strong ān lù shān tú cháng yǔn mìng nán jì yún niè zhǐ qǐ shī strong
安祿山屠腸殞命 南霽雲齧指乞師
cí yuē:
詞曰:
nì zéi fù què jūn ēn zhòng, shòu bào qīn shēng nì zhǒng. jiā zéi yī shí fā dòng, lǎo mìng wú duān sòng. qú kuí suī zhēn bīng hái nòng, qiáng shuài yǒu bīng bù yòng. liè shì lèi rú quán yǒng, duàn zhǐ hé zhī tòng?
逆賊負卻君恩重,受報親生逆種。家賊一時發動,老命無端送。 渠魁雖珍兵還弄,強帥有兵不用。烈士淚如泉湧,斷指何知痛?
diào jì hú dǎo liàn
調寄「胡搗練」
jūn zhī zūn yóu tiān yě, yóu fù yě. ér nì tiān bèi fù, zuì bù róng yú sǐ. rán shǐ qí bèi lù yú wáng shī, fú zhū yú guó fǎ, yóu bù zú wèi yì. wéi shì nì zéi zhī bào, jí bào zhī yǐ nì zǐ. chén fāng bèi qí jūn, zi xuán shì qí fù, jì zú shǐ rén kuài xīn, yòu zú shǐ rén hán xīn. tiān zhī bào è rén, kě wèi qiǎo yú jiǎ shǒu yǐ. nǎi ruò shēn suī wèi cháng wèi bèi dào zhī shì, rán shǒu wò zhòng bīng, zhuān zhì yī fāng, què quán bù yǐ guó jiā tǔ dì zhī cún wáng wèi niàn, zhǐ shì xīn huái sī lǜ, fáng rén àn suàn, jì rén chéng gōng, zuò shì gū chéng wēi zài dàn xī. zhōng chén yì shì, xiāo fù ér shǒu, fèn shēn ér zhàn, lì jǐn shén pí, téng xīn qì xuè, āi hào qǐng jiù, bù chì bāo xū qín tíng zhī kū, ér jìng yōng bīng bù fā, mò rán bù guān xiū qī yú qí xīn, yǐ zhì chéng chí shī xiàn, jūn jiāng sàng wáng, bǎi xìng lí zāi, zhōng liáng yǔn mìng, cǐ qí rén yǔ luàn chén zéi zi hé yì, yán zhī kě wèi fā zhǐ! qiě shuō ān lù shān zì liǎng mù jì máng zhī hòu, xìng qíng yù jiā bào lì, zuǒ yòu gōng yì zhī rén, shāo bù rú yì, jí tòng jiā biān tà, huò shí jìng jiù shā sǐ. tā yǒu gè tiē shēn fú shì de nèi jiān, jiào zuò lǐ zhū ér, rì xī bù lí zuǒ yòu, què piān shì tā rì xī yào shòu xiē biān tà. gèng kě xiào zhě, nà yán zhuāng shì tā jí qīn xìn de dà chén le, què yě cháng yī yán bù hé, biàn bù miǎn yú biān tà. yīn cǐ nèi wài zhū rén, dōu huái yuàn hèn. lù shān shēn jū gōng jìn, wén wǔ guān jiāng xī dé jiàn qí miàn. xiàng yǐ lì ān qìng xù wèi tài zǐ, hòu yǒu ài qiè duàn shì, shēng yī zi, míng huàn qìng ēn. lù shān yīn ài qí mǔ, bìng ài qí zi, yì yù fèi qìng xù ér lì qìng ēn wèi sì.
君之尊猶天也,猶父也。而逆天背父,罪不容於死。然使其被戮於王師,伏誅於國法,猶不足為異。唯是逆賊之報,即報之以逆子。臣方背其君,子旋弒其父,既足使人快心,又足使人寒心。天之報惡人,可謂巧於假手矣。乃若身雖未嘗為背道之事,然手握重兵,專制一方,卻全不以國家土地之存亡為念,只是心懷私慮,防人暗算,忌人成功,坐視孤城危在旦夕。忠臣義士,枵腹而守,奮身而戰,力盡神疲,疼心泣血,哀號請救,不啻包胥秦庭之哭,而竟擁兵不發,漠然不關休戚於其心,以致城池失陷,軍將喪亡,百姓罹災,忠良殞命,此其人與亂臣賊子何異,言之可為發指!且說安祿山自兩目既盲之後,性情愈加暴厲,左右供役之人,稍不如意,即痛加鞭撻,或時竟就殺死。他有個貼身伏侍的內監,叫做李豬兒,日夕不離左右,卻偏是他日夕要受些鞭撻。更可笑者,那嚴莊是他極親信的大臣了,卻也常一言不合,便不免於鞭撻。因此內外諸人,都懷怨恨。祿山深居宮禁,文武官將稀得見其面。向已立安慶緒為太子,後有愛妾段氏,生一子,名喚慶恩。祿山因愛其母,並愛其子,意欲廢慶緒而立慶恩為嗣。
qìng xù yīn shī ài yú fù, shí zāo chuí chǔ, xīn zhōng jīng jù, jì wú suǒ chū. nǎi sī zhào yán zhuāng rù gōng, bǐng tuì zuǒ yòu, mì yǔ shāng yì, yāo qiú yī zì quán zhī cè. yán zhuāng zhè è zéi, shì guàn quàn rén fǎn pàn de, jìn yòu shòu le lù shān biān tà zhī kǔ, fèn hèn bù guò. píng rì jiàn qìng gěi shēng xìng yú dāi, yì yú bō nòng, cháng zì àn xiǎng: ruò shǐ tā zǎo xí le wèi, biàn kě píng wǒ zhuān quán yòng shì. jīn yīn tā lái qiú jì, jiù dòng le gè dǎi xīn, yào quàn tā xíng shì nì zhī shì. què bù hǎo jí chū zhū kǒu, qiě zhǐ chén yín bù yǔ. qìng xù zài sān qǐng wèn dào: wǒ guó xià shòu fù huáng de dǎ mà, hái bù dǎ jǐn, zhǐ kǒng piān ài le shǎo zǐ, jiāng lái huò yǒu fèi lì zhī jǔ. bì děi xiān shēng zhǎng cè, fāng kě wú lǜ, xìng wù lìn jiào. yán zhuāng kǎi rán fā tàn dào: cóng lái shuō mǔ ài zhě zi bào, zhǔ shàng jì chǒng xìng duàn fēi, zì rán piān ài nà duàn shì suǒ shēng zhī zǐ, jiāng lái fèi wèi zhī shì, duàn hū bì yǒu. diàn xià qiě xiū xiǎng chéng dà wèi