shì dào ān jīu mó luó shí fǎ láng lǐ héng shā mén
释道安 鸠摩罗什 法郎 李恒沙门
shì dào ān
释道安
shì dào ān xìng wèi shì, cháng shān fú liǔ rén yě. jiā shì wèi rú, zǎo shī fù yīn, wèi wài xiōng kǒng shì suǒ yǎng. nián qī suì, dú shū zài lǎn néng sòng, xiāng lín jiē yì. zhì nián shí èr chū jiā, shén xìng cōng mǐn, ér xíng mào shén lòu, bù wéi shī zhī suǒ zhòng. shù suì zhī hòu, fāng qǐ shī qiú jīng, yǔ biàn yì jīng yī juàn, kě wǔ qiān yán. ān jī jīng rù tián, yīn xiū xī jiù lǎn. mù guī, yǐ jīng hái shī, gèng qiú yú zhě. shī yuē:" zuó jīng wèi dú, jīn fù qiú yé?" dá yuē:" jí yǐ àn sòng." shī suī yì zhī, ér wèi yán yě, fù yǔ chéng jù guāng míng jīng yī juàn, bù jiǎn yī wàn yán. jī zhī rú chū, mù fù huán shī. shī zhí fù zhī. bù chà yī zì. shī dà jīng jiē, jìng ér yì zhī. hòu wèi shòu jù jiè yuán zuò jiè jù, jù míng chāo běn gǎi, zì qí yóu xué. zhì yè, yù fú tú chéng, yīn shì chéng wèi shī. jí shí shì jiāng luàn, yǔ dì zǐ huì yuǎn děng sì bǎi yú rén dù hé nán yóu, yè xíng zhí léi yǔ, chéng diàn guāng ér jìn. qián xíng dé rén jiā, jiàn mén lǐ yǒu yī mǎ zhuāng, zhuāng zhī jiān xuán yī mǎ dōu, kě róng yī hú. ān shǐ hū lín bǎi shēng, bǎi shēng wèi shì shén rén, hòu xiāng shǎng jiē. jì ér dì zǐ wèn hé yǐ zhī qí xìng zì, ān yuē:" liǎng mù wèi lín, dōu róng bǎi shēng yě." jì dá xiāng yáng, fù xuān fó fǎ. shí xiāng yáng xí záo chǐ fēng biàn tiān yì, lǒng zhào dāng shí. qí xiān jí ān gāo míng, jí wén ān zhì, jí wǎng xiū zào. jì zuò, chēng yán:" sì hǎi xí záo chǐ," ān yuē:" mí tiān shì dào ān." shí rén yǐ wéi míng dá. shí fú jiān sù wén ān míng, měi yún:" xiāng yáng yǒu shì dào ān, shì shén qì, fāng yù zhì zhī, yǐ fǔ zhèn gōng." hòu qiǎn fú píng nán gōng xiāng yáng, ān yǔ zhū xù, jù huò yú jiān. jiān wèi pú yè quán yì yuē:" zhèn yǐ shí wàn zhī shī qǔ xiāng yáng, wéi dé yī rén bàn." yì yuē:" shuí yé?" jiān yuē:" ān gōng yī rén, xí záo chǐ bàn rén yě." jì zhì, zhù cháng ān wǔ zhòng sì. chū jiān chéng shí shì zhī luàn, zhì shì hù mín yīn fù, sì fāng lüè dìng. wéi jiàn yè yī yú, wèi néng kè fú. měi yǔ shì chén tán yǔ, wèi cháng bù yù píng yī jiāng zuǒ. jiān dì píng yáng gōng róng jí cháo chén shí yuè yuán shào děng, bìng qiè jiàn, zhōng bù néng huí. zhòng yǐ ān wèi jiān suǒ xìn jìng, nǎi gòng qǐng yuē:" zhǔ shàng jiàng yǒu shì dōng nán, gōng hé néng bù wéi cāng shēng zhì yī yán yé?" huì jiān chū dōng yuàn, mìng