yī
一
bái xià bù yī zhū cǎo yī, shǎo shí yǒu" pò lóu sēng dǎ xī yáng zhōng" zhī jù, yīn zhī dé míng. wǎn nián wú zi, zú hòu zàng qīng liáng shān. yú wèi shū" qīng gù shī rén zhū cǎo yī xiān shēng zhī mù", lè shí fén qián. yú zǎi lì shuǐ, méng jiàn zèng yún:" dié wèi huā xiàn yī jiāng fēn, lái wǎng wéi xié liǎng xiù yún. dài kè jiǔ cóng cháo qǐ shè, gào tiān xiāng měi yè lái fén. zì cán lóng wěi fēi míng shì, kěn bǎ zhū gān lèi shǐ jūn? què xǐ xún liáng rén shuō biàn, tián qú sāi xiàng jǐn chuán wén." jiāo wài yún:" luàn yā duō zài yě, shēn shù bù cáng cūn." yǔ kè yè jí yún:" jī shēn tóng hǎi guó, guī mèng gè jiā xiāng." dà guān tíng yún:" cháng jiāng wéi dì bái, lǎo shù gé cháo qīng." wǎn xíng yún:" tǔ rén fáng hǔ mén shū zì, shuǐ wū chā yú shù yǒu dēng." zèng mǒu shì yù yún:" cháo bà gōng páo duō zhì kù, shí qīng jiàn zhǐ jǐn chāo shū."
白下布衣朱草衣,少时有“破楼僧打夕阳钟”之句,因之得名。晚年无子,卒后葬清凉山。余为书“清故诗人朱草衣先生之墓”,勒石坟前。余宰溧水,蒙见赠云:“叠为花县一江分,来往惟携两袖云。待客酒从朝起设,告天香每夜来焚。自惭龙尾非名士,肯把猪肝累使君?却喜循良人说遍,填渠塞巷尽传闻。”《郊外》云:“乱鸦多在野,深树不藏村。”《与客夜集》云:“羁身同海国,归梦各家乡。”《大观亭》云:“长江围地白,老树隔朝青。”《晚行》云:“土人防虎门书字,水屋叉鱼树有灯。”《赠某侍御》云:“朝罢宫袍多质库,时清谏纸尽抄书。”
èr
二
suí yuán dì kuàng, duō shù mù, yè zhōng niǎo tí shén yì, jiā rén duō bù zhī. yǔ dú wáng fēng tíng jìn shì píng gōu zǎo fā yún:" guài qín shēng lèi guǐ, àn shù yǐng yí rén." xiān dé wǒ xīn yǐ! qí tā jiā jù, rú:" dà xīng gāo chū shù, cán yuè xì liú xī.' yuè xié rén yǐng hū zài shuǐ, fēng guò qiū shēng zhèng mǎn shān."" mǎn mào huáng huā féng zuì kè, yī jiān hóng yè shí guī qiáo." jiē miào.
随园地旷,多树木,夜中鸟啼甚异,家人多怖之。予读王葑亭进士《平沟早发》云:“怪禽声类鬼,暗树影疑人。”先得我心矣!其他佳句,如:“大星高出树,残月细流溪。…‘月斜人影忽在水,风过秋声正满山。”“满帽黄花逢醉客,一肩红叶识归樵。”皆妙。
sān
三
hú zhōu pān jìn shì lì tíng, míng rǔ chéng, shī zōng hán dù, wǔ gǔ yóu jiā. ǒu chéng yún:" jìng shì nán wéi jiè, jìng nǚ nán wéi méi. jià róng jìng nǚ chǒu, jiāo miàn jìng shì xiū. shèng nián yì wǎn wǎn, dú bào wú yì yóu. táo lǐ fēi wǒ chūn, pú liǔ fēi wǒ qiū. hè lǎo xīn wàn lǐ, péng nù yì jiǔ zhōu. wèi miǎn xiào fán yuán, qǐ xiè wǔ xuān jiū? sōu chūn rùn zhāng jù, zhāi huì gāo yín é. fēi wú lán sháo wán, fēng sāo zhǐ yǐ é. shī tāo yǔ shī gǔ, hán mèng liǎng cuó é. kūn tǐ dǎi tiě tǐ, tāo tāo tóng yī bō. jīn tiān xuē xiù huá, bì hǎi míng shén tuó. yì sè shǎo yáo yì, jí cí wú yín pō. bāo zhōng nán fēng shǒu, qǐng wèi nán fēng gē. liáo liáo fā gǔ xiǎng, jié gǔ rú yǔ hé?" pān zǎi zhí lì mǒu xiàn, yǐ yū huǎn gù, jǐ bèi hé yǐ. shì fù zhōng yǒng gōng píng jīn chuān guī, pān xiàn náo gē gōng dà kuā shǎng, nǎi gǎi wéi zhuō jiàn.
湖州潘进士立亭,名汝晟,诗宗韩、杜,五古尤佳。《偶成》云:“静士难为介,静女难为媒。嫁容静女丑,交面静士羞。盛年易畹晚,独抱无驿邮。桃李非我春,蒲柳非我秋。鹤老心万里,鹏怒翼九州。未免笑樊援,岂屑伍喧啾?搜春润章句,摘卉膏吟哦。非无兰苕玩,风骚旨已讹。诗涛与诗骨,韩、孟两嵯峨。昆体逮铁体,滔滔同一波。金天削秀华,碧海鸣神鼍。义色少姚佚,吉词无淫颇。褒中南风手,请为《南风歌》。寥寥发古响,羯鼓如予何?”潘宰直隶某县,以迂缓故,几被劾矣。适傅忠勇公平金川归,潘献《铙歌》;公大夸赏,乃改为卓荐。
sì
四
bào jìn shì zhī zhōng, zì yǎ táng, shī rén bù jiāng zhī zǐ. shī yǒu fù fēng, ér qīng yì chù, wǎng wǎng tū guò qián rén. qiū yǔ zhà qíng yún:" ruò mào máng xié zhǔn bèi qiū, shāo qíng biàn nǐ kàn shān yóu. jiāng cháo rù guō wú sān lǐ, xī shuǐ dào mén róng yī zhōu. tíng wǔ bái yún kāi yě jìng, xī yáng huáng yè xià sēng lóu. xián shēn zì xiào rú xián hè, yù dù qián fēng què yòu xiū." wǔ yán rú:" yī niǎo lüè xī jìng, sì shān míng huà lián."" yú tiào zhòng hú hēi, pú xuān jí yǔ lái." qī yán rú:" dào xīn jìng shì shān cáng yù, shū wèi qīng yú shuǐ yǎng yú."" fān shū xì jiǎn yí wàng shì, bō huǒ xián xún wèi guò xiāng." àn liǔ dài yā míng yuǎn zhào, tǎ líng hé yuè yǔ qīng xiāo." jiē kě ài yě. yǎ táng cháng yán:" zuò qī gǔ shī, yǎ bù xǐ yī yùn dào dǐ." yú shēn rán qí yán. gù níng rén yún:" shī zhuǎn yùn fāng huó, sān bǎi piān wú bù zhuǎn yùn."
鲍进士之钟,字雅堂,诗人步江之子。诗有父风,而清逸处,往往突过前人。《秋雨乍晴》云:“箬帽芒鞋准备秋,稍晴便拟看山游。江潮入郭无三里,溪水到门容一舟。亭午白云开野径,夕阳黄叶下僧楼。闲身自笑如闲鹤,欲度前峰却又休。”五言如:“一鸟掠溪镜,四山明画帘。”“鱼跳重湖黑,蒲喧急雨来。”七言如:“道心静似山藏玉,书味清于水养鱼。”“翻书细检遗忘事,拨火闲寻未过香。“岸柳带鸦明远照,塔铃和月语清宵。”皆可爱也。雅堂尝言:“作七古诗,雅不喜一韵到底。”余深然其言。顾宁人云:“诗转韵方活,《三百篇》无不转韵。”
wǔ
五
qín zhōng shī rén yáng zǐ ān luán jiàn fǎng, shì yú wài chū guī hòu jiàn yí yī cè. xuě jì yún:" hán shòu zì xìng qíng, kǔ yín gōng wèi néng. wǎn qíng chuāng shàng rì, xiān shài yàn chí bīng." wén zhēn yún:" mǎn yuàn tái hén hé, zhòng mén shù yǐng shēn."
秦中诗人杨子安鸾见访,适余外出;归后见贻一册。《雪霁》云:“寒瘦自性情,苦吟工未能。晚晴窗上日,先晒砚池冰。”《闻砧》云:“满院苔痕合,重门树影深。”
liù
六
yú zǎi jiāng níng shí, suǒ shǎng shí zhū shēng qín jiàn quán gōng yún ruò tú zhǎng qīng, jù dēng kē dì. ér liú luò bù ǒu zhě, wéi chē jìng yán yǔ shěn shòu cén. shěn gōng gǔ wén, bù wéi shī. chē shī yǒu kě cún zhě. hé nán dào zhōng yún:" sān yuè chūn yáng dàn bù nóng, lǎo bīng rú shí shù hán fēng. jiǎn lǘ mì lù rén jiā yuǎn, rì mù shān ào hǔ yǎn hóng." nóng jiā yún:" zhù chǎng rú jìng cǎo duī shān, rào wū huáng huā yìng bì tán. xián yǐ máo yán kàn kè guò, nán rén běi qù běi rén nán."
余宰江宁时,所赏识诸生秦涧泉、龚云若、涂长卿,俱登科第。而流落不偶者,惟车静研与沈瘦岑。沈工古文,不为诗。车诗有可存者。《河南道中》云:“三月春阳淡不浓,老冰如石漱寒风。蹇驴觅路人家远,日暮山坳虎眼红。”《农家》云:“筑场如镜草堆山,绕屋黄花映碧潭。闲倚茅檐看客过,南人北去北人南。”
qī
七
bǎo yìng wáng mèng tíng tài shǒu, wèi lóu cūn xiān shēng zhī sūn. dīng mǎo, jiàn fǎng jiāng níng. xié hú chuáng zuò mén wài, qí zhǔ rén qǐng jiàn nǎi yǐ, suì xiāng dé shèn huān. pìn xiū jiāng níng zhì shū, zhāo xī guò cóng. cháng yán lóu cūn xiān shēng jiào rén zuò shī, yǐ" sān shān" wèi shī: yī xiāng shān yī yì shān yī yí shān yě. yǒu cóng zǐ sōng gāo, zì shǎo lín, shào nián tì tǎng, lùn shī bù fú nǎi bó, ér fú suí yuán. dà liáng huái gǔ yún:" yáo luò piān jīng lǚ kè hún, qiū fēng huí shǒu tiào zhōng yuán. sān huā shù sè kāi shén yuè, wàn lǐ hé shēng xià mèng mén. xíng shèng yù pán zhōng gǔ zài, yīng xióng kāng kǎi jǐ rén cún? xìn líng cè shì jù huáng tǔ, dú yǒu hóu shēng jiě bào ēn." tài shǒu huì zhēn yú.
宝应王孟亭太守,为楼村先生之孙。丁卯,见访江宁。携胡床坐门外,俟主人请见乃已,遂相得甚欢。聘修江宁志书,朝夕过从。尝言楼村先生教人作诗,以“三山”为师:一香山、一义山、一遗山也。有从子嵩高,字少林,少年倜傥,论诗不服乃伯,而服随园。《大梁怀古》云:“摇落偏惊旅客魂,秋风回首眺中原。三花树色开神岳,万里河声下孟门。形胜郁盘终古在,英雄慷慨几人存?信陵策士俱黄土,独有侯生解报恩。”太守讳箴舆。
bā
八
yáng zhōu zhāng zhé shì, yǔ jiǎng qiū jīng jiāo hǎo. jiǎng yóu zì fù, zuò yóu shān yī shǒu, chéng yú mén kuā wèi" xiǎo xiè". bó rán nù yuē:" fēn míng' dà xiè', hé xiǎo zhī yǒu?" liú bié zhé shì yún:" jìng guà qiū fān jué jì xíng, guān xīn tiān mò yǐ lǘ qíng. biàn guī zhǐ hǎo liú sān yuè, làng jī wú duān yǐ bàn shēng. rén shì chéng chú cāng gǒu huàn, míng shān qī xǔ bái tóu chéng. yīn qín xiāng shǔ hái xiāng wèi, chóu tīng xī fēng yàn yī shēng." zhé shì jì huái yún:" liàn yǒu xīn kōng qiè, níng qīn qù gǎn chí? cái wèi sān xī bié, yǐ shì bǎi huí sī. bì rì lián réng xià, zhuī liáng tà wèi yí. bù zhī jiāng shàng lù, qiū shǔ kě céng shuāi?" zhé shì yǒng yān zhī yún:" nán cháo yǒu jǐng jūn wáng rù, běi dì wú shān fù nǚ chóu." yǐ cǐ dé míng, rén hū" zhāng yān zhī".
扬州张哲士,与蒋秋泾交好。蒋尤自负,作《游山》一首,程鱼门夸为“小谢”。勃然怒曰:“分明‘大谢’,何小之有?”《留别哲士》云:“竟挂秋帆决计行,关心天末倚闾情。便归只好留三月,浪迹无端已半生。人世乘除苍狗幻,名山期许白头成。殷勤相属还相慰,愁听西风雁一声。”哲士《寄怀》云:“恋友心空切,宁亲去敢迟?才为三夕别,已是百回思。避日帘仍下,追凉榻未移。不知江上路,秋暑可曾衰?”哲士咏《胭脂》云:“南朝有井君王入,北地无山妇女愁。”以此得名,人呼“张胭脂”。
jiǔ
九
zhōng zhōu lǐ zhú mén guò suí yuán, jiàn zèng yún:" yuán zài liù cháo shān sè lǐ, yī qióng xiān yào wèn gāo tái. bì wú yè xiǎng qiū jiāng zhì, hóng ǒu huā xiāng kè zhèng lái." qí shī pō qīng. xī nián fǔ sān shí ér zú. yú ài qí yǒng biān yún:" yī shì sī liang zhuǎn chóu chàng, bù néng xíng dào zǔ shēng xiān." jiāo wài yún:" shān shì chèn cháo duō běi xiàng, rén xīn rú yàn zhǐ nán fēi."
中州李竹门过随园,见赠云:“园在六朝山色里,一筇先要问高台。碧梧叶响秋将至,红藕花香客正来。”其诗颇清。惜年甫三十而卒。余爱其《咏鞭》云:“一事思量转惆怅,不能行到祖生先。”《郊外》云:“山势趁潮多北向,人心如雁只南飞。”
shí
十
wú hú shī cháng chūn, màn láng shào nián, yǒu wèi shū bǎo zhī chēng. yú zǎi jiāng níng shí, qín jiàn quán lǚ wèi zhì yì, yún" jiāng dù jiāng qiú jiàn". yǐ ér bìng wáng. yǒu shàng zhǒng gē yún:" bái yáng shù, chéng dōng lù, yě cǎo qī qī zàng rén chù. qiè zhí tí hú chū guō xíng, kě lián jīn rì yòu qīng míng. fù jiā zhǒng gāo gāo bàng lǐng, pín jiā zhǒng dī dī yà zhěn zhǒng zhōng pín fù rén bù tóng, yí yàng jiǔ jiāo bù néng yǐn. míng yān cǎn dàn rì xī xié, qiè zhí tí hú hái fǎn jiā. yī xiàn yīn fēng xuán bù dìng, zhǐ qián fēi shàng táng lí huā."
芜湖施长春,曼郎少年,有卫叔宝之称。余宰江宁时,秦涧泉屡为致意,云“将渡江求见”。已而病亡。有《上冢歌》云:“白杨树,城东路,野草萋萋葬人处。挈植提壶出郭行,可怜今日又清明。富家冢高高傍岭,贫家冢低低亚畛;冢中贫富人不同,一样酒浇不能饮。暝烟惨淡日西斜,挈植提壶还返家。一线阴风旋不定,纸钱飞上棠梨花。”
yī shí yī
一十一
wú mén gù xīng qiáo jìn shì, shī cái qīng guān děng yí jiā yǒu yuè mǎn lóu, cáng shū wàn juǎn, hǎi nèi zhī míng zhī shì, wú bù jiāo tóu gǎo zhù. yǔ mù wèi jīn zhī zhèng dāng shí. lóng tán yī lǜ yún:" wēi fēng huǎn huǎn sòng jiāng shēng, zuì hǎo lóng tán dào shàng xíng. bì shù shù cóng kān zuò zhàng, qīng shān yī bàn bù zhī míng. xián qíng zhuǎn xiàng chén zhōng de, yōu jǐng piān yí kè lǐ shēng. wǎn mì máo zhāi tóu yī xiǔ huā qián shì kàn jiǔ qí qīng." jìn shì míng zōng tài.
吴门顾星桥进士,诗才清冠等夷;家有月满楼,藏书万卷,海内知名之士,无不交投缟伫。予目为今之郑当时。《龙潭》一律云:“微风缓缓送江声,最好龙潭道上行。碧树数丛堪作障,青山一半不知名。闲情转向尘中得,幽景偏宜客里生。晚觅茅斋投一宿;花前试看酒旗轻。”进士名宗泰。
yī shí èr
一十二
yáo shēn fǔ fāng bó yǔ shěn yǒng zhī guān chá, běn zhōng biǎo qīn, yáo zǐ jià shěn. èr rén nián shào shí, yǔ yú tóng yì yè shū yuàn. měi jiàn fāng bó jiā qiǎn tóng dān hé, gōng qí zǐ xù. èr rén tóng dēng xiāng huì kē. shěn jì yáo shī yún:" xīn qín èr lǎo xùn nán nán, ài xù yóu rú ài cháng nán. gān cuì měi jiào cháng jiàn fàn, kǔ yín yóu jì xǔ fēn gān." shěn diàn shì èr jiǎ dì sān, yáo èr jiǎ dì èr, zì hòu guān jiē shěn bì chà yáo yī jí: yáo wèi guān chá, shěn wèi tài shǒu shěn wèi guān chá, zé yáo wèi fāng bó yǐ. shěn yòu jì shī yún:" píng shēng měi hǎo jū rén hòu, jīn rì hái yīng ràng dì xiān." yú jiāng fù guǎng xī jīn fǔ jūn zhī pìn, yáo fù shī xiāng liú yuē:" jiù shǐ jiāng jūn zhòng yī kè, hé rú nán guó yǒu cí rén?" hòu sì shí nián, yáo jìng xún fǔ guǎng xī. yú jì shū yún:" bù liào dāng rì suǒ wèi' jiāng jūn', jí cǐ shí zhī gé xià, xī wǒ bù néng lái zuō yī kè ěr!" yǒng zhī zài shū yuàn jì nèi shī yún:" shēn yuàn dié jiāo wú yǔ zuò, xiǎo yuán huā nèn juàn lián kàn." wèi zhǎng jiào yáng wén shū xiān shēng suǒ shǎng.
姚申甫方伯与沈永之观察,本中表亲,姚姊嫁沈。二人年少时,与余同肄业书院。每见方伯家遣僮担盒,供其子婿。二人同登乡、会科。沈寄姚诗云:“辛勤二老训喃喃,爱婿犹如爱长男。甘脆每教常健饭,苦吟犹记许分甘。”沈殿试二甲第三,姚二甲第二,自后官阶沈必差姚一级:姚为观察,沈为太守;沈为观察,则姚为方伯矣。沈又寄诗云:“平生每好居人后,今日还应让弟先。”余将赴广西金抚军之聘,姚赋诗相留曰:“就使将军重揖客,何如南国有词人?”后四十年,姚竟巡抚广西。余寄书云:“不料当日所谓‘将军’,即此时之阁下,惜我不能来作揖客耳!”永之在书院寄内诗云:“深院蝶娇无语坐,小园花嫩卷帘看。”为掌教杨文叔先生所赏。
yī shí sān
一十三
yú zài dōu shí, yǒng zhī yǐn jiàn mǎn zhōu xué shì chūn tái. chūn zì yún:" nián sān shí shí, mù bù shí dīng. cóng yī chán shī jìng zuò sān yuè, pō yǐ wéi kǔ. yī xī, tí dāo yù shā chán shī. yǎng tóu jiàn yuè, hū rán yǒu wù, fù shī biàn gōng." sài wài yún:" yě shuǐ tūn rén miàn, qīng shān wèng mǎ shēng. fú yún lián mào qǐ, cán xuě dài biān xíng." shū xióng wěi. gōng ài yǒng zhī yǔ méi, yǐ wéi liǎng shào nián bì guì měi zhì, bì liú yǐn liú sù, qiǎn qiè pěng shāng.
