yī
一
fěng shì yǔ zuì yùn jí zhě, mǒu yóu chūn yún: dì shī shā qīng yǔ hòu tiān, táo huā hóng jìn zhú lín biān. yóu rén běn shì nóng sāng kè, jì dé chūn shēn yào zhǒng tián. yǒng sāng yún: cǎi cǎi dōng fēng yè mǎn lán, yù hán gōng yǐ zài chūn cán. shì jiān duō shǎo xián huā cǎo, wú bǔ shēng mín yì zì cán. yǔ zhōng zuò yún: bù bèi zhuāng mián mèng àn rán, xiǎo kàn yáo xiù suǒ qīng yān. jiǎn lǘ jǐn bì dāng fēng mǎ, yě yǒu xiāng ní shī jǐn jiān.
諷世語最蘊藉者,某《遊春》云:「地濕莎青雨後天,桃花紅近竹林邊。遊人本是農桑客,記得春深要種田。」《詠桑》云:「采采東風葉滿籃,禦寒功已在春蠶。世間多少閒花草,無補生民亦自慚。」《雨中作》云:「布被裝棉夢黯然,曉看遙岫鎖輕煙。蹇驢盡避當風馬,也有香泥濕錦韉。」
èr
二
xī yá xiān shēng yún: shī huà zuò ér shī wáng. yú cháng bù jiě qí shuō, hòu dú yú yǐn cóng huà, ér tàn sòng rén zhī shī kě cún, sòng rén zhī huà kě fèi yě. pí guāng yè shī yún: xíng rén zhé liǔ hé qīng xù, fēi yàn hán ní dài luò huā. shī jiā yǐ. péi guāng yuē zī zhī yuē: liǔ dāng yǒu xù, yàn huò wú ní. táng rén: gū sū chéng wài hán shān sì, yè bàn zhōng shēng dào kè chuán. shī jiā yǐ. ōu gōng jī qí yè bàn wú zhōng shēng. zuò shī huà zhě, yòu lì jǔ qí yè bàn zhī zhōng, yǐ zhèng shí zhī. rú cǐ lùn shī, shǐ rén yāo è xìng líng, sāi duàn jī kuò qǐ fēi shī huà zuò ér shī wáng zāi? huò zàn dù shī zhī miào. yī jīng shēng yuē: zhuó láo shuí zào rǔ? yī zuì sàn qiān chóu. jiǔ shì dù kāng suǒ zào ér dù fǔ bù zhī ān dé wèi zhī shī rén zāi? chī rén shuō mèng, shì bì zhì cǐ.
西崖先生云:「詩話作而詩亡。」余嘗不解其說,後讀《漁隱叢話》,而嘆宋人之詩可存,宋人之話可廢也。皮光業詩云:「行人折柳和輕絮,飛燕含泥帶落花。」詩佳矣。裴光約訾之曰:「柳當有絮,燕或無泥。」唐人:「姑蘇城外寒山寺,夜半鐘聲到客船。」詩佳矣。歐公譏其夜半無鐘聲。作詩話者,又歷舉其夜半之鐘,以證實之。如此論詩,使人夭閼性靈,塞斷機括;豈非「詩話作而詩亡」哉?或贊杜詩之妙。一經生曰:「『濁醪誰造汝?一醉散千愁。』酒是杜康所造;而杜甫不知;安得謂之詩人哉?」痴人說夢,勢必至此。
sān
三
tiān zhǎng shī rén chén zhú mén jìn shì, míng yǐ gāng. yú zǎi jiāng níng, méng qí guò fǎng. yú ài mǎi shū, ér guān xiè shén xiǎo, dōu duī qiān yā chù gù zèng shī yún: liù cháo shān lì lián gōu wài, wàn juǎn shū héng bù lǐng zhōng. jí yáo wǔ gōng yìn zhū zhān mò yán, hù jí zá jīng shū zhī yì.
天長詩人陳燭門進士,名以剛。余宰江寧,蒙其過訪。余愛買書,而官廨甚小,都堆籤押處;故贈詩云:「六朝山立簾鈎外,萬卷書橫簿領中。」即姚武功「印朱沾墨研,戶籍雜經書」之意。
sì
四
yǒu gū tǒng jiàng lǎo yǐ, qí zi shí shí dòng něi zhī. zi yòu shēng sūn, lǎo rén ài sūn, cháng bào yú huái. rén xiào qí chī. lǎo rén yín yún: céng jì dāng nián yǎng wǒ ér, wǒ ér jīn yòu yǎng sūn ér. wǒ ér è wǒ píng tā è, mò qiǎn sūn ér è wǒ ér! cǐ shī yòng yì shēn hòu, jiào zhī yīn zǐ bù xiào, bào sūn tú bào chóu zhě, gèng jìn yī céng.
有箍桶匠老矣,其子時時凍餒之。子又生孫,老人愛孫,常抱於懷。人笑其痴。老人吟云:「曾記當年養我兒,我兒今又養孫兒。我兒餓我憑他餓,莫遣孫兒餓我兒!」此詩用意深厚,較之「因子不孝,抱孫圖報仇」者,更進一層。
wǔ
五
shī chèn cóng gǔ yǒu zhī. sòng huī zōng yǒng jīn zhī shēng shī, yuē: dìng zhī jīn dì lái wèi zhǔ, bù dài chūn fēng biàn fā shēng. yǐ zhào jìng kāng zhī huò. hòu shǔ zhǔ mèng chǎng tí táo fú tiē qǐn guān yún: xīn nián nà yú qìng, jiā jié hào zhǎng chūn. hòu tài zǔ miè shǔ, qiǎn lǚ yú qìng zhī chéng dū. wáng yáng míng qín chén háo, lè shí lú shān, yǒu jiā jìng wǒ bāng guó wǔ zì. wáng hé, shì zōng jí wèi, guó hào jiā jìng. yáng zhōu chéng nèi yǒu kāng shān, sú chuán kāng duì shān céng dú shū qí chù, gù míng. kāng xī jiān, zhū zhú tuó yóu kāng shān, yǒu yǒu yuē jiāng chūn dào zhī jù. jīn kāng shān zhǔ rén yǐng zhǎng fāng bó, xiū qì qí dì, jí yī shí zhī shèng xìng jiāng, míng chūn: yì yī qí yǐ!
詩讖從古有之。宋徽宗《詠金芝生》詩,曰:「定知金帝來為主,不待春風便發生。」已兆靖康之禍。後蜀主孟昶《題桃符貼寢官》云:「新年納餘慶,嘉節號長春。」後太祖滅蜀,遣呂餘慶知成都。王陽明擒宸濠,勒石廬山,有「嘉靖我邦國」五字。亡何,世宗即位,國號嘉靖。揚州城內有康山,俗傳康對山曾讀書其處,故名。康熙間,朱竹坨游康山,有「有約江春到」之句。今康山主人穎長方伯,修葺其地,極一時之盛;姓江,名春:亦一奇矣!
liù
六
qián lóng chū, jiāng xī yǒu sì zǐ: yáng wāng zhào jiǎng shì yě. zhào shān nán zǎo yāo, shī shī chuán. wāng niǎn yún míng rèn, shǎo gū pín, wèi rén zhí chuī. yǒu jù yún: jī huì yún yí dòu, xīn qíng cǎo yù fén. yáng zi zài míng kěn, cái zuì gāo, yǔ jiǎng xīn yú xiāng kàng. qí xiān běn yún nán tǔ sī, gǎi jí jiāng xī. wǔ yán yún: shān guǐ cháng lián bì, xī hóng shū xiàn shēn. zǎo xiá suí rì shàng, bài yè yōng cháo xíng. yǒu kè xián tíng zè, wú shū jué zhòu zhǎng. qī yán yún: hán xīng yù miè jiàn yú huǒ, xiǎo yǔ wú shēng tiān luò huā. lán biān huā cǎo niú yáng lù, sì lǐ rén jiā chǔ jiù shēng. kè shǎo zhǎng liú bù míng yàn, shuì hān fān xǐ shī chén jī.
乾隆初,江西有四子:楊、汪、趙、蔣是也。趙山南早夭,詩失傳。汪輦雲名軔,少孤貧,為人執炊。有句云:「積晦雲疑斗,新晴草欲焚。」楊子載名墾,才最高,與蔣心餘相抗。其先本雲南土司,改籍江西。五言云:「山鬼常聯臂,溪虹倏現身。」「早霞隨日上,敗葉擁潮行。」「有客嫌庭仄,無書覺晝長。」七言云:「寒星欲滅見漁火,小雨無聲添落花。」「欄邊花草牛羊路,寺里人家杵臼聲。」「客少長留不鳴雁,睡酣翻喜失晨雞。」
qī
七
yòu yǒu hé zài tián zhě, ǒu chéng yún: yuè jiè rì guāng chéng bàn miàn, yǔ shōu yún qì fàn yú sī. jiāo wài yún: yě jìng wú rén wèn, suí niú zì dé cūn. jìn shì yuán fēi yǐn, néng shī qǐ shì cái. qiáo shì xīn wèi tà, yú zhōu wǎng zuò fān. jiē kě chuán zhī jù yě. jiǎ chén sān yuè, yú fù dōng, guò nán chāng xīn yú bìng fēng, kǒu bù néng yán, yóu yǐ zuǒ shǒu shū cǐ shù lián.
又有何在田者,《偶成》云:「月借日光成半面,雨收雲氣泛余絲。」《郊外》云:「野徑無人問,隨牛自得村。」「近市原非隱,能詩豈是才。」「樵室薪為榻,漁舟網作帆。」皆可傳之句也。甲辰三月,余赴東,過南昌;心餘病風,口不能言,猶以左手書此數聯。
bā
八
xīn yú shǒu chí shī jí niàn juǎn, xiàng yú yún: zhī jiāo biàn hǎi nèi, zuò xù zhǐ tuō suí yuán. yú gǎn qí yì, lín bié tì xià. qí zi zhī ràng jiàn zèng wǔ gǔ, sǎ sǎ qiān yán, hé shǎo líng xiāng shān ér yī zhī, piān shí tài zhǎng, gù wèi chāo lù. yǔ yú lùn gǔ yóu hé, yòu zèng sān lǜ, yǒu jù yún: gōng suǒ dú shū rén yì dú, bù rú gōng chù zhǐ cōng míng. xīn yú shū shě, yǒu yáng zhōu wāng duān guāng xiào lián zèng jù yún: zhì jiǔ hǎo zhāo xiāng fù lǎo, jiě yī píng yī hàn gōng qīng. wāng zì jiàn tán, shào nián yù mào, jiā jù rú: shuǐ dìng yú dēng chū, fēng jiāo shù gǔ chén. lù zhǎng xíng yīng dú, zhōu xiǎo mǎi yí shuāng. yuè míng yòu shì wú biān shuǐ, bàn zhào xíng rén bàn zhào yú. jiē yǒu bié qù.
心餘手持詩集廿卷,向余云:「知交遍海內,作序只托隨園。」余感其意,臨別涕下。其子知讓見贈五古,灑灑千言,合少陵、香山而一之,篇什太長,故未抄錄。與餘論古尤合,又贈三律,有句云:「公所讀書人亦讀,不如公處只聰明。」心餘書舍,有揚州汪端光孝廉贈句云:「置酒好招鄉父老,解衣平揖漢公卿。」汪字劍潭,少年玉貌,佳句如:「水定漁燈出,風驕戍鼓沉。」「路長行應獨,舟小買宜雙。」「月明又是無邊水,半照行人半照魚。」皆有別趣。
jiǔ
九
yú mén kū dǒng dōng tíng yún: rán yí wèi dìng xiān pāo lèi, rì yuè dōu zhēn xuán dé shū. yún sōng kū hán tíng xuān yún: jiǔ kè bù guī wú yì sǐ, gù rén rù mèng shàng rú shēng.
魚門《哭董東亭》云:「然疑未定先拋淚,日月都真旋得書。」雲松《哭韓廷宣》云:「久客不歸無異死,故人入夢尚如生。」
shí
十
lú zhōu shǒu bèi xú jiāo lín, měi dào jīn líng, yǔ yú kuǎn qià. zài mǎn zhōu chéng, yè yǐn shī yún: wèi shì jiāng jūn sī suǒ yào, jǐ fān tòng yǐn yuè chén xī.
廬州守備徐椒林,每到金陵,與餘款洽。在滿洲城,《夜飲》詩云:「為恃將軍司鎖鑰,幾番痛飲月沉西。」
yī shí yī
一十一
shì dài fū huàn chéng zhī hòu, dú pò wàn juǎn, wǎng wǎng yòu shí suǒ xí zhī sì shū wǔ jīng, dōu bù xǐng jì. guǐ wèi zhào shì shí, wú zhú yǔ chéng yú mén yán dōng yǒu zhū gōng bì jí suí yuán. yú ǒu yán jí sì shū yǒu yùn zhě, rú mèng zǐ shī xíng ér liáng shí yī duàn guǎng wǔ rén bèi zhì fāng mìng nüè mín zhī xià, dōu bù xǐng jì. dōng yǒu zì zhuàn yī jù zú zhī, bǐ cǐ yí qí bù lèi, jí fān shū kàn, nǎi yǐn shí ruò liú sì zì yě. yī zuò dà xiào. wài shēng wáng jiā jùn yǒu jù yún: yīn liú sēng huà tōng yín jì, wèi kè ér gōng shú jiù shū. shēng duō jiā jù. rú: zhà jiàn bō wēi bái, fāng zhī yuè zhòu míng. yī biān rú hǎo yǒu, yí jìn bù yí shū. yī yīn luàn dié hén cháng zhòu, shū wèi pín fān juǎn bù qí. sù yún shì mù néng zhē yuè, xì yǔ rú yān bù sǔn huā. tíng zú qià féng céng shí sì, rù mén xiān wèn jiù jiāo sēng. qū yǐn jí liú guī yuǎn gǎng, wēi shān mì yè xiǎn xīn huā. fú zhěn kǔ yín wú hǎo jù, miáo shī róng yì zuò shī nán. jiē yǒu fàng wēng fēng wèi.
士大夫宦成之後,讀破萬卷,往往幼時所習之「四書」、「五經」,都不省記。癸未召試時,吳竹嶼、程魚門、嚴冬友諸公畢集隨園。余偶言及「四書」有韻者,如《孟子》「師行而糧食」一段廣五人背至「方命虐民」之下,都不省記。冬友自撰一句足之,彼此疑其不類,急翻書看,乃「飲食若流」四字也。一座大笑。外甥王家駿有句云:「因留僧話通吟偈,為課兒功熟舊書。」甥多佳句。如:「乍見波微白,方知月驟明。」「一編如好友,宜近不宜疏。」「衣因亂疊痕常縐,書為頻翻卷不齊。」「宿雲似幕能遮月,細雨如煙不損花。」「停足恰逢曾識寺,入門先問舊交僧。」「曲引急流歸遠港,微刪密葉顯新花。」「伏枕苦吟無好句,描詩容易做詩難。」皆有放翁風味。
yī shí èr
一十二
qián wén duān gōng, gēng wǔ diǎn jiāng xī shì. xiě bǎng lì chén jù rú, xū bìn rú xuě, qiú gōng zèng shǒu jī wèi róng zì chén nián qī shí, shǒu xiě wén wǔ shì sān shí èr bǎng. gōng zèng shī yún: guì jí píng yī wàn lì chuán, bái tóu cóng shì dì xíng xiān. zì yán zuò lì zhōng shū shěng, céng shì zhū yī sì shí nián. shí yuè, fù xiě wǔ bǎng, jiě shǒu zé qí sūn téng jiāo yě. míng chū chàng, xiān rán yī xiào, bǐ duò yú dì. zhōng chéng ā gōng xǐ jí, qiǎn yá xiào chí jiān, suǒ fān sī péng gōng jiā píng zèng shī. péng fāng yǒu jù wù, mù zhōng kè nǐ shù shǒu, bù chēng gōng yì. qiǎn lì fēi mǎ qǐng jiǎng sháo shēng lái. jiǎng fāng yǔ yǒu yǐn jiǔ sì liàn bù kěn xíng. lì dūn cù zhì zài, fú biān shàng mǎ, bǐ zhì, zé cù zhào zhī shǐ yǐ sì bèi yǐ. péng gōng jù qǐ, gào yǐ zhōng chéng suǒ shī zhī shǐ, lì mǎ yán xià. jiǎng xiào yuē: mǒu bù zhī gōng yǒu cǐ jí yě. rú bǐ lì tí yī jué yún: bǎng tóu tí chù xiào kāi méi, liù shí nián lái bìn ruò sī. guān zhú liǎng xíng rén dì yī, yè lán huí yì bào sūn shí. péng gōng dé shī kuáng xǐ, fù zhuó sháo shēng, sòng qīng shā sì duān. sháo shēng tài fū rén zhōng shì, míng lìng jiā, wǎn hào gān tú lǎo rén shēng xīn yú, sì suì, jí duàn zhú sī zuò bō zhé, jiào zhī shí zì. cháng dēng tài háng shān yún: jué dèng mǎ xiāo xiāo, qún fēng qì shì jiāo. cāng yún héng shàng dǎng, hán sè mǎn zhōng tiáo. jí mù hé rú dài, lán chē yún wèi xiāo. lóng mén huà zhū shuǐ, yǔ lì wàn nián zhāo. yǐ yǒu suì, xīn yú fèng mǔ chū dōu, huà guī zhōu ān wěn tú, yī shí míng gōng qīng, tí mǎn juǎn zhōng. yǐn wén duān gōng wèi yú yuē: cǐ juǎn zhōng wú jiā zuò, wéi tài fū rén zì tí qī zhāng, lù jiàn nán tài shǐ sì shǒu, zú chuán yě. xī wèi chāo lù.