ān wài niǎn tóng zài. pú yè quán yì jiàn yuē:" chén wén tiān zǐ fǎ jià, shì zhōng péi chéng. dào ān huǐ xíng, nìng kě cān cè?" jiān bó rán zuò sè yuē:" ān gōng dào dé kě zūn, zhèn yǐ tiān xià bù yì, yú niǎn zhī róng, wèi chēng qí dé." jí chì pú yè fú ān dēng niǎn. é ěr gù wèi ān yuē:" zhèn jiāng yǔ gōng nán yóu wú yuè, zhěng liù shī ér xún shòu, zhì kuài jī yǐ guān cāng hǎi, bù yì lè hū?" ān duì yuē:" bì xià yìng tiān yù shì, yǒu bā zhōu zhī fù, jū zhōng tǔ ér zhì sì hǎi, yí qī shén wú wéi, yǔ yáo shùn bǐ lóng. jīn yù yǐ bǎi wàn zhī shī, qiú jué tián xià zhī tǔ, qiě dōng nán yī yú, dì bēi qì lì, yǔ yóu ér zhǐ, shùn shòu ér cú, qín wáng shì ér bù guī. yǐ pín dào guàn zhī, fēi yú xīn suǒ tóng yě. píng yáng gōng yì qī, shí yuè zhòng chén, wèi bìng bù kě, yóu shàng jiàn jù. pín dào qīng qiǎn, yán bì bù yǔn. jì hé hòu yù, gù jǐn dān chéng ěr." jiān yuē:" fēi wéi dì bù guǎng, mín bù zú zhì yě. jiāng jiǎn tiān xīn, míng dà yùn suǒ zài ěr. shùn shí xún shòu, yì zhe qián diǎn. ruò rú shī yán, zé xiān dì wáng wú xǐng fāng zhī wén hū?" ān yuē:" ruò luán jià bì dòng, kě xiān xìng luò yáng, kàng wēi xù ruì, chuán xí jiāng nán, rú qí bù fú, fá zhī wèi wǎn." jiān bù cóng, qiǎn píng yáng gōng róng děng jīng ruì èr shí wǔ wàn wèi qián fēng, jiān gōng lǜ bù qí liù shí wàn, zhì xū chéng. jìn qiǎn zhēng lǔ jiāng jūn xiè shí xú zhōu cì shǐ xiè xuán jù zhī. jiān qián jūn dà kuì yú bā gōng shān, jìn jūn suì běi sān shí yú lǐ, jiān dān qí ér dùn, rú suǒ jiàn yān. ān zhù zhū jīng, kǒng bù hé lǐ, nǎi shì yuē:" ruò suǒ shuō bù shèn yuǎn yuǎn yuán zuò dào, jù míng chāo běn gǎi lǐ, yuàn jiàn ruì xiāng." nǎi mèng jiàn dào rén, tóu bái méi zhǎng, yǔ ān yún:" jūn suǒ zhù jīng, shū hé dào lǐ. wǒ bù dé rù ní huán, zhù zài xī yù, dāng xiāng zhù tōng, kě shí shí shè shí." hòu shí shí yuán zuò rì, jù gāo sēng chuán gǎi sòng lǜ zhì, yuǎn gōng nǎi zhī hé shàng suǒ mèng bīn tóu lú yě. hòu zhì qín jiàn yuán èr shí yī nián zhēng yuè èr shí qī rì, hū yǒu yì sēng, xíng shén yōng lòu, lái sì jì sù. sì fáng jì zhǎi, chù zhī jiǎng táng. shí wéi nà zhí diàn, yè jiàn cǐ sēng, cóng chuāng ér chū rù, jù yǐ bái ān. ān jīng qǐ lǐ xùn, wèn qí lái yì? dá yún:" tè xiāng wèi lái." ān yuē:" zì wéi zuì shēn, jù kě dù tuō." dá yún:" shén kě yǐ dù ěr." ān qǐng wèn lái shēng suǒ shēng zhī chù, bǐ nǎi yǐ shǒu xū bō tiān zhī xī běi, jí jiàn yún kāi, bèi dǔ dōu shuài miào shèng zhī jí. ān zhì qí nián èr yuè bā rì hū gào zhòng yuē:" wú dāng qù yǐ." shì rì zhāi bì, wú jí ér zú, zàng chéng nèi wǔ jí sì zhōng. shì suì jìn tài yuán yuán nián yě. chū gāo sēng chuán