le, zhǐ kǒng hái yǒu bù cè zhī huò, xìng mìng bù kě bǎo. qìng xù è rán dào: wǒ wú zuì hé zhì yú cǐ? yán zhuāng dào: diàn xià wèi zēng dú shū, bù zhī qián dài de gù shì. zì gǔ lì yī zi fèi yī zi, nà bèi fèi zhī zǐ, céng yǒu jǐ gè bǎo de xìng mìng de? zǒng yīn cāi xián yí jì zhī xià, shì bì zhì qū chú ér hòu zhǐ, qǐ lùn nǐ yǒu zuì wú zuì. qìng xù wén yán, dà hài dào: ruò rú cǐ zé nài hé? yán zhuāng dào: yǐ fù ér lín qí zi, wéi yǒu nì lái shùn shòu ér yǐ. qìng xù dào: nán dào biàn wú kě táo bì le? yán zhuāng dào: gǔ rén yǒu yún: xiǎo zhàng zé shòu, dà zhàng zé zǒu. cǐ bù guò diào yī jiā fù zǐ zhī jiān, jiào xùn dū zé, dāng fù mǔ shèng nù zhī shí, yǐ dà zhàng jiā lái, huò shòu zhòng shāng, fǎn shǐ fù mǔ ào huǐ bù ān, qiě yí fù mǔ yǐ bù cí zhī míng. bù ruò zàn xíng táo bì, suǒ yǐ shuō dà zhàng zé zǒu. jīn yǐ fù ér jiān jūn zhī zūn, jì qǐ le rěn xīn, yù shā qí zi, zhǐ xū fà yī yán, chū piàn zhǐ, biàn kě wán shì, gèng wú zǒu chù, dài táo dào nà lǐ? qìng xù dào: cǐ fēi xiān shēng bù néng jiù wǒ! yán zhuāng dào: chén ruò yǐ zhí yán jìn jiàn, bì jiāng fù zāo biān tà, qiě kǒng jī nǎo le, fǎn sù qí huò, jiào wǒ rú hé kě yǐ xiāng jiù! qìng xù dào: wǒ shì dí chū zhī zǐ, gǒu bù néng chéng xí dà wèi, yǐ jí kě hèn, qǐ kěn bìng sàng qí shēn? yán zhuāng dào: diàn xià ruò néng zì miǎn yú sǐ wáng zhī huò, biàn bìng bù zhì yǒu fèi lì zhī shì yǐ! qìng xù dào: yuàn xiān shēng zǎo shì liáng cè, wǒ bì bù kěn shù shǒu dài sǐ!
慶緒因失愛於父,時遭垂楚,心中驚懼,計無所出。乃私召嚴莊入宮,屏退左右,密與商議,要求一自全之策。嚴莊這惡賊,是慣勸人反叛的,近又受了祿山鞭撻之苦,忿恨不過。平日見慶給生性愚呆,易於播弄,常自暗想:「若使他早襲了位,便可憑我專權用事。」今因他來求計,就動了個歹心,要勸他行弒逆之事。卻不好即出諸口,且只沉吟不語。慶緒再三請問道:「我國下受父皇的打罵,還不打緊,只恐偏愛了少子,將來或有廢立之舉。必得先生長策,方可無慮,幸勿吝教。」嚴莊慨然發嘆道:「從來說母愛者子抱,主上既寵幸段妃,自然偏愛那段氏所生之子,將來廢位之事,斷乎必有。殿下且休想承大位了,只恐還有不測之禍,性命不可保。」慶緒愕然道:「我無罪何至於此?」嚴莊道:「殿下未曾讀書,不知前代的故事。自古立一子廢一子,那被廢之子,曾有幾個保得性命的?總因猜嫌疑忌之下,勢必至驅除而後止,豈論你有罪無罪。」慶緒聞言,大駭道:「若如此則奈何?」嚴莊道:「以父而臨其子,惟有逆來順受而已。」慶緒道:「難道便無可逃避了?」嚴莊道:「古人有云:小杖則受,大杖則走。此不過調一家父子之間,教訓督責,當父母盛怒之時,以大杖加來,或受重傷,反使父母懊悔不安,且貽父母以不慈之名。不若暫行逃避,所以說大杖則走。今以父而兼君之尊,既起了忍心,欲殺其子,只鬚髮一言,出片紙,便可完事,更無走處,待逃到那裡?」慶緒道:「此非先生不能救我!」嚴莊道:「臣若以直言進諫,必將復遭鞭撻,且恐激惱了,反速其禍,教我如何可以相救!」慶緒道:「我是嫡出之子,苟不能承襲大位,已極可恨,豈肯並喪其身?」嚴莊道:「殿下若能自免於死亡之禍,便並不致有廢立之事矣!」慶緒道:「願先生早示良策,我必不肯束手待死!」
yán zhuāng jiǎ yì chóu chú le bàn shǎng, shuō dào: diàn xià, nǐ bù kěn shù shǒu dài sǐ me? nǐ ruò shù shǒu, zé bì zhì yú sǐ ruò yù bù sǐ, què shù bù dé shǒu le. sú yàn yún: jūn yào chén sǐ, bù dé bù sǐ fù yào zǐ wáng, bù dé bù wáng. shuō biàn rú cǐ shuō, rén jí zé jì shēng. jí rú zhǔ shàng yǔ táng cháo huáng dì, qǐ bú shì jūn chén. kuàng yòu céng wèi yáng fēi yì zi, yě suàn jūn chén ér jiān fù zǐ le. zhǐ yīn hòu lái bèi tā bī dé huāng le, què yě bù kěn shù shǒu dài sǐ, jìng xìng dòng gān gē qǐ lái, bǐ suì wú rú wǒ hé, bù dàn miǎn yú huò huàn, qiě zì gōng chéng duó dì, zhèng wèi chēng zūn, dà kuài píng shēng zhī zhì. yǐ cǐ tuī zhī, kě jiàn fán shì xū suí shí dù shì, gǎn zuò gǎn wèi, fāng kě zhuǎn huò wèi fú dàn bù zhī diàn xià néng cóng cǐ wàn wú nài hé zhī jì, xíng cǐ wàn bù dé yǐ zhī shì fǒu? qìng xù tīng shuō dī tóu yī xiǎng, biàn dào: xiān shēng shēn wèi wǒ móu, gǎn bù jìng cóng. yán zhuāng dào: suī rán rú cǐ, bì xū jiǎ shǒu yú yī rén, cǐ fēi lǐ zhū ér bù kě, chén dāng mì yù zhī. qìng xù dào: fán shì quán zhàng xiān shēng dà lì fú chí, chí kǒng yǒu biàn, yǐ sù wèi guì. yán zhuāng yīng nuò, dāng xià cí bié chū gōng, qià hǎo yù jiàn lǐ zhū ér yú gōng mén shǒu, suì miàn yuē tā wǎn jiān chéng xián dào wǒ fǔ zhōng lái, yǒu huà xiāng shāng.
