yī
一
yú jiǔ rì dēng zǐ yīn shān, jiàn rén tí jù yún:" jīn zi fēng qián mù yè xī, dēng gāo wàng yuǎn sī yī yī. tiān hán hǎi qì lián yún bái, fēng jǐn chéng wū zuò zhèn fēi. hóng dòu cái shū nán jì yuǎn, huáng huā chā mào shì duō wéi. nián lái làng jī dōng xī dào, cán kuì tiān yá lǎo bù yī." mò tí" chén lián" èr zì. fǎng zhī, nǎi yú shēng xù chén wén shuǐ xiào lián zhī sān dì yě. yòu, yóu shí mén lóu yún:" shān fēng chuī sōng yún, yán shí míng chǐ chǐ. yuán tí liǎng sān shēng, xíng rén jǐn dōng shì. juān juān shān shàng yuè, zhào jiàn shān xià sì. dòng mén yóu wèi guān, dài wǒ yóu jī zhì." tā ruò:" qiū shēng jiāng diān yǔ, hán sè hǎi mén yān." yuè lěng chū fú shuǐ, xīng xī yù jìn rén." jiē qīng jué yě.
余九日登紫荫山,见人题句云:“巾子峰前木叶稀,登高望远思依依。天寒海气连云白,风紧城乌作阵飞。红豆裁书难寄远,黄花插帽事多违。年来浪迹东西道,惭愧天涯老布衣。”末题“陈濂”二字。访之,乃余甥婿陈文水孝廉之三弟也。又,《游石门楼》云:“山风吹松云,岩石明齿齿。猿啼两三声,行人尽东视。娟娟山上月,照见山下寺。洞门犹未关,待我游屐至。”他若:“秋声江甸雨,寒色海门烟。”月冷初浮水,星稀欲近人。”皆清绝也。
èr
二
xiá jiāng fēi lái fēng sì sēng chéng bō, gào hé shù fēng yún:" bǐng yín yǒu guī xiù dài yùn yù, xié láng jūn mǒu yì xún zhōu fǔ shǔ shěng fù, zuò fēi lái tíng tí shī, shī chéng qì xià. yǒu jù yún:' bái yuán zì wù dāng nián shì, jiàn shuō chí huán fǎn shàng gōng.' rén duō bù jiě. bǐ zhì xún zhōu ér wáng. yí qí qián shēn, huò yuán nǚ yé?"
峡江飞来峰寺僧澄波,告何数峰云:“丙寅有闺秀戴蕴玉,偕郎君某诣浔州府署省父,坐飞来亭题诗,诗成泣下。有句云:‘白猿自悟当年事,见说持环返上宫。’人多不解。比至浔州而亡。疑其前身,或猿女耶?”
èr
二
èr tóng zǐ fàng fēng zhēng, yī tóng dé fēng, dà xǐ yī tóng diào zhī yuē:" quàn jūn mò yà dōng fēng hǎo, chuī shàng hái néng chuī xià lái." wǒ shēn xǐ zhī. gài jí mèng zǐ suǒ wèi" zhào mèng zhī suǒ guì, zhào mèng néng jiàn zhī" zhī yì.
二童子放风筝,一童得风,大喜;一童调之曰:“劝君莫讶东风好,吹上还能吹下来。”我深喜之。盖即孟子所谓“赵孟之所贵,赵孟能贱之”之意。
sì
四
yú zhì wú mén, sì fāng zhī shì sòng shī qiú pī zhě, měi féng jiā jù, bì xiàng rén chēng shuō, fēi yào yù yú hòu jìn yě. zhǎng kē xǔ mù táng xián tài qiū dào guǎng, jiàn zèng yī lǜ yún:" xiān shēng tiān xià wàng, méi yǔ zhào rén qīng. lǎo zhì tōng yīn yà, ér shí shí xìng míng. fēng liú sū yù jú, shū juàn zhèng kāng chéng. kě xī lián cái guò, yú yáng wù hòu shēng." yú dào: shǐ chēng páng shì yuán chēng xǔ rén cái, wǎng wǎng yǒu guò qí fēn. lǎo rén jìng fàn shì yuán zhī bìng, xíng jiāng gǎi zhī.
余至吴门,四方之士送诗求批者,每逢佳句,必向人称说,非要誉于后进也。掌科许穆堂嫌太丘道广,见赠一律云:“先生天下望,眉宇照人清。老至通姻娅,儿时识姓名。风流苏玉局,书卷郑康成。可惜怜才过,揄扬误后生。”余道:史称庞士元称许人才,往往有过其分。老人竟犯士元之病,行将改之。
wǔ
五
yóu nán míng sì, jiàn guī yú xiān shēng yǒu duì lián yún:" píng tiān jiàn shuǐ shèng jiāng yuè, nà guà sōng shāo rě dé yún." wèi zhī shì chéng yǔ, huò xiān shēng suǒ zhuàn yé? shì xī, fēng yǔ bào zuò, lóu zhù jǐn yáo. yú yǒu jù yún:" lóu yáo sōng shù dǐng, rén wò hǎi cháo zhōng."
游南明寺,见归愚先生有对联云:“瓶添涧水盛将月,衲挂松梢惹得云。”未知是成语,或先生所撰耶?是夕,风雨暴作,楼柱尽摇。余有句云:“楼摇松树顶,人卧海潮中。”
liù
六
jīng kǒu ní néng shī, wáng bì yún nǚ zǐ zèng yún:" xiān zǐ chuán lái shì gǔ xuě piān, bù xū shēng lǐ jiàng yún xiān. yáo zhī jìng duì méi huā yuè, hè tīng chán jīng lì wǎn yān."
京口尼能诗,王碧云女子赠云:“仙子传来噬古雪》篇,步虚声里绛云仙。遥知静对梅花月,鹤听禅经立晚烟。”
qī
七
zhí lì qiān ān xiàn dìng lì, rù xué bā míng, ér yìng shì zhě bù guò liù qī rén. zhī xiàn hú gōng zuò zǎi, hū yǒu mǎ fū, zhe hóng bù lǚ lái gào jià. wèn hé shì. yuē" míng rì yào fù xiàn kǎo." hú gōng dà xiào, kǒu hào yǐ zèng yún:" hóng xié zhe jiǎo méi mó yàn, mǎ fèn xūn yī bǐ huàn biān."
直隶迁安县定例,入学八名,而应试者不过六七人。知县胡公作宰,忽有马夫,着红布履来告假。问何事。曰;“明日要赴县考。”胡公大笑,口号以赠云:“红鞋着脚煤磨砚,马粪熏衣笔换鞭。”
bā
八
jīn xián cūn tài shǒu huáng, xìng tì tǎng, tōng yīn lǜ yǒu sì jī rén, jù shàn gē, cháng xié zhì suí yuán dù qǔ chuī xiāo, tài shǒu qīn wèi àn bǎn: dài gǔ suǒ yún fēng liú rén háo zhě yé? jí xì wǎn píng, lín rù dōu shí, nián yú liù shí. shì liú bié yún:" hé yīn zhí shǒu tì qī rán? zhǐ wèi fēn xié gè mù nián. tàn wǒ yǐ cí huān xǐ dì, duō jūn hái shàng xiào lián chuán. guān shān mǎn mù xīn xíng lǐ, ér nǚ suí shēn jiù guǎn xián. cǐ hòu suí yuán huā mǎn rì, mèng hún hái dào xiǎo cāng diān."
金贤村太守潢,性倜傥,通音律;有四姬人,俱善歌,常偕至随园度曲吹箫,太守亲为按板:殆古所云风流人豪者耶?籍系宛平,临入都时,年逾六十。噬留别》云:“何因执手涕凄然?只为分携各暮年。叹我已辞欢喜地,多君还上孝廉船。关山满目新行李,儿女随身旧管弦。此后随园花满日,梦魂还到小仓巅。”
jiǔ
九
chéng yú mén rù hàn lín hòu, jì yǔ yún:" sì shí nián cái wèi hòu bèi, jiāo yóu ruò cǐ gǔ lái xī. tóu xián rù shǒu chéng qīng jué, shū jú jī shēn wèi yì guī. lǎo jǐng zhēn rú dōng jǐng dàn, méi huā yòu gòng xuě huā fēi. shū tā jū shì shān chuāng hè, zhèn rì cóng róng lì diào jī." wū hū! yú mén jiā běn fù shāng, jiāo jié wén rén, jiā zī dàng jǐn, zhí zhì wǎn nián chéng jìn shì, zuò bù láng, sì kù guǎn yì xù, cái dé hàn lín, fēn xiào chūn wéi, kě wèi yǒu zhì zhě shì jìng chéng. rán ér jù zú yú qiū fān zhōng chéng shǔ zhōng, kě bēi yě!
程鱼门入翰林后,寄语云:“四十年才为后辈,交游若此古来稀。头衔入手诚清绝,书局羁身未易归。老景真如冬景淡,梅花又共雪花飞。输他居士山窗鹤,镇日从容立钓矶。”呜呼!鱼门家本富商,交结文人,家资荡尽,直至晚年成进士,作部郎,四库馆议叙,才得翰林,分校春闱,可谓有志者事竟成。然而遽卒于秋帆中丞署中,可悲也!
shí
十
huái níng zhū shēng láo zhú rú, shī rén yě. shào nián sàng ǒu, lǐ zhōng yǒu chén shì nǚ, měi yì néng shī, qiǎn méi shuō zhī. nǚ kuī jiàn zhú rú, xīn rán yuàn jià. liǎng rén yǐ mù chéng yǐ, wèi lǐ zhōng fù rén qiáng pìn qù. nǚ lín xíng, jì láo shēng yún" wén shuō chéng luán xǔ shàng tiān, jǐ fān lín jìng zì yí xiān. bù zhī lún zhé yuán hé shì, biàn gé péng shān lù jǐ qiān." mèng jiàn wén xiāo sī yǔ shí, xiǎng huā xīn shì yào huā zhī. fēn míng xiá dǐ shuāng zhū zài, bù rěn hái jūn zhǐ lèi chuí."
怀宁诸生劳竹如,诗人也。少年丧偶,里中有陈氏女,美亦能诗,遣媒说之。女窥见竹如,欣然愿嫁。两人已目成矣,为里中富人强聘去。女临行,寄劳生云;“闻说乘鸾许上天,几番临镜自疑仙。不知沦谪缘何事,便隔蓬山路几千。”梦见文箫私语时,想花心事要花知。分明匣底双珠在,不忍还君只泪垂。”
yī shí yī
一十一
yú yòu shí tóng fù tóng zǐ shì zhě, yǒu shēn jūn nán píng fā xiáng, quán qí tì tǎng, yǒu wēn tíng yún zhī fēng. dài rén fù kǎo, zhì zāo chì gé ér zhōng chéng jìn shì, wài chū wèi lìng. jiàn jì yún:" suí yuán jū shì jīn fāng shuò, yóu xì rén jiàn zuò suì xīng. luò bǐ biàn tóng tiān mǎ xià, wú rén bù jù zào gū tīng. lüè shī hóng zhǎo chān wéi zhèng, miào yòng huī cháo dāng shuō jīng. chī fēng biān luán sān shí zài, yòu dāo jiǎn fú dào tuí líng." jì cǐ shī shí, guān yǐ bào bà, zhǎng jiào qīng jiāng. yú wèi jí dá, ér jūn yǐ zú.
余幼时同赴童子试者,有申君南屏发祥,权奇倜傥,有温庭筠之风。代人赴考,致遭斥革;而终成进士,外出为令。见寄云:“随园居士今方朔,游戏人间作岁星。落笔便同天马下,无人不踞灶觚听。略施鸿爪觇为政,妙用诙嘲当说经。笞风鞭鸾三十载,又叨剪拂到颓龄。”寄此诗时,官已报罢,掌教清江。余未及答,而君已卒。
yī shí èr
一十二
rén zǐ chūn, yǔ zhào wěi táng guǎng wén yóu jiāo shān, yù shī sēng jù chāo, chá huà liáng jiǔ, cǎi qí shī rù shī huà. jīn chūn, qìng dà sī mǎ fèng zhǐ dào jiāng nán, gòu dàng gōng shì, dù jiāng zhī biàn, lā tóng yóu jiāo shān. bié hòu, jù chāo jì shī yún" céng xiàng jīn áo hàn màn yóu, xī fēng jiǔ yǐ bié jīng zhōu. hū péi tiān shǐ lín xiāng jiè, què guài shén xiān yě bái tóu. hǎi nèi shān chuān méng yī pàn, rén jiān shēng jià zhòng qiān qiū. xū zhī wèi mǎn shān líng yuàn, bù bǎ qín zūn zuò xiǎo liú."