释道安姓魏氏,常山扶柳人也。家世为儒,早失覆荫,为外兄孔氏所养。年七岁,读书再览能诵,乡邻嗟异。至年十二出家,神性聪敏,而形貌甚陋,不为师之所重。数岁之后,方启师求经,与辩意经一卷,可五千言。安赍经入田,因休息就览。暮归,以经还师,更求余者。师曰:“昨经未读,今复求耶?”答曰:“即以暗诵。”师虽异之,而未言也,复与成具光明经一卷,不减一万言。赍之如初,暮复还师。师执覆之。不差一字。师大惊嗟,敬而异之。后为受具戒(原作戒具,据明抄本改),恣其游学。至邺,遇佛图澄,因事澄为师。及石氏将乱,与弟子惠远等四百余人渡河南游,夜行值雷雨,乘电光而进。前行得人家,见门里有一马桩,桩之间悬一马兜,可容一斛。安使呼林百升,百升谓是神人,厚相赏接。既而弟子问何以知其姓字,安曰:“两木为林,兜容百升也。”既达襄阳,复宣佛法。时襄阳习凿齿锋辩天逸,笼罩当时。其先藉安高名,及闻安至,即往修造。既坐,称言:“四海习凿齿,”安曰:“弥天释道安。”时人以为名答。时苻坚素闻安名,每云:“襄阳有释道安,是神器,方欲致之,以辅朕躬。”后遣苻平南攻襄阳,安与朱序,俱获于坚。坚谓仆射权翼曰:“朕以十万之师取襄阳,唯得一人半。”翼曰:“谁耶?”坚曰:“安公一人,习凿齿半人也。”既至,住长安五重寺。初坚承石氏之乱,至是户民殷富,四方略定。唯建业一隅,未能克伏。每与侍臣谈语,未尝不欲平一江左。坚弟平阳公融及朝臣石越、原绍等,并切谏,终不能回。众以安为坚所信敬,乃共请曰:“主上将有事东南,公何能不为苍生致一言耶?”会坚出东苑,命安外辇同载。仆射权翼谏曰:“臣闻天子法驾,侍中陪乘。道安毁形,宁可参厕?”坚勃然作色曰:“安公道德可尊,朕以天下不易,舆辇之荣,未称其德。”即勑仆射扶安登辇。俄尔顾谓安曰:“朕将与公南游吴越,整六师而巡狩,陟会稽以观沧海,不亦乐乎?”安对曰:“陛下应天御世,有八州之富,居中土而制四海,宜栖神无为,与尧舜比隆。今欲以百万之师,求厥田下之土,且东南一隅,地卑气厉,禹游而止,舜狩而殂,秦王适而不归。以贫道观之,非愚心所同也。平阳公懿戚,石越重臣,谓并不可,犹尚见距。贫道轻浅,言必不允。既荷厚遇,故尽丹诚耳。”坚曰:“非为地不广,民不足治也。将简天心,明大运所在耳。顺时巡狩,亦著前典。若如师言,则先帝王无省方之文乎?”安曰:“若銮驾必动,可先幸洛阳,抗威蓄锐,传檄江南,如其不伏,伐之未晚。”坚不从,遣平阳公融等精锐二十五万为前锋,坚躬率步骑六十万,至须城。晋遣征虏将军谢石、徐州刺史谢玄距之。坚前军大溃于八公山,晋军遂北三十余里,坚单骑而遁,如所谏焉。安註诸经,恐不合理,乃誓曰:“若所说不甚远(远原作道,据明抄本改)理,愿见瑞相。”乃梦见道人,头白眉长,语安云:“君所註经,殊合道理。我不得入泥洹,住在西域,当相助通,可时时设食。”后十(十原作日,据高僧传改)诵律至,远公乃知和尚所梦宾头卢也。后至秦建元二十一年正月二十七日,忽有异僧,形甚庸陋,来寺寄宿。寺房既窄,处之讲堂。时维那值殿,夜见此僧,从窗而出入,遽以白安。安惊起礼讯,问其来意?答云:“特相为来。”安曰:“自惟罪深,讵可度脱。”答云:“甚可以度耳。”安请问来生所生之处,彼乃以手虚拨天之西北,即见云开,备睹兜率妙胜之极。安至其年二月八日忽告众曰:“吾当去矣。”是日斋毕,无疾而卒,葬城内五级寺中。是岁晋太元元年也。(出《高僧传》)
jīu mó luó shí
鸠摩罗什
jīu mó luó shí, cǐ yún tóng shòu, tiān zhú rén yě. shàn jīng lǜ lùn, huà xíng yú xī yù. jí dōng yóu qiū cí, qiū cí wáng wèi zào jīn shī zi zuò yī chù zhī. shí fú jiān jiàn hào guān zhōng, yǒu wài guó qián bù wáng jí qiū cí wáng dì bìng lái zhāo jiān. jiān yǐn jiàn, èr wáng shuō jiān yún:" xī yù duō chǎn zhēn qí, qǐng bīng wǎng dìng. yǐ qiú nèi fù." zhì jiān jiàn yuán shí sān nián zhēng yuè, tài shǐ zòu yún:" yǒu xīng jiàn wài guó fēn yě, dāng yǒu dà dé zhì rén rù fǔ zhōng guó." jiān yuē" zhèn wén xī róng yǒu jīu mó luó shí, xiāng yáng yǒu shā mén dào ān, jiāng fēi cǐ yé?" jí qiǎn shǐ qiú zhī. zhì shí qī nián èr yuè. shàn shàn shàng qián bù wáng děng yòu shuō jiān qǐng