錢文端公,庚午典江西試。寫榜吏陳巨儒,須鬢如雪,求公贈手跡為榮;自陳年七十,手寫文武試三十二榜。公贈詩云:「桂籍憑伊腕力傳,白頭從事地行仙。自言作吏中書省,曾侍朱衣四十年。」十月,複寫武榜,解首則其孫騰蛟也。名初唱,掀髯一笑,筆墮於地。中丞阿公喜極,遣牙校馳箋,索藩司彭公家屏贈詩。彭方有劇務,幕中客擬數首,不稱公意。遣吏飛馬請蔣苕生來。蔣方與友飲酒肆;戀不肯行。吏敦促至再,扶鞭上馬,比至,則促召之使已四輩矣。彭公遽起,告以中丞索詩之使,立馬檐下。蔣笑曰:「某不知公有此急也。」濡筆立題一絕云:「榜頭題處笑開眉,六十年來鬢若絲。官燭兩行人第一,夜闌回憶抱孫時。」彭公得詩狂喜,復酌苕生,送輕紗四端。苕生太夫人鍾氏,名令嘉,晚號甘荼老人;生心餘,四歲,即斷竹絲作波磔,教之識字。嘗登太行山云:「絕磴馬蕭蕭,群峰氣勢驕。蒼雲橫上黨,寒色滿中條。極目河如帶,攔車雲未消。龍門劃諸水,禹力萬年昭。」乙酉歲,心餘奉母出都,畫《歸舟安穩圖》,一時名公卿,題滿卷中。尹文端公謂余曰:「此卷中無佳作,惟太夫人自題七章,陸健男太史四首,足傳也。」惜未抄錄。
yī shí sān
一十三
yǐn wén duān gōng hé yú fēi zì yùn yún: niǎo rù qīng yún juàn yì fēi. yín zhì zài sān, xī xū bù yǐ, xiǎng jiàn dāng jú zhě qiú tuì zhī nán. gǔ yú yǒu jù yún wèi yóu wǔ yuè xīn suī qiè, biàn dào chóng xiāo jié yòu duō.
尹文端公和余「飛」字韻云:「鳥入青雲倦亦飛。」吟至再三,唏噓不已,想見當局者求退之難。古漁有句雲;「未游五嶽心雖切,便到重霄劫又多。」
yī shí sì
一十四
yǐn wén duān gōng dū liǎng jiāng shí, ài cái rú mìng. wǎn píng wáng fā guì yǐ zhǔ bù pài guǎn xíng gōng, yǒu jù yún: kuì wǒ yá guān wú yī shì, gōng mén chí zhǒu sǎo xián huā. gōng jiàn ér dà xǐ, jí chāo qiān èr yǐn. xiù cái jiě zhōng fā yǒu jù yún: duō dú shī shū mìng yì jiā. gōng yú mǒu shàn shàng jiàn zhī, jí pìn zuò xī xí.
尹文端公督兩江時,愛才如命。宛平王發桂以主簿派管行宮,有句云:「愧我衙官無一事,宮門持帚掃閒花。」公見而大喜,即超遷貳尹。秀才解中發有句云:「多讀詩書命亦佳。」公於某扇上見之,即聘作西席。
yī shí wǔ
一十五
huò wèn: lǐ shī zhōng jiāng chū bīng, zài hán wèi gōng xí shàng fù shī yún: guī lái bù yuàn fēng hóu yìn, zhǐ xiàng jūn wáng mì ài qīng. bù zhī suǒ yòng hé diǎn. yú àn: sòng shǐ wáng jǐng chuán: jǐng shì táng, guī jìn, gāo zǔ hòu yù zhī, wèn qí suǒ yù. duì: shòu ēn yǐ hòu, wú suǒ yù. gù wèn zhī. nǎi yuē: chén wèi xiǎo zú, cháng fù hú chuáng, cóng duì zhǎng guò guān jì hóu xiǎo shī jiā dàn chàng, xīn pō mù zhī. jīn dé xiǎo shī wèi qī, zú yǐ. gāo zǔ dà xiào, jí yǐ cì zhī, fēng chǔ guó fū rén. yí shī zhōng jí zhǐ cǐ shì. hòu cài yōu chū bīng, zhǐ dì zuò liú fēi qiú shǎng, qí shì zài hòu. huò yún: ài qīng zhě, jí wèi gōng xí shàng zhī jì míng.
或問:「李師中將出兵,在韓魏公席上賦詩云:『歸來不願封侯印,只向君王覓愛卿。』不知所用何典。」余按:《宋史·王景傳》:「景仕唐,歸晉,高祖厚遇之,問其所欲。對:『受恩已厚,無所欲。』固問之。乃曰:『臣為小卒,常負胡床,從隊長過官妓侯小師家彈唱,心頗慕之。今得小師為妻,足矣。』高祖大笑,即以賜之,封楚國夫人。」疑師中即指此事。後蔡攸出兵,指帝座劉妃求賞,其事在後。或云:「愛卿者,即魏公席上之妓名。」
yī shí liù
一十六
méi zhěn wèi wén mù gōng dì liù zǐ, ruò guàn shí, cóng zhāng yún shù yóu suí yuán, yún: suí yuán ěr jiǔ shú, yóu lì zì jīn chū. mǎi dé xiǎo shān yǐn, míng réng tài fù yú. zhǔ rén néng ài kè, gāo shì xìng xié yú. yōu jìng rù luó bì, zhī yīng shì wèi shū. yòu yuē: àn fēn shuāng zhǎo shuǐ, bì mǎn yī zhāo shī. wū hū! shì ān xué chún xíng duān, nián wèi wǔ shí jìng wáng, shī duō sàn shī yǐ.
梅診為文穆公第六子,弱冠時,從張芸墅游隨園,云:「隨園耳久熟,遊歷自今初。買得小山隱,名仍太傅余。主人能愛客,高士幸攜余。幽徑入蘿薜,知應世味疏。」又曰:「岸分雙沼水,壁滿一朝詩。」嗚呼!式庵學醇行端,年未五十竟亡,詩多散失矣。
yī shí qī
一十七
yú yòu shí yǒng shǐ yún: ruò dào gāo huáng shèng xiàng yǔ, shì jiāng lǚ hòu bǐ yú jī. hòu jiàn yì dōu wáng zhōng chéng zūn tǎn yǒu jù yún: gāi xià hé bì gèng bēi gē, yú xī lǚ gōng jiào ruò hé? liǎng yì xiāng tóng. wáng yòu yǒu jù yún: yà fù bù yòng nǎi shòu zhōng, huái yīn wǎng sǐ wèi yāng gōng. yì yì xīn.
余幼時《詠史》云:「若道高皇勝項羽,試將呂后比虞姬。」後見益都王中丞遵坦有句云:「垓下何必更悲歌,虞兮呂公較若何?」兩意相同。王又有句云:「亞父不用乃壽終,淮陰枉死未央宮。」意亦新。
yī shí bā
一十八
mǎ sù wǎn sī zuò yì shǐ, xù sān dài shì, jí bó yǎ ér shī bǐ shén qīng. chí shàng yún: zhǒng yú yǒu shù xún yú fù, duàn jiǔ wú xīn xué zuì wēng. yú yáng tí qí xiàng yún: jīn rì huáng shān shān xià lù, zhǐ yú shū dài cǎo qīng qīng.
馬驌宛斯作《繹史》,敘三代事,極博雅;而詩筆甚清。《池上》云:「種魚有術尋漁父,斷酒無心學醉翁。」漁洋題其像云:「今日黃山山下路,只余書帶草青青。」
yī shí jiǔ
一十九
chén gǔ yú yún: jīn rén bù zhī shī zhōng gān kǔ, ér qiáng zuò jiě shì zhě. zhèng rú fù guì zhī jiā, táng shàng xuān nào, ér qiáng wài háng rén, dǐ sǐ bù zhī. hé yě? wèi rù mén gù yě. sòng rén zāi zhú shī yún: yīng zhú fěn qiáng gāo bǎi chǐ, bù róng mén wài sú rén kàn.
陳古漁云:「今人不知詩中甘苦,而強作解事者。正如富貴之家,堂上喧鬧,而牆外行人,抵死不知。何也?未入門故也。」宋人《栽竹》詩云:「應築粉牆高百尺,不容門外俗人看。」
èr shí
二十
yú yóu jiǔ huá shān qīng yáng shěn zhèng hóu zì lún yù, shào nián sháo xiù, yán hòu yú wǔ xī, yǐ sān rì yǐ. jiàn zèng yún: dà dǐ gāo rén néng xià shì, yú jīn tóng zǐ dé zhān shī. yòu jù yún: fēng kuáng yù zhé yī qiáng zhú, jú wēi yóu kāi wò dì huā. yòu, chén míng jīng míng fāng zhě, xiāng dài yú líng yáng zhèn. chéng shī yún: àn qū qiáo héng cǎo shù qī, shū táng fó sì shuǐ dōng xī. xī tíng rì yìng lán gàn wài, jiǔ shí jiǔ fēng yǐng jǐn dī. liǎng rén jù bù shì kē jǔ, yǐ yín yǒng zì yú.
余游九華山;青陽沈正侯字倫玉,少年韶秀,延候於五溪,已三日矣。見贈云:「大抵高人能下士,於今童子得瞻師。」又句云:「風狂欲折依牆竹,菊萎猶開臥地花。」又,陳明經名芳者,相待於陵陽鎮。呈詩云:「岸曲橋橫草樹萋,書堂佛寺水東西。溪亭日映欄干外,九十九峰影盡低。」兩人俱不事科舉,以吟詠自娛。
èr shí yī
二十一
shī suī xīn, shì jiù cái jiā. yǐn shì cūn yún kàn huā hǎo sì xún liáng yǒu, dé jù hún yí shì jiù shī. gǔ yú yún: dé jù hún yí xiān bèi yǔ, dēng yán chū jiè shào nián rén. ǒu guò xī hú, jiàn chén zhuāng tí bì yún: yī yè qīng tíng shì quē guā, nián nián dàng jiǎng shuǐ yún yá. chā yú shè yā jiāo wú lì, xiào rù nán hú zhāi ǒu huā. sū xiǎo lóu tóu yáng liǔ fēng, xiǎo gū dòu cǎo yǔ fāng cóng. ā nóng jiā zhù yān zhī lǐng, guài dǐ huā zhī yìng rì hóng. mò shǔ zhú yǔ èr zì: sū zhōu wú jìn shì tài lái yě. xīn ān jiāng sì jiàn tí bì yún: zuó yǔ lín zhōu zǐ mèi féng, xiāng fēng nuǎn chù huà cóng róng. dī tóu pà yǒu yú láng zhì, bù kàn lián huā zhǐ kàn nóng. tān tóu mò mò qǐ chuī yān, zhé bà lián huā zhèng mù tiān. què guài yuān yāng bù jiě shì, piān yī yī tǐng bìng tóu mián. mò shǔ lǔ fèng zǎo sān zì.
詩雖新,似舊才佳。尹似村雲;「看花好似尋良友,得句渾疑是舊詩。」古漁云:「得句渾疑先輩語,登筵初借少年人。」偶過西湖,見陳莊題壁云:「一葉蜻蜓似缺瓜,年年盪槳水雲涯。叉魚射鴨嬌無力,笑入南湖摘藕花。」「蘇小樓頭楊柳風,小姑鬥草語芳叢。阿儂家住胭脂嶺,怪底花枝映日紅。」末署「竹嶼」二字:蘇州吳進士泰來也。新安江寺見題壁云:「昨與鄰舟姊妹逢,香風暖處話從容。低頭怕有漁郎至,不看蓮花只看儂。」「灘頭漠漠起炊煙,折罷蓮花正暮天。卻怪鴛鴦不解事,偏依依艇並頭眠。」末署「魯鳳藻」三字。
èr shí èr
二十二
huáng shēn tián luò dì, fù wú tí yún: tū jiān chéng zhǒng hái chéng zhèn, wèi dǐ líng xī yī diǎn tōng. wú zhú qiáo luò dì, fù wú tí yún: wén shuō qiān jīn cái mǎi xiào, zǐ liú xiū xì mò chóu jiā. wáng jiè zhǐ luò dì, yì yǒu wú tí yún: pàn dé xiān ér hái dàng zi, chuán lái xiǎo bì yòu fū rén.
黃莘田落第,賦《無題》云:「禿尖成冢還成陣,未抵靈犀一點通。」吳竹橋落第,賦《無題》云:「聞說千金才買笑,紫騮休系莫愁家。」王介祉落第,亦有《無題》云:「盼得纖兒還盪子,傳來小婢又夫人。」
èr shí sān
二十三
gǔ yú lù shàng shī yún: nián lái yī shì zhēn kān xiào, zhǐ jiàn lái chuán shì shùn fēng. dài yù ràng yún: mò xiàn shàng liú fēng biàn hǎo, hǎo fēng yě yǒu xiè fān shí. róng fāng bó míng zhù zhě, yǒu jù yún: fēng zì héng lái wú shùn nì, shuǐ dāng zhǎng chù shī jiāng hú. yú zé yún: dōng chuāng guān hòu xī chuāng qǐ, yóu xǐ fēng wú liǎng miàn lái.
古漁《路上》詩云:「年來一事真堪笑,只見來船是順風。」戴喻讓云:「莫羨上流風便好,好風也有卸帆時。」榮方伯名柱者,有句云:「風自橫來無順逆,水當漲處失江湖。」余則云:「東窗關後西窗啟,猶喜風無兩面來。」
èr shí sì
二十四
jiǎ zǐ qiū, yú yí shī shī cè, xīn yù yù zhě yī nián. gǔ yú yún: guǐ sì dōng, dé shī bǎi piān, huái zhī fǎng rén, dài kuān luò dì, jìng wú mì chù. nǎi tí yún: niān duàn yín zī fèi kǔ cāi, yǐ pāo piān yòu shàng xīn lái. guān qíng shì yǔ liáng péng bié, sā shǒu rú chén gǒng bì huí. báo jì kě néng fēn jiǔ pú? gū fēi wèi bì chū chén āi. duō yīng zhì dì wú shēng xiǎng, yī duò rén jiān biàn yǒng mái.
甲子秋,余遺失詩冊,心鬱郁者一年。古漁云:「癸巳冬,得詩百篇,懷之訪人,帶寬落地,竟無覓處。乃題云:『拈斷吟髭費苦猜,已拋偏又上心來。關情似與良朋別,撒手如沉拱壁回。薄祭可能分酒脯?孤飛未必出塵埃。多應擲地無聲響,一墮人間便永埋。」』
èr shí wǔ
二十五
zhū zhú tuó xiān shēng shī míng gài shì, ér zì chēng běn cháo dì èr. gù yáng zhōu fāng jìn wén guān chá shī yún: pián tǐ mò qīng chī shěn sòng, gǔ yīn xiū yì xǔ cáo liú. shì kàn qián bèi shī rú cǐ, zhǐ fù huáng cháo dì èr liú. shāng bǎo yì xiān shēng yún: shī pǐn guān jiē liǎng bù gāo. qián bèi zhī xū xīn rú cǐ. wáng fēng tíng yù shǐ yì yǒu jù yún: huàn qíng shì mò mó cháng duǎn, shī jìng rú qí zhe bù gāo.
朱竹坨先生詩名蓋世,而自稱本朝第二。故揚州方近雯觀察詩云:「駢體莫輕嗤沈、宋,古音休易許曹、劉。試看前輩詩如此,只負皇朝第二流。」商寶意先生云:「詩品官階兩不高。」前輩之虛心如此。王葑亭御史亦有句云:「宦情似墨磨常短,詩境如棋着不高。」
èr shí liù
二十六
mò píng wú guǐ lùn, zhōng fù tuō gū xīn. hé yán zhī chén tòng yě! shēng chén gé xià yì, shuí dào zài cāng cāng! hé qiú zhī jiān qiè yě! zhī qīn měi xiāng jiàn, duō zài xiāng mén qián. hé cì zhī qīng báo yě! shēng yīng wú chuò rì, sǐ shì bù yín shí. hé yín zhī nì kǔ yě jù fēi táng rén bù néng zuò. lǐ shǎo hè kū rén yún: shì yuán yóu yǒu zi, sǐ rì shǐ wú shī. yì běn yú táng.
