xī jiàn sēng qì xū
郗鉴 僧契虚
xī jiàn
郗鉴
xíng yáng zhèng shǔ, zhù zuò láng zhèng qián zhī dì yě. bó xué duō néng, hào qí rèn xiá. cháng yīn huì kè, yán jí rén jiān qí shì. shǔ yuē:" zhū gōng pō dú jìn shū hū? jiàn tài wèi xī jiàn shì jī fǒu? jìn shū suī yán qí rén sǐ, jīn zé cún." zuò kè jīng yuē:" yuàn wén qí shuō." shǔ yuē:" mǒu suǒ shàn wǔ wēi duàn yáng, wèi dìng xiāng lìng. yáng yǒu zǐ yuē jiá, shǎo hǎo qīng xū mù dào, bù shí jiǔ ròu. nián shí liù, qǐng yú fù yuē:' yuàn xún míng shān, fǎng yì rén qiú dào.' yáng xǔ zhī, cì qián shí wàn, cóng qí zhì. duàn zǐ tiān bǎo wǔ zài, xíng guò wèi jùn, shě yú nì lǚ, nì lǚ yǒu kè yān, zì jià yī lǘ, shì yào shù shí jīn, jiē yǎng shēng bì gǔ zhī wù yě. ér qí yào yǒu nán qiú wèi bèi zhě, rì rì yú shì dǐ yè hú shāng mì zhī. jiá shì cǐ kè, qī shí yú yǐ, xuě méi shuāng xū, ér mào rú táo huā, yì bù shí gǔ. jiá zhī shì dào zhě, dà xǐ, cì qí xiū xiá, shì zhēn guǒ měi shàn, yào shí chún láo, jiàn zhī. kè shén jīng, wèi jiá yuē:' wú shān sǒu, shì yào lái cǐ, bù yuàn shì rén zhī, zi hé dé jué wú ér zhì cǐ yé?" jiá yuē:' mǒu suī yòu líng, xìng hǎo xū jìng, jiàn wēng suǒ wéi, bì shì dào zhě, gù yuàn huān huì.' kè yuè, wèi yǐn zhì xī, yīn tóng sù. shù rì shì bì jiāng qù, wèi jiá yuē:' wú xìng mèng, míng qī sī, jū zài héng shān, yú xíng táng xiàn xī běi jiǔ shí lǐ. zi yù zhī wú míng shì rú cǐ. jiá yòu wèi zǔ jiàn, kòu tóu chéng qí, yuàn zhì shān zhōng, zī shòu dào yào. sǒu yuē:' ruò rán zhě, guān zi zhì jiān, kě yǔ jū yǐ rán shān zhōng jū shén kǔ, xū rěn jī hán, gù xué dào zhī rén, duō shēng tuì zhì yòu shān zhōng yǒu qí sù, dāng xū qǐ bái. zi shú jì zhī.' jiá yòu gù qǐng. sǒu zhī qí yǒu zhì, nǎi wèi zhī yuē:' qián zhì bā yuè èr shí rì, dāng fù xíng táng, kě yú xī běi xíng sān shí lǐ, yǒu yī gū lǎo zhuāng, zhuāng nèi gū lǎo, shèn shì qí rén. rǔ dāng yè zhī. yīn yán xíng yì, zuò yǐ xū wǒ.' jiá zài bài shòu yuē. zhì qī ér wǎng, guǒ dé cǐ gū zhuāng. lǎo mǔ chū wèn zhī. jiá jù yǐ gào lǎo. lǎo fǔ bèi yán yuē:' xiǎo zi nián yòu ruò cǐ, ér néng hǎo dào, měi zāi!" yīn nà qí náng zhuāng yú guì zhōng, zuò jiá yú táng qián gé nèi. lǎo jiā shén fù, gěi jiá suǒ xū shén hòu. jū èr shí