余在都时,永之引见满洲学士春台。春自云:“年三十时,目不识丁。从一禅师静坐三月,颇以为苦。一夕,提刀欲杀禅师。仰头见月,忽然有悟,赋诗便工。”《塞外》云:“野水吞人面,青山瓮马声。浮云连帽起,残雪带鞭行。”殊雄伟。公爱永之与枚,以为两少年必贵;每至,必留饮、留宿,遣妾捧觞。
yī shí sì
一十四
tóng chéng xiàng gōng qī shí shēng chén, yú yǔ zhū hàn lín zhù shòu. yàn bà, gè cì shī shàn yī bǐng, shī xiě tián yuán zá xìng yún:" bù shí fēng chén láo rǎo, dàn zhī yún shuǐ pán huán. mǎi běn ǒu lái chéng shì, sì shén yī zhāo yì guān."" qiáo liú shuǐ cūn jìn, shū liǔ zhǎng dī lù xié. chē mǎ bù wén kòu hù, jī tún zì shí huán jiā."" yān shēng máo wū yún bái, yǔ guò líng táng shuǐ xīn. jīn suì qiū tián dà rěn, dào miáo gāo guò xíng rén."" zhú wū zhèng lín liú shuǐ, jǐn lí qū rào xián tíng. cǐ shì wú lú běn shǎi, bèi rén tōu zuò dān qīng."" zuò kǔ zuì lián tián fù, bù yī chuí jì wú huá. kē xiǎng bìng xié zhì zǐ, cǎi sāng bù zhāi xián huā." gōng zhōng shēn fù guì, ér shī néng dàn yǎ ruò cǐ.
桐城相公七十生辰,余与诸翰林祝寿。宴罢,各赐诗扇一柄,诗写《田园杂兴》云:“不识风尘劳扰,但知云水盘桓。买畚偶来城市,祀神一着衣冠。”“桥流水村近,疏柳长堤路斜。车马不闻叩户,鸡豚自识还家。”“烟生茅屋云白,雨过菱塘水新。今岁秋田大稔,稻苗高过行人。”“竹屋正临流水,槿篱曲绕闲亭。此是吾庐本色,被人偷作丹青。”“作苦最怜田妇,布衣椎髻无华。磕饷并携稚子,采桑不摘闲花。”公终身富贵,而诗能淡雅若此。
yī shí wǔ
一十五
yán gōng ruì lóng zuò hú běi bù zhèng shǐ, xù hàn shàng tí jīn jí, zhāo zhū shī rén chàng hè yì gōng qīng yǎ shì yě. fù chén sān gǎn chūn yún:" qià qià chūn fēn èr yuè bàn, fēn chūn miào shǒu ài dōng jūn. dàn chóu guò què huā zhāo hòu, yī rì chūn róng jiǎn yī fēn."" yuè luò shēn héng yè xiàng chén, bàn xūn huā yì yù liú rén. yè lán mò qiè fēng chuī mèi, wèi ài méi huā bù xī shēn." dà yǔ xì zuò yún:" yǔ shī yī xī xìng lín lí, bǐ jiān luàn diǎn xī chuāng zhǐ. chū yóu luò luò kē dǒu fēn, jì zé yíng yíng chuí lù shì. xū yú màn huàn yī piàn shī, zhí shì qín bēi méi zì tǐ." shū yǒu dōng pō fēng qù. shěn shù dé luò huā yún:" fēi yàn cù guī lián yǐng lǐ, yóu yú chuī qǐ làng huā zhōng." yè shēng mù sòng rén yún:" chuī jiǔ liáng fēng chuān shù guò, pò yān shuǐ yuè gé lóu shēng."
严公瑞龙作湖北布政使,续《汉上题襟集》,招诸诗人唱和;亦公卿雅事也。傅辰三《感春》云:“恰恰春分二月半,分春妙手爱东君。但愁过却花朝后,一日春容减一分。”“月落参横夜向晨,半醺花意欲留人。夜阑莫怯风吹袂,为爱梅花不惜身。”《大雨戏作》云:“雨师一夕兴淋漓,笔尖乱点西窗纸。初犹落落蝌蚪分,继则盈盈垂露似。须臾漫漶一片湿,直似秦碑没字体。”殊有东坡风趣。沈树德《落花》云:“飞燕蹴归帘影里,游鱼吹起浪花中。”叶声木《送人》云:“吹酒凉风穿树过,破烟水月隔楼生。”
yī shí liù
一十六
kāng xī rén yín, yú qī suì, shòu yè yú shǐ yù zàn xiān shēng. yōng zhèng dīng wèi, tóng rù xué. xiān shēng bù shèn zuò shī, ér dé jù shū juàn. ǒu chéng yún:" hǎo niǎo míng suí yì, yōu huā luò zì rán." bìng zhōng yún:" niàn nián xīn kǔ qián lóu fù, bàn shì suān xīn bó dào ér." zhōng wú zi. yú wèi zàng yú gé lǐng.
康熙壬寅,余七岁,受业于史玉瓒先生。雍正丁未,同入学。先生不甚作诗,而得句殊隽。《偶成》云:“好鸟鸣随意,幽花落自然。”《病中》云:“廿年辛苦黔娄妇,半世酸辛伯道儿。”终无子。余为葬于葛岭。
yī shí qī
一十七
shěn guī yú shàng shū, wǎn nián shòu shàng zhī yù zhī lóng, cóng gǔ shī rén suǒ wèi yǒu. zuò xiù cái shí, qī xī dào wáng yún:" dàn yǒu shēng lí wú sǐ bié, guǒ rán tiān shàng shèng rén jiān." luò dì yǒng zhāo jūn yún:" wú jīn zèng yán shòu, qiè zì wù píng shēng." shēn wǎn yǒu wèi, jiē jí zhōng zuì chū sè tāo. liù shí qī suì, yǔ yú tóng rù cí lín. jì ēn shī yún:" xǔ suí xiāng àn chèng xiān lì, wàng jiàn hóng yún shí shèng rén."
沈归愚尚书,晚年受上知遇之隆,从古诗人所未有。作秀才时,《七夕悼亡》云:“但有生离无死别,果然天上胜人间。”《落第咏昭君》云:“无金赠延寿,妾自误平生。”深婉有味,皆集中最出色涛。六十七岁,与余同入词林。《纪恩》诗云:“许随香案称仙吏,望见红云识圣人。”
shí bā
—十八
yǔ yú tóng jiàn hóng cí zhě, yǒu hù bù zhǔ shì shàng tíng fēng, hào chá yáng, shǎn xī rén. wéi rén guǐ dàn bù jī, hū ér jié sì lián qí, hū ér bù yī lán lǚ. fù shī yǒu qí qì, rú:" luò huā píng dì èr chǐ hòu, fāng cǎo rú tiān wàn lǐ qīng."" yuè huá zhào shù yǒu wū què, yún qì shàng tiān rú bái yáng." jiē jǐng jù yě.
与余同荐鸿词者,有户部主事尚庭枫,号茶洋,陕西人。为人诡诞不羁,忽而结驷连骑,忽而布衣蓝褛。赋诗有奇气,如:“落花平地二尺厚,芳草如天万里青。”“月华照树有乌鹊,云气上天如白羊。”皆警句也。
yī shí jiǔ
一十九
yú ài sòng jīn shòu mén" gù rén xiào bǐ tíng zhōng shù, yī rì qiū fēng yī rì shū" zhī jù. háng jǐn pǔ xiān shēng yuē:" cǐ jù běn táng rén gāo chán:' jūn ēn qiū hòu yè, yī rì yī huí shū.' bù zú wèi shòu mén qí. shòu mén jiā jù, rú:' fú yān jù chù dōu chéng tǎ, lín yǔ chuī lái bàn zá huā.' yǒng tái yún:' xì yǔ piān sān yuè, wú rén yòu yī nián.' nǎi zhēn dú zào." yú àn gǔ rén jiā jù, dōu yǒu suǒ běn: chén yuán xiào:" chí huā duì yǐng luò, shā niǎo dài shēng fēi." běn lǐ qún yù:" shā niǎo dài shēng fēi yuǎn tiān." liáng yào tíng:" lóng hǔ piàn yún zhōng wáng hàn, shī shū yú huǒ jìng shāo qín." fǎng táng rén:" bàn yè sù líng xiān kū chǔ, yī xīng yí huǒ xià shāo qín." yáng chéng zhāi:" bù zhī luò de jǐ duō xuě, zuò jǐn běi fēng wú xiàn shēng." fǎng táng rén:" liú dào qián xī wú yī yǔ, zài shān zuò dé xǔ duō shēng."
余爱诵金寿门“故人笑比庭中树,一日秋风一日疏”之句。杭堇浦先生曰:“此句本唐人高蟾:‘君恩秋后叶,一日一回疏。’不足为寿门奇。寿门佳句,如:‘佛烟聚处都成塔,林雨吹来半杂花。’咏《苔》云:‘细雨偏三月,无人又一年。’乃真独造。”余按古人佳句,都有所本:陈元孝:“池花对影落,沙鸟带声飞。”本李群玉:“沙鸟带声飞远天。”梁药亭:“龙虎片云终王汉,诗书余火竟烧秦。”仿唐人:“半夜素灵先哭楚,一星遗火下烧秦。”杨诚斋:“不知落得几多雪,作尽北风无限声。”仿唐人:“流到前溪无一语,在山作得许多声。”
èr shí
二十
guī xiù lǐ jīn é yǒng lù shàng liǔ yún:" zhé qǔ yī zhī chéng lǐ qù, jiào rén zhī dào shì chūn shēn." hú zhōu gāo shì xiǎo nǚ yǒu yī lián yún:" yě zhī chūn sè guī rén zǎo, lín nǚ chāi biān yǒu xìng huā."
闺秀李金娥咏《路上柳》云:“折取一枝城里去,教人知道是春深。”湖州高氏小女有一联云:“也知春色归人早,邻女钗边有杏花。”
èr shí yī
二十一
xiāng chuán jiāng níng nán chéng wài ruì xiāng yuàn hòu cóng zhú zhōng, wèi mǎ xiāng lán mù. wàng jiāng lǔ yàn mén tí shī yún:" yè piāo nán jìn wǎng lái fēng, wèi kěn shū huái xiàng jiǎo tóng. huà dào lán xīn liú sù sù, sǐ yī sēng yuàn shì kōng kōng. zhī yīn zhuō nǚ qíng suī qiè, bó xìng wáng láng xìn wèi zhōng. yì diǎn lián cái zhēn yì zài, qīng qīng zhú jié xī yáng zhōng."" jué shì yīng xióng jì nǚ zhuāng, jīng jiā céng shuō shí sān niáng. nián lái wén shì dòng xiāng jǐ, shǐ shí yī rén bù kě wàng. líng lù shì xūn xiāng dòu kòu, bǎi huā xiǎng jiàn xiù yī shang. píng shēng chú bài yào lí zhǒng, dào cǐ cái fén yī bàn xiāng." yán shì dú dōng yǒu yuē:" ruì xiāng yuàn qián zhī mù, shǎo shí yì wù yǐ wéi xiāng lán hòu wǎng fǎng zhī, jiàn tí jié yún' xīn ān zhēn nǚ mǒu shì zhī mù'. bēi yīn zài wèi mǒu shāng rén zhī qiè, shāng rén bù guī, shǒu zhēn ér sǐ. yǐ wéi xiāng lán, yǒu diàn shì zhě yǐ shī chén chǔ yún zhì jǐn céng xiào zhǎng jí tǐ, wèi shī zhèng míng qí shì, yún:" gǔ chāi gěng gěng shí huáng tǔ, qiān suì lǎo chán xiào qiū yǔ. cāng máng luò rì yǎn píng pō, fēng rù huáng hāo zuò rén yǔ."" xīn ān shān gāo jiāng shuǐ yáo, juǎn shī yuán bù shēng chàng tiáo. zhēn hún yè hào yuè guāng xiǎo, ér tóng mò fù xī líng cǎo."
相传江宁南城外瑞相院后丛竹中,为马湘兰墓。望江鲁雁门题诗云:“叶飘难禁往来风,未肯输怀向狡童。画到兰心留素素,死依僧院示空空。知音卓女情虽切,薄幸王郎信未终。一点怜才真意在,青青竹节夕阳中。”“绝世英雄寄女妆,荆家曾说十三娘。年来文士动相挤,始识伊人不可忘。零露似熏香豆蔻,百花想见绣衣裳。平生除拜要离冢,到此才焚一瓣香。”严侍读冬友曰:“瑞相院前之墓,少时亦误以为湘兰;后往访之,见题碣云‘新安贞女某氏之墓’。碑阴载为某商人之妾,商人不归,守贞而死。以为湘兰,有玷逝者矣尸陈楚筠制锦曾效长吉体,为诗证明其事,云:“古钗耿耿蚀黄土,千岁老蟾啸秋雨。苍茫落日掩平坡,风入黄蒿作人语。”“新安山高江水遥,卷施原不生倡条。贞魂夜号月光晓,儿童莫赋西陵草。”
èr shí èr
二十二
yú guò jīng kǒu, dān tú zǎi xú tiān qiú, zì tiān shí, guì zhōu rén, jiàn shì shī jí. yī bié zhī hòu, suì yǒng jué yǐ. yú ài qí fēng zhēng yī jué yún:" shuí xiàng tiān biān rèn sāi hóng? dàn píng yī zhǐ kě téng kōng. rèn tā fēng xìn dōng xī zhuǎn, bǎi zhàng yóu sī zài zhǎng zhōng."
余过京口,丹徒宰徐天球,字天石,贵州人,见示诗集。一别之后,遂永诀矣。余爱其《风筝》一绝云:“谁向天边认塞鸿?但凭一纸可腾空。任他风信东西转,百丈游丝在掌中。”
èr shí sān
二十三
shěn guāng lù zi dà xǔ míng fǔ zi xùn, èr rén qí míng. shěn rú:" zhú guāng chén lù huá, chí jìng yè quán shēng." xǔ rú:" zhōng shēng liáng yǐn yuè, jiāng qì xī chén shān." zhēn shǎo líng yě. xíng yì jué jù, yǒu xiāng tóng zhě. shěn yún:" wéi yǒu mèng hún chuī bù duàn, yuè míng yóu zì nì fēng guī." xǔ yún:" míng yuè yǒu qíng yīng shí wǒ, nián nián xiāng jiàn zài tā xiāng." zi xùn xiān shēng yǔ yú wèi wàng nián jiāo, lùn shī zūn táng chù sòng, shī zhī tài jū. yǒu mǒu shào nián, gù yì chāo sòng shī zhī yǒu shēng diào zhě shì zhī, xiān shēng wù yǐ wéi táng. shào nián dà xiào. yú zèng yún:" qián shēng hé shì táng gōng nǚ, bù chàng kāi yuán yǐ hòu shī."
沈光禄子大、许明府子逊,二人齐名。沈如:“竹光晨露滑,池静夜泉生。”许如:“钟声凉引月,江气夕沉山。”真少陵也。行役绝句,有相同者。沈云:“惟有梦魂吹不断,月明犹自逆风归。”许云:“明月有情应识我,年年相见在他乡。”子逊先生与余为忘年交,论诗尊唐黜宋,失之太拘。有某少年,故意抄宋诗之有声调者试之,先生误以为唐。少年大笑。余赠云:“前生合是唐宫女,不唱开元以后诗。”
èr shí sì
二十四
sōng jiāng wáng tài shǒu míng zǔ gēng, yǔ nǎi zǔ wén gōng gōng tóng rì shēng, gù hào shēng tóng. dīng wèi jìn shì, zhōng shēn yǐ bù rù cí guǎn wèi hèn. liǎng zi jiē rù hàn lín, ér xiān shēng bù lè yě. yǔ péng zhī tíng shàng shū, tóng chū yǐn wén duān gōng mén xià. yǒu nà liáng wén dí yún:" bì kōng rú shuǐ jìng wú yún, dǒu zhuǎn shēn héng yè yù fēn. cháng dí bù zhī hé chǔ qǐ, hǎo fēng piān sòng cǐ jiān wén. jiāng méi piàn piàn shāng chūn mù, àn liǔ sī sī wǎn xī xūn. qū bà wú duān bèi chóu chàng, jiē qián liáng lù shī fēn fēn." yì tóng yú zhào shì yǒu yě.
松江王太守名祖庚,与乃祖文恭公同日生,故号生同。丁未进士,终身以不入词馆为恨。两子皆入翰林,而先生不乐也。与彭芝庭尚书,同出尹文端公门下。有《纳凉闻笛》云:“碧空如水净无云,斗转参横夜欲分。长笛不知何处起,好风偏送此间闻。江梅片片伤春暮,岸柳丝丝绾夕曛。曲罢无端倍惆怅,阶前凉露湿纷纷。”亦同余召试友也。
èr shí wǔ
二十五
xué rén zhī shī, wú xiāng chú zhū xiāng qī wāng hán mén èr gōng ér wài, yǒu dí jìn shì huì hào zì qíng jiāng zhě, yǒng yān cǎo wǔ shí yùn jǐng jù yún:" jí ài pín qiāo shí, wéi huī shàng bō lú. zhà yí líng bǐng jiàn, fù xiào yàn xián lú. mò yǐn sān shēng jǐn, yān téng yī lǚ gū. shì máo jīng yàn fā, rú bǐ jiàn huā fū. kǔ kǒu chéng zhōng jiè, fén xīn yì yù yū. huì jīng líng cǎo luàn, zuì nǐ bì tǒng hū. wěn zào níng xián kě, chún jīn jiàn dé yú. qīng chán cān bí guān, hàng xiè rùn lóng hú. huàn yà tūn dāo bìng, hán néng jǔ kǒu qū. cān xiá fāng shú mì, yàn huǒ guó fēi wū. rào bìn wù xú jié, dàng xiōng yún dié pù. hán lái sī miǎo miǎo, cè qù bù yú yú." diǎn yǎ chū sè, zài hán mù lú xiān shēng yān cǎo shī zhī shàng. yòu, bó mù zhòu yǔ yún:" hēi yún liú tì xī nán lái, kuáng biāo xié shì jīng bēn léi. xī yáng cāng cù shōu bù jí, huà zhù bàn bì qīng tiān kāi." jù shū qí xiǎn.
学人之诗,吾乡除诸襄七、汪韩门二公而外,有翟进士讳灏、字晴江者,《咏烟草五十韵》警句云:“藉艾频敲石,围灰尚拨炉。乍疑伶秉箭,复效雁衔芦。墨饮三升尽,烟腾一缕孤。似矛惊焰发,如笔见花敷。苦口成忠介,焚心异郁纡。秽惊苓草乱,醉拟碧筒呼。吻燥宁嫌渴,唇津渐得腴。清禅参鼻观,沆瀣润咙胡。幻讶吞刀并,寒能举口驱。餐霞方孰秘,厌火国非诬。绕鬓雾徐结,荡胸云叠铺。含来思渺渺,策去步于于。”典雅出色,在韩慕庐先生《烟草》诗之上。又,《薄暮骤雨》云:“黑云留替西南来,狂飙挟势惊奔雷。夕阳仓卒收不及,划住半壁青天开。”句殊奇险。
èr shí liù
二十六
yú zì yòu wén yí mǔ zhāng shì, jià fēi qí ǒu, shí sòng" qiǎo qī cháng bàn zhuō fū mián" zhī jù, bù zhī hé rén suǒ zuò. hòu yuè xiè zài háng jí, fāng zhī gù shì xiè shī. qí cí yuē:" chī hàn piān qí jùn mǎ zǒu, qiǎo qī cháng bàn zhuō fū mián. shì jiān duō shǎo bù píng shì, bú huì zuò tiān mò zuò tiān."
余自幼闻姨母章氏,嫁非其偶,时诵“巧妻常伴拙夫眠”之句,不知何人所作。后阅谢在杭集,方知故是谢诗。其词曰:“痴汉偏骑骏马走,巧妻常伴拙夫眠。世间多少不平事,不会作天莫作天。”
èr shí qī
二十七
cóng dì fèng yí lǚ diàn yún:" yíng miàn yǒu shān jiē kè lù, wèn xīn wú rì bù jiā xiāng." lǚ bǎi yán yǒu jù yún:" tiān guǒ yǒu yá xíng yì jǐn, jiā suī wú lù mèng cháng tōng."
