strong cài tài shǒu suí shí xíng shǎng fá wáng xiǎo èr zhuǎn miàn qǐ yán liáng strong
蔡太守隨時行賞罰 王小二轉面起炎涼
shī yuē:
詩曰:
jīn fēng sè sè kè yī dān, qiū dàn nǎ nǎ yè shēng hán.
金風瑟瑟客衣單,秋蛋哪哪夜生寒。
yī dēng yǐng yǐng yàn yù cán, qīng xiāo gěng gěng xīn jǐ wān.
一燈影影焰欲殘,清宵耿耿心幾剜。
tiān yá yóu zi cǎn bù huān, gāo táng chuí bái kōng yǐ lán.
天涯遊子慘不歡,高堂垂白空倚闌。
náng wú yī qián xiū zì kàn, zhī jǐ hé rén jiè yǔ hàn?
囊無一錢羞自看,知己何人借羽翰?
dōng wàng guān shān lèi yǔ dàn, zhuàng shì bēi gē xíng lù nán.
東望關山淚雨彈,壯士悲歌行路難。
cháng yán dào: jiā pín bú shì pín, lù pín chóu shà rén. shū bǎo yī shí wàng huái, yīng le xiǎo èr jí zhì qǔ yín, yǐ wèi fán jiàn wēi dài qù. hàn zi jiā zěn me fù dé gè méi yǒu? zhèng zài zháo jí, qiě xǐ mō dào xiāng jiǎo lǐ tóu, hái yǒu yī bāo yín zi. zhè yín zi yòu shì nà lǐ lái de? què shì shū bǎo de mǔ qīn, yào mǎi lù zhōu chóu zuò shòu yī, lín xíng shí fù yǔ shū bǎo de, suǒ yǐ bù zài péng yǒu shēn biān. shū bǎo zhǐ de qǔ jiāng chū lái, jiāo yǔ wáng xiǎo èr dào: zhè shì sì liǎng yín zi zài zhè lǐ, qiě bú yào suàn zhàng, xiě le shōu zhàng bà. wáng xiǎo èr dào: yé yòu bù qù, suàn zhàng zěn de? xiě shōu zhàng jiù shì le. wáng xiǎo èr dé le zhè sì liǎng yín zi, xiào róng mǎn miàn, ná jìn fáng qù, shuō yǔ qī zǐ zhī dào hái zhào jiù fú shì. zhǐ shì qín shū bǎo de huái bào, nà de kāi chàng? náng tuó yǐ jǐn, pī wén wèi lǐng, tǎng guān fǔ zài yǒu jǐ rì bù huí, mò shuō jiā qù qiàn quē pán chán, wáng xiǎo èr yòu yào yín zi, què bǎ shén me yǔ tā? kǒu zhōng bù yán, xīn lǐ jiāo mèn, yě méi yǒu qíng xù dào gè chù wán shuǎ, chī bǎo le fàn, zhèn rì kào zhe kàng shuì shuì ér dāi dāi de wàng. zhèng shì:
常言道:「家貧不是貧,路貧愁煞人。」叔寶一時忘懷,應了小二;及至取銀,已為樊建威帶去。漢子家怎麼復得個沒有?正在着急,且喜摸到箱角裡頭,還有一包銀子。這銀子又是那裡來的?卻是叔寶的母親,要買潞州綢做壽衣,臨行時付與叔寶的,所以不在朋友身邊。叔寶只得取將出來,交與王小二道:「這是四兩銀子在這裡,且不要算帳,寫了收帳罷。」王小二道:「爺又不去,算帳怎的?寫收帳就是了。」王小二得了這四兩銀子,笑容滿面,拿進房去,說與妻子知道;還照舊服侍。只是秦叔寶的懷抱,那得開暢?囊橐已盡,批文未領,倘官府再有幾日不回,莫說家去欠缺盤纏,王小二又要銀子,卻把什麼與他?口中不言,心裡焦悶,也沒有情緒到各處頑耍,吃飽了飯,鎮日靠着炕睡睡兒呆呆的望。正是:
rén féng xǐ shì jīng shén shuǎng, mén xiàng xīn lái kē shuì duō.
人逢喜事精神爽,門向心來瞌睡多。
yòu děng le liǎng sān rì, cài cì shǐ dào le. běn zhōu táng guān bǎi dào, dà táng chuán gǔ xià, sì jiē yǔ běn zhōu yīng yì rén yuán, dōu chū guō yíng jiē. shū bǎo shì gōng mén zhōng dāng chà de rén, yě gēn zhe zhòng rén chū qù. dào shí lǐ zhǎng tíng, gè guān dōu xiāng jiàn, gè xiàng rén dōu jiàn guò le. cài tài shǒu yí lù xīn kǔ, chéng nuǎn jiào jìn chéng mén. shū bǎo gēn jìn chéng mén, shì jí wú jūn zǐ, dāng jiē guì xià bǐng dào: xiǎo de shì shān dōng jì nán fǔ jiě hù, cì hou lǎo yé lǐng huí pī. cì shǐ lù lù yuǎn lái. jiào nèi bàn mián bàn zuò, nà lǐ qù dá yīng lǐng pī zhī rén? jiào fū zào kuài, hú jiǎ hǔ wēi, hè dào: kuài bù qǐ lái! wǒ men lǎo yé méi yǒu yá mén de, nǐ zài zhè lǐ lǐng pī? shū bǎo zhǐ de qǐ lái le, jiào fū yī fā zǒu dé kuài le. shū bǎo àn xiǎng dào: zài cǐ yī rì, lián mǎ liào pán fèi yào yòng liǎng fāng yín zi. guān shì xīn kǔ le lái de, tǎng yǒu jǐ rì bù zuò táng, zěn me liǎo de? zuò yī bù gǎn shàng qián qù, yì sī yāo qiú jiào shàng rén màn zǒu, guì guò qù bǐng guān. zì jǐ bù xiǎo dé lì dà, yòng zuǒ shǒu zài jiào gàng shàng yī tuō, jiào zi tuō le yī cè, sì gè tái jiào de, sì gè fú jiào de, dōu yī shǎn zhī chēng bú zhù hái shì cì shǐ shuì zài jiào lǐ, ruò shì zuò zhe, jiù yī jiāo diē jiāng chū lái. nà shí guān jiù fā nù dào: zhè děng lǐ! nán dào wǒ méi yǒu yá mén de? jiào zào lì chě xià qù dǎ. shū bǎo lǐ qū cí qióng, fǔ qián dāng jiē tuì kù, zhòng zé shí bǎn. ruò shì běn dì yá mén lǐ rén, zào lì zì rán yòng qíng shū bǎo shì bié chù rén, méi rén zhào gù, dǎ dé pí kāi ròu zhàn, xiān xuè bèng liú. zhèng shì:
又等了兩三日,蔡刺史到了。本州堂官擺道,大堂傳鼓下,四街與本州應役人員,都出郭迎接。叔寶是公門中當差的人,也跟着眾人出去。到十里長亭,各官都相見,各項人都見過了。蔡太守一路辛苦,乘暖轎進城門。叔寶跟進城門,事急無君子,當街跪下稟道:「小的是山東濟南府解戶,伺候老爺領回批。」刺史陸路遠來。轎內半眠半坐,那裡去答應領批之人?轎夫皂快,狐假虎威,喝道:「快不起來!我們老爺沒有衙門的,你在這裡領批?」叔寶只得起來了,轎夫一發走得快了。叔寶暗想道:「在此一日,連馬料盤費要用兩方銀子。官是辛苦了來的,倘有幾日不坐堂,怎麼了得?」做一步趕上前去,意思要求轎上人慢走,跪過去稟官。自己不曉得力大,用左手在轎槓上一拖,轎子拖了一側,四個抬轎的,四個扶轎的,都一閃支撐不住;還是刺史睡在轎里,若是坐着,就一交跌將出來。那時官就發怒道:「這等禮!難道我沒有衙門的?」叫皂隸扯下去打。叔寶理屈詞窮,府前當街褪褲,重責十板。若是本地衙門裡人,皂隸自然用情;叔寶是別處人,沒人照顧,打得皮開肉綻,鮮血迸流。正是:
wén wáng yě shòu jī guó lèi, sūn bìn nán táo yuè zú zāi.
文王也受羈國累,孫臏難逃刖足災。
wáng xiǎo èr shǒu xiān kàn jiàn le, duì qī zǐ dào: zhè xìng qín de, yě shì gè méi lái lì de rén, zhù wǒ jiā yǒu gè bǎ yuè le, shēn shàng hái shì nà jiàn yī fú. zài gōng mén zhōng zǒu dòng de rén, bù xiǎo dé lǐ yí, jīn rì rě le guān, ná dào zhōu mén qián, dǎ le shí bǎn lái le. guān jìn fǔ qù, shū bǎo huí diàn, wáng xiǎo èr yíng zhù, kǒu lǐ biàn jiào: nǐ lǎo rén jiā! bù xiàng píng rì de hé yán yuè sè, jiù yǒu xiē jī shàn yì sī: qín dà yé, nǐ què bù xiàng gōng mén de háo jié, guān fǔ de xǐ nù, nǐ yě bù zhī dào? hái shì wǒ men cài lǎo yé kuān hòu, ruò shì bié wèi lǎo yé, hái bù fàng lī! shū bǎo nà lǐ róng dé, hè dào: guān nǐ shén me shì? xiǎo èr dào: dǎ zài nǐ lǎo rén jiā shēn shàng, gàn wǒ shén me shì? wǒ shuō de shì hǎo huà, ná fàn yǔ nǐ chī bà. shū bǎo bāo zhe yī dù pí de qì, dào: bù chī fàn, ná rè shuǐ lái! xiǎo èr dào: yǒu rè shuǐ zài cǐ. qín shū bǎo jiāng rè shuǐ xǐ le zhàng chuāng qù shuì, bā míng bù míng, pàn xiǎo bù xiǎo.
王小二首先看見了,對妻子道:「這姓秦的,也是個沒來歷的人,住我家有個把月了,身上還是那件衣服。在公門中走動的人,不曉得禮儀,今日惹了官,拿到州門前,打了十板來了。」官進府去,叔寶回店,王小二迎住,口裡便叫:「你老人家!」不像平日的和顏悅色,就有些譏訕意思:「秦大爺,你卻不像公門的豪傑,官府的喜怒,你也不知道?還是我們蔡老爺寬厚,若是別位老爺,還不放哩!」叔寶那裡容得,喝道:「關你什麼事?」小二道:「打在你老人家身上,干我什麼事?我說的是好話,拿飯與你吃罷。」叔寶包着一肚皮的氣,道:「不吃飯,拿熱水來!」小二道:「有熱水在此。」秦叔寶將熱水洗了杖瘡去睡,巴明不明,盼曉不曉。
cì rì fù tòng dào fǔ zhōng lái lǐng wén, zhèng shì zài tā ǎi yán xià, zěn gǎn bù dī tóu? cài cì shǐ guǒ rán shì gè xián néng de guān fǔ, lí jiā rì jiǔ, zǎo chū shēng táng. wén shū àn jī shén duō, shǎng fá jí míng, rén rén gǎn dài. qín shū bǎo zhǐ děng gōng wù jiāng wán, fāng cái guì jiāng xià qù bǐng dào: xiǎo de shì qí zhōu liú yé chāi rén. cì hou lǎo yé lǐng pī. shū bǎo jīn rì zěn me shuō gè qí zhōu liú yé chāi rén? yīn tuǐ téng xīn wèn, yī yè bù céng shuì zháo, xiǎng dào běn zhōu liú yé, yǔ cài tài yé shì tóng nián hǎo yǒu, shuō gè liú yé chāi rén, shǐ cài tài yé yǒu wū wū zhī ài. guǒ zhōng qí yán, cài cì shǐ huí chēn zuò xǐ dào: nǐ jiù shì nà liú yé de chāi rén me? qín shū bǎo dào: xiǎo de shì liú yé de chāi rén. cì shǐ dào: nǐ zuó rì lǔ mǎng dé jǐn, gù cǐ fǔ qián zé nǐ nà shí bǎn, yǐ jǐng jiāng lái. qín qióng dào: lǎo yé dǎ de bù chà. jīng chéng lì jiāng pī qǔ guò lái, cài cì shǐ qǔ bǐ dá yā, bù jí fā xià qù. xiǎng zhè liú nián xiōng, bù zhī cǐ rén bān le wǒ de jiào zi, zhǐ shuō wǒ nián jiā qíng báo, qiān lǐ lù chéng bǎ tā chāi rén yòu dǎ le. jiào kù lì dòng zhī běn zhōu míng xià gōng fèi yín sān liǎng, yě bù bì bāo fēng, shǎng liú yé chāi rén qín qióng wèi lù fèi. shǎo qǐng kù lì qǔ le yín lái, jiāng pī wén fā zhí táng lì, jiào liú yé chāi rén lǐng pī, lǎo yé shǎng pán fèi yín sān liǎng. qín qióng kòu xiè, jiē le pī wén, ná le shǎng yín, chū fǔ huí diàn.
