strong shā dí ràng lǐ mì fù yǒu luàn gōng fēi táng gōng qǐ bīng strong
殺翟讓李密負友 亂宮妃唐公起兵
cí yuē:
詞曰:
róng huá zì shì tān fū ěr, dé shī àn xiāng chóu. liàn liàn yíng tóu, yíng yíng wō jiǎo, hé shì néng xiū? jī yuán xiāng zuǒ, tán xiào jiàn jǐ, zūn zǔ jǔ gē máo. gōng míng ān zài? yī duī bái gǔ, sān chǐ huāng qiū.
榮華自是貪夫餌,得失暗相酬。戀戀蠅頭,營營蝸角,何事能休?機緣相左,談笑劍戟,樽俎沮戈矛。功名安在?一堆白骨,三尺荒丘。
yòu diào qīng shān shī
右調「青衫濕」
tiān dì jiān liǎng jié rén de shén duō: chù qióng kùn luò mò zhī shí, gòng tán xīn xíng shì, jué hòu kuān yǒu qíng, chūn fēng sì hǎi. zhì fù guì quán héng zhī jì, qí lì xīn zuò shì, yǔ qián xiāng wéi, shí shí yào fáng rén suàn jì tā, kè kè kǒng zì jǐ diē xià lái. zhè gè máo bìng, shí rén jiǔ fàn. zǒng yīn tiān fù zhī xìng, jiàn shí xué wèn, zhǐ de dào zhè gè dì wèi. zài shuō qín shū bǎo zài dà hǎi sì, jiāng zhāng xū tuó bìng táng fán èr rén chóng xīn bìn liàn, zé dì ān zàng, zuò jǐ rì dào chǎng rán hòu tóng dān xióng xìn luó shì xìn qǐ xíng, gǎn dào kāng chéng, yǔ lǐ mì wáng bó dāng zhòng rén xiāng huì le, xù jiù qìng xīn, hǎo bù kuài huó. qín shū bǎo quàn lǐ mì yòng qīng qí xí qǔ dōng dōu yǐ wèi gēn běn, rán hòu xú dìng sì fāng. dí ràng suì yī jì, lìng tóu mù péi shū fāng dài lǐng shù gè líng lì rén yì, qián wǎng dǎ tàn shān lín xiǎn zǔ, guān liáng bīng mǎ bù yì bèi rén jué chá, ná zhù sān gè, zhī shì dí ràng jiān xì, jiě liú shǒu yǔ wén dōu fǔ zhōng kān wèn, jiāng lái zhǎn shǒu zhǐ táo dé péi shū fāng liǎng sān gè huí lái, yī fān jī tàn, dào zuò le dōng dōu tiān bīng yù bèi fáng shǒu. hái kuī lǐ mì tīng le qín shū bǎo, tóng chéng zhī jié luó shì xìn, qīng bīng yǎn xí, qiāo qiāo guò le yáng chéng, tōu guò le fāng shān, zhí qǔ cāng chéng. dí ràng lǐ mì lù xù dōu dào. yī gè luò kǒu cāng, bù fán gōng shǐ, yǐ wèi dí ràng suǒ jù. lǐ mì kāi cāng zhèn jì, sì fāng bǎi xìng, dōu lái guī fù. suí cháo shì dài fū bù dé yì zhě, cháo sàn dài fū shí dé ruì sù chéng lìng zǔ jūn yàn, yì lái xiāng cóng. shí dōng dōu zǎo yǐ tàn zhī, yuè wáng dòng chuán zhǐ chà hǔ bì láng jiāng liú rén gōng guāng lù shǎo qīng fáng wéi, mù bīng èr wàn wǔ qiān, chāi rén zhī huì hé nán tǎo bǔ dà shǐ péi rén jī, qián hòu jiā gōng, huì shī cāng chéng. bù yì lǐ mì yòu zǎo liào dìng, bō jīng bīng wǔ zhī, bǎ suí bīng shā dé dà bài, liú rén gōng fáng wéi jǐn táo de xìng mìng péi rén jī wén dé dōng dōu bīng bài, dùn bīng bù jìn. lǐ mì shēng míng, zì cǐ yì zhèn.
天地間兩截人的甚多:處窮困落寞之時,共談心行事,覺厚寬有情,春風四海。至富貴權衡之際,其立心做事,與前相違,時時要防人算計他,刻刻恐自己跌下來。這個毛病,十人九犯。總因天賦之性,見識學問,只得到這個地位。再說秦叔寶在大海寺,將張須陀並唐、樊二人重新殯殮,擇地安葬,做幾日道場;然後同單雄信、羅士信起行,趕到康城,與李密、王伯當眾人相會了,敘舊慶新,好不快活。秦叔寶勸李密用輕騎襲取東都以為根本,然後徐定四方。翟讓遂依計,令頭目裴叔方帶領數個伶俐人役,前往打探山林險阻,關梁兵馬;不意被人覺察,拿住三個,知是翟讓奸細,解留守宇文都府中勘問,將來斬首;止逃得裴叔方兩三個回來,一番緝探,倒作了東都添兵預備防守。還虧李密聽了秦叔寶,同程知節、羅士信,輕兵掩襲,悄悄過了陽城,偷過了方山,直取倉城。翟讓、李密陸續都到。一個洛口倉,不煩弓矢,已為翟讓所據。李密開倉賑濟,四方百姓,都來歸附。隋朝士大夫不得意者,朝散大夫時德睿、宿城令祖君彥,亦來相從。時東都早已探知,越王侗傳旨差虎賁郎將劉仁恭、光祿少卿房囗,募兵二萬五千,差人知會河南討捕大使裴仁基,前後夾攻,會師倉城。不意李密又早料定,撥精兵五支,把隋兵殺得大敗,劉仁恭、房囗僅逃得性命;裴仁基聞得東都兵敗,頓兵不進。李密聲名,自此益振。
dí ràng de jūn shī jiǎ xióng, jiàn lǐ mì ài rén xià shì, chà shí yǔ tā xiāng jié. dí ràng yù zì lì wèi wáng, xióng bo shù hōng tā shuō bù jí, gāi fǔ lǐ mì, shuō dào: tā shì xiāo shān gōng, jiāng jūn xìng dí dí wèi zé, pú dé zé ér shēng, shù gāi rú cǐ. yòu mín jiān yáo yán dào: táo lǐ zǐ, huáng hòu rào yáng zhōu, wǎn zhuǎn huā yuán lǐ. wù làng yǔ, shuí dào xǔ. táo lǐ zǐ, shì shuō de táo zǒu lǐ shì zhī zǐ huáng hòu èr jù, shuō suí zhǔ zài yáng zhōu wǎn zhuǎn bù huí mò làng yǔ, shuí dào xǔ, shì gè mì zì. yīn cǐ dí ràng yǔ zhòng jì yì, tuī zūn lǐ mì wèi wèi gōng, shè tán jí wèi, chēng yǒng píng yuán nián, dà shè xíng wén chēng yuán shuài fǔ, bài dí ràng shàng zhù guó sī tú dōng jùn gōng, xú shì jī zuǒ xǔ wèi dà jiāng jūn, dān xióng xìn yòu xǔ wèi dà jiāng jūn, qín shū bǎo zuǒ wǔ hòu dà jiāng jūn, wáng bó dāng yòu wǔ hòu dà jiāng jūn, chéng zhī jié hòu wèi jiāng jūn, luó shì xìn biāo qí jiāng jūn, qí guó yuǎn lǐ rú guī wáng dāng rén jù hǔ bì láng jiāng, fáng yàn zǎo yuán shuài fǔ zuǒ zhǎng shǐ, bǐng yuán zhēn yòu zhǎng shǐ, rùn fǔ zuǒ sī mǎ, lián jù zhēn yòu sī mǎ. shí suí guān guī fù zhě, gǒng xiàn chái xiào hé jiān chá yù shǐ.