从弟凤仪《旅店》云:“迎面有山皆客路,问心无日不家乡。”吕柏岩有句云:“天果有涯行易尽,家虽无路梦常通。”
èr shí bā
二十八
yú zhī jiāng níng shí, hé yǐn gōng" tōng" zì yùn yún:" shēn rú yǔ lù cūn cūn dào, xīn shì líng lóng miàn miàn tōng." shǐ wén jìng gōng wén zhī, xiào yuē:" huà chū yí gè yǐn yuán cháng."
余知江宁时,和尹公“通”字韵云:“身如雨露村村到,心似玲珑面面通。”史文靖公闻之,笑曰:“画出一个尹元长。”
èr shí jiǔ
二十九
cháng shā tài shǒu chén yàn, shǎn xī rén, yǔ yú zài sū zhōu huā yàn shén huān. kǒu hào yún:" cǐ dì ruò jiào xíng lè sǐ, tā shēng yīng bù dài chóu lái." wèi èr nián, jìng zú. rán tā shēng wú chóu, yì kě zhī yǐ!
长沙太守陈焱,陕西人,与余在苏州花宴甚欢。《口号》云:“此地若教行乐死,他生应不带愁来。”未二年,竟卒。然他生无愁,亦可知矣!
sān shí
三十
mǒu gōng zǐ huò nì xiá xié, jǐ yú dé jí. qí fù jiāng chī zhī, gōng zǐ xiàn shī yún:" zì lián bìng tǐ qīng yú yè, fú shàng jīn ān mǎ bù zhī." fù wèi jì wēi. suǒ huò zhě yì yǒu jù yún:" zhāo zhāo shū xǐ lín jiāng shuǐ, yí lù fú róng bù gǎn kāi." yòu yuē:" shì jiān wèi yǒu wú qíng wù, là zhú néng chī jiǔ yì suān."
某公子惑溺狭斜,几于得疾。其父将笞之,公子献诗云:“自怜病体轻于叶,扶上金鞍马不知。”父为霁威。所惑者亦有句云:“朝朝梳洗临江水,一路芙蓉不敢开。”又曰:“世间未有无情物,蜡烛能痴酒亦酸。”
sān shí yī
三十一
fāng mǐn kè gōng liù shí yī suì shēng ér, dāng bā yuè shí sì rì fù dé zi shī yún:" yǔ wēng tóng jiǎ zǐ, tiān rǔ zuò zhōng qiū." yú jiǔ xí gē chǎng chéng rén dòu jié zhī zuò, duō bù zài jí zhōng. yǐ wèi èr yuè, bì shēng rì yú sū zhōu, yǒu jiù shí nǚ jiào shū rèn shì, yǐ shàn suǒ shī. yú tí yún:" gé nián xiāng jiàn bèi guān qíng, lóu shàng jīn dēng lóu xià zhēng. nán de xiāng féng hǎo shí jié, zài chí sān rì shì qīng míng."" shì cháng líng lù xiá xié, dāng yán yī shù bì táo huā. guǒ rán liù shí fēi xū dù, bàn zuì tiān tāi yù nǚ jiā." jiào shū xǐ, cì rì yǐn yú jiàn qí dì sì mèi. mèi yì chí shàn suǒ shī. yú tí yún:" yù lì cháng shēn yǎo tiǎo zī. xiāng féng cóng cǐ rě xiāng sī. yún qiào gèng bǐ yún yīng ruò, zhī shì yáo tái dì sì zhī."" ruò fēi yuè zǐ tōng xiāo xī, zhēng de xuán shuāng jiàn shǎo jūn? yí yàng zhēn zhū liǎng xíng zì, tì tā tí shàng ǒu sī qún." sì hòu rèn jiā zǐ mèi, féng néng wén zhī kè, bì gē cǐ sì zhāng, bù là yī zì, yì huì rén yě. yú chū yì qìng liù xún, yù fǎng kāng duì shān jí míng jì bǎi rén, chàng bǎi nián gē ér bù liào chēng shāng zhī rì, jǐn dé wǔ rén. yù shǐ jiǎng yòng ān tóng xí, hòu jiāng wǎng háng zhōu, liú shī jiàn zèng yún:" xǐ shì xún fāng dào wèi chí, táng chāng guān lǐ zhèng huā shí. zhī lán jiǔ wǎn chūn rú xǔ, què ràng zhī fáng dì yī zhī." wèi zhī xiān jiào shū." fēng yuè dōng nán shǔ zhǔ méng, mǎi huā qīn zì zài huā xíng. wèi zhī táo yè céng yíng fǒu, xiān zhàn yáng zhōu xiǎo dù míng."" shòu yù huān chǎng bù yì quán, jiè méi jiàn shuō yǒu chū yán. fēn míng yí yàng chēng shāng jiǔ, qiàn shǒu fú lái biàn yù xiān."" guǎn wá huí shǒu mèng xū wú, yòu guà fēng fān xī zǐ hú. bù shí yù chāi luó xiù pàn, kě céng xián yì dào kuáng fū?" yú hòu sì nián, zài guò sū zhōu, rèn shì zǐ míng cuì yún zhě, chí jiù shàn xiāng shì, zhǐ yǐ pò yǐ yóu zhuāng guǒ hù chí, wèi yú chàng qǔ. yú gǎn qí qíng, zài tí èr jué yún:" sì nián qián zèng shàn tóu shī, duō xiè jiā rén hǎo hù chí. bú shì wén jūn cái jué shì, xiàng rú qín qǔ yǒu shéi zhī?"" wèi nóng chóng chàng yù lóng líng, lì lì yīng shēng rào huà píng. yī qǔ gē zhōng rén yī shì, nà kān tóu bái kè zhōng tīng?" sū zhōu tài shǒu kǒng nán xī, fēng gǔ lěng qiào, quán guì bù gǎn yǐ qíng gàn. qīng lóu jīn ruǐ xiān yǐ shì guà fǎ, yī shí jiāo hǎo, wú néng wéi zhī dào dì. nǎi qiǎn rén zhì bái xià, qiú yú guān shuō. yú yǔ jīn shén shū, jǐn bàn miàn ěr. qiè niàn shū zhōng yǔ tǎng bù yáng wèi qīn xiá, zhuǎn shēng kǒng zhī yí nǎi jì zhá yún:" pū lǎo yǐ, sān shēng dù mù, wàn niàn jù kōng zhǐ huā yuè yīn yuán, yóu yǒu kuáng nú gù tài. jīn chūn dào zhì xià, yù wèi xún chūn zhī jǔ ér wú gōng huā cǎo, bàn shǔ xū míng jiē xí xián bēi, liǎo wú dāng yì. wéi nǚ jiào shū jīn mǒu, hán dì yí xiào, gù shì jiǎo jiǎo yú yōng zhōng. suì tóng tàn méi dèng wèi ér bié. kè xià jiē xiāo niáng yī zhǐ, dào wèi tā shì qiān yǐn, jiù jū huáng táng, jiāng yǒu yuè quē huā cán zhī hèn. qí yī qiè diān mò, zì yǒu lìng jiǎ, píng gōng yǐ huì wén guān dàn zhì zhī, fēi pū suǒ gǎn yù wén. zhǐ niàn cǐ xiǎo nī zǐ, jiāo yè yǒu xīn, suī zhī juǎn yǔ ér yáng zhī wú lì, zhǐ hǎo suí fēng. ǒu yīn hùn zhī wù tóu, suì qióng mín ér wú gào. sì hū jūn jiā xuān shèng fù shēng, yì dāng zài' shǎo zhě huái zhī' zhī lì, ér bì bù' yǐ zhàng kòu qí jìng' yě. qiě cǐ bèi nán yíng běi sòng, hé lù bù tōng? hé bù tīng qǐng yú yǒu lì zhě zhī jiā, ér bì yuǎn qiú shù qiān lǐ wài zhī kōng shān yī sǒu? kě xiǎng jiàn fū zǐ zhī mén qiáng, bì lì wàn rèn ér fēi pū bù zú yǐ tì huā qǐng mìng yé? yuán wēi zhī shī yún:' jì yú dōng fēng hǎo tái jǔ, yè lái céng yǒu fèng huáng qī.' jìng wèi míng gōng sòng zhī." kǒng dé zhá hòu, fù yún:" fèng niǎo céng qī zhī shù, tuō tái jǔ yú dōng fēng wéi yǒu dàng zuò zhào gōng zhī gān táng, wù jiǎn wù fá ér yǐ." èr zhá fēng chuán yī shí. wèi èr nián, yú yòu wǎng sū zhōu. guò jīng kǒu, yǐ jiě lǎn yǐ, dān tú xú lìng wǎn zhōu xiāng liú dào:" jì dài sān yǔ tài shǒu huái shù zhāng gōng sī hūn zhě xiá, zhāng zhī zhī, zhú hūn rén, ér bù zuì dài. dài wǎng chéng huáng miào fén xiāng huán yuàn, yī miào huān rán. zhāng nù qí zhāng yáng, yán xí jū xùn, jiāng shǐ hé xiào yǐ xùn. xú wǎn qiú bù tīng, qǐ yú jiě wéi." yú zhào jiàn dài sān, zé wù bìn fēng huán, chūn qiū lǎo yǐ. rán mǎ gǔ gàn jīn, bù kě yǐ bù yuán shǒu yě. cǎo zhá yǔ tài shǒu yún:" xī qián mù fù cì cháng zhōu yàn kè, jiāng chī yī jì. jì āi qǐng. qián yún:' dé zuò shàng ōu yáng yǒng shū yī cí, gù dāng dài rǔ.' ōu gōng wèi fù yī què, suì shì zhī. pū suī fēi yǒng shū, ér gōng zé jīn zhī mù fù yě. qǐng wèi èr zhāng, yǐ dāng xiǎo diào. cí yuē:' dōng fēng chuī sàn yě yuān yāng, sī zhēng shén qián yī bàn xiāng. wèi zhù zhǎng guān qiān wàn fú, yuán hé fān nǎo zhǎng guān cháng?" fán chuān xíng yǐ yī fān xié, nà yǒu qíng liú zǐ yè jiā? zhǐ wèn qiān qiū xián tài shǒu, kě céng jǐ gè zhuó táo huā?"' jiāo shū xú gōng, jí guà fān hái bái xià. zhōng bù dé xiāo xī, xīn shū juàn juàn. bàn yuè hòu, zhāng jì hán lái, kāi kàn zhǐ qī zì yuē:" táo huā yī jiù xiào dōng fēng."
方敏恪公六十一岁生儿,当八月十四日;赋《得子》诗云:“与翁同甲子,添汝作中秋。”—余酒席歌场、乘人斗捷之作,多不载集中。乙未二月,避生日于苏州,有旧识女校书任氏,以扇索诗。余题云:“隔年相见倍关情,楼上金灯楼下筝。难得相逢好时节,再迟三日是清明。”“市长陵路狭斜,当檐一树碧桃花。果然六十非虚度,半醉天台玉女家。”校书喜,次日引余见其第四妹。妹亦持扇索诗。余题云:“玉立长身窈窕姿。相逢从此惹相思。云翘更比云英弱,知是瑶台第四枝。”“若非月姊通消息,争得玄霜见少君?一样珍珠两行字,替他题上藕丝裙。”嗣后任家姊妹,逢能文之客,必歌此四章,不落一字,亦慧人也。余初意庆六旬,欲仿康对山集名妓百人,唱《百年歌》;而不料称觞之日,仅得五人。御史蒋用庵同席,后将往杭州,留诗见赠云:“喜是寻芳到未迟,唐昌观里正花时。芝兰九畹春如许,却让芝房第一枝。”谓芝仙校书。“风月东南属主盟,买花亲自载花行。未知桃叶曾迎否,先占扬州小杜名。”“寿域欢场不易全,介眉见说有初筵。分明一样称觞酒,纤手扶来便欲仙。”“馆娃回首梦虚无,又挂风帆西子湖。不识玉钗罗袖畔,可曾闲忆到狂夫?”余后四年,再过苏州,任氏姊名翠筠者,持旧扇相示,纸已破矣;犹装裹护持,为余唱曲。余感其情,再题二绝云:“四年前赠扇头诗,多谢佳人好护持。不是文君才绝世,相如琴曲有谁知?”“为侬重唱《玉珑玲》,呖呖莺声绕画屏。一曲歌终人一世,那堪头白客中听?”苏州太守孔南溪,风骨冷峭,权贵不敢以情干。青楼金蕊仙以事挂法,一时交好,无能为之道地。乃遣人至白下,求余关说。余与金甚疏,仅半面耳。窃念书中语倘不佯为亲狎,转生孔之疑;乃寄札云:“仆老矣,三生杜牧,万念俱空;只花月因缘,犹有狂奴故态。今春到治下,欲为寻春之举;而吴宫花草,半属虚名;接席衔杯,了无当意。惟女校书金某,含睇宜笑,故是矫矫于庸中。遂同探梅邓尉而别。刻下接萧娘一纸,道为他事牵引,就鞫黄堂,将有月缺花残之恨。其一切颠末,自有令甲,凭公以惠文冠弹治之,非仆所敢与闻。只念此小妮子,蕉叶有心,虽知卷雨;而杨枝无力,只好随风。偶茵溷之误投,遂穷民而无告。似乎君家宣圣复生,亦当在‘少者怀之’之例,而必不‘以杖叩其胫’也。且此辈南迎北送,何路不通?何不听请于有力者之家,而必远求数千里外之空山一叟?可想见夫子之门墙,壁立万仞;而非仆不足以替花请命耶?元微之诗云:‘寄与东风好抬举,夜来曾有凤凰栖。’敬为明公诵之。”孔得札后,覆云:“凤鸟曾栖之树,托抬举于东风;惟有当作召公之甘棠,勿剪勿伐而已。”二札风传一时。未二年,余又往苏州。过京口,已解缆矣,丹徒徐令挽舟相留道:“妓戴三与太守淮树章公司阍者狎,章知之,逐阍人,而不罪戴。戴往城隍庙焚香还愿,一庙欢然。章怒其张扬,严檄拘讯,将使荷校以徇。徐婉求不听,乞余解围。”余召见戴三,则雾鬓风鬟,春秋老矣。然马骨干金,不可以不援手也。草札与太守云:“昔钱穆父刺常州宴客,将笞一妓。妓哀请。钱云:‘得座上欧阳永叔一词,故当贷汝。’欧公为赋一阕,遂释之。仆虽非永叔,而公则今之穆父也。请为二章,以当小调。词曰:‘东风吹散野鸳鸯,私蒸神前一瓣香。为祝长官千万福,缘何翻恼长官肠?”樊川行矣一帆斜,那有情留子夜家?只问千秋贤太守,可曾几个斫桃花?”’交书徐公,即挂帆还白下。终不得消息,心殊倦倦。半月后,章寄函来,开看只七字曰:“桃花依旧笑东风。”
sān shí sì
三十四
hàn yáng dài yù ràng shī, yǒu qí qì, chū wú xiāng chén xīng zhāi xiān shēng mén xià. yǒu lín zhāng qū yún:" mù yún shēn, bà qiáo shì shuǐ tiān héng, gē tái fèi. yù lóng jīn fèng yǐ qiān nián, gǔ wǎ hái juān' tóng què' zì. mài lǚ fēn xiāng ér nǚ qíng, dú shū shè liè yīng xióng qì. rú hé héng shuò duì dōng fēng? lǎo nián xiǎng zuò qiáo jiā xù." mò èr jù, lǎo mán zài jiǔ quán yì dāng xiào dào. yòu, yǒng xuě yún:" wèi tiān yǔ lǐng sān fēn bái, yù jiè zhāng tái yī yuè huā."
汉阳戴喻让诗,有奇气,出吾乡陈星斋先生门下。有《临漳曲》云:“暮云深,霸桥逝;水天横,歌台废。玉龙金凤已千年,古瓦还镌‘铜雀’字。卖履分香儿女情,读书射猎英雄气。如何横槊对东风?老年想作乔家婿。”末二句,老瞒在九泉亦当笑倒。又,《咏雪》云:“未添庾岭三分白,预借章台一月花。”
sān shí wǔ
三十五
shào zi xiāng zuò yùn lüè, yǐ" jiāng"" yáng" wèi bì bù kě tōng. yú dú shǐ jì guī xiào chuán hán chāng lí cǐ rì zú kě xī jí lǐ áo jì hán gōng zhū piān," jiāng"" yáng" jiē tōng. yóu yǐ wéi bǐ gù hé" dōng"" qīng"" gēng" ér tōng zhī shén guǎng, wèi zú jù yě. jí dú cén jiā zhōu péi dí yuán wài zǎo qiū dēng fǔ xī lóu yī piān yún:" cháng ài zhāng yí lóu, xī shān zhèng xiāng dāng. chē mǎ ài bǎi jǐng, lǐ shuān pán sān jiāng." cǐ duǎn piān wǔ gǔ yě, táng rén yòng yùn shén yán, hé làn tōng nǎi ěr? yīn ér guǎng kǎo zhī, fāng zhī zi xiāng zhī lòu. shàng shū:" lùn dào jīng bāng, xiè lǐ yīn yáng." dài jì:" wú fú zhī sàng, yǐ chù wàn bāng." cǐ" liù jīng" tōng" jiāng"" yáng" zhī zhèng yě. kǒng què dōng nán fēi yún:" dōng jiā dì sān láng, yǎo tiǎo shì wú shuāng." fán yì xī yuè bēi yún:" qí dé xiū míng, zé yǒu zhēn xiáng. huāng yín sāo huì, dǔ zāi bì jiàng." liǔ mǐn bēi yún:" shān líng yuán shì, jiàn sī bāng xī bù chì bù diāo, yǔn lǚ shuāng xī." sān guó zhì yáng xì shǔ jūn chén zàn yún:" bǎo jù hé jiāng, jiā pò jūn wáng." jìn yǔ yún:" èr lù sān zhāng, zhōng xīng guò jiāng." sòng shū dà shè zhī zhù yuē:" dì dé pǔ shī, huì cún wú jiāng. nǎi jiàn dà shè, yǐ bǎo wàn bāng." hàn zǐ yù gē yún:" yī rì shī xióng, sān nián gǎn shāng. suī yǒu zhòng niǎo, bù wéi pǐ shuāng." gǒu zuì zhèng dé wǔ gē yún:" huàn bǐng qí zhāng, guāng hū wàn bāng." yǔ xìn liǔ xiá mù míng yún:" qǐ zī lǐ shù, jùn cǐ róng zhāng. zhǎng lí wǎn wǎn, shuā yǔ líng jiāng." wú yuè chūn qiū hé liáng gē yún:" zhū hóu bù jù jiē kǒng huáng, shēng chuán hǎi nèi wēi yuǎn bāng." lǚ wēn zhāo líng gōng chén zàn yún:" jīng lún bā fāng, yàn hǎi chéng jiāng." lǐ hàn péi yàn shè hǔ zàn yún:" hú shǐ zhī shuō, yǐ wēi sì fāng. qún hǔ jì yí, dí rén lái jiàng." cǐ hàn táng yuè fǔ tōng" jiāng"" yáng" zhī zhèng yě. zhì sòng zhū dà jiā, yóu bù shèng qū zhǐ.