次日負痛到府中來領文,正是在他矮檐下,怎敢不低頭?蔡刺史果然是個賢能的官府,離家日久,早出升堂。文書案積甚多,賞罰極明,人人感戴。秦叔寶只等公務將完,方才跪將下去稟道:「小的是齊州劉爺差人。伺候老爺領批。」叔寶今日怎麼說個齊州劉爺差人?因腿疼心問,一夜不曾睡着,想道本州劉爺,與蔡太爺是同年好友,說個劉爺差人,使蔡太爺有屋烏之愛。果中其言,蔡刺史回嗔作喜道:「你就是那劉爺的差人麼?」秦叔寶道:「小的是劉爺的差人。」刺史道:「你昨日魯莽得緊,故此府前責你那十板,以儆將來。」秦瓊道:「老爺打的不差。」經承吏將批取過來,蔡刺史取筆答押,不即發下去。想這劉年兄,不知此人扳了我的轎子,只說我年家情薄,千里路程把他差人又打了。叫庫吏動支本州名下公費銀三兩,也不必包封,賞劉爺差人秦瓊為路費。少頃庫吏取了銀來,將批文發直堂吏,叫劉爺差人領批,老爺賞盤費銀三兩。秦瓊叩謝,接了批文,拿了賞銀,出府回店。
wáng xiǎo èr zài guì shàng jié zhàng, jiàn shū bǎo huí lái, wèn dào: lǐng le pī huí lái le, jiàn xíng jiǔ hái bù céng qí bèi, què zěn me hǎo? shū bǎo dào: zhè jiǔ dìng bù xiāo le. xiǎo èr dào: xián zuò zhe qiě bǎ zhàng suàn qǐ le hé rú? shū bǎo dào: ná zhàng guò lái suàn. xiǎo èr dào: xiàng gōng yé shì bā yuè shí liù rì dào xiǎo diàn de, jīn rì shì jiǔ yuè shí bā rì le bā yuè dà, gòng jì sān shí èr rì. xiǎo diàn yǒu guī jǔ, lái de yī rì, qù de yī rì, bù suàn fàn qián, zhé jiē fēng sòng xíng. sān shí gè zhěng rì zi, mǎ shì xì liào, lián yé sān dùn hūn fàn, yī rì gāi shí yín yī liǎng qī zhé suàn, jìng gāi wén yín èr shí yī liǎng. shōu guò sì liǎng yín zi, zhǔn shǎo shí qī liǎng. shū bǎo dào: zhè sān liǎng yín zi, shì cài tài yé shǎng de, què shì hǎo de. xiǎo èr dào: jìng qiàn shí sì liǎng, shì tǐ yòu xiǎo, qín yé yě bù xiāo xiě zhàng, duì yín zi jiù shì le, dài wǒ qù qǔ tiān píng guò lái. shū bǎo dào: èr gē qiě màn zhe, wǒ hái bù qù. xiǎo èr dào: qín yé lǐng le pī wén, rú jīn yě méi yǒu shén me shì le. shū bǎo dào: wǒ yǒu yī gè fán péng yǒu, gǎn zé zhōu tóu wén, yǒu xiē pán fèi de yín zi, dōu zài tā shēn biān. xiǎng shì zé zhōu de mǎ tài yé, yě wǎng tài yuán gōng hè lǐ lǎo yé qù le. guān huí lái lǐng le wén, shǎo bu dé lái huì wǒ, cái yǒu yín zi hái nǐ. xiǎo èr dào: xiǎo rén shì gè kāi fàn diàn de, nǐ lǎo rén jiā zhù yī nián, cái shì hǎo shēng yì lī. shū bǎo xiě zhàng, jiǔ yuè shí bā rì jié suàn, chú shōu jìng qiàn wén yín yī shí sì liǎng wú líng. wáng xiǎo èr kǒu lǐ suī shuō qín kè rén zhù zhe hǎo, dù lǐ dǎ gǎo: jiàn nà jǐ jiàn xíng lǐ, zhí bù duō yín zi. yǒu yī pǐ mǎ, yòu shì zhāng kǒu huò, tā qí le yǐn shuǐ qù, zěn hǎo lán zhù tā? jiù dào qí zhōu fǔ, xún zhe gōng mén zhōng de háo jié, nà lǐ tì tā chán dé qīng? dào yào zhé le pán fèi, diū le gōng fū, qù tǎo fàn zhàng bù chéng? zhè jiào gè jiàn zhōng bù dǎ, fǎn qù zhù tóng le. wǒ xiǎng nà pī huí, shì yào jǐn de wén shū, méi yǒu cǐ wù qù, jiàn bù dé běn guān bù rú ná le tā de, dǎo shì jué wěn de shàng cè. zhè xiē huà, dōu shì wáng xiǎo èr dù lǐ chóu chú, bù céng míng yán chū lái. jiāng pī wén ná zài shǒu nèi kàn, hái fàng zài guì shàng, biàn jiào qī zǐ: bǎ zhè gè wén shū, shì yào jǐn de dōng xī. qín yé ruò fàng zài fáng nèi, tā yào shuǎ zǐ, cháng suǒ le mén chū qù, shēn qiū shí hòu, lián yīn yòu yǔ, wū lòu shuǐ xià, wàn yī dǎ shī le, shì wǒ kāi diàn de gàn xì. nǐ shōu shí hǎo fàng zài xiāng xiāng lǐ miàn, děng qín yé qǐ shēn shí, wǒ jiāo fù míng bái yǔ tā. qín shū bǎo xīn zhōng biàn xiǎo dé wáng xiǎo èr bān zuò dāng tóu, jiǎ xiǎo xīn de shuō huà, zhǐ de suí kǒu dá yīng dào: zhè què jí hǎo. huà yě bù céng shuō wán, xiǎo èr yǐ bǎ wén shū dì yǔ qī zǐ shǒu nèi, ná jìn fáng qù le. zhèng shì:
王小二在柜上結帳,見叔寶回來,問道:「領了批回來了,餞行酒還不曾齊備,卻怎麼好?」叔寶道:「這酒定不消了。」小二道:「閒坐着且把帳算起了何如?」叔寶道:「拿帳過來算。」小二道:「相公爺是八月十六日到小店的,今日是九月十八日了;八月大,共計三十二日。小店有規矩,來的一日,去的一日,不算飯錢,折接風送行。三十個整日子,馬是細料,連爺三頓葷飯,一日該時銀一兩七折算,淨該紋銀二十一兩。收過四兩銀子,准少十七兩。」叔寶道:「這三兩銀子,是蔡太爺賞的,卻是好的。」小二道:「淨欠十四兩,事體又小,秦爺也不消寫帳,兌銀子就是了,待我去取天平過來。」叔寶道:「二哥且慢着,我還不去。」小二道:「秦爺領了批文,如今也沒有什麼事了。」叔寶道:「我有一個樊朋友,趕澤州投文,有些盤費的銀子,都在他身邊。想是澤州的馬太爺,也往太原公賀李老爺去了。官回來領了文,少不得來會我,才有銀子還你。」小二道:「小人是個開飯店的,你老人家住一年,才是好生意哩。」叔寶寫帳,九月十八日結算,除收淨欠紋銀一十四兩無零。王小二口裡雖說秦客人住着好,肚裡打稿:見那幾件行李,值不多銀子。有一匹馬,又是張口貨,他騎了飲水去,怎好攔住他?就到齊州府,尋着公門中的豪傑,那裡替他纏得清?倒要折了盤費,丟了工夫,去討飯帳不成?這叫個見鐘不打,反去鑄銅了。我想那批回,是要緊的文書,沒有此物去,見不得本官;不如拿了他的,倒是絕穩的上策。這些話,都是王小二肚裡躊躇,不曾明言出來。將批文拿在手內看,還放在柜上,便叫妻子:「把這個文書,是要緊的東西。秦爺若放在房內,他要耍子,常鎖了門出去,深秋時候,連陰又雨,屋漏水下,萬一打濕了,是我開店的干係。你收拾好放在箱箱裡面,等秦爺起身時,我交付明白與他。」秦叔寶心中便曉得王小二扳作當頭,假小心的說話,只得隨口答應道:「這卻極好。」話也不曾說完,小二已把文書遞與妻子手內,拿進房去了。正是:
wú qíng biàn zhāi shén xiān pèi, jì qiǎo shēng liú qīng xiàng diāo.
無情便摘神仙珮,計巧生留卿相貂。
xiǎo èr yòu jiào shǒu xià de: nà jiàn xíng jiǔ bú yào bǎi jiāng guò lái. qín yé yòu bù qù, ruò shuō jiàn xíng, jiù shì sù kè qǐ shēn de yì sī le, jìng ná biàn fàn lái qǐng yé chī. shǒu xià zhī dào zhǔ rén de kǒu qì, biàn fàn èr zì, jiù shì jiāng jiù de yì sī le. xiǎo cài dié ér, dōu jiǎn shǎo le liǎng gè, shōu jiā huǒ de shāi wǎn dùn zhǎn, guāng jǐng shèn shì kě è zǎo chén miàn tāng yě shì lěng de. shū bǎo chī méi gāo yǎn dī de chá fàn, yòu méi chù qù, zhōng rì chū chéng dào guān lù, wàng fán jiàn wēi dào lái. zhèng shì:
小二又叫手下的:「那餞行酒不要擺將過來。秦爺又不去,若說餞行,就是速客起身的意思了,徑拿便飯來請爺吃。」手下知道主人的口氣,便飯二字,就是將就的意思了。小菜碟兒,都減少了兩個,收傢伙的篩碗頓盞,光景甚是可惡;早晨麵湯也是冷的。叔寶吃眉高眼低的茶飯,又沒處去,終日出城到官路,望樊建威到來。正是:
mèn shì yī náng rú shuǐ xǐ, wàng sī qiān lǐ gù rén lái.
悶是一囊如水洗,妄思千里故人來。
zì gǔ dào: xián rén yì chǒu, děng rén yì jiǔ. wàng dào xī yáng shí hòu, jiàn jīn fēng sòng shǔ, shù yè piāo huáng. hé qiáo guān lù, duō shǎo lái chē qù mǎ, nà lǐ yǒu fán jiàn wēi de yǐng ér? děng le yī rì, zài shù lín zhōng jí dé shuāng jiǎo zhǐ shì tiào, jiào dào: fán jiàn wēi, fán jiàn wēi! nǐ jīn rì zài bù lái, wǒ yě wú miàn mù jìn diàn, shòu xiǎo rén de xián qì. děng dào wǎn zhǐ de huí lái. nà fán jiàn wēi yuán bù céng yuē zài lù zhōu xiāng huì, bié rén shì shū bǎo chī xīn xiǎng zhe, yǒu jǐ liǎng yín zi zài tā shēn biān. zhè gè niàn tóu chēng zài dù lǐ, zěn me děng de tā lái? àn lǐ yáo zhuāng, yuè yáo yuè shēn le. míng rì zǎo chén yòu qù, jīn rì zài bù lái, dào wǎn wǒ jiù zài zhè shù lín zhōng, xún yī tiáo méi jié guǒ de shì bà. děng dào bàng wǎn yòu bù jiàn fán jiàn wēi lái wū yā guī sù, zhā zhā de jiào. shū bǎo zhèng zài chóu chú, měng rán xiǎng qǐ jiā zhōng yǒu lǎo mǔ, zhǐ de yòu huí lái. jiǎo bù yí xǐ jiān nán, yī bù yī tàn, zhí dài shàng dēng hòu, fāng cái jìn mén.