bīng xī fá. shí bā nián jiǔ yuè, jiān qiǎn xiāo jiàng lǚ guāng líng jiāng jiāng jūn jiāng fēi jiàng qián bù wáng jí chē shī wáng děng lǜ bīng qī wàn xī fá qiū cí. lín fā, jiān jiàn guāng yú jiàn zhāng, wèi guāng yuē:" fū dì wáng yìng tiān ér zhì, yǐ zi ài cāng shēng wèi běn, qǐ tān qí dì ér fá zhī, zhèng yǐ huái yuǎn zhī rén gù yě. zhèn wén xī yù yǒu jīu mó luó shí, shēn xiè fǎ xiāng, shàn xián yīn yáng, wèi hòu xué zhī zōng. zhèn shén sī zhī. xián zhé zhě, guó zhī dà bǎo, ruò kè qiū cí, jí chí yì sòng shén." guāng jūn wèi zhì, shén wèi qiū cí wáng bái chún yuē:" guó yùn shuāi yǐ, shàng yǒu jìng dí cóng dōng fāng lái, yí gōng chéng zhī, wù kàng qí fēng." chún bù cóng ér zhàn, guāng suì pò qiū cí, shā chún, lì chún dì zhèn wéi zhǔ. guāng jì huò shén, wèi cè qí zhì liàng, xiàn nián chǐ shàng shǎo, jí yǐ fán rén xì zhī, qiáng qī yǐ qiū cí wáng nǚ. shén jù ér bù shòu, cí shén kǔ zhì. guāng yuē. dào shì zhī cāo. bù yú xiān fù. hé suǒ yīn cí. nǎi yǐn yǐ chún jiǔ. tóng bì mì shì. shén bèi bī jì zhì, suì kuī qí jié. huò lìng qí niú jí chéng è mǎ, yù shǐ duò luò. shén cháng huái rěn rǔ, céng wú yì sè, guāng cán kuì ér yǐ. guāng hái zhōng lù, zhì jūn yú shān xià, jiàng shì yǐ xiū. shén yuē:" bù kě zài cǐ, bì jiàn láng bèi, yí xǐ jūn lǒng shàng." guāng bù nà. zhì yè, guǒ yǒu dà yǔ, hóng lǎo bào qǐ, shuǐ shēn shù zhàng, sǐ zhě shù qiān. guāng shǐ mì ér yì zhī. shén wèi guāng yuē:" cǐ xiōng wáng zhī dì, bù yí yān liú, tuī qiān kuí shù, yīng sù yán guī, zhōng lù bì yǒu fú tǔ kě jū." guāng cóng zhī. zhì liáng zhōu, wén fú jiān yǐ wèi yáo cháng suǒ hài, guāng sān jūn gǎo sù, dà lín chéng nán. yú shì qiè hào guān wài, nián chēng tài ān. tài ān èr nián zhēng yuè, gū zāng dà fēng. shén yuē:" bù xiáng zhī fēng, dāng yǒu jiān pàn, rán bù láo zì dìng yě." é ěr liáng qiān péng huǎng xiāng xì ér fǎn, xún yì tiǎn miè. zhì guāng lóng fēi èr nián, zhāng yè lín sōng lú shuǐ hú jǔ qú nán chéng jí cóng dì méng xùn fǎn, tuī jiàn kāng tài shǒu duàn yè wéi zhǔ. qiǎn shù zǐ qín zhōu cì shǐ tài yuán gōng zuǎn, lǜ zhòng wǔ wàn tǎo zhī. shí lùn wèi yè děng wū hé, zuǎn yǒu wēi shēng, shì bì quán kè. guāng yǐ fǎng shén, shén yuē:" guān chá cǐ xíng, wèi jiàn qí lì." jì ér zuǎn bài jī yú hé lí. é yǒu guō nún zuò luàn, zuǎn wěi dà jūn qīng hái, wèi nún tīng bài, jǐn yǐ shēn miǎn. guāng zhōng shū jiān zhāng zī, wén hàn