邵子湘作《韵略》,以“江”、“阳”为必不可通。余读《史记·龟笑传》、韩昌黎《此日足可惜》及李翱《祭韩公》诸篇,“江”、“阳”皆通。犹以为彼固合“东”、“青”、“庚”而通之甚广,未足据也。及读岑嘉州《陪狄员外早秋登府西楼》一篇云:“常爱张仪楼,西山正相当。车马隘百井,里闩盘三江。”此短篇五古也,唐人用韵甚严,何滥通乃尔?因而广考之,方知子湘之陋。《尚书》:“论道经邦,燮理阴阳。”《戴记》:“无服之丧,以畜万邦。”此“六经”通“江”、“阳”之证也。《孔雀东南飞》云:“东家第三郎,窈窕世无双。”樊毅《西岳碑》云:“其德休明,则有祯祥。荒淫臊秽,笃灾必降。”《柳敏碑》云:“山陵元室,建斯邦兮;不饬不凋,陨履霜兮。”《三国志》杨戏《蜀君臣赞》云:“保据河江,家破军亡。”《晋语》云:“二陆三张,中兴过江。”《宋书·大社之祝》曰:“地德普施,惠存无疆。乃建大社,以保万邦。”汉《紫玉歌》云:“一日失雄,三年感伤。虽有众鸟,不为匹双。”苟最《正德舞歌》云:“焕炳其章,光乎万邦。”庾信《柳遐墓铭》云:“起兹礼数,峻此戎章。长离宛宛,刷羽凌江。”《吴越春秋·河梁歌》云:“诸侯怖惧皆恐惶,声传海内威远邦。”吕温《昭陵功臣赞》云:“经纶八方,晏海澄江。”李翰《裴晏射虎赞》云:“弧矢之说,以威四方。群虎既夷,狄人来降。”此汉、唐乐府通“江”、“阳”之证也。至宋诸大家,尤不胜屈指。
sān shí liù
三十六
yú zuò pián tǐ wén, yā cáo pī" pī" zì wèi shǎng shēng, wéi rén suǒ chī. bù zhī" pī" yǔ" bù" tōng, yòu yǔ" fù bèi" tōng, bù zhǐ" pān bēi qiè" yě. shū yuē:" shì yǒu pī zi zhī zé yú tiān." shǐ jì zuò" fù zì". suǒ yǐn yǐn zhèng shì yuē:" pī dú wéi fù." shí jīng shàng shū yì zuò" fù zi". wéi jīn zhī yùn shū, jùn zhí qiǎn lòu, wèi jīng shōu shí. shěn cún zhōng xiào xiāng shān yā" è piǎo" wèi fū. yòu xiào dù mù zhī dù qiū shī" yàn yù bù néng yí", wù yí táng zhī yí, zuò yǐn dàn yòng. bù zhī dù mù zhī yòng" yí" zì, běn dōng hàn tóng yáo:" yí wǒ dà dòu pēng yù kuí." yòu, jìn shèng yàn chuán:" bì shǐ qí cáo zhì yí zhī." xiāng shān zhī yā" piǎo" zuò píng shēng, běn táng yùn" fū" zì xià shōu" piǎo", zuò" fǔ jù qiè". yóu zhī jīn píng yùn bù shōu" jiū" zì, ér jī kāng qín fù yì jìng zuò píng shēng yā yě.
余作骈体文,押曹丕“丕”字为上声,为人所嗤。不知“丕”与“不”通,又与“负背”通,不止“攀悲切”也。《书》曰:“是有丕子之责于天。”《史记》作“负字”。《索隐》引郑氏曰:“丕读为负。”《石经》、《尚书》亦作“负子”。惟今之韵书,捃摭浅漏,未经收拾。沈存中笑香山押“饿殍”为夫。又笑杜牧之《杜秋》诗“厌饫不能饴”,误饴糖之饴,作饮啖用。不知杜牧之用“饴”字,本东汉《童谣》:“饴我大豆烹芋魁。”又,晋《盛彦传》:“婢使蛴螬炙饴之。”香山之押“殍”作平声,本《唐韵》“敷”字下收“殍”,作“抚俱切”。犹之今平韵不收“纠”字,而嵇康《琴赋》亦竟作平声押也。
sān shí qī
三十七
yù tái xīn yǒng shí guó fēng zhī zhèng zōng, rán yǒu bù kě xué zhě. rú xiāng dōng wáng chūn rì, yī jù yòng liǎng" xīn" zì. bào quán shěn yuē yǒu shī bā shǒu yǐ wǔ yán yī shǒu wèi tí. rú" qiū shuāi bēi luò tóng" zhī lèi, fǎn fù qiān yán, shū jué kě zēng. wèi táng rén shì tiě fù dé tí suǒ zì fǎng yě.
《玉台新咏》实《国风》之正宗,然有不可学者。如湘东王《春日》,一句用两“新”字。鲍泉、沈约有诗八首;以五言一首为题。如“秋衰悲落桐”之类,反复千言,殊觉可憎。为唐人试帖赋得题所自仿也。
sān shí bā
三十八
rén wú jiǔ dé, ér tān bēi sháo, zuì wéi kě zēng. yǒu mǒu tài shǒu zài suí yuán shǎng hǎi táng, zuì hòu, jìng chí xià yī, sōu yú tíng zhōng. yú cì rì jì shī xì zhī yún:" kè shì dāng nián yí shè gū, bù jiào hǔ zǐ qiè huā nú. dàn jīng léi zhě cǐ yáng yě, shuí lìng jūn zhōng yǒu bù hū? tóu tū gōng rán zé shì wū, xīn cháng kōng yǒu fù rú hù. píng shēng yǎ bào shí miáo pǐ, rì fù yì guān shè jiǔ tú."
人无酒德,而贪杯勺,最为可憎。有某太守在随园赏海棠,醉后,竟弛下衣,溲于庭中。余次日寄诗戏之云:“客是当年夷射姑,不教虎子挈花奴。但惊羸者此阳也,谁令军中有布乎?头秃公然帻似屋,心长空有腹如瓠。平生雅抱时苗癖,日缚衣冠射酒徒。”
sān shí jiǔ
三十九
nián jiā zǐ gōng yǒu, qīng nián hào xué, lái sòng qí bái mén xiǎo zhù yún:" qiū shēng huáng yè shēng zhōng yǔ, rén zài qīng xī shuǐ shàng lóu." yú wèi tàn shǎng. lín bié, hū xiàng yú zhèng sè yún:" yǒu bù hǎo míng, xiān shēng qiē wù yǐ yǒu shī gào rén." yú yǎ bù xǐ, yuē:" cǐ zi jīn qíng zuò tài, jú miàn tài xiǎo." yǐ ér jìng bù yǒng nián.
年家子龚友,青年好学,来诵其《白门小住》云:“秋生黄叶声中雨,人在清溪水上楼。”余为叹赏。临别,忽向余正色云:“友不好名,先生切勿以友诗告人。”余雅不喜,曰:“此子矜情作态,局面太小。”已而竟不永年。
sì shí
四十
yú kū è zhì fǔ xū tíng sǐ jié shī yún:" nán ér yù bào jūn ēn zhòng, sǐ dào shā chǎng shì shàn zhōng." yǐ yǒu tiān zǐ nán xún, fù wén zhōng gōng xiàng zhuāng zī pǔ xīn cān sòng cǐ èr jù, yuē:" wǒ bù liào yuán mǒu cái rén, jìng yǒu cǐ xīn xiōng. wén xì gōng tóng nián, wǒ yù jiàn zhī, xī zhuǎn gào zhī." yú suī bù néng wǎng yè, ér xīn zhōng zhī jǐ zhī gǎn, cè cè bù wàng. dì niàn píng shēng shī pō duō, gōng hé yǐ dú ài cǐ èr jù? hòu gōng wǎng miǎn diàn, shòu zhàng dé bìng guī, hōng. fāng zhī yī shí gǎn chù, wèi cháng fēi chèn yún. è gōng niān xiāng qīng liáng shān, guò suí yuán mén wài, zhǐ shì rén yuē:" fēng jǐng shū jiā. kǒng cǐ zhōng rén, bì wèi shān lín suǒ wù." yǒu gào yú zhě. yú bù jiě suǒ wèi. hòu jiàn sòng rén tí lǚ xiān yī jué yuē:" mì guān qiān lǐ fù shén jīng, dé yù zhōng lí gài biàn qīng. wèi bì wú xīn táng shè jì, jīn dān yī lì wù xiān shēng." fāng wù è gōng" wù" zì zhī yì.
余《哭鄂制府虚亭死节》诗云:“男儿欲报君恩重,死到沙场是善终。”乙酉天子南巡,傅文忠公向庄滋圃新参诵此二句,曰:“我不料袁某才人,竟有此心胸。闻系公同年,我欲见之,希转告之。”余虽不能往谒,而心中知己之感,恻恻不忘。第念平生诗颇多,公何以独爱此二句?后公往缅甸,受瘴得病归,薨。方知一时感触,未尝非谶云。鄂公拈香清凉山,过随园门外,指示人曰:“风景殊佳。恐此中人,必为山林所误。”有告余者。余不解所谓。后见宋人《题吕仙》一绝曰:“觅官千里赴神京,得遇钟离盖便倾。未必无心唐社稷,金丹一粒误先生。”方悟鄂公“误”字之意。
sì shí yī
四十一
sòng liú zi yí wèi xià yīng gōng xiān dé shū mì, nǎi yǒng hòu zi shī yuē" kōng chéng hòu mào lín guān dào, gèng yǒu rén cóng jié jìng guò." běn cháo zhū cǎo yī yǒng xuě yún:" zhèng chóu qián lù mí qiáo jìng, xiān yǒu rén xíng lù yī tiáo." chén gǔ yú kàn táo huā yún:" huí tóu mò xiàn rén xíng chǔ, céng xiàng xíng rén xíng chǔ lái."
宋刘子仪为夏英公先得枢密,乃咏《堠子》诗曰;“空呈厚貌临官道,更有人从捷径过。”本朝朱草衣咏《雪》云:“正愁前路迷樵径,先有人行路一条。”陈古渔《看桃花》云:“回头莫羡人行处,曾向行人行处来。”
sì shí èr
四十二
tóng nián lǐ zhú xī táng, xìng chéng què, ér shī dú qīng chāo. gǎn huái yún:" bà guān biàn yǒu xián rén jí, cái lǎo xuán shēng hòu bèi xián." dé jiā shū yún:" jí kāi fān nǎo jiān fēng mì, lǎng sòng pín jiào jù dòu chà." qí zi suì nián shí suì shí, yú mìng shǔ duì" shuǐ xiān huā", qú yīng shēng yuē" luó hàn sōng". píng zè suī bù xié, ér yì jìng jí jiā, suì dà qí zhī. guī hé jiān hòu jiàn huái yún:" wéi sī fēng wèi táo qián jié, yě hè xián yún bàn cǐ shēn. sì hǎi shēng míng shuāng guǎn bǐ, liù cháo huā liǔ yī jiā chūn. xū méi měi xiàng shī zhōng jiàn, hán zhàng piān cóng mèng lǐ qīn. cǐ rì zhù shū shēn jǐ xǔ, bàn xiāng xīn shì shǔ hé rén?" mò èr jù, qí zì mìng yì bù fán yǐ.
同年李竹溪棠,性诚悫,而诗独清超。《感怀》云:“罢官便有闲人集,才老旋生后辈嫌。”《得家书》云:“急开翻恼缄封密,朗诵频教句读差。”其子燧年十岁时,余命属对“水仙花”,渠应声曰“罗汉松”。平仄虽不协,而意境极佳,遂大奇之。归河间后见怀云:“韦司风味陶潜节,野鹤闲云伴此身。四海声名双管笔,六朝花柳一家春。须眉每向诗中见,函丈偏从梦里亲。此日著书深几许,瓣香心事属何人?”末二句,其自命亦不凡矣。
sì shí sān
四十三
háng zhōu zhāng yǒu qián xiān shēng, nián jiǔ shí sān, huáng shàng qīn cì jǔ rén. yú zì yòu méng tí xié, gù qiú qí shī, bù dé. dé qí zi míng jì chuān hào nán gāo shēng zhě wēi yǔ yún:" wú shēng zhe lín mù, yǒu sè yǐn méi tái." yù xuě yún:" fēng hào píng yě jí, yún zhòng mù shān lián."
杭州张有虔先生,年九十三,皇上钦赐举人。余自幼蒙提携,故求其诗,不得。得其子名济川号南皋生者《微雨》云:“无声着林木,有色引莓苔。”《欲雪》云:“风号平野急,云重暮山连。”
sì shí sì
四十四
yǒu rén sòng cháng zhōu wāng yù háng yǒng lèi jiā jù yún:" jiāng gān bān zhú qiáng yīn cǎo, hú nèi hóng bīng jìng lǐ cháo." yú yǐ wéi bù rú qí dì yī shǒu yún" shāng nǚ hán chóu gē yī qǔ, chǔ fēi wú yǔ guò sān nián" gèng jué nài xiǎng. yòu ǒu chéng yún:" gāo gé duì céng luán, wū jiǎo yān luó jiē. shān yǔ yù lái shí, xiāo xiāo xià huáng yè."
有人诵常州汪玉珩咏《泪》佳句云:“江干斑竹墙阴草,壶内红冰镜里潮。”余以为不如其第一首云“商女含愁歌一曲,楚妃无语过三年”更觉耐想。又《偶成》云:“高阁对层峦,屋角烟萝接。山雨欲来时,萧萧下黄叶。”
sì shí wǔ
四十五
hú zhì wēi yún:" shī yǒu lái de qù de cún dé zhī fēn. lái de zhě, xià bǐ biàn yǒu yě qù de zhě, píng zhèng wěn tuǒ yě cún dé zhě, xīn xiān chū sè yě."
胡稚威云:“诗有来得、去得、存得之分。来得者,下笔便有也;去得者,平正稳妥也;存得者,新鲜出色也。”
sì shí liù
四十六
liú xiá shang yǔ yú lùn shī yuē:" tiān fèn gāo zhī rén, qí xīn bì xū, kěn shòu rén jī dàn." yú wèi fēi dú shī yě zhōng gǔ xū gù shòu kǎo, shēng yú xū gù chéng yīn. shì kàn zhū gě wǔ hòu zhī jí sī guǎng yì, qín qiú qǐ huì: cǐ lǎo shì hé děng tiān fèn? kǒng zǐ rù tài miào, měi shì wèn yán zi yǐ néng wèn yú bù néng, yǐ duō wèn yú guǎ: fēi qiān yě, tiān fèn gāo, gù xīn xū yě.
刘霞裳与余论诗曰:“天分高之人,其心必虚,肯受人讥弹。”余谓非独诗也;钟鼓虚故受考,笙竽虚故成音。试看诸葛武侯之集思广益,勤求启诲:此老是何等天分?孔子入太庙,每事问;颜子以能问于不能,以多问于寡:非谦也,天分高,故心虚也。
sì shí qī
四十七
liáng wén zhuāng gōng zhī xiōng qǐ xīn, zì shǒu cún, rù hàn lín hòu, jí qǐ guī yǎng. qí zi shān zhōu shì jiǎng, yì zǎo qǐ bìng, shǐ qí dì dūn shū shì yú cháo. yī mén jiā fēng rú cǐ. shǒu cún chú xī yuē tóng rén yóu wú shān, bù guǒ, nǎi jì shī yún:" hé kān suì jǐn fù qiān yán? sù yuē dōu wèi sú shì qiān. duō xiè fēn yín liú yī xí, bù fáng shǔ hé dài míng nián. kōng shān xiǎng dá qiān mén bào, luò rì hán mí wàn wǎ yān. xiǎng jiàn zhū gōng gāo huì chù, xià fāng rén zhǐ dì xíng xiān." chú xī yún:" jiù cì guān páo liáo yī zhāo, xīn bān chūn tiē lǎn zhòng shū." wǎn guò shān ān yún:" qīng yī gǔ fó yuán wú mèng, lǎo xiào qiū chóng shàng yǒu sī." shān zhōu xìng mù jìn fù rén, bù yàn kè, yì bù fù rén zhī yàn. wéi yú hái háng zhōu, zé jù huá zhuàn, yī zhǔ yī bīn, xiāng duì ér yǐ. gù yú jì huái yún:" yī fàn jīn yán cháng xuǎn kè, bàn shēng gū lěng bù yí huā." shān zhōu yǒu fǎn yóu xiān yún:" màn shuō cháng shēng yǒu mì chuán, cān zhī jué lì jǐ jīng nián. dēng xiān zhí shì xún cháng shì, jī quǎn yóu lái yì shàng tiān."" yáo lín qióng shù shēng lái yǒu, yù yǔ yún lóu wàng lǐ shēn: shàng jiè bù wén ē dǔ guì, dào rén piān yào liàn huáng jīn."" céng shì cháo zhèng sān diàn lái, yáo zhān jīng jié xià péng lái. rú hé yī piàn fēi fú yǐng, yě bèi rén jiān wǎng dé huí?"" zhuàn tā liú ruǎn shì hé rén, bì jìng mí lóu mò dàng zhēn. wǒ shì tiān tāi kuáng dào shì, táo huā duō chù jí chōu shēn."" rǎo rǎo fú yóu nài ruò hé? cùn tián chǐ zhái jìng cuō tuó. zì cóng tōu chī jī kāng suǐ, zhǐ jué xiōng zhōng kuài lěi duō."
梁文庄公之兄启心,字守存,入翰林后,即乞归养。其子山舟侍讲,亦早乞病,使其弟敦书仕于朝。一门家风如此。守存除夕约同人游吴山,不果,乃寄诗云:“何堪岁尽复迁延?夙约都为俗事牵。多谢分吟留一席,不妨属和待明年。空山响答千门爆,落日寒迷万瓦烟。想见诸公高会处,下方人指地行仙。”《除夕》云:“旧赐官袍聊一着,新颁春帖懒重书。”《晚过山庵》云:“清依古佛原无梦,老笑秋虫尚有丝。”山舟性木近妇人,不宴客,亦不赴人之宴。惟余还杭州,则具华馔,一主一宾,相对而已。故余《寄怀》云:“一饭矜严常选客,半生孤冷不宜花。”山舟有《反游仙》云:“漫说长生有秘传,餐芝绝粒几经年。登仙直是寻常事,鸡犬由来亦上天。”“瑶林琼树生来有,玉宇云楼望里深:上界不闻阿堵贵,道人偏要炼黄金。”“曾侍朝正三殿来,遥瞻旌节下蓬莱。如何一片飞凫影,也被人间网得回?”“赚他刘阮是何人,毕竟迷楼莫当真。我是天台狂道士,桃花多处急抽身。”“扰扰蜉蝣奈若何?寸田尺宅竟蹉跎。自从偷吃嵇康髓,只觉胸中块垒多。”
sì shí bā
四十八
yǐn wàng shān xiàng gōng, sì dū jiāng nán zhū gōng zǐ suí rèn wèi jiǔ, duō shì yú cháo. wéi shì cūn yǐ xiù cái gù bù dàng chà, cháng shì xī xià, shī cái qīng jué. yú pián tǐ xù zhōng, yǐ bèi yán zhī. yóu jì qí dìng yú wǎng guò yún:" qīng tán xiāng dìng jú huā qī, zhèng wèi yōu huái rù mèng shí. kōng gǔ chuán shū hóng lǚ zhì, xián tíng sǎo jìng pū xiān zhī. guān xīn shàng yì tā xiāng kè, shí yǐ shī jì sān xiōng. yīn bìng fān tiān shù shǒu shī. wén dào máng xié jiāng wǒ guò, yǐ lán zhǐ hèn yuè yuán chí." xuàn chūn yuán yún:" mò huàn chí biān tān shuì quǎn, gé lín kǒng yǒu kàn huā rén." yǐ yǒu bié qù, gēng zǐ bā yuè hū fèng tài fū rén jiù wú hú guān chá liǎng fēng zhī yǎng, zhòng guò suí yuán. jiàn hé yún:" yíng rén jī quǎn xián rú jiù, mǎn jià qín shū mài yù wú." lín bié yún:" gù rén chuí lǎo bié, guī fǎng rèn fēng yí. tuì yī bù lái xiǎng, sī yóu běn bù qī." shì cūn, míng qìng lán.
尹望山相公,四督江南;诸公子随任未久,多仕于朝。惟似村以秀才故不当差,常侍膝下,诗才清绝。余骈体序中,已备言之。犹记其订余往过云:“清谈相订菊花期,正慰幽怀入梦时。空谷传书鸿屡至,闲庭扫径仆先知。关心尚忆他乡客,时以诗寄三兄。因病翻添数首诗。闻道芒鞋将我过,倚栏只恨月圆迟。”《绚春园》云:“莫唤池边贪睡犬,隔林恐有看花人。”乙酉别去,庚子八月忽奉太夫人就芜湖观察两峰之养,重过随园。见和云:“迎人鸡犬闲如旧,满架琴书卖欲无。”《临别》云:“故人垂老别,归舫任风移。退一步来想,斯游本不期。”似村,名庆兰。
sì shí jiǔ
四十九
zhāng sōng yuán fāng bó bù shèn zuò shī, ér luò bǐ xīn yǐng. jiàn zhāng sù yún nǚ jiào shū shàn shàng yǒu yú zèng shī, nǎi tí qí hòu yún:" xiǎo zhù qīng lóu zuì hǎo chūn, ǒu jiào zōng jī luò hóng chén. zuó xiāo yuè xià kàn gē shàn, hū jiàn wén xīng zhào měi rén."