嚴莊假意躊躇了半晌,說道:「殿下,你不肯束手待死麼?你若束手,則必至於死;若欲不死,卻束不得手了。俗諺云:君要臣死,不得不死;父要子亡,不得不亡。說便如此說,人極則計生。即如主上與唐朝皇帝,豈不是君臣。況又曾為楊妃義子,也算君臣而兼父子了。只因後來被他逼得慌了,卻也不肯束手待死,竟興動干戈起來,彼遂無如我何,不但免於禍患,且自攻城奪地,正位稱尊,大快平生之志。以此推之,可見凡事須隨時度勢,敢作敢為,方可轉禍為福;但不知殿下能從此萬無奈何之計,行此萬不得已之事否?」慶緒聽說低頭一想,便道:「先生深為我謀,敢不敬從。」嚴莊道:「雖然如此,必須假手於一人,此非李豬兒不可,臣當密諭之。」慶緒道:「凡事全仗先生大力扶持,遲恐有變,以速為貴。」嚴莊應諾,當下辭別出宮,恰好遇見李豬兒於宮門首,遂面約他晚間乘閒到我府中來,有話相商。
zhì yè lǐ zhū ér guǒ zhì, yán zhuāng zhì jiǔ yáo yú mì shì, èr rén xiāng duì xiǎo yǐn. yán zhuāng xiào wèn dào: zú xià rì lái, yòu lǐng guò jǐ duō biān zi le? lǐ zhū ér fèn rán dào: bú yào shuō qǐ, wǒ qián hòu suǒ shòu biān zi, yǐ bù jì qí shù, zhèng bù zhī biān tà dào hé rì shì le? yán zhuāng dào: mò shuō zú xià, jí rú bù nìng tūn wèi dà chén, yě cháng zāo biān tà. tài zǐ yǐ chǔ èr zhī guì, yì lǚ bèi biān tà. shèng rén yún: jūn shǐ chén yǐ lǐ. yòu dào: wèi rén fù, zhǐ yú cí. zhǔ shàng nèn bān zuò wèi, qǐ shì dài chén zǐ zhī lǐ, qǐ shì cí fù zhī dào? rú jīn tiān xià shàng wèi dìng, wàn yī nèi wài rén xīn lí sàn, dà shì qù yǐ! lǐ zhū ér dào: tài zǐ hái bù zhī dào lī! jīn zhǔ shàng yǐ jiǔ huái fèi zhǎng lì yòu, fèi dí lì shù zhī yì, jiāng lái hái yǒu bù kě zhī zhī shì. yán zhuāng dào: tài zǐ qǐ bù zhī zhī, rì jiān zhèng yǔ wǒ gòng lǜ cǐ shì. wǒ xiǎng tài zǐ, wèi rén rén hòu, ruò dé tā zǎo xí dà wèi, wǒ hé nǐ zhèng yǒu hǎo chù, bù dàn miǎn yú biān rǔ ér jǐ. zěn dì huà gè miào cè, qiáng yào zhǔ shàng chán wèi yú tài zǐ cái hǎo. lǐ zhū ér yáo shǒu dào: zhǔ shàng rú cǐ bào lì, shuí gǎn jìn cǐ yán, rú hé miǎn qiáng dé tā. yán zhuāng dào: ruò bù rán ā, wǒ shì dà chén, huò zhě hái lüè cún xiē tǐ miàn, bù biàn lǚ jiā tà rǔ. zú xià qū wèi nèi shì, jiāng lái bù zhǐ yú biān tà, zhǐ kǒng xǐ nù bù cháng, yī shí duàn sòng le xìng mìng. lǐ zhū ér tīng shuō, bù jué rǎng bì pāi xiōng dào: rén shēng zài shì, zǒng shì yī sǐ, yǔ qí wú zuì wú gū, fǔ shǒu bèi lù, hé rú jīng tiān dòng dì zuò yī chǎng, pīn dé suì shī wàn duàn, yě hái liú míng hòu shì! yán zhuāng yǐn tā shuō chū cǐ yán, biàn fǔ zhǎng ér qǐ, shuō dào: zú xià ruò guǒ néng xíng cǐ dà shì, jué bù zhì yú sǐ, dào yǒu fèn zuò gè zhù mìng de gōng chén lī! zhǐ shì nǐ zhǔ yì yǐ dìng fǒu? lǐ zhū jǐ dào: wǒ yì yǐ jué, dàn kǒng fēi tài zǐ zhī yì, tā gù zhe fù zǐ zhī qíng, zěn kěn róng wǒ hú wèi? yán zhuāng dào: bù mán nǐ shuō, wǒ yǐ qǐ guò tài zǐ le. tài zǐ yě yīn shī ài yú fù, pà yǒu huò huàn. xiàng wǒ shuō dào: fán shì rèn nǐ men zuò qù bà. wǒ yīn xiǎng zhe zú xià bì yǔ wǒ tóng xīn, gù tè yuē lái xiāng shāng. lǐ zhū jǐ dào: jì rán rú cǐ, shì bù yí chí, zhǐ míng yè biàn dāng jǔ dòng. chèn tā liǎng rì yīn shuāng móu zuò tòng, bù yǔ nǚ rén tóng qǐn, dú xíng yú biàn diàn, zhèng hǎo dòng shǒu. dàn tā cháng cáng lì rèn yú zhěn pàn, míng wǎn xiān qiè qù zhī, kě wú lǜ yǐ! yán bì zuò bié ér qù.