翟讓的軍師賈雄,見李密愛人下士,差實與他相結。翟讓欲自立為王,雄卜數哄他說不吉,該輔李密,說道:「他是蕭山公,將軍姓翟;翟為澤,蒲得澤而生,數該如此。」又民間謠言道:「桃李子,皇后繞揚州,宛轉花園裡。勿浪語,誰道許。」桃李子,是說的逃走李氏之子;皇后二句,說隋主在揚州宛轉不回;莫浪語,誰道許,是個密字。因此翟讓與眾計議,推尊李密為魏公,設壇即位,稱永平元年,大赦;行文稱元帥府,拜翟讓上柱國司徒東郡公,徐世勣左詡衛大將軍,單雄信右詡衛大將軍,秦叔寶左武侯大將軍,王伯當右武侯大將軍,程知節後衛將軍,羅士信膘騎將軍,齊國遠、李如珪、王當仁俱虎賁郎將,房彥藻元帥府左長史,邴元真右長史,潤甫左司馬,連巨真右司馬。時隋官歸附者,鞏縣柴孝和監察御史。
péi rén jī suī shǒu zài hé nán, yǔ jiān chá yù shǐ xiāo huái jìng bù mù. huái jìng měi xún xìn yào hé zhà tā, shèn shì bù kān. jiǎ rùn fǔ yǔ rén jī jiù jiāo, qiào dì dào tā yíng zhōng, shuō tā tóng ér zi péi xíng yǎn, shā le xiāo huái jìng, dài lǐng quán jūn, suí jiǎ rùn nán lái jiàng wèi gōng. wèi gōng jí qí yōu lǐ, fēng rén jī shàng zhù guó hé dōng gōng, xíng yǎn shàng zhù guó jiàng jùn gōng.
裴仁基雖守在河南,與監察御史蕭懷靜不睦。懷靜每尋釁要劾詐他,甚是不堪。賈潤甫與仁基舊交,俏地到他營中,說他同兒子裴行儼,殺了蕭懷靜,帶領全軍,隨賈潤南來降魏公。魏公極其優禮,封仁基上柱國河東公,行儼上柱國降郡公。
lǐ mì lǐng zhòng jūn qǔ le huí luò cāng, dōng dōu wén shū xiàng jiāng dū gào jí. suí wáng chà jiāng dū tōng shǒu wáng shì chōng, lǐng jiāng huái jìn zú, xiàng dōng dōu lái jī. lǐ mì qiǎn jiāng dǐ zhù. qín shū bǎo qù gōng wǔ yáng, wǔ yáng jùn chéng xìng yuán, míng bǎo cáng, wén dé shū bǎo bīng zhì, máng zhào jì shì wèi zhēng jì yì, jiù shì huá shān dào shì wèi xuán chéng. tā jiàn tiān xià yǐ luàn, zhèng yīng xióng dé zhì zhī shí, suǒ yǐ réng jiù hái sú, zài bǎo cáng mù xià. bǎo cáng dào: lǐ mì bīng fēng zhèng ruì, qín qióng yīng yǒng sù zhe, běn jùn jīng bīng yòu fù dōng dōu jiù yuán, hé yǐ dǐ dí? wèi zhēng dào: lǐ mì bīng fēng, qín qióng yīng yǒng, chéng rú zūn jiào. ruò yǐ wǔ yáng xiāng kàng, shì yǐ huài tǔ sāi hé. míng gōng hái xū shàn jì, yǐ quán yī chéng mín shì. bǎo cáng dào: yǒu hé shàn jì! zhǐ yǒu guī fù, yǐ quán yī chéng. zú xià kě sù jù jiàng jiān, fù jūn qián yī xíng. shū bǎo bīng dào, dé yǔ wèi xuán chéng xiāng jiàn, gù rén xiāng yù, fèn wài xīn xǐ, xiào duì xuán chéng dào: dì dāng rì yǐ liào xiān shēng duàn bù yǐ huáng guān zhōng, guǒ rán! yīn wèn wǔ yáng xiāo xī. wèi zhēng dào: jùn chéng yuán bǎo cáng, dù dé shùn tiān, yuàn quán chéng guī fù, bù fán gù rén bīng rèn. shū bǎo dào: zhè shì xiān shēng zàn xiāng zhī lì, kě fù wèi gōng huī xià, jìn cǐ jiàng jiān. liú yǐn zhàng zhōng xù kuò. shū bǎo yòu zuò yī gè bǐng qǐ, shuō wèi zhēng yǒu wáng zuǒ zhī cái, kān jū wéi wò, yào wèi gōng zhòng yòng. yīn cǐ wèi gōng dé qióng jiàn qǐ, suì liú zhēng zuò yuán shuài fǔ wén xué cān jūn jì shì. yuán bǎo cáng wèi wèi sà zǒng guǎn.
李密領眾軍取了回洛倉,東都文書向江都告急。隋王差江都通守王世充,領江淮勁卒,向東都來擊。李密遣將抵住。秦叔寶去攻武陽,武陽郡丞姓元,名寶藏,聞得叔寶兵至,忙召記室魏徵計議,就是華山道士魏玄成。他見天下已亂,正英雄得志之時,所以仍就還俗,在寶藏幕下。寶藏道:「李密兵鋒正銳,秦瓊英勇素著,本郡精兵又赴東都救援,何以抵敵?」魏徵道:「李密兵鋒,秦瓊英勇,誠如尊教。若以武陽相抗,似以壞土塞河。明公還須善計,以全一城民士。」寶藏道:「有何善計!只有歸附,以全一城。足下可速具降箋,赴軍前一行。」叔寶兵到,得與魏玄成相見,故人相遇,分外欣喜,笑對玄成道:「弟當日已料先生斷不以黃冠終,果然!」因問武陽消息。魏徵道:「郡丞元寶藏,度德順天,願全城歸附,不煩故人兵刃。」叔寶道:「這是先生贊襄之力,可赴魏公麾下,進此降箋。」留飲帳中敘闊。叔寶又做一個稟啟,說魏徵有王佐之才,堪居帷幄,要魏公重用。因此魏公得瓊薦啟,遂留征做元帥府文學參軍記室。元寶藏為魏卅總管。
jīn shuō dí ràng, běn shì yī gè yī yǒng zhī fū, wú shén móu lüè. chū shí zài qún dào zhōng, zì dào shì yīng xióng jí jiàn lǐ mì zú zhì duō móu, zhàn shèng gōng qǔ, yě jiù jué dé bù jí. yòu tīng le jiǎ xióng lǐ zǐ yīng yī gān rén, jìng ràng lǐ mì dú zūn, zì jǐ gān xīn jū xià. hòu lái kàn rén qū chéng, kàn tā wēi quán, què yǒu bù gān zhī yì. hái yǒu gè xiōng dí hóng, bài shàng zhù guó xíng yáng gōng, gèng shì yī gè cū rén, tā dào: shì wǒ jiā quán bǐng, yuán hé qīng yǔ le rén, fǎn zài tā hóu xià qǔ qì? yòu yǒu yī bān mù xià, jiàn lǐ mì zhè gàn liáo shǔ xìng tóu, zì jǐ chù le lěng jú, yě bù miǎn yàng yàng shēng chū shì lái. suǒ yǐ gǔ rén yún: wù bì xiān fǔ yě, ér hòu chóng shēng zhī. shí ruò yǒu rén zài nèi diào tíng, yě kě wú shì zhēng nài dān xióng xìn suī shì liǎng biān hǎo de, què shì yī tiáo zhí hàn wáng bó dāng qín shū bǎo chéng zhī jié, zhǐ yǔ lǐ mì jiāo hòu xú shì jī shì yǒu jīng wěi de, pà zài lǐ tóu diào tíng rě huò.
今說翟讓,本是一個一勇之夫,無甚謀略。初時在群盜中,自道是英雄;及見李密足智多謀,戰勝攻取,也就覺得不及。又聽了賈雄、李子英一干人,竟讓李密獨尊,自己甘心居下。後來看人趨承,看他威權,卻有不甘之意。還有個兄翟弘,拜上柱國滎陽公,更是一個粗人,他道:「是我家權柄,緣何輕與了人,反在他喉下取氣?」又有一班幕下,見李密這干僚屬興頭,自己處了冷局,也不免怏怏生出事來。所以古人云:物必先腐也,而後蟲生之。時若有人在內調停,也可無事;爭奈單雄信雖是兩邊好的,卻是一條直漢;王伯當、秦叔寶、程知節,只與李密交厚;徐世勣是有經緯的,怕在裡頭調停惹禍。
yī rì, dí ràng bǎ gè xīn guī fù lǐ mì de bǐ líng cì shǐ cuī shì shū, yào tā de qián, jiāng lái huí le. lǐ mì lái qǔ bù fàng. yuán shuài fǔ jì shì xíng yì qī, jiào tā lái xià qí, dào chí, zhàng le bā shí. fáng yàn zǎo pò rǔ nán huí, dí ràng wèn tā yào jīn bǎo dào: nǐ zěn zhǐ yǔ wèi gōng bù yǔ wǒ? wèi gōng shì wǒ lì de, hòu biān shì wèi kě zhī. yīn cǐ fáng yàn zǎo xíng yì qī, tóng sī mǎ zhèng quán, quàn lǐ mì jiǎn chú dí ràng, lǐ mì dào: xiǎng wǒ dāng chū, shí kuī tā tuō miǎn dà huò, shì wǒ gōng chén jīn jù rán tú hài, rén bù zhī tā bào lì, fǎn dào wǒ bèi yì jí xián, rén bù píng wǒ, zhè duàn rán bù kě. hū yòu xiǎng: dí ràng shì gè hàn zi, dàn kǒng jiǔ hòu bèi tā shǒu xià rén káng bāng huài le, yě shì zhǒu yè zhī huàn. zhèng tǐng dào: dú shé shì shǒu, zhuàng shì jiě wàn, yīng xióng zuò shì, bù gù xiǎo míng xiǎo yì. jīn tān néng róng zhī xū míng, shòu zhū yí zhī shí huò, hái kǒng shì qí wú jí. fáng yàn zǎo dào: dí sī tú chí yí bù jué, míng gōng dé yǒu jīn rì míng gōng yì rú cǐ chí yí, bì wèi suǒ xiān. míng gōng dà yì, yǐ wèi tā cū rén, bù shàn móu rén. bù zhī cū rén, dǎn dà shǒu hěn, zuò shì zuì dú. lǐ mì dào: zhū jūn zhè děng shàn wèi wǒ móu, xū chū wàn quán.