rì ér mèng xiān shēng zhì, gù jiá yán yuē:' běn wèi lǜ yǔ ěr, níng qī guǒ lái rán wú yǒu shì dào héng zhōu, rǔ qiě jū cǐ, shù rì dāng fǎn.' rú yán què dào, yòu wèi jiá yuē:' wú gèng qǐ bái qí sù, dāng yǔ jūn jù wǎng, shù rì fù lái.' lìng lǎo jǐn shōu zhǎng jiá zī zhuāng, ér shǐ jiá chí suí shēn yī qīn wǎng. jiá yú shì cóng xiān shēng rù. chū xíng sān shí lǐ, dà jiān xiǎn, yóu néng jiàn lǚ yòu sān shí lǐ, jí shǒu mén téng gé, zú lǚ qiàn yán, hún sǒng hàn chū, ér jǐn néng zhì. qí suǒ jū yě, zé dōng xiàng nán xiàng, jǐn chóng shān jù shí, lín mù sēn cuì. běi miàn chà píng, jí zhū líng lǐng. xī miàn xuán xià, céng xī qiān rèn, ér yǒu liáng tián, shān rén pō zhòng zhí. qí zhōng yǒu wǎ wū liù jiān, qián hòu shù jià. zài qí běi, zhū xiān shēng jū zhī. dōng xiāng yǒu chú zào, fēi quán yán jiān luò dì, yǐ dài jí jǐng. qí běi hù nèi, xī èr jiān wèi yī shì, bì qí mén. dōng xī jiān wèi èr shì, yǒu xiān shēng liù rén jū zhī. qí shì qián wǔ xià, yǒu shù jià shū, sān èr qiān juǎn. gǔ qiān dàn, yào wù zhì duō, chún jiǔ cháng yǒu shù shí. jiá jì yè zhū xiān shēng. xiān shēng gào yuē:' fū jū shān yì yú rén jiān, yì dà xīn kǔ, xū rěn jī něi, shí yào ěr. néng gān cǐ, nǎi kě jū. zi néng zhī hū?" jiá yuē:' néng.' yú shì liú zhǐ. fán wǔ rì. mèng xiān shēng yuē:' jīn rì hé yè lǎo xiān shēng.' yú shì qǐ xī shì, shì zhōng yǒu shí táng. táng běi kāi, zhí xià lín tiào chuān gǔ. ér lǎo xiān shēng jù shéng chuáng, běi miàn ér zhāi xīn yān. jiá jìng yè bài lǎo xiān shēng, xiān shēng liáng jiǔ kāi mù, wèi mèng sǒu yuē:' shì ěr suǒ yán zhě yé? cǐ ér jiā yǐ. biàn yǔ rǔ chōng dì zǐ.' yú shì cí chū, yòu bì hù. qí tíng qián lín xī jiàn, yǒu sōng shù shí zhū, jiē zhǎng shù rèn. qí xià pán shí, kě zuò bǎi rén, zé yú shí zhōng juān jú, zhū xiān shēng xiū xiá, cháng duì qí ér yǐn jiǔ yān. jiá wèi shì zhě, dǔ xiān shēng qí, jiē bù gōng yě, yīn jiào qí xíng shì. zhū xiān shēng yuē:' rǔ yì xiǎo qí, kě zuò.' yīn yǔ zhū sǒu duì, sǒu jiē bù dí. yú shì lǎo xiān shēng mìng kāi hù chū, zhí zhàng lín yá ér lì. xī wàng yí shí, yīn gù wèi sǒu kě duì qí, mèng qī sī yuē:' zhū rén jiē bù dí cǐ xiǎo zi.' lǎo xiān shēng xiào, yīn zuò zhào jiá.' yǔ ěr