至夜李豬兒果至,嚴莊置酒肴於密室,二人相對小飲。嚴莊笑問道:「足下日來,又領過幾多鞭子了?」李豬兒忿然道:「不要說起,我前後所受鞭子,已不計其數,正不知鞭撻到何日是了?」嚴莊道:「莫說足下,即如不佞吞為大臣,也常遭鞭撻。太子以儲貳之貴,亦屢被鞭撻。聖人云:君使臣以禮。又道:為人父,止於慈。主上恁般作為,豈是待臣子之禮,豈是慈父之道?如今天下尚未定,萬一內外人心離散,大事去矣!」李豬兒道:「太子還不知道哩!今主上已久懷廢長立幼,廢嫡立庶之意,將來還有不可知之事。」嚴莊道:「太子豈不知之,日間正與我共慮此事。我想太子,為人仁厚,若得他早襲大位,我和你正有好處,不但免於鞭辱而己。怎地畫個妙策,強要主上禪位於太子才好。」李豬兒搖手道:「主上如此暴厲,誰敢進此言,如何勉強得他。」嚴莊道:「若不然呵,我是大臣,或者還略存些體面,不便屢加撻辱。足下屈為內侍,將來不止於鞭撻,只恐喜怒不常,一時斷送了性命。」李豬兒聽說,不覺攘臂拍胸道:「人生在世,總是一死,與其無罪無辜,俯首被戮,何如驚天動地做一場,拼得碎屍萬段,也還留名後世!」嚴莊引他說出此言,便撫掌而起,說道:「足下若果能行此大事,決不至於死,到有分做個住命的功臣哩!只是你主意已定否?」李豬幾道:「我意已決,但恐非太子之意,他顧着父子之情,怎肯容我胡為?」嚴莊道:「不瞞你說,我已啟過太子了。太子也因失愛於父,怕有禍患。向我說道:『凡事任你們做去罷。』我因想着足下必與我同心,故特約來相商。」李豬幾道:「既然如此,事不宜遲,只明夜便當舉動。趁他兩日因雙眸作痛,不與女人同寢,獨行於便殿,正好動手。但他常藏利刃於枕畔,明晚先竊去之,可無慮矣!」言畢作別而去。
cì rì, yán zhuāng mì yǔ qìng xù, yuē huì dào huáng hūn shí hòu. qìng xù yǔ yán zhuāng gè àn dài duǎn dāo, tuō yán zòu shì, zhí rù biàn diàn mén lái, zhí diàn guān bù gǎn zǔ dǎng. lù shān cǐ shí yǐ ān qǐn yú wéi zhàng zhī nèi, bù fáng lǐ zhū ér chí dāo tū rù zhàng zhōng, lù shān guó máng, bù zhī hé rén. fāng yù wèn shí, lǐ zhū ér yǐ jiē qù qí bèi, dēng huǒ zhī xià, jiàn lù shān tǎn zhe dà fù. shuō shí chí, nà shí kuài, bǎ dāo zhí kǎn qí dù fù. lù shān fù tòng, jí shēn shǒu qù zhěn pàn mō nà lì rèn, què yǐ bù jiàn le, nǎi yǐ shǒu hàn zhàng gān dào: cǐ bì shì jiā zéi zuò luàn! kǒu zhōng shuō huà, nà dù cháng yǐ liú chū shù dòu, suì dà jiào yī shēng, bǎ shēn zi tǐng le liǎng tǐng, wū hū āi zāi le. shí sù zōng zhì dé èr zài zhēng yuè yě. kě hèn cǐ zéi bèi jūn wèi luàn, tú lù zhōng liáng, nüè hài bǎi xìng, zuì è tāo tiān, jīn rì què bèi shì ér sǐ. luàn chén shòu shì nì zhī bào, tiān dào zhāo zhāng. hòu rén yǒu liǎng zhī guà zhī ér cí shuō dé hǎo, dào shì:
次日,嚴莊密與慶緒,約會到黃昏時候。慶緒與嚴莊各暗帶短刀,託言奏事,直入便殿門來,值殿官不敢阻擋。祿山此時已安寢於幃帳之內,不妨李豬兒持刀突入帳中,祿山國盲,不知何人。方欲問時,李豬兒已揭去其被,燈火之下,見祿山袒着大腹。說時遲,那時快,把刀直砍其肚腹。祿山負痛,急伸手去枕畔摸那利刃,卻已不見了,乃以手撼帳竿道:「此必是家賊作亂!」口中說話,那肚腸已流出數斗,遂大叫一聲,把身子挺了兩挺,嗚呼哀哉了。時肅宗至德二載正月也。可恨此賊背君為亂,屠戮忠良,虐害百姓,罪惡滔天,今日卻被弒而死。亂臣受弒逆之報,天道昭彰。後人有兩隻「掛枝兒」詞說得好,道是:
ān lù shān, nǐ zuò zhāng shǒu guī de zǒu gǒu, fàn sǐ xíng, gū ráo xià zhè lǘ tóu. què zěn gǎn chí bīng qiáng, yào xué nà hǔ zhēng lóng dòu, nǐ bú shì láng zǐ yě xīn cháng, rén dào shì zhū shǒu lóng shēn shòu, dào jīn rì zuò niè de zhū lóng, yě dào sǐ zài zhū ér shǒu!
安祿山,你做張守珪的走狗,犯死刑,姑饒下這驢頭。卻怎敢持兵強,要學那虎爭龍斗,你不是狼子野心腸,人道是豬首龍身獸,到今日作孽的豬龍,也倒死在豬兒手!
ān lù shān, nǐ fù le táng míng huáng de chǒng juàn, bù jì dé bài mǔ fēi, qīn cì xǐ ér qián, zěn biàn bǎ yàn dài táng, yào jiāng jiāng shān zhàn. kě xiào nǐ dǎ jiā zéi de biān hé zhòng, nà jìn tā zhuó dà fù de dāo tài jiān. zé jiàn nǐ shù dòu de cháng liú, wèi shén chì xīn ér méi yī diǎn!
安祿山,你負了唐明皇的寵眷,不記得拜母妃,欽賜洗兒錢,怎便把燕代唐,要將江山占。可笑你打家賊的鞭何重,那禁他斫大腹的刀太尖。則見你數斗的腸流,為甚赤心兒沒一點!
lù shān jì bèi shā, zuǒ yòu shì zhě fāng jīng hài jiān, qìng gěi yǔ yán zhuāng zǎo dào, shǒu zhōng gè chí duǎn dāo, hē jiào bù xǔ shēng zhāng. zhòng rén yī zé píng rì bèi lù shān dǎ dú, jīn rì zhèng xìng qí sǐ. èr lái jiàn qìng xù yǔ yán zhuāng zuò zhǔ, biàn dōu bù gǎn dòng. yán zhuāng lìng rén jiù chuáng xià jué dì shēn shù chǐ, yǐ zhān guǒ qí shī ér mái zhī, jiè gōng zhōng wù lòu xiè. cì zǎo xuān yán lù shān bìng zhòu wēi dǔ, mìng chuán wèi yú qìng xù. yú shì qìng xù jiàn jí wěi wèi, mì shǐ rén jiāng duàn shì yǔ qìng ēn yì sǐ, wěi zūn lù shān wèi tài shàng huáng, zhòng jiā zhū jiāng guān jué, yǐ yuè qí xīn. guò le jǐ rì, fāng chuán lù shān sǐ xìn, mìng zhòng chén bù bì rù gōng kū líng, mì qǐ qí shī yú chuáng xià. shī yǐ fǔ làn, cǎo cǎo chéng liàn, fā sàng mái zàng. yán zhuāng jiàn qìng xù hūn yōng, kǒng rén bù fú, bú yào tā jiàn rén. qìng xù rì yǐ jiǔ sè wèi shì, fán lù shān suǒ chǒng de jī shì, dōu yǔ yín luàn. fán dà xiǎo zhū shì jiē qǔ jué yú yán zhuāng, fēng tā wèi féng xǔ wáng. yán zhuāng yǐ qìng xù zhī mìng, shǐ wěi biàn zhōu cì shǐ yǐn zǐ qí yǐn bīng shí sān wàn gōng suī yáng chéng, suī yáng tài shǒu xǔ yuǎn qiú jiù yú yōng qiū fáng yù shǐ zhāng xún.