张松园方伯不甚作诗,而落笔新颖。见张素云女校书扇上有余赠诗,乃题其后云:“小住青楼醉好春,偶教踪迹落红尘。昨宵月下看歌扇,忽见文星照美人。”
wǔ shí
五十
jiā hé zhēng shì cáo tíng shū gǔ qiān, yǔ gé bo yuán tóng jiào xí zōng xué. gé běi fāng rén, cháng yú kǎo jù, zì fù bó yǎ. ér cáo zhuān gōng cí zhāng. èr rén bù xiāng néng. yú shān jiǎng gōng mǎn zhōu shì gōng, gè yǒu suǒ bì, suì xiāng cān hé. gǔ rén luò shǔ zhī fēn, jiē yóu mén xià shì qǐ yě. cáo shī zì jiā, yǒng chūn yǔ yún:" liǎng liǎng xī biān shuǐ niǎo hū, jiàn kàn yán jì shī mó hu. píng lán huā zhòng hóng yí dī, gé zuò shān héng cuì yù wú. yín kǔ mò chóu chūn lěng dàn, bìng duō piān wěn shuì gōng fū. juàn lián zì ài xū wú jǐng, wèi yào xiāo xiāng rù huà tú."
嘉禾征士曹廷枢古谦,与葛卜元同教习宗学。葛北方人,长于考据,自负博雅。而曹专工词章。二人不相能。虞山蒋公、满洲世公,各有所庇,遂相参劾。古人洛、蜀之分,皆由门下士起也。曹诗自佳,咏《春雨》云:“两两溪边水鸟呼,渐看檐际湿模糊。凭栏花重红疑滴,隔座山横翠欲无。吟苦莫愁春冷淡,病多偏稳睡工夫。卷帘自爱虚无景,未要潇湘入画图。”
wǔ shí yī
五十一
háng zhōu chái nán píng xiān shēng, míng qiān, zuò zhōng shū shí, hé shèng zǔ dōng zhì shī, yǒu" xuě huā yù gòng méi huā luò, chūn yì hái tóng là yì shū" zhī jù. shèng zǔ wèi yǒu hàn yuàn cái, chāo shēng yù shǐ. yú yǔ qí zēng sūn jǐng gāo jiāo, xiān shēng nián bā shí yú yǐ, yǒng xī hú yún:" yuè chū guàn liú gē wǔ xí, fēng shēng bù sòng bié lí chuán."
杭州柴南屏先生,名谦,作中书时,和圣祖《冬至》诗,有“雪花欲共梅花落,春意还同腊意舒”之句。圣祖谓有翰苑才,超升御史。余与其曾孙景高交,先生年八十余矣,咏《西湖》云:“月出惯留歌舞席,风生不送别离船。”
wǔ shí èr
五十二
shì yǒu kǒu tóu sú jù, jiē chū míng shì jí zhōng:" shì luàn nú qī zhǔ, shí shuāi guǐ nòng rén." dù xún hè shī yě." jīn zhāo yǒu jiǔ jīn zhāo zuì, míng rì wú qián míng rì chóu." luó yǐn shī yě." yī zhāo quán zài shǒu, biàn bǎ lìng lái xíng." cuī róng jiǔ chóu shī yě." bì mén bù guǎn chuāng qián yuè, fēn fù méi huā zì zhǔ zhāng." nán sòng chén suí yǐn zì shù qí xiān rén shī yě." dà fēng chuī dào wú tóng shù, zì yǒu páng rén shuō duǎn cháng." sòng rén xiào zhào shī zhào yù fù fàn wén zhèng gōng cí táng shī yě." wǎn fàn shǎo chī kǒu, huó dào jiǔ shí jiǔ." gǔ yuè fǔ yě. jiàn qī xiū lèi gǎo suǒ yǐn." nán jiāng yī rén shǒu, yǎn dé tiān xià mù." cáo yè shī yě." yì qiú wú jià bǎo, nán de yǒu qíng láng." nǚ zhēn huì lán shī yě." yī jǔ shǒu dēng lóng hǔ bǎng, shí nián shēn dào fèng huáng chí." zhāng táng qīng shī yě." píng shēng bù zuò zhòu méi shì, shì shàng yīng wú qiè chǐ rén." shào kāng jié shī yě." ér sūn zì yǒu ér sūn fú, mò yǔ ér sūn zuò mǎ niú." xú shǒu xìn shī yě." shì fēi zhǐ wèi duō kāi kǒu, fán nǎo jiē yīn qiáng chū tóu"" zì jiā sǎo qù mén qián xuě, mò guǎn tā jiā wǎ shàng shuāng": bìng jiàn shì lín guǎng jì." huáng quán wú kè diàn, jīn yè sù shuí jiā?" jiàn táng rén yì shī.
世有口头俗句,皆出名士集中:“世乱奴欺主,时衰鬼弄人。”杜荀鹤诗也。“今朝有酒今朝醉,明日无钱明日愁。”罗隐诗也。“一朝权在手,便把令来行。”崔戎《酒筹》诗也。“闭门不管窗前月,分付梅花自主张。”南宋陈随隐自述其先人诗也。“大风吹倒梧桐树,自有旁人说短长。”宋人笑赵师罩欲附范文正公祠堂诗也。“晚饭少吃口,活到九十九。”古乐府也。见《七修类稿》所引。“难将一人手,掩得天下目。”曹邺诗也。“易求无价宝,难得有情郎。”女真蕙兰诗也。“一举首登龙虎榜,十年身到凤凰池。”张唐卿诗也。“平生不作皱眉事,世上应无切齿人。”邵康节诗也。“儿孙自有儿孙福,莫与儿孙作马牛。”徐守信诗也。“是非只为多开口,烦恼皆因强出头”;“自家扫去门前雪,莫管他家瓦上霜”:并见《事林广记》。“黄泉无客店,今夜宿谁家?”见唐人逸诗。
wǔ shí sān
五十三
hé dū yáo xiǎo pō, zuò bié jià shí, yǐ" jì zàng" èr zì mìng tí. yú zǎi jiāng níng shí, wú zi, yǒng jì yún:" xuè shí mǎn tiān xià, dàn kàn suǒ shù ēn. xiū jiāng hǎo hún pò, jī bǎo zhàng ér sūn."
河督姚小坡,作别驾时,以“祭葬”二字命题。余宰江宁时,无子,《咏祭》云:“血食满天下,但看所树恩。羞将好魂魄,饥饱仗儿孙。”
wǔ shí sì
五十四
yú zuò shù cháng shí, yù nián jiā huā yuán. tóng nián wú zì táng yǔ qí xiōng fēi chí jiè yù yuán zhōng. fēi chí yǔ wú nǚ jīn niáng yǒu sān shēng zhī yuē, wèi qī bù gǎn pìn. jīn jì shī yún:" cán lèi wèi xiāo hé yǐng shì, jiù shū zhòng zhǎn bèi rén kàn." shī jì jiā, shū fǎ yì xiù mèi.
余作庶常时,寓年家花园。同年吴自堂与其兄飞池借寓园中。飞池与吴女金娘有三生之约,畏妻不敢聘。金寄诗云:“残泪未消和影拭,旧书重展背人看。”诗既佳,书法亦秀媚。
wǔ shí wǔ
五十五
yún jiān shěn dà chéng, zì xué zǐ, hào shǒu qióng jīng, duō wén bó xué cháng jiàn gǔ miào yǒu jiǔ yuán zhàng rén zhī bēi, bù zhī suǒ chū. hòu yuè shí zhōu jì, shǐ zhī nǎi hǎi shén, sī shuǐ zhě yě. yīn zuò jiǔ yuán zhàng rén kǎo yī piān. zèng shào tán bō yún:" yì shū kān hòu jiān jīn zhòng, gǔ yàn mó duō shì jiù shēn." jí shì yún:" lóu tóu fēng dìng zhōng chū dòng, hú shàng yún kāi fǎng jiàn xíng."
云间沈大成,字学子,皓首穷经,多闻博学;尝见古庙有九原丈人之碑,不知所出。后阅《十洲记》,始知乃海神,司水者也。因作《九原丈人考》一篇。《赠邵檀波》云:“异书勘后兼金重,古砚磨多似臼深。”《即事》云:“楼头风定钟初动,湖上云开舫渐行。”
wǔ shí liù
五十六
zhè zhōng suì chāng jiào yù wáng shì fāng, zì zhī pǔ, nián yī bǎi shí suì, rù dōu zhù tài hòu wàn shòu, cì hàn lín shì jiǎng xián. huán xiāng, chén tài cháng xīng zhāi zèng shī yún:" huá hào hé lái yún shuǐ tóu? chǒng jiā xīn zhì fǎn piān zhōu. jiǔ qián wèi bǔ píng shuí yǔ? hú yào fān dāo wèi wǒ tóu. báo huàn mèng jīng shān běi xí, sàn xiān xíng zhú hǎi dōng ōu. dú liú jiā huà chuán tái gé, céng yǔ qí yīng dà fù yóu." wáng miàn zhǎng chǐ xǔ, yāo ruò zhí qí. zì yán:" shǎo jū xiāng, zāo gěng nì zhī biàn. yǔ zhū mèi dòu péng xián zuò, yī mèi tóu hū bú jiàn, gài wèi fēi pào jī qù yě." yǔ dì sān zi tóng lái, bái fà piāo xiāo, bèi zhuǎn yǔ lǚ. wèn qí zhǎng zǐ. yuē:" bù xìng yāo wáng yǐ." wèn yāo wáng zhī nián. yuē:" bā shí wǔ suì." qián lóng xīn wèi, shèng jià nán xún, yǒu hú nán tāng lǎo rén lái jiē jià, nián yī bǎi sì shí suì. huáng shàng xiān cì biǎn é yún" huā jiǎ zhòng zhōu". yòu cì yún" gǔ xī zài dù".
浙中遂昌教谕王世芳,字芝圃,年一百十岁,入都祝太后万寿,赐翰林侍讲衔。还乡,陈太常星斋赠诗云:“华皓何来云水头?宠加新秩返扁舟。酒钱未卜凭谁与?壶药翻叨为我投。薄宦梦惊山北檄,散仙行逐海东鸥。独留佳话传台阁,曾与耆英大父游。”王面长尺许,腰若植鳍。自言:“少居乡,遭耿逆之变。与诸妹豆棚闲坐,一妹头忽不见,盖为飞炮击去也。”与第三子同来,白发飘萧,背转伛偻。问其长子。曰:“不幸夭亡矣。”问夭亡之年。曰:“八十五岁。”乾隆辛未,圣驾南巡,有湖南汤老人来接驾,年一百四十岁。皇上先赐匾额云“花甲重周”。又赐云“古稀再度”。
wǔ shí qī
五十七
yú xià jiān è wén, cháng wù pī jiá shén tòng, ér wén nǎi fēi qù. ǒu dú yè shēng mù qiáo wén shī, bù jué dà kuài. cí yuē:" hǔ láng ǒu shí rén, rén yóu qǐn qí pí. dú guài zǎo shī yǎo, shì rén gān rú yí. jǐ shī wǒ zì shēng, zì niè jiāng yuàn shuí? zǎo chū chén tǔ jiān, tiào liáng yì zàn shí. ěr wén hé wéi zhě? hōng hōng shēng yīn léi. dìng méng rú diǎn jiàng, shà xuè qiǎn yù fēi. jù hūn gèng wéi shì, lì xī qiū háo wēi. chuān yī qiǎo cì xiù, zhōng fū jīng zhuō zhuī. shēn rù shí yǐn yǔ, qián qīn jiàn qiè ní. sān fú liáng yè hǎo, qīng fēng chuī mǎn huái. shí fāng ài lù zuò, míng dí yī shēng lái. wù fèn zì pī jiá, chàng wàng kōng pái huái. yì huò zhōng lǎo quán, zhé liè jiān qú kuí. wú nài kǔ sāo yǎng, hàn zhān biàn chuāng yí. duō duō me mó chóng, yīn dú nǎi rú sī. zhǎng huì bù zé ròu, hū xī ruò rǔ ér. guài dǐ rù xià shòu, máo kǒng chéng lòu zhī. ān dé tōng shēn shǒu, zuǒ yòu shí jiāo huī!" yè huì chéng, qián táng xiào lián.
余夏间恶蚊,常误批颊甚痛,、而蚊乃飞去。偶读叶声木《谯蚊》诗,不觉大快。词曰:“虎狼偶食人,人犹寝其皮。独怪蚤虱咬,嗜人甘如饴。虮虱我自生,自孽将怨谁?蚤出尘土间,跳梁亦暂时。尔蚊何为者?薨薨声殷雷。订盟如点将,歃血遣欲飞。聚昏更为市,利析秋毫微。穿衣巧刺绣,中肤惊卓锥。深入石饮羽,潜侵剑切泥。三伏凉夜好,清风吹满怀。时方爱露坐,鸣镝一声来。误愤自批颊,怅望空徘徊。亦或中老拳,磔裂歼渠魁。无奈苦搔痒,汗粘变疮痍。咄咄么麽虫,阴毒乃如斯。长喙不择肉,呼吸若乳儿。怪底入夏瘦,毛孔成漏卮。安得通身手,左右时交挥!”叶讳诚,钱塘孝廉。
wǔ shí bā
五十八
wáng ān kūn, zì píng pǔ. yǔ shǎo zài dōu zhōng, yǔ jiāo hǎo, cháng sù qí jiā, jiàn qí tí yóu gòng fǔ mò zhú yún:" jǐ gè láng gān jǐ diǎn tái, shèng tā wǔ sè bǐ huā kāi. fēn míng mǎn fú xiāo xiāo xiǎng, shì dài jiāng nán fēng yǔ lái." mǎi zhú yún:" nán jiāo guò yǔ lǜ shēng xiāng, dǐ shì láo rén mǎi zhú máng? wǒ yī chū chéng jūn rù shì, liǎng biān fēng wèi gè fēn cháng." yòu, sòng luó liǎng fēng guī hán shàng jiān shì shè dì shòu shēng yún:" bié shí bīng xuě dào shí chūn, wàn shù hán méi zhào yǎn xīn. xiè hòu ruò féng jiāng shàng kè, yǐ guī xū quàn wèi guī rén."
王安昆,字平圃。予少在都中,与交好,常宿其家,见其题尤贡甫《墨竹》云:“几个琅玕几点苔,胜他五色笔花开。分明满幅萧萧响,似带江南风雨来。”《买竹》云:“南郊过雨绿生香,底事劳人买竹忙?我一出城君入市,两边风味各分尝。”又,《送罗两峰归邗上兼示舍弟瘦生》云:“别时冰雪到时春,万树寒梅照眼新。邂逅若逢江上客,已归须劝未归人。”
wǔ shí jiǔ
五十九
yú zǎi shù yáng, yǒu huàn jiā nǚ yī zǔ mǔ jū, sī qí shēng chén mǒu, táo huò. xùn shí zhí liù yuè, guì liè rì zhōng, hàn yǔ xià ér fū lǐ yù yìng. chén mào qǐn, yǐ fèng pí wèi yè. yú niàn yàn wǎn zhī qiú, dé cǐ qī shī, shū bù kě jiě. wèn nǚ hé gōng. nǚ chuí lèi yún:" yī niàn zhī chā, diàn rǔ xiān rén, zì shì qián shēng sù niè." qí zǔ mǔ nù shén, yù zhì zhī sǐ. yú yǐ zhuō mào yǔ, zài sān yù zhī. chī shēng, ér yǐ nǚ jiāo huán qí jiā. sōu qí qiè, yǒu guī cí yún:" jiāo xīn sǐ hòu yóu quán juǎn, lián zǐ shēng shí biàn dào hán." yì shī chèn yě. gé shù yuè, wén bèi qī fěi hú fēng mài wǎng shān dōng yǐ. yǔ zhì jīn xī zhī. cháng wéi rén tí huà cè yún:" tā shēng yuàn zuò sī xiāng wèi, shí wàn jīn líng hù luò huā."
余宰沭阳,有宦家女依祖母居,私其甥陈某,逃获。讯时值六月,跪烈日中,汗雨下;而肤理玉映。陈貌寝,以缝皮为业。余念燕婉之求,得此戚施,殊不可解。问女何供。女垂泪云:“一念之差,玷辱先人,自是前生宿孽。”其祖母怒甚,欲置之死。余以卓茂语,再三谕之。笞甥,而以女交还其家。搜其箧,有《闺词》云:“蕉心死后犹全卷,莲子生时便倒含。”亦诗谶也。隔数月,闻被戚匪胡丰卖往山东矣。予至今惜之。尝为人题画册云:“他生愿作司香尉,十万金铃护落花。”
liù shí
六十
zǎi jiāng níng shí, yǒu nán xiāng qián gòng fǔ zhī zǐ mǒu, mǎi zhāng mǒu qī chén shì wèi qiè dé jià hòu, lǚ zhà bù suí, suì lái kòng guān. yú zhào xùn zhī. qián shāo yáo, zhāng wèi qí cǎi méi zhě yě, mào rú shí tàn, qī yān rán yǎo tiǎo. qián měi shào nián, néng shī. yú yì tiān rán jiā ǒu, yù pèi hé zhī, ér gé yú lì, nǎi fā guān méi, miǎn qí chī. yǒu yì mǒu sù xiá, tàn zhī guān yì, mì shòu qián jì, réng mǎi guī yān. qián gù xiāng jū, shì guò hòu, yú bù biàn zài wèn xiāo xī. hòu shí yú nián, yú yóu niú shǒu shān, lù jiàn jiǎn zōng zhě, lǜ sān yīng ér, pěng xiāng fú dì. wèn hé rén. yuē:" qián mǒu yě. nián lái qī wáng, fú chén shì wèi zhèng shì. cǐ sān ér jiē qí suǒ shēng. mǒu yì rù shàng yuán xué yǐ. qī wén gōng yóu shān, mìng wǒ lái xiè." xiàn shī yún:" chóu ēn liǎng gè shān cūn què, hán zhe jīn huán méi chù xún. lǜ yè chéng yīn mǎn zhī zǐ, fèi gōng duō shǎo zhòng huā xīn shī
宰江宁时,有南乡钱贡甫之子某,买张某妻陈氏为妾;得价后,屡诈不遂,遂来控官。余召讯之。钱烧窑,张为其采煤者也,貌如石炭,妻嫣然窈窕。钱美少年,能诗。余意天然佳偶,欲配合之,而格于例,乃发官媒,免其笞。有役某素黠,探知官意,密授钱计,仍买归焉。钱故乡居,事过后,余不便再问消息。后十余年,余游牛首山,路见鬋鬃者,率三婴儿,捧香伏地。问何人。曰:“钱某也。年来妻亡,扶陈氏为正室。此三儿皆其所生。某亦入上元学矣。妻闻公游山,命我来谢。”献诗云:“酬恩两个山村雀,含着金环没处寻。绿叶成阴满枝子,费公多少种花心尸
liù shí yī
六十一
lǐ lì wēng cí qǔ jiān qiǎo, rén duō qīng zhī. rán qí shī yǒu zú cǎi zhě. rú: sòng zhōu cān róng zhī pǔ yáng yún:" rú jiàng cóng lái zhòng, jūn qí rán jué lún. sān qiān wú xǐ sè, bǎi zhàn yǒu wán shēn. huī lǐ qiú yí shǐ, dāo biān huó gù rén. xiān huá míng shèng dì, xì liǔ zhèng kān tún." wù níng ān yún:" shuí yǐn zhāo tí lù, suí yún shàng xiǎo fēng. fàn yī xiāng jī zhǔ, yī qiàn nà sēng fèng. gǔ chuī qiān lín niǎo, bō tāo wàn hè sōng. lèng yán tīng wèi què, guī jì qiě cóng róng." yóu zhǎn chéng zèng yún:" shí láng cái diào běn wú shuāng, shuāng yàn shuāng yīng huà xiǎo chuāng. sòng kè liú kūn xiū miè zhú, yào kàn huā yǐng zhào yín gāng."