自古道:「嫌人易丑,等人易久。」望到夕陽時候,見金風送暑,樹葉飄黃。河橋官路,多少來車去馬,那裡有樊建威的影兒?等了一日,在樹林中急得雙腳只是跳,叫道:「樊建威,樊建威!你今日再不來,我也無面目進店,受小人的閒氣。」等到晚只得回來。那樊建威原不曾約在潞州相會,別人是叔寶痴心想着,有幾兩銀子在他身邊。這個念頭撐在肚裡,怎麼等得他來?暗裡搖樁,越搖越深了。明日早晨又去,「今日再不來,到晚我就在這樹林中,尋一條沒結果的事罷。」等到傍晚又不見樊建威來;烏鴉歸宿,喳喳的叫。叔寶正在躊躇,猛然想起家中有老母,只得又回來。腳步移徙艱難,一步一嘆,直待上燈後,方才進門。
shū bǎo fáng nèi yǐ diǎn le dēng. shū bǎo jiàn le dēng guāng, xīn xià guài dào: wèi shén jīn yè zhè bān yīn qín qǐ lái, lǎo zǎo diǎn huǒ zài nèi le? zhù bù yī kàn, zhǐ jiàn yǒu rén zài nèi hū me hē liù, zhì bāo yǐn jiǔ. wáng xiǎo èr zài nèi, pǎo jiāng chū lái, jiào yī shēng: yé, bú shì wǒ yǒu xīn dé zuì. jīn rì dào le yì qǐ kè rén, tā shì fàn shén me jīn zhū bǎo wán de, gǔ guài de jǐn, dú dú lǐ zhǐ yào yé zhè jiān fáng. zǎo zhī yǒu zhè yàng shì tǐ, yé chū qù suǒ le fáng mén, dào yě bù jiàn dé zhè shì chū lái. wǒ dǎ zhàng yào yǔ tā zhēng lùn, tā yòu dào: zhǔ rén jiā zhǐ guǎn fáng qián, zhāng kè rén zhù, lǐ kè rén yě shì zhù dé de wǒ yǔ duō xiē fáng qián jiù shì le. wǒ men zhè yàng rén, shuō le yín zi liǎng zì, zhǐ kǒng pà yòu chōng duàn le hǎo zhǔ gù. kǒu jué lüè dùn le yī dùn, zhè xiē rén jìng zǒu jìn qù zuò, dào bù kěn chū lái. wǒ pà xíng lǐ bàn chà le, jiù bǎ yé de xíng lǐ, bān zài hòu biān yōu jìng xiē de qù chù. yīn qín yé zài shè xià rì jiǔ, jiù shì zì jiā rén yì bān. zhè yī bān rén, wǒ yào duō zhuàn tā xiē yín zi, zhǐ de cóng quán le yé bú yào jiàn guài, cái shì hǎi liàng kuān hóng. shū bǎo hǎo jǐ rì bù dé jiàn wáng xiǎo èr zhè děng hé yán yuè sè, zhǐ yīn dào chū tā de fáng lái, gù cǐ shuō zhè xiē hǎo huà ér. qín shū bǎo yīng xióng qì gài, nà lǐ rěn de xiǎo rén de qì guò zhǐ yīn shǎo le fàn qián, zì chuāi yī chuāi, zhǐ de suí jī qiān jiù dào: xiǎo èr gē, wū suí zhǔ biàn, dàn shì yǒu fáng yǔ wǒ ān shēn jiù bà, wǒ yě bù lùn hǎo dǎi.
叔寶房內已點了燈。叔寶見了燈光,心下怪道:「為甚今夜這般殷勤起來,老早點火在內了?」駐步一看,只見有人在內呼么喝六,擲包飲酒。王小二在內,跑將出來,叫一聲:「爺,不是我有心得罪。今日到了一起客人,他是販什麼金珠寶玩的,古怪得緊,獨獨里只要爺這間房。早知有這樣事體,爺出去鎖了房門,到也不見得這事出來。我打帳要與他爭論,他又道:『主人家只管房錢,張客人住,李客人也是住得的;我與多些房錢就是了。』我們這樣人,說了銀子兩字,只恐怕又沖斷了好主顧。」口角略頓了一頓,「這些人竟走進去坐,倒不肯出來。我怕行李拌差了,就把爺的行李,搬在後邊幽靜些的去處。因秦爺在舍下日久,就是自家人一般。這一班人,我要多賺他些銀子,只得從權了;爺不要見怪,才是海量寬洪。」叔寶好幾日不得見王小二這等和顏悅色,只因倒出他的房來,故此說這些好話兒。秦叔寶英雄氣概,那裡忍得小人的氣過;只因少了飯錢,自揣一揣,只得隨機遷就道:「小二哥,屋隨主便,但是有房與我安身就罷,我也不論好歹。」
wáng xiǎo èr diǎn dēng yǐn lù, shū bǎo gēn suí. zhuǎn wān mò jiǎo, dào hòu miàn qù. xiǎo èr yí lù zuò bù ān de guāng jǐng, zǒu dào yī gè suǒ zài, zhǐ dào jiù shì zhè lǐ. shū bǎo dìng jīng yī kàn, bú shì kè fáng, què shì kào chú fáng yī jiān pò wū: bàn biān lù le tiān, duī zhe yī duī nuò nuò jiē. shū bǎo de xíng lǐ, dōu duī zài shàng miàn. bàn biān yòu bǎ chái cǎo dǎ gè dì pù, sì miàn fēng lái, dēng guà ér yě méi chù shī shè, jiù dì fàng xià le ná yī piàn pò gāng pán, dǎng zhe bì fèng lǐ fēng. yòu duì shū bǎo dào: qín yé zhǐ hǎo quán zhù zhù jǐ, děng tā men qù le, réng jiù dào nèi fáng lǐ zhù. shū bǎo yě bù dá yīng tā. xiǎo èr dài shàng mén jìng zǒu qù le. shū bǎo zuò zài cǎo pù shàng, bǎ jīn zhuāng jiān àn zài zì jǐ xī shàng, yòng shǒu zhǐ dàn jiān, kǒu nèi zuò gē:
王小二點燈引路,叔寶跟隨。轉彎抹角,到後面去。小二一路做不安的光景,走到一個所在,指道就是這裡。叔寶定睛一看,不是客房,卻是靠廚房一間破屋:半邊露了天,堆着一堆糯糯秸。叔寶的行李,都堆在上面。半邊又把柴草打個地鋪,四面風來,燈掛兒也沒處施設,就地放下了;拿一片破缸爿,擋着壁縫裡風。又對叔寶道:「秦爺只好權住住幾,等他們去了,仍舊到內房裡住。」叔寶也不答應他。小二帶上門竟走去了。叔寶坐在草鋪上,把金裝鐧按在自己膝上,用手指彈鐧,口內作歌:
lǚ shè huāng liáng yǔ yòu fēng, cāng tiān zhuó yì kùn yīng xióng.