祿山既被殺,左右侍者方驚駭間,慶給與嚴莊早到,手中各持短刀,喝叫不許聲張。眾人一則平日被祿山打毒,今日正幸其死。二來見慶緒與嚴莊作主,便都不敢動。嚴莊令人就床下掘地深數尺,以氈裹其屍而埋之,戒宮中勿漏泄。次早宣言祿山病驟危篤,命傳位於慶緒。於是慶緒僭即偽位,密使人將段氏與慶恩縊死,偽尊祿山為太上皇,重加諸將官爵,以悅其心。過了幾日,方傳祿山死信,命眾臣不必入宮哭靈,密起其屍於床下。屍已腐爛,草草成殮,發喪埋葬。嚴莊見慶緒昏庸,恐人不服,不要他見人。慶緒日以酒色為事,凡祿山所寵的姬侍,都與淫亂。凡大小諸事皆取決於嚴莊,封他為馮詡王。嚴莊以慶緒之命,使偽汴州刺史尹子奇引兵十三萬攻睢陽城,睢陽太守許遠求救於雍邱防禦使張巡。
qiě shuō zhāng xún zài yōng qiū, nà nán jì yún yǔ léi wàn chūn, yǐ tóu rù huī xià wèi láng jiāng. dāng chē jià xī xìng zhī shí, zéi jiāng líng hú cháo lái gōng yōng qiū, zhāng xún lǜ nán léi èr rén, jí zhū jiāng zuǒ, xī lì jù zéi. líng hú cháo yǔ zhāng xún yuán xì jiù tóng xué, yīn qiǎn shǐ zhì shū, shēn yán sù qì, qiě yún: tiān xià cún wáng wèi bǔ, shǒu cǐ gū chéng hé yì, bù rú zǎo jiàng wèi shàng. zhāng xún bù xià yǒu dà jiāng liù rén, yì quàn zhāng xún chū jiàng. zhāng xún dà nù, shè tiān zǐ huà xiàng yú táng, lǜ zhòng cháo bài tì qì, yù yǐ dà yì, zhòng jiē gǎn fèn. zhāng xún nǎi zhǎn lái shǐ, bìng zhǎn quàn jiàng liù jiāng. yú shì rén xīn yù jiān, jù shǒu jì jiǔ, chéng zhōng quē shǎo le jiàn, zhāng gōng mìng zuò cǎo rén gàn yú, méng yǐ hēi yī, chéng yè zhuì xià chéng qù. zéi bīng jīng yí, fàng jiàn luàn shè, suì dé jiàn wú shù. cì yè, réng fù yǐ cǎo rén zhuì xià, zéi dōu dà xiào, gèng bù wèi bèi. zhāng xún nǎi xuǎn zhuàng shì wǔ bǎi rén, zhuì jiāng xià qù, jìng dào zéi yíng zéi chū qí bù yì, yī shí dà luàn, qì yíng ér bēn, shā shāng shén zhòng. líng hú cháo fèn nù, qīn zì dū bīng gōng chéng. zhāng xún shǐ léi wàn chūn dēng chéng tàn shì, shí wàn chūn yīn chuán wén dé qí xiōng léi hǎi qīng xùn nán de xiāo xī, shí fēn āi fèn, cái kū dé guò, biàn yǎo yá qiè chǐ de shàng chéng lái, fāng jǔ mù ér wàng, bù fáng zéi bīng lián fā nǔ jiàn. léi wàn chūn miàn shàng lián zhōng liù shǐ, réng shì tǐng rán lì zhe bù dòng. líng hú cháo yáo wàng jiàn, yí wèi mù ǒu rén jí jiàn qí yòng shǒu bá jiàn, liú xiě bèi miàn, fāng xún zhī shì léi wàn chūn, dà wèi hài yì. zhèng shì:
且說張巡在雍邱,那南霽雲與雷萬春,已投入麾下為郎將。當車駕西幸之時,賊將令狐潮來攻雍邱,張巡率南、雷二人,及諸將佐,悉力拒賊。令狐潮與張巡原系舊同學,因遣使致書,申言夙契,且云:天下存亡未卜,守此孤城何益,不如早降為上。張巡部下有大將六人,亦勸張巡出降。張巡大怒,設天子畫像於堂,率眾朝拜涕泣,諭以大義,眾皆感奮。張巡乃斬來使,並斬勸降六將。於是人心愈堅,拒守既久,城中缺少了箭,張公命作草人干余,蒙以黑衣,乘夜縋下城去。賊兵驚疑,放箭亂射,遂得箭無數。次夜,仍復以草人縋下,賊都大笑,更不為備。張巡乃選壯士五百人,縋將下去,逕到賊營;賊出其不意,一時大亂,棄營而奔,殺傷甚眾。令狐潮忿怒,親自督兵攻城。張巡使雷萬春登城探視,時萬春因傳聞得其兄雷海青殉難的消息,十分哀憤,才哭得過,便咬牙切齒的上城來,方舉目而望,不防賊兵連發弩箭。雷萬春面上連中六矢,仍是挺然立着不動。令狐潮遙望見,疑為木偶人;及見其用手拔箭,流血被面,方詢知是雷萬春,大為駭異。正是:
cǎo rén cuò rèn shì zhēn, zhēn rén fǎn yí wèi mù.
草人錯認是真,真人反疑為木。
xiào ěr cǎo mù jiē bīng, xiàn tā zhì yǒng jù zú.
笑爾草木皆兵,羨他智勇具足。
shǎo qǐng, zhāng xún qīn yìn lín chéng, líng hú cháo wàng zhe lóu shàng jiào dào: zhāng xiōng, wǒ jiàn léi jiāng jūn, zhī zú xià jūn lìng yǐ! rán rú tiān dào hé? zhāng xún shuō: zú xià wèi shí rén lún, ān zhī tiān dào? nǐ píng rì yě tán zhōng shuō yì, jīn rì zhōng yì hé zài? wù gèng duō yán, kě jí jué yī shèng fù. suì lǜ bīng yǔ zhàn, bīng jiē fèn yǒng zhēng xiān, shēng huò zéi jiāng shí sì rén, zhǎn shǒu bā bǎi yú jí. líng hú cháo bài rù chén liú, yú zhòng tún yú shā wō. zhāng xún chéng yè xí jī, yòu dà pò zhī, zòu kǎi ér huí. hū tàn mǎ lái bào shuō: zéi jiāng yáng cháo zōng, yù yǐn bīng xí qǔ níng líng, duàn wǒ guī lù. zhāng xún nǎi fēn bīng shǒu yōng qiū, zì yǐn bīng jiāng xīng yè zhì níng líng, qià zhí xǔ yuǎn yì yǐn bīng dào lái, suì hé yǔ zéi zhàn, zhòu yè shù shí huí hé, dà pò yáng cháo zōng zhī zhòng, zhǎn shǒu shù qiān jí.