「莫憑無鬼論,終負託孤心。」何言之沉痛也!「升沉閣下意,誰道在蒼蒼!」何求之堅切也!「知親每相見,多在相門前。」何刺之輕薄也!「生應無輟日,死是不吟時。」何吟之溺苦也]俱非唐人不能作。李少鶴《哭人》云:「世緣猶有子,死日始無詩。」亦本於唐。
èr shí qī
二十七
chá tā shān xiān shēng shī, yǐ bái miáo shàn zhǎng jiāng shī bǐ huà, qí sòng zhī lǐ bó shí hū? jìn jì zhī zhě, qián yú shā fāng bó guāng lù qīng shēn hù shān. hù shān zú hòu, bì qiū fān shàng shū zǐ qí quán jí. wǔ yán yún: yǔ shēng liáng rù yàn, huā qì rùn qīn lián. kàn guì yún: xiāng yú bàn lù xiān yíng kè, huā yǐ quán kāi zhèng jí shí.
查他山先生詩,以白描擅長;將詩比畫,其宋之李伯時乎?近繼之者,錢璵沙方伯、光祿卿申笏山。笏山卒後,畢秋帆尚書梓其全集。五言云:「雨聲涼入硯,花氣潤侵簾。」《看桂》云:「香於半路先迎客,花已全開正及時。」
èr shí bā
二十八
xiè mào qín yún: fán zuò jìn tǐ, sòng zhī liú shuǐ xíng yún, tīng zhī jīn shēng yù zhèn, guān zhī zhāo xiá sàn qǐ, jiǎng zhī yì jiǎn sāo sī.
謝茂秦云:「凡作近體,誦之流水行雲,聽之金聲玉振,觀之朝霞散綺,講之異繭繅絲。」
èr shí jiǔ
二十九
wàn zhè pō zèng qián kūn yī yún: yǔ zhōng tīng jī dào, dēng xià chū shī kàn. chéng nán míng yǒu jù yún: jiā jù xī náng shèng bú zhù, mǎn shān fēng yǔ sòng rén kàn.
萬柘坡《贈錢坤一》云:「雨中聽屐到,燈下出詩看。」程南溟有句云:「佳句奚囊盛不住,滿山風雨送人看。」
sān shí
三十
jìn rén jiā jù yǒu xiāng tóng zhě. dǒng qǔ jiāng tài shǐ lì chéng shī yún: sì tǎ chā tiān yún wài yǐng, rén yān jìn shì rì zhōng shēng. jiāng yú jiǔ tài shǒu yóu jiǔ huá shān yún: sōng zhú fēn luán cuì, yún yān gé sì shēng. chén méi cén jù yún: jīn gǔ shēng chén hán yǔ jí, yú dēng yǐng luàn yè cháo lái. jiǎng xīn yú jù yún: shǒu hòu bīng duō guān fǎng guò, bá gāo shēng huǎn luàn tān lái. lǐ zhú xī jù yún: xiāng féng mǎ shàng yáo tóu zhě, dé jù zhī tā shèng dé guān. lǐ huái mín jù yún: sī kǔ rú zhōng jiǔ, yín chéng shèng bài guān.
近人佳句有相同者。董曲江太史《歷城》詩云:「寺塔插天雲外影,人煙近市日中聲。」江於九太守《游九華山》云:「松竹分巒翠,雲煙隔寺聲。」陳梅岑句云:「津鼓聲沉寒雨急,漁燈影亂夜潮來。」蔣心餘句云:「守堠兵多官舫過,拔篙聲緩亂灘來。」李竹溪句云:「相逢馬上搖頭者,得句知他勝得官。」李懷民句云:「思苦如中酒,吟成勝拜官。」
sān shí yī
三十一
jìn rì shī sēng shén shǎo. yú yóu tiān tāi, dé méi gǔ dào jìng cí sì, dé fú yì yóu jiǔ huá, dé yì wěi yóu yuè dōng, dé chéng bō huái yuǎn jì chén. yì wěi yě bù yún: bàng wǎn yù guī xún bié jìng, hū jīng shā niǎo chū miáo fēi. chéng bō zhé mù xī yún: mò guài líng shān liú yī xiào, rú lái yuán shì mài huā rén. huái yuǎn jiāng xíng yún: piàn fān gāo chèn dà jiāng fēng, guò yǎn yún shān xiào zhuǎn péng. xíng jǐn duàn dī yáng liǔ àn, xī yáng yóu zài bǎn qiáo dōng. fú yì zhě, ràng shān dì zǐ yě, yǒu jù yún: yú yì lián nóng shuǐ zhōng yǐng, wù tā zhēng shà bìn biān huā. qǐ yǔ zì jiā, qià bù shì fāng wài rén suǒ zuò. huái yuǎn yún: yōng zhèng jiān, guǎng dōng yǒu shī huì. hào shì zhě zhāng yǐn fēn tí, pìn míng liú pǐn tí jiǎ yǐ, shǒu xuǎn zhě zèng líng juàn, qí cì zèng bǐ mò: yì jiā huà yě. jì chén běn xìng péng, gōng shī néng huà, yóu zhǎng shòu sì yún: jìng tán fēng sǎo dì, qīng kè yuè wèi dēng.
近日詩僧甚少。余游天台,得梅谷;到淨慈寺,得佛裔;游九華,得亦葦;游粵東,得澄波、懷遠、寄塵。亦葦《野步》云:「傍晚欲歸尋別徑,忽驚沙鳥出苗飛。」澄波《折木樨》云:「莫怪靈山留一笑,如來原是賣花人。」懷遠《江行》云:「片帆高趁大江風,過眼雲山笑轉蓬。行盡斷堤楊柳岸,夕陽猶在板橋東。」佛裔者,讓山弟子也,有句云:「魚亦憐儂水中影,誤他爭唼鬢邊花。」綺語自佳,恰不似方外人所作。懷遠云:「雍正間,廣東有詩會。好事者張飲分題,聘名流品題甲乙,首選者贈綾絹,其次贈筆墨:亦佳話也。」寄塵本姓彭,工詩、能畫,《游長壽寺》云:「淨壇風掃地,清課月為燈。」
sān èr
三二
shān yīn shào tài shǒu dà yè, zì hòu ān, zhì sū yǒu huì zhèng, yǐ wǔ dà fǔ bà guān. yǒu kǒu hào yī lián yún: jiāng shān jiàn guàn xīn shī shǎo, shì wèi cháng shēn gǎn kǎi duō. yòu: lǎo lái ér nǚ fèi zhōu xuán qī zì, yì pō shì rén qíng.
山陰邵太守大業,字厚庵,治蘇有惠政,以忤大府罷官。有《口號》一聯云:「江山見慣新詩少,世味嘗深感慨多。」又:「老來兒女費周旋」七字,亦頗是人情。
sān shí sān
三十三
wú xiāng rèn wǔ chéng tài shǐ, míng yīng liè, chū shǒu huái qìng. zhōng nián qǐ bìng, mǎi jiàn hú kuài gé yǐ jū, nǎi lù fàng wēng jiù dì. zuò shī sì shǒu, hé zhě rú yún. xiān shēng jù yún: dié shí lüè cún shān yì sī, shí huā liáo pò shuì gōng fū. fēng liú hé chù zhuī kuáng kè? zōng jī zhòng jiào jì fàng wēng. jiǎ xū suì, zhá lái suǒ hé, bìng zhāo wǎng yóu. yú jì shī fèng dá, zhōng bù guǒ wǎng. rén yín yóu tiān tāi, shǐ dēng kuài gé, xiān shēng wáng jiǔ yǐ. jīng shè shù jiān, quán lǎn jiàn hú zhī shèng: xiǎng zài rì qīng fú, bù jiǎn hè zhī zhāng.
吾鄉任武承太史,名應烈,出守懷慶。中年乞病,買鑑湖快閣以居,乃陸放翁舊地。作詩四首,和者如雲。先生句云:「疊石略存山意思,蒔花聊破睡工夫。風流何處追狂客?蹤跡重教記放翁。」甲戌歲,札來索和,並招往游。余寄詩奉答,終不果往。壬寅游天台,始登快閣,先生亡久矣。精舍數間,全覽鑑湖之勝:想在日清福,不減賀知章。
sān shí sì
三十四
kāng xī wù xū tàn huā fù yù mín xiān shēng, míng yù lù, nián bā shí yú: tóng zài hú chuán, zì sòng péi shēn shàng yī yóu xī hú jué jù yún: zhèng shì jīn niú jì ruì nián, xiǎo chūn fēng jǐng shì chūn tiān. péng lái yuán jìn gū shān sì, yóu fǎng duō tíng liù yī quán. yí dào hú xīn yǎn jiè kuān, yún guāng yín jué jiē fēng tuān. sān cháo ēn zé shēn rú xǔ, mò zuò yáo chí qīng qiǎn kàn. xiān shēng ěr lóng, yǔ tán zhě yǐ shǒu huà zì, jí néng tōng jiě. guǐ wèi chūn, lái yóu shè shān, yǔ zhī tán, shēng zhèn wū wǎ.
康熙戊戌探花傅玉苠先生,名玉露,年八十餘:同在湖船,自誦《陪申尚衣游西湖絕句》云:「正是金牛紀瑞年,小春風景似春天。蓬萊原近孤山寺,游舫多停六一泉。」「一到湖心眼界寬,雲光霪爵接風湍。三朝恩澤深如許,莫作瑤池清淺看。」先生耳聾,與談者以手畫字,即能通解。癸未春,來游攝山,與之談,聲振屋瓦。
sān shí wǔ
三十五
xué shì chūn tái diǎn shì fú jiàn, guò wú xià mǎi qiè fāng dà yīng, měi mào néng shī yǐ nán běi dì shū, fú shí bù guàn, zhì jīng ér wáng. sōu qí yí gǎo, yǒu jù yún: hù bì xīn zhū wǎng, liáng kōng jiù yàn ní.
學士春台典試福建,過吳下買妾方大英,美貌能詩;以南北地殊,服食不慣,雉經而亡。搜其遺稿,有句云:「戶閉新蛛網,梁空舊燕泥。」
sān shí liù
三十六
sūn bǔ shān shàng shū, xiān yǐ zhōng hàn cóng fù wén zhōng gōng zhēng miǎn diān. jiàn lǔ fēn rì è kǒu hào yī shǒu fù zhū tóng shì yún: jūn róng tú huǒ shèng, bù jí biàn chéng zāi. shuǐ tǔ běn lái è, wū yuān xiǎo biàn lái. gōng chéng yuán yǒu shù, wǒ sǐ kuì wú cái. yāo xià fáng shēn jiàn, mā sā rì jǐ huí? wū hū! xiān shēng dāng jiān xiǎn shí, fù shī rú cǐ, qǐ liào rì hòu zhī zǒng dū liǎng guǎng, jìn jué gōng bǎo, shì xí qīng chē dū wèi zāi? mèng zǐ yún tiān zhī jiāng jiàng dà rèn, xìn rán!
孫補山尚書,先以中翰從傅文忠公征緬甸。《見虜氛日惡口號一首付諸同事》云:「軍容荼火盛,不戢便成災。水土本來惡,烏鳶曉便來。功成原有數,我死愧無才。腰下防身劍,摩挲日幾回?」嗚呼!先生當艱險時,賦詩如此,豈料日後之總督兩廣,晉爵宮保,世襲輕車都尉哉?《孟子》雲「天之將降大任」,信然!
sān shí qī
三十七
huò xì cūn xué jiū yún: qī hēi máo chái wū bàn jiān, zhū wō niú juàn yù guō lián. mù tóng bā jiǔ zòng héng zuò, tiān dì xuán huáng hǎn yī nián. mò jù qù jí.
或戲村學究云:「漆黑茅柴屋半間,豬窩牛圈浴鍋連。牧童八九縱橫坐,『天地玄黃』喊一年。」末句趣極。
sān shí bā
三十八
yǐn wén duān gōng qiè zhāng shì, fēng yī pǐn fū rén, yǔ nèi tíng ēn yàn. dà jiāng jūn mǒu yǔ zhōng yǒng gōng zài shàng qián, xì yǐn yún: zhāng yǒu guì xiāng, shí zhǐ jiē jī dòu, wú luó wén. huì yī lǐ píng dìng, zhū gōng chén huà xiàng nèi tíng, lì yǒu zàn yǔ. shàng mìng gōng zì wèi zhāng fū rén zàn. yǐn yīng shēng yún: jì shàn xiǎo qī, shì chén zuì jiǔ. mào suī bù dōu, yì bù shèn chǒu. qià yǒu guì xiāng, shí zhǐ jī dòu. zāo jì tiān ēn, gōng rán mìng fù. shàng xiàng zān huā, yuán róng jìn jiǔ. tóng huà líng yān, yī qí bù xiǔ. zhōng yǒng gōng yuē: yù xì yǐn mǒu, fǎn wèi yǐn mǒu xì yé! shàng dà xiào.
尹文端公妾張氏,封一品夫人,與內廷恩宴。大將軍某與忠勇公在上前,戲尹云:「張有貴相,十指皆箕斗,無羅紋。」會伊里平定,諸功臣畫像內廷,例有贊語。上命公自為張夫人贊。尹應聲云:「繼善小妻,事臣最久。貌雖不都,亦不甚丑。恰有貴相,十指箕斗。遭際天恩,公然命婦。上相簪花,元戎進酒。同畫凌煙,一齊不朽。」忠勇公曰:「欲戲尹某,反為尹某戲耶!」上大笑。
sān shí jiǔ
三十九
rén wǔ chūn, yíng luán huái shàng, yǔ jiǔ bù zhǐ. qián wén duān gōng xì yǐn xiāng guó yún: gé xià xiè lǐ yīn yáng, zhǐ xiè yīn ér bù xiè yáng, hé yě? àn xī qīng shī huà zài: sòng shí, sòng qí shěn yì lún jù zài huáng gé, jiǔ hàn dé yǔ, yǔ fù bù zhǐ. qí kǔ zhī, xì shěn yuē: kě wèi xiè chéng sān rì yǔ. shěn yīng shēng yuē: diào dé yī chéng ní.
壬午春,迎鑾淮上,雨久不止。錢文端公戲尹相國云:「閣下燮理陰陽,只燮陰而不燮陽,何也?」按《西清詩話》載:「宋時,宋琪、沈義倫俱在黃閣,久旱得雨,雨復不止。琪苦之,戲沈曰:『可謂「燮成三日雨」。』沈應聲曰:『調得一城泥。」』
sì shí
四十
dīng yǒu qī yuè, qìng liǎng fēng fù hú běi niè shǐ zhī biàn, guò suí yuán liú bié yún: tiān wài fēi hóng jī yòu guò, héng mén shēn chù kòu yān luó. jiāo qíng gòng zhǐ qīng shān zài, bié yì xiāng kàn bái fà duō. zǔ zhàng yī bēi jiāng shàng jiǔ, qiū fēng bā yuè dòng tíng bō. cái rén lǎo qù xū zhēn zhòng, màn bǎ yí biān rì kǔ mó. dào hú běi hòu, yòu jì hóng mǒ dù yǔ ā chí, xì yǐ shī yún: yī gè jǐn dōu jì ér zhe, yào tā bāo guǒ wǔ chē shū. zì cǐ yī bié, liǎng fēng chū zhèn sài wài, suì yǒng jué yǐ. yú kū zhī yún: píng yuán zì shì jiā gōng zǐ, liú zhì zhōng fēi yè luò hé. shāng qí bù nài sài wài zhī fēng shuāng yě. qí shī jí shén duō, bù zhī liú luò hé suǒ.
丁酉七月,慶兩峰赴湖北臬使之便,《過隨園留別》云:「天外飛鴻跡又過,衡門深處叩煙蘿。交情共指青山在,別意相看白髮多。祖帳一杯江上酒,秋風八月洞庭波。才人老去須珍重,漫把遺編日苦摩。」到湖北後,又寄紅抹肚與阿遲,系以詩云:「一個錦兜寄兒着,要他包裹五車書。」自此一別,兩峰出鎮塞外,遂永訣矣。余哭之云:「平原自是佳公子,劉秩終非曳落河。」傷其不耐塞外之風霜也。其詩集甚多,不知流落何所。
sì shí
四十—
duì lián yǒu jiě yí zhě. kāng xī shí, guǎng dōng shī sēng shí lián, zhù hǎi zhū sì, jiāo tōng gōng qīng. sì sù jīn gāng yǔ mí lēi huán zuò, tí duì lián yún: mò guài hé shàng men zhè bān dà yàng qǐng kàn hù fǎ zhě qǐ shì xiǎo rén. yáng lán pō tí dào zuò guān yīn xiàng yún: wèn dà shì yuán hé dào zuò hèn shì rén bù kěn huí tóu. jiāng xī mǒu tí yǎng jì yuàn yún: kàn zhū jūn nǎo mǎn cháng féi, cǐ rì gòng cān cháng zhù fàn xiǎng yī yàng zhōng míng dǐng shí, qián shēng dōu shì zǎi guān shēn.