「旅舍荒涼雨又風,蒼天着意困英雄。
yù zhī wèi liǎo shēng píng shì, jǐn zài yī shēng zhǎng tàn zhōng.
欲知未了生平事,盡在一聲長嘆中。」
zhèng yín zhī jiān, hū wén jiǎo bù xiǎng shēng jiàn dào mén kǒu, jiāng mén shàng xiāo diào ér dào kòu le. shū bǎo yě shì gè chǒng rǔ wú jīng de háo jié, dào cǐ shí yě róng nà bú zhù, wèn dào: shì nà yī gè kòu mén? nǐ zhè xiǎo rén, nǐ què bù shí dé wǒ qín shū bǎo de rén lī! wǒ lái shí míng bái, qù shí yān kěn bù míng bái? kuàng yǒu wén shū ān mǎ xíng lǐ, jù zài nǐ jiā zhōng, nán dào wǒ jiù zǒu liǎo bù chéng? wài biān dào: qín yé bú yào gāo shēng, wǒ shì wáng xiǎo èr de xí fù. shū bǎo dào: wén nǐ sù yǒu xián míng, yè wǎn huáng hūn, lái cǐ hé gān? fù rén dào: wǒ nà zhuō fū, shì gè xiǎo rén de jiàn shí jiàn qín yé shǎo jǐ liǎng yín zi, chū yán bù xùn. qín yé shì dà zhàng fū, bǎ tā hǎi hán le. wǒ cháng shí quàn tā bú yào zhè děng yán liáng, tā hái yǒu jǐ jù huì wū yán yǔ, bǎ è shuǐ pō zài wǒ shēn shàng lái. wǒ zhè jǐ rì bù hǎo qīn jìn dé qín yé, shì cái dǎ fā wǒ zhàng fū shuì le, cún dé yǒu wǎn fàn sòng zài cǐ jiān.
正吟之間,忽聞腳步響聲;漸到門口,將門上梟吊兒倒叩了。叔寶也是個寵辱無驚的豪傑,到此時也容納不住,問道:「是那一個叩門?你這小人,你卻不識得我秦叔寶的人哩!我來時明白,去時焉肯不明白?況有文書鞍馬行李,俱在你家中,難道我就走了不成?」外邊道:「秦爺不要高聲,我是王小二的媳婦。」叔寶道:「聞你素有賢名,夜晚黃昏,來此何干?」婦人道:「我那拙夫,是個小人的見識;見秦爺少幾兩銀子,出言不遜。秦爺是大丈夫,把他海涵了。我常時勸他不要這等炎涼,他還有幾句穢污言語,把惡水潑在我身上來。我這幾日不好親近得秦爺,適才打發我丈夫睡了,存得有晚飯送在此間。」
xiāo xiāo náng tuó yǐ chéng kōng, shuí fù liú xīn xù kùn qióng?
蕭蕭囊橐已成空,誰復留心恤困窮?
yī fàn huái yīn qiǎn guó shì, què shū fù nǚ shí yīng xióng.
一飯淮陰遣國士,卻輸婦女識英雄。
shū bǎo wén yán, yǎn zhōng luò lèi dào: xián rén, nǐ jiù shì huái yīn de piào mǔ, āi wáng sūn ér jìn shí, hèn qín qióng tā rì bù néng fēng sān qí ér bào qiān jīn ěr! liǔ shì dào: wǒ shì xiǎo rén zhī qī, bù gǎn zì bǐ yú jūn zǐ, hé gǎn wàng bào? zhǐ shì qín yé zàn chù luò mò, wǒ jiàn nǐ lǎo rén jiā, yī fú hái shì xià yè, rú jīn shēn qiū shí hòu, wǒ zhè lù zhōu fēng gāo qì lěng, jǐ bèi shàng chuī le zhè liǎng tiáo liè fèng, lòu chū zūn tǐ, què bù xiàng mó yàng. fàn pán biān yǒu yī suǒ xiàn, xiàn tóu shàng yǒu yī gè zhēn zi, yé míng rì dào bì fēng de qù chù, qiě fèng yī fèng, zhē le shēn tǐ, děng zé zhōu fán yé dào lái, yǒu yín zi huàn yī fú, biàn bù dǎ jǐn le. míng rì zǎo chén, ruò yàn tīng wǒ zhuō fū suǒ suì, bù chī zǎo fàn chū mén, xí fù dào zǎn dé yǒu jǐ wén pí qián, yě zài pán nèi, yé mǎi dé xiē cū cāo diǎn xīn chōng fàn wǎn jiān zǎo xiē huí lái. shuō wán zhè xiē yán yǔ, bǎ nà xiāo diào ér fàng le, zì qù le. shū bǎo kāi mén, jiāng fàn pán duō jìn. yòu jiàn qīng bù tiáo niǎn chéng qián chuàn, lǒng zhe sān bǎi wén pí qián yī suǒ xiàn, xiàn tóu shàng yī gè dīng zi. dōu qǔ lái ān zài cǎo pù tóu biān. rè tāng tāng yī wǎn ròu gēng. shū bǎo chū dào tā diàn zhōng shuō zhè ròu gēng hǎo chī, dùn dùn yào zhè wǎn xià fàn. zì suàn zhàng zhī hòu, cài fàn yě shì bù zhōu quán de, nà lǐ yǒu zhè yàng tāng chī? yīn jīn rì xià le zhè yàng fù kè, zuò zhè ròu tāng, liú dé zhè yī wǎn. shū bǎo yù dài bù chī, áo bù dé dù zhōng jī něi, zhǐ de jiāng ròu gēng lián qì chī xià. qiū xiāo gěng gěng, qiě shì nán dé chéng mèng, fān fān fù fù, shuì dé yī jué. xǐng le tiān shàng wèi míng. qiě xǐ zhè jiān pò wū, chù chù tòu jìn cán yuè zhī guāng, tā chá rán bǎ shēn shàng zhè jiàn xià yī, chéng yuè sè, jiāng zhàn chù hú luàn jiū lái yī fèng, pī zài shēn shàng, chèn zǎo chū lái.