李笠翁词曲尖巧,人多轻之。然其诗有足采者。如:《送周参戎之浦阳》云:“儒将从来重,君其髯绝伦。三迁无喜色,百战有完身。灰里求遗史,刀边活故人。仙华名胜地,细柳正堪屯。”《婺宁庵》云:“谁引招提路,随云上小峰。饭依香积煮,衣倩衲僧缝。鼓吹千林鸟,波涛万壑松。《楞严》听未阕,归计且从容。”尤展成赠云:“十郎才调本无双,双燕双莺话小窗。送客留髡休灭烛,要看花影照银釭。”
liù shí èr
六十二
háng zhōu yáo jūn sī qín huáng jūn xiāng pǔ wú jūn xī qí bā jiǔ rén, tóng zuò xīn nián bǎi yǒng, jù diǎn yǎ ér wú shī yóu chāo. mén shén yún:" wèn ěr hóu mén lì, néng zhī shēn jǐ zhòng?" ní jīng péi yún:" jué fēng wàn hù wài, zhì mǎn yī nián zhōng." yáo yǒng bài nián yún:" lǚ jí gōng xié huàn, cuī zhuāng suì zhú rán. shèng cháng chēng zài sì, lì shì qǐ tuán yuán." fēng líng yún:" miàn mù wèi shuí gǎo? xīn cháng dào dǐ tián." huáng yǒng bào zhú yún:" mǎi lái huán suō shǒu, bì jìng ràng rén gōng." miàn guǐ yún:" yī bàn tóu xián yòng, jǐ zhòng yán jiǎ shēng." jiē jiā jù yě. jīn yǔ shū zōng bó wèi tí cí yún:" huí shǒu cí jiā shí zài yú, jiù xiāng fēng tǔ mèng huá xū. juǎn zhōng zhòng rèn xīn nián jǐng, què rèn chū lái zhàn jí jū."
杭州姚君思勤、黄君湘圃、吴君锡麒八九人,同作《新年百咏》,俱典雅;而吴诗尤超。《门神》云:“问尔侯门立,能知深几重?”倪经培云:“爵封万户外,秩满一年中。”姚咏《拜年》云:“履吉弓鞋换,催妆岁烛然。胜常称再四,利市乞团圆。”《风菱》云:“面目为谁槁?心肠到底甜。”黄咏《爆竹》云:“买来还缩手,毕竟让人工。”《面鬼》云:“一半头衔用,几重颜甲生。”皆佳句也。金雨叔宗伯为题辞云:“回首辞家十载余,旧乡风土梦华胥。卷中重认新年景,却认初来占籍居。”
liù shí sān
六十三
qīng bō zá zhì zài:" yuán hù jiān, xīn zhèng hè jié, yǒu shì chí mén zhuàng qiǎn pū dài wǎng dào mén, qí rén chū yíng, pū yún:' yǐ tuō lóng yǐ.' yàn yún' tuō lóng' zhě, zhà shǎn yě. wēn gōng wén zhī, xiào yuē:' bù chéng zhī shì, yuán bù kě wèi!"' jí qián cháo wén héng shān bài nián shī yuē:" bù qiú jiàn miàn wéi tōng yè, míng zhǐ zhāo lái mǎn bì lú. wǒ yì suí rén tóu shù zhǐ, shì qíng xián jiǎn bù xián xū." kě jiàn hè jié tóu xū tiē, sòng cháo bù kě, míng cháo bù yǐ wéi fēi: shì fēng bù gǔ, yì yīn nián dài ér dì jiàng yān.
《清波杂志》载:“元祜间,新正贺节,有士持门状遣仆代往;到门,其人出迎,仆云:‘已脱笼矣。’谚云‘脱笼’者,诈闪也。温公闻之,笑曰:‘不诚之事,原不可为!”’及前朝文衡山《拜年》诗曰:“不求见面惟通谒,名纸朝来满敝庐。我亦随人投数纸,世情嫌简不嫌虚。”可见贺节投虚帖,宋朝不可,明朝不以为非:世风不古,亦因年代而递降焉。
liù shí sì
六十四
yú yǒu shī bù rù jí zhōng zhě, xián qí shǎo zuò wèi gōng yě. rán zhōng jìng shì ěr shí yī zhǒng guāng jǐng, qì zhī kě xī, nǎi zhuī yì ér lù zhī. jiǔ suì yǒng pán xiāng yún:" kōng liáng wú yàn ní cháng luò, gǔ fó chuán dēng yǐng tài gū." shí wǔ suì yǒng huái yún:" yě kān zhǎn mǎ tán fāng lüè, hái shì qí niú dú hàn shū." tí tián gǔ nóng mài shū mǎi jiàn tú yún:" zhàng fū qióng hòu yí wú lù, yóu yǒu shén xiān zuò tuì bù." zhōu xíng yún:" shān yún yóu biàn shù, jiāng yǔ àn yí chūn." yǒng liǔ yún:" xīn sī mǎi dé gāng sān yuè, jiù yǔ chuī lái shì liù cháo." luò huā yún:" mò yà wàn zhī suí yǔ jǐn, xū zhī yī piàn zì tiān lái." wú tí yún:" hóng dòu xiāng sī duō rù gǔ, lǜ luó zhuó chù biàn shēng gēn." zài dōu zhōng, wèi xú xiàng guó gēng jí yìng zhì yún:" shuǐ dào gōng tián lóng mài zhuǎn, fēng fān xiān zhàng xìng huā fēi." pō wéi xiàng gōng chēng xǔ. hé jīn pèi ēn yǒng zhāo jūn zhǐ yuān yún:" yù mén chūn lǎo hèn nán wàng, yóu zhú dōng fēng yè hàn wáng. huán gǒng yǐng chén tiān mò běi, pí pá shēng zài bái yún xiāng. sù sī jiě zuò liú xiān dài, xì yǔ dàn chéng zhuì mǎ zhuāng. mò guài luò chéng duō zhǐ guì, huà tú zhōng rì duì xié yáng."
余有诗不入集中者,嫌其少作未工也。然终竟是尔时一种光景,弃之可惜,乃追忆而录之。九岁《咏盘香》云:“空梁无燕泥常落,古佛传灯影太孤。”十五岁《咏怀》云:“也堪斩马谈方略,还是骑牛读《汉书》。”《题田古农〈卖书买剑图〉》云:“丈夫穷后疑无路,犹有神仙作退步。”《舟行》云:“山云犹辨树,江雨暗移春。”《咏柳》云:“新丝买得刚三月,旧雨吹来似六朝。”《落花》云:“莫讶万枝随雨尽,须知一片自天来。”《无题》云:“红豆相思多入骨,绿萝着处便生根。”在都中,《为徐相国耕籍应制》云:“水到公田龙脉转,风翻仙仗杏花飞。”颇为相公称许。《和金沛恩〈咏昭君纸鸢〉》云:“玉门春老恨难忘,犹逐东风谒汉王。环巩影沉天漠北,琵琶声在白云乡。素丝解作留仙带,细雨弹成坠马妆。莫怪洛城多纸贵,画图终日对斜阳。”
liù shí wǔ
六十五
dīng mǎo dōng, yú zǎi jiāng níng, yǐ gōng shì wǎng yáng zhōu, zǔ fēng yàn zi jī. hóng jì sì sēng mò mò, nián jiǔ shí yú, dǎo yú yóu shān bìng chū xī lín tóng chéng liǎng xiàng guó jí zhū gōng qīng shī xiāng shì. yú yì zèng sì lǜ ér bié. hòu xīn wèi nán xún, mò mò jiē jià. shàng wèn qí nián. zòu yuē:" yī bǎi èr suì." shàng xiào yuē:" hé shàng hái yǒu èr shí nián shòu." suí cì zǐ yī. mò mò xiè ēn ér chū. qián lóng èr shí nián, jìng yuán jì yǐ. fāng zhī tiān yǔ zhī chéng chèn yě. gāo wén dìng gōng zèng yǐ shī yún:" mò mò sēng nián bā shí yú, mài chéng yóu ài hé chūn chú. tái tóu jiàn kè xīn xiān xǐ, kuǎn zuò pēng chá yì zì rú. qiān chǐ suō luó tíng wài shù, liǎng cháo chéng xiàng bì jiān shū. jiù shēng zhōu sòng fēng fān wěn, lì shè cháng jiāng xìn bù xū."
丁卯冬,余宰江宁,以公事往扬州,阻风燕子矶。宏济寺僧默默,年九十余,导余游山;并出西林、桐城两相国及诸公卿诗相示。余亦赠四律而别。后辛未南巡,默默接驾。上问其年。奏曰:“一百二岁。”上笑曰:“和尚还有二十年寿。”随赐紫衣。默默谢恩而出。乾隆二十年,竟圆寂矣。方知天语之成谶也。高文定公赠以诗云:“默默僧年八十余,麦塍犹爱荷春锄。抬头见客心先喜,款坐烹茶意自如。千尺娑罗庭外树,两朝丞相壁间书。救生舟送风帆稳,利涉长江信不虚。”
liù shí wǔ
六十五
táo zhēn bái yún:" xiān rén jiǔ zhàng, míng jū yī yān." yú bù xìng fù xū míng. dīng chǒu guò shū sì, jiàn yǒu zuò jīn líng huái gǔ shī zhě, xìng wáng, míng diān kè, jiǎ yú xù wén. shī jì bù jiā, xù yì xiāng chèn, yú yī xiào zhì zhī. hòu sān nián, zài guò shū sì, jiàn qīng xī chàng chóu jí yī běn, zài shàng hǎi péng jīn dù dàng shān wāng yuán chēn tài cāng bì lóng děng, gòng sān shí yú rén qián pián tǐ xù, yì jiǎ wǒ xìng míng. shī xù jù jiā, bù néng wú yà. yīn mǎi guī, shì chéng yú mén. chéng xiào yuē:" míng zhī lèi rén rú cǐ. suī rán, rú yú mén zhī míng, qiú qí yī jiǎ, shàng wèi kě dé." hòu shí nián, jí zhōng wáng lù tí cáo xī chén xú dé liàng fàn yún péng sì rén, dōu lái xiāng jiàn. ér zhū jūn zǐ zé zhōng wèi móu miàn. gū lù shù shǒu, yǐ zhì àn zhōng yīn yuán. fàn cǎi líng qū yún:" cǎi lián mò cǎi líng, líng jiǎo cì nóng shǒu. cǎi líng mò cǎi lián, lián xīn kǔ nóng kǒu. cì shǒu kǔ nóng kǔ bù shēn, kǔ kǒu jiān yù kǔ nóng xīn." wāng jīn líng zá shī yún:" qīng jiāng yī qǔ yā tóu bō, xiāng yuē jiān qún tà qiǎn shā. shuāng jiǎng yuè míng táo yè dù, dàn wén rén yǔ bù wén gē."
陶贞白云:“仙人九障,名居一焉。”余不幸负虚名。丁丑过书肆,见有作《金陵怀古》诗者,姓王,名颠客,假余序文。诗既不佳,序亦相称,余一笑置之。后三年,再过书肆,见《清溪唱酬集》一本,载上海彭金度、砀山汪元琛、太仓毕泷等,共三十余人;前骈体序,亦假我姓名。诗序俱佳,不能无讶。因买归,示程鱼门。程笑曰:“名之累人如此。虽然,如鱼门之名,求其一假,尚未可得。”后十年,集中王陆提、曹锡辰、徐德谅、范云鹏四人,都来相见。而诸君子则终未谋面。姑录数首,以志暗中因缘。范《采菱曲》云:“采莲莫采菱,菱角刺侬手。采菱莫采莲,莲心苦侬口。刺手苦侬苦不深,苦口兼欲苦侬心。”汪《金陵杂诗》云:“清江一曲鸭头波,相约湔裙踏浅莎。双桨月明桃叶渡,但闻人语不闻歌。”
liù shí qī
六十七
wáng xī zhuāng guāng lù, wéi rén zuò xù yún:" suǒ wèi shī rén zhě, fēi bì qí néng yín shī yě. guǒ néng xiōng jìng chāo tuō, xiāng duì wēn yǎ, suī yī zì bù shí, zhēn shī rén yǐ. rú qí xiōng jìng wò chuò, xiāng duì chén sú, suī zhōng rì yǎo wén jiáo zì, lián piān lěi dú, nǎi fēi shī rén yǐ." yú ài qí yán, shēn yǒu de yú shī zhī xiān zhě, gù lù zhī.
王西庄光禄,为人作序云:“所谓诗人者,非必其能吟诗也。果能胸境超脱,相对温雅,虽一字不识,真诗人矣。如其胸境龌龊,相对尘俗,虽终日咬文嚼字,连篇累牍,乃非诗人矣。”余爱其言,深有得于诗之先者,故录之。
liù shí bā
六十八
bǐng chén, yú jiāng fù guǎng xī. wú xiāng yǒu kǒng xiān shēng zhě, nián bā shí yú, zèng shī yún:" huà méi shēng lǐ tuī péng zuò, bú shì kàn shān biàn dú shū."
丙辰,余将赴广西。吾乡有孔先生者,年八十余,赠诗云:“画眉声里推篷坐,不是看山便读书。”
liù shí jiǔ
六十九
zhāng gōng zhān péng sūn, shòu jīn shàng zhī zuì shēn. shì zhí gān qīng mén, fāng xuān zhào, ér zhāng yǐ guī. shàng yǐ shī zé zhī yún:" chuán xuān xué shì wèi yín shī, qín zhèng lín xuān wèi tuì shí. shì wèn gāo yáng sān shǒu nèi, jǐ céng cǐ jì xǔ wēi yí?" mìng yī yùn hé chéng, liáo dāng zì sòng. zhāng fèng zhǐ chéng shī, shàng xǐ, cì yǐ kè shí. zhāng jìn xiè ēn shī, yǒu" wēn yǔ gèng xīn tiān yī xiào, fān jiào cì rǔ dé pián yí" zhī jù. hòu shù rì, hé shàng liǔ xù shī, tuō cí jiàn yì yún:" kōng jiē yún jī shì pù shuāng, hū qǐ yīn fēng shàng yù táng. zòng yǒu bié qíng gōng guǎn lǐng, běn wú cái sī gǎn qīng kuáng. sàn lái yù zhe réng nán qǐ, fēi qù rú xián qià yòu máng. shèng yǒu bìn sī kān bǐ sù, fēng zhān què zhuó dǐ hé fáng?" cháo chūn fēng yún:" fēng yí shí bā zhèng dāng jiā, qiáng jiǎo zhū fān nòng yǐng xié. sǎo jǐn luàn hóng wú xìng xù, qiáng jiàng yú lì guǎn yáng huā." xiān shēng yǒng wù shī, yóu wéi dú jué. rú jí zhōng ní měi rén yàn zì fěn tuán yù huán zhū tí, jiē néng bù tuō bù zhān, chū rén yì biǎo. shǎo shí yóu chǔ nán, tài shǒu zhāng cāng yá mào zèng yǐ xù yún:" hǎo qióng qī zé zhī yóu, wù jù tūn wú yún mèng shì wèn yǐng zhōng zhī kè, shuí néng hé rǔ yáng chūn?"
张宫詹鹏狲,受今上知最深。侍值乾清门,方宣召,而张已归。上以诗责之云:“传宣学士为吟诗,勤政临轩未退时。试问《羔羊》三首内,几曾此际许委蛇?”命依韵和呈,聊当自讼。张奉旨呈诗,上喜,赐以克食。张进谢恩诗,有“温语更欣天一笑,翻教赐汝得便宜”之句。后数日,和上《柳絮》诗,托词见意云:“空阶匀积似铺霜,忽起因风上玉堂。纵有别情供管领,本无才思敢轻狂。散来欲着仍难起,飞去如闲恰又忙。剩有鬓丝堪比素,蜂粘雀啄底何妨?”《嘲春风》云:“封姨十八正当家,墙角朱幡弄影斜。扫尽乱红无兴绪,强将余力管杨花。”先生咏物诗,尤为独绝。如集中《泥美人》、《雁字》、《粉团》、《玉环》诸题,皆能不脱不粘,出人意表。少时游楚南,太守张苍崖懋赠以序云:“好穷七泽之游,勿遽吞吾云梦;试问郢中之客,谁能和汝《阳春》?”
qī shí
七十
kāng xī gēng zǐ, cháng shú dù chāng dīng rù cáng, guò lán cāng bǎi lǐ qí bù luò rì gū bǎo, yǒu xiǎo nǚ míng lún jǐ bēi, cōng huì míng yàn, néng tōng hàn yǔ. chāng dīng lái wǎng, lǚ zhǔ qí jiā, jiàn zhé hū" mù guā ya bù"." mù guā" zhě, zūn chēng yě" ya bù" zhě, yóu yán hǎo yě. bǐ cǐ yǒu qíng. lín xíng, yǐ suǒ guà jiè zhū zuò zèng, huī lèi ér bié. guī yǔ shì dài fū, xián wèi wǔ rán. shěn zi dà xiān shēng zuò shī yún:" gū liáo xiǎo nǚ nián shí liù, shēng zhǎng hú xiāng fú hú fú. hóng chú zhǎi shān xiǎo chuí shǒu, bái shū tiē dì shuāng fū zú. hàn jiā tiān zǐ fǔ qióng biān, mén qián jié shǐ fēn chán lián. huì xìng zǎo néng tōng hàn yǔ, hán qíng hé chǔ jié wēi yuán? dù láng qī chǐ qīng yún shì, zhàng jiàn cí jiā bào zhī jǐ. pǐ mǎ piān piān qù fù huí, zàn jiè gū zōng xī xíng lǐ. jiě ān rù hù chà yān rán, wàn lǐ guī xīn yī xiào kuān. xiào yíng bǎn wū cáng chūn nuǎn, xù wèn yóu zōng niàn xià hán. zì yán qù rì céng xiāng jiàn, jūn zì wú xīn qiè zì lián. qiè xīn rú yuè cháng lín hàn, jūn yì rú yún yù fǎn shān. sī yǔ xián jiāng fān zì jiào, pēng chá zhī yàn lào jiāng shān. yǔ yì chóu móu é shí rì, shuí yán shí rì shì qiān nián? liú jūn bú zhù guī dōng tǔ, hèn wú shuāng yì suí jūn jǔ. liáo jiě xiōng qián mǎ nǎo zhū, jiāng lèi hé zhū qīn zèng yǔ. yī zhū yī niàn shì qiè xīn, bǎi huí bù duàn zhū zhōng lǚ. chén qǐ rú yān mǎ rú diàn, zhū zài jūn huái jūn bú jiàn. huáng hé dōng liú hēi shuǐ xī, mò mò kōng xuán qíng yī xiàn."
康熙庚子,常熟杜昌丁入藏,过澜沧百里;其部落日估保,有小女名伦几卑,聪慧明艳,能通汉语。昌丁来往,屡主其家,见辄呼“木瓜呀布”。“木瓜”者,尊称也;“呀布”者,犹言好也。彼此有情。临行,以所挂戒珠作赠,挥泪而别。归语士大夫,咸为怃然。沈子大先生作诗云:“估僚小女年十六,生长胡乡服胡服。红厨窄衫小垂手,白毹贴地双趺足。汉家天子抚穷边,门前节使纷蝉联。慧性早能通汉语,含情何处结微缘?杜郎七尺青云士,仗剑辞家报知己。匹马翩翩去复回,暂借估棕息行李。解鞍入户诧嫣然,万里归心一笑宽。笑迎板屋藏春暖,絮问游踪念夏寒。自言去日曾相见,君自无心妾自怜。妾心如月常临汉,君意如云欲返山。私语闲将番字教,烹茶知厌酪浆膻。雨意绸缪俄十日,谁言十日是千年?留君不住归东土,恨无双翼随君举。聊解胸前玛瑙珠,将泪和珠亲赠与。一珠一念是妾心,百回不断珠中缕。尘起如烟马如电,珠在君怀君不见。黄河东流黑水西,脉脉空悬情一线。”
qī shí yī
七十一
guō huī yuǎn jì jiā xìn, wù fēng bái zhǐ. qī dá shī yuē:" bì shā chuāng xià qǐ jiān fēng, chǐ zhǐ cóng tóu chè wěi kōng. yìng shì xiān láng huái bié hèn, yì rén quán zài bù yán zhōng."