一日,翟讓把個新歸附李密的鄙陵刺史崔世樞,要他的錢,將來回了。李密來取不放。元帥府記室刑義期,叫他來下棋,到遲,杖了八十。房彥藻破汝南回,翟讓問他要金寶道:「你怎只與魏公不與我?魏公是我立的,後邊事未可知。」因此房彥藻、刑義期,同司馬鄭顴,勸李密剪除翟讓,李密道:「想我當初,實虧他脫免大禍,是我功臣;今遽然圖害,人不知他暴戾,反道我背義嫉賢,人不平我,這斷然不可。」忽又想:「翟讓是個漢子,但恐久後被他手下人扛幫壞了,也是肘腋之患。」鄭頲道:「毒蛇螫手,壯士解腕,英雄作事,不顧小名小義。今貪能容之虛名,受誅夷之實禍,還恐噬臍無及。」房彥藻道:「翟司徒遲疑不決,明公得有今日;明公亦如此遲疑,必為所先。明公大意,以為他粗人,不善謀人。不知粗人,膽大手狠,作事最毒。」李密道:「諸君這等善為我謀,須出萬全。」
cì rì lǐ mì zhì jiǔ, qǐng dí ràng bìng dí hóng dí hóu péi rén jī hǎo xiào dé tóng yàn, lǐ mì fù fù jiāng shì, xū dōu chū yíng wài cì hou, zhǐ liú jǐ gè zài cǐ fú yì. zhòng rén dōu tuì, zhǐ shèng fáng yàn zǎo zhèng tǐng shù rén. chén shè jiǔ xí, dí ràng sī mǎ fǔ wáng rú xìn yǔ zuǒ yòu hái zài, fáng yàn zǎo xiàng qián bǐng dào: tiān hán, sī tú hù cóng, qǐng yǔ kào shǎng. lǐ mì dào: kě bèi yǔ jiǔ shí. zuǒ yòu hái wèi gǎn qù, dí ràng dào: yuán shuài jì yǒu kào shǎng, nǐ děng kě qù guān lǐng. zhòng rén kòu xiè ér chū, zhǐ yǒu lǐ mì huī xià zhuàng shì cài jiàn dé, dài dāo zhàn lì. xián huà zhī shí, lǐ mì dào: jìn lái dé jǐ zhāng hǎo gōng, kě yǐ bǎi fā bǎi zhòng. jiào qǔ lái sòng yǔ liè wèi kàn. xiān sòng yǔ dí ràng, dào shì bā shí gōng. dí ràng dào: zhǐ yǒu liù shí, wǒ shì yī kāi. lí zuò chě yī gè mǎn yuè, gōng cái mǎn, zǎo bèi cài jiàn dé bá chū dāo, zhào nǎo hòu pī dào zài dì, hǒu shēng rú niú, kě lián bǎi zhàn yīng xióng, qǐng kè mìng xiāo sān chǐ! shí dān xióng xìn xú mào gōng qí guó yuǎn lǐ rú guī bǐng yuán zhēn wǔ rén, zài jiǎ sī mǎ shǔ zhōng fù yàn huì, zhèng zài xián bēi tán xiào zhī shí, zhǐ jiàn xiǎo xiào jìn lái bào dào: sī tú dí yé, bèi yuán shuài kǎn le. xióng xìn jiàn shuō, chī le yī jīng, yī zhī bēi zi luò zài dì shàng dào: zhè shì shén me yuán gù! jiù shì tā xìng zi bào lì, yě gāi kuān shù tā, xiǎng dāng chū tóng zài wǎ gǎng qǐ yì zhī shí, qǐ zhī yǒu jīn rì? bǐng yuán zhēn dào: zì gǔ shuō liǎng xióng bù bìng qī, cǐ shì wǒ jiǔ yǐ liào qí bì yǒu. xú mào gōng dào: mù qián jǔ shì zhī rén, nà gè rèn zì jǐ shì cí de? zhǐ kě xī. lǐ rú guī dào: kě xī nà gè? mào gōng dào: bù kě xī dí xiōng, zhǐ kě xī lǐ dà gē. jiǎ rùn fǔ diǎn tóu huì yì.
次日李密置酒,請翟讓並翟宏、翟侯、裴仁基、郝孝德同宴,李密咐咐將士,須都出營外伺候,只留幾個在此服役。眾人都退,只剩房彥藻、鄭頲數人。陳設酒席,翟讓司馬府王儒信與左右還在,房彥藻向前稟道:「天寒,司徒扈從,請與犒賞。」李密道:「可倍與酒食。」左右還未敢去,翟讓道:「元帥既有犒賞,你等可去關領。」眾人叩謝而出,只有李密麾下壯士蔡建德,帶刀站立。閒話之時,李密道:「近來得幾張好弓,可以百發百中。」叫取來送與列位看。先送與翟讓,道是八石弓。翟讓道:「只有六石,我試一開。」離坐扯一個滿月,弓才滿,早被蔡建德拔出刀,照腦後劈倒在地,吼聲如牛,可憐百戰英雄,頃刻命消三尺!時單雄信、徐懋功、齊國遠、李如珪、邴元真五人,在賈司馬署中赴宴會,正在銜杯談笑之時,只見小校進來報道:「司徒翟爺,被元帥砍了。」雄信見說,吃了一驚,一隻杯子落在地上道:「這是什麼緣故!就是他性子暴戾,也該寬恕他,想當初同在瓦崗起義之時,豈知有今日?」邴元真道:「自古說兩雄不並棲,此事我久已料其必有。」徐懋功道:「目前舉事之人,那個認自己是雌的?只可惜。」李如珪道:「可惜那個?」懋功道:「不可惜翟兄,只可惜李大哥。」賈潤甫點頭會意。
zhèng zài yì lùn zhī shí, jiàn shǒu xià jìn lái shuō: wài biān yǒu yī gù rén, shuō shì yào huì lǐ yé de. lǐ rú guī zǒu chū qù, xié zhe yī gè rén de shǒu lái, shuō dào: dān èr gē, yòu shì yī gè bù rèn dé de zài zhè lǐ. xióng xìn qǐ shēn yī rèn, yuán lái shì dù rú huì, dà jiā tōng míng xù lǐ guò le. dù rú huì duì xú mào gōng dào: jiǔ yǎng xú xiōng dà cái, wú yóu shí jīng, jīn rì yī jiàn, zú wèi píng shēng. xú mào gōng dào: dì qián wǎng zhài zhōng wù liú wén jìng xiōng, shèng chēng wú xiōng wén zhāng jīng jì, cái shí mǐn dá, shì suǒ hǎn yǒu. jīn rì dào cǐ, dì dāng tuì bì sān shè yǐ! xióng xìn dào: kè míng xiōng, hái shì zhuō zhōu zhāng gōng jǐn chù huì zhe, zhí zhì rú jīn, bù dé xiāng wù, shǐ dì bèi shí cháng xiǎng niàn. jīn rì shén fēng chuī dé dào cǐ? dù rú huì dào: dì ǒu rán zài cǐ jīng guò, yào huì shū bǎo xiōng bù xiǎng tā lǐng bīng lí yáng qù le. yīn dǎ tīng rú guī xiōng zài zhè lǐ, gù cǐ lái wàng wàng, nà xiǎo dé dān èr gē yǔ zhū wèi xián háo, duō zài zhè lǐ. suǒ yǐ wèi gōng bù duō jǐ shí, gàn chū zhè bān dà shì yè lái, jiāng lái lín gé gōng xūn, dōu bèi zhū xiōng zhàn jǐn le. dān xióng xìn kuì rán zhǎng tàn dào: rén shì fǒu tài, fǎn fù wú cháng, shuō shén lín gé gōng xūn. wén xiōng chū shì suí jiā, wèi wēn chéng wèi, wèi hé shì bèi chù? rú huì dào: sì fāng rǎo rǎng zhī qiū, liàn cǐ shēng dǒu zhī fèng, bèi jiān lì zuò mǎ niú, qǐ chéng dà qì zhī rén? dà jiā yòu shuō le xiē xián huà, cí bié qǐ shēn.