少頃,張巡親印臨城,令狐潮望着樓上叫道:「張兄,我見雷將軍,知足下軍令矣!然如天道何?」張巡說:「足下未識人倫,安知天道?你平日也談忠說義,今日忠義何在?勿更多言,可即決一勝負。」遂率兵與戰,兵皆奮勇爭先,生獲賊將十四人,斬首八百餘級。令狐潮敗入陳留,餘眾屯於沙渦。張巡乘夜襲擊,又大破之,奏凱而回。忽探馬來報說:「賊將楊朝宗,欲引兵襲取寧陵,斷我歸路。」張巡乃分兵守雍邱,自引兵將星夜至寧陵,恰直許遠亦引兵到來,遂合與賊戰,晝夜數十回合,大破楊朝宗之眾,斬首數千級。
jié yīn zhì xíng zài, sù zōng zhào yǐ zhāng xún wèi hé nán jié dù fù shǐ, xǔ yuǎn yì jiā guān jìn zhì réng shǒu suī yáng. zhì shì yǐn zǐ qí lái gōng suī yáng, xǔ yuǎn guó bīng shǎo, qiǎn shǐ zhì zhāng xún chù qiú jiù. zhāng xún yǐ suī yáng yào dì, bù kě bù jiān shǒu, nǎi zì níng líng yǐn bīng sān qiān zhì suī yáng, hé xǔ yuǎn suǒ bù bīng bù guò qī qiān rén. zhāng xún yǔ nán jì yún léi wàn chūn děng shù jiāng, bìng lì chū zhàn, lǚ cì dé shèng. zhāng xún yù fàng jiàn shè yǐn zǐ qí, nài bù shí qí miàn, nǎi yǐ gāo wèi shǐ shè qù, zéi bīng yí chéng zhōng jiàn yǐ jǐn, suì jiāng gāo shǐ chéng yú zǐ qí. yú shì zhāng xún shí qí zhuàng mào, mìng nán jì yún shè zhī, zhōng qí zuǒ mù. zhèng shì:
捷音至行在,肅宗詔以張巡為河南節度副使,許遠亦加官進秩仍守睢陽。至是尹子奇來攻睢陽,許遠國兵少,遣使至張巡處求救。張巡以睢陽要地,不可不堅守,乃自寧陵引兵三千至睢陽,合許遠所部兵不過七千人。張巡與南霽雲、雷萬春等數將,並力出戰,屢次得勝。張巡欲放箭射尹子奇,奈不識其面,乃以篙為矢射去,賊兵疑城中箭已盡,遂將篙矢呈於子奇。於是張巡識其狀貌,命南霽雲射之,中其左目。正是:
lù shān liǎng rì jù máng, zǐ qí yī mù bù bǎo.
祿山兩日俱盲,子奇一目不保。
xiāng bǐ jūn chén zhī miàn, yǎn jīng wú nǎi tài shǎo.
相彼君臣之面,眼睛無乃太少。
zì cǐ xǔ yùn jiāng zhàn shǒu shì yí, xī tīng zhāng xún zhǐ huī. zhāng xún zhēn shì wén wǔ quán cái, bù dàn shàn zhàn, yòu jí shàn móu, xíng bīng bù jū gǔ fǎ, suí jī yīng biàn, chū qí zhì shèng. qí shēng xìng zhōng liè, měi lín zhàn shā zéi, yǎo yá nù hèn, yá chǐ duō suì. què yòu néng yú jūn wù kōng zǒng zhī jì, bù fèi yín yǒng. yīn dēng chéng lóu, yáo wén dí shēng, suì zuò jūn zhōng wén dí shī yún:
自此許運將戰守事宜,悉聽張巡指揮。張巡真是文武全才,不但善戰,又極善謀,行兵不拘古法,隨機應變,出奇制勝。其生性忠烈,每臨戰殺賊,咬牙怒恨,牙齒多碎。卻又能於軍務倥傯之際,不廢吟詠。因登城樓,遙聞笛聲,遂作軍中聞笛詩云:
rú ráo shì yī lín, dí qí fù chéng yīn. bù biàn fēng chén sè, ān zhī tiān dì xīn.
茹蕘試一臨,敵騎附城陰。不辨風塵色,安知天地心。
mén kāi biān yuè jìn, zhàn kǔ zhèn yún shēn. dàn xī gèng lóu shàng, yáo wén héng dí yīn.
門開邊月近,戰苦陣雲深。旦夕更樓上,遙聞橫笛音。
xián yán shǎo shuō. qiě shuō xǔ yuǎn xiàng yú suī yáng chéng zhōng, jī jūn liáng bǎi yú wàn shí, hòu bèi zōng fān guó wáng chén diào qí bàn fēn gěi tā jùn, bù yóu xǔ yuǎn bù kěn. yīn cǐ suī yáng chéng zhōng liáng shǎo. dào nà shí jiàn yǐ gào biǎn, měi rén rì zhǐ gěi mǐ yī èr hé, zá yǐ chá zhǐ shù pí wèi shí. zéi bīng gōng chéng yù jí, zào wèi yún tī, qí zhuàng rú hóng, shǐ yǒng zú sān bǎi lì yú shàng, tuī tī lín chéng, yù biàn téng rù. zhāng xún yù zhī, shǐ rén yú chéng qiáng qián záo sān xué, qí tī jiāng jìn, měi xué chū yī dà mù, yǐ yī mù zhǔ dìng qí tī, shǐ bù dé jìn, yī mù shàng yǒu tiě gōu wǎn zhù qí tī, shǐ bù dé tuì. yī mù shàng zhì tiě lóng shèng huǒ yào, fā huǒ fén zhī, tī jí zhōng duàn, tī shàng jūn shì dōu bèi huǒ shāo, diē luò dì ér sǐ. zéi bīng yòu zuò mù lǘ gōng chéng, zhāng xún mìng róng jīn zhī guàn zhī, dēng shí xiāo shuò. fán cǐ jù shǒu zhī shì, jù yīng jī lì bàn, zéi fú qí zhì, bù gǎn lái gōng. dàn yú chéng wài liè yíng wéi kùn. zhāng xún xǔ yuǎn fēn chéng ér shǒu, yǔ zhòng tóng shí chá zhǐ, yì bù fù xià chéng. nà shí dà shuài xǔ shū jì zài gǔn jùn, hè lán jìn míng zài lín huái, jù yōng bīng bù jiù, ér lín huái yǔ suī yáng lóng jìn, zhāng xún nǎi mìng nán jì yún fù lín huái jiè liáng, qǐ shī yuán jiù.