duì zhī.' jì ér xiān shēng qí shǎo liè yú dí. yòu wēi xiào wèi jiá yuē:' yù xí hé yì hū?' jiá yòu nián, bù shí qiú fāng shù, ér dàn yán yuàn qiě shòu zhōu yì. lǎo xiān shēng zhào mèng sǒu shòu zhī. lǎo xiān shēng yòu guī shì, bì qí mén. jiá xí yì yú nián ér rì xiǎo. zhàn hòu bù guà, yán shì ruò shén. jiá zài shān sì nián, qián hòu jiàn lǎo xiān shēng chū hù, bù guò wǔ liù dù. dàn yú shì nèi duān zuò shéng chuáng, zhèng xīn chán guān, dòng zé sān bǎi èr bǎi rì bù chū. lǎo xiān shēng cháng bù duō kāi mù, mào yǒu tóng yán, tǐ zhì féi chōng, dōu bù fù shí. měi chū chán shí, huò yǐn shǎo yào zhī, yì bù shí qí yào míng. hòu lǎo xiān shēng hū yún:' wú yǔ nán yuè zhū gě xiān jiā wéi qī, jīn dào yǐ, xū qù.' jiá zài shān jiǔ, hū sī jiā, yīn qǐng huán jiā shěng jìn, jí què hái. mèng xiān shēng nù yuē:' guī jí guī yǐ, hé què hái zhī yǒu!' yīn bái lǎo xiān shēng. xiān shēng ràng mèng sǒu yuē:' zhī cǐ rén bù zhōng, hé yǔ lái yě?' yú shì shǐ guī. guī hòu yī suì, yòu què xún zhū xiān shēng, zhì zé shì wū rú gù, mén hù fēng bì, suì wú yī rén. xià shān wèn gū zhuāng lǎo mǔ. lǎo yuē:' zhū xiān shēng bù lái, shàng míng chāo běn" shàng" zuò" xiàng" yī nián yǐ.' jiá yīn huǐ hèn dài sǐ. jiá zài shān jiān, cháng wèn mèng sǒu.' lǎo xiān shēng hé xìng míng?' sǒu qǔ jìn shū xī jiàn chuán lìng dú zhī, wèi yuē:' yù shí lǎo xiān shēng, jí xī tài wèi yě.'" chū jì wén
荥阳郑曙,著作郎郑虔之弟也。博学多能,好奇任侠。尝因会客,言及人间奇事。曙曰:“诸公颇读《晋书》乎?见太尉郗鉴事迹否?《晋书》虽言其人死,今则存。”坐客惊曰:“愿闻其说。”曙曰:“某所善武威段扬,为定襄令。扬有子曰恝,少好清虚慕道,不食酒肉。年十六,请于父曰:‘愿寻名山,访异人求道。’扬许之,赐钱十万,从其志。段子天宝五载,行过魏郡,舍于逆旅,逆旅有客焉,自驾一驴,市药数十斤,皆养生辟谷之物也。而其药有难求未备者,日日于市邸谒胡商觅之。恝视此客,七十余矣,雪眉霜须,而貌如桃花,亦不食谷。恝知是道者,大喜,伺其休暇,市珍果美膳,药食醇醪,荐之。客甚惊,谓恝曰:‘吾山叟,市药来此,不愿世人知,子何得觉吾而致此耶?”恝曰:‘某虽幼龄,性好虚静,见翁所为,必是道者,故愿欢会。’客悦,为饮至夕,因同宿。数日事毕将去,谓恝曰:‘吾姓孟,名期思,居在恒山,于行唐县西北九十里。子欲知吾名氏如此。恝又为祖饯,叩头诚祈,愿至山中,咨受道要。叟曰:‘若然者,观子志坚,可与居矣;然山中居甚苦,须忍饥寒,故学道之人,多生退志;又山中有耆宿,当须启白。子熟计之。’恝又固请。叟知其有志,乃谓之曰:‘前至八月二十日,当赴行唐,可于西北行三十里,有一孤姥庄,庄内孤姥,甚是奇人。汝当谒之。因言行意,坐以须我。’恝再拜受约。至期而往,果得此孤庄。老姥出问之。恝具以告姥。姥抚背言曰:‘小子年幼若此,而能好道,美哉!”因纳其囊装于柜中,坐恝于堂前阁内。姥家甚富,给恝所须甚厚。居二十日而孟先生至,顾恝言曰:‘本谓率语耳,宁期果来;然吾有事到恒州,汝且居此,数日当返。’如言却到,又谓恝曰:‘吾更启白耆宿,当与君俱往,数日复来。’令姥尽收掌恝资装,而使恝持随身衣衾往。恝于是从先生入。初行三十里,大艰险,犹能践履;又三十里,即手扪藤葛,足履嵌岩,魂竦汗出,而仅能至。