wēn yǎ. guāng shén qì zhī. zī bìng, guāng bó yíng jiù liáo. yǒu wài guó dào rén luó chā, yún néng chà zī jí, guāng xǐ, gěi cì shén zhòng. shén zhī chā kuáng zhà, gào zī yuē:" chā bù néng wéi, tú fán fèi ěr. míng yùn suī yǐn, kě yǐ shì shì yě." nǎi yǐ wǔ sè sī zuò shéng, jié zhī, shāo wèi huī mò tóu shuǐ zhōng, huī ruò chū shuǐ hái chéng shéng zhě, bìng bù kě yù. xū yú, huī jù fú chū, fù shéng běn xíng. jì chā zhì wú xiào, shǎo rì zī wáng. qǐng zhī, guāng yòu zú, zi shào xí wèi. shù rì, guāng shù zǐ zuǎn shā shào zì lì, chēng yuán xián níng. xián níng èr nián, zhū shēng zǐ, yī shēn sān tóu, lóng chū dōng xiāng jǐng zhōng, dào diàn qián pán wò, bǐ dàn shī zhī. zuǎn yǐ wéi měi ruì, hào dà diàn wèi lóng xiáng diàn. é ér yǒu hēi lóng shēng yú dāng yáng jiǔ gōng mén, zuǎn gǎi wéi lóng xīng mén. shén zòu yuē:" cǐ rì qián lóng chū yóu, shǐ yāo lái yì. lóng zhě yīn lèi, chū rù yǒu shí, ér jīn lǚ jiàn, zé wèi zāi shěng. bì yǒu xià rén móu shàng zhī biàn, yí kè jǐ xiū dé, yǐ dá tiān jiè." zuǎn bù nà, yǔ shén bó xì, shā qí yuē:" zhuó hú nú tóu." shén yuē:" bù néng zhuó hú nú tóu, hú nú jiāng zhǎ rén tóu." cǐ yán yǒu zhǐ, ér zuǎn zhōng bù wù yě. guāng dì bǎo, yǒu zi míng chāo, chāo xiǎo zì hú nú. hòu guǒ shā zuǎn zhǎn shǒu, lì qí xiōng lóng wéi zhǔ, shí rén fāng yàn shén zhī yán yě. shén zhù liáng jī nián, lǚ guāng fù zǐ jì bù hóng dào jiào, gù yùn qí shēn jiě, wú suǒ xuān huà. fú jiān yǐ wáng, jìng bù xiāng jiàn. jí yáo cháng jiàn yǒu guān zhōng, yì yì qí gāo míng, xū xīn yào qǐng. lǚ yǐ shén zhì jì duō jiě, kǒng wèi yáo móu, bù xǔ dōng rù. jí cháng zú, zi xìng xí wèi, fù qiǎn dūn qǐng. xìng hóng shǐ sān nián sān yuè, yǒu shù lián lǐ, shēng yú miào tíng xiāo yáo yuán, cōng biàn wéi qú, yǐ wéi měi ruì, wèi zhì rén yīng rù. zhì wǔ yuè, xìng qiǎn lǒng xī gōng shuò dé xī fá lǚ lóng, lóng jūn dà pò. zhì jiǔ yuè, lóng shàng biǎo guī xiáng, fāng dé yíng shén rù guān, yǐ qí nián shí èr yuè èr shí rì zhì yú cháng ān. xìng dài yǐ guó shī zhī lǐ, shén jiàn yōu chǒng. zì dà fǎ dōng bèi, shǐ yú hàn míng, shè lì wèi jìn, jīng lùn jiàn duō, ér zhī zhú suǒ chū, duō zhì wén gé yì. xìng shǎo chóng sān bǎo, ruì zhì jiǎng jí, shén jì zhì zhǐ, réng qǐng rù xī míng gé jí xiāo yáo yuán yì chū zhòng jīng. shén jì lǜ duō ān sòng, wú bù jiù jǐn, zhuǎn néng hàn yán, yīn yì liú biàn. jì lǎn jiù jīng, yì duō pī pì, jiē