閒言少說。且說許遠向於睢陽城中,積軍糧百餘萬石,後被宗藩虢王臣調其半分給他郡,不由許遠不肯。因此睢陽城中糧少。到那時漸已告匾,每人日只給米一二合,雜以茶紙樹皮為食。賊兵攻城愈急,造為雲梯,其狀如虹,使勇卒三百立於上,推梯臨城,欲便騰入。張巡預知,使人於城牆潛鑿三穴,俟梯將近,每穴出一大木,以一木拄定其梯,使不得進,一木上有鐵鈎挽住其梯,使不得退。一木上置鐵籠盛火藥,發火焚之,梯即中斷,梯上軍士都被火燒,跌落地而死。賊兵又作木驢攻城,張巡命鎔金汁灌之,登時消鑠。凡此拒守之事,俱應機立辦,賊服其智,不敢來攻。但於城外列營圍困。張巡、許遠分城而守,與眾同食茶紙,亦不復下城。那時大帥許叔冀在滾郡,賀蘭進明在臨淮,俱擁兵不救,而臨淮與睢陽龍近,張巡乃命南霽雲赴臨淮借糧,乞師援救。
jì yún lǐng mìng, yǐn sān shí qí chū chéng tū wéi ér zǒu, zéi zhòng shù wàn dǎng zhī, jì yún zhí chōng qí zhòng, zuǒ shè yòu shè, shǐ wú xū fā, zéi jiē pī mǐ, suì chū zhòng wéi zhì lín huái, jiàn hè lán jìn míng tì qì qiú jiù. shuí zhī jìn míng sù yǔ xǔ shū jì bù mù, kǒng fēn bīng tā chū, huò wèi suǒ xí. èr lái yòu xīn huái dù jì, bù yù xǔ yuǎn zhāng xún chéng gōng, jìng bù kěn fā bīng, yì wú liáng mǐ xiāng jiè, shuō dào: cǐ shí suī yáng dāng yǐ shī xiàn, wǒ jí fā bīng jiè liáng, yì wú jí yǐ! jì yún dào: suī yáng sǐ shǒu dài jiù, dà bīng sù qù, bì bù zhì yú xiàn. ruò guǒ yǐ shī, wǒ nán bā nán ér, qǐng yǐ sǐ xiè dài fū. jìn míng zhǐ bù yǔn. jì yún fèn rán dào: suī yáng yǔ lín huái rú pí máo zhī xiāng yī, suī yáng ruò xiàn, jí jí lín huái, qǐ kě bù jiù? shuō bà yǎng tiān hào tòng. jìn míng ài qí zhōng yǒng, yì yù liú zhī, nǎi yòng wēn yán fǔ wèi, qiě mìng shè yàn kuǎn dài, zòu lè yòu sǎ. jì yún dà kū dào: pū lái shí suī yáng chéng zhōng, yǐ bù shí yuè yú yǐ, jīn jí yù dú shí, ān néng xià yàn! dài fū zuò yōng qiáng bīng, bìng wú fēn zāi jiù huàn zhī yì, qǐ zhōng chén yì shì zhī suǒ wèi hū? yīn fā hěn zì yǎo xià yī zhǐ, yǐ shì jìn míng dào: pū yǐ bù néng dá zhǔ jiāng zhī yì, qǐng liú cǐ zhǐ yǐ shì xìn, guī bào zhǔ jiāng yǔ tóng sǐ ěr! yī shí zhǐ xuè lèi xuè, yǒu rú quán yǒng, zuò kè jù wèi zhī huī tì. jìn míng jué yì bù jiù, yòu dù jì yún bù kě liú, jìng xiè qiǎn zhī. cǐ zhēn qiān gǔ kě hèn zhī shì, suǒ yǐ zhì jīn zhāng suī yáng miào zhōng, tóng zhù yī hè lán jìn míng zhī xiàng, luǒ tǐ bǎng fù, guì yú jiē xià, rèn rén qiāo dǎ, lái xiè cǐ hèn. hòu rén yě yǒu liǎng zhī guà zhī ér shuō dé hǎo, zhèng shì:
霽雲領命,引三十騎出城突圍而走,賊眾數萬擋之,霽雲直衝其眾,左射右射,矢無虛發,賊皆披靡,遂出重圍至臨淮,見賀蘭進明涕泣求救。誰知進明素與許叔冀不睦,恐分兵他出,或為所襲。二來又心懷妒忌,不欲許遠、張巡成功,竟不肯發兵,亦無糧米相借,說道:「此時睢陽當已失陷,我即發兵借糧,亦無及矣!」霽雲道:「睢陽死守待救,大兵速去,必不至於陷。若果已失,我南八男兒,請以死謝大夫。」進明只不允。霽雲奮然道:「睢陽與臨淮如皮毛之相依,睢陽若陷,即及臨淮,豈可不救?」說罷仰天號慟。進明愛其忠勇,意欲留之,乃用溫言撫慰,且命設宴款待,奏樂侑灑。霽雲大哭道:「仆來時睢陽城中,已不食月余矣,今即欲獨食,安能下咽!大夫坐擁強兵,並無分災救患之意,豈忠臣義士之所為乎?」因發狠自咬下一指,以示進明道:「仆已不能達主將之意,請留此指以示信,歸報主將與同死耳!」一時指血淚血,有如泉涌,座客俱為之揮涕。進明決意不救,又度霽雲不可留,竟謝遣之。此真千古可恨之事,所以至今張睢陽廟中,銅鑄一賀蘭進明之像,裸體綁縛,跪於階下,任人敲打,來泄此恨。後人也有兩隻「掛枝兒」說得好,正是:
jìn míng ā, nǐ yě shí táng jiā lù fǒu? rén wàng nǐ zhěng zāi wēi, mào xiǎn de qiú jiù shuí zhī nǐ yōng qiáng bīng, jìng bù néng xiāng jiù. bù céng jiàn nǐ xìng shī qù, dào yào jiāng tā yǒng shì liú. kě lián nà nán bā nán ér yě, shí zhǐ ér zhǐ shèng jiǔ.
進明呵,你也食唐家祿否?人望你拯災危,冒險的求救;誰知你擁強兵,竟不能相救。不曾見你興師去,倒要將他勇士留。可憐那南八男兒也,十指兒只剩九。
jìn míng ā, nǐ bù gù qiān nián de tuò mà, rèn nán bā kǔ qiú jiù, zhǐ bù tīng tā, yǎn zhēng zhēng kàn tā jiāng zhǐ tóu ér yǎo xià. tā dāng shí lín qù kōng yǎo zhǐ, wǒ jīn rì shuō lái yì yǎo yá, hǎo bǎ nǐ suī yáng miào lǐ gāng rén, yě jǐn lì de hěn qiāo dǎ!