對聯有解頤者。康熙時,廣東詩僧石蓮,住海珠寺,交通公卿。寺塑金剛與彌勒環坐,題對聯云:「莫怪和尚們這般大樣;請看護法者豈是小人。」楊蘭坡題倒坐觀音像云:「問大士緣何倒坐;恨世人不肯回頭。」江西某題養濟院云:「看諸君腦滿腸肥,此日共餐常住飯;想一樣鐘鳴鼎食,前生都是宰官身。」
sì shí èr
四十二
gǔ shī rén zāo jì, yǒu xìng bù xìng yān. táng zǎi xiàng zhèng tián zhī nǚ, ài dú luó yǐn shī, hòu gé lián kuī qí mào qǐn, suì zhōng shēn bù fù zài sòng. míng xiè mào qín miǎo yī mù, mào bù yáng, ér zhào mù wáng ài qí shī. jiǔ lán lè zuò, chū suǒ ài jiǎ jī, guāng huá duó mù, zòu pí pá, gē xiè suǒ zuò zhú zhī cí, jí yǐ zèng zhī. sòng zhēn zōng shí, sòng zǐ jīng chéng chē, lù yù gōng rén, zhī wèi zhuàng yuán, hū yuē: xiǎo sòng yé? zǐ jīng fù shī, yǒu gèng gé péng shān yī wàn zhòng zhī jù, liú chuán jìn zhōng. zhēn zōng zhī zhī, cì yǐ gōng nǚ, yuē: péng shān bù yuǎn. zhèng dé nán xún, hàn lín xiè zhèng nián shào měi mào, yíng jià xī jiāng, jiàn gōng juàn chuán, wù wèi yù zhōu, guì yíng bào míng, shì gōng rén kāi chuāng pō shuǐ, jiàn zhī yī xiào. xiè fù shī yún: tiān shàng guǒ rán huā jué dài, rén jiān jìng yǒu xiào yīn yuán. yì fù liú chuán gōng jìn. wǔ zōng nù, xuē jí qiǎn guī.
古詩人遭際,有幸不幸焉。唐宰相鄭畋之女,愛讀羅隱詩,後隔簾窺其貌寢,遂終身不復再誦。明謝茂秦眇一目,貌不揚,而趙穆王愛其詩。酒闌樂作,出所愛賈姬,光華奪目,奏琵琶,歌謝所作《竹枝詞》,即以贈之。宋真宗時,宋子京乘車,路遇宮人,知為狀元,呼曰:「小宋耶?」子京賦詩,有「更隔蓬山一萬重」之句,流傳禁中。真宗知之,賜以宮女,曰:「蓬山不遠。」正德南巡,翰林謝政年少美貌,迎駕西江,見宮眷船,誤為御舟,跪迎報名,適宮人開窗潑水,見之一笑。謝賦詩云:「天上果然花絕代,人間竟有笑因緣。」亦複流傳宮禁。武宗怒,削籍遣歸。
sì shí sān
四十三
ér tóng táo xué, shì fēi jiā zǐ dì. rán táng xiāng wéi duān jǐ shī yún: céng wèi kàn huā tōu chū guō, yě yīn táo xué zàn dēng lóu. wén lù gōng yòu shí, wèi fù dū kè, táo xī lín zhāng yáo zuǒ jiā, hòu yǒu dēng lóng jǐn zhī yí: gài yǔ guì fēi běn shǔ shì jiāo, cháng tōng gǎo zhù gù yě. kě jiàn shī rén míng xiāng, yòu shí yì cháng táo xué yǐ. ā tōng jiǔ suì, néng zhī sì shēng, ér xìng tān xī xì. chóng jiǔ rì, yú chū duì yún: jiā yǒu dēng gāo chù. tōng yīng shēng yuē: rén wú fàng xué shí. yú bù jué dà xiào, wèi qǐng yú xiān shēng ér fàng xué yān. qí shī chū duì yún: shàng shān rén zhuó zhú. tōng yún: gé shù niǎo hán huā.
兒童逃學,似非佳子弟。然唐相韋端己詩云:「曾為看花偷出郭,也因逃學暫登樓。」文潞公幼時,畏父督課,逃西鄰張堯佐家,後有燈籠錦之貽:蓋與貴妃本屬世交,常通縞佇故也。可見詩人、名相,幼時亦嘗逃學矣。阿通九歲,能知四聲,而性貪嬉戲。重九日,余出對云:「家有登高處。」通應聲曰:「人無放學時。」余不覺大笑,為請於先生而放學焉。其師出對云:「上山人斫竹。」通云:「隔樹鳥含花。」
sì shí sì
四十四
huì lǎo rǎn xū, shì fēi gāo rén suǒ wèi. nán cháo lù zhǎn yǒu mèi cè shì zhī jī. rán sī kōng tú qīng fēng liàng jié, táng jì zhōng chén, qí shī yuē: zī xū qiáng rǎn sān fēn zhé, xián guǎn tīng lái yī bàn chóu. kě zhī rǎn xū yì wú shāng yú yǎ shì.
諱老染須,似非高人所為。南朝陸展有「媚側室」之譏。然司空圖清風亮節,唐季忠臣,其詩曰:「髭鬚強染三分折,弦管聽來一半愁。」可知染須亦無傷於雅士。
sì shí wǔ
四十五
huáng shí mù xiān shēng yǐ hàn lín zhōng yǔn, dū xué mǐn zhōng, yīn gōng luò zhí. wú xiāng xú wén mù gōng, jiàn jǔ bó xué hóng cí, yǔ yú tóng shì bǎo hé diàn. xiān shēng nián guò qī xún, shén míng shuāi yǐ yǐ bù wán juǎn, lèi jiàn zhǔ yì chù: gài mǎ fú bō zì wàng qí lǎo zhī guò yě. táng táng shī jí shēng xīn chāo juàn, měi bù shèng shōu. gū lù duǎn jù, yǐ zhì yī luán zhī shì. bā jiāo yún: rì bù hóng sān fú, tiān wéi lǜ yī ān. běi lù mǎi bǐng yún: zhù mǎ yī qián jiāo yì, jī liú sān kè xíng chéng. méi guī huā yún: shēng lái hé shì yī rén mìng, cóng bù róng qú zài shù kàn. jí zhōng qī gǔ, yuǎn shèng pān jià táng.
黃石牧先生以翰林中允,督學閩中,因公落職。吾鄉徐文穆公,薦舉博學鴻詞,與余同試保和殿。先生年過七旬,神明衰矣;以不完卷,累薦主議處:蓋馬伏波自忘其老之過也。《唐堂詩集》生新超雋,美不勝收。姑錄短句,以志一臠之嗜。《芭蕉》云:「日不紅三伏,天惟綠一庵。」《北路買餅》云:「駐馬一錢交易,羈留三刻行程。」《玫瑰花》云:「生來合是依人命,從不容渠在樹看。」集中七古,遠勝潘稼堂。
sì shí liù
四十六
yú fàn zhōu héng táng, yǒu tà yáo niáng ruǐ xiān zhě. sù jīn shēn fèn, gé chuāng duì yǔ, bù kěn jìn cāng shì yǐn, ér pō zhī wén mò. kè xǔ zhòng zèng chán tóu, jù ér bù shòu. shǎo qǐng, yuè chū yǐ, ruǐ xiān chí shàn qiú shī. yú xì tí yún: héng táng xiāo fàn jiǔ rú huái, shí lǐ táo huā sì miàn kāi. zhǐ hèn jǐn fān gān shàng yuè, yè shēn bù kěn xià cāng lái. ruǐ xiān yī xiào jìn cāng.
余泛舟橫塘,有踏搖娘蕊仙者。素矜身份,隔窗對語,不肯進艙侍飲,而頗知文墨。客許重贈纏頭,拒而不受。少頃,月出矣,蕊仙持扇求詩。余戲題云:「橫塘宵泛酒如淮,十里桃花四面開。只恨錦帆竿上月,夜深不肯下艙來。」蕊仙一笑進艙。
sì shí qī
四十七
xiào gǎn chéng wèi tíng xiān shēng, míng guāng jù, jiǎ chén hàn lín, chū wèi háng zhōu liáng dào. yǒu guī cí yún: dōng jiā zǐ mèi yǔ xī lín, tīng shuō xiāng zhāo qù tà chūn. liào dé jīn nián huā shì hǎo, wǎn guī dōu yǔ huà méi rén. qīng shān báo báo chèn gōng fēi, shàng xiù yuān yāng bìng chì fēi. miǎn qiáng zhe lái dōu bù chēng, kě shēn hái shì jià shí yī. yú jǐ wèi guī qǔ, xiān shēng liú yǐn, yún: lǎo fū cì shǒu, yǒu bù guàn wài rèn réng sī nèi yòng zhī yì.
孝感程蔚亭先生,名光鉅,甲辰翰林,出為杭州糧道。有《閨詞》云:「東家姊妹與西鄰,聽說相招去踏春。料得今年花事好,晚歸都語畫眉人。」「青衫薄薄襯宮緋,上繡鴛鴦並翅飛。勉強着來都不稱,可身還是嫁時衣。」余己未歸娶,先生留飲,云:「老夫次首,有不慣外任、仍思內用之意。」
sì shí bā
四十八
shī rén shǎo dá ér duō qióng. wāng kě zhōu gě, zì chēng kè yín xiān shēng, shī bǐ qīng jué ér zài yáng zhōu, jìng wú zhī zhě. jǐ chǒu chú xī, hū guò bái mén, yì dà bù shì, yǒu hàn jiāng zhī xíng. yú jiān liú zhī, bù kěn xiǎo zhù, suì chéng yǒng jué. wèi shí nián, qí zi zhōng yě, jiā yè dà chāng mǎi mǎ shì líng lóng shān guǎn, zào tíng tái, zhāo yán míng shì, ér kě zhōu bù jí jiàn yǐ. qí tīng yǔ shī yún: yán wài jǐ shēng cái xī lì, xiōng zhōng hé shì bù fēn míng? yòu yuē: cè shēn yǐ zài jiāng hú wài, rào wū níng kān zhú shù duō. dàn jué yǒu shēng jiē jiàn jǐ, bù zhī hé wù shì shēng gē. qí yū yù kě xiǎng. zhòng xiǎo hǎi tīng yǔ yún: míng zhī guān wǒ xīn hé shì, zhǐ jué liáo rén mèng bù chéng. sòng rén yǒu xiǎo cí yún: bó mù tóu cūn jí, fēng yǔ chóu tōng xī. chuāng wài bā jiāo chuāng lǐ rén, fēn míng yè shàng xīn tóu dī.
詩人少達而多窮。汪可舟舸,自稱客吟先生,詩筆清絕;而在揚州,竟無知者。己丑除夕,忽過白門,意大不適,有漢江之行。余堅留之,不肯小住,遂成永訣。未十年,其子中也,家業大昌;買馬氏玲瓏山館,造亭台,招延名士,而可舟不及見矣。其《聽雨》詩云:「檐外幾聲才淅瀝,胸中何事不分明?」又曰:「側身已在江湖外,繞屋寧堪竹樹多。但覺有聲皆劍戟,不知何物是笙歌。」其紆鬱可想。仲小海《聽雨》云:「明知關我心何事,只覺撩人夢不成。」宋人有小詞云:「薄暮投村急,風雨愁通夕。窗外芭蕉窗里人,分明葉上心頭滴。」
sì shí jiǔ
四十九
yú xíng lù jiàn yuǎn shù, yí wèi tǎ jiān. gāo hàn qǐ sī mǎ yún: píng chóu jiàn xǐ chéng chéng xiù, yuǎn shù kàn yí tǎ lù jiān. měi jiàn mén shén xiāng duì, shì nù shì xiào. zhào yún sōng yún: wú yán shì yàn rén tóu cì, hán xiào yīng xiū kè yè jū.
余行路見遠樹,疑為塔尖。高翰起司馬云:「平疇見喜塍成繡,遠樹看疑塔露尖。」每見門神相對,似怒似笑。趙雲松云:「無言似厭人投刺,含笑應羞客曳裾。」
wǔ shí
五十
wén zūn hán, shī zūn dù: yóu dēng shān zhě bì shàng tài shān, fàn shuǐ zhě bì cháo dōng hǎi yě. rán shǐ kōng bào dōng hǎi tài shān, ér cǐ wài bù zhī yǒu tiān tāi wǔ yí zhī qí, xiāo xiāng jìng hú zhī shèng zé yì tài shān shàng zhī yī qiáo fū, hǎi chuán shàng zhī duò gōng ér yǐ yǐ. xué zhě dāng yǐ bó lǎn wèi gōng.
文尊韓,詩尊杜:猶登山者必上泰山,泛水者必朝東海也。然使空抱東海、泰山,而此外不知有天台、武夷之奇,瀟湘、鏡湖之勝;則亦泰山上之一樵夫,海船上之舵工而已矣。學者當以博覽為工。
wǔ shí yī
五十一
wáng cì huí yǒu jù yún: tiān tāi zài xǔ liú chén dào, nà xī gàn huí dù shí liáng. bǎo yì xiān shēng fǎn qí yì, zuò qiū xiá qū yún tiān tāi yǐ rù xiū xián zàn, shàng yǒu zhōng shēn wèi dào rén.
王次回有句云:「天台再許劉晨到,那惜干回度石樑。」寶意先生反其意,作《秋霞曲》雲;「天台已入休嫌暫,尚有終身未到人。」
wǔ shí èr
五十二
jìn rì shū yuàn yī xí, quán yǐ jiàn zhě zhī róng luò, dìng xiān shēng zhī qù liú. jiǎng chūn nóng zhǎng jiào zhēn zhōu, yí zhǔ yáng zhōu méi huā shū yuàn. liú bié zhū shēng yún: zì cán tóu nǎo tài dōng hōng, liǎng zài luán jiāng zuò yù gōng. tí jǔ yuán rú gōng guān lì, liàng yí hái yǔ zhí guān tóng. hén liú xuě zhǎo qī nán dìng, lǎo kùn yán chē bù wèi gōng. què yì lái shí chūn zhèng wǎn, hǎi táng fēi yǔ duò jiē hóng. fēng xuě jiāo jiā là jǐn shí, lín qí wò shǒu yì chí chí. fēng bēi xī bài wén chéng xiàng, yí xiàng jīn zhān shǐ dū shī. shān zhǎng tóu xián liáo fù ěr, yīng xióng mò lù hé rú sī. zhū shēng mò zuò pān yuán jì, zhuàn zhàng zhòng yóu wèi kě zhī.
近日書院一席,全以薦者之榮落,定先生之去留。蔣春農掌教真州,移主揚州梅花書院。《留別諸生》云:「自慚頭腦太冬烘,兩載鑾江作寓公。提舉原如宮觀例,量移還與職官同。痕留雪爪棲難定,老困鹽車步未工。卻憶來時春正晚,海棠飛雨墮階紅。」「風雪交加臘盡時,臨歧握手意遲遲。豐碑昔拜文丞相,遺像今瞻史督師。山長頭銜聊復爾,英雄末路合如斯。諸生莫作攀轅計,撰杖重遊未可知。」
wǔ shí sān
五十三
dōng pō yún: wú shì cǐ jìng zuò, yī rì rú liǎng rì. ruò huó qī shí nián, biàn shì bǎi sì shí. jīng kǒu jiě lǐ yíng shàn huà. yǒu rén pìn wǎng xiě zhēn, ér zhǔ rén jiǔ wò bù chū. jiě xì gǎi sū shī zèng yún: wú shì cǐ jìng wò, wò qǐ rì jiāng wǔ. ruò huó qī shí nián, zhǐ suàn sān shí wǔ. shān yīn rén yǒu sān rǔ zhě, jīn shàng qīng jìn shì diào zhī, yún: xiōng luó xīng xiù sù jīn pī, xià zì chéng wén yì tài qí. sì rǔ céng wén nán zé bǎi, jūn yīng qī shí wǔ nán ér.
東坡云:「無事此靜坐,一日如兩日。若活七十年,便是百四十。」京口解李瀛善畫。有人聘往寫真,而主人久臥不出。解戲改蘇詩贈云:「無事此靜臥,臥起日將午。若活七十年,只算三十五。」山陰人有三乳者,金上清進士調之,云:「胸羅星宿素襟披,下字成文亦太奇。四乳曾聞男則百,君應七十五男兒。」
wǔ shí sì
五十四
chéng yú mén yún: shí wén zhī xué, yǒu hài yú gǔ wén cí qū zhī xué, yǒu hài yú shī. yú wèi: shí wén zhī xué, bù yí guò shēn shēn zé jiān yǒu hài yú shī. qián míng yī dài, néng shí wén, yòu néng shī zhě, yǒu jǐ rén zāi? jīn zhèng xī chén dà shì yǔ jiāng xī wǔ jiā, kě chēng shí wén zhī shèng qí yú shī, yī zì wú chuán. chén wò zi huáng táo ān bù guò shí wén zhī háo qí shī biàn yǒu kě chuán. xún zǐ yuē yì zhī jīng zhě bù liǎng néng yě.