壬子春,与赵伟堂广文游焦山,遇诗僧巨超,茶话良久,采其诗入《诗话》。今春,庆大司马奉旨到江南,勾当公事,渡江之便,拉同游焦山。别后,巨超寄诗云;“曾向金鳌汗漫游,西风久已别荆州。忽陪天使临香界,却怪神仙也白头。海内山川蒙一盼,人间声价重千秋。须知未满山灵愿,不把琴尊作小留。”
yī shí sān
一十三
shān yīn hú zhì wēi tiān yóu kuàng dài qí cái, bǐng chén tóng jǔ hóng bó, zhōng shēn yū yù ér wáng. yú chū chāo qí pián tǐ wén sān shí piān, wèi yáng róng shang cuàn qǔ qù. nǎi yú bié chù sōu dé liè nǚ lǐ sān xíng yī piān, chū xián tài zhǎng, nán rù shī huà rán yī xù yī shī, jù gǔ miào, bù rěn tīng qí yáng méi, jīn kè xù jí, bù fáng zài zhī. qí xù yuē:" nǚ lǐ sān zhě, hé nán lù yì xiàn rén. fù mǒu yè tián, cháng yǐ yǐn shì yǔ yì dà háo xiāng hèn jí. háo yīn móu shā zhī: shǐ kè yáng yǔ qīn, zhào zhī jiǔ ér yào yǐ yǐn, suì fā bìng. xīn zhī háo suǒ wéi, jiāng sǐ, nǚ cóng mǔ qì yú qián. mǒu jiè chǐ qiè chì, yuē:' hé qì? ruò fēi wǒ zi yě! qiě wú wéi rén shā, xìng yǒu ér, qí zhuàng huò xíng néng fù chóu. ruò miǎo jié qióng zhì, wú wàng yě, hèn zhōng bù tǔ yǐ!' nǚ shí nián shí yú, wén fù yán, zhòu xī fèn shāng, shí shí xù bào háo zhì. gèng shù suì, yì zhǎng, rì shì guǐ shén, wǎng zhù mǒu mù, yuàn hún pò xiāng zhù, xié lì rèn, hòu dào shàng, qī chéng biàn cì háo. háo chū rù chéng mǎ, cóng tóng nú biāo biāo rán, shì bù dé chěng. qù, gài rén wéi cí, lǚ sù yǒu sī dà lì xián biàn, liè yú guān zhě sān nián yǐ, yī rén wú kěn bái qí shì zhě. nǚ shén hèn, yuē:' cǐ cáo suī guān rén, shí dào lì ěr! tú zhī tàn jīn qián, qǔ zuì bǎo hé néng wéi zhí yuān tòng zhě hū?' suì cí qí mǔ, dāng bēn wǎng jīng shī. lù yì dào jīng shī èr qiān lǐ, nǚ gū ruò wú xiāng xié qiè, mù tuō nì lǚ, zhǔ rén huò guài qí dú lái, yí yǒu tā, gù bù nèi: wǎng wǎng fú cǎo jiān. jì zhì, jiāng jī dēng wén gǔ zì sòng, shù wèi lì suǒ lán. yǐ chén yú xíng bù dū chá yuàn, jiāo gé zhī, yī rú yǒu sī dà lì zài hé nán zhě. jiǔ zhī, huì yǒu xīn rèn lìng yú lù yì zhě, pō qiáng zhí rèn shì. nǚ wén, nǎi zǒu hái. lìng fāng shēng chē chū, zhē qián dà hū, qiě tì qiě chén, wǔ bó lǒu qū bù néng dòng. lìng yǐ mǒu sǐ jiǔ suì yuè, qiě wú yàn, yì qí wèi xìn. gèng jí jiāng sǐ shí yǔ, jí bēn jīng shī zhuàng, nǎi shòu dié, fù jū kè yǔ háo, jiē zì qióng fú. lìng yǐ lùn zhèng háo zuì, wèi jí jué, háo sǐ láo hù zhōng. háo jiā zī zēng nǚ shén, bàng wèi cháng shòu wū. yǒu yì gōng zǐ dú xīn zhī nǚ xián, qǐng pìn zhī. qí mǔ yǔ zhǎng lǎo méi ǎo jiē quàn zhī xíng, shǐ bù xǔ. jí mǔ zú liàn mái, xī zhào zōng zú qīn qī lǐ lín, gào zhī yuē:' wú tòng fù jiàn hài, chǔ dú jǐ shí nián, xìng de xuě chóu. ér míng wéi rén gòu, rěn bù zǎo jiù sǐ zhě, shāng wú xiōng dì zhōng fèng lǎo mǔ. jīn wú shì dà yǐ, qí jiāng yǒu suǒ zì míng.' shì ér yǎn zhī, suì zì jiǎo yě. yú shì háo zi mù pāi zhī xiào, shì qí miàn, tì yóu shēng rán. jiāng jǔ dāo duàn zhī, yǒu xuè jī zhū kǒu, lèi pēn nù zhě. háo zi hài pū bù néng dòng, zuǒ yòu jí fú fù guī, yì jìng dé jí yǐ sǐ. nǚ sǐ kāng xī zhōng, zhì jīn qiě wǔ shí zài. suì wù wǔ, yǔ jū cháng ān, shǐ wén. gǎn dāng shì wú néng wén zhāng yáng xǐ zhāo bào zhī, shǐ jiā shuō hù chàng, xiāng yǔ miǎn quàn. nǎi zhuàn shù qí shì, gē ér xì zhī, yuē:' dà hǎi hé màn màn, qiān nián bù néng yí. tài shān zì yán gāo, jīng wèi xián shí fēi. cháo jiàn jīng wèi fēi, mù jiàn jīng wèi fēi: tù xiě tián zuò qū, yī dàn chéng lù qī. qǐ wéi chéng lù qī, cuī wéi fù cuī wéi. nǚ miàn jié rú yù, nǚ shēn zhuó rú zhī. shí sì pō yǒu yú, shí wǔ shí liù shí. ē nuó huán chūn fēng, míng yuè chū pái huái. mén zhōng zǐ yǔ gū, lín shè zá lǎo wù. rén xiào nǚ wú shēng, rén huān nǚ zhǎng tí. xī xī zhòng xī xī, pò tòng bù dé zhì. yǒu shì shí dà gěng, huò hóu lián xié qí. ā mǔ huàn bù yīng, bù chū zhōng jiān guī. nǚ shēn yì fēi kuáng, nǚ xīn yì fēi chī. xiàng mǔ wèn ā yé:" ā yé shuí suǒ shī? zuó zhě mén qián wàng, liè yǎn níng rěn kuī? yé chóu yì yán yán, zǒu mǎ dōng xī jiē. wǒ wú bái yáng rèn, duàn zuò shuāng hóng ní. mó wǒ xuē kuí dāo, sān cùn jiǔ zài huái. yī xīn yuàn yǔ chóu, xuè ròu xiāng jī héng." chóu rén hé lù liáng, xié duì jiàn rú bèi. qián zhě wèi jī láng, hòu zhě wèi nù chái. xiǎo què dǐ huáng yào, tú kǒng bǔ zuò mí. dà shēng hū xiàn guān, xiàn guān zhèng lóng chī. wǎn zhuǎn tài shǒu fǔ, zài sān zhōng chéng sī. táng huáng xìn wēi yán, lì zú sēn chái yá. guān zhī zuò zhōng jiān, yī yī gěng yǔ ní. hé yóu fǔ dì gǔ, guǐ xiào huí yá kuǎn? gū xiǎo bù shí shì, wén rén shuō jīng shī jīng shī duō guì guān, liè zuò shěng yú tái. tóu shàng tiě zhù guān, xiè fǔ dāng xiōng qī. xiè fǔ jiǎo yuè yuè, duō wàng néng jīn āi. jú wǒ tóu shàng fā, fèng wǒ dāng shè yī. shǒu zhōng hé suǒ jiāng? xuè bó bān lán sī. bó shàng hé suǒ shū? fán shuāng cǎn yàng mái. xì qū chéng jiān nán, yào dāng zì fáng zhī. nǚ ruò mǔ suǒ lián, qǐng mǔ wú pān chí. jīn biàn cí mǔ qù, chū mén qù rú yí. shì yuè zhòng dōng jié, shā qì zhēng jiāo pái. céng bīng sāi huáng hé, jí sǎn chuān máo zhuī. dà fēng bǒ tiān fān, xíng rén sè chéng huī. yè hēi bú jiàn zhǎng, shēn lín bào kū zhī. sān gēng jiào kē é, sì gēng háo hú lí wǔ gēng dào shàng xíng, zhí zhú zēng léi jī. jǔ tóu wàng cháng ān, pán pán fèng huáng pí. xià zhe shí èr mén, tōng dòng zòng héng kāi. chí wǒ bó shàng shū, yù wǒ náng zhōng guì, guì fú yù shǐ fǔ, tíng wèi sān chóng chí. shàng shū gèng é é, é é chàng zōu guī tóu shàng tiě zhù guān, xiè fǔ dāng xiōng qī. xiè fǔ jí wú jiǎo, qǐ yǔ qún yáng qí? lǐ nǚ yǐ zhù xiào, bái rì diāo jīng huī. jié yuàn mí zhōng xiāo, zhōng xiāo shèng xīn bēi. yǒu dì hé bó bó, yǒu tiān hé chuí chuí gāo chéng bù wéi bēng, gāo líng bù wéi biāo. wèi qiǎn míng fǔ lái, míng fǔ lái hé chí! cháng guì xiàng míng fǔ, lèi luò jiāng dōng chí:" nǚ jīn qiān lǐ hái, nǚ yōu zhōng shēn lí, nǚ chéng bù gǎn dài, yuàn guān wú jiàn yí. fù yuān xìn chén chén, chén chén tòng wú qī. yī rì dàn néng ěr, jǐng dǐ shēng cháo xī. sǐ fù dì xià xiào, shēng chóu shì zhōng dào. gù cǐ ruò jiàn qū, gān cóng fǔ gēng chuī." yǔ zhōng nán chéng shēng, shēng rú xì páo mí. míng fǔ dà jiē tàn, jiē tàn réng xū xī. fān fān dòng tíng bō, dòng tíng fēi yuān huí zhǎn zhǎn qióng xiá bǎn, jiǔ zhé wú xiǎn é. wǒ jīn wèi rǔ shī, rǔ qù xíng dé zhī. yé chóu dé yán yán, jǔ jiā hū jīng cuī. shì shì sù zhěn fā, zhòu jù wú yóu yī. tóng shí è shào nián, qū zhì rú lián jī. yín dāng yā lǐng tóu, bì mìng tián láo bì. yǒu mǎ kōng mǎ ān, yǒng bié jiē xī kuí. kòu tóu xiè míng fǔ, nuò gǔ nán xiāng yí. xī wèi dī rǔ ér, jīn wèi jiàn hái biān. yáo yáo wàng wǒ lǐ, wǒ wū huāng bì lái. guǎ mǔ yǐ mén xī, xī yú qǐ liáng qī. nǚ qù mǔ dàn bǎi, dàn bǎi jīn chéng yí. suī zé jīn chéng yí, mǔ bēi zhuǎn nán cái. nǚ yán xī rú yù, nǚ fā hé qí qí, nǚ kǒu hán zhū dān, nǚ shǒu chuí chūn tí. kū qì qīn chén shā, miàn mù yú bān yì wǎn wǎn guī zhōng cún, lí jí yí bìng pí. gū zǐ kàn nǚ lái, zān jī bù jí shī lín lǎo kàn nǚ lái, zuǒ yòu xiāng hū xié. gè gè zì liú tì, yī chǐ fēn lián miǎn. lín lǎo shǎo bié qù, méi ǎo cóng róng lái, sān qǐng dé jiàn nǚ, yīn qín zhì yán cí" gōng zǐ xiàn nán jū, duān zhèng wú pǐ chái. jīn yín liè liǎng xiāng, xiān wán bù shèng pī. shēn dàng zuò guān rén, huá róng zhuó fáng wéi. pō yù de xián nǚ, xián nǚ shèng jiāng jī." huí miàn dá méi ǎo:" shēn shí hán qiě wēi. wú dì wú zhǎng xiōng, lǎo mǔ xīn wēi yī. suǒ yuàn shì lì zuò, sè zhǐ féng qún xié. ān dé suí tā rén, guāi wéi mǔ ēn cí?" mǔ nián fēng zhōng dēng, nǚ mìng shuāng zhōng kuí. xū yú mǔ dà bìng, sǐ fù xiāng xún zhuī. guān guǒ ān dāng zhōng, qǐ fén suì chéng duī. yī yī yíng shì tuō, gū zǐ kě qián lái. wèi wǒ huàn zhǎng lǎo, zhǎng lǎo shēng táng jiē wèi wǒ zhào xiāng lín, xiāng lín mí rú wéi. shí suì suí yé niáng, yòu xiǎo wéi chī hái. shí wǔ xián chén yuān, guàn bí chéng chún xī. èr shí háng bào chóu, bào chóu kǔ qiě wēi. sān nián zǒu dà liáng, zhào běi yàn nán chuí. nǚ xíng běn wú bàn, nǚ zhǐ yì yǒu guī. jiǎo jiǎo yuè guāng míng, bù duò zhuó shuǐ méi. bān bān jǐn yì ér, gěng sǐ ān néng yì? zì cǐ xuán rù fáng, zhòng hé shuāng shuāng fēi. zhū shéng bā jiǔ chǐ, guà xiàng liáng jiān tuí. xiān xiān guì huá shù, huá hǎo yè hé qí: wēi ruí yáng fāng xīn, shēng zài kōng shān wēi. liè huǒ shāo kūn gāng, sān rì yè wèi shuāi. dà shí wū yán yán, xiǎo shí dāng lián bèi. xiāo zhī qì huì cǎo, wàn zú hé yī méi. shāo chū bái yù zī. jiǎo xuě guāng ái ái. yù yǐ wéi nǚ fén, jiāng guì fén shàng zāi. yè yǒu dà xīng chén, qí guāng hé lí lí cuò luò guì shù jiān, qiān nián zhào róng huī."