正在議論之時,見手下進來說:「外邊有一故人,說是要會李爺的。」李如珪走出去,攜着一個人的手來,說道:「單二哥,又是一個不認得的在這裡。」雄信起身一認,原來是杜如晦,大家通名敘禮過了。杜如晦對徐懋功道:「久仰徐兄大才,無由識荊,今日一見,足慰平生。」徐懋功道:「弟前往寨中晤劉文靜兄,盛稱吾兄文章經濟,才識敏達,世所罕有。今日到此,弟當退避三舍矣!」雄信道:「克明兄,還是涿州張公謹處會着,直至如今,不得相晤,使弟輩時常想念。今日甚風吹得到此?」杜如晦道:「弟偶然在此經過,要會叔寶兄;不想他領兵黎陽去了。因打聽如珪兄在這裡,故此來望望,那曉得單二哥與諸位賢豪,多在這裡。所以魏公不多幾時,干出這般大事業來,將來麟閣功勳,都被諸兄占盡了。」單雄信喟然長嘆道:「人事否泰,反覆無常,說甚麟閣功勳。聞兄出仕隋家,為溫城尉,為何事被黜?」如晦道:「四方擾攘之秋,戀此升斗之俸,被奸吏作馬牛,豈成大器之人?」大家又說了些閒話,辭別起身。
lǐ rú guī lā dù rú huì qí guó yuǎn dào zì yù, shè jiǔ yáo xì zhuó. dù rú huì dào: dì gāng cái zài shuài fǔ mén shǒu jīng guò, jiàn rén duō shēng zá, bù zhī yǒu hé shì? qí guó yuǎn kǒu zhí shuō dào: méi shén me dà shì, bù guò shuài fǔ shā le yī gè rén. dù rú huì dào: shā le shén rén? lǐ rú guī zhǐ de jiāng lǐ mì yǔ dí ràng bù mù, yǐ zhì jīn rì shā hài. dāng chū zài wǎ gǎng shí, lǐ xuán suì dān èr gē dì yǔ qí xiōng, dōu shì dí dà gē qǐng lái, nòng chéng yī kuài, jīn tiān tīng jiàn tā zhè gè jié jú, zhòng rén xīn lǐ duō yǒu xiē bù zì zài. dù rú huì dào: guài dào shì cái xióng xìn yán sè cǎn dàn, jiàn dì jué dé lěng luò, dì dào tā zuò le guān le, yǐ cǐ gǎi cháng, bù yì yǒu xiē shì zài xīn ruò rán xuán suì zuò shì, jīn yǔ xī yì, tài jué rěn xīn. zhū xiōng kě yún shàng wèi dé suǒ, yóu zài jǐ shàng zhī nèi. qí guó yuǎn dào: wǒ men liǎng gè xiōng dì, yòu méi yǒu jiā juàn qiān dài, guāng zhe liǎng gè shēn zi, yǒu hǎo de suǒ zài, zǒu tā niáng, guǎn tā men shén me niǎo zhàng! dù rú huì dào: yǒu biàn yǒu gè suǒ zài, dàn kǒng èr xiōng bù kěn qù. èr rén qí wèn: shì hé suǒ zài? dù rú huì dào: dì jīn chūn zài jìn yáng liú wén jìng shǔ zhōng, huì jiàn chái sì chāng, yǔ dì xiāng qīn mì, shuō qǐ shū bǎo yǔ èr xiōng, dāng nián zài zhǎng ān kàn dēng, háo shuǎng yīng xióng, shèn shì jiǎng shǎng. xiǎo dé èr xiōng xiào jù shān lín, tuō dì lái mì fǎng. jí rì tā lìng yuè táng gōng yù jǔ dà shì, yào jiè zhòng zhū xiōng, bù yì shū bǎo zhèng tì xuán suì yú gōng èr xiōng tǎng cǐ dì bù shì yì, kě tóng dì qù jiàn chái xiōng tǎng dé shì chéng, yì dāng gòng yǔ fù guì. kuàng tā jiù zǐ lǐ shì mín, kuān rén dà dù, lǐ xián xià shì, xiōng děng shì jiù jiāo, zì dāng lìng yǎn xiāng dài. qí guó yuǎn dào: wǒ shì bù qù de, zài bié rén xiàng xià qǔ qì, bù rú zài shān zhài lǐ zuò qiáng dào kuài huó.
李如珪拉杜如晦、齊國遠到自寓,設酒肴細酌。杜如晦道:「弟剛才在帥府門首經過,見人多聲雜,不知有何事?」齊國遠口直說道:「沒什麼大事,不過帥府殺了一個人。」杜如晦道:「殺了甚人?」李如珪只得將李密與翟讓不睦,以至今日殺害。「當初在瓦崗時,李玄邃、單二哥、弟與齊兄,都是翟大哥請來,弄成一塊,今天聽見他這個結局,眾人心裡多有些不自在。」杜如晦道:「怪道適才雄信顏色慘澹,見弟覺得冷落,弟道他做了官了,以此改常,不意有些事在心;若然玄邃作事,今與昔異,太覺忍心。諸兄可雲尚未得所,猶在几上之內。」齊國遠道:「我們兩個兄弟,又沒有家眷牽帶,光着兩個身子,有好的所在,走他娘,管他們什麼鳥帳!」杜如晦道:「有便有個所在,但恐二兄不肯去。」二人齊問:「是何所在?」杜如晦道:「弟今春在晉陽劉文靜署中,會見柴嗣昌,與弟相親密,說起叔寶與二兄,當年在長安看燈,豪爽英雄,甚是獎賞。曉得二兄嘯聚山林,托弟來密訪。即日他令岳唐公欲舉大事,要借重諸兄,不意叔寶正替玄邃於功;二兄倘此地不適意,可同弟去見柴兄;倘得事成,亦當共與富貴。況他舅子李世民,寬仁大度,禮賢下士,兄等是舊交,自當另眼相待。」齊國遠道:「我是不去的,在別人項下取氣,不如在山寨里做強盜快活。」
zhèng shuō, mò dì lǐ yī rén chuǎng jìn lái, bǎ dù rú huì dāng xiōng niǔ zhù, shuō dào: hǎo ya, nǐ yào tì bié rén jiā zuò shì, zài zhè lǐ lái dǎ hé rén qù, chě nǐ dào shuài fǔ lǐ qù chū shǒu! dù rú huì xià dé yán sè dùn yì, qí guó yuǎn jiàn shì hǎo xiào dé, biàn dào: bù hǎo le, dà jiā sī bìng le bà! máng yào bá dāo xiāng xiàng. hǎo xiào dé fàng le shǒu, hā hā dà xiào dào: bú yào èr xiōng zháo jí, gāng cái suǒ yán, dì jǐn tīng zhī. dì xīn yì yǔ èr xiōng xiāng tóng, ruò néng qiè dài, shēng sǐ bù wàng. dì qián rì tīng jiàn wèi xuán chéng shuō, tú yù xú hóng kè xiōng, shuō zhēn zhǔ yǐ zài tài yuán, xuán suì chéng dé shén shì. rú jīn zhè yàng jǔ dòng, dí xiōng shàng rú cǐ, wǒ bèi zhēn rú bì xǐ yǐ! lǐ rú guī dào: hǎo xiōng yì lùn shuǎng kuài, dàn wǒ men zěn yàng gè qù fǎ? hǎo xiào dé dào: zhè gè bù nán. gāng cái shào mǎ lái bào, shuō wáng shì chōng lǐng bīng dào luò běi, wèi gōng míng rì bì yào fā bīng, dào nà shí èr xiōng bú yào guǎn tā chéng bài, lǐng le yī zhī bīng, jìng tóu zōu xiàn qù, nà gè lái zhuī nǐ? lǐ rú guī dào: miào. hǎo xiào dé wèn dù rú huì dào: xiōng cǐ qù jiāng yù hé wǎng? rú huì dào: cǐ kè guī yù, míng rì yī zǎo dòng shēn, jí wǎng jǐng yáng qù yǐ! xiào dé yòu wèn dào: zūn yù xià hé chù? rú huì dào: nán mén wài xú hán huī jiā. xiào dé gǒng yī gǒng shǒu jìng zì qù le. dù rú huì jiàn xiào dé cí qù, xīn zhōng hú yí, yǔ qí lǐ èr rén dīng níng le jǐ jù, yě biàn cí bié chū mén. bǐ jí rú huì dào yù shí, hǎo xiào dé suí le liǎng gè bàn dāng, zǎo xiān dào le xú jiā diàn lǐ le. dù rú huì jiàn hǎo xiào dé ān mǎ xíng náng qí bèi, bù shèng guài yì dào: xiōng hé yù qù zhī sù? hǎo xiào dé dào: wèi gōng xìng duō yí cāi, chí zé yǒu biàn. dì zhī shuài fǔ yǒu zhǐ, míng rì wǔ gǔ qí jiāng, jiù yào fā bīng le, cǐ kè wǎng tóu lǐ zǒu qù wèi tuǒ. dà jiā zài diàn yòng le yè shàn, shōu shí shàng lù, wǎng jìn yáng jìn fā.