程魚門云:「時文之學,有害於古文;詞曲之學,有害於詩。」余謂:「時文之學,不宜過深;深則兼有害於詩。前明一代,能時文,又能詩者,有幾人哉?金正希、陳大士與江西五家,可稱時文之聖;其於詩,一字無傳。陳臥子、黃陶庵不過時文之豪;其詩便有可傳。《荀子》曰『藝之精者不兩能』也。」
wǔ shí wǔ
五十五
huáng táo ān xiān shēng, xìng yán zhòng, guǎn mù zhāi jiā, bù kěn hé liǔ fū rén shī. rán qí shī, jí yǒu fēng qíng. zhú zhī gē yún: dōng hú xī hú lián jūn kāi, yī rì yáo chuán cǎi yī huí. lián yè tián tián wú xiàn hǎo, zhǐ yīn céng jiàn měi rén lái. liǔ tiáo bù xì yù tí luó, ǎo zuò zhǎng biān qù lù xié. chūn sè yě suí láng mǎ qù, zhuāng lóu fēi jǐn bié shí huā.
黃陶庵先生,性嚴重,館牧齋家,不肯和柳夫人詩。然其詩,極有風情。《竹枝歌》云:「東湖西湖蓮菌開,一日搖船采一回。蓮葉田田無限好,只因曾見美人來。」「柳條不系玉蹄腡,拗作長鞭去路斜。春色也隨郎馬去,妝樓飛盡別時花。」
wǔ shí liù
五十六
wù shēn chūn, yú zǔ fēng yàn zi jī, jiàn bì shàng tí yún: yī yè shān fēng xiē, sēng sǎo mén qián huā. yòu yún: yè wén lì dài shēng, zhī yǒu gū zhōu pō. xǐ qí gāo dàn, fǎng zhī, nǎi zhī shì shào míng fǔ zuò. wèi jǐ, yǐ shī jiàn tóu, zhǎng piān bù néng jǐn lù. jì zhú zhī yún: sòng láng xià yáng zhōu, liú nóng jiāng shàng zhù. láng mèng dù jiāng lái, yī mèng dù jiāng qù. ruò yé hú shuǐ shì xī líng, lián yè bō guāng yī piàn qīng. láng chàng wú gē nóng chàng yuè, dà jiā huā xià bìng chuán tīng. yòu mèng zhōng de jù yún: jiàn quán fēn shí guò, cūn shù jiē yān shēng. jiē miào. shào míng fān, zì wú yàng, shān yīn rén.
戊申春,余阻風燕子磯,見壁上題云:「一夜山風歇,僧掃門前花。」又云:「夜聞櫟代聲,知有孤舟泊。」喜其高淡,訪之,乃知是邵明府作。未幾,以詩見投,長篇不能盡錄。記《竹枝》云:「送郎下揚州,留儂江上住。郎夢渡江來,依夢渡江去。」「若耶湖水似西泠,蓮葉波光一片青。郎唱吳歌儂唱越,大家花下並船聽。」又夢中得句云:「澗泉分石過,村樹接煙生。」皆妙。邵名帆,字無恙,山陰人。
wǔ shí qī
五十七
xǔ zi xùn xiān shēng yǒu nǚ mèng zhāo hán yè qǔ yún: jīn jiǎn shēng hán yè lòu zhǎng, yù rén qiàn shǒu lǎn fèng shang. sù é piān nài qiū guāng lěng, kěn zhào yuān yāng wǎ shàng shuāng? jiāng bīn gǔ yǒu shì chén shì kū mǒu fū rén yún: hū jià qīng luán fǎn bì xū, qióng huā chuī zhé tòng hé rú? xiū wén yīng shì cái rén jǐn, zhēng dào cháng é jiù shí shū.
許子遜先生有女孟昭;《寒夜曲》云:「金剪生寒夜漏長,玉人縴手懶縫裳。素娥偏耐秋光冷,肯照鴛鴦瓦上霜?」江賓谷有室陳氏;《哭某夫人》云:「忽駕青鸞返碧虛,瓊花吹折痛何如?修文應是才人盡,徵到嫦娥舊時書。」
wǔ shí bā
五十八
míng jì wù guó chén mǎ ruǎn, jiē yōng rén yě, jiān ér bù xióng, jiào zhī cáo cāo, zhí nú cái ěr! sù qiān nǚ zǐ ní ruì xuán cháo zhī yún: mài guó réng jiāng shēn zì mài, jiān xióng liǎng zì xī chēng jūn. yì mǔ jù yún: àn zhōng shí dī sī qīn lèi, zhǐ kǒng sī ér lèi gèng duō.
明季誤國臣馬、阮,皆庸人也,奸而不雄,較之曹操,直奴才耳!宿遷女子倪瑞璇嘲之云:「賣國仍將身自賣,奸雄兩字惜稱君。」《憶母》句云:「暗中時滴思親淚,只恐思兒淚更多。」
wǔ shí jiǔ
五十九
suī ān xiào lián zhū bāng xié, zhí gěng nì zhī biàn, lǜ jiā rén bì bīng shí kē zhài. zéi bīng guò suǒ kào, bù yǔ nù fén qí zhài, quán jiā huī méi. zú rén guó shū kū yǐ shī yún: sān nián kàng jié wàn shān xíng, mì qìng shēn lín mǔ zǐ bìng. shuí qiǎn duō shēng féng hào jié? zhí jiào yī sǐ zhòng yí míng. hé mén zì jué cháo tàn qì, kū gǔ huī fēi yè qǐng bīng. qīng cǎo nián nián hán shí lù, zhāo hún wéi yǒu dù juān shēng.
綏安孝廉諸邦協,值耿逆之變,率家人避兵石窠寨。賊兵過索犒,不與;怒焚其寨,全家灰沒。族人國樞哭以詩云:「三年抗節萬山行,密箐深林母子並。誰遣多生逢浩劫?直教一死重移名。闔門眥決朝探磧,枯骨灰飛夜請兵。青草年年寒食路,招魂惟有杜鵑聲。」
liù shí
六十
mǐn rén cuī zhòng shí sān suì, yǒu yù yǔ yī jué yún: yè xiāng luàn dǎ lěng fēi fēi, yú mèng xún qiū yàn yǐng xī. yān yǔ mǎn xī xíng bù liǎo, dù tóu fú sǎn yī sēng guī. yǎ yǒu huà yì.
閩人崔眾十三歲,有《遇雨》一絕云:「葉香亂打冷霏霏,輿夢尋秋雁影稀。煙雨滿溪行不了,渡頭扶傘一僧歸。」雅有畫意。
liù shí yī
六十一
jǐn pǔ xiān shēng yuē: féng dùn yín yòu xī kūn ér chù xī jiāng, gù yǐ! fū xī kūn yán yú wǎn táng, xī jiāng shèng yú nán sòng jīn jiāng jìn jìn wèi zhī bù wèi qí liáng, jìn qí liáng zhī bù wèi kāi yuán dà lì, cǐ bì bù dé zhī shù. fēng huì liú chuán, rén shēng yīn zhī, hé sān qiān nián zhī rén, wèi yī zhāo zhī shī, yǒu shì lǐ hū? èr féng kě wèi néng chí shī zhī zhèng, wèi kě wèi suì jǐn qí biàn zhě yě.
堇浦先生曰:「馮鈍吟右西崑而黜西江,固矣!夫西崑沿於晚唐,西江盛於南宋;今將禁晉、魏之不為齊、梁·,禁齊、梁之不為開元、大曆,此必不得之數。風會流傳,人聲因之,合三千年之人,為一朝之詩,有是理乎?二馮可謂能持詩之正,未可謂遂盡其變者也。」
liù shí èr
六十二
wú xiāng duō cái nǚ. hé dū wú gōng shù píng, yǒu nǚ míng sháo huá liú bié huái yīn guān shǔ yún: sān zài yī yī yù jìng qián, jiù shū zhuāng chù zuì xiāng lián. bù zhī jīn hòu hóng chuāng lǐ, yòu shì hé rén diǎn cuì tián? gǔ jìng yún: yuè shì xìng wáng yí yǒu yǎn, biàn rén hǎo chǒu zǒng wú shēng.
吾鄉多才女。河督吳公樹屏,有女名苕華;《留別淮陰官署》云:「三載依依玉鏡前,舊梳妝處最相憐。不知今後紅窗里,又是何人點翠鈿?」《古鏡》云:「閱世興亡疑有眼,辨人好醜總無聲。」
liù shí sān
六十三
shān yīn gǔ wú hǒu shān, yīn cǎi shí zhě lǚ záo bù xiū, suì chéng yī xiǎo hú. yuǎn wàng shān rú liè chéng shān dǐng zhǒng hé mài zhōng kāi yī dòng, yáo chuán ér rù, bié yǒu tiān dì. dà yú zhǎng yī èr zhàng zhě, fēn rán yóu yǒng. shào wú yàng sòng mǒu chuán jìn yǒu yú tīng wǔ zì, yǐ wèi tiē qiè. yú yuē: fāng gōng bǎo pō yuè zhōu, yì yǒu jù yún: mò shǐ huǒ jīng gū yàn sù, qiě yín shī yǔ dà yú tīng.,
山陰古無吼山,因採石者屢鑿不休,遂成一小湖。遠望山如列城;山頂種禾麥;中開一洞,搖船而入,別有天地。大魚長一二丈者,紛然游泳。邵無恙誦某「船進有魚聽」五字,以為貼切。余曰:「方宮保泊岳州,亦有句云:『莫使火驚孤雁宿,且吟詩與大魚聽。,」
liù shí sì
六十四
luó liǎng fēng sòng rén kǒng miào shī yún, yáng hǔ kě néng tóng miàn mù, zǔ lóng kōng zì dào yī shang. gù lì fāng fǎ cáng sì yún: fú yī rén liǔ bì, fù wǎ fú sāng qīng. yǐ lóng duì hǔ, yǐ rén duì fú, jiē gōng duì yě. kǒng miào zhe bǐ yóu nán.
羅兩峰誦人《孔廟》詩云,「陽虎可能同面目,祖龍空自倒衣裳。」顧立方《法藏寺》云:「拂衣人柳碧,覆瓦佛桑青。」以「龍」對「虎」,以「人」對「佛」,皆工對也。孔廟着筆尤難。
liù shí wǔ
六十五
mǎn zhōu yǒng gōng míng fú, zì yòng wǔ, shǒu hú zhōu. zuò wú xìng zhú zhī yún: xiāng xuě xī yān chù chù zāi, zhōng cháo jié shè shǎng méi lái. ér jiā mén hù qiāo bù dé, liú dài yuè míng rén jìng kāi. liàn qún rú xuě huàn zhōng dān, èr yuè fēng duō cǎo sè hán. piàn yǔ guò chuāng hóng rì xiàn, jiā jiā lóu shàng shài yī gān. gōng lǐ xián ài shì, méng jiàn fǎng háng zhōu, yú gōng shì rú má shí, kǔ liú yàn yǐn. qiǎn rén yǐ shǒu bǎn dào dà fǔ chù, qǐ jiǎ tán shī.
滿洲永公名福,字用五,守湖州。作《吳興竹枝》云:「香雪西崦處處栽,終朝結社賞梅來。兒家門戶敲不得,留待月明人靜開。」「練裙如雪浣中單,二月風多草色寒。片雨過窗紅日現,家家樓上曬衣竿。」公禮賢愛士,蒙見訪杭州,於公事如麻時,苦留宴飲。遣人以手板到大府處,乞假談詩。
liù shí liù
六十六
màn zhāi yǔ lù yuē: shī yòng yì yào jīng shēn, xià yǔ yào píng dàn. yú ài qí yán, měi zuò yī shī, wǎng wǎng gǎi zhì sān wǔ rì, huò guò shí ér yòu gǎi. hé yě? qiú qí jīng shēn, shì yī bàn gōng fū qiú qí píng dàn, yòu shì yī bàn gōng fū. fēi jīng shēn bù néng chāo chāo dú xiān, fēi píng dàn bù néng rén rén lǐng jiě. zhū zǐ yuē: méi shèng yú shī, bú shì píng dàn, nǎi shì kū gǎo. hé yě? qiàn jīng shēn gù yě. guō gōng fǔ yuē: huáng shān gǔ shī, fèi xǔ duō qì lì, wèi shì shèn dǐ? hé yě? qiàn píng dàn gù yě. yǒu wāng xiào lián yǐ shī tóu yú. yú bù jiě qí jiā. wāng yuē: mǒu shī xū chuán wǔ bǎi nián hòu, fāng yǒu rén zhī. yú xiào yuē: rén rén bù jiě, wǔ rì nán chuán hé yóu chuán dào wǔ bǎi nián yé?
《漫齋語錄》曰:「詩用意要精深,下語要平淡。」余愛其言,每作一詩,往往改至三五日,或過時而又改。何也?求其精深,是一半工夫;求其平淡,又是一半工夫。非精深不能超超獨先,非平淡不能人人領解。朱子曰:「梅聖俞詩,不是平淡,乃是枯槁。」何也?欠精深故也。郭功甫曰:「黃山谷詩,費許多氣力,為是甚底?」何也?欠平淡故也。有汪孝廉以詩投余。余不解其佳。汪曰:「某詩須傳五百年後,方有人知。」余笑曰:「人人不解,五日難傳;何由傳到五百年耶?」
liù shí qī
六十七
wú xiāng shěn fāng zhōu yòng jì, shī zōng lǎo dù. cháng lái jīn líng, yǔ yáo yǔ tíng yuán gǔ xiāng zhū rén chàng hè. yú zǎi jiāng níng shí, xiān shēng yǐ lǎo, bù fù lái yǐ. háng rén yǒu móu zǐ qí shī zhě, tuō yú fǎng zhī guī yú shàng shū. shàng shū yún: wén qí quán gǎo cáng zhāng shǎo yì jiā. shǎo yì yǐ wáng, jìng nán sōu qì. yǔ tíng zhī zǐ jì qí liú bié yún: qīng zūn duàn sòng liú guāng yì, bái shè zhòng xún jiù yǔ nán. zì cǐ yǒng jué.
吾鄉沈方舟用濟,詩宗老杜。常來金陵,與姚雨亭、袁古香諸人唱和。余宰江寧時,先生已老,不復來矣。杭人有謀梓其詩者,托余訪之歸愚尚書。尚書云:「聞其全稿藏張少弋家。」少弋已亡,竟難搜葺。雨亭之子記其《留別》云:「青尊斷送流光易,白社重尋舊雨難。」自此永訣。
liù shí bā
六十八
qīng tián cái nǚ kē jǐn jī, yǒu xuān wén fū rén zhī fēng jiàng wéi wèn zì zhě shù shí rén. tóng xiāng hán tài shǒu xī zuò yóu jí jiàn zhī. sòng qí sòng fū yīng shì yún: jiàn xiá shū náng zì jiǎn xiáng, dōng qiú xià gě fù xíng zhuāng. xī fēng hū sòng lái cháo bié, míng yuè xiū chén cǐ yè guāng. jiàn shuō shì wén róng yì zuò, xū zhī kè gǎn zuì nán fáng. mò kuā sī mǎ tí qiáo zhù, fù guì hé rú shǒu gù xiāng? diào láng yún: wǔ yè tī yín dēng, lán fáng sī shì jí. xūn yóu láng bù zhī, gù gù wēi nóng lì. yòu yún: hé xiàn fán jūn shēn shí zhǐ, shí chāi wèi wǒ qū rú gōng. zì tí xiǎo xiàng yún: fén xiāng hé shòu tán láng bài, yī fú pán tuó shuǐ yuè shēn.
青田才女柯錦機,有宣文夫人之風;絳幃問字者數十人。同鄉韓太守錫胙猶及見之。誦其《送夫應試》云:「劍匣書囊自檢詳,冬裘夏葛賦行裝。西風忽送來朝別,明月休沉此夜光。見說試文容易作,須知客感最難防。莫夸司馬題橋柱,富貴何如守故鄉?」《調郎》云:「午夜剔銀燈,蘭房私事急。薰蕕郎不知,故故偎儂立。」又云:「合線煩君申食指,拾釵為我屈儒躬。」《自題小像》云:「焚香合受檀郎拜,一幅盤陀水月身。」
liù shí jiǔ
六十九
wāng dà shēn dào yú shī shì yáng chéng zhāi. fàn shòu shēng dà bù fú, lái gào yú. yú jīng yuē: chéng zhāi yī dài zuò shǒu, tán hé róng yì! hòu rén xián tài diāo kè, wǎng wǎng qīng zhī. bù zhī qí tiān cái qīng miào, jué lèi tài bái xiá yú bù yǎn, zhèng shì cǐ gōng zhēn chù. zhì qí wén zhāng qì jié, běn chuán jù cún shǐ wǒ nǐ zhī, fāng qiě yǒu kuì.