yóu xiān dù shī zhǐ, bù yǔ fàn běn xiàng yīng. yú shì xìng shǐ shā mén sēng qì sēng qiān fǎ qīn dào liú dào héng dào biāo sēng ruì sēng zhào děng bā bǎi yú rén, zī shòu shén zhǐ. gèng lìng chū dà pǐn. shén chí fàn běn, xìng zhí jiù jīng, yǐ xiāng chóu xiào. qí xīn wén yì jiù zhě, yì jiē yuán tōng, zhòng xīn qiè fú, mò bù xīn zàn. shén wéi rén shén qíng jiàn chè, ào àn chū qún, yīng jī lǐng huì, xiān yǒu qí pǐ. qiě dǔ xìng rén hòu, fàn ài wèi xīn, xū jǐ shàn yòu, zhōng rì wú juàn. yáo xìng cháng wèi shén yuē:" dà shī cōng míng chāo wù, tiān xià mò èr. ruò yī dàn hòu shì, hé kě shǐ fǎ zhǒng wú sì?" suì yǐ jì nǚ shí rén, bī lìng shòu zhī. zì ěr yǐ lái, bú zhù sēng fāng, bié lì xiè shě, gōng jǐ fēng yíng. měi zhì jiǎng shuō. cháng xiān zì shuō pì, pì rú chòu ní zhōng shēng lián huá, dàn cǎi lián huā, wù qǔ chòu ní yě. shén chū zài qiū cí, cóng bēi mó luó chā lǜ shī shòu lǜ. bēi mó hòu rù guān zhōng, shén wén zhì xīn rán, shī jìng jǐn lǐ. bēi mó wèi zhī bèi bī zhī shì, yīn wèn shén yuē:" rǔ yú hàn dì, dà yǒu zhòng yuán, shòu fǎ dì zǐ, kě yǒu jǐ rén." shén dá yún:" hàn jìng jīng lǜ wèi bèi, xīn jīng jí zhū lùn děng, duō shì shén suǒ chuán chū. sān qiān tú zhòng, jiē cóng shén shòu fǎ. dàn shén lèi yè zhàng shēn, gù bù shòu shī jìng ěr." yòu bēi dù bǐ qiū zài péng chéng, wén shén zài cháng ān, nǎi tàn yuē:" wú yǔ cǐ zi xì, bié sān bǎi yú nián, yǎo rán wèi qī. chí yǒu yù yú lái shēng ěr." shén wèi zhōng shǎo rì, jué sì dà bù yù, nǎi kǒu chū sān fān shén zhòu, lìng wài guó dì zǐ sòng zhī yǐ zì jiù, wèi jí zhì lì, zhuǎn jué wēi dài, yú shì lì jí. yǔ zhòng sēng gào bié yuē:" yīn fǎ xiāng yù, shū wèi jìn xīn. fāng fù hòu shì, cè chuàng hé yán. zì yǐ àn mèi, miù chōng chuán tán. fán suǒ chū jīng lùn sān bǎi yú juǎn, wéi shí sòng yī bù, wèi jí shān fán. cún qí běn zhǐ, bì wú chà shī. yuàn fán suǒ xuān tán, chuán liú hòu shì, xián gòng hóng tōng. jīn yú zhòng qián, fā chéng shí shì:" ruò suǒ chuán wú miù zhě, dāng shǐ fén shēn zhī hòu, shé bù jiāo làn." yǐ wěi qín hóng shǐ shí yī nián bā yuè èr shí rì zú yú cháng ān, shì suì jìn yì xī wǔ nián yě. jí yú xiāo yáo yuán yī wài guó fǎ yǐ huǒ fén shī, xīn miè xíng suì, wéi shé bù huī ěr. chū gāo sēng chuán