山阴胡稚威天游旷代奇才,丙辰同举鸿博,终身纡郁而亡。余初抄其骈体文三十篇,为杨蓉裳篡取去。乃于别处搜得{烈女李三行》一篇,初嫌太长,难入《诗话》;然一序一诗,俱古妙,不忍听其炀没,今刻续集,不妨载之。其序曰:“女李三者,河南鹿邑县人。父某业田,尝以隐事与邑大豪相恨疾。豪阴谋杀之:使客阳与亲,召之酒而药以饮,遂发病。心知豪所为,将死,女从母泣于前。某蚧齿切叱,曰:‘何泣?若非我子也!且吾为人杀,幸有儿,俟壮或行能复仇。若渺孑茕稚,无望也,恨终不吐矣!’女时年十余,闻父言,昼夕愤伤,时时蓄报豪志。更数岁,益长,日誓鬼神,往祝某墓,愿魂魄相助,挟利刃,候道上,期乘便刺豪。豪出入乘马,从僮奴彪彪然,势不得逞。去,丐人为词,屡诉有司、大吏咸遍,列于官者三年矣,一人无肯白其事者。女甚恨,曰:‘此曹虽官人,实盗隶耳!徒知探金钱,取醉饱;何能为直冤痛者乎?’遂辞其母,当奔往京师。鹿邑到京师二千里,女孤弱无相携挈,暮托逆旅,主人或怪其独来,疑有他,固不内:往往伏草间。既至,将击登闻鼓自讼,数为吏所阑。以陈于刑部、都察院,交格之,一如有司、大吏在河南者。久之,会有新任令于鹿邑者,颇强直任事。女闻,乃走还。令方升车出,遮前大呼,且涕且陈,伍伯篓驱不能动。令以某死久岁月,且无验,意其未信。更诘将死时语,及奔京师状,乃受牒,缚鞫客与豪,皆自穷服。令已论正豪罪,未即决,豪死牢户中。豪家滋憎女甚,谤为尝受污。有邑公子独心知女贤,请聘之。其母与长老媒媪皆劝之行,矢不许。及母卒殓埋,悉召宗族、亲戚、里邻,告之曰:‘吾痛父见害,楚毒几十年,幸得雪仇。而名为人垢,忍不早就死者,伤无兄弟终奉老母。今吾事大已,其将有所自明。’室而掩之,遂自绞也。于是豪子暮拍之笑,视其面,倜犹生然。将举刀断之,有血激诸口,类喷怒者。豪子骇仆不能动,左右亟扶负归,亦竟得疾以死。女死康熙中,至今且五十载。岁戊午,予居长安,始闻。感当世无能文章扬洗昭暴之,使家说户唱,相与勉劝。乃撰述其事,歌而系之,曰:‘大海何漫漫,千年不能移。太山自言高,精卫衔石飞。朝见精卫飞,暮见精卫飞:吐血填作岖,一旦成路蹊。岂惟成路蹊,崔嵬复崔嵬。女面洁如玉,女身濯如脂。十四颇有余,十五、十六时。婀娜环春风,明月初徘徊。门中姊与姑,邻舍杂姥婺。人笑女无声,人欢女长啼。昔昔重昔昔,破痛不得治。有似食大鲠,祸喉连胁脐。阿母唤不应,步出中间闺。女身亦非狂,女心亦非痴。向母问阿爷:“阿爷谁所尸?昨者门前望,裂眼宁忍窥?爷仇意妍妍,走马东西街。我无白扬刃,断作双虹霓。磨我削葵刀,三寸久在怀。一心愿与仇,血肉相齑蘅。”仇人何陆梁,挟队健如辈。前者为饥狼,后者为怒豺。小雀抵黄鹞,徒恐哺作糜。大声呼县官,县官正聋蚩。宛转太守府,再三中丞司。堂皇信威严,隶卒森柴崖。官知坐中间,一一梗与泥。何由腐地骨,鬼笑回牙款?孤小不识事,闻人说京师;京师多贵官,列坐省舆台。头上铁柱冠,獬腐当胸栖。獬腐角岳岳,多望能矜哀。局我头上发,缝我当射衣。手中何所将?血帛班斓丝。帛上何所书?繁霜惨漾埋。细躯诚艰难,要当自防支。女弱母所怜,请母毋攀持。今便辞母去,出门去如遗。是月仲冬节,杀气争骄排。层冰塞黄河,急霰穿矛锥。大风簸天翻,行人色成灰。夜黑不见掌,深林抱枯枝。三更叫轲鹅,四更嗥狐狸;五更道上行,踯躅增羸饥。举头望长安,盘盘凤凰陴。下着十二门,通洞纵横开。持我帛上书,鬻我囊中桂,跪伏御史府,廷尉三重墀。尚书更峨峨,峨峨唱驺归;头上铁柱冠,獬腐当胸栖。獬腐即无角,岂与群羊齐?李女倚柱啸,白日凋精辉。结怨弥中宵,中宵盛辛悲。有地何博博,有天何垂垂;高城不为崩,高陵不为飑。为遣明府来,明府来何迟!长跪向明府,泪落江东驰:“女今千里还,女忧终身罹,女诚不敢绐,愿官无见疑。父冤信沉沉,沉沉痛无期。一日但能尔,井底生朝曦。死父地下笑,生仇市中到。顾此弱贱躯,甘从釜羹炊。”语终难成声,声如系庖糜。明府大嗟叹,嗟叹仍嘘唏。翻翻洞庭波,洞庭非渊洄;崭崭邛峡坂,九折无险峨。我今为汝尸,汝去行得知。爷仇得妍妍,举家忽惊摧。势似宿疹发,骤剧无由医。同时恶少年,驱至如连鸡。银铛押领头,毕命填牢陛。有马空马鞍,永别街西馗。叩头谢明府,搦骨难相贻。昔为羝乳儿,今为箭还鞭。遥遥望我里,我屋荒蔽莱。寡母倚门唏,唏于杞梁妻。女去母啖柏,啖柏今成饴。虽则今成饴,母悲转难裁。女颜昔如玉,女发何祁祁,女口含朱丹,女手垂春荑。哭泣亲尘沙,面目余瘢劓;宛宛闺中存,黧瘠疑病罴。姑姊看女来,簪笄不及施;邻姥看女来,左右相呼携。各各自流涕,一尺纷涟湎。邻姥少别去,媒媪从容来,三请得见女,殷勤致言辞;“公子县南居,端正无匹侪。金银列两箱,纤纨不胜披。身当作官人,华荣灼房帏。颇欲得贤女,贤女胜姜姬。”回面答媒媪:“身实寒且微。无弟无长兄,老母心偎依。所愿事力作,涩指缝裙鞋。安得随他人,乖违母恩慈?”母年风中灯,女命霜中葵。须臾母大病,死父相寻追。棺椁安当中,起坟遂成堆。一一营事托,姑姊可前来。为我唤长老,长老升堂阶;为我召乡邻,乡邻麋如围。十岁随爷娘,幼小惟痴孩。十五衔沉冤,灌鼻承醇醯。二十行报仇,报仇苦且危。三年走大梁,赵北燕南陲。女行本无伴,女止亦有规。皎皎月光明,不堕浊水湄。斑斑锦翼儿,耿死安能翳?自此旋入房,重阖双双扉。朱绳八九尺,挂向梁间颓。鲜鲜桂华树,华好叶何奇:葳蕤扬芳馨,生在空山隈。烈火烧昆冈,三日夜未衰。大石屋言言,小石当连辈。萧芝泣蕙草,万族合一煤。烧出白玉姿。皎雪光皑皑。玉以为女坟,将桂坟上栽。夜有大星辰,其光何离离;错落桂树间,千年照容徽。”
yī shí sì
一十四
jù qū nǚ shǐ, kǒng jìng tíng tuì ān tài pú zhī yòu nǚ, wáng kǒng xiáng gōng zǐ zhī shì yě. fū yú yǎo tiǎo, yǒu dà jiā fēng. xīn hài chūn, suí qí gū pān fū rén lái yuán kàn huā, jiā rén jiāo kǒu yù zhī. xìng yóu ài jìng, gōng shī. jì qí jì wài yún:" yī bié kàn kàn shù yuè qī, gū dēng dú zuò lèi rú sī. duō qíng zuì shì tiān biān yuè, liǎng dì lí chóu zǒng děi zhī." yù xiě xiāng sī jì jǐn jiān, pái huái wú yǔ yǐ chuāng qián. quàn jūn mò shī fú róng yuē, gū fù xiāng qīn dú zì mián." jiē xìng líng dú chū. jīn nián liù yuè, hū yǒng cán hé yún:" fēng zī zuó yè shàng kān kuā, kāi luò wú duān hèn zhuǎn jiā. zǎo shí jīn fān cuī tài jí, bù rú qián rì bù kāi huā." kǒng xiáng yà wèi bù xiáng. qī yuè jiān, jìng yǐ chǎn nán wáng. gǔ rén suǒ yún shī chèn, qí xìn rán yé? kǒng xiáng kū yǐ shī yún" pà jiàn qiū chén diǎn jìng tái, shēn guī yī jiù qǐ chuāng kāi. yǒu shí wàng què rén zhǎng wǎng, yí shì guī níng shàng wèi huí."
句曲女史,孔静亭退庵太仆之幼女,王孔翔公子之室也。敷腴窈窕,有大家风。辛亥春,随其姑潘夫人来园看花,家人交口誉之。性尤爱静,工诗。记其《寄外》云:“一别看看数月期,孤灯独坐泪如丝。多情最是天边月,两地离愁总得知。”欲写相思寄锦笺,徘徊无语倚窗前。劝君莫失芙蓉约,辜负香衾独自眠。”皆性灵独出。今年六月,忽咏《残荷》云:“丰姿昨夜尚堪夸,开落无端恨转加。早识今番摧太急,不如前日不开花。”孔翔讶为不祥。七月间,竟以产难亡。古人所云诗谶,其信然耶?孔翔哭以诗云;“怕见秋尘点镜台,深闺依旧绮窗开。有时忘却人长往,疑是归宁尚未回。”
yī shí wǔ
一十五
wù yuán shī lán gāo, shǎo yǒu qīng cái, xī ruò guàn jí qì rú jiù jiǎ rán xìng pō ài shī, yīn wáng kǒng xiáng xiù cái yǐ shī lái jiàn. jì qí xīn liáng yún," cái tīng wú tóng yī yè shēng, xiāo xiāo qiū qì mǎn jiāng chéng. luó yī zhuó tǐ chū jīng báo, yǔ shàn yáo shí biàn jué qīng. rào tà qīng fēng qīn diàn lěng, dāng jiē hào yuè zhào chuāng míng. shī yín cháng yè shuí wèi bàn? jiū jī hán qióng sì bì míng." dōng yè wǎn bù jù yún" liǔ shū yí yuè shàng, shuǐ qiǎn jué qiáo gāo." yòu, qiū huái yún" gāo wú dài yǔ lǜ qīn chuāng." qī zì yì jiā.
婺源施兰皋,少有清才,惜弱冠即弃儒就贾;然性颇爱诗,因王孔翔秀才以诗来见。记其《新凉》云,“才听梧桐一叶声,潇潇秋气满江城。罗衣着体初惊薄,羽扇摇时便觉轻。绕榻清风侵簟冷,当阶皓月照窗明。诗吟长夜谁为伴?啾唧寒蛩四壁鸣。”《冬夜晚步》句云;“柳疏宜月上,水浅觉桥高。”又,《秋怀》云;“高梧带雨绿侵窗。”七字亦佳。
yī shí liù
一十六
jiǎng yú yě shòu yè shī shào qíng yán xiǎo, tí měi rén chūn shuì tú yún:" jǐ fēn chūn sè shàng huā zhī, yún bìn yōng shū shuì qǐ chí. yīng wǔ lián qián kōng xué yǔ, mèng zhōng qíng shì zì jiā zhī." guī qíng shī, gǔ rén zuì duō, yì yú chóng fù, yú ài qí jié jù qī zì yùn jiè, dé gǔ rén suǒ wèi yǒu. yòu, lóu zhōng jiā jù yún:" dàn dé dú shū yuán shì fú, yě néng cáng jiǔ bù wéi pín." yì miào.
蒋于野受业师邵晴岩晓,题《美人春睡图》云:“几分春色上花枝,云鬓慵梳睡起迟。鹦鹉帘前空学语,梦中情事自家知。”闺情诗,古人最多,易于重复,余爱其结句七字蕴藉,得古人所未有。又,《楼中》佳句云:“但得读书原是福,也能藏酒不为贫。”亦妙。
yī shí qī
一十七
jiǎ yín huā zhāo qián yī rì, yú fù yǒu rén sān yóu tiān tāi zhī yuē, mǎi zhào dù jiāng, zài zhōu zhōng jiē dào fú jìng zhāi sūn bǔ shān liǎng gōng xiāng, hé xī zhāi dà sī kōng, huì yáo pǔ zhōng chéng jiàn huái shī zhá, qíng wén shuāng zhì. qiè niàn sì guì rén zhōng, wéi sūn gōng tóng xiāng, huì gōng céng tōng fāng xùn, ruò fú hé èr gōng, zé yún ní jiǒng gé yǐ, ér hé yǐ lüè fēn lián cái, yī zhì yú cǐ. yīn jiāng lái zhá lái shī huáng zhì yī cè, tí yuē sì xián hé bì, yǐ wéi guāng yào. zhuāng chéng hòu, yòu jiē bèi lè yáo huá zhǔ rén jì huái èr lǜ, jù wèi dú xiǎo cāng shān fáng shī jí, ài ér jīn chǒng zhī yě. yīn méi yǒu dá hé zhī zuò, gù jiāng yuán chàng jù zǎi rù quán jí zhōng. zī dàn lù qí lì chuān zhōng chéng tí cè hòu yún:" fēi qí jí yú fēng, shī tǒng zhú yì tǒng. yáo cóng sān zàng wài, chuán rù wàn huā zhōng. luò bǐ chéng xiān jù, kāi hán jiàn shàng gōng. cóng zhī zhū dà jiàng, tóng rì yì shān wēng." ā yǔ chuāng zhuǎn yùn tí yún" bái fà suí yuán lǎo, shī míng bào xiè rú. cùn xīn qiān gǔ shì, wàn lǐ sì hán shū. wén cǎi céng xiāo shàng, jiāo qīn jiù yǔ yú. hóng zhuāng guī zhào wěn, zhēn zhòng cǐ yáo mǎ." tài hú sī mǎ dé wò yún fú tí yún:" tiān xià lóng mén qǐ, kōu yī rù kǒng chí. shàng gōng zhēng yǎng jìng, wàn lǐ gè cái shī. hàn mò lián huán zhòng, shēng míng jué yù zhī. jí kàn liú hé bì, wén cǎi shèng yú sī."
甲寅花朝前一日,余赴友人三游天台之约,买棹渡江,在舟中接到福敬斋、孙补山两公相,和希斋大司空,惠瑶圃中丞见怀诗札,情文双至。窃念四贵人中,惟孙公同乡,惠公曾通芳讯,若福、和二公,则云泥迥隔矣,而何以略分怜才,一至于此。因将来札、来诗潢治一册,题曰《四贤合璧》,以为光耀。装成后,又接贝勒瑶华主人寄怀二律,俱为读《小仓山房诗集》,爱而矜宠之也。因枚有答和之作,故将原唱俱载入《全集》中。兹但录奇丽川中丞题册后云:“飞骑急于风,诗筒逐驿筒。遥从三藏外,传入万花中。落笔成仙句,开函见上公。从知诸大将,同日忆山翁。”阿雨窗转运题云;“白发随园老,诗名鲍、谢如。寸心千古事,万里四函书。文采层霄上,交亲旧雨余。虹装归棹稳,珍重此瑶玛。”太湖司马德卧云福题云:“天下龙门启,抠衣入恐迟。上公争仰镜,万里各裁诗。翰墨连环重,声名绝域知。即看留合璧,文采盛于斯。”
shí bā
—十八
jìn rì mǎn zhōu fēng yǎ, yuǎn shèng hàn rén, suī sī jūn lǚ, wú bù néng shī. fú jiàn jiāng jūn kuí xù zhāi lún, yǐ zhǐ huà mò jú, tí yún:" dàn zhōng zī wèi yì piān cháng, měi ài qiū yīng yǐn jù shāng. xìng dào zhǐ tou tú mǒ jì, mò xiāng hái dào shì huā xiāng."
近日满洲风雅,远胜汉人,虽司军旅,无不能诗。福建将军魁叙斋伦,以指画墨菊,题云:“淡中滋味意偏长,每爱秋英引巨觞。兴到指头涂抹际,墨香还道是花香。”
yī shí jiǔ
一十九
yáng zhōu zhāng chūn líng xiān shēng, zì jìng zhuāng, lì táng xiào lián zhī fù yě. shì yǒng tóng yún:" chūn qù huā shǐ kāi, qiū lái yè zǎo luò. hé rì zuò yáo qín, zì sù qiè mìng bó?" cǐ èr shí zì, jué yǒng tóng zhě gǔ wèi yǒu yě.
扬州张椿龄先生,字镜庄,立堂孝廉之父也。噬咏桐》云:“春去花始开,秋来叶早落。何日作瑶琴,自诉妾命薄?”此二十字,觉咏桐者古未有也。
èr shí
二十
shàng hǎi nǚ shì zhū wén yù yú guī wáng shì, fǔ gū shēng yún:" mǔ sǐ shuí lián rǔ? xiāng xié gèng tòng xīn. gū gū tí bù zhǐ, yóu shì zǐ shēng yīn." cǐ jí yuán yí shān" ā yí huái xiù ā niáng xiāng" zhī yì. wú lán xuě dào jiā zhù mǔ shòu yún:" mǔ yuē ér guī hǎo, lián cháo què zào pín. hái jiāng shēng rì jiǔ, zuì rǔ dào jiā rén." zhōu wǎn dào jiā jiàn mǔ yún:" yào jiàn cí qīn jí bù xíng, gé qiáng xiān yǐ shí ér shēng. shēng táng zǐ mèi yī qí wèn: jǐ rì piān zhōu chū shí chéng?" wú fū rén diào lán xuě yún:" mǎn shēn hú dié fěn, zhī shì kàn huā huí." sì shī, jiē tiān lài yě.