叔寶聞言,眼中落淚道:「賢人,你就是淮陰的漂母,哀王孫而進食,恨秦瓊他日不能封三齊而報千金耳!」柳氏道:「我是小人之妻,不敢自比於君子,何敢望報?只是秦爺暫處落寞,我見你老人家,衣服還是夏夜,如今深秋時候,我這潞州風高氣冷,脊背上吹了這兩條裂縫,露出尊體,卻不像模樣。飯盤邊有一索線,線頭上有一個針子,爺明日到避風的去處,且縫一縫,遮了身體,等澤州樊爺到來,有銀子換衣服,便不打緊了。明日早晨,若厭聽我拙夫瑣碎,不吃早飯出門,媳婦倒趲得有幾文皮錢,也在盤內,爺買得些粗糙點心充飯;晚間早些回來。」說完這些言語,把那梟吊兒放了,自去了。叔寶開門,將飯盤掇進。又見青布條捻成錢串,攏着三百文皮錢;一索線,線頭上一個釘子。都取來安在草鋪頭邊。熱湯湯一碗肉羹。叔寶初到他店中說這肉羹好吃,頓頓要這碗下飯。自算帳之後,菜飯也是不周全的,那裡有這樣湯吃?因今日下了這樣富客,做這肉湯,留得這一碗。叔寶欲待不吃,熬不得肚中飢餒,只得將肉羹連氣吃下。秋宵耿耿,且是難得成夢,翻翻覆覆,睡得一覺。醒了天尚未明。且喜這間破屋,處處透進殘月之光,他查然把身上這件夏衣,乘月色,將綻處胡亂揪來一縫,披在身上,趁早出來。
bǔ gǔn qí cái shí zhě xī, chún xuán bǎi jié shì duō wéi.
補袞奇才識者稀,鶉懸百結事多違。
fèng shí jīng jiàn cí qīn xiàn, rě dé zhēng rén lèi mǎn yī.
縫時驚見慈親線,惹得征人淚滿衣。
dài le zhè sān bǎi qián, jiù jué dǎn zhuàng dài yào zuò pán chán, gǎn dào zé zhōu, yòu kǒng yù bù zháo fán jiàn wēi, nà shí zěn huí? qiě xiǎo èr yòu yí wǒ méi xíng zhǐ, sī zì qù. bù ruò qiě mǎi xiē lěng mó mó huǒ shāo, huái zhe zài guān dào shàng zuò děng. zǒu lái zǒu qù, rì yǐ xī xié. yuǎn yuǎn wàng jiàn yī gè chuān qīng yī de rén, tóu dài fàn yáng zhān lì, yāo kuà duǎn dāo, jiān shàng fù zhe guà xiāng, hǎo sì fán jiàn wēi mó yàng jí zhì jìn qián, què yòu bú shì. jiē zhǒng jiù shì jǐ gè qí mǎ dǎ liè de rén chōng guò. shū bǎo bǎ shēn zi yī ràng, yī zhī jiǎo kuà jìn rén jiā dà mén, bù fáng dì shàng yī gè huǒ pén, jǐ hū chuài fān. zhǐ jiàn yī gè wǔ shí duō suì de fù rén, shǒu zhí zhe yī chuàn sù zhū, zài nà lǐ xiàng huǒ jiàn zhè guāng jǐng, jí biàn bǎ shū bǎo shàng xià yī kàn, biàn dào: hàn zi kàn zǐ xì, xiǎng shì nǐ shēn shàng hán lěng, bù fáng zuò zài cǐ kǎo yī kǎo huǒ. shū bǎo jiàn shuō, dào shēng: yǒu zuì le. jí biàn zuò xià.