汪大紳道余詩似楊誠齋。范瘦生大不服,來告余。余驚曰:「誠齋一代作手,談何容易!後人嫌太雕刻,往往輕之。不知其天才清妙,絕類太白;瑕瑜不掩,正是此公真處。至其文章氣節,本傳具存;使我擬之,方且有愧。」
qī shí
七十
wáng biàn zhōu tuī zūn lǐ yú lín, ér biàn zhōu zhī cái, shí bèi yú lǐ. yǔ ài qí duǎn gē shù jù yún: bù bì míng shān cáng, bù bì qiān jīn xuán. guī qù lái, yī hú měi jiǔ chōu yī biān, dú bà yī zhěn chuáng tóu mián. tiān gōng wèi huàn zhài wèi mǎn, zì yín zì xiě zhōng cán nián. qì guān yún: rén shēng qiú guān bù kě dé, wǒ jīn dé guān hé qì zhī? liù yuè xiù rú huáng jīn chuí, xíng rén pāi shǒu hǎo wēi yí. yǔ jūn shuō kǔ jūn bù xìn, qǐng jūn zì yī dāng zì zhī. běn chuán chēng xiān shēng lùn shī, hē chì sòng rén wǎn nián lín zhōng, yóu shǒu wò sū zi zhān jí. cǐ èr shī, guǒ shì zi zhān.
王弁州推尊李於鱗,而弁州之才,實倍於李。予愛其《短歌》數句云:「不必名山藏,不必千金懸。歸去來,一壺美酒抽一編,讀罷一枕床頭眠。天公未喚債未滿,自吟自寫終殘年。」《棄官》云:「人生求官不可得,我今得官何棄之?六月繡襦黃金垂.,行人拍手好威儀。與君說苦君不信,請君自衣當自知。」本傳稱先生論詩,呵斥宋人;晚年臨終,猶手握《蘇子瞻集》。此二詩,果似子瞻。
qī shí yī
七十一
yán cāng làng jiè chán yù shī, suǒ wèi líng yáng guà jiǎo, xiāng xiàng dù hé, yǒu shén yùn kě wèi, wú jī xiàng kě xún. cǐ shuō shèn shì. rán bù guò shī zhōng yī gé ěr. ruǎn tíng fèng wèi zhì lùn, féng dùn yín xiào wèi miù tán: jiē fēi zhī shī zhě. shī bù bì shǒu shǒu rú shì, yì bù kě bù zhī cǐ zhǒng jìng jiè. rú zuò jìn tǐ duǎn zhāng, bú shì bàn tūn bàn tǔ chāo chāo xuán zhù, duàn bù néng dé xián wài zhī yīn gān yú zhī wèi: cāng làng zhī yán, rú hé kě dǐ? ruò zuò qī gǔ zhǎng piān wǔ yán bǎi yùn, jí yǐ chán yù, zì dāng tiān mó xiàn wǔ, huā yǔ mí kōng, suī zào bā wàn sì qiān bǎo tǎ, bù wèi duō yě yòu hé néng yī yáng yī xiàng, xiǎn dù hé guà jiǎo zhī xiǎo shén tōng zāi? zǒng zài xiāng tí xíng shì, néng
嚴滄浪借禪喻詩,所謂「羚羊掛角」,「香象渡河」,有神韻可味,「無跡象可尋」。此說甚是。然不過詩中一格耳。阮亭奉為至論,馮鈍吟笑為謬談:皆非知詩者。詩不必首首如是,亦不可不知此種境界。如作近體短章,不是半吞半吐、超超玄箸,斷不能得弦外之音、甘余之味:滄浪之言,如何可詆?若作七古長篇、五言百韻,即以禪喻,自當天魔獻舞,花雨彌空,雖造八萬四千寶塔,不為多也;又何能一「羊」一「象」,顯「渡河」、「掛角」之小神通哉?總在相題行事,能
fàng néng shōu, fāng chēng zuò shǒu.
放能收,方稱作手。
qī shí èr
七十二
yú yǎ bù xǐ kē lùn gǔ rén. ruǎn tíng mà dù fǔ wú chǐ, yǐ qí shàng míng huáng xī yuè fù biǎo yún: wéi yuè shòu bì xià yuán bì, kè shēng sī kōng. zhǐ yáng guó zhōng gù yě. bù zhī biǎo zòu tǐ cái, jūn xiāng bìng měi fēi yǒu xīn ē fù. kuàng guó zhōng luàn guó zhī jī, rì hòu shǐ zhāo. dāng chū xiāng shí, dù fǔ wēi chén, nán jù chì wèi jiān nìng. jí rú shàng gē shū hàn shī, yì jí tuī zūn ān néng nì liào qí jiāng lái yǒu tóng guān zhī bài zāi? hán chāng lí zèng zhèng shàng shū xù, zhèng quán yě yán zhēn qīng zhēng zuò wèi tiē, yǔ guō yīng yì yě: běn chuán jiē fēi zhèng rén, ér liǎng xián pō jiā tuī fèng. xíng wén tǐ zhì, bù dé bù rán. sòng rén zī lù fàng wēng wèi hán piān zhòu zuò jì, yǐ wèi dǎng jiān wèi shū zǐ zé xiè dié shān zuò què pìn shū, yǐ bó yí zì bǐ, shì yǐ yīn zhòu bǐ sòng: jiē shǔ chuī máo zhī lùn. kǒng zǐ yǔ shàng dài fū yán, gé gé rú yě. suǒ wèi shàng dài fū zhě, dú fēi jì huán zi shū sūn wǔ shū yī bèi rén hū?
余雅不喜苛論古人。阮亭罵杜甫無恥,以其上明皇《西嶽賦表》云:「惟岳授陛下元弼,克生司空。」指楊國忠故也。不知表奏體裁,君相併美;非有心阿附。況國忠亂國之跡,日後始昭。當初相時,杜甫微臣,難遽斥為奸佞。即如上哥舒翰詩,亦極推尊;安能逆料其將來有潼關之敗哉?韓昌黎《贈鄭尚書序》,鄭權也;顏真卿《爭坐位帖》,與郭英義也:本傳皆非正人,而兩賢頗加推奉。行文體制,不得不然。宋人訾陸放翁為韓偏胄作記,以為黨奸;魏叔子責謝疊山作《卻聘書》,以伯夷自比,是以殷紂比宋:皆屬吹毛之論。孔子「與上大夫言,閣閣如也」。所謂「上大夫」者,獨非季桓子、叔孫武叔一輩人乎?
qī shí sān
七十三
suí yuán xí jiān yǒng liù yuè jú, chǔ xiù cái rùn shū yún: qiū shì ǒu rán qīng chū chù, gāo rén yuán bù jiě yán liáng. yú tàn wèi dú jué. hé nán yuán yī lián yún: yǐn shì jìng yí hé zuò lǚ, dōng lí xián ài rì rú nián. suī chà xùn, ér xīn sī zì jiā. hé nán yuán wàng qíng shī yún: fēng dōu yǒu yì shōu cán shǔ, yún shàng duō qíng liàn tài yáng. mò guài rén jiān wú yì shì, yī qíng tiān qiě fèi shāng liáng. chūn guò suí yuán, jiàn yóu nǚ, yòu yún: sòng yǔ míng yuán zhù chūn sè, shuǐ biān lái wǎng lì rén duō.
隨園席間詠六月菊,儲秀才潤書云:「秋士偶然輕出處,高人原不解炎涼。」余嘆為獨絕。何南園一聯云:「隱士靜宜荷作侶,東籬閒愛日如年。」雖差遜,而心思自佳。何南園《望晴》詩云:「風都有意收殘暑,雲尚多情戀太陽。莫怪人間無易事,一晴天且費商量。」春過隨園,見游女,又云:「送與名園助春色,水邊來往麗人多。」
qī shí sì
七十四
běi shǐ chēng: yǔ zì zhí wèi suí yáng dì gǎi shī, xǔ qí dǐ ā. dì bì xuē gǎi zhì yú zài sān, qí qí chēng shàn ér hòu yǐ. yáng dì suī fēi lìng zhǔ, rú cǐ xū xīn, yì yún nán dé. dì gǎi zhāng nán yú zào piān, yì zì jiān yú dài jù, liú xié suǒ yán, shēn zhì gān kǔ yǐ.
《北史》稱:庾自直為隋煬帝改詩,許其詆呵。帝必削改至於再三,俟其稱善而後已。煬帝雖非令主,如此虛心,.亦云難得。第「改章難於造篇,易字艱於代句」,劉勰所言,深知甘苦矣。
qī shí wǔ
七十五
yú jǐ wèi tóng nián, duō chū rèn fēng jiāng nèi diào dǐng nài zhě, kě wèi shèng yǐ! jìn dōu hōng shì, wéi yú yǐ fèng mǔ gù, kōng shān dú cún. xiǎng qín láo wáng shì zhě, bì jìng hào xīn lì sǔn nián shòu yé? jī kāng yǒu yǔ mǎ bù chéng, shòu gāo qún jiù zhī yǔ, shì yì yǒu lǐ. sòng rén yín gǔ shù yún: sì biān qiáo mù jǐn ér sūn, céng jiàn wú gōng jǐ dù chūn? ruò shǐ dāng shí chéng dà shà, yě yīng suí lì zuò huī chén. guī cí yún: xiàn tā cūn luò wú yán nǚ, bù chǒng wú jīng guò yī shēng.
余己未同年,多出任封疆、內調鼎鼐者,可謂盛矣!近都薨逝,惟余以奉母故,空山獨存。想勤勞王事者,畢竟耗心力、損年壽耶?嵇康有「圉馬不乘,壽高群廄」之語,似亦有理。宋人吟《古樹》云:「四邊喬木盡兒孫,曾見吳宮幾度春?若使當時成大廈,也應隨例作灰塵。」《閨詞》云:「羨他村落無鹽女,不寵無驚過一生。」
qī shí liù
七十六
wén shěn táng chóu, yǐ huà míng qián cháo. chóu huà cóng wú tí yǒng. táng néng shī, qià wú jiā jù. shī huà jiān gōng zhě, wéi wén shěn èr gōng. ér bǐ qíng chāo tuō, zé shěn wèi dú jué. luò huā yún: měi rén tiān yuǎn wú jiā bié, zhú kè chūn shēn jǐn zú xíng. kǔ jiè ér tóng mò yáo shù, kōng jiào xíng lù yù kuī qiáng. yú tǐng zài lái fēi jiù jìng, jiǔ jiā zhòng fǎng shì kōng cūn. yǒng yǐng yún: suàn lái zhǐ yǒu guān fū chēng, lǎo qù yóu kān zuò bàn xíng. jīn shān yún: guò jiāng rú gé shì, rù sì bù zhī shān. yǒu ài rì gē qī shí zì shòu liǎng piān, qí jué, xī piān zhǎng nán lù.
文、沈、唐、仇,以畫名前朝。仇畫從無題詠。唐能詩,恰無佳句。詩畫兼工者,惟文、沈二公。而筆情超脫,則沈為獨絕。《落花》云:「美人天遠無家別,逐客春深盡族行。」「苦戒兒童莫搖樹,空教行路欲窺牆。…『漁艇再來非舊徑,酒家重訪是空村。」《詠影》云:「算來只有鰥夫稱,老去猶堪作伴行。」《金山》云:「過江如隔世,入寺不知山。」有《愛日歌》、《七十自壽》兩篇,奇絕,惜篇長難錄。
qī shí qī
七十七
yáng cì shǐ cháo guān, zì lì hú, yǔ yǔ zài zhǎng ān jiāo hǎo. yǐ yùn sì chuān huáng mù, gù zài jiàn yú bái mén, chuí sì shí nián yǐ. shān xíng yù yǔ yún: guǎng shà qiān wàn jiān, bù miǎn yán shǔ rè. gài tóu yī bǎ máo, yì bì fēng yǔ xuě. mǎ pǎo quán yún: shí yuè bīng shuāng jié, zhēn yáng kǎn nèi quán. rèn jiào wú dǐ dòng, bú dào yǒu yuán quán. suǒ yán jiē yǒu dào qì. lì hú zài zhōng zhōu zuò zǎi, xiāng shì fēn fáng, mèng dàn zhuāng nǚ zǐ qiān lián sī yǔ yuē: guì huā xiāng juǎn zi, qiān wàn liú yì. xǐng ér dà jīng. sōu luò juǎn, yǒu xìng huā shí jié guì huā xiāng yī juàn, gài xiè ēn kē biǎo lián qí nián yí qiū shì zài èr yuè gù yě. zhǔ sī shì qián dōng lù sī nóng, jiàn zhī dà xǐ, suì qǔ zhōng yān. chāi juǎn, nǎi hóu yuán biāo, shì hóu cháo zōng zhī sūn yě. yáng sǒng rán xiào yuē: rù mèng qiú qǐng zhě, dé fēi lǐ xiāng jūn hū? yī shí chuán lǐ xiāng jūn jiàn juǎn, yǐ wèi jiā huà.
楊刺史潮觀,字笠湖,與予在長安交好。以運四川皇木,故再見於白門,垂四十年矣。《山行遇雨》云:「廣廈千萬間,不免炎暑熱。蓋頭一把茅,亦避風雨雪。」《馬跑泉》云:「十月.冰霜潔,真陽坎內全。任教無底凍,不到有源泉。」所言皆有道氣。笠湖在中州作宰,鄉試分房,夢淡妝女子褰簾私語曰:「桂花香卷子,千萬留意。」醒而大驚。搜落卷,有「杏花時節桂花香」一卷,蓋謝恩科表聯;其年移秋試在二月故也。主司是錢東麓司農,見之大喜,遂取中焉。拆卷,乃侯元標,是侯朝宗之孫也。楊悚然笑曰:「入夢求請者,得非李香君乎?」一時傳李香君薦卷,以為佳話。
qī shí bā
七十八
yǐn wén duān gōng, yǔ chén wén gōng gōng tóng nián jiāo hǎo, gè rèn fēng jiāng sì shí yú nián, xiān hòu rù xiàng. qián lóng jǐ chǒu, yǐn gōng wò bìng, chén yǐ lǎo qǐ guī. yǐn zài zhěn xí jiān, lì jí zèng shī yún: wén gōng yǔ gào chū dōu mén, bái fà hái xiāng jǐn mǎn shēn. zǎo suì ní cháng fēn yǒng jù, sà nián yù jié gòng bān chūn. dào jiā lǜ jiǔ zhēn yīng mǎn, huí shǒu huáng liáng mèng qǐ zhēn? wǒ lǎo tuí táng nán chū jiàn, jiāng shī hé lèi sòng xíng rén. wèi shù rì, yǐn gōng hōng. chén zài tiān jīn, wén xìn yù huí zhōu zuò diào, jiā rén zhǐ zhī. wèi jǐ, zhōu zhì dé zhōu, yì hōng.
尹文端公,與陳文恭公同年交好,各任封疆四十餘年,先後入相。乾隆己丑,尹公臥病,陳以老乞歸。尹在枕席間,力疾贈詩云:「聞公予告出都門,白髮還鄉錦滿身。早歲《霓裳》分詠句,卅年玉節共班春。到家綠酒斟應滿,回首黃粱夢豈真?我老頹唐難出餞,將詩和淚送行人。」未數日,尹公薨。陳在天津,聞信欲回舟作吊,家人止之。未幾,舟至德州,亦薨。
qī shí jiǔ
七十九
huò yǒu jù yún huàn chuán chuán bù yīng, shuǐ yīng liǎng sān shēng. rén chēng wèi tiān lài. wú xiāng yǒu fàn yù zhě, bù shèn shí zì, ér qiáng xué cí qū, kū mǔ yún: jiào yī shēng, kū yī shēng, ér de shēng yīn niáng guàn tīng rú hé niáng bù yīng? yǔ suī lǐ, wén zhě dòng sè.
或有句雲;「喚船船不應,水應兩三聲。」人稱為天籟。吾鄉有販鬻者,不甚識字,而強學詞曲,哭母云:「叫一聲,哭一聲,兒的聲音娘慣聽;如何娘不應?」語雖俚,聞者動色。
bā shí
八十
shī rén ài guǎn xián shì, yuè méi yào jǐn zé yù jiā suǒ wèi chuī zhòu yī chí chūn shuǐ, gān qīng dǐ shì yě. chén fāng bó dé róng qī xī shī yún: xiào wèn niú láng yǔ zhī nǚ: shì shuí xiān guò què qiáo lái? yáng tiě yá liǔ huā shī yún: fēi rù huà lóu huā jǐ diǎn, bù zhī yáng liǔ zài shuí jiā.