進明呵,你不顧千年的唾罵,任南八苦求救,只不聽他,眼睜睜看他將指頭兒咬下。他當時臨去空咬指,我今日說來亦咬牙,好把你睢陽廟裡鋼人,也盡力的狠敲打!
nán jì yún zì lín huái bēn zhì níng líng, yǔ piān jiāng lián tǎn, yǐn bù qí shù bǎi, mào wéi zhì suī yáng chéng xià, yǔ zéi lì zhàn, kǎn huài zéi yíng, fāng dé rù chéng mén. chéng zhōng rén wén jiù bīng bù zhì, wú bù hào kū, huò yì qì chéng ér zǒu. zhāng xún xǔ yuǎn wǎn yán xiǎo yù zhòng rén dào: suī yáng nǎi jiāng huái bǎo zhàng, ruò qì zhī ér qù, zéi bì zhǎng qū dōng xià, shì wú jiāng huái yě. kuàng wǒ zhòng jī pí, jí zǒu yì bù néng yuǎn, tú zāo cán shā ěr! lín huái suī bù lái xiāng jiù, zhū zhèn qǐ wú yī zhàng yì zhě, bù rú jiān shǒu yǐ dài zhī. dàn shì chéng zhōng jué liáng, hé rěn liú ěr zhòng tóng shòu jī hán, jīn rèn ěr zhòng zì biàn, wǒ èr rén wèi cháo tíng shǒu shì, yì dāng yǐ shēn shǒu zhī, bù gǎn yán qù yě! zhòng rén wén yán gǎn jī, yuàn tóng xīn jié lì, yǐ shǒu cǐ chéng. chá zhǐ shí jǐn, shā mǎ ér shí. mǎ shí jǐn, luó què jué shǔ ér shí què shǔ yì jǐn, zhāng xún shā qí ài qiè, xǔ yuǎn pēng qí jiā tóng, yǐ xiǎng shì zú. rén xīn yù jiā xián gǎn, míng zhī bì sǐ, zhōng wú pàn zhì.
南霽雲自臨淮奔至寧陵,與偏將廉坦,引步騎數百,冒圍至睢陽城下,與賊力戰,砍壞賊營,方得入城門。城中人聞救兵不至,無不號哭,或議棄城而走。張巡、許遠婉言曉諭眾人道:「睢陽乃江淮保障,若棄之而去,賊必長驅東下,是無江淮也。況我眾飢疲,即走亦不能遠,徒遭殘殺耳!臨淮雖不來相救,諸鎮豈無一仗義者,不如堅守以待之。但是城中絕糧,何忍留爾眾同受饑寒,今任爾眾自便,我二人為朝廷守士,義當以身守之,不敢言去也!」眾人聞言感激,願同心竭力,以守此城。茶紙食盡,殺馬而食。馬食盡,羅雀掘鼠而食;雀鼠亦盡,張巡殺其愛妾,許遠烹其家僮,以享士卒。人心愈加銜感,明知必死,終無叛志。
yòu āi guò le shù rì, jūn jiāng dōu yíng shòu huàn bìng, bù néng jù shǒu, zéi suì dēng chéng. zhāng xún xī xiàng zài bài dào: chén lì jié yǐ! bù kè quán chéng yǐ bào cháo tíng, sǐ dāng wèi lì guǐ yǐ shā zéi! jīn shèng jīng cí rén sì, suǒ sù qīng xiāo pú sà, chì fā lán miàn, kǒu xián jù shé, rú yè chā zhī zhuàng, yún jí zhāng suī yáng zì shǐ suǒ wèi lì guǐ xiàng yě. chéng jì pò, zhāng xǔ èr gōng jí zhū jiāng jù bèi zhí. yǐn zǐ qí jiāng xǔ yuǎn jiě fù luò yáng, zhāng xún yǔ nán jì yún děng gòng sān shí liù rén jiē yù hài. zhāng xún zhì sǐ, shén sè rú cháng. wàn chūn jì yún jù mà bù jué kǒu ér sǐ. qí yú shí yú rén, yì wú yī kěn qū jié zhě. hòu rén yǒu shī zàn yuē:
又挨過了數日,軍將都贏瘦患病,不能拒守,賊遂登城。張巡西向再拜道:「臣力竭矣!不克全城以報朝廷,死當為厲鬼以殺賊!」今盛京慈仁寺,所塑青魈菩薩,赤發藍面,口銜巨蛇,如夜叉之狀,雲即張睢陽自矢所為厲鬼像也。城既破,張、許二公及諸將俱被執。尹子奇將許遠解赴雒陽,張巡與南霽雲等共三十六人皆遇害。張巡至死,神色如常。萬春、霽雲俱罵不絕口而死。其餘十餘人,亦無一肯屈節者。後人有詩讚曰:
zhāng xún xiān yǔn tuán jǐn zhōng, xǔ yùn hòu wáng yì shǐ jié.
張巡先殞團盡忠,許運後亡亦矢節。
cóng sǐ bù dú yǒu nán léi, sān shí liù rén tóng yì liè.
從死不獨有南雷,三十六人同義烈。
suī yáng shī xiàn sān rì zhī hòu, hé nán jié dù shǐ zhāng hào jiù bīng dào lái. yuán lái zhāng hào, wén suī yáng wēi jí, bèi dào lái yuán, yóu kǒng bù jí, xiān qiǎn fēi qí chí xí qiào jùn tài shǒu yán qiū xiǎo, shǐ sù yǐn běn bù bīng xiān wǎng. yán qiū xiǎo sù ào hěn, bù fèng jié zhì, jìng bù qǐ bīng. jí zhāng hào zhì, chéng yǐ pò sān rì yǐ. zhāng hào dà nù, lìng wǔ shì qín yán qiū xiǎo, zhì jūn qián zhàng shā zhī. zhèng shì:
睢陽失陷三日之後,河南節度使張鎬救兵到來。原來張鎬,聞睢陽危急,倍道來援,猶恐不及,先遣飛騎馳檄譙郡太守閻邱曉,使速引本部兵先往。閻邱曉素傲狠,不奉節制,竟不起兵。及張鎬至,城已破三日矣。張鎬大怒,令武士擒閻邱曉,至軍前杖殺之。正是:
hèn bù yí cǐ lǘ qiū zhàng, bìng zhàng lín huái hěn hè lán.
恨不移此閭邱杖,並杖臨淮狠賀蘭。
wèi zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
未知後事如何,且聽下回分解。