上海女士朱文毓于归王氏,《抚孤甥》云:“母死谁怜汝?相携更痛心。呱呱啼不止,犹是姊声音。”此即元遗山“阿姨怀袖阿娘香”之意。吴兰雪《到家祝母寿》云:“母曰儿归好,连朝鹊噪频。还将生日酒,醉汝到家人。”周琬《到家见母》云:“要见慈亲急步行,隔墙先已识儿声。升堂姊妹一齐问:几日扁舟出石城?”吴夫人《调兰雪》云:“满身蝴蝶粉,知是看花回。”四诗,皆天籁也。
èr shí yī
二十一
jiāng yòu duō zōng shān gǔ, ér yáng zhōu zhuǎn yùn céng bīn gǔ xiān shēng dú xǐ táng yīn, sù wèi shí miàn, méng yǐ shī jiù zhèng. xiǎo xíng yún:" bái yún bó zài dì, yuǎn wàng yī chuān shuǐ. xíng rù shuǐ yún zhōng, fēi fēi shōu bù qǐ." qiū yè sù wàn shòu sì yún:" fān dòng wēi fēng lái, xū táng yī zhōng qiāo. jiē qián shòu jiāo yǐng, xié yuè zài sōng miǎo." cháng shēng diàn yún:" xī diàn yíng fēi xīng hàn liú, fú róng xiāng lěng yuān yāng chóu. jiāo zī shì yè yù jiē lì, yuè xià xiāng kàn lèi hén shī. shì yuán ān dé rú niú nǚ, wàn gǔ jīn xiāo huì hé zhǔ. shēng shēng shì shì bǐ jiān rén, niú nǚ zài tiān wén cǐ yǔ. kě lián sī yǔ rén bù zhī, lín qióng dào shì wèi chuán zhī." jié jù yóu yùn jiè.
江右多宗山谷,而扬州转运曾宾谷先生独喜唐音,素未识面,蒙以诗就正。《晓行》云:“白云渤在地,远望一川水。行入水云中,霏霏收不起。”《秋夜宿万寿寺》云:“幡动微风来,虚堂一钟悄。阶前瘦蛟影,斜月在松杪。”《长生殿》云:“夕殿萤飞星汉流,芙蓉香冷鸳鸯愁。娇姿侍夜玉阶立,月下相看泪痕湿。世缘安得如牛、女,万古今宵会河渚。生生世世比肩人,牛、女在天闻此语。可怜私语人不知,临邛道士为传之。”结句尤蕴藉。
èr shí èr
二十二
xiè yùn shān guān chá gōng zǐ xué yōng, nián cái shí èr, sòng zào yún" hū wén bào zhú luàn shū shēng, xiāng shǔ shèng pán jiǔ zhèng yíng. mò xiàng yù huáng yán shàn è, quàn jūn duō shí jiāo yá táng."
谢蕴山观察公子学墉,年才十二,《送灶》云;“忽闻爆竹乱书声,香黍盛盘酒正盈。莫向玉皇言善恶,劝君多食胶牙饧。”
èr shí sān
二十三
xún zǐ yún:" shàn wèi yì zhě bù zhàn, shàn wèi shī zhě bù shuō." táng xián xiàng yáng wǎn néng shī, zhōng shēn bù yǐ shì rén, jí cǐ yì yě. háng zhōu tài shǒu lǐ xiǎo yuán xiān shēng, zhèng shēng zhuō yuè, ér yú wén hàn zhī shì, qiān ràng bù huáng. ǒu jiàn fāng ǒu táng míng fǔ chù duì lián, shòu tǐng kě ài, ér bù shǔ xìng míng. qí yǒu yáo qiū chá sòng qí yǒng qún dài yú yún:" xiāo xiāng liù fú yǐ chéng chén, chǐ liàn shuí jiào qì shuǐ bīn? shì jiào shòu féi liàng dài kǒng, jiāo gōng yīng yǒu xì yāo rén."
《荀子》云:“善为《易》者不占,善为诗者不说。”唐贤相杨绾能诗,终身不以示人,即此意也。杭州太守李晓园先生,政声卓越,而于文翰之事,谦让不遑。偶见方藕堂明府处对联,瘦挺可爱,而不署姓名。其友姚秋槎诵其{咏裙带鱼》云:“潇湘六幅已成尘,尺练谁教弃水滨?试较瘦肥量带孔,蛟宫应有细腰人。”
èr shí sì
二十四
lǐ cāng yún gěi jiàn qíng, yǔ yú wèi sān shí nián qián zhī jiāo. jīn nián xìn lái, xù jiù lùn shī, qíng wén shuāng zhì. jiàn zèng qī gǔ yī zhāng, yǐ cǎi rù tóng rén jí yǐ. zī lù qí xiǎo fā xìn yáng yún" cháo tūn yǐn yǐn dòu qíng xiá, qiū sè wēi máng lù zhèng shē. dù kǒu mǎ rú fú yù qǐ, rù shān rén gòng niǎo xíng xié. liáo jī dàn yù xīn cháng miàn, zi yě qián bèi xǐ shí miàn, gù jí zhī. jiě kě hé xū làng xuē guā? zuì xǐ yóu chéng xiān yì jìng, fēng guāng jiā chù biàn tíng chē." yuè yáng lóu yún:" gāo lóu qiào qǐ zhěn hán liú, fǔ kàn cháng tiān wàn qǐng qiū. yún qì yuǎn lián shān yǐng dòng, làng huā shí cù rì guāng fú. háo máng bù biàn qiān fēng shù, jiè mò nán fēn yī yè zhōu. lǐng qǔ qíng hé jǐng zhèng hǎo, chóng yáng fēng yǔ zài gōu liú."
李沧云给谏檠,与余为三十年前之交。今年信来,叙旧论诗,情文双至。见赠七古一章,已采入《同人集》矣。兹录其《晓发信阳》云;“朝暾隐隐逗晴霞,秋色微茫路正赊。渡口马如凫浴起,入山人共鸟行斜。疗饥但欲新尝面,子野前辈喜食面,故及之。解渴何须浪削瓜?最喜邮程纤翳净,风光佳处便停车。”《岳阳楼》云:“高楼峭起枕寒流,俯瞰长天万顷秋。云气远连山影动,浪花时蹴日光浮。毫芒不辨千峰树,芥末难分一叶舟。领取晴和景正好,重阳风雨再勾留。”
èr shí wǔ
二十五
mù yuán xū fù hǎi hòu, yǒng hǎi shī jiā zhě shén shǎo. jìn rì qí lì chuān zhōng chéng yún" yī piàn yú lóng qì, máng máng huì wàn chuān. shuí néng liáng chǐ cùn? tiān dú yǔ zhōu xuán. bāo kuò rú sī ěr, xū kōng běn zì rán. jǔ tóu rén gòng jiàn, hé bì wèn zhāng qiān?" háng zhōu zhuǎn yùn ā yǔ chuāng lín bǎo yún:" jué dǐng líng cāng hǎi, shuāng móu wàn lǐ chí. liǎng cháo fēn zhòu yè, yī qì hùn huá yí. jiǎo dǐ hóng liáng zhí, zūn qián yǔ shì qí. tián bō tōng gòng dào, jù jiàn jí fēng qí." èr gōng gè yǒu liǎng shǒu, ér yú yǐ wéi mèng hào rán dù shǎo líng yǒng dòng tíng, jù zhǐ yī shǒu, gù gē ài ér shān zhī.
木元虚赋海后,咏海诗佳者甚少。近日奇丽川中丞云;“一片鱼龙气,茫茫汇万川。谁能量尺寸?天独与周旋。包括如斯耳,虚空本自然。举头人共见,何必问张骞?”杭州转运阿雨窗林保云:“绝顶凌沧海,双眸万里驰。两潮分昼夜,一气混华夷。脚底虹梁直,樽前雨势奇。恬波通贡道,巨舰集风旗。”二公各有两首,而余以为孟浩然、杜少陵咏洞庭,俱只一首,故割爱而删之。
èr shí liù
二十六
yú guò jiā xīng, xíng lǔ táng yào tài shǒu yí shī jiān yī shù. dú zhī, zhī qí xué dù zuì shēn. guàn huā yún" cán yuè shuì yā qǐ, míng qióng yóu guā ěr. pī yī dào lán qián, yōu huā xiàng rén xǐ. jīng xún yǔ wèi pèi, tǔ mài gàn wú sì. hū tóng zhuǎn lù lú, qǔ cǐ qīng lěng shuǐ. rào gēn wēi wēi guàn, qīn biǎo xú jí lǐ. jí jù shào chéng gōng, qí wò fāng róng zhǐ. jiāo huā shǐ huā zhī, péi zhí fēi jìn měi. pì rú yǐn jiǔ rén, zhōng zì jù wēi lǐ. chū yǐn jiàn xūn rán, bù shǐ shāng xìng shǐ. jīng xī yǔ niú yìn, qǐ shì tiān quán zi?" lín chuān dào zhōng yún:" shí lǐ píng dī yě sè zǎn, liǔ tiáo cán lù shàng tuán tuán. hū kàn bái niǎo shuāng fēi qǐ, zhī yǒu yú zhōu xià qiǎn tān." lǐ quán kè cì yún:" duǎn hòu yī shān jiàn pèi héng, sān qiān lǐ wài jǐn guān chéng. duō qíng jīn yè guān shān yuè, cái zhào zhēng rén dì yī chéng." dēng yǔ lóu yún" yán jiāng céng yǐn dāng nián mǎ, xiù rǎng xián gēng cǐ rì niú."
余过嘉兴,邢鲁堂药太守遗诗笺一束。读之,知其学杜最深。《灌花》云;“残月睡鸦起,鸣蛩犹聒耳。披衣到栏前,幽花向人喜。经旬雨未沛,土脉干无似。呼童转辘轳,取此清冷水。绕根微微灌,侵表徐及里。急遽少成功,俟沃方容止。浇花使花知,培植非尽美。譬如饮酒人,中自具微理。初饮渐醺然,不使伤性始。鲸吸与牛饮,岂是天全子?”《临川道中》云:“十里平堤野色攒,柳条残露尚团团。忽看白鸟双飞起,知有渔舟下浅滩。”《醴泉客次》云:“短后衣衫剑佩横,三千里外锦官城。多情今夜关山月,才照征人第一程。”《登庾楼》云;“岩疆曾饮当年马,绣壤闲耕此日牛。”
èr shí qī
二十七
shān yīn shào shòu mín bǎo qí jí sū zhōu tài shǒu hòu ān xiān shēng zhī sūn yě. hòu ān míng dà yè, yǔ yú tóng guān. ér shòu mín cóng wèi móu miàn, nián cái èr shí sì, yǐ jǔ xiào lián, dú yú shī huà, jiàn jì yún" qí cái bù liào rén hái zài, miào lùn dōu rú wǒ yù yán. lài yǒu xī náng shōu shí jǐn shì jiān duō shǎo wèi zhāo hún!"
山阴邵寿民葆祺;即苏州太守厚庵先生之孙也。厚庵名大业,与余同官。而寿民从未谋面,年才二十四,已举孝廉,读余《诗话》,见寄云;“奇才不料人还在,妙论都如我欲言。赖有奚囊收拾尽;世间多少未招魂!”
èr shí bā
二十八
sōng jiāng nǚ shǐ zhuāng dào, liào zhī yún zhī qī yě. jì chūn guī jiā yún:" gū fān zhà xiè xī yáng xī, qīng fěn qiáng biān liǔ xiàn dī. zhèng shì nèi jiē xīn yǔ guò, yù jīn qún shàng huàn chūn ní." yǒng mǔ dān yún" jǐ fān è yǔ diàn chūn kāi, yàn yǐng zhāo yáo luò pǔ huí. zuó yè yuè míng rén jìng hòu, wǔ fēng yí yǒu pèi shēng lái."
松江女史庄焘,廖织云之戚也。《季春归家》云:“孤帆乍卸夕阳西,青粉墙边柳线低。正是内街新雨过,郁金裙上浣春泥。”《咏牡丹》云;“几番厄雨殿春开,艳影招摇洛浦回。昨夜月明人静候,舞风疑有佩声来。”
èr shí jiǔ
二十九
wén yǐ qíng shēng, wèi yǒu wú qíng ér yǒu wén zhě. yùn yīn shī yā, wèi yǒu wú shī ér xiān yǒu yùn zhě. yú yǎ bù xǐ rén yǐ yī tí pái āi shàng xià píng zuò sān shí shǒu, fū yǎn còu pāi, mǎn zhǐ fú cí, gǔ míng jiā duàn wú cǐ zhǒng. zhì yú shàng yòng" qiū" zì, xià yòng" huā" zì, rú qiū yuè qiū yún táo huā guì huā zhī lèi, lián mián shù shí shǒu, shì zuò lèi shū qún fāng pǔ, fēi yǒng shī yě.
文以情生,未有无情而有文者。韵因诗押,未有无诗而先有韵者。余雅不喜人以一题排挨上下平作三十首,敷衍凑拍,满纸浮词,古名家断无此种。至于上用“秋”字,下用“花”字,如秋月秋云、桃花桂花之类,连绵数十首,是作类书《群芳谱》,非咏诗也。
sān shí
三十
yú shǎo shí zì fù néng gǔ wén, ér kǔ wú tí mù, qǔ péng shì duō bù qiè yì. gù jí zhōng yǒu jù yún:" lùn wén pō shì shēng píng jiāng, qǔ qiè cháng rú xià dì rén." bù liào wǎn nián, sì fāng suǒ wén zhě rú má, bù shèng qí kǔ. gù yòu yǒu jù yún:" zhēng míng suǒ xù jiān tí bá, máng shā rén jiān lěng yìng chóu."
余少时自负能古文,而苦无题目,娶篷室多不惬意。故集中有句云:“论文颇似升平将,娶妾常如下第人。”不料晚年,四方索文者如麻,不胜其苦。故又有句云:“征铭索序兼题跋,忙杀人间冷应酬。”
sān shí yī
三十一
sān shí nián qián, xú jiāo lín cān fǔ zài lú zhōu, yǔ yú jí jiǎng xīn yú èr rén zuì jiāo hǎo, cháng yǐ chuán zài xūn lán gàn běn, wèi suí yuán biàn zāi shān zhōng, huā kāi rú xuě. wéi rén quán qí tì tǎng. yú xù qí xíng shì, zuò xiāng féng xíng zèng zhī. hòu shēng rèn guì zhōu, jìng chéng yǒng jué. jīn chūn, yú guò jiā xīng, qí zi shuāng guì qiū shān, zǎi xiù shuǐ, shù jí jiāo qíng, bǐ cǐ bēi xǐ. suǒ nǎi wēng shī gǎo, dé qí zì pǔ ěr jì ér yún" wàn lǐ dāng guān rì, jiā huī bào xiǎo yáng. sān dōng chēng zú yòng, yī xiàn mò xū zhǎng. zhàng lì shēn piān jiàn, qiāo qiāng qì yǐ cáng. shàng lín hǎo chūn sè, nǔ lì kàn huā xiāng." tí huái yīn hóu miào bì yún:" yī fàn shàng sī chóu mǔ dé, sān qí níng rěn bèi jūn ēn?" qiū shān yǒu fù fēng, tí sì tíng yì yún:" tiān zǐ gōng chéng yī jiàn zhōng, gù xiāng jī quǎn shí xīn fēng. yīng xióng wèi yǒu wú qíng zhě, lǎo lèi zūn qián chàng dà fēng."