正說,驀地里一人闖進來,把杜如晦當胸扭住,說道:「好呀,你要替別人家做事,在這裡來打合人去,扯你到帥府里去出首!」杜如晦嚇得顏色頓異,齊國遠見是郝孝德,便道:「不好了,大家廝並了罷!」忙要拔刀相向。郝孝德放了手,哈哈大笑道:「不要二兄着急,剛才所言,弟盡聽知。弟心亦與二兄相同,若能挈帶,生死不忘。弟前日聽見魏玄成說,途遇徐洪客兄,說真主已在太原,玄邃成得甚事。如今這樣舉動,翟兄尚如此,我輩真如敝屣矣!」李如珪道:「郝兄議論爽快,但我們怎樣個去法?」郝孝德道:「這個不難。剛才哨馬來報,說王世充領兵到洛北,魏公明日必要發兵,到那時二兄不要管他成敗,領了一支兵,竟投鄒縣去,那個來追你?」李如珪道:「妙。」郝孝德問杜如晦道:「兄此去將欲何往?」如晦道:「此刻歸寓,明日一早動身,即往景陽去矣!」孝德又問道:「尊寓下何處?」如晦道:「南門外徐涵暉家。」孝德拱一拱手竟自去了。杜如晦見孝德辭去,心中狐疑,與齊、李二人叮嚀了幾句,也便辭別出門。比及如晦到寓時,郝孝德隨了兩個伴當,早先到了徐家店裡了。杜如晦見郝孝德鞍馬行囊齊備,不勝怪異道:「兄何欲去之速?」郝孝德道:「魏公性多疑猜,遲則有變。弟知帥府有旨,明日五鼓齊將,就要發兵了,此刻往頭裡走去為妥。」大家在店用了夜膳,收拾上路,往晉陽進發。
xíng le jǐ rì, lái dào shuò zhōu wǔ yáng cūn dì fāng, yī gè dà cūn luò lǐ. shí zhí zhòng dōng, xuě huā piāo piāo, jiàn shù yǐng lǐ yī gè jiǔ lián tiāo chū. hǎo xiào dé dào: kè míng xiōng, wǒ men zhè lǐ chī sān bēi jiǔ zài zǒu rú hé? dù rú huì dào: shǐ de. dào le diàn mén shǒu, liǎng rén xià mǎ jìn diàn zuò dìng. diàn jiā pěng shàng jiǔ yáo. chī le xiē miàn bǐng hé huǒ jiǔ, ěr biān zhǐ tīng dé dīng dīng dāng dāng, qiāo chuí shēng xiǎng liǎng rén bǎ shēng kǒu zài nà lǐ shàng liào, zhuǎn guò wān tóu, zhǐ jiàn dà shù xià yī gè dà tiě zuō fang, sān sì gè rén dōu zài nà lǐ rè hōng hōng dǎ tiě. shù dǐ xià yī zhāng zhuō zi, bǎi zhe yī pán niú ròu, yī pán zhì é, yī pán mó mó. miàn nán bǎn dèng shàng, zuò zhe yī dà hàn, shēn zhǎng jiǔ chǐ, bǎng kuò èr tíng, mǎn bù hú xū, miàn rú tiě sè, mù ruò lǎng xīng, wēi fēng lǐn lǐn, qì yǔ áng áng. zuǒ yòu zuò zhe liǎng gè rén, yī rén zhí zhe hú, yī rén pěng zhe wǎn, mǎn mǎn de zhēn shàng, fèng yǔ dà hàn. nà dà hàn yě bù tuī cí, dà jǔ dà jué, páng ruò wú rén. yī lián chī le shí lái wǎn jiǔ, hū xiān rán dà xiào dào: rén jiā jiè zhài, xiàng fù hù nuó yí, nǐ èr xiōng fǎn yào qióng rén suǒ qǔ rén jiā jiè zhài, shì zhài zhǔ xiě wén quàn yuē, nǐ èr xiōng fǎn yào fàng zhǔ shū tiē qì, qǐ bú shì guài shì? yòu shǒu nà rén shuō dào: yòu bú yào xiōng yī lí yín zi, zhǐ qiú yī gè tiě zǐ, biàn jiù le wǒ de xìng mìng le. rú fēi yòu zhēn shàng jiǔ lái. nà dà hàn dào: jì rú cǐ shuō, kuài qǔ zhǐ bǐ lái, dài wǒ xiě le zài chī jiǔ, shěng de chī zuì le jiǔ, xiě dé bù hǎo. èr rén jiàn shuō, máng xiàng xiōng qián qǔ chū yī fú hóng jiān lái, yī rén jìn wū lǐ qǔ bǐ yàn, fàng zài zhuō shàng. yòu shǒu nà rén, biàn kē xià tóu qù. nà dà hàn dào: mò bài mò bài, dài wǒ xiě jiù shì. ná qǐ bǐ lái, biàn dào: jiào wǒ zěn yàng xiě, kuài niàn chū lái! nà liǎng gè dào: zhǐ xiě shàng wèi chí gōng zhī qǔ kù yín wǔ bǎi liǎng zhèng, dà yè shí èr nián shí yī yuè èr rì piào gěi. dà hàn tí qǐ bǐ lái, rú mìng zhí shū wán le, bǎ bǐ zhì zhuō shàng, yòu hā hā dà xiào, ná qǐ jiǔ lái, yī yǐn ér jǐn, yě bù xiè shēng, jìng duó jìn duì mén zuō fang lǐ qù le. yòu qù shōu shí le bēi pán, mǎn miàn xīn xǐ, xiàng dōng ér xíng. dù rú huì qū jìn qián jǔ shǒu wèn dào: èr xiōng zhǎng, fāng cái nà gè dà hàn, shì hé děng yàng rén, èr xiōng zhè bān jìng tā? yī gè dá dào: tā xìng wèi chí míng gōng, zì jìng dé, mǎ yì rén shì. tā yǒu èr sān qiān jīn lǚ lì, néng shǐ yī gēn hún tiě dān biān, yě céng dú guò shī shū, wèi le kǎo shì bù dì, jiàn sì fāng rǎo rǎng, bù kěn qīng shēn chū shì. tā zǔ shàng yuán shì gè tiě zuō fang, yīn xián zhù zài jiā, kāi zhè zuō fang guò huó. dù rú huì dào: gāng cái èr xiōng qiú tā tiē ér, zuò shén me? èr rén dào: zhè gè huà zhǎng, bù biàn gào sù, qǐng bié le. dù rú huì jiàn zhè yī tiáo hǎo hàn, shàng wú rén yòng tā, yào xiǎng zhù zài zhè gè cūn lǐ, pán huán jǐ rì, jié shí tā jiàn yú táng gōng. wú nài hǎo xiào dé cuī cù shàng lù, yòu jiàn bàn dāng qiān zhe shēng kǒu lái xún, zhǐ de shàng mǎ, xīn zhōng yǒu yī gè wèi chí gōng bà le. zhèng shì:
行了幾日,來到朔州舞陽村地方,一個大村落里。時值仲冬,雪花飄飄,見樹影里一個酒帘挑出。郝孝德道:「克明兄,我們這裡吃三杯酒再走如何?」杜如晦道:「使得。」到了店門首,兩人下馬進店坐定。店家捧上酒肴。吃了些麵餅和火酒,耳邊只聽得叮叮噹噹,敲捶聲響;兩人把牲口在那裡上料,轉過灣頭,只見大樹下一個大鐵作坊,三四個人都在那裡熱烘烘打鐵。樹底下一張桌子,擺着一盤牛肉,一盤炙鵝,一盤饃饃。面南板凳上,坐着一大漢,身長九尺,膀闊二停,滿部鬍鬚,面如鐵色,目若朗星,威風凜凜,氣宇昂昂。左右坐着兩個人,一人執着壺,一人捧着碗,滿滿的斟上,奉與大漢。那大漢也不推辭,大咀大嚼,旁若無人。一連吃了十來碗酒,忽掀髯大笑道:「人家借債,向富戶挪移,你二兄反要窮人索取;人家借債,是債主寫文券約,你二兄反要放主書帖契,豈不是怪事?」右手那人說道:「又不要兄一厘銀子,只求一個帖子,便救了我的性命了。」如飛又斟上酒來。那大漢道:「既如此說,快取紙筆來,待我寫了再吃酒,省得吃醉了酒,寫得不好。」二人見說,忙向胸前取出一幅紅箋來,一人進屋裡取筆硯,放在桌上。右手那人,便磕下頭去。那大漢道:「莫拜莫拜,待我寫就是。」拿起筆來,便道:「叫我怎樣寫,快念出來!」那兩個道:「只寫上尉遲恭支取庫銀五百兩正,大業十二年十一月二日票給。」大漢題起筆來,如命直書完了,把筆擲桌上,又哈哈大笑,拿起酒來,一飲而盡,也不謝聲,竟踱進對門作坊里去了。又去收拾了杯盤,滿面欣喜,向東而行。杜如晦趨近前舉手問道:「二兄長,方才那個大漢,是何等樣人,二兄這般敬他?」一個答道:「他姓尉遲名恭,字敬德,馬邑人氏。他有二三千斤膂力,能使一根渾鐵單鞭,也曾讀過詩書,為了考試不第,見四方擾攘,不肯輕身出仕。他祖上原是個鐵作坊,因閒住在家,開這作坊過活。」杜如晦道:「剛才二兄求他帖兒,做什麼?」二人道:「這個話長,不便告訴,請別了。」杜如晦見這一條好漢,尚無人用他,要想住在這個村里,盤桓幾日,結識他薦於唐公。無奈郝孝德催促上路,又見伴當牽着牲口來尋,只得上馬,心中有一個尉遲恭罷了。正是:
dàn shí yīng xióng miàn, xiāng kàn niàn bù wàng.