其所居也,则东向南向,尽崇山巨石,林木森翠。北面差平,即诸陵岭。西面悬下,层溪千仞,而有良田,山人颇种植。其中有瓦屋六间,前后数架。在其北,诸先生居之。东厢有厨灶,飞泉檐间落地,以代汲井。其北户内,西二间为一室,闭其门。东西间为二室,有先生六人居之。其室前庑下,有数架书,三二千卷。谷千石,药物至多,醇酒常有数石。恝既谒诸先生。先生告曰:‘夫居山异于人间,亦大辛苦,须忍饥馁,食药饵。能甘此,乃可居。子能之乎?”恝曰:‘能。’于是留止。凡五日。孟先生曰:‘今日盍谒老先生。’于是启西室,室中有石堂。堂北开,直下临眺川谷。而老先生据绳床,北面而斋心焉。恝敬谒拜老先生,先生良久开目,谓孟叟曰:‘是尔所言者耶?此儿佳矣。便与汝充弟子。’于是辞出,又闭户。其庭前临西涧,有松树十株,皆长数仞。其下磐石,可坐百人,则于石中镌局,诸先生休暇,常对棋而饮酒焉。恝为侍者,睹先生棋,皆不工也,因教其形势。诸先生曰:‘汝亦晓棋,可坐。’因与诸叟对,叟皆不敌。于是老先生命开户出,植杖临崖而立。西望移时,因顾谓叟可对棋,孟期思曰:‘诸人皆不敌此小子。’老先生笑,因坐召恝。‘与尔对之。’既而先生棋少劣于頔。又微笑谓恝曰:‘欲习何艺乎?’恝幼年,不识求方术,而但言愿且受《周易》。老先生诏孟叟受之。老先生又归室,闭其门。恝习《易》逾年而日晓。占候布卦,言事若神。恝在山四年,前后见老先生出户,不过五六度。但于室内端坐绳床,正心禅观,动则三百二百日不出。老先生常不多开目,貌有童颜,体至肥充,都不复食。每出禅时,或饮少药汁,亦不识其药名。后老先生忽云:‘吾与南岳诸葛仙家为期,今到矣,须去。’恝在山久,忽思家,因请还家省觐,即却还。孟先生怒曰:‘归即归矣,何却还之有!’因白老先生。先生让孟叟曰:‘知此人不终,何与来也?’于是使归。归后一岁,又却寻诸先生,至则室屋如故,门户封闭,遂无一人。下山问孤庄老姥。姥曰:‘诸先生不来,尚(明抄本“尚”作“向”)一年矣。’恝因悔恨殆死。恝在山间,常问孟叟。‘老先生何姓名?’叟取《晋书·郗鉴传》令读之,谓曰:‘欲识老先生,即郗太尉也。’”(出《记闻》)
sēng qì xū
僧契虚
yǒu sēng qì xū zhě, běn gū zāng lǐ shì zi. qí fù wèi yù shǐ yú xuán zōng shí. qì xū zì hái tí hǎo fú tú mín fǎ. nián èr shí, kūn fā yī hè, jū cháng ān fó sì zhōng. jí lù shān pò tóng guān, xuán zōng xī xìng shǔ mén, qì xū dùn rù tài bái shān, cǎi bǎi yè ér shí zhī, zì shì jué lì. cháng yī rì, yǒu dào shì qiáo jūn, mào qīng shòu, xū bìn jǐn bái, lái yì qì xū, wèi qì xū yuē:" shī shén gǔ shén gū xiù, hòu dāng áo yóu xiān dōu zhōng yǐ." qì xū yuē:" wú chén sú zhī rén, ān néng yì xiān dōu hū?" qiáo jūn yuē:" xiān dōu shén jìn, shī kě lì qù yě." qì xū yīn qǐng qiáo jūn dǎo qí jìng. qiáo jūn yuē:" shī kě bèi shí yú shāng shān nì lǚ zhōng, yù féng zǐ yīn fèng, jí hé zhú tuó ér fàn yě, jí kào yú shāng shān ér kuì yān. huò yǒu wèn shī suǒ yì zhě, dàn yán yuàn yóu zhì chuān" chuān" yuán zuò" yòng", jù huáng kè běn gǎi., dāng yǒu féng zi dǎo shī ér qù yǐ." qì xū wén qí yán, xǐ qiě shén. jí lù shān bài, shàng zì shǔ mén hái cháng ān, tiān xià wú shì. qì xū jí wǎng shāng shān, shě nì lǚ zhōng. bèi gān jié, yǐ cì féng zi ér kuì yān. jǐn shù yuè, yù féng zi bǎi yú, jù shí bì ér qù. qì xū yì shāo dài, qiě wèi qiáo jūn jiàn qī, jiāng guī cháng ān, jì zhì zhuāng. shì xī, yī féng zi nián shén shǎo, wèi qì xū yuē:" wú shī ān suǒ