三十年前,徐椒林参府在庐州,与余及蒋心余二人最交好,常以船载薰兰干本,为随园遍栽山中,花开如雪。为人权奇倜傥。余叙其行事,作《相逢行》赠之。后升任贵州,竟成永诀。今春,余过嘉兴,其子双桂秋山,宰秀水,述及交情,彼此悲喜。索乃翁诗稿,得其《自普洱寄儿》云;“万里当关日,葭灰报小阳。三冬称足用,一线莫虚长。瘴疠身偏健,橇枪气已藏。上林好春色,努力看花香。”《题淮阴侯庙壁》云:“一饭尚思酬母德,三齐宁忍背君恩?”秋山有父风,《题泗亭驿》云:“天子功成一剑中,故乡鸡犬识新丰。英雄未有无情者,老泪尊前唱《大风》。”
sān shí èr
三十二
jìn rén xuē xī yuán yǒng yuè yún:" hé chǔ fén xiāng xià jiē bài? yǒu rén sī yǔ bìng jiān xíng." suī zǒu xī kūn yí lù, ér yōu juàn dú jué. shì jí" yuè chū jiǎo xī, jiāo rén liáo xī" zhī yú yīn.
近人薛西原咏{月》云:“何处焚香下阶拜?有人私语并肩行。”虽走西昆一路,而幽隽独绝。是即“月出皎兮,姣人僚兮”之余音。
sān shí sān
三十三
cháng shú xiàn shì, shī tí shì yě shě shí yǔ rùn. mǒu tóng yǒu yī lián yún" qīng zhān gū jiǔ sì, hóng dī mài huā lán." wú zhú qiáo tài shǐ bá wèi dì èr. cháng zhōu xiàn shì tóng yú shī, tí shì lǜ mǎn chuāng qián cǎo bù chú. chén zhú shì jī yǒu yī lián yún:" xiù sè sān fēn yǔ, chūn hén yī mǒ yān. zhù zhǐ táng gěi jiàn jiàn zhī, bá wèi dì qī. èr rén bìng fēi kàn juǎn zhī rén, ér jiē yǔ xiàn guān jiāo hǎo, gù néng ài cái rú cǐ. fǒu zé, cǐ shī yì bèi qīng qīng diǎn guò yǐ. zhú shì, jí jīn xiān xiān zhī fū yě. jié lí wǔ nián, hù xiāng chàng hè. yú dào háng zhōu yī yuè, guī, xiān xiān jìng sǐ. xiān shì, xiān xiān yǒu shū shàng wǒ yún:" cǐ rì bì yún qiū yàn, fèng yī hán yú míng yuè lóu zhōng, tā shí jiàng zhàng chūn fēng, dāng shuāng bài yú hǎi táng huā xià." yú dào sū, guǒ shòu qí yī bài, suì chéng yǒng jué. gù diào yǐ yī lián yún" shuāng bài huā qián, yǐ cháng fù jí cóng yóu yuàn, wǔ nián dēng xià, wèi liǎo chōu zān quàn xué xīn." zhú shì zài wú jiāng, xiān xiān jì shī yún:" zhǐ yàng luó yī qiū yàng shòu, nà néng jìn dé shuǐ tiān liáng?" qí kàng lì zhī dǔ kě xiǎng.
常熟县试,诗题是《野舍时雨润》。某童有一联云;“青沾沽酒肆,红滴卖花篮。”吴竹桥太史拔为第二。长洲县试童于诗,题是《绿满窗前草不除》。陈竹士基有一联云:“秀色三分雨,春痕一抹烟。祝芷塘给谏见之,拔为第七。二人并非看卷之人,而皆与县官交好,故能爱才如此。否则,此诗亦被轻轻点过矣。竹士,即金纤纤之夫也。结缡五年,互相唱和。余到杭州一月,归,纤纤竟死。先是,纤纤有书上我云:“此日碧云秋雁,奉一函于明月楼中,他时绛帐春风,当双拜于海棠花下。”余到苏,果受其一拜,遂成永诀。故吊以一联云;“双拜花前,已偿负笈从游愿,五年灯下,未了抽簪劝学心。”竹士在吴江,纤纤寄诗云:“纸样罗衣秋样瘦,那能禁得水天凉?”其伉俪之笃可想。
sān shí sì
三十四
yú suǒ dào bì yǒu rì jì, yīn shī dān zhī lǎo ér shàn wàng yě. qí ěr shòu jiā jù, yì suí jì dài guī. hàn lín qián bèi shěn hāo shī xiān shēng róng rén yǒng mò chuáng yún:" shuí yún tān mò wú xiū rì, dào dǐ mó rén yǒu juàn shí." yǒng lù sī yún:" qǐ yǒu zhū jūn tuī jiǎ yǐ? kě lián gōng zǐ zuì fēng biāo." zhōu qù huá yún:" chóu shēng fèi fǔ dēng lín shǎo, pín rù yì guān qìng diào shū." qìng shì cūn yún:" zhú yīn fēng jìng píng ān jiǔ, huā wèi chūn hán fù guì chí." wáng yún shàng yún:" jiù shā lián é hán xiān rù, xīn fěn qiáng tóu yuè gèng míng." liú xī xiù cái wén gāo lí guó rén lái suǒ yú shī, bìng jí xiá shang shī, gù zèng liú shī yún" jì wěi dé míng suī jiào yì, rén xīn suǒ hǎo běn lái gōng." gōng yún zhōu xiù cái lǐng luò juǎn yún:" náng dǐ shàng cún wú xiào yào, zhǎng zhōng guàn huà bù líng fú." zhāng yáo yīng nǚ zǐ xiè yú suǒ shī gǎo yún:" lù zhān táo liǔ gàn zhū shù, cì dì chūn fēng dào nǚ luó." bì huì zhū nǚ zǐ gǎn shì yún" yí yàng chūn fēng fēn lěng nuǎn, táo huā hán xiào liǔ hán chóu."
余所到必有日记,因师丹之老而善忘也。其耳受佳句,亦随记带归。翰林前辈沈蒿师先生荣仁咏《墨床》云:“谁云贪墨无休日,到底磨人有倦时。”咏《鹭鸶》云:“岂有诸君推甲乙?可怜公子最风标。”周去华云:“愁生肺腑登临少,贫入衣冠庆吊疏。”庆似村云:“竹因风静平安久,花为春寒富贵迟。”王云上云:“旧纱帘额寒先入,新粉墙头月更明。”刘熙秀才闻高丽国人来索余诗,并及霞裳诗,故赠刘诗云;“骥尾得名虽较易,人心所好本来公。”龚云洲秀才《领落卷》云:“囊底尚存无效药,掌中惯画不灵符。”张瑶英女子谢余索诗稿云:“露沾桃柳干株树,次第春风到女萝。”毕慧珠女子{感事》云;“一样春风分冷暖,桃花含笑柳含愁。”
sān shí wǔ
三十五
nǚ líng yú sì guān bài yáo qiū chá jū shì wèi shī, guān qí yǎn diē bà yī chū, zèng yún:" zhuàng shì zhì jīn xiū shuì xiàng, měi rén qiān gǔ zuì lián yú." hòu dù wèi nǚ dào shì, hào kōng cuì ān zhǔ rén. yáo yòu zèng yī tàn chūn lìng yún:" jǐ fān huā xìn àn xiāng cuī, zǎo zì sān chūn mù. dù juān tí bà dōng fēng lǎn, kàn mǎn jìng duī hóng yǔ. nián nián cǐ jì guī hé chǔ? mò dì pāo rén qù. niǎo xié yáng yān wài, yī cùn yóu sī, zěn xì dé sháo guāng zhù?"
女伶虞四官拜姚秋槎居士为师,观其演{跌霸》一出,赠云:“壮士至今休说项,美人千古最怜虞。”后度为女道士,号空翠庵主人。姚又赠一《探春令》云:“几番花信暗相催,早自三春暮。杜鹃啼罢东风懒,看满径堆红雨。年年此际归何处?蓦地抛人去。袅斜阳烟外,一寸游丝,怎系得韶光住?”
sān shí liù
三十六
liú xiá shang mèng zhōng de yī lián yún:" xīng yáo shì zuì chóu tā duò, shǒu jǔ nán fú xiào wǒ dī." xǐng hòu xù èr jù yún:" ān dé xiān yún shēng xiù dǐ, yù fēng fēi dào dòu niú xī?" wǒ yǐ wéi xǐng yǔ zhōng bù rú mèng yǔ.
刘霞裳梦中得一联云:“星摇似醉愁他堕,手举难扶笑我低。”醒后续二句云:“安得仙云生袖底,御风飞到斗、牛西?”我以为醒语终不如梦语。
sān shí qī
三十七
yún guì zǒng dū yáng yīng jū, zì qiū shuǐ, yǒu xián míng. rù xiàng hòu, yǐ miǎn diàn fèn shì, zhì wǎn jié bù zhōng. wú cháng yǐ nán cháo wú míng chè xiāng bǐ, shū bù kuì yě. qí sūn nǚ qióng huá, jià jiāng níng fāng bó yǒng gōng tài zhī zǐ míng xīn. míng shòu yè suí yuán, ér nǚ zhī fù zhòng yīng hào shān zhāi zhě, yǔ yú yǒu jiù. shān zhāi cān zàn jūn wù, jiān shì fù jí, bèi miǎn fěi lǔ qù. qí zi hè pǔ, jiān jìn èr shí yú nián. yú guò tài zhōu, qióng huá yǐ jì dì shī jiàn shì, yún:" fǒu tài guān tiān yì, chéng chú yùn mò zhēng. dì xiōng chóu shī sàn, shēn shì gǎn líng dīng. wǎng zhě jiā féng nán, huáng chí dào nòng bīng. tāo qián fán shàng xiàng, jué yù bō wēi míng. chǒng xī cóng dān jìn, jīng qí shì yuǎn zhēng. qī qín gōng wèi jiù, wǔ zhàng bìng xiān shēng. fēng zhào wú jiāng xià, xiān dà rén bǐng niè wú mén. jīn ān ěr hǎi xíng. jiān jūn suí hǔ zhàng, fù yào tīng jī shēng. huà jiǎo bēi fēng qǐ, míng xīng dà yě qīng. xióng shī shuí kòng yù, xiǎo chǒu gǎn zòng héng. gū lěi zhī nán shǒu, wān gōng jìng bù míng. mí tú shāng lǐ guǎng, niè xuě gǎn sū qīng. mǎ gé yú shēng zài, yú shū wàn lǐ jīng. tiān ēn yóu sì shè, yí yù xìng cóng qīng. jì dì piān yīng nán, hè pǔ zuò yù duō nián. jiān wēi zhì bù gēng. zhū lián chén hàn shuǐ, jiàn kǒng luò fēng chéng. yàn yǐng yíng lí sī, líng yuán yì jiù qíng. zhù kàn yāo yǔ lù, tóu jiǎo zài zhēng róng."
云贵总督杨应琚,字秋水,有贤名。入相后,以缅甸偾事,致晚节不终。吾尝以南朝吴明彻相比,殊不愧也。其孙女琼华,嫁江宁方伯永公泰之子明新。明受业随园,而女之父重英、号山斋者,与余有旧。山斋参赞军务,兼侍父疾,被缅匪虏去。其子鹤圃,监禁二十余年。余过泰州,琼华以《寄弟}诗见示,云:“否泰关天意,乘除运莫争。弟兄愁失散,身世感零丁。往者家逢难,潢池盗弄兵。韬钤烦上相,绝域播威名。宠锡从丹禁,旌旗事远征。七擒功未就,五丈病先生。风诏吴江下,先大人秉臬吴门。金鞍洱海行。监军随虎帐,付药听鸡声。画角悲风起,明星大野倾。雄师谁控驭,小丑敢纵横。孤垒知难守,弯弓竟不鸣。迷途伤李广,啮雪感苏卿。马革余生在,鱼书万里惊。天恩犹肆赦,疑狱幸从轻。季弟偏膺难,鹤圃坐狱多年。艰危志不更。珠怜沉汉水,剑恐落丰城。雁影萦离思,鸰原忆旧情。伫看邀雨露,头角再峥嵘。”
sān shí bā
三十八
yú wén rén jiā jù, jí lù rù shī huà, bìng bù zhī shì shuí hé zhī zuò. jiǎ yín sān yuè, yú yóu huá tíng, zhāng mèng jiē xiān shēng yǐn yú gǔ téng huā xià, qí láng jūn xìng zài ěr yǔ yuē:" jiā zǐ yuàn jiàn xiān shēng." yú wèi è rán. yǐ ér qiān lián chū bài, zhí dì zǐ zhī lǐ, fāng zhī shī huà bǔ yí dì yī juàn zhōng, céng zài qí suǒ zuò qiū xìn děng shī gù yě. mào yì zhuāng shū. qí mǔ fū rén wāng fú zhēn shī, jiǔ cǎi rù shī huà dì sì juǎn zhōng. shǐ xìn fēng yǎ yuān yuán, qí lái yǒu zì. qí gū fú xiù jià yáo shì, yì cái nǚ yě. bù mèi yún:" yī zhěn xián yín mèng jìng kōng, cán dēng shǎn shǎn yǐng méng lóng. wú tóng bù guǎn rén chóu chàng, fān jǐn yín táng yī yè fēng." tā rú:" yī jìng ní xiāng fēi yàn zi, mǎn ōu chá shú luàn sōng shēng." hé xū dì pì xīn fāng jìng, cái jué shēn xián mèng yì qīng." jù miào.