鸠摩罗什,此云童寿,天竺人也。善经律论,化行于西域。及东游龟兹,龟兹王为造金狮子座一处之。时苻坚僭号关中,有外国前部王及龟兹王弟并来朝坚。坚引见,二王说坚云:“西域多产珍奇,请兵往定。以求内附。”至坚建元十三年正月,太史奏云:“有星见外国分野,当有大德智人入辅中国。”坚曰“朕闻西戎有鸠摩罗什,襄阳有沙门道安,将非此耶?”即遣使求之。至十七年二月。鄯善上前部王等又说坚请兵西伐。十八年九月,坚遣骁将吕光、凌江将军姜飞将前部王及车师王等率兵七万西伐龟兹。临发,坚饯光于建章,谓光曰:“夫帝王应天而治,以子爱苍生为本,岂贪其地而伐之,正以怀远之人故也。朕闻西域有鸠摩罗什,深解法相,善闲阴阳,为后学之宗。朕甚思之。贤哲者,国之大宝,若克龟兹,即驰驿送什。”光军未至,什谓龟兹王白纯曰:“国运衰矣,尚有劲敌从东方来,宜恭承之,勿抗其锋。”纯不从而战,光遂破龟兹,杀纯,立纯弟震为主。光既获什,未测其智量,见年齿尚少,及以凡人戏之,强妻以龟兹王女。什拒而不受,辞甚苦至。光曰。道士之操。不逾先父。何所因辞。乃饮以醇酒。同闭密室。什被逼既至,遂亏其节。或令骑牛及乘恶马,欲使堕落。什常怀忍辱,曾无异色,光惭愧而已。光还中路,置军于山下,将士已休。什曰:“不可在此,必见狼狈,宜徙军陇上。”光不纳。至夜,果有大雨,洪潦暴起,水深数丈,死者数千。光始密而异之。什谓光曰:“此凶亡之地,不宜淹留,推迁揆数,应速言归,中路必有福土可居。”光从之。至凉州,闻苻坚已为姚苌所害,光三军缟素,大临城南。于是窃号关外,年称太安。太安二年正月,姑臧大风。什曰:“不祥之风,当有奸叛,然不劳自定也。”俄尔梁谦、彭晃相系而反,寻亦殄灭。至光龙飞二年,张掖临松卢水胡沮渠男成及从弟蒙逊反,推建康太守段业为主。遣庶子秦州刺史太原公纂,率众五万讨之。时论谓业等乌合,纂有威声,势必全克。光以访什,什曰:“观察此行,未见其利。”既而纂败绩于合黎。俄有郭黁作乱,纂委大军轻还,为黁听败,仅以身免。光中书监张资,文翰温雅。光甚器之。资病,光博营救疗。有外国道人罗叉,云能差资疾,光喜,给赐甚重。什知叉诳诈,告资曰:“叉不能为,徒烦费耳。冥运虽隐,可以事试也。”乃以五色丝作绳,结之,烧为灰末投水中,灰若出水还成绳者,病不可愈。须臾,灰聚浮出,复绳本形。既叉治无效,少日资亡。顷之,光又卒,子绍袭位。数日,光庶子纂杀绍自立,称元咸宁。咸宁二年,猪生子,一身三头,龙出东箱井中,到殿前蟠卧,比旦失之。纂以为美瑞,号大殿为龙翔殿。俄而有黑龙升于当阳九宫门,纂改为龙兴门。什奏曰:“此日潜龙出游,豕妖来异。龙者阴类,出入有时,而今屡见,则为灾眚。必有下人谋上之变,宜克己修德,以答天戒。”纂不纳,与什博戏,杀棋曰:“斫胡奴头。”什曰:“不能斫胡奴头,胡奴将砟人头。”此言有旨,而纂终不悟也。光弟保,有子名超,超小字胡奴。后果杀纂斩首,立其兄隆为主,时人方验什之言也。什住凉积年,吕光父子既不弘道教,故蕴其深解,无所宣化。苻坚已亡,竟不相见。及姚苌僭有关中,亦挹其高名,虚心要请。吕以什智计多解,恐为姚谋,不许东入。及苌卒,子兴袭位,复遣敦请。兴弘始三年三月,有树连理,生于庙庭逍遥园,葱变为菃,以为美瑞,谓智人应入。至五月,兴遣陇西公硕德西伐吕隆,隆军大破。至九月,隆上表归降,方得迎什入关,以其年十二月二十日至于长安。兴待以国师之礼,甚见优宠。自大法东被,始于汉明,涉历魏晋,经论渐多,而支竺所出,多滞文格义。兴少崇三宝,锐志讲集,什既至止,仍请入西明阁及逍遥园译出众经。什既率多谙诵,无不究尽,转能汉言,音译流便。既览旧经,义多纰僻,皆由先度失旨,不与梵本相应。于是兴使沙门僧栔、僧迁、法钦、道流、道恒、道标、僧睿、僧肇等八百余人,谘受什旨。更令出大品。什持梵本,兴执旧经,以相雠校。其新文异旧者,义皆圆通,众心惬伏,莫不欣赞。什为人神情鉴彻,傲岸出群,应机领会,鲜有其匹。且笃性仁厚,泛爱为心,虚己善诱,终日无倦。姚兴常谓什曰:“大师聪明超悟,天下莫二。若一旦后世,何可使法种无嗣?”遂以妓女十人,逼令受之。自尔已来,不住僧坊,别立廨舍,供给丰盈。每至讲说。常先自说譬,譬如臭泥中生莲华,但采莲花,勿取臭泥也。什初在龟兹,从卑摩罗叉律师受律。卑摩后入关中,什闻至欣然,师敬尽礼。卑摩未知被逼之事,因问什曰:“汝于汉地,大有重缘,受法弟子,可有几人。”什答云:“汉境经律未备,新经及诸论等,多是什所传出。三千徒众,皆从什受法。但什累业障深,故不受师敬耳。”又杯渡比丘在彭城,闻什在长安,乃叹曰:“吾与此子戏,别三百余年,杳然未期。迟有遇于来生耳。”什未终少日,觉四大不愈,乃口出三番神咒,令外国弟子诵之以自救,未及致力,转觉危殆,于是力疾。与众僧告别曰:“因法相遇,殊未尽心。方复后世,恻怆何言。自以暗昧,谬充传谭。凡所出经论三百余卷,唯十诵一部,未及删繁。存其本旨,必无差失。愿凡所宣谭,传流后世,咸共弘通。今于众前,发诚实誓:“若所传无谬者,当使焚身之后,舌不焦烂。”以伪秦弘始十一年八月二十日卒于长安,是岁晋义熙五年也。即于逍遥园依外国法以火焚尸,薪灭形碎,唯舌不灰耳。(出《高僧传》)
fǎ lǎng
法朗