詩人愛管閒事,越沒要緊則愈佳;所謂「吹皺一池春水,干卿底事」也。陳方伯德榮《七夕》詩云:「笑問牛郎與織女:是誰先過鵲橋來?」楊鐵崖《柳花》詩云:「飛入畫樓花幾點,不知楊柳在誰家。」
bā shí yī
八十一
yú shān wáng cì yuè qī xí shì néng shī. duān yáng rì jì cì yuè shī yuē: chāng pú zhēn yù bēi, dú fàn yǐ sān nián. wáng hé, yāo wáng. cì yuè kū yún: é méi yuè yì chén tiān jì, niǎo zhǎo xiān nán zhù shì jiān. jiù yǔ měi lái xiān zhì zhuàn, cán dēng yù pào shàng lùn shī. jǐ xī bìn gōng yí tà bàn, hái rú tóng bìng duì chuáng mián.
虞山王次岳妻席氏能詩。《端陽日寄次岳》詩曰:「菖蒲斟玉卑,獨泛已三年。」亡何,夭亡。次岳哭云:「蛾眉月易沉天際,鳥爪仙難住世間。」「舊雨每來先治饌,殘燈欲炮尚論詩。」「幾夕殯宮移榻伴,還如同病對床眠。」
bā shí èr
八十二
rén yǒu xiè hòu xiāng féng, mù qí fēng mào, yǔ tōng yī yǔ, bù liào qí néng shī zhě yǐ ér yǐ shī jiàn tóu, zé xiāng de yì shén. bǐng chén dōng, yú yóu tǔ dì miào jiàn měi shào nián, yī ér yǔ yán, fāng zhī shì lǐ yù zhōu xiān shēng dì sān zi, míng guāng yùn, zì fù tiān. wèn yú xìng míng, xīn rán wò shǒu. cì rì jiàn zèng yún: yàn dì féng xiān kè, xīn jiāo shèng gù zhī. gāo cái piān bù ǒu, dà yù hé jiào chí. shū jiàn huái chóu lǚ, fēng shuāng gǎn suì shí. cán yǔ chū xué bù, hé yǐ wèi xiāng sī? shí yǔ cái ruò guàn, guǎng xī jīn fǔ jūn shū zhōng shǒu jí qí nián fù tiān yuè dǐ bào, xiān zhī yú gù yě. bǐng xū èr yuè, yú yóu hán shān yī shào nián shén xián yǎ, wèn zhī, xìng guō, míng chún, zì yuán huì, wú xià xiù cái, sù dú yǔ wén zhě. cì rì, yǔ shā dòu chū tóng lái shòu yè. fāng yǔ yǔ shí, yì guān shǒu zhōng suǒ chí shàn lín bié, bǐ cǐ wàng guī yuán wù. cì rì, shī diào zhī yún: qǔ lái wán shàn zhì huái zhōng, wàng què guī hái bǐ cǐ tóng. yáo xiàng huā qián yīng yī xiào, shǎo nán fēng biàn lǎo rén fēng. xiù cái jiàn zèng wǔ gǔ yī piān, yáng yáng qiān yán, zhōng yǒu yún: qín shū dé yú xián, pàn huā zuò yù shǐ. fēi xù ní bù zhān, tài qīng yún bù zǐ. duō qíng nǎi fó xīn, fàn ài zhēn jūn zǐ. chán yǒu huān xǐ fǎ, shèng wú zī lín lǐ. suǒ yǐ měi dào chù, fēng huā chán zhàng lǚ. yǐ yǒu sān yuè, yǐn wén duān gōng hù jià zhuì mǎ, yú wǎng wèn jí. zài jūn mén wài, yù měi shào nián, méi mù rú huà wèi gǎn wèn qí xìng míng, chàng chàng hái jiā. é ér hù wài mǎ sī, zé shào nián zhì yǐ. yuē: xiān shēng bù shí dōng xìng ā hū? ā nǎi zǒng zhèn qī gōng ér. yòu shí, xiān shēng dào guǎn, céng méng zèng shī. xìng ā hé yùn yún: méng zèng zhū jī jǐ xíng zì, yě kāi zhì huì yī fēn huā. xiān shēng wàng zhī hū? yú jīng xǐ, wèn qí nián. yuē: shí bā yǐ, yǐ jǔ jīng zhào.
人有邂逅相逢,慕其風貌,與通一語,不料其能詩者;已而以詩見投,則相得益甚。丙辰冬,余游土地廟;見美少年,揖而與言,方知是李玉洲先生第三子,名光運,字傅天。問余姓名,欣然握手。次日見贈云:「燕地逢仙客,新交勝故知。高才偏不偶,大遇合教遲。書劍懷儔侶,風霜感歲時。慚予初學步,何以慰相思?」時予才弱冠,廣西金撫軍疏中首及其年;傅天閱邸報,先知余故也。丙戌二月,余游寒山;一少年甚閒雅,問之,姓郭,名淳,字元會,吳下秀才,素讀予文者。次日,與沙斗初同來受業。方與語時,易觀手中所持扇;臨別,彼此忘歸原物。次日,詩調之云:「取來紈扇置懷中,忘卻歸還彼此同。搖向花前應一笑,少男風變老人風。」秀才見贈五古一篇,洋洋千言,中有云:「琴書得餘閒,判花作御史。飛絮泥不沾,太清雲不滓。多情乃佛心,泛愛真君子。禪有歡喜法,聖無緇磷理。所以每到處,風花纏杖履。」乙酉三月,尹文端公扈駕墜馬,余往問疾。在軍門外,遇美少年,眉目如畫;未敢問其姓名,悵悵還家。俄而戶外馬嘶,則少年至矣。曰:「先生不識東興阿乎?阿乃總鎮七公兒。幼時,先生到館,曾蒙贈詩。興阿和韻云:『蒙贈珠璣幾行字,也開智慧一分花。』先生忘之乎?」余驚喜,問其年。曰:「十八矣,已舉京兆。」
bā shí sān
八十三
sōng jiāng gù xiǎo yá xiān shēng, huì chéng tiān, kāng xī dīng yǒu jǔ rén. shì zōng bù lù mǒu dà chén jiā, dé qí kū shèng zǔ shī, yǒu yǐ zēng yú shùn xún fāng suì, jìng shǎo táng yáo zài wèi nián zhī jù. suì qīn cì biān xiū, shàng shū fáng xíng zǒu. qián lóng èr nián, yǐ lǎo qǐ guī, shàng jiā shì jiǎng xián, nián bā shí èr ér zú. yì shī rén yì shù yě.
松江顧小崖先生,諱成天,康熙丁酉舉人。世宗簿錄某大臣家,得其哭聖祖詩,有「已增虞舜巡方歲,竟少唐堯在位年」之句。遂欽賜編修,上書房行走。乾隆二年,以老乞歸,上加侍講銜,年八十二而卒。亦詩人異數也。
bā shí sì
八十四
qián lóng jiān yǐ lǎo shòu ēn dé guān zhě, dāng tú yǒu èr rén yān: xú wèi shān míng wén jìng, cáo luò chéng míng lín shū. xú tóng yú bǐng chén zhào shì, ér cáo nǎi bǐng chén tóng méng yǒu yě. xú nián jiǔ shí yú, shòu hàn lín yuàn jiǎn tǎo. jiǎ xū qiū, jì suǒ zhù zhú shū jì nián shī yī cè lái. hú jū yún: tiān jiāng yōu zhì chǎng hú bīn, gòng wǒ pán huán jǐ shí chūn. shǒu yè yuàn wèi qīng bái lì, zhe shū xiū bàng cǎo xuán rén. qī yuán pín guàn wú jiāo zhé, zi wèi jiāo chéng kěn fù xīn. nà de xiàng píng hūn jià bì, sān jiāng yān yǔ rèn chuí lún? bái jū jǐ xiàng xì jiān guò, rěn rǎn nián huá zhǎng bì luó. xián jí yǒu shí píng běi yuàn, chóu lái wú mèng jì nán kē. wén biāo sī mǎ zūn yuán shòu, tiē jiǎn lái qín shǔ yǒng hé. hú shàng yóu xíng hú shàng lì, tuí táng lǎo dà jìng rú hé? yòu: yún shēng jiàn jué tóng xián rùn, cháo shàng xú kàn diào tǐng xié. jiǔ yuán zhāi rì chén sān yǎ, chá wèi mián shí shì yī qiāng. jiē diǎn yǎ kě sòng. cáo guān zhì shì dú xué shì, shǎo shí yǔ lǔ zhī yù liàng chái duó shuò wǔ jiàn, quán qí tì tǎng. hòu xíng zǒu shàng shū fáng, yǔ gào guī. wù yín nián, rù shān huà jiù. yǒu liú yǐng zá jì yī biān, jí shēng píng xíng shù yě. céng rù huáng shān, yù lǎo rù chuán dào, nián jiǔ shí yú, xíng zǒu rú fēi. shī yì qīng jiǎo. jīn shān yún: rì yuè bù lí shuǐ, dí lú nán biàn shuāng. yǐn zhāo tíng yún: quán xì dàn wén xiǎng, shān xiāng bù jiàn huā. tí tài shān yún: rì guān tiān mén shàng jǐ huí, céng yún xuě hǎi dàng xiōng kāi. nián lái lǎn dú rén jiān zì, céng tàn jīn ní yù jiǎn lái. jì fán jī yún: tiān wài yún hán mù yǔ duō, yīn shū hé chù jì yān bō? tā xiāng dòng jué chóu qiān zhǒng, xiǎo xiǎo shuāng yú zài jǐ hé? gǔ yú zèng yǐ shī yún: huáng shān zǎo yǒu shén xiān yù, bái shǒu cái méng shèng zhǔ zhī. yú tí qí liú yǐng cè zi yún: rén tiān zōng jī liǎng màn màn, yù huà fēi xiān yǐng zuì nán. zhǐ yǒu shàng qīng cáo xué shì, zì jiā liú yǐng zì jiā kàn. wǒ yì rén jiān yǒu bàn shēng, sān shān wǔ yuè děng xián xíng. xuě zhōng zhǎo jī fēn míng zài, kě xī fēi hóng jì bù qīng. rén jiān xiān shēng nà jiāo zhī dào, cóng zi xià hū? cóng zi zhāng hū? xiān shēng yuē: jiē cóng. wèn hé yǐ jiē cóng? yuē: cháo tíng zhī shàng, cóng zi xià xiāng dǎng zhī jiān, cóng zi zhāng.
乾隆間以老受恩得官者,當塗有二人焉:徐位山名文靖,曹洛裎名麟書。徐同餘丙辰召試,而曹乃丙辰同盟友也。徐年九十餘,授翰林院檢討。甲戌秋,寄所注《竹書紀年》、詩一冊來。《湖居》云:「天將幽致敞湖濱,共我盤桓幾十春。守業願為清白吏,著書羞傍草玄人。妻緣貧慣無交謫,子未驕成肯負薪。那得向平婚嫁畢,三江煙雨任垂綸?」「白駒幾向隙間過,荏苒年華長薜蘿。閒極有時評北苑,愁來無夢寄南柯。文標司馬尊元狩,帖檢來禽署永和。湖上遊行湖上立,頹唐老大竟如何?」又:「雲生漸覺桐弦潤,潮上徐看釣艇斜。」「酒緣齋日陳三雅,茶為眠時試一槍。」皆典雅可誦。曹官至侍讀學士,少時與魯之裕亮儕奪槊舞劍,權奇倜儻。後行走上書房,予告歸。戊寅年,入山話舊。有《留影雜記》一編,即生平行述也。曾入黃山,遇老入傳道,年九十餘,行走如飛。詩亦清矯。《金山》云:「日月不離水,荻蘆難辨霜。」《飲昭亭》云:「泉細但聞響,山香不見花。」《題泰山》云:「日觀天門上幾回,層雲雪海盪胸開。年來懶讀人間字,曾探金泥玉簡來。」《寄樊姬》云:「天外雲寒暮雨多,音書何處寄煙波?他鄉動覺愁千種,小小雙魚載幾何?」古漁贈以詩云:「黃山早有神仙遇,白首才蒙聖主知。」余題其《留影》冊子云:「人天蹤跡兩漫漫,欲畫飛仙影最難。只有上清曹學士,自家留影自家看。」「我亦人間有半生,三山五嶽等閒行。雪中爪跡分明在,可惜飛鴻記不清。」人間先生;「納交之道,從子夏乎?從子張乎?」先生曰:「皆從。」問;「何以皆從?」曰:「朝廷之上,從子夏;鄉黨之間,從子張。」
bā shí wǔ
八十五
jǐ wèi, yú zài sūn wén dìng gōng shǔ zhōng, jiàn liàng chái xiān shēng. qí shí guān chá qīng hé nián qī shí yú, yín rán chuí fù, kǒu ruò xuán hé, xiàng zhì fǔ shù shuǐ lì, wěi wěi wàn yán, wú yī sè yǔ xián zì. shǐ píng hòu shì shǐ lù zhī, jí kě zuò zòu shū dú yě. chū cóng hé nán xiàn lìng qǐ jiā, wǔ zǒng dū tián wén jìng, měi bèi hé yī cì, shì zōng zhào jiàn, bì shēng yī guān. zhēn qí shì yě. zuò lìng bù yòng pái piào, shū piàn zhǐ zhào lì mín. zuò fǔ dào bù yòng wén xí, shū chǐ dú yù xià shǔ. yǒu lìng bì xíng, wú qíng bù zhú. dēng huáng hè lóu yún: míng shèng jī suí tuí làng juǎn, gū wēi shēn tuō huà lán píng. hǎo bǎ jiāng bō chéng dì lǐ, biàn jiào gōu jí yǐn tiān jiāng. qí bào fù kě xiǎng.
己未,余在孫文定公署中,見亮儕先生。其時觀察清河;年七十餘,銀髯垂腹,口若懸河,向制府述水利,娓娓萬言,無一澀語閒字。使屏後侍史錄之,即可作奏疏讀也。初從河南縣令起家,忤總督田文鏡,每被劾一次,世宗召見,必升一官。真奇士也。作令不用牌票,書片紙召吏民。作府道不用文檄,書尺牘諭下屬。有令必行,無情不燭。《登黃鶴樓》云:「名勝跡隨頹浪卷,孤危身托畫欄憑。好把江波成地醴,遍教溝瘠飲天漿。」其抱負可想。
bā shí liù
八十六
shī yǒu jí píng qiǎn, ér yì wèi shēn zhǎng zhě. tóng chéng zhāng zhēng shì ruò jū wǔ yuè jiǔ rì zhōu zhōng ǒu chéng yún: shuǐ chuāng qíng yǎn rì guāng gāo, hé shàng fēng hán zhèng zhǎng cháo. hū hū mèng huí yì jiā shì, nǚ ér shēng rì shì jīn zhāo. cǐ shī zhēn shì tiān lài. rán bǎ nǚ zì huàn yī nán zì, biàn bù chéng shī. cǐ zhōng xiāo xī, kǒu bù néng yán.
詩有極平淺,而意味深長者。桐城張徵士若駒《五月九日舟中偶成》云:「水窗晴掩日光高,河上風寒正長潮。忽忽夢回憶家事,女兒生日是今朝。」此詩真是天籟。然把「女」字換一「男」字,便不成詩。此中消息,口不能言。
bā shí qī
八十七
xǔ tài jiān zhě, míng kūn, háng zhōu rén, zài jīng shī pō yǒu qì yàn, ér xìng ài wén shì. cháng guò háng tài shǐ jǐn pǔ jiā, cǎi yě xiàn yī shù qù, bào yǐ rén cān yī jīn. yù jiāo zhèng tài shǐ hǔ wén, zhèng bù yǔ tōng. rén yí zhèng gù gū qiào zhě. rán qí yǒng hóng dòu shī, pō yǒu sòng guǎng píng fù méi huā zhī yì. cí yún: jì qǔ líng yún bié hòu shēn, yù hú qīng lèi xuè hén xīn. shāng xīn lüè shì rán yú fǔ, rào zhái hé yuán huàn zuò rén? yī diǎn hóng yí liú yù bì, shí fēn yuán yù shàng yīng chún. zhǐ xián bù jí liú fáng zi, kōng jié tuán yuán wèi liǎo yīn. liáng yáo fēng shǎo zǎi hé yún cǎi lǜ hé céng shèng cǎi lán? xīng hóng duān hé zhāi jiāng nán. qiě kàn chén shuǐ xīng xīng huó, dé shì líng xī diǎn diǎn hán. qiū hàn kě fán qiáo gèng jià, cháo yún yīng yǒu mèng tóng gān. shí liú xiāo xī fēn míng shì, zhū niǎo chuāng qián zǐ xì tàn. àn hóng dòu shēng yú guǎng dōng. qián lóng bǐng xū, zhèng dū xué qí dì, liáng wèi liáng dào, gù bǐ cǐ fēn yǒng cǐ tí.
