. shǎo tōng chū wèi bù rán, jí rén shòu dà yè zhī jì, qí yán jiē yàn. dà táng yù yǔ, zhuī zèng xú zhōu dōu dū lín zī xiàn gōng. shì yuē dìng.
彥謙居家，每子侄定省，常為講說督勉之，亹癖不倦。家有舊業，資產素殷， 又前後居官，所得俸祿，皆以周恤親友，家無餘財，車服器用，務存素儉。自少及 長，一言一行，未嘗涉私，雖致屢空，怡然自得。嘗從容獨笑，顧謂其子玄齡曰： 「人皆因祿富，我獨以官貧。所遺子孫，在於清白耳。」所有文筆，恢廓閒雅，有 古人之深致。又善草隸，人有得其尺牘者，皆寶玩之。太原王邵，北海高構，蓚縣 李綱，河東柳彧、薛孺，皆一時知名雅澹之士，彥謙並與為友。雖冠蓋成列，而門 無雜賓　。體資文雅，深達政務，有識者咸以遠大許之。初，開皇中，平陳之後， 天下一統，論者咸雲將致太平。彥謙私謂所親趙郡李少通曰：「主上性多忌克，不 納諫爭。太子卑弱，諸王擅威，在朝唯行苛酷之政，未施弘大之體。天下雖安，方 憂危亂。」少通初謂不然，及仁壽、大業之際，其言皆驗。大唐馭宇，追贈徐州都 督、臨淄縣公。諡曰定。

shǐ chén yuē: dà shà yún gòu, fēi yī mù zhī zhī dì wáng zhī gōng, fēi yī shì zhī lüè. zhǎng duǎn shū yòng, dà xiǎo yì yí, zī zī zhuó dòng liáng, mò kě qì yě. lǐ è děng huò wén néng zūn yì, huò cái zú gàn shí, shí yòng xiǎn yú dāng nián, gù shì liú yú tái gé. cān zhī yǒu suí duō shì, qǔ qí kāi wù chéng wù, jiē láng miào zhī cuī jué, yì běi chén zhī zhòng xīng yě.
史臣曰：大廈雲構，非一木之枝；帝王之功，非一士之略。長短殊用，大小異 宜，咨咨梲棟樑，莫可棄也。李諤等或文能遵義，或才足干時，識用顯於當年， 故事留於台閣。參之有隋多士，取其開物成務，皆廊廟之榱桷，亦北辰之眾星也。