余闻人佳句,即录入《诗话》,并不知是谁何之作。甲寅三月,余游华亭,张梦喈先生饮余古藤花下,其郎君兴载耳语曰:“家姊愿见先生。”余为愕然。已而搴帘出拜,执弟子之礼,方知{诗话补遗》第一卷中,曾载其所作《秋信》等诗故也。貌亦庄姝。其母夫人汪佛珍诗,久采入《诗话》第四卷中。始信风雅渊源,其来有自。其姑佛绣嫁姚氏,亦才女也。《不寐》云:“欹枕闲吟梦境空,残灯闪闪影朦胧。梧桐不管人惆怅,翻尽银塘一夜风。”他如:“一径泥香飞燕子,满瓯茶熟乱松声。”何须地僻心方静,才觉身闲梦亦清。”俱妙。
sān shí jiǔ
三十九
rén zhàng qì yùn, yùn qù zé rén guǐ jiē qī zhī. měi jiàn cǎo shù yì rán, qí zhī yè chàng mào zhě, zhū bù gǎn jié wǎng, shuāi ruò zhě, zé chén sī huī jī. ǒu dú pí rì xiū shī:" shuǐ hén qīn bìng zhú, zhū wǎng shàng shuāi huā." fāng zhī gǔ rén zuò shī, wú chǔ bù sōu dào yě.
人仗气运,运去则人鬼皆欺之。每见草树亦然,其枝叶畅茂者,蛛不敢结网,衰弱者,则尘丝灰积。偶读皮日休诗:“水痕侵病竹,蛛网上衰花。”方知古人作诗,无处不搜到也。
sì shí
四十
gù níng rén yún:" gǔ bù yòng yín." yú pō bù yǐ wéi rán. jìn dú zhāng jí sòng nán qiān kè shī yún" hǎi guó zhàn qí xiàng, mán zhōu shì yòng yín." yǐ" yòng yín" yǔ" qí xiàng" duì shuō, kě zhī zhōng guó qí mǎ bù qí xiàng, yòng qián bù yòng yín yǐ.
顾宁人云:“古不用银。”余颇不以为然。近读张籍《送南迁客》诗云;“海国战骑象,蛮州市用银。”以“用银”与“骑象”对说,可知中国骑马不骑象,用钱不用银矣。
sì shí yī
四十一
bái tài fù yīn lǐ liú shǒu xiàng gōng jiàn guò, chí shàng fàn zhōu, huà jí hàn lín jiù shì, yīn zèng shī yún:" tóng shí liù xué shì, wǔ xiāng yī yú wēng." yú jǐ wèi hàn lín, yì yǒu liǎng xiāng sān shàng shū wèi zhī wǔ rán.
白太傅因李留守相公见过,池上泛舟,话及翰林旧事,因赠诗云:“同时六学士,五相一渔翁。”余己未翰林,亦有两相三尚书;为之怃然。
sì shí èr
四十二
wú lán xuě zhān yuán zuò yuè yún:" lín táng yōu jué shì shān jiā, zuò zhuǎn lán yīn yuè wèi xié. xiān hè yī shuāng dōu shuì zháo, lěng xiāng chuī biàn lǜ méi huā." xú lǎng zhāi sù tài shān yún:" luàn shí cháng sōng lù bù fēn, shù shēng zhōng qìng gé lín wén. shān zhōng yè bàn shāo cán zhú, zì qǐ kāi chuāng zhào bái yún." èr shī zhēn qīng jué yǐ!
吴兰雪《瞻园坐月}云:“林塘幽绝似山家,坐转栏阴月未斜。仙鹤一双都睡着,冷香吹遍绿梅花。”徐朗斋《宿泰山》云:“乱石长松路不分,数声钟磬隔林闻。山中夜半烧残烛,自起开窗照白云。”二诗真清绝矣!
sì shí sān
四十三
chén shǎo yáng yǔ ōu yáng chè jiù lǐ gāng ér sǐ, miào zài dān yáng. qián lóng gēng shēn, miào wèi huǒ suǒ fén, dú shén xiàng bù dòng, páo hù yī rán. yú guò qí dì, jiàn bì shàng tí yún:" liǎng gōng xiāo xī zhèng máng máng, miào suàn tú wén bà lǐ gāng. bù xìn jiǔ mén sī hǔ bào, dú liú sān shū dòng fēng shuāng. yì guān bái zhòu bēi dōng shì, sōng bǎi qīng lín zhào běi máng. guò kè màn zēng sāng zǐ gǎn, lǐ jū cóng gǔ shuō dān yáng." yòu yún:" cǎo yě jù gàn xīng fù jì? gōng qīng wú nài jiàn shū xī." yú dú ér ài zhī. mò shū" yú zhèn zì yī chuān" wǔ zì. fāng zhī jí èr shí nián qián fù shī lái yè, zì chēng bù méng xǔ kě, jí yào tóu jiāng sǐ zhě yě. zhuān gōng míng qī zǐ yī tǐ, wèi miǎn míng zhēng léi gǔ, jiàn shǎng zhě xī. rán jiā chù bù kě mǐn mò. jiàn zèng yún:" shēng míng ruò bù féng yuán yàn, cí fù hé yóu zhòng luò yáng?" pǔ fēng qiū wàng yún:" àn zǒu tāo shēng tūn xiàng lǐng, shù fú tiān yǐng chū láng shān." yán qìng sì yún:" dì jiǒng rén yān fú shuǐ qì, lóu gāo mù yè xià qiū shēng." jiē pō xióng jiàn. zhì ruò jiǔ jiāng yún:" shāng nǚ zhì jīn gē bái zhù, zhēng rén jǐ dù huàn zhū yán." zé shāo hé huǎn, qiě jiàng gé ér wèi zhī. qí rén wáng yǐ èr shí yú nián, lián qí yī shēng kǔ zhì, wèi lǐ ér cún zhī.
陈少阳与欧阳彻救李纲而死,庙在丹阳。乾隆庚申,庙为火所焚,独神像不动,袍笏依然。余过其地,见壁上题云:“两宫消息正茫茫,庙算徒闻罢李纲。不信九门司虎豹,独留三疏动风霜。衣冠白昼悲东市,松柏青磷照北邙。过客漫增桑梓感,里居从古说丹阳。”又云:“草野讵干兴复计?公卿无奈谏书稀。”余读而爱之。末书“于震字一川”五字。方知即二十年前负诗来谒,自称不蒙许可,即要投江死者也。专工明七子一体,未免鸣钲擂鼓,见赏者稀。然佳处不可泯没。见赠云:“声名若不逢元晏,词赋何由重洛阳?”《圃峰秋望》云:“岸走涛声吞象岭,树浮天影出狼山。”《延庆寺》云:“地迥人烟浮水气,楼高木叶下秋声。”皆颇雄健。至若《九江》云:“商女至今歌白伫,征人几度换朱颜。”则稍和缓,且降格而为之。其人亡已二十余年,怜其一生苦志,为理而存之。
sì shí sì
四十四
guō pín jiā xiù cái jì xiǎo zhào qiú shī, lián yú shuāi lǎo, dài zuò èr shǒu lái. jiào yú shū zhī. yú xīn rán cóng mìng, bìng zhá xiè yún:" shǐ lǎo rén wò guǎn, bì bù néng rú cǐ zhī jiā." qú yòu yǐ cǐ lì qiú yáo jī chuán xiān shēng. yáo nù qí wú lǐ, zhì hái qí tú, yí shū chēn zé. yú dào: cǐ shì yǔ yuè wǔ mù pò yáng me guī, sòng lǐ yǔ hán zhāng èr wáng, yī xǐ yī chēn. rén xīn bù tóng, yì zhèng xiāng sì. liú xiá shang yuē:" èr xiān shēng jiē shì yě: wú yáo gōng, rén bù zhī qián bèi zhī zūn wú suí yuán, rén bù zhī qián bèi zhī dà."
郭频伽秀才寄小照求诗,怜余衰老,代作二首来。教余书之。余欣然从命,并札谢云:“使老人握管,必不能如此之佳。”渠又以此例求姚姬传先生。姚怒其无礼,掷还其图,移书嗔责。余道:此事与岳武穆破杨么归,送礼与韩、张、二王,一喜一嗔。人心不同,亦正相似。刘霞裳曰:“二先生皆是也:无姚公,人不知前辈之尊;无随园,人不知前辈之大。”
sì shí wǔ
四十五
bǐng chén tóng zhào shì zhě, xuān zhōu méi zhào yí xiān shēng, guǎn wén mù gōng jiā, nián liù shí xǔ, hé ǎi pǔ chéng, yǔ yú wèi wàng nián jiāo. jīn jiǎ zǐ yǐ zhōu, fǎng qí yí gǎo bù kě dé, jìn cái huò qí yóu jìng tíng shān yún" chūn sè hū yún mù, wěng rán wàn mù qí. mìng jià yuè shì chén, fú zhàng xún yán qī. bái yún tíng yīn lǐng, qīng liú guàn zhǎng xī. bēi jié fǔ cán shèng, tái xiè píng gāo dī. hǎo huā dèng páng chū, shí niǎo lín xián tí. gǔ rén bù kě zuò, shèng dì wú huāng qī. kǒng rú táo huā yuán, zài zhì yú zhōu mí."
丙辰同召试者,宣州梅兆颐先生,馆文穆公家,年六十许,和蔼朴诚,与余为忘年交。今甲子已周,访其遗稿不可得,近才获其《游敬亭山》云;“春色忽云暮,蓊然万木齐。命驾越市尘,扶杖寻岩栖。白云停阴岭,清流贯长溪。碑碣抚残剩,台榭凭高低。好花磴旁出,时鸟林闲啼。古人不可作,胜地无荒蹊。恐如桃花源,再至渔舟迷。”
sì shí liù
四十六
yǐn shì cūn gōng zǐ, wáng hòu wú zi. yú shī huà zhōng yǒu yì duō cún zhī. jīn yòu zài pò lù zhōng jiǎn dé qí kū sōng ér èr shǒu yún:" shēn yín bù tīng yǒu ér yīn, shuō qǐ shēng qián gǎn bèi shēn. rěn bìng pà tóu liáng yào kǔ, yáng huān qiě wèi ā yé xīn. yōu yōu duǎn mèng jīn zhāo xǐng, xiǎo xiǎo gū hún hé chǔ xún? zàng rǔ liú jiā qiū mù cè, tiān yī diào shí zì néng rèn. liú nǎi yú zhī rǔ mǔ." dōng xī wèi biàn hé yóu xī, tiān xìng piān shēng jiě xiào sī. rào xī cháng jiāng lí zǎo fèng, wǔ mián dī huàn màn lián chuí. kàn zāi huā zhú xié chú lì, ài nòng tú shū xué fù wèi. lǎo lèi pāo cán zuò dá yǔ, shī rén duō bàn jiàn ér chí. mò jù fěng suí yuán." hé méi cén yì jiù yún:" yī shēng ǎi nǎi dàng guī bān, bié lèi jiāo liú sǎ dà jiāng. yǐ yǒu běi shàng, méi cén sòng zhì pǔ kǒu. gòng xǐ rén mián máo diàn tà, pà tīng jī chàng wǔ gēng chuāng. pān yáng nán xì zhēng chē yuǎn, dài miàn quán píng chǐ lǐ shuāng. jì de fēn qí chūn èr yuè, cuì nóng yì lù zhèng chuáng chuáng." ǒu féng huā shì yě xián xíng, lǎo qù fēng huái zǒng bù qíng. jiù yǔ guān xīn tuī dà dì, qīng yún dé lù ràng zhū xiōng. nǚ wèi ér zi jī wèi yǒu, zhú zuò píng fēng shū zuò chéng. zì xiào wèi néng chú jié xí, yú rén zhēng chù shì shī míng."
尹似村公子,亡后无子。余《诗话》中有意多存之。今又在破簏中检得其《哭松儿》二首云:“呻吟不听有儿音,说起生前感倍深。忍病怕投良药苦,佯欢且慰阿爷心。悠悠短梦今朝醒,小小孤魂何处寻?葬汝刘家丘墓侧,添衣调食自能任。刘乃余之乳母。”东西未辨合游嬉,天性偏生解孝思。绕膝常将梨枣奉,午眠低唤幔帘垂。看栽花竹携锄立,爱弄图书学父为。老泪抛残作达语,诗人多半见儿迟。末句讽随园。”《和梅岑〈忆旧〉》云:“一声欸乃荡归般,别泪交流洒大江。乙酉北上,梅岑送至浦口。共喜人眠茅店榻,怕听鸡唱五更窗。攀杨难系征车远,代面全凭尺鲤双。记得分歧春二月,翠浓驿路正幢幢。”偶逢花市也闲行,老去风怀总不情。旧雨关心推大弟,青云得路让诸兄。女为儿子姬为友,竹作屏风书作城。自笑未能除结习,与人争处是诗名。”
sì shí qī
四十七
sì shí nián qián, yú dú zhōng bó jìng wèi rén luò dì yún:" shì zi hé xū lùn fù guì? páng rén wèi miǎn zhòng kē míng." yǐ wéi jiā jué. bù liào jiǎ yín qī yuè, ǒu fān táng shī, yáo hé sòng jiāng líng cóng shì yún:" cái zǐ hé xū jí fù guì? nán ér zhōng jìng yào kē míng." zhōng xiān shēng rú cǐ tōu shī, shāng shì zhǔ yǐ.
四十年前,余读钟伯敬《慰人落第》云:“似子何须论富贵?旁人未免重科名。”以为佳绝。不料甲寅七月,偶翻唐诗,姚合{送江陵从事》云:“才子何须藉富贵?男儿终竟要科名。”钟先生如此偷诗,伤事主矣。
sì shí bā
四十八
qīng yī zhèng dé jī shī yún" chūn fēng èr yuè qì wēn hé, mài cǎo chū zhǎng lǜ mǎn pō. mù shù yě zhī xián biàn hǎo, héng mián niú bèi chàng shān gē." yòu, yǒng lián nèi měi rén yún:" dào dǐ chūn guāng zhē bú zhù, hái rú zhú wài kàn méi huā." cǐ èr shǒu, jiē tiān lài yě. yú mìng ā tōng dài wéi píng diǎn, jìng hū lüè kàn guò, zhōng jìng shī xué bù shēn.
青衣郑德基诗云;“春风二月气温和,麦草初长绿满坡。牧竖也知闲便好,横眠牛背唱山歌。”又,《咏帘内美人》云:“到底春光遮不住,还如竹外看梅花。”此二首,皆天籁也。余命阿通代为评点,竟忽略看过,终竟诗学不深。
sì shí jiǔ
四十九
xué jì yuē:" bù xué bó yī, bù néng ān shī." bó yī" zhù zuò" pì yù" jiě. cǐ shī zhī suǒ yǐ zhòng bǐ xīng yě. wéi zhèng yǐ yuē:" gē bù màn qí shēng zé shǎo qíng, wǔ bù zhǎng qí xiù zé shǎo tài." cǐ shī zhī suǒ yǐ guì qíng yùn yě. gǔ rén dōng pō shān gǔ, jù shǎo qíng yùn. jīn cáng yuán, ōu běi liǎng cái zǐ shī, dòu xiǎn zhēng xīn, yú wàng ér què bù, wéi yú" qíng yùn" èr zì, shàng shǎo xián wài zhī yīn. néng zhī zhě, qí qián zhú chū hū? xī jìn rì xué xiān, bù kěn fèi xīn yǐ.