帶了這三百錢,就覺膽壯;待要做盤纏,趕到澤州,又恐遇不着樊建威,那時怎回?且小二又疑我沒行止,私自去。不若且買些冷饃饃火燒,懷着在官道上坐等。走來走去,日已西斜。遠遠望見一個穿青衣的人,頭帶范陽氈笠,腰跨短刀,肩上負着掛箱,好似樊建威模樣;及至近前,卻又不是。接踵就是幾個騎馬打獵的人衝過。叔寶把身子一讓,一隻腳跨進人家大門,不防地上一個火盆,幾乎踹翻。只見一個五十多歲的婦人,手執着一串素珠,在那裡向火;見這光景,即便把叔寶上下一看,便道:「漢子看仔細,想是你身上寒冷,不妨坐在此烤一烤火。」叔寶見說,道聲:「有罪了。」即便坐下。
fù rén dào: wú kàn nǐ hǎo yī tiáo hàn zi, wèi zěn me shēn shàng zhè bān guāng jǐng? xiǎng bú shì zhè lǐ rén. shū bǎo dào: wǒ shì shān dōng rén. yīn děng yī gè péng yǒu bù zhì, bǎ pán chán yòng jǐn, huí qù bù dé. fù rén dào: jì rú cǐ, nǐ suí kǒu shuō yī gè shí chén lái, wǒ tì nǐ zhàn yī gè xiǎo kè, kàn zhè péng yǒu lái bù lái? shū bǎo biàn shuō gè shēn shí. fù rén niǎn zhǐ yī suàn, biàn dào: guà míng sù xǐ. shū shàng shuō dé hǎo: sù xǐ xīn piān jí, lái rén bù kěn máng. lái shì yí dìng lái de, zhǐ shì shàng zǎo lī. dài chū yuè jiāng zhōng, fāng yǒu xiāo xī. shū bǎo dào: lǎo nǎi nǎi shēng kǒu, yě xiàng bú shì zhè lǐ rén, xìng shén me? fù rén dào: wǒ xìng gāo, shì cāng zhōu rén. yīn qián nián wǒ men dāng jiā de qù shì, biàn tóng ér zi qiān dào zhè lǐ lái yǐ bàng yī gè qīn qī. shū bǎo dào: nǐ jiā ér zi jiào shén hào? duō shào nián jì? zuò shén me shēng yì? fù rén dào: zhǐ yǒu yī gè ér zi, hào jiào kāi dào. yīn tā yǒu xiē lǚ lì, hǎo de shì shǐ qiāng nòng gùn, suǒ yǐ bù shì shēng yè, cháng bù zài jiā. shuō wán, lì qǐ shēn duì shū bǎo dào: xiǎng nǐ hái wèi wǔ shàn, wǒ yǒu xiàn chéng miàn fàn zài cǐ. shuō wán jìn qù, tuō chū rè téng téng de yī dà wǎn miàn yī dié suàn ní yī zhī zhú zhe, fàng zài zhuō shàng, qǐng shū bǎo chī. shū bǎo děng le zhè yī rì, yòu shuō le xǔ duō de huà, cǐ shí dǔ zi lǐ yě kōng xū, bìng bù tuī què, jí biàn chī wán le, shuō dào: méng lǎo nǎi nǎi yī fàn zhī dé, wèi zhī wǒ qín qióng kě yǒu xiāng bào de rì zi? nà fù rén dào: kàn nǐ zhè yàng yī tiáo hàn zi, jiāng lái jué bú shì luò mò zhī rén, zěn me shuō nèn huà lái? shā rén jiù rén fāng jiào zuò bào, zhè yàng kǒu shí zhī shì, shuō shén me bào? qí shí jiē shàng yǐ jǔ dēng huǒ. shū bǎo diǎn tóu wěi wěi, xiè bié chū mén, yí lù lǐ xiǎng dào: cán kuì wǒ qín qióng chū mén, bù céng zhuàng zhe yī gè yǒu yì sī de péng yǒu, fǎn yù zhe liǎng gè xián míng de fù rén, xiāo shì xiōng zhōng yì yù. yī tóu xiǎng, yī tóu zǒu. zhèng shì:
婦人道:「吾看你好一條漢子,為怎麼身上這般光景?想不是這裡人。」叔寶道:「我是山東人。因等一個朋友不至,把盤纏用盡,回去不得。」婦人道:「既如此,你隨口說一個時辰來,我替你占一個小課,看這朋友來不來?」叔寶便說個申時。婦人捻指一算,便道:「卦名速喜。書上說得好:『速喜心偏急,來人不肯忙。』來是一定來的,只是尚早哩。待出月將終,方有消息。」叔寶道:「老奶奶聲口,也像不是這裡人,姓什麼?」婦人道:「我姓高,是滄州人。因前年我們當家的去世,便同兒子遷到這裡來倚傍一個親戚。」叔寶道:「你家兒子叫甚號?多少年紀?做什麼生意?」婦人道:「只有一個兒子,號叫開道。因他有些膂力,好的是使槍弄棍,所以不事生業,常不在家。」說完,立起身對叔寶道:「想你還未午膳,我有現成面飯在此。」說完進去,托出熱騰騰的一大碗面、一碟蒜泥、一隻竹著,放在桌上,請叔寶吃。叔寶等了這一日,又說了許多的話,此時肚子裡也空虛,並不推卻,即便吃完了,說道:「蒙老奶奶一飯之德,未知我秦瓊可有相報的日子?」那婦人道:「看你這樣一條漢子,將來決不是落寞之人,怎麼說恁話來?殺人救人方叫做報,這樣口食之事,說什麼報?」其時街上已舉燈火。叔寶點頭唯唯,謝別出門,一路里想道:「慚愧我秦瓊出門,不曾撞着一個有意思的朋友,反遇着兩個賢明的婦人,消釋胸中抑鬱。」一頭想,一頭走。正是:
piào mǔ fēi yì dé, qiān jīn céng zhì shuǐ.
漂母非易得,千金曾擲水。
què shuō wáng xiǎo èr yīn shū bǎo bù huí diàn zhōng, jiù dòng qǐ yí lái, duì qī zǐ dào: nán dào xìng qín de, chéng le xiān bù chéng? méi qián hái wǒ, nán dào yǒu qián zài bié chù chī bù chéng? qī zǐ dào: rén néng biàn cái, huò zhě zhuàng jiàn le shén me shú shí de péng yǒu, dài qiè tā chī liǎng rì, yě wèi kě zhī. xiǎo èr dào: jì rú cǐ, wǒ yāng rén wèn tā tǎo fàn qián.
卻說王小二因叔寶不回店中,就動起疑來,對妻子道:「難道姓秦的,成了仙不成?沒錢還我,難道有錢在別處吃不成?」妻子道:「人能變財,或者撞見了什麼熟識的朋友,帶挈他吃兩日,也未可知。」小二道:「既如此,我央人問他討飯錢。」
yī rì qīng zǎo, shū bǎo gāng yù chū mén, zhǐ jiàn wài biān liǎng gè chuān qīng de shào nián, yíng zhe jìn lái. bù zhī wèi hé shì, qiě tīng xià huí fēn jiě.
一日清早,叔寶剛欲出門,只見外邊兩個穿青的少年,迎着進來。不知為何事,且聽下回分解。