jìn shā mén kāng fǎ lǎng xué yú zhōng shān. yǒng jiā zhōng, yǔ yī bǐ qiū xī rù tiān zhú. xíng guò liú shā qiān yǒu yú lǐ, jiàn dào biān bài huài fú tú, wú fù táng diàn, péng hāo méi rén. fǎ lǎng děng xià bài zhān lǐ, jiàn yǒu èr sēng, gè jū qí páng. yī rén dú jīng, yī rén huàn lì, huì wū yíng fáng. qí dú jīng zhě, liǎo bù yíng shì. lǎng děng cè rán xìng niàn, liú wèi zhǔ zhōu, sǎo chú huàn zhuó. zhì liù rì, bìng zhě shāo kùn, zhù lì rú quán. lǎng děng gòng liào lǐ zhī. qí yè, lǎng děng bìng wèi bìng zhě bì bù qǐ, zhì míng chén wǎng shì zhī, róng sè guāng yuè, bìng zhuàng dùn chú. rán wū zhōng huì wù, jiē shì huá xīn. lǎng děng nǎi wù shì de dào zhī shì yǐ shì rén yě. bìng zhě yuē:" gé fáng bǐ qiū, shì wǒ hé shàng, jiǔ dé dào huì, kě wǎng lǐ jìn." fǎ lǎng děng xiān xián dú jīng shā mén wú cí ài xīn, wén yǐ, nǎi zuò lǐ huǐ guò. dú jīng zhě yuē:" zhū zhū yuán zuò qǐng, jù chén xiào běn gǎi jūn chéng qì bìng zhì, tóng dāng rù dào. lǎng gōng sù xué yè qiǎn, cǐ shì wèi dé yuàn yě." wèi lǎng bàn yún:" huì ruò zhí gēn shēn, dāng xiàn shì dé yuàn." yīn ér liú zhī. fǎ lǎng hòu hái shān zhōng, wèi dà fǎ shī, dào sú zōng zhī. chū míng xiáng jì
晋沙门康法朗学于中山。永嘉中,与一比丘西入天竺。行过流沙千有余里,见道边败坏佛图,无复堂殿,蓬蒿没人。法朗等下拜瞻礼,见有二僧,各居其旁。一人读经,一人患痢,秽污盈房。其读经者,了不营视。朗等恻然兴念,留为煮粥,扫除浣濯。至六日,病者稍困,注痢如泉。朗等共料理之。其夜,朗等并谓病者必不起,至明晨往视之,容色光悦,病状顿除。然屋中秽物,皆是华馨。朗等乃悟是得道之士以试人也。病者曰:“隔房比丘,是我和尚,久得道惠,可往礼觐。”法朗等先嫌读经沙门无慈爱心,闻已,乃作礼悔过。读经者曰:“诸(诸原作请,据陈校本改)君诚契并至,同当入道。朗公宿学业浅,此世未得愿也。”谓朗伴云:“惠若植根深,当现世得愿。”因而留之。法朗后还山中,为大法师,道俗宗之。(出《冥祥记》)
lǐ héng shā mén
李恒沙门
jìn lǐ héng zì yuán wén, qiáo guó rén. shǎo shí, yǒu yī shā mén zào héng wèi yuē:" jūn fú bào duì zhì, ér fù duì lái suí zhī. jūn néng shǒu pín xiū dào, bù shì huàn zhě, fú zēng duì miè. jūn qí miǎn zhī." héng xìng zào, yòu hán mén, dàn wèn shì huàn dāng hé suǒ zhì, liǎo bù xún jiū xiū dào yì yě. shā mén yǔ yī juàn jīng, héng bù kěn qǔ, gù wèn róng tú guì jiàn hé rú. shā mén yuē:" dāng dài jīn zǐ, jí yú sān jùn. ruò néng yú yī jùn zhǐ zhě, yì wéi shàn dào." héng yuē:" qiě dāng fù guì, hé gù hòu huàn." yīn liú sù. héng yè qǐ. jiàn shā mén shēn mǎn yī chuáng, rù hū jiā rén kuī shì. fù biàn wéi dà niǎo zhì wū liáng shàng, tiān xiǎo ér xíng rú jiù. héng sòng chū mén, hū bù fù jiàn. zhī shì shén rén, yīn cǐ shì fú, ér yì bù néng jīng zhì. hòu wèi xī yáng jiāng xià lú jiāng tài shǒu, jiā lóng xiāng jiāng jūn. tài xìng zhōng, yù qián fèng zhī luàn, bèi zhū. chū fǎ yuàn zhū lín
晋李恒字元文,谯国人。少时,有一沙门造恒谓曰:“君福报对至,而复对来随之。君能守贫修道,不仕宦者,福增对灭。君其勉之。”恒性躁,又寒门,但问仕宦当何所至,了不寻究修道意也。沙门与一卷经,恒不肯取,固问荣途贵贱何如。沙门曰:“当带金紫,极于三郡。若能于一郡止者,亦为善道。”恒曰:“且当富贵,何顾后患。”因留宿。恒夜起。见沙门身满一床,入呼家人窥视。复变为大鸟跱屋梁上,天晓而形如旧。恒送出门,忽不复见。知是神人,因此事佛,而亦不能精至。后为西阳、江夏、庐江太守,加龙骧将军。太兴中,预钱凤之乱,被诛。(出《法苑珠林》)