許太監者,名坤,杭州人,在京師頗有氣焰,而性愛文士。嘗過杭太史堇浦家,采野莧一束去,報以人參一斤。欲交鄭太史虎文,鄭不與通。人疑鄭故孤峭者。然其詠《紅豆》詩,頗有宋廣平賦梅花之意。詞云:「記取靈芸別後身,玉壺清淚血痕新。傷心略似燃於釜,繞宅何緣幻作人?一點紅宜留玉臂,十分圓欲上櫻唇。只嫌不及榴房子,空結團圓未了因。」梁瑤峰少宰和雲;「采綠何曾勝采藍?猩紅端合摘江南。且看沉水星星活,得似靈犀點點含。秋漢可煩橋更駕,朝雲應有夢同甘。石榴消息分明是,朱鳥窗前仔細探。」按紅豆生於廣東。乾隆丙戌,鄭督學其地,梁為糧道,故彼此分詠此題。
bā shí bā
八十八
wù xū qiū, yú xiǎo zhù chāng mén. shī rén zhāng kūn nán měi wǎn bì zhì, nián qī shí sān yǐ. sòng qí dēng líng yán yún: zhèn yī tóng shàng luò hóng tíng, gǔ tǎ yún shēn rù yǎo míng. xiāng jìng cǎo huāng qiū lòu bái, shān cūn yǔ guò mù yān qīng. tiān kōng yī yàn lái xū kǒu, mù luò zhū fēng jiàn dòng tíng. mò xiàng xī fēng gèng huái gǔ, líng gē qīng jué qǐ yáo tīng. yǔ tàn yuē: cǐ zhōng táng jiā jìng yě. kūn nán xǐ, cì rì chéng shī sān cè, shǔ yú lún tì guān zhī. qí jiā jù rú: cháo hén shā àn luò, lù qì zhǔ lán wén. sōng jiān xì lù tōng sēng sì, huā lǐ wēi fēng yáng jiǔ qí. jiē miào. kūn nán bié qù, hòu qián jǐng kāi lái, yòu sòng qí hǔ qiū shī yún: mí wú yì jiě lián qīng guó, duō bàng zhēn niáng mù shàng shēng. chūn qù yún: yuè shàng lián gōu fēng tài jí, luò huā rú yǔ bù wén shēng.
戊戌秋,余小住閶門。詩人張昆南每晚必至,年七十三矣。誦其《登靈岩》云:「振衣同上落虹亭,古塔雲深入杳冥。香徑草荒秋露白,山村雨過暮煙青。天空一雁來胥口,木落諸峰見洞庭。莫向西風更懷古,菱歌清絕起遙汀。」予嘆曰:「此中唐佳境也。」昆南喜,次日呈詩三冊,屬余輪替觀之。其佳句如:「潮痕沙岸落,露氣渚蘭聞。」「松間細路通僧寺,花里微風揚酒旗。」皆妙。昆南別去,後錢景開來,又誦其《虎丘》詩云:「蘼蕪亦解憐傾國,多傍貞娘墓上生。」《春去》云:「月上簾鈎風太急,落花如雨不聞聲。」
bā shí jiǔ
八十九
cháng shú xiào lián shào jūn péi dé, měi qiū shì, bì yǐ shī jiàn tóu. jì qí guān dēng yún hóng luó bì qǐ jiān liú lí, yuǎn jìn lóng luán yī wàng qí. lóu xià huā tián lóu shàng qū, liú rén piān zài huà qiáo xī. lù shàng yún: zuó rì qíng hé jīn rì yǔ, xiāo xiāo péng dǐ zuò chūn hán. fēn míng jí shì lái shí lù, dùn jué yān bō bié yàng kàn.
常熟孝廉邵君培德,每秋試,必以詩見投。記其《觀燈》雲;「紅羅碧綺間琉璃,遠近龍鸞一望齊。樓下花鈿樓上曲,留人偏在畫橋西。」《路上》云:「昨日晴和今日雨,蕭蕭篷底作春寒。分明即是來時路,頓覺煙波別樣看。」
jiǔ shí
九十
yóu xiān shī dà bàn chū yú jì tuō. fāng nán táng jū shì yún: dào dǐ liú ān wèi jué chén, zuó xiāo xiāng yǔ gòng cháo zhēn. màn jiāng fù guì kuā tóng liè, shǒu bǎn héng yāo dào guǎ rén. cǐ cì bào guì ér zuò tài zhě yě. lù lù táng tài shǐ yún: xún zhēn tái shàng zǐ yún gāo, ā mǔ xiāo fēn jiàng jié máo. chén shuò dú shū pò wàn juǎn, bù gān hē chì xiǎo ér cáo. cǐ cì wàng yōng rén ào shì zhě yě. fāng jìn wén guān chá yún yī hén qīng lǜ huà chūn shān, bīng jiǎn shuāng móu yù liàn yán. bù jiě dà luó tiān shàng shì, lán xiāng hé guò zhé rén jiān? cǐ xī cí chén wài yòng zhī shī yě.
遊仙詩大半出於寄託。方南塘居士云:「到底劉安未絕塵,昨宵相與共朝真。漫將富貴夸同列,手板橫腰道寡人。」此刺暴貴兒作態者也。陸陸堂太史云:「尋真台上紫雲高,阿母宵分降節旄。臣朔讀書破萬卷,不甘呵叱小兒曹。」此刺妄庸人傲士者也。方近雯觀察雲;「一痕輕綠畫春山,冰剪雙眸玉煉顏。不解大羅天上事,蘭香何過謫人間?」此惜詞臣外用之詩也。
jiǔ shí yī
九十一
tóng chéng yáo kāng bó yǒu guī yuàn yún: fēn míng zhuàn dé liǎng méi kāi, shǒu zhé huáng huā shàng jìng tái. shì nǚ wú duān máng bào dào: lín jiā zuó yè yuǎn rén huí.
桐城姚康伯有《閨怨》云:「分明賺得兩眉開,手摺黃花上鏡台。侍女無端忙報道:鄰家昨夜遠人回。」
jiǔ shí èr
九十二
jiǎng sháo shēng yǔ yú hù xiāng tuī xǔ, wéi lùn shī bù hé zhě: yú bù xǐ huáng shān gǔ, ér xǐ yáng chéng zhāi jiǎng bù xǐ yáng, ér xǐ huáng: kě wèi hé ér bù tóng.
蔣苕生與余互相推許,惟論詩不合者:余不喜黃山谷,而喜楊誠齋;蔣不喜楊,而喜黃:可謂和而不同。
jiǔ shí sān
九十三
sūn wén dìng gōng wèi zhǒng zǎi shí, yú yǐ xiù cái xiū shì xiāng jiàn lǐ, tóu shī yún: bǎi nián shì zài qí nán zǐ, tiān xià cái guī gǔ dà chén. yòu yuē: yī náng dé bǎo zhū rú sù, sān shàng yīng wú zǎi xiàng shū. gōng dú zhī, xīn rán yán rù yuē: mǎn miàn shī shū zhī qì. yǐ ér, wù wǔ kē chū gōng mén xià.
孫文定公為冢宰時,余以秀才修士相見禮,投詩云:「百年事在奇男子,天下才歸古大臣。」又曰:「一囊得飽侏儒粟,三上應無宰相書。」公讀之,忻然延入曰:「滿面詩書之氣。」已而,戊午科出公門下。
jiǔ shí sì
九十四
wáng kūn shéng yuē: shī yǒu zhēn zhě, yǒu wěi zhě, yǒu bù jí wěi zhě. zhēn zhě shàng yǐ, wěi zhě bù rú zhēn zhě rán yōu mèng xué sūn shū áo, zhōng jìng sūn shū áo zhī yì guān shàng cún yě. shǐ bù xué sūn shū áo zhī yì guān, ér zì zhe qí yì guān, zé bù guò lán lǚ zhī yōu mèng ér yǐ. pì rén bù dé kàn zhēn shān shuǐ, zé huà zhōng shān shuǐ, yì zú zì yú. jīn rén dǐ ā qī zǐ, ér yán zhī wú wù, yōng bǐ cū yǎ suǒ wèi bù jí wěi zhě shì yǐ.
王昆繩曰:「詩有真者,有偽者,有不及偽者。真者尚矣,偽者不如真者;然優孟學孫叔敖,終竟孫叔敖之衣冠尚存也。使不學孫叔敖之衣冠,而自着其衣冠,則不過藍縷之優孟而已。譬人不得看真山水,則畫中山水,亦足自娛。今人詆呵七子,而言之無物,庸鄙粗啞;所謂不及偽者是矣。」
jiǔ shí wǔ
九十五
xiè méi zhuāng huì jì shì, guǎng xī xún zhōu rén zuò yù shǐ sān rì, jí zòu hé hé dōng zǒng dū tián wén jìng. cháo tíng yí yǒu zhǐ shǐ, jiāo xíng bù yán xùn. xiān shēng chēng zhǐ shǐ yǒu rén. wèn: wèi shuí? yuē: kǒng zǐ mèng zǐ. wèn: hé wèi zhǐ shǐ? dú kǒng mèng shū, biàn yīng jǐn zhōng zhí jiàn. shì zōng lián qí dāi, zhé jūn qián xiào lì. shí yōng zhèng bǐng wǔ shí èr yuè chū qī rì yě. xiān shēng cì dōng pō yù zhōng jì zǐ yóu yùn jì cóng dì pèi cāng yún: yán shuāng chū yǔn dǒu huí chūn, liú dé chōng hán mào xuě shēn. lún chuò zhà chuán hún shì mèng, qīn péng xiāng qìng gèng wèi rén. gǎn chóu gōng jiàn qū róng mù, yǐ miǎn yín dāng lǐ yù shén. zǎo wǎn fú guī jūn mò tòng, yīng shān bó láo yì qián yīn. shàng fāng jiè jiàn xīn hé zhuàng, dú bèi shū cí qì jiàn dī. yǐ fēn huáng quán mái bì xuè, hū wén dān què fàng jīn jī. huā kàn shàng yuàn qī wú dì, xuān shù gāo táng zhàng lǎo qī. qiě tuō nán guān běi tíng qù, dà yuān dōng pàn hè lán xī. jīn shàng dēng jí, shè hái yuán zhí. xiān shēng shū qiú wài yòng, shòu hú nán liáng dào. zhǎng shā shì rén, gǎn qí yí ài, piàn zhǐ zhī zì, jù zhēn zhòng zhī, gù chuán cǐ èr shǒu. xiān shēng bù xìn fēng shuǐ zhī shuō, tí jīn shān guō pú mù yún: yún gēn fú làng huā, shēng qì lái hé chù? shàng yǒu gǔ bēi cún, zàng shī guō pú mù. xiǎo shì zhī yì, yǐn rán yán wài.
謝梅莊諱濟世,廣西潯州人;作御史三日,即奏劾河東總督田文鏡。朝廷疑有指使,交刑部嚴訊。先生稱指使有人。問:「為誰?」曰:「孔子、孟子。」問:「何為指使?」「讀孔、孟書,便應盡忠直諫。」世宗憐其呆,謫軍前效力。時雍正丙午十二月初七日也。先生《次東坡(獄中寄子由)韻寄從弟佩蒼》云:「嚴霜初隕陡回春,留得沖寒冒雪身。綸綽乍傳渾似夢,親朋相慶更為人。敢愁弓劍趨戎幕,已免銀鐺禮獄神。早晚扶歸君莫慟,嬰姍勃牢亦前因。」「尚方借劍心何壯,牘背書辭氣漸低。已分黃泉埋碧血,忽聞丹闕放金雞。花看上苑期吾弟,萱樹高堂仗老妻。且脫南冠北庭去,大宛東畔賀蘭西。」今上登極,赦還原職。先生疏求外用,授湖南糧道。長沙士人,感其遺愛,片紙隻字,俱珍重之,故傳此二首。先生不信風水之說,《題金山郭璞墓》云:「雲根浮浪花,生氣來何處?上有古碑存,葬師郭璞墓。」曉世之意,隱然言外。
jiǔ shí liù
九十六
gàn zhōu zǒng bīng wáng gōng, zì wǔ táng, míng jí, gōng shī shàn shū. yǔ yú xiāng mù èr shí nián, zhōng bù dé yī wù. dì xiāng tíng guò gàn, gōng jì wǒ é yán yī fāng, jí gǔ jù yī lián yún: zhōng tiān xuán míng yuè, jué dài yǒu jiā rén.
贛州總兵王公,字午堂,名集,工詩、善書。與余相慕二十年,終不得一晤。弟香亭過贛,公寄我鵝研一方,集古句一聯云:「中天懸明月,絕代有佳人。」
jiǔ shí qī
九十七
guò rùn zhōu, jiàn sēng bì duì lián yún: yào chú fán nǎo xū chéng fó gè yǒu lái yīn mò xiàn rén. guò jiǔ huá sì, yǒu yī duì yún: fēi míng shān bù liú xiān zhù shì zhēn fú zhǐ shuō jiā cháng.
過潤州,見僧壁對聯云:「要除煩惱須成佛;各有來因莫羨人。」過九華寺,有一對云:「非名山不留仙住;是真佛只說家常。」
jiǔ shí bā
九十八
xiāng tíng yǐ xuě shī wèi tí, lìng zhū shào nián fēn yǒng ér hú míng yì shū, shǔ yú píng dìng. yú qí shǎng èr jù yún: dūn fú shàng néng jīng bǎi shòu, qiáng liáng kě xī bù duō shí! chāi fēng, nǎi hú shēng jí guāng suǒ zuò, shū cháo zhī zǐ yě. shī rén yǒu hòu, xìn zāi!
香亭以《雪獅》為題,令諸少年分詠;而糊名易書,屬余評定。余奇賞二句云:「蹲伏尚能驚百獸,強梁可惜不多時!」拆封,乃胡甥吉光所作,書巢之子也。詩人有後,信哉!
jiǔ shí jiǔ
九十九
zhū zhú jūn xué shì yuē: shī yǐ dào xìng qíng. xìng qíng yǒu hòu bó, shī jìng yǒu qiǎn shēn. xìng qíng hòu zhě, cí qiǎn ér yì shēn xìng qíng báo zhě, cí shēn ér yì qiǎn.
朱竹君學士曰:「詩以道性情。性情有厚薄,詩境有淺深。性情厚者,詞淺而意深;性情薄者,詞深而意淺。」
yī bǎi
一百
pān yú hé mèng yáo gōng huī xié wèi cuī zū lì suǒ jiǒng, xì wèi niú láng zèng zhī nǚ yún: qiǎo qī cháng wèi zhuō fū máng, duō xiè tiān sūn zhì qī xiāng. jiù jiè pìn qián guò bǎi wàn, zhī lái yún jǐn kě néng cháng? zhī nǚ dá yún: zhī jǐn kōng láo wèn bào zhāng, jìn lái huā yàng fèi shāng liáng. rén jiān zhài fù dōu kān dǐ, dì yì tiān qián bù yì cháng.
番禺何夢瑤工詼諧;為催租吏所窘,戲為《牛郎贈織女》云:「巧妻常為拙夫忙,多謝天孫制七襄。舊借聘錢過百萬,織來雲錦可能償?」《織女答》云:「織錦空勞問報章,近來花樣費商量。人間債負都堪抵,第一天錢不易償。」
yī O yī
一O一
xià lǐ gǔ dū xué guǎng dōng, yǒu mén shēng zhèng qí yī zhě, nián shào mào měi, zhōu zhōng jì zuì ér bī zhī. zhèng bó rán nù yuē: shǐ bù dé! xià zèng yǐ shī yún: róu qíng sì shuǐ cóng tóu mǒ, yìng yǔ rú dāo dài jiǔ tīng. chéng yú mén běi shàng, lǚ diàn zhǔ rén zhāo jì yòu jiǔ. yú mén yǔ tóng yǐn, ér què qí mián, zuò shī yuē: huā míng yě diàn chūn wú zhǔ, yuè hēi qiū lín xìng yǒu dēng. pān yún xuān xiào yuē: cì jù, yǒu xiǎo shuō bǐng zhú dá dàn zhī yì.
夏醴谷督學廣東,有門生鄭齊一者,年少貌美,舟中妓醉而逼之。鄭勃然怒曰:「使不得!」夏贈以詩云:「柔情似水從頭抹,硬語如刀帶酒聽。」程魚門北上,旅店主人招妓侑酒。魚門與同飲,而卻其眠,作詩曰:「花明野店春無主,月黑秋林幸有燈。」潘筠軒笑曰:「次句,有小說秉燭達旦之意。」
yī O èr
一O二
cài chí zhèng pín shí, yù sēng sì. sēng yàn zhī, cài tí sōng shù yún: cháng zài yǎn qián jūn mò yàn, huà wèi lóng qù jiàn yīng nán. huáng zhī jì yù suí yuán. huò qīng zhī, huáng yì tí sōng shù yún: jì rén lí xià yīn chūn hǎo, tīng wǒ fēng shēng zài lǎo lái.
蔡持正貧時,寓僧寺。僧厭之,蔡題《松樹》云:「常在眼前君莫厭,化為龍去見應難。」黃之紀寓隨園。或輕之,黃亦題《松樹》云:「寄人籬下因春好,聽我風聲在老來。」