《学记》曰:“不学博依,不能安诗。”博依”注作“譬喻”解。此诗之所以重比兴也。韦正已曰:“歌不曼其声则少情,舞不长其袖则少态。”此诗之所以贵情韵也。古人东坡、山谷,俱少情韵。今藏园,瓯北两才子诗,斗险争新,余望而却步,惟于“情韵”二字,尚少弦外之音。能之者,其钱竹初乎?惜近日学仙,不肯费心矣。
wǔ shí
五十
yú qìng jia jiǎng méi chǎng sān zi, yǒu" hé dōng sān fèng" zhī chēng. qí zhǎng zǐ shēn zhī shī, jiǔ rù shī huà. jīn chūn zài guò sū zhōu, qí dì wèi kuí yòu yǐ shī lái. wèi yǒng zhōu xiào hóu shè hǔ gē yún:" jiāng jūn shè hǔ rú shè niú, bái é hèng sǐ nán shān tóu. jiāng jūn fù zéi rú fù hǔ, wǎng shuō shǐ jūn jiān wén wǔ. xián mìng wǎng tǎo qí wàn nián, zhōng xiào zhī dào nán liǎng quán. cǎo zhōng hú shǔ hé zú jǐn? yīng xióng shòu zhì jiē kě lián. yuán bīng sì jué gǔ bù zhǐ, àn jiàn yī hū chuàng zhě qǐ. měng hǔ rù kǎn hé néng wéi? wǔ qiān jiàn ér tóng rì sǐ. xū jiē hū! yú tú zhī qì néng shí niú, liè shì qǐ jiě wèi shēn móu? bù rán fù hǔ mò fù zéi, yī jiù shè liè nán shān tóu." kǔ yǔ yún:" bié guǎn shēn yán zuò zǒng chí, fén xiāng sǎo dì zuò cái shī. zhāo lái lán qì chōng lián rù, zhèng shì shān lóu yǔ guò shí." kuí chūn yīn yún:" lǜ bō zhī gòng bǎn qiáo píng, xiāng wù fēi fēi shī luò yīng. hán nuǎn nán píng sān yuè hòu, míng yíng wèi dìng piàn shí qíng. shān zhāi kè guò tái réng hé, shuǐ guó cháo duō cǎo luàn shēng. chà xǐ shū shū tiān yì xiǎng, jǐ huí xì yǔ hé chá dāng." tā rú:" tián zhōng zhà shú jū gōng yù, xī shàng dī kāi lù nǚ huā." yì gōng.
余亲家蒋梅厂三子,有“河东三凤”之称。其长子莘之诗,久入《诗话}。今春再过苏州,其弟蔚、夔又以诗来。蔚咏{周孝侯射虎歌》云:“将军射虎如射牛,白额横死南山头。将军缚贼如缚虎,枉说使君兼文武。衔命往讨齐万年,忠孝之道难两全。草中狐鼠何足尽?英雄受制嗟可怜。援兵四绝鼓不止,按剑一呼创者起。猛虎入槛何能为?五千健儿同日死。吁嗟乎!于菟之气能食牛,烈士岂解为身谋?不然缚虎莫缚贼,依旧射猎南山头。”《苦雨》云:“别馆深严作总持,焚香扫地坐裁诗。朝来岚气冲帘入,正是山楼雨过时。”夔《春阴》云:“绿波知共板桥平,香雾霏霏湿落英。寒暖难凭三月候,溟潆未定片时晴。山斋客过苔仍合,水国潮多草乱生。差喜疏疏添逸响,几回细雨和茶铛。”他如:“田中乍熟狙公芋,溪上低开鹿女花。”亦工。
wǔ shí yī
五十一
bǐng chén dōng yuè, yú nián èr shí yī suì, chū shí wú jiāng lǐ chún xī guāng yùn yú cháng ān xiǎo shì: shī huà zhōng céng zài qí jiàn zèng wǔ lǜ yī shǒu. jīn jiǎ yín qiū, liù shí nián yǐ, qí zi huì ēn qiū shì lái yuán, dú qí shī, xǐ chún xī zhī yǒu zi. diào hán qí wáng yún" wǎng wèi jūn wáng fù shì wēi, zhōng yuán bù fù wàng jīng qí. lián pō pī jiǎ xīn yóu zhuàng, wèi jiàng hé róng shì yǐ fēi. shuí shǐ dù jiāng lái bái mǎ, jìng wàng xíng jiǔ yǒu qīng yī. qiān qiū yí hèn wú rén shí, huí shǒu qín tái yī yàn fēi." yǒng xuě yún:" pū píng wàn hù bái rú hǎi, zhǐ yǒu chuī yān yī lǚ qīng." xīn zhú yún:" bǐng jié chū zhōng cái tǐng gàn, rù lín xiān hòu jiàn wàng xíng."
丙辰冬月,余年二十一岁,初识吴江李莼溪光运于长安小市:《诗话》中曾载其见赠五律一首。今甲寅秋,六十年矣,其子会恩秋试来园,读其诗,喜莼溪之有子。《吊韩蕲王》云;“枉为君王赋式微,中原不复望旌旗。廉颇披甲心犹壮,魏绛和戎事已非。谁使渡江来白马,竟忘行酒有青衣。千秋遗恨无人识,回首琴台一雁飞。”《咏雪》云:“铺平万户白如海,只有炊烟一缕青。”《新竹》云:“秉节初终才挺干,入林先后渐忘形。”
wǔ shí èr
五十二
jūn zǐ bù yǐ rén fèi yán. yán sōng qián shān táng jí pō yǒu kě guān, rú" juǎn màn hū jīng shān wù rù, jìn cūn zhǎng tīng shuǐ qín tí." shā shàng liǔ sōng yān jì sè, shuǐ biān lóu gé yàn guī shēng." jiē kě ài yě. yòu, ruǎn dà chéng yǒu jù yún:" lù liáng jí chóng yǔ, fēng shàn dìng yíng qíng." hòu wǔ zì pō nài xiǎng.
君子不以人废言。严嵩{钤山堂集》颇有可观,如;“卷幔忽惊山雾入,近村长听水禽啼。”沙上柳松烟霁色,水边楼阁雁归声。”皆可爱也。又,阮大铖有句云:“露凉集虫语,风善定萤情。”后五字颇耐想。
wǔ shí sān
五十三
hǎi gāng fēng yán lì gū jiè, ér shī què qīng hé. cháng jiàn jiù fēng sì bì shàng yǒu zèng zhú yuán yǐn zhě yún:" jì jì jiāng cūn lù, hé fán mìng jià guò. yáng qiú wàng dì yuǎn, sōng zhú dào mén duō. yě wài cháng wú jiǔ, tián jiān bié yǒu gē. xǐ bēi shēn zhuó chǔ, luò rì zài cāng bō." mò shū" hǎi ruì" èr zì, bǐ lì cāng xiù.
海刚峰严厉孤介,而诗却清和。尝见鹫峰寺壁上有《赠竹园隐者》云:“寂寂江村路,何烦命驾过。羊求忘地远,松竹到门多。野外常无酒,田间别有歌。洗杯深酌处,落日在沧波。”末书“海瑞”二字,笔力苍秀。
wǔ shí sì
五十四
yú shǎo shí dú huì zhēn jì, xián yuán jiǔ bó xìng, tí yún:" yí tā shén nǚ ài xíng yún, gù bǎ yuān yāng dǐ sǐ fēn. qiū yǔ lín qióng tóu xuě bái, xiàng rú zhōng bù qì wén jūn." chéng yú mén kè shǒu chéng zhū zhī xué, pī yún" cǐ shī duàn bù kě cún." yú wěi wěi fǒu fǒu, ér zhōng bù néng gē ài. hòu dú táng tài cháng sì cān jūn qín guàn suǒ zhuàn zhèng héng jí fū rén cuī shì hé fǔ mù zhì, fāng zhī táng rén xiǎo shuō, yuán zài yǒu wú zhī jiān, bù bì shēn kǎo. yú yǒng shī yòng yì shēn hòu, gù kě wù shān.
余少时读《会真记》,嫌元九薄幸,题云:“疑他神女爱行云,故把鸳鸯抵死分。秋雨临邛头雪白,相如终不弃文君。”程鱼门恪守程、朱之学,批云;“此诗断不可存。”余唯唯否否,而终不能割爱。后读唐太常寺参军秦贯所撰《郑恒及夫人崔氏合拊墓志》,方知唐人小说,原在有无之间,不必深考。余咏诗用意深厚,故可勿删。
wǔ shí wǔ
五十五
tóng nián xǔ hóng qiáo cháo, yī zì guāng tíng, shī xué fàng wēng. mò hòu, qí zi xiǎo qiáo xié fù shī lái yè, wú lì fù zǐ, zhāi qí liǔ zhōu zhōu cì yún:" shān zhàn huǒ lóng kàn yě shāo, shuǐ xuān tóng gǔ dù jīng tān." hǔ qiū yún:" dù kǒu rì xié rén sàn yǐng, liǔ shāo fēng jìng niǎo tí yān." yàn zì yún: " shā qīng xū zhàng mó tiān hé, fēi zhá yí zhuī zhú rì rén." jiāng shàng yún:" bài lú cáng tǐng chuī yān chū, gǔ shù fān yā luò yè pín." zá yǒng yún:" niú hòu nán fáng shāo wěi huǒ, mǎ qián hái pà dǎ tóu fēng." tí qīng jiāo mǎ sī fēng lì, shēng sè huāng jī pū xuě tí." suí dà fǔ quàn nóng yún:" fēng fān yīng yā jiē chuí jǐng, rén yǎng jīng qí jǐn jǔ tóu." yòu yǒu xiè xiào zǐ shī. xiào zǐ kuài jī rén, míng zhèn zōng, yǐ shēn fù yuān gù, xiù tiě chuí, dǎ suì tiān ān mén nèi shí shī zi, tóu yuān zhuàng, fā hēi lóng jiāng chōng jūn, ér fù yuān zú bái, yì yì rén yě 1 shī zhǎng, bù bèi lù.
同年许红桥朝,一字光庭,诗学放翁。殁后,其子小桥携父诗来谒,无力付梓,摘其{柳州舟次》云:“山战火龙看野烧,水喧铜鼓渡惊滩。”《虎丘》云:“渡口日斜人散影,柳梢风静鸟啼烟。”《雁字》云: “杀青须仗摩天翮,飞札疑追逐日人。”《江上》云:“败芦藏艇炊烟出,古树翻鸦落叶频。”《杂咏》云:“牛后难防烧尾火,马前还怕打头风。”蹄轻骄马嘶风立,声涩荒鸡扑雪啼。”{随大府劝农》云:“风翻樱桠皆垂颈,人仰旌旗尽举头。”又有《谢孝子诗》。孝子会稽人,名振宗,以申父冤故,袖铁椎,打碎天安门内石狮子,投冤状,发黑龙江充军,而父冤卒白,亦异人也1诗长,不备录。
wǔ shí liù
五十六
yú jí zhōng yǒu jiā ér gē, wèi tóng nián lǐ zhú xī táng zhī zǐ suì zuò yě. sān shí yú nián, wèn xiāo xī bù dé. jīn nián zài háng zhōu yù lǐ xù chén hóng jǔ, wèi xiān jū lìng, sòng qí jìn rì jù yún:" tǐ yīn guàn bìng fān wàng yào, rén bù gōng shī yì zì qióng." wū hū! cái zé yóu shì yě, ér jìn zhuàng kě xiǎng yǐ.
余集中有《佳儿歌》,为同年李竹溪棠之子燧作也。三十余年,问消息不得。今年在杭州遇李婿陈鸿举,为仙居令,诵其近日句云:“体因惯病翻忘药,人不工诗亦自穷。”呜呼!才则犹是也,而近状可想矣。
wǔ shí qī
五十七
yú zài yú shān, zhú qiáo tài shǐ lái, sòng qí dài sōng yún tài shǒu zèng piān rú xiǎo cí yún:" yě fāng bāng shuǐ míng rú jìng, hū rán zhào jiàn jīng hóng yǐng. lái yě yì hé chí, jīn xiāo mò fǎn ér. fāng míng cái liǎng zì, mó jǐn zhēn fēng zhì. zuì yǎn dǎo hái diān, yí tóng měi shào nián. piān rú nán zhuāng."
余在虞山,竹桥太史来,诵其代松云太守赠翩如小词云:“野芳浜水明如镜,忽然照见惊鸿影。来也抑何迟,今宵莫反而。芳名才两字,摹尽真风致。醉眼倒还颠,疑同美少年。翩如男妆。”
wǔ shí bā
五十八
rén dàn zhī shī zhī xīn xiù zhě nán, ér bù zhī shī zhī qí pì zhě yóu nán. zhèn jiāng zhāng bǐng jūn píng bó yóu lǎo rén fēng yún:" kōng dòng zú wù tà, bēng yī chéng zhòng xiǎng. lì xiǎn suī shí lǐ, xuàn qí yǐ bǎi shǎng." sū zhōu yáng yī hóng yí jí guò jī xī yún:" lù zhuǎn gū cūn míng, qiáo héng yī xī dù. léi yǔ qíng yì jīng, jiāo lóng dòng yóu nù." jiā xīng dài guāng céng sù jìng cí sì yún" yuè sè xià píng dì, rén yǐng shàng máo wū. hú shàng zhū luó fēng, huán gǒng rú pú fú." yòu, cháng shān yún:" lǎn cóng shān jǐ qiān yún qù, zhōu xiàng bō zhōng juǎn xuě lái." jiē qí qiào kě xǐ. wǔ jiǔ xiù zhōu shī rén wú wén pǔ, bié shí wǔ nián, jīn qiū hū lái, shī yǐ fù zǐ, dú zhī, zhuǎn duō zhì ài, bù rú cóng qián zhī míng xiù: xìn jìng yù zhī lèi rén, ér shī yǒu zhī gōng bù kě shǎo yě. lù qí xīn jù zhī kě ài zhě, rú:" zhú lǐ bù zhī wū, shuǐ biān wén yǒu jī." wèn jìng huā xiāng yǐn, kāi mén niǎo luàn tí." fēng jìng xī yú xiǎng, yún lái shù yù yí." jiē jiā. yòu yī jué yún:" jiǔ hòu kè lái zhòng zhuó jiǔ, fēi huā liú kè sòng cán chūn. zhǔ rén zuì dào bù xiāng quàn, kè zhuǎn chí bēi quàn zhǔ rén."
人但知诗之新秀者难,而不知诗之奇辟者尤难。镇江张秉钧平伯《游老人峰》云:“空洞足误踏,崩一成众响。历险虽十里,炫奇已百赏。”苏州杨一鸿仪吉《过积溪》云:“路转孤村明,桥横一溪渡。雷雨晴亦惊,蛟龙冻犹怒。”嘉兴戴光曾《宿净慈寺》云;“月色下平地,人影上茅屋。湖上诸螺峰,环拱如匍匐。”又,《常山》云:“缆从山脊牵云去,舟向波中卷雪来。”皆奇峭可喜。五九秀州诗人吴文溥,别十五年,今秋忽来,诗已付梓,读之,转多窒碍,不如从前之明秀:信境遇之累人,而师友之功不可少也。录其新句之可爱者,如:“竹里不知屋,水边闻有鸡。”问径花相引,开门鸟乱啼。”风静溪逾响,云来树欲移。”皆佳。又一绝云:“酒后客来重酌酒,飞花留客送残春。主人醉倒不相劝,客转持杯劝主人。”
liù shí
六十
qián mǎ shā xiān shēng gōng zǐ míng méi zhě, qí chū shēng shí, shì yú dào, gù fǎng cài zhōng láng yǐ míng yǔ gù yōng gù shì. hòu jǔ xiào lián, shī cái qīng miào. cè mǎ yún:" cè mǎ guān mén wài, cāng máng wèi shí tú. yī biān cán zhào xià, huí shǒu bái yún gū. lù xiǎn chóu bīng huá, shēn yī dài shù fú. zì lián nóng tài shòu, bì ròu běn lái wú." guò cháng zhōu yún:" jié guò bái lù hán yóu qiǎn, àn jìn dān yáng shuǐ jiàn dī."
钱玛沙先生公子名枚者,其初生时,适余到,故仿蔡中郎以名与顾雍故事。后举孝廉,诗才清妙。《策马》云:“策马关门外,苍茫未识途。一鞭残照下,回首白云孤。路险愁冰滑,身欹待树扶。自怜侬太瘦,髀肉本来无。”《过常州》云:“节过白露寒犹浅,岸近丹阳水渐低。”
liù shí yī
六十一
tài hú yǒu dōng xī dòng tíng qī shí èr fēng, qí xiù kě ài. guān qí dì zhě, shì jiǎn mín chún, zuì wéi lè tǔ. sī mǎ dé wò yún xiān shēng fú zhāo yú wǎng yóu, xiǎo zhù sān rì. shì sī lǐ chéng qián chuān sī lè zhí zhì mén xià. biǎo zhí zhāng bì chuān qín zài mù zhōng, chū xīn yuè méi huā liǎng shī gǎo jiàn shì. xiǎng jiàn liáo shǔ duō cái, zhǔ bīn fēng yǎ, kě wèi bù fù cǐ hú shān yǐ. dé gōng yǒng xīn yuè yún:" yī xiàn jīng guāng shàng huà lán, màn yí sù pò běn fēi tuán. wēi kāi yù nǚ lián zhōng jìng, bàn tǔ cháng é jiù lǐ wán. qū qū dài méi rú dàn sǎo, míng míng qīng yǎn shì xiāng kàn. ài tā zuò dào xī shān wǎn, wàng què shēn guī cuì xiù hán." yòu:" màn shōu tù pò hán quán bì, shēn yǐn yún huán zhǐ bàn zhuāng." méi huā yún:" shòu tài měi yí qīng wù hòu, cán zhuāng zuì ài wǎn xiāng yú." chéng qián chuān xīn yuè yún:" gāng tóng cuì dài xīn miáo hòu, hǎo bǐ qiū bō zhà zhuǎn yú." bàng zhū zhà tǔ réng xián kǒu, bǎo jìng fāng kāi wèi chū lián." zhāng bì chuān xīn yuè yún" shì jìng pà wèi tiān xiǎo bié, shuí néng liú dào yè shēn kàn?" dòu sù zì míng rú zuó xī, lóu tái xiān dé shàng yī xī." wú duō shí bié réng xiāng jiàn, ruò tài fēn míng qǐ zhà féng?" méi huā yún c" nà fáng chù bō xiāng yíng xiù, rěn sǎo héng xié yǐng shàng jiē." jù jiā.
太湖有东、西洞庭七十二峰,奇秀可爱。官其地者,事简民淳,最为乐土。司马德卧云先生福招余往游,小住三日。适司李程前川思乐执贽门下。表侄张碧川琴在幕中,出《新月》、《梅花》两诗稿见示。想见僚属多才,主宾风雅,可谓不负此湖山矣。德公咏《新月》云:“一线晶光上画栏,漫疑素魄本非团。微开玉女奁中镜,半吐嫦娥臼里丸。曲曲黛眉如淡扫,明明青眼似相看。爱他坐到西山晚,忘却深闺翠袖寒。”又:“漫收兔魄含全璧,深隐云鬟只半妆。”《梅花》云:“瘦态每宜轻雾后,残妆最爱晚香余。”程前川{新月》云:“刚同翠黛新描后,好比秋波乍转余。”蚌珠乍吐仍衔口,宝镜方开未出奁。”张碧川《新月》云;“似竟怕为天晓别,谁能留到夜深看?”斗宿自明如昨夕,楼台先得尚依稀。”无多时别仍相见,若太分明岂乍逢?”《梅花》云c“那防触拨香盈袖,忍扫横斜影上阶。”俱佳。
liù shí èr
六十二
jiǎng yú yě shēn cóng yú yóu dòng tíng liǎng shān, yín xìng pō háo, duō jì yóu zhī zuò. qí dēng mò lí fēng yún:" cǎo shēn zhēng wù shī, dì kuàng shòu fēng duō. cóng shù yīn yóu zhuǎn, fēi qín yǐng bù guò." wàng tài hú yún:" shān dōu bāo shuǐ nèi, làng yù pāi tiān fú." sù shí gōng shān chán yuàn yún:" bǎi chǐ dān tī xuē cuì píng, xià pán qū dèng tòu lóng líng. fēng tóu ài zú qián wú lù, dòng fù chuān yún shàng yǒu tíng. tiān kuò hú guāng gàn qǐng bái, gēng shēn fú huǒ yī dēng qīng. wǒ lái bù gǎn yín gāo diào, duō kǒng jiāo lóng chū shuǐ tīng." yòu, hé dé sī mǎ xīn yuè, yǒu" shí gāng luò rì bàn léng duō", qī zì yì wèi jīng rén dào.
蒋于野莘从余游洞庭两山,吟兴颇豪,多纪游之作。其《登莫厘峰》云:“草深蒸雾湿,地旷受风多。丛树阴犹转,飞禽影不过。”《望太湖》云:“山都包水内,浪欲拍天浮。”《宿石公山禅院》云:“百尺丹梯削翠屏,下蟠曲磴透珑玲。峰头碍足前无路,洞腹穿云上有亭。天阔湖光干顷白,更深佛火一灯青。我来不敢吟高调,多恐蛟龙出水听。”又,{和德司马〈新月〉》,有“时刚落日半棱多”,七字亦未经人道。
liù shí sān
六十三
tí dū yáng kǎi, yí zhēng wǔ jìn shì yě. tōng shí yì wén, kāng xī jiān shòu zhī shèng zǔ, zhào rù nán shū fáng, yǔ hé yì mén, jiǎng nán shā zhū qián bèi, tóng jiào shū shǐ. hòu tí dū liǎng hú. wǎn nián guī lǎo. jù shèng zhuàn zhāo yú wén yàn. bì guà yī qì, xíng rú lǎ bā, zhǎng èr zhàng xǔ, hú yǐ hēi shā. zhǐ shì yú yuē:" cǐ jūn zhōng suǒ yòng shùn fēng ěr yě. jiāng jūn yǔ jūn shī yǒu mì móu zé yòng zhī. xiāng lí shén yuǎn, qí yǔ zhǐ èr rén wén, tā rén bù wén yě." bì shàng jiàn xǔ dēng yíng guān chá zèng yī lián yún:" tiān lù jiào shū míng jìn shì, yuè yáng chí jié lǎo jiàng jūn." shū qiè.
提督杨恺,仪征武进士也。通识懿文,康熙间受知圣祖,召入南书房,与何义门,蒋南沙诸前辈,同校书史。后提督两湖。晚年归老。具盛馔招余文宴。壁挂一器,形如喇叭,长二丈许,糊以黑纱。指示余曰:“此军中所用顺风耳也。将军与军师有密谋则用之。相离甚远,其语只二人闻,他人不闻也。”壁上见许登瀛观察赠一联云:“天禄校书名进士,岳阳持节老将军。”殊切。
liù shí sì
六十四
hóng lán zhǔ rén yǒu jù yún:" xī lǐng shēng yún jiāng zuò yǔ, dōng fēng wú lì bù fēi huā." qí pū hé fú yǒu jù yún:" yī shuāng bái niǎo dōng fēi jí, zhī shì xī shān mù yǔ lái."
红兰主人有句云:“西岭生云将作雨,东风无力不飞花。”其仆和福有句云:“一双白鸟东飞急,知是西山暮雨来。”
liù shí wǔ
六十五
lì yáng dí mèng sōng mèng zhōng de jù yún:" zhòng niǎo guī lái tuō, fán lín dé suǒ tiān." chū bù jiě suǒ wèi. hòu huì shì chǎng tí yǔ qián shī yì xiāng hé. yùn xiàn" tiān" zì, jí yòng mèng zhōng jù. shì guān yǐ qí shī àn hé shèng yì, suì rù xuǎn, xuán guān hàn lín.
溧阳狄梦松梦中得句云:“众鸟归来托,繁林得所天。”初不解所谓。后会试场题与前诗意相合。韵限“天”字,即用梦中句。试官以其诗暗合圣意,遂入选,旋官翰林。
liù shí liù
六十六
gù xiān gēn, xīng huà rén yě, yǒu mǎi pū shī yún:" wǒ jiā dé yī pū, rén jiā shī yī zi. tóng shì fù mǔ xīn, hái dāng shèn qū shǐ." kě chēng rén yán.
顾仙根,兴化人也,有《买仆》诗云:“我家得一仆,人家失一子。同是父母心,还当慎驱使。”可称仁言。
liù shí qī
六十七
hú běi pú qí xiàn wàn yáng ān, yǒu wú jīng shān shàng shū tí bì wǔ lǜ, nèi yǒu" fān" zì " ēn" yǔ. hé zhě rú yún. chǔ yún xīn xué shì shì xué qí dì, yǒu" yú bǎn kōng wáng fǎ, yīng huā zào wù ēn". yòu:" qù lù yuán lái lù, jūn ēn shì fú ēn." wú bái huá shì láng yǒu" xiǎo niǎo tà huā fān" zhī jù, yā" fān" yùn jí xīn. lú yuán yǎn xiāng cuō guò qí dì, yún:" duàn yún gàn shù míng, cán zhào yī yā fān."
湖北蒲圻县万羊庵,有吴荆山尚书题壁五律,内有“翻”字、 “恩”宇。和者如云。褚筠心学士视学其地,有“鱼版空王法,莺花造物恩”。又:“去路原来路,君恩是佛恩。”吴白华侍郎有“小鸟踏花翻”之句,押“翻”韵极新。卢元琰湘搓过其地,云:“断云干树暝,残照一鸦翻。”
liù shí bā
六十八
qí zhōng chéng yú sū fān rèn nèi, kǎo zǐ yáng shū yuàn shǔ xū wèi bǐ tí. zhū shēng kè juàn sān bǎi yú běn, jué shǎo jiā jù. zhǐ yǒu huáng yī jī" huī háo jīng zhǐ niè, qǐ cǎo yì dēng kuī" èr jù, wèi yī shí zhī guān.
奇中丞于苏藩任内,考紫阳书院《鼠须为笔》题。诸生课卷三百余本,绝少佳句。止有黄一机“挥毫惊纸啮,起草忆灯窥”二句,为一时之冠。
liù shí jiǔ
六十九
lú xiāng cuó bá gòng, cháo kǎo bèi chì, juān zhōu pàn, fù wǎn xū cì. zì cháo yún:" bù wéi zhé yāo lì, quán zuò kē tóu chóng."
卢湘鹾拔贡,朝考被斥,捐州判,赴皖需次。《自嘲》云:“不为折腰吏,权作磕头虫。”
qī shí
七十
wú mén duō guī xiù, jìn yòu dé yuán lì qīng jiāo fāng bìng qǐ yún:" yuè zhào lán gān yǐng bàn xié, yè liáng rú shuǐ xié yī jiā. jīng xún wò bìng shā chuāng lǐ, gū fù yī lán zhǐ jia huā." yóu zì yān yān lǎn xià lóu, píng lán xián nòng yù sāo tóu. jīn zhāo fēng zì lái xī běi, dōng miàn zhū lián kě shàng gōu?" wāng yí qiū yù zhěn zhōng qiū wú yuè yún:" nǐ xiàng cháng é sù yōu hèn, hūn hūn yuè yòu bù fēn míng." xuě yún:" chuāng wài zhú shāo sān liǎng gè, yā dī jiàn jìn bì lán gān." jīn xiān xiān yì hé tóng rén jí yún miǎn zhāi yún:" lǜ qǐ xié lái héng xī shàng, yè liáng dàn xǐng shuǐ xiān huā." bìng qǐ yún" yīng wǔ bù zhī rén bìng jiǔ, zhāo zhāo lóu shàng huàn shū zhuāng." yòu, zèng mǒu nǚ shì yún:" xiè jiā fēi xù sū jiā jǐn, rú cǐ cái zhēn wèi jiàn lái." yú yǐ wéi cǐ jù shì xiān xiān zì dào.
吴门多闺秀,近又得袁丽卿椒芳《病起}云:“月照栏杆影半斜,夜凉如水挟衣加。经旬卧病纱窗里,孤负一栏指甲花。”犹自恹恹懒下楼,凭栏闲弄玉搔头。今朝风自来西北,东面珠帘可上钩?”汪宜秋玉轸《中秋无月》云:“拟向嫦娥诉幽恨,昏昏月又不分明。”《雪》云:“窗外竹梢三两个,压低渐近碧栏杆。”金纤纤逸《和同人集耘勉斋》云:“绿绮携来横膝上,夜凉弹醒水仙花。”《病起》云;“鹦鹉不知人病久,朝朝楼上唤梳妆。”又,《赠某女士》云:“谢家飞絮苏家锦,如此才真未见来。”余以为此句是纤纤自道。
qī shí yī
七十一
qián táng xiàng yōng jīn mén zài wú xiāng dà kāi tán diàn, yī shí fēng yǎ zhī shì, guī zhī rú yún. yú dào háng zhōu, bì zhǔ qí jiā. dú qí xiè hú fēng táng zhāo yóu hú shàng yún:" xián yú qiáo zú lù, lè shì jù tóu yú." luò yè sì jù yún" kè jìng yè suí hán yǔ duò, sēng chuāng qíng dài bái yún piāo. rào pō xiè zǎi guò qún lù, gé shuǐ xiāo shū bào yī tiáo." bù kuì lǎo shǒu.
钱塘项墉金门在吾乡大开坛坫,一时风雅之士,归之如云。余到杭州,必主其家。读其《谢胡葑塘招游湖上》云:“闲于翘足鹭,乐似聚头鱼。”《落叶》四句云;“客径夜随寒雨堕,僧窗晴带白云飘。绕坡屑宰过群鹿,隔水萧疏抱一蜩。”不愧老手。