郭晖远寄家信,误封白纸。妻答诗曰:“碧纱窗下启缄封,尺纸从头彻尾空。应是仙郎怀别恨,忆人全在不言中。”
qī shí èr
七十二
sū zhōu xiè cāng méi lǎo yú yóu mù, wèi huái guān què shǐ nián xī yáo zhī shàng kè. yǒu de yì jù yún:" wéi yǒu xiāng xīn xiāo bù dé, yòu suí yī yàn luò jiāng nán." měi lǚ yè gāo yín, zé shēng lèi jù xià. guò huì shān yún" lù zhuǎn gōng wān sān lǐ shē, hǎo fēng yóu chèn bàn fān xié. yīng shēng mǎn diàn èr quán jiǔ, chūn yǔ wéi zhōu yī shù huā. bái fà lái yóu jiē yǐ wǎn, qīng shān rú huà yù yí jiā. jǐ shí lái bàng chán dēng sù, huì lù yún zhōng jí jǐng huá."
苏州谢沧湄老于游幕,为淮关榷使年希尧之上客。有得意句云:“惟有乡心消不得,又随一雁落江南。”每旅夜高吟,则声泪俱下。《过惠山》云;“路转弓弯三里赊,好风犹趁半帆斜。莺声满店二泉酒,春雨维舟一树花。白发来游嗟已晚,青山如画欲移家。几时来傍禅灯宿,惠麓云中汲井华。”
qī shí sān
七十三
zhēng shì wáng zài yáng, yín shī yǐ duì zhàng wèi gōng, yǒu jù yún:" bǎi wǔ zhèng féng hán shí jié, shí qiān shuí zuì měi rén jiā?" ài yú téng wáng gé shī" ē páng yǒu jiāo tǔ, yù lóu wú gù dīng" yī lián. hú zhōu xú jiē wǔ xiān shēng zèng shěn jiāo yuán shī yún:" shī pài tóng chū bái, guān qíng gòng ruǎn hóng." yǐ shěn nǎi chū bái xiān shēng wài sūn gù yě. wáng yì ài ér shí shí sòng zhī. xú zhī yǔ yú wèi yù shí. jì qí guān shān yuè yī shǒu yún:" dà yá qí juǎn xī yáng cán, xuán jiàn chéng biān yǒng yù pán. gǔ jiǎo wú shēng shuāng qì sù, shān hé liú yǐng jìng guāng hán. bái tóu hàn jiāng zhān xīng lì, hóng lèi hú jī yǐ mǎ kàn. jìng sǎo yān chén tiān què jiǒng, qīng huī duō chù shì cháng ān." xiān shēng míng yǐ shēng, yōng zhèng guǐ mǎo hàn lín, guān niè shǐ.
征士王载扬,吟诗以对仗为工,有句云:“百五正逢寒食节,十千谁醉美人家?”爱余《滕王阁》诗“阿房有焦土,玉楼无故钉”一联。湖州徐阶五先生《赠沈椒园》诗云:“诗派同初白,官情共软红。”以沈乃初白先生外孙故也。王亦爱而时时诵之。徐知予于未遇时。记其《关山月》一首云:“大牙旗卷夕阳残,旋见城边涌玉盘。鼓角无声霜气肃,山河流影镜光寒。白头汉将占星立,红泪胡姬倚马看。净扫烟尘天阙迥,清辉多处是长安。”先生名以升,雍正癸卯翰林,官臬使。
qī shí sì
七十四
xīng huà zhèng bǎn qiáo zuò zǎi shān dōng, yǔ yú cóng wèi shí miàn yǒu wù chuán yú sǐ zhě, bǎn qiáo dà kū, yǐ zú tà dì. yú wén ér gǎn yān. hòu niàn nián, yǔ yú xiāng jiàn yú lú yǎ yǔ xí jiān. bǎn qiáo yán:" tiān xià suī dà, rén cái qū zhǐ bù guò shù rén." yú gù zèng shī yún:" wén sǐ wù pāo gàn diǎn lèi, lùn cái bù jué jiǔ zhōu kuān." bǎn qiáo shēn yú shí wén, gōng huà, shī fēi suǒ zhǎng. jiā jù yún:" yuè lái mǎn dì shuǐ, yún qǐ yì tiān shān."" wǔ gēng shàng mǎ pī fēng lù, xiǎo yuè suí rén chū shù lín."" nú cáng qù zhì shén xiān jǔ, hè yǒu jī róng yǔ bù xiū." jiē kě sòng yě. bǎn qiáo duō wài chǒng, cháng yán yù gǎi lǜ wén chī tún wèi chī bèi. wén zhě xiào zhī.
兴化郑板桥作宰山东,与余从未识面;有误传余死者,板桥大哭,以足蹋地。余闻而感焉。后廿年,与余相见于卢雅雨席间。板桥言:“天下虽大,人才屈指不过数人。”余故赠诗云:“闻死误抛干点泪,论才不觉九州宽。”板桥深于时文,工画,诗非所长。佳句云:“月来满地水,云起一天山。”“五更上马披风露,晓月随人出树林。”“奴藏去志神先沮,鹤有饥容羽不修。”皆可诵也。板桥多外宠,常言欲改律文笞臀为笞背。闻者笑之。
qī shí wǔ
七十五
dài xuě cūn xué shì diǎn shì shùn tiān, wèi jì zhě suǒ shāng, luò zhí jiā jū. qí yǐn jiǔ rú zhǎng jīng xī hǎi, zú yǐ cǐ chéng jí, wáng yuán zhōu. lì qiū yún:" yuán zhōu qiū xìn qiǎo rán shēng, lǚ sī wú fán yàn dào jīng. yuè luò shàng yú shān guì bái, lù líng xiān zhe hǎi táng qīng. mèng rú dié bù lí wén diàn, jìng jué qióng dōu jiù huà yíng. kuì shì shàng fāng xún rì zhù, chán guān céng wèi qiǎn wēi qíng." zhèn yuǎn yún:" quán mài zì lái yán kě jiē, qìng duān shí míng yǔ xuán qīng. zhǐ chóu guī shuō rén nán xìn, ān dé yín chéng gèng huà chéng?"
戴雪村学士典试顺天,为忌者所伤,落职家居。其饮酒如长鲸吸海,卒以此成疾,亡沅州。《立秋》云:“沅州秋信悄然生,旅思无烦雁到惊。月落尚余山桂白,露零先着海棠清。梦如蝶不离纹簟,静觉蛩都就画楹。愧是上方旬日住,禅观曾未遣微情。”《镇远》云:“泉脉自来檐可接,箐端时暝雨旋倾。只愁归说人难信,安得吟成更画成?”
qī shí liù
七十六
dù chá cūn wèi guó chū yì lǎo, rén duō chóng qí wǔ lǜ. yú yǐ wéi xí dù zhī pí máo, shén jué wú wèi. dú ài qí yǒng hǎi táng yī jù yún:" quán shù kāi chéng yī duǒ huā."
杜茶村为国初逸老,人多重其五律。余以为袭杜之皮毛,甚觉无味。独爱其咏《海棠》一句云:“全树开成一朵花。”
qī shí qī
七十七
cháo jūn chéng shī:" xiǎo yǔ qiāo qiāo rén bù mèi, wò tīng léi mǎ hé cán chú." zhēn jìng zhōng miào jìng yě. huáng lǔ zhí xué zhī yún:" mǎ bāo kū jī xuān wǔ mèng, wù jīng fēng yǔ làng fān jiāng." luò bǐ tài hěn, biàn wú yì zhì.
晁君诚诗:“小雨悄悄人不寐,卧听羸马龁残刍。”真静中妙境也。黄鲁直学之云:“马龅枯箕喧午梦,误惊风雨浪翻江。”落笔太狠,便无意致。
qī shí bā
七十八
yǐn xiān ān dào shì zhōu míng xiān shàn qín, néng shī, lí suí yuán shén jìn, nián wèi wǔ shí wáng. yú lù qí jiā jù yún:" shén xiān lè shì jūn zhī fǒu? zhǐ bǐ rén jiān duō xiào shēng."" zhú jiān lóu xiǎo chuāng sān miàn, shān lǐ rén xī shù sì lín."" bì qín fēng guò wén tiān lài, xiāng wǎn huī shēn niǎo zhuàn yān."" yǔ zhōng pò bì wō liú zhuàn, zuì hòu yú xīng yǐ qǐ bīng." yòu:" xīn sǔn chéng shí bái zhòu zhǎng." qī zì yì miào.
隐仙庵道士周明先善琴,能诗,离随园甚近,年未五十亡。余录其佳句云:“神仙乐事君知否?只比人间多笑声。”“竹间楼小窗三面,山里人稀树四邻。”“壁琴风过闻天籁,香碗灰深袅篆烟。”“雨中破壁蜗留篆,醉后余腥蚁起兵。”又:“新笋成时白昼长。”七字亦妙。
qī shí jiǔ
七十九
gū sū yǐn zhě yīn rú méi, zì yǔ diào. yǒng táo huā yún:" wàng qù fēn míng lín shuǐ àn, kāi cán róng yì zhú yáng huā." yǒng méi yún:" zì shì suì hán sōng zhú bàn, wú xīn yào zhàn bǎi huā xiān." xiè rén huì fó shǒu qǐ yún:" shù lái qiān zhǐ, qū shēn zǒng shì wú míng kàn qù liǎng zhī, dà xiǎo qǐ néng chuí shǒu?" zēng wén yún:" yǐ qǐ qí máo, hé kān gōng rǔ liú gē? bù rú qí wèi, yì qiě jīng wǒ xū shēng."
姑苏隐者殷如梅,字羽调。咏《桃花》云:“望去分明临水岸,开残容易逐杨花。”咏《梅》云:“自是岁寒松竹伴,无心要占百花先。”《谢人惠佛手启》云:“数来千指,屈伸总是无名;看去两枝,大小岂能垂手?”《憎蚊》云:“以启其毛,何堪供汝流歌?不濡其味,亦且惊我虚声。”
bā shí
八十
háng zhōu duō gāo shì. liáng qiū tán xiān shēng, yīn cóng zǐ shī zhèng guì, hòu suì bù xiāng shì, chǐ yǐ guān juǎn zhōng gù yě. chuí diào yún:" yī xī xīn zhǎng shī qián tīng, zhào jiàn qīng shān chǔ chù qīng. xiāng ěr zì xiāng yú bù shí, diào gān zhǐ hǎo lì qīng tíng." tí cǎi zhī tú yún:" shān jiān shí shàng làn shēng guāng, céng shòu qīng chéng dào shì fāng. zì cǎi zì cān hái zì shòu, bù lái zhāo shì shuō zhēn xiáng." sòng xìng zhōu xiān shēng yǒng huái huā yún:" jì yǔ shì jiān zhū jǔ zǐ, bù yīng cái dào cǐ shí máng." zhōu zhēng shì xī mù hú shàng yún:" yě ōu dǎo wǒ yǒu xián yì, xīn liǔ xiào rén chéng lǎo fū." shī wén xué zhú tián hú xīn tíng yún:" liù shí dàn yǒu cáng fēng zhì, wǔ yuè lái kàn méi yǔ qíng."
杭州多高士。梁秋潭先生,因从子诗正贵,后遂不乡试,耻以官卷中故也。《垂钓》云:“一溪新涨失前汀,照见青山处处青。香饵自香鱼不食,钓竿只好立蜻蜓。”《题〈采芝图〉》云:“山间石上烂生光,曾受青城道士方。自采自餐还自寿,不来朝市说珍祥。”宋杏洲先生《咏槐花》云:“寄语世间诸举子,不应才到此时忙。”周征士西穆《湖上》云:“野鸥导我有闲意,新柳笑人成老夫。”施文学《竹田湖心亭》云:“六时但有藏风至,五月来看梅雨晴。”
bā shí
八十—
yú dú hàn shū, yǎ bù xǐ dǒng guǎng chuān, ér zuì xǐ jiǎ tài fù. ǒu dú qián zhú chū luò zhōng huái gǔ yún:" nán lái mò zài xún yí zhái, dì yī rén cái shì jiǎ shēng." sū zhōu xuē jiē shān yún:" yī piān xuē juān fù lí xíng xiāng, cái zǐ huí tóu shì dào rén." èr shī jiē tuī chóng tài fù, shí huò wǒ xīn.
余读《汉书》,雅不喜董广川,而最喜贾太傅。偶读钱竹初《洛中怀古》云:“南来莫再寻遗宅,第一人才是贾生。”苏州薛皆山云:“一篇削鹃赋》离形相,才子回头是道人。”二诗皆推崇太傅,实获我心。
bā shí èr
八十二
yú yòu shí yóu xī hú, jiàn jiǔ lóu hào wǔ liǔ jū zhě, bì shàng tí shī shén duō, bù jiǔ jí wū qù. wéi xī mù xiān shēng yī shǒu, mò shěn lín lí, zì xiě zhēng zuò wèi tiē, lì qī bā nián rú xīn. jiǔ lóu zhǔ rén jí lái yóu zhě jiē hù cún zhī, jìng qí wéi míng shì gù yě. tí shì dōng rì tóng fán xiè fàng zhōu hú shàng, niàn luán chéng chì fú dōu yǐ xià shì, mí jué qīng yóu zhī zú zhòng yě, fēn yùn tóng zuò, yún:" yī jiǎo xī shān xuě wèi xiāo, jìng guāng qīng zhào chì lán qiáo. xiǎo fēn hán yǐng kàn méi sè, bàn rù chūn hén shì liǔ tiáo. xián lǐ ān pái chén wài jī, jiǔ biān zhēn zhòng gù rén zhāo. gū yān luò rì kōng tái xiè, suì wǎn chóng lái huà jì liáo." hòu sì shí nián, yú zài zhì hú shàng, zé bì shī wú cún. xī mù fán xiè, jiǔ guī dào shān, ér jiǔ lóu zhǔ rén, yì bù zhī míng shì wèi hé wù yǐ! wéi chén zhuāng bì shàng yǒu jiǎng yòng ān shì yù chóu wáng mèng lóu zhāo yóu yī shǒu yún:" liù cháo fēng wù zhèng yán hé, zhēn zhòng wū péng zài jiǔ guò. yī chuàn gē zhū rén shì yù, sì wéi luán cuì shuǐ wēi bō. kuáng fū xìng bù suí nián jiǎn, jiù yǔ qíng yú shī lù duō. zhēng nài yán chéng xiāo lòu jí, wèi zhī jīn yè yuè rú hé."
余幼时游西湖,见酒楼号五柳居者,壁上题诗甚多,不久即圬去。惟西穆先生一首,墨沈淋漓,字写《争坐位帖》,历七八年如新。酒楼主人及来游者皆护存之,敬其为名士故也。题是《冬日同樊榭放舟湖上,念栾城、赤凫都已下世,弥觉清游之足重也,分韵同作》,云:“一角西山雪未消,镜光清照赤阑桥。小分寒影看梅色,半入春痕是柳条。闲里安排尘外迹,酒边珍重故人招。孤烟落日空台榭,岁晚重来话寂寥。”后四十年,余再至湖上,则壁诗无存。西穆、樊榭,久归道山,而酒楼主人,亦不知名士为何物矣!惟陈庄壁上有蒋用庵侍御《酬王梦楼招游》一首云:“六朝风物正妍和,珍重乌篷载酒过。一串歌珠人似玉,四围峦翠水微波。狂夫兴不随年减,旧雨情于失路多。争奈严城宵漏急,未知今夜月如何。”
bā shí sān
八十三
wú xiāng shī yǒu zhè pài, hǎo yòng tì dài zì, gài shǐ yú sòng rén, ér chéng yú lì fán xiè. sòng rén rú:" shuǐ ní xíng guō suǒ, yún mù jiào gōu xiá." bù guò yī xiè yī zhè gū ěr." suì mù cāng guān néng zì bǎo, rì gāo qīng nǚ shàng héng chén. hán fēng yā lǜ lín lín qǐ, nòng rì é huáng niǎo niǎo chuí." bù guò sōng shuāng shuǐ liǔ sì wù ér yǐ zuò cí mí yǔ, liǎo wú yú wèi. fán xiè zài yáng zhōu mǎ qiū yù jiā, suǒ jiàn shuō bù shū duō, hǎo yòng pì diǎn jí líng suì gù shì, yǒu lèi shù wù yì míng shū qīng yì lù èr zhǒng. dǒng zhú zhī yún:" tōu jiāng lěng zì piàn shāng rén." zé zhī shì yě. bù zhī xiān shēng zhī shī, jiā chù quán bù zài shì. sì hòu xué zhě, suì yǐ" píng" wèi" jūn chí"," qiáo" wèi" lüè biāo"," zhù" wèi" xié tí"," mián" wèi" ruì wēn"," tí dēng" wèi" xuán huǒ"," fēng xiāng" wèi" shàn zé"," yùn dǒu" wèi" rè shēng"," cǎo jù" wèi" bù jiè" qí tā" qīng nú"" huáng nǎi"" hóng yǒu"" lǜ qīng"" shàn zāi"" jí le"" bái jiǎ"" hóng dīng" zhī lèi, shù zhī kě jǐn, wèi tóng jiáo là. yú àn shì shuō:" hǎo lóng wèi huán wēn nán bù cān jūn. sān yuè sān rì zuò shī yuē:' zōu yú yuè qīng chí.' huán wèn hé wù. yuē:' yú yě.' huán wèn:' hé yǐ zuò mán yǔ?' yuē:' qiān lǐ tóu gōng, cái dé mán bù cān jūn, nà de bù zuò mán yǔ?"' cǐ yòng tì dài zì zhī làn shāng. wén xuǎn zhòng shī, yǐ" rì" wèi" yào"," líng fēng" wèi" shāng biāo"," yuè" wèi" chán pò", jiē cǐ lèi yě. táng chén zǐ áng chū, shǐ yī xǐ ér kōng zhī.
吾乡诗有浙派,好用替代字,盖始于宋人,而成于厉樊榭。宋人如:“水泥行郭索,云木叫钩辖。”不过一蟹一鹧鸪耳。“岁暮苍官能自保,日高青女尚横陈。含风鸭绿鳞鳞起,弄日鹅黄袅袅垂。”不过松、霜、水、柳四物而已;座词谜语,了无余味。樊榭在扬州马秋玉家,所见说部书多,好用僻典及零碎故事,有类《庶物异名疏》、《清异录》二种。董竹枝云:“偷将冷字骗商人。”责之是也。不知先生之诗,佳处全不在是。嗣后学者,遂以“瓶”为“军持”,“桥”为“略杓”,“箸”为“挟提”,“棉”为“芮温”,“提灯”为“悬火”,“风箱”为“扇赜”,“熨斗”为“热升”,“草屦”为“不借”;其他“青奴”、“黄奶”、“红友”、“绿卿”、“善哉”、“吉了”、“白甲”、“红丁”之类,数之可尽,味同嚼蜡。余按《世说》:“郝隆为桓温南部参军。三月三日作诗曰:‘鲰隅跃清池。’桓问何物。曰:‘鱼也。’桓问:‘何以作蛮语?’曰:‘千里投公,才得蛮部参军,那得不作蛮语?”’此用替代字之滥觞。《文选》中诗,以“日”为“耀”,“灵风”为“商飙”,“月”为“蟾魄”,皆此类也。唐陈子昂出,始一洗而空之。
bā shí sì
八十四
bǎo yì xiān shēng:" ēn tóng huā shàng lù, liú dé bù duō shí." wàn zhè pō:" xiāng féng shì chūn xuě, yī yè bù néng liú." yuán wēi zhī:" shāng xīn luò cán yè, yóu shí hé hūn qī." sān shī yì wèi xiāng sì.
宝意先生:“恩同花上露,留得不多时。”万柘坡:“相逢似春雪,一夜不能留。”元微之:“伤心落残叶,犹识合昏期。”三诗意味相似。
bā shí wǔ
八十五
lǐ mù táng xiān shēng shī, yǐ shǎo zuò wéi jiā wèi zūn hòu, yǒu lǜ yì zhī bìng. yǔ suǒ xǐ zhě, jiē qí wèi dì shí jí chū rù hàn lín zhī zuò. dōng píng zhōu kàn xìng huā yún:" duàn yún xié rì guò dōng píng, yáng liǔ fēng lái yè yè qīng. mò wèi chūn yīn biàn chóu chàng, xìng huā rú xuě gèng fēn míng." luò yè yún:" hán lái qiān shù báo, qiū jǐn yī shēn qīng." jí shì yún:" yù wèn chūn shēn qiǎn, táo huā dàn bù yán." tāng quán yún:" hàn jǐng yán fāng chì, zhōu jīng dé kěn liáng?" rì mù yún:" niǎo shēng gé wū shān chū àn, dēng yǐng dāng chuāng zhǐ wèi wēn." yì pù yún:" duǎn dié yī kōng jī jué chàng, bài cáo bǎi niè mǎ wú shēng." wǎn nián bù xiè wèi cǐ zhǒng shī, yì bù néng wéi cǐ zhǒng shī.