但識英雄面,相看念不忘。
rú jīn què shuō táng gōng lǐ yuān, zì cóng chù wǔ suí zhǔ, kuī dé nà nǚ xù chái shào, bù xī zhēn zhū bǎo wán, jié jiāo le suí zhǔ yī bān nìng chén, yíng qiú dào tài yuán lái zhǐ qiú miǎn huò, nà yǒu xīn tú tiān xià. tā yǒu sì gè ér zi: zhǎng de jiào zuò jiàn chéng, shì gè xún cháng gōng zǐ, xiān yī jùn mǎ, dān jiǔ yú sè sān zi xuán bà, zǎo zú sì zǐ yuán jí, jí shì jī móu jiǎo huá, què yě bù shì bà wáng zhī cái zhǐ yǒu cì yú shì mín, shì zài yǒng fú sì shēng xià de, nián sì suì shí, yǒu shū shēng jiàn ér yì zhī yuē: lóng fèng zhī zī, tiān rì zhī biǎo, nián zhì ruò guàn, bì néng jì shì ān mín. yán bì ér qù. táng gōng jù qí yǔ xiè, shǐ rén yù zhuī shā zhī, ér bù zhī qí suǒ wǎng, yīn yǐ wèi shén, cǎi qí yǔ, míng yuē shì mín. zì xiǎo cōng míng tiān zòng, shí liàng yì rén. jiāng mén zhī zǐ, bīng shū wǔ yì, zì shì cháng shì gèng xǐ de shì shū shǐ, hǎo de shì jié jiāo. gōng zǐ jiā bù nán huī jīn rú tǔ, tā zhǐ shì jiāng lái jié kè, qīng cái hǎo shì zhī míng, yuǎn jìn gòng wén. zuì xiāng yǔ de yī gè shì wǔ gōng rén shì, xìng liú míng wén jìng, xiàn wèi jìn yáng lìng. cǐ rén bǎo yǒu zhì móu, cái jiān wén wǔ. yòu yǒu chí yáng liú hóng jī, qī zú zhǎng sūn shùn dé, dōu shì wǔ yǒng jué lún, bù shì rú jīn wán wà zhī zǐ, jiàn tiān xià huāng huāng, shì zhēn zhǔ zhī zī, sī zì yǐ hàn gāo zì mìng. huì lǐ mì fǎn, liú wén jìng yīn zuò lǐ mì yīn shǔ, xì tài yuán yù, shì mín sī rù yù zhōng shì zhī. wén jìng xǐ, yǐ yán tiāo zhī dào: jīn tiān xià dà luàn, fēi tāng wǔ gāo guāng zhī cái, bù néng dìng yě. shì mín dào: ān zhī qí wú rén, dàn bù shí rén ěr. wǒ lái kàn rǔ zhě, fēi bǐ ér nǚ zǐ zhī qíng, yǐ niàn dào xiāng gé, yù yǔ jūn jì yì dà shì ěr. wén jìng dào: jīn suí zhǔ xún xìng jiāng huái, bīng tián hé luò, lǐ mì wéi dōng zhě, dào zéi fú jié, dà lián zhōu xiàn, xiǎo zǔ shān zé, dài yǐ wàn shù. dāng cǐ zhī jì, yǒu zhēn zhǔ qū ér yòng zhī, tóu jī gòu huì, zhèn bì yī hū, sì hǎi bù nán dìng yǐ. jīn tài yuán bǎi xìng jiē bì dào rù yú chéng nèi, wén jìng wèi lìng shù nián, shú shí háo jié zhī shì, yī dàn shōu jí, kě dé shù shí wàn rén jiā yǐ zūn gōng suǒ zhǎng zhī bīng, fù jiā shù wàn, yī lìng zhī xià, shuí bù yuàn cóng? yǐ cǐ chéng xū rù guān, hào lìng tiān xià, jí guò bàn zài, dì yè chéng yǐ! shì mín xiào dào: jūn yán zhèng hé wǒ yì. nǎi yīn bù shǔ kè bīn, xùn liàn shì zú, cì biàn jí jǔ. guò yuè yú, wén jìng dé tuō yú yù. shì mín jiāng fā, kǒng fù bù cóng, yǔ wén jìng jì yì. wén jìng dào: zūn gōng sù yǔ jìn yáng gōng jiān péi jì xiāng hòu, wú yán bù cóng, jī qí xíng shì, fēi cǐ rén bù kě. shì mín xiǎng cǐ shì bù hǎo chū kǒu yāng tā, xiǎo dé péi jì hǎo chī jiǔ dǔ qián, biàn cóng zhè jiā dǎ rù, yǔ tā xiāng hǎo. jí chū qián shù wàn, zhǔ lóng shān lìng gāo bīn lián yǔ jì bó, yáng shū bù shèng. hòu jì zhī shì shì mín lái yì, dà xǐ, yǔ shì mín yì qīn mì. shì mín suì yǐ qíng gào zhī. jì kǎi rán xǔ nuò dào: shì jǐn zài wǒ. dàn xī sī xiǎng, hū dé yī jì, jìng rù jìn yáng gōng lái. zhèng zhí zhāng yǐn èr fēi zài qìng yún tíng qián shǎng wán là méi, jiàn péi jì zhì, wèn dào: rǔ zì hé lái! péi jì dào: chén lái yì yù zhé huā yǐ lè ěr. zhāng fū rén xiào dào: huā nǎi fū rén suǒ dài, yú rǔ hé shì? péi jì dào: fū rén yǐ wèi nán zǐ bù dé dài hū? ài yù zhī xīn, rén jiē yǒu zhī dàn huā suī hǎo, zhǐ kě xián wán yǐ gōng fěn shì, yī bù dé rén de jì mò, yù bù dé rén de huàn nán. yǐn fū rén xiào dào: rǔ qiě shuō yī dé jì mò, yù dé huàn nán de shì hé shì? péi jì dào: suí shì huāng luàn, zhǔ shàng xún xìng jiāng dū, lè ér wàng fǎn dài zhǔ yòu xiǎo, guó zhōng wú zhǔ, sì fāng qún xióng jìng qǐ, chēng gū dào guǎ zhě shén duō. jìn bào mǎ yì xiào wèi liú wǔ zhōu jù fén yáng gōng, chēng wèi kè hán, shèn shì lì hài. fén yáng yǔ tài yuán bù yuǎn, tǎng bīng zhì cǐ, shuí néng yù zhī? chén suī wèi fù shǒu, zhì wēi lì ruò, nán bǎo quán qū, rǔ děng hé yǐ dé ān? èr fēi jīng dào: shì cǐ nài hé? guǒ rú suǒ yán, wú zǐ mèi xiū yǐ! péi jì yòu dào: jīn chén yǒu yī jì, yǔ fū rén shāng yì, bù wéi kě yǐ bǎo quán, bìng sòng yī tào fù guì. yǐn fū rén dào: fù guì ān gǎn zhǐ wàng, zhǐ qiú miǎn huò zú yǐ! péi jì dào: liú shǒu lǐ yuān, rén mǎ shù wàn, qí yú shì mín, yīng xióng wú dí, jié nà sì fāng háo jié, yào jǔ dà shì, kǒng yuān bù cóng, wèi gǎn qīng dòng wǒ liào tiān xià bù rì dìng guī cǐ rén. rǔ èr rén yǒng chù lí gōng, zhōng xiāo jì mò yǐ yǒu nián yǐ, hé bù chéng cǐ jī huì, shì shì yú yuān, kě yǐ wéi huò wèi fú, fēi pín jí hòu, fù guì wú bǐ, qǐ bù wèi měi? zhāng fū rén dào: xiàng jiàn táng gōng, jiǔ huái cǐ zhì zhǐ shì zǐ mèi bù hǎo yǔ rǔ qǐ kǒu, dàn kǒng táng gōng bǐng zhōng jiàn jù, shì xiè wú chéng nài hé? bēi jì dào: zhǐ huàn èr fū rén xīn bù jiān ěr, jiān zé hé chóu bù chéng zāi! èr fū rén jiàn shuō, yī shí xiào zhú yán kāi dào: ruò dé shì chéng, jūn zhī shēn sī, wú zǐ mèi zhōng shēn bù wàng dàn bù zhī jì jiāng ān zài? péi jì xiàng èr fū rén fù ěr dào: zhǐ xū rú cǐ ér xíng, hé huàn bù cóng? èr fū rén diǎn tóu wěi wěi.