李穆堂先生诗,以少作为佳;位尊后,有率易之病。予所喜者,皆其未第时及初入翰林之作。《东平州看杏花》云:“断云斜日过东平,杨柳风来叶叶轻。莫为春阴便惆怅,杏花如雪更分明。”《落叶》云:“寒来千树薄,秋尽一身轻。”《即事》云:“欲问春深浅,桃花淡不言。”《汤泉》云:“汉井炎方炽,周京德肯凉?”《日暮》云:“鸟声隔屋山初暗,灯影当窗纸未温。”《驿铺》云:“短堞一空鸡绝唱,败槽百啮马无声。”晚年不屑为此种诗,亦不能为此种诗。
bā shí liù
八十六
wáng ruǎn tíng shàng shū wèi yù shí, shòu zhī yú xiān dá mǒu gù shī jí juàn shǒu, jí lù qí suǒ zèng wǔ gǔ yī piān, yòng" xiāo háo" yùn. mù táng wèi yù shí, shòu zhī yú ruǎn tíng gù kū ruǎn tíng wǔ gǔ yī piān, gōng yòng" xiāo háo" yùn. jiāng xī míng kū xú jiàn ān sī kòu shī, yòng zhāng wén chāng kū chāng lí yùn, xiǎng jiàn gǔ rén shēng yìng qì qiú, hòu xiān tuī wǎn zhī shèng.
王阮亭尚书未遇时,受知于先达某;故诗集卷首,即录其所赠五古一篇,用“萧豪”韵。穆堂未遇时,受知于阮亭;故哭阮亭五古一篇,功;用“萧豪”韵。姜西溟《哭徐健庵司寇》诗,用张文昌《哭昌黎》韵,想见古人声应气求,后先推挽之盛。
bā shí qī
八十七
wú xiāng wén xué cáo zhī, zì lì wéi, yǐ hǎo míng pín qí jiā. zhōng nián jù wáng, shī gǎo shén fù. sù suí yuán jiàn zèng yún:" péng huò nián nián jìng yǎn fēi, hǎo fēng chuī shàng jì hé yī. qīng shān yī jiào hè tóng mèng, bái fà mǎn tóu huā dǎ wéi. kěn yǔ fán qín zhēng yǐn zhuó? guǒ rán tiān mǎ tuō ān guǐ. táo guī bǐng bà guān hé shì? chū chù rú gōng shì suǒ xī."
吾乡文学曹芝,字荔帷,以好名贫其家。中年遽亡,诗稿甚富。《宿随园》见赠云:“蓬藿年年静掩扉,好风吹上芰荷衣。青山一觉鹤同梦,白发满头花打围。肯与凡禽争饮啄?果然天马脱鞍轨。陶归邴罢关何事?出处如公世所稀。”
bā shí bā
八十八
dīng chǒu chūn, chén gǔ yú xiù shī yī cè, lái gào yǔ yuē:" dé yī shī rén yǐ." shì huáng xīng yán zài shān zhōng. sān rén pī dú, nǎi cháng zhōu dǒng cháo zì dōng tíng zhě suǒ zuò yě. qí jīng kǒu dù jiāng yún:" qīng fān rú yè xià wú tóu, wǎn jǐng cāng máng dòng kè chóu. yún jìng wú chéng shān guò yǔ, jiāng kōng guā bù yàn héng qiū. líng yīn jǐ chù yān zhōng sì, dēng yǐng shuí jiā shuǐ shàng lóu? zuì shì èr fēn míng yuè hǎo, yù xiāo shēng lǐ sù yáng zhōu." xiǎng jiàn qí rén tì tǎng. guǐ wèi yuè dǐ chāo, zhī yǔ xiāng tíng tóng zhōng jìn shì, rù cí guǎn. yǔ fāng xǐ xiāng jiāo zhī rì zhèng cháng. bù liào sàn guǎn hòu, jìng bìng zú. yú yīn sī wèi jiàn qí rén, xiān yín qí shī ér xiāng mù zhě, yī wèi jiǎng jūn shì quán, yī wèi táo jūn yuán zǎo, jiē gé shí yú nián, xīn rán wò shǒu wéi dǒng jūn zé shǐ zhōng gé miàn. qú wèi bì zhī míng míng zhōng yǒu cǐ yī zhī jǐ yě, wū hū!
丁丑春,陈古愚袖诗一册,来告予曰:“得一诗人矣。”适黄星岩在山中。三人披读,乃常州董潮、字东亭者所作也。其《京口渡江》云:“轻帆如叶下吴头,晚景苍茫动客愁。云净芜城山过雨,江空瓜步雁横秋。铃音几处烟中寺,灯影谁家水上楼?最是二分明月好,玉箫声里宿扬州。”想见其人倜傥。癸未阅邸抄,知与香亭同中进士,入词馆。予方喜相交之日正长。不料散馆后,竟病卒。余因思未见其人,先吟其诗而相慕者,一为蒋君士铨,一为陶君元藻,皆隔十余年,欣然握手;惟董君则始终隔面。渠未必知冥冥中有此一知己也,呜呼!
bā shí jiǔ
八十九
cáo dàn quán shī:" hán yǔ huā rú bào hèn rén." fāng zǐ yún yún:" xiàng rì huā rú bào fù rén." chén gǔ yú yún:" xīn lǜ shù rú rén shào nián." sān rén diào tóng ér gè miào.
曹澹泉诗:“含雨花如抱恨人。”方子云云:“向日花如暴富人。”陈古愚云:“新绿树如人少年。”三人调同而各妙。
jiǔ shí
九十
hú guǎng péng xiāng nán tíng méi, yǔ cháng shā chén kè mǐn gōng jiāo hǎo guò suí yuán shí, nián yǐ qī shí, jí xí fù shī, yǒu" luò rì hóng wèi jǐn, yáo shān qīng yù lái" zhī jù. yú ài shǎng zhī. zài qín huái hé kǒu zhàn yún:" qín huái hé pàn luàn shā tīng, fāng cǎo hún shēng liù dài qīng. chūn qù yǔ zhōng rén bù xī, dù juān tí yǔ luò huā tīng." xiāng nán huà xiǎo xiàng: yī sǒu zuò shì zhōng, páng yǒu tōu ér, chí fǔ xué dòng ér kuī, hào" qiè bǐ yú wǒ lǎo péng tú". jiàn zhě dà xiào. qiū xī sù píng xū gé yún:" xún yōu zhù cǐ shān, qiū shēng jí wú xìng. yī gé xián xī yáng, bàn jiāng hóng bù dìng. dàn dàn mù yún dī, mò mò sōng yīn míng. yáo jiàn gé lín dēng, hán kōng shēng yuǎn yìng."
湖广彭湘南廷梅,与长沙陈恪敏公交好;过随园时,年已七十,即席赋诗,有“落日红未尽,遥山青欲来”之句。余爱赏之。在秦淮河口占云:“秦淮河畔乱沙汀,芳草魂生六代青。春去雨中人不惜,杜鹃啼与落花听。”湘南画小像:一叟坐室中,旁有偷儿,持斧穴洞而窥,号“窃比于我老彭图”。见者大笑。《秋夕宿凭虚阁》云:“寻幽住此山,秋声即吾性。一阁衔夕阳,半江红不定。淡淡暮云低,漠漠松阴暝。遥见隔林灯,寒空生远映。”
jiǔ shí yī
九十一
xī rén chēng wáng càn jīng sī, bù néng yǒu jiā yú sù gòu, gù zhuō sù bù rú qiǎo chí. cǐ yán shì yě. rán duì kè huī háo, wén bù jiā diǎn, yì shì lè shì. yú píng shēng suǒ jiàn mǐn yú shī zhě sì rén: qián bèi zhōng, yī wèi gōng zhān zhāng nán huá péng sūn, yī wéi xué shì zhōu lán pō cháng fà tóng xué zhōng, yī wèi hóu yí mén jiā jìn, wèi jīn jìn shì zhào yàn: jù kě yǐ jī bō shēng zhōng, wàn yán yǐ mǎ. yǐ chǒu yǔ zǎi jiāng níng, hóu wèi èr yǐn, zhāo zhī xiǎo yǐn. hóu jí xí yǒu" lóng pán hǔ jù jiāng shān zhù, bì hé zhū lián wén zì jiāo" zhī jù, xī wàng qí quán piān. hòu dé kuáng yì zhī jí, sǐ zhèn jiāng huáng tài shǒu shǔ zhōng. qín jiàn quán kū yǐ shī yún:" kè chuán jīng kǒu fù yīn lái, wú jì chóu yún wàng bù kāi. qī zǐ bàn chuán guī hǎi jiào, tú shū qiān zhì fù hāo lái. lóng shé yīng yǒu qián shēng mèng, yǔ zhòu shuí wèi kuàng shì cái? ào nǎo rén tiān jīn yì lù, xīn shī dìng yǐ mǎn quán tái." yòu yuē:" ruò shǐ jiǔ yuán zhēn jí dì, shèng jiào wǔ dǒu liàn wēi guān."
昔人称王粲精思,不能有加于宿构,故拙速不如巧迟。此言是也。然对客挥毫,文不加点,亦是乐事。余平生所见敏于诗者四人:前辈中,一为宫詹张南华鹏狲,一为学士周兰坡长发;同学中,一为侯夷门嘉缙,——为金进士兆燕:俱可以击钵声终,万言倚马。乙丑予宰江宁,侯为贰尹,招之小饮。侯即席有“龙蟠虎踞江山助,璧合珠联文字交”之句,惜忘其全篇。后得狂易之疾,死镇江黄太守署中。秦涧泉哭以诗云:“客传京口讣音来,无际愁云望不开。妻子半船归海峤,图书千帙付蒿莱。龙蛇应有前生梦,宇宙谁为旷世才?懊恼人天今异路,新诗定已满泉台。”又曰:“若使九原真及第,胜教五斗恋微官。”
jiǔ shí èr
九十二
yú sàn guǎn chū dōu, zǒu bié nán huá xiān shēng. xiān shēng qǔ zhǐ, jí shū sòng bié yún:" qīng shí zhòng mín mù, lín yù jiǎn liáng cái. jīng shù píng shēng yù, wén zhāng wǒ bèi tuī. zuì cí liáo lù lǚ, yín xiàng fèng huáng tái. mín lì dōng nán jí, jūn qí bǎo zhàng zāi."" juàn yán sāng zǐ jìn, zhèng zhòng xī fēn jīn. zàn chuò sān dū bǐ, jiāng tīng wǔ kuà yín. fēng liú wéi zhèng měi, kǎi tì rù rén shēn. qiān lǐ tóng míng yuè, xiāng sī jì hǎo yīn."
余散馆出都,走别南华先生。先生取纸,疾书《送别》云:“清时重民牧,临御简良才。经术平生裕,文章我辈推。醉辞鹩鹭侣,吟向凤凰台。民力东南急,君其保障哉。”“眷言桑梓近,郑重惜分襟。暂辍《三都》笔,将听《五挎吟》。风流为政美,恺悌入人深。千里同明月,相思寄好音。”
jiǔ shí sān
九十三
guǐ yǒu xià wǔ, zhōu lán pō pān yún xuān liǎng xué shì tóng yǐn suí yuán jiàn àn shàng yǒu dōng pō shī, xié zhī xiào yuē:" wǒ jí yòng qí chóu chí shí yùn, xù jīn rì shì, kě hū?" yú yuē:" xìng shèn." mó mò shēn zhǐ, rì yǐng wèi yí, shī yǐ bì yǐ. yuē:" qiān zhāng xià mù qīng, yī yǔ xǐ nóng lǜ. qián yuè yóu suí yuán, lín luán kàn wèi zú. běi yǒu tān zhòu mián, rén qiào biān sháo fù. yún kāi fēng dài yán, shuǐ cháng bō wén cù. yǎo tiǎo lí shì chán, shū kuáng xiá qiáo mù. kǒng fèi shí qiān gū, hé céng zài sān dú? liú huǒ tǔ hóng ruí, lín huáng xuē qīng yù. lǎo yǒu zhōng zhōu guī, chén rén àn qián fú. xiāng yuē yǐn wú hé, lián yín rì kě bo. wèi ài hào xuān yíng, bù cí lǚ zhēng zhú. jué lèi zhòng wèi yuán, huǎng rù zǐ zhēn gǔ. wú jiǔ jūn xū móu, yǒu yú wǒ suǒ yù. kàn chú shào pǔ guā, gǎn gù zhōu láng qū. jù xǐ tiān yǐ qíng, mò yà kè bù sù."
癸酉夏五,周兰坡、潘筠轩两学士同饮随园;见案上有东坡诗,撷之笑曰:“我即用其仇池石韵,序今日事.,可乎?”余曰:“幸甚。”磨墨申纸,日影未移,诗已毕矣。曰:“千章夏木清,一雨洗浓绿。前月游随园,林峦看未足。北牖贪昼眠,人诮边韶腹。云开峰黛妍,水长波纹蹙。窈窕离市廛,疏狂狎樵牧。恐费十千沽,何曾再三渎?榴火吐红蕤,林篁削青玉。老友中州归,陈人案前伏。相约饮无何,联吟日可卜。为爱好轩楹,不辞屡征逐。绝类仲蔚园,恍入子真谷。无酒君须谋,有鱼我所欲。看锄邵圃瓜,敢顾周郎曲。剧喜天已晴,莫讶客不速。”
jiǔ shí sì
九十四
zōng tíng zài jiāng shì qiū shēng guǎn, jí xí hé yú sì jué yún:" zuò duì míng shān liè qǐ yán, lí huā zhēng yàn mù qiū tiān. bǎi nián chuán dé shī rén zhái, xiān bǎ huáng jīn zhù làng xiān."" jìn guō yáo fēng zuǒ yòu dāng, fān qiáng lì lì yuǎn tiān cháng. nǚ qiáng chuān guò shū lín wài, fàng chū cán xiá chèn xī yáng."" shān yāo qí shí zuì líng pīng, ǎi zuò lán gān qū zuò píng. xuǎn dé yún gēn zuò chuī dí, xīn shēng fēn yǔ wàn jiā tīng."" huì láng zhōng jiǔ yǎn bō xié, yī qǔ qīng gē è zhòng huā. ān dé jiāng shēn zuò me fèng, xiāng cóng zhǎng bàn cì tóng huā?"
棕亭在江氏秋声馆,即席和余四绝云:“坐对名山列绮筵,篱花争艳暮秋天。百年传得诗人宅,先把黄金铸浪仙。”“近郭遥峰左右当,帆樯历历远天长。女墙穿过疏林外,放出残霞衬夕阳。”“山腰奇石最伶俜,矮作阑干曲作屏。选得云根坐吹笛,新声分与万家听。”“惠郎中酒眼波斜,一曲清歌遏众哗。安得将身作么凤,香丛长伴刺桐花?”
jiǔ shí wǔ
九十五
shàn xiě kè qíng zhě, xī rén shī, rú:" zhǐ yīn xiāng jiàn jìn, zhuǎn zhì jiǔ wú shū."" jìn xiāng xīn gèng qiè, bù gǎn wèn lái rén." shàn xiě bié qíng zhě, rú:" kě lián gāo chù wàng, yóu jiàn gù rén chē."" xiāng kàn shàng wèi yuǎn, bù gǎn jù huí zhōu."
善写客情者,昔人诗,如:“只因相见近,转致久无书。”“近乡心更怯,不敢问来人。”善写别情者,如:“可怜高处望,犹见故人车。”“相看尚未远,不敢遽回舟。”
jiǔ shí liù
九十六
" wéi xué xīn nán zú, zhī jūn gèng yǎn fēi." xiàng sī zèng yǒu shī yě." yì diǎn cūn qián huǒ, shuí jiā wèi yǎn fēi." táng shān rén cūn xíng shī yě. liǎng yā" fēi" zì, jūn miào.
“为学心难足,知君更掩扉。”项斯《赠友》诗也。“一点村前火,谁家未掩扉。”唐山人《村行》诗也。两押“扉”字,均妙。
jiǔ shí qī
九十七
hé nán yuán guǎn yú wāng shì, qí zūn rén lǐ zhī shèn zhì hòu qí zi fēi jiě shì zhě, ér kē zé guǎn kè zhuǎn yán. nán yuán fù shī yún:" jí guǎn fán xián zǐ yè shēng, gōng shāng qiáng bàn bù fēn míng. lǎo fū tīng guàn kāi yuán qǔ, tīng dào cán táng kè kè jīng."
何南园馆于汪氏,其尊人礼之甚至;后其子非解事者,而苛责馆课转严。南园赋诗云:“急管繁弦《子夜》声,宫商强半不分明。老夫听惯开元曲,听到残唐刻刻惊。”
jiǔ shí bā
九十八
shī yǒu yīn jié qīng cuì, rú xuě zhú bīng sī, fēi rén jiān fán xiǎng jiē yǒu tiān xìng shǐ rán, fēi guān xué wèn. zài táng zé qīng lián yī rén, ér wēn fēi qīng jì zhī. sòng yǒu yáng chéng zhāi, yuán yǒu sà tiān xī, míng yǒu gāo qīng qiū. běn cháo jì zhī zhě, qí wéi huáng shēn tián hū?
诗有音节清脆,如雪竹冰丝,非人间凡响;皆有天性使然,非关学问。在唐则青莲一人,而温飞卿继之。宋有杨诚斋,元有萨天锡,明有高青丘。本朝继之者,其惟黄莘田乎?
jiǔ shí jiǔ
九十九
wú lǔ zhāi xián, zǎi gān quán, yǒu huì zhèng bù xìng wú zi, sì shí ér cú. qí shī gǎo shī sàn, jǐn jì qí sòng yǒu yún:" yáo zhī bái fà xiāng sī kǔ, mǎ shàng féng rén biàn jì shū." guò luò yáng yún:" zuì xiàn shào nián néng xié cè, zhì jīn tiān zǐ zhòng shū shēng." yá zhāi ǒu chéng yún:" hòu lì jiě tóu shān kè cì, xī tóng bù sǎo yìn chuáng huā." jīng jiāng yún:" yáng zǐ jiāng tóu yuè zhèng míng, yè shēn fēng lòu qiè qī qīng. lín zhōu yǒu kè héng chuī dí, shì shuō gù rén lí bié qíng."
吴鲁斋贤,宰甘泉,有惠政;不幸无子,四十而殂。其诗稿失散,仅记其《送友》云:“遥知白发相思苦,马上逢人便寄书。”《过洛阳》云:“最羡少年能挟策,至今天子重书生。”《衙斋偶成》云:“候吏解投山客刺,奚童不扫印床花。”《京江》云:“扬子江头月正明,夜深风露怯凄清。邻舟有客横吹笛,似说故人离别情。”
yī bǎi
一百
ǒu jiàn wǎn táng rén cí mǒu jié dù qī lǜ yī shǒu, qián sì jù yún:" qù wéi zhī jǐ zhù wéi qīn, yù cè léi cān lǚ qūn xún. wàn lǐ jiā shān guī yǎng zhì, shí nián mén guǎn shòu ēn shēn." dú zhī yī wǎng qíng shēn, bì shì jūn zǐ zhōng yǒu zhì xìng zhě yě. hèn bù yǒu qí rén yú qiān zǎi yǐ shàng. xī bù néng jì qí quán shǒu yǔ qí xìng míng. tā rì fān xié quán táng shī, zì néng yù zhī.
偶见晚唐人辞某节度七律一首,前四句云:“去违知己住违亲,欲策羸骖屡逡巡。万里家山归养志,十年门馆受恩身。”读之一往情深,必士君子中有至性者也。恨不友其人于千载以上。惜不能记其全首与其姓名。他日翻撷《全唐诗》,自能遇之。