如今卻說唐公李淵,自從觸忤隋主,虧得那女婿柴紹,不惜珍珠寶玩,結交了隋主一班佞臣,營求到太原來;只求免禍,那有心圖天下。他有四個兒子:長的叫做建成,是個尋常公子,鮮衣駿馬,耽酒漁色;三子玄霸,早卒;四子元吉,極是機謀狡猾,卻也不似霸王之才;只有次於世民,是在永福寺生下的,年四歲時,有書生見而異之曰:「龍鳳之姿,天日之表,年至弱冠,必能濟世安民。」言畢而去。唐公懼其語泄,使人慾追殺之,而不知其所往,因以為神,采其語,名曰世民。自小聰明天縱,識量異人。將門之子,兵書武藝,自是常事;更喜的是書史,好的是結交。公子家不難揮金如土,他只是將來結客,輕財好士之名,遠近共聞。最相與的一個是武功人氏,姓劉名文靜,現為晉陽令。此人飽有智謀,才兼文武。又有池陽劉弘基,妻族長孫順德,都是武勇絕倫,不似如今紈襪之子,見天下荒荒,是真主之資,私自以漢高自命。會李密反,劉文靜因坐李密姻屬,系太原獄,世民私入獄中視之。文靜喜,以言挑之道:「今天下大亂,非湯武高光之才,不能定也。」世民道:「安知其無人,但不識人耳。我來看汝者,非比兒女子之情,以念道相革,欲與君計議大事耳。」文靜道:「今隋主巡幸江淮,兵填河洛,李密圍東者,盜賊蜉結,大連州縣,小阻山澤,殆以萬數。當此之際,有真主驅而用之,投機構會,振臂一呼,四海不難定矣。今太原百姓皆避盜入於城內,文靜為令數年,熟識豪傑之士,一旦收集,可得數十萬人;加以尊公所掌之兵,復加數萬,一令之下,誰不願從?以此乘虛入關,號令天下,及過半載,帝業成矣!」世民笑道:「君言正合我意。」乃陰部署客賓,訓練士卒,伺便即舉。過月余,文靜得脫於獄。世民將發,恐父不從,與文靜計議。文靜道:「尊公素與晉陽宮監裴寂相厚,無言不從,激其行事,非此人不可。」世民想此事不好出口央他,曉得裴寂好吃酒賭錢,便從這家打入,與他相好。即出錢數萬,囑龍山令高斌廉與寂博,佯輸不勝。後寂知是世民來意,大喜,與世民亦親密。世民遂以情告之。寂慨然許諾道:「事盡在我。」旦夕思想,忽得一計,徑入晉陽宮來。正值張、尹二妃在慶雲亭前賞玩臘梅,見裴寂至,問道:「汝自何來!」裴寂道:「臣來亦欲折花以樂耳。」張夫人笑道:「花乃夫人所戴,於汝何事?」裴寂道:「夫人以為男子不得戴乎?愛欲之心,人皆有之;但花雖好,止可閒玩以供粉飾,醫不得人的寂寞,御不得人的患難。」尹夫人笑道:「汝且說醫得寂寞,御得患難的是何事?」裴寂道:「隋室荒亂,主上巡幸江都,樂而忘返;代主幼小,國中無主,四方群雄競起,稱孤道寡者甚多。近報馬邑校尉劉武周據汾陽宮,稱為可汗,甚是利害。汾陽與太原不遠,倘兵至此,誰能御之?臣雖為副守,智微力弱,難保全軀,汝等何以得安?」二妃驚道:「似此奈何?果如所言,吾姊妹休矣!」裴寂又道:「今臣有一計,與夫人商議,不惟可以保全,並送一套富貴。」尹夫人道:「富貴安敢指望,只求免禍足矣!」裴寂道:「留守李淵,人馬數萬,其於世民,英雄無敵,結納四方豪傑,要舉大事,恐淵不從,未敢輕動;我料天下不日定歸此人。汝二人永處離宮,終宵寂寞已有年矣,何不乘此機會,侍事於淵,可以圍禍為福,非嬪即後,富貴無比,豈不為美?」張夫人道:「向見唐公,久懷此志;只是姊妹不好與汝啟口,但恐唐公秉忠見拒,事泄無成奈何?」悲寂道:「只患二夫人心不堅耳,堅則何愁不成哉!」二夫人見說,一時笑逐顏開道:「若得事成,君之深思,吾姊妹終身不忘;但不知計將安在?」裴寂向二夫人附耳道:「只須如此而行,何患不從?」二夫人點頭唯唯。
cì rì, péi jì shè xí jìn yáng gōng, chāi rén lái qǐng táng gōng, shǎo kè jí zhì. èr rén xiāng jiàn, rù xí zuò dìng, péi jì bìng bù tí qǐ shì mín zhī shì, zhǐ gù quàn jiǔ. táng gōng dà zuì. péi jì dào: wèn jiǔ nán yǐn, yǒu èr měi rén, yù jiào lái yòu míng gōng yī shāng kě hū? táng gōng xiào dào: zhī jǐ xiāng duì, zhèng shǎo cǐ ěr, yǒu hé bù kě? péi jì jiào zuǒ yòu qù huàn. bù duō shí, zhǐ tīng dé huán pèi dīng dāng, xiāng fēng fù yù, zǒu chū liǎng gè měi rén lái, shēng de shí fēn jiā lì, táng gōng dìng jīng yī kàn, guǒ rán zhèng shì:
次日,裴寂設席晉陽宮,差人來請唐公,少刻即至。二人相見,入席坐定,裴寂並不題起世民之事,只顧勸酒。唐公大醉。裴寂道:「問酒難飲,有二美人,欲叫來侑明公一觴可乎?」唐公笑道:「知己相對,正少此耳,有何不可?」裴寂叫左右去喚。不多時,只聽得環珮叮噹,香風馥郁,走出兩個美人來,生得十分佳麗,唐公定睛一看,果然正是:
huā yān liǔ mèi yù shēng chūn, hé chù shēn gōng hū yàn zhuāng.
花嫣柳媚玉生春,何處深宮忽艷妝。
zì shì chén āi shí tiān zǐ, gù rén yún yǔ nǎo xiāng wáng.
自是塵埃識天子,故人云雨惱襄王。
èr měi rén dào le yán qián, suí xiàng táng gōng cān jiàn le. táng gōng huāng máng hái lǐ. péi jì jiù jiào qǔ liǎng gè zuò ér, zuò zài táng gōng zuǒ yòu. táng gōng jiǔ hòu hú tú, jìng bù wèn lái lì, jiàn èr měi rén sè yàn, biàn fàng liàng kuài yǐn. èr měi rén qū yì fèng chéng, péi jì zài sān chóu quàn, táng gōng bù jué dà zuì. péi jì lí xí qián chū, táng gōng yòu yǐn le shù bēi, lì jiǎo bù dìng, èr měi rén fú yè qù shuì, zuì yǎn mó hu, nà biàn dé shén me gōng zhōng fǔ zhōng. zhèng shì:
二美人到了筵前,隨向唐公參見了。唐公慌忙還禮。裴寂就叫取兩個座兒,坐在唐公左右。唐公酒後糊塗,竟不問來歷,見二美人色艷,便放量快飲。二美人曲意奉承,裴寂再三酬勸,唐公不覺大醉。裴寂離席潛出,唐公又飲了數杯,立腳不定,二美人扶掖去睡,醉眼模糊,那辨得什麼宮中府中。正是:
huā néng suǒ xiào jiǔ néng qīn, gèng yǒu é méi jiě wù rén.
花能索笑酒能親,更有蛾眉解誤人。
mò xiào suí jiā làng tiān zǐ, chéng shí háo jié yì mí jīn.
莫笑隋家浪天子,乘時豪傑亦迷津。
táng gōng yī jué xǐng lái, hū xiǎng qǐ zuó yè zhī shì, xīn xià jīng yí yòu jiàn wò zài lóng chuáng zhī shàng, huáng páo gài tǐ, jīng wèn dào: rǔ èr rén shì shuí? èr měi rén xiào dào: dà rén xiū huāng, qiè èr rén fēi tā, nǎi gōng rén zhāng fēi yǐn fēi. táng gōng dà jīng dào: gōng wéi guì rén, yān kě tóng zhěn xí? máng yào pī yī qǐ lái, dāng xià èr měi rén dào: shèng jià nán xìng bù huí, qún xióng bìng qǐ, péi gōng shǔ yì dà rén, gù lìng qiè děng sī shì, yǐ wèi yì rì zhī jì. táng gōng tàn hèn dào: péi xuán zhēn wù wǒ! qǐ shēn chū lái, zǒu dào diàn qián, péi jì yíng jiāng jìn lái shuō dào: shēn gōng wú rén, hé bì qǐ dé zhè děng zǎo? táng gōng dào: suī zé wú rén, xīn shí jīng jì bù ān. péi jì dào: yīng xióng wèi tiān xià, nà lǐ gù dé xǔ duō xiǎo jié? jiào zuǒ yòu qǔ shuǐ shū xǐ. táng gōng shū xǐ yǐ bì, péi gōng yòu kàn shàng jiǔ lái, yǐn guò shù bēi, péi jì yīn shuō dào: jīn suí zhǔ wú dào, bǎi xìng qióng kùn, háo jié bìng qǐ, jìn yáng chéng wài, jiē wèi zhàn chǎng. míng gōng shǒu wò zhòng quán, lìng láng yīn xù shì mǎ, hé bù jǔ yì bīng fá xià jiù mín, jiàn wàn shì bù xiǔ zhī yè? táng gōng dà jīng dào: gōng hé chū cǐ yán, yù yǐ miè zú zhī huò jiā wǒ ěr. lǐ yuān sù shòu guó ēn, duàn bù biàn zhì. péi jì dào: dāng jīn shàng yǒu yán xíng, xià yǒu dào zéi, míng gōng ruò shǒu xiǎo jié, wēi wáng yǒu rì yǐ bù ruò shùn mín xīn xìng yì bīng, yóu kě zhuǎn huò wèi fú, cǐ tiān shòu gōng shí, xìng wù shī yě. táng gōng dào: gōng shèn wù zài yán, kǒng yǒu xiè lòu, qǔ zuì fēi qīng. jì xiào dào: zuó rì yǐ guān rén sī shì míng gōng zhě, wéi kǒng míng gōng bù cóng, gù yǔ lìng láng zhēn zhuó, wèi cǐ jí jì ěr ruò shì fā dāng bìng zhū yě. táng gōng dào: wǒ ér bì bù wèi cǐ, gōng hé xiàn rù yú bù yì? huà yóu wèi liǎo, zhǐ jiàn páng biān shǎn chū yī rén, tóu dài lái fā jīn guān, shēn chuān tuán huā xiù ǎo, shuō dào: péi gōng zhī yán, shēn shí shí wù, dà rén yí cóng zhī. táng gōng tīng dé cǐ yán, jiàn shì shì mín, qīng rì rě shì, zhǐ de yáng nù dào: ná nǐ miǎn huò! shì mín háo wú jù sè dào: yào ná sòng wǒ, sǐ bù gǎn cí, fù qīn zuì bì nán miǎn ruò bù jǔ yì, hé yǐ dòng wèi? táng gōng tàn dào: pò jiā wáng qū yóu rǔ, huà jiā wèi guó yì yóu rǔ. táng gōng qiāo dì chāi rén dào hé dōng qù, huàn jiàn chéng yuán jí dào tài yuán tuán jù, zhèng hǎo fàng xīn zuò shì. zhǐ shuō fèi hūn lì míng, zūn lì zhèn shǒu zhǎng ān dài wáng yòu wèi tiān zǐ, shì wèi gōng dì, chán wèi yú táng gōng. yú shì lǐ yuān chēng huáng dì, jí wèi yú tài yuán, guó hào táng, jiàn yuán wǔ dé, lì jiàn chéng wèi tài zǐ, fēng shì mín wèi qín wáng, yuán jí qí wáng. mìng qín wáng xìng shī tǎo zéi, zì jǐ yōng bīng rù guān. zhèng shì:
唐公一覺醒來,忽想起昨夜之事,心下驚疑;又見臥在龍床之上,黃袍蓋體,驚問道:「汝二人是誰?」二美人笑道:「大人休慌,妾二人非他,乃宮人張妃、尹妃。」唐公大驚道:「宮闈貴人,焉可同枕席?」忙要披衣起來,當下二美人道:「聖駕南幸不回,群雄並起,裴公屬意大人,故令妾等私侍,以為異日之計。」唐公嘆恨道:「裴玄真誤我!」起身出來,走到殿前,裴寂迎將進來說道:「深宮無人,何必起得這等早?」唐公道:「雖則無人,心實驚悸不安。」裴寂道:「英雄為天下,那裡顧得許多小節?」叫左右取水梳洗。唐公梳洗已畢,裴公又看上酒來,飲過數杯,裴寂因說道:「今隋主無道,百姓窮困,豪傑並起,晉陽城外,皆為戰場。明公手握重權,令郎陰蓄士馬,何不舉義兵伐夏救民,建萬世不朽之業?」唐公大驚道:「公何出此言,欲以滅族之禍加我耳。李淵素受國恩,斷不變志。」裴寂道:「當今上有嚴刑,下有盜賊,明公若守小節,危亡有日矣;不若順民心興義兵,猶可轉禍為福,此天授公時,幸勿失也。」唐公道:「公慎勿再言,恐有泄漏,取罪非輕。」寂笑道:「昨日以官人私侍明公者,惟恐明公不從,故與令郎斟酌,為此急計耳;若事發當並誅也。」唐公道:「我兒必不為此,公何陷入於不義?」話猶未了,只見旁邊閃出一人,頭帶來發金冠,身穿團花繡襖,說道:「裴公之言,深識時務,大人宜從之。」唐公聽得此言,見是世民,輕日惹事,只得佯怒道:「拿你免禍!」世民毫無懼色道:「要拿送我,死不敢辭,父親罪必難免;若不舉義,何以動為?」唐公嘆道:「破家亡軀由汝,化家為國亦由汝。」唐公悄地差人到河東去,喚建成、元吉到太原團聚,正好放心做事。只說廢昏立明,尊立鎮守長安代王侑為天子,是為恭帝,禪位於唐公。於是李淵稱皇帝,即位於太原,國號唐,建元武德,立建成為太子,封世民為秦王,元吉齊王。命秦王興師討賊,自己擁兵入關。正是:
shuǐ yìng zhū qí chì, gē yáo xuě làng míng. zhǎng hóng jiē kōng qǐ, tiān jì luò shén bīng.
水映朱旗赤,戈搖雪浪明。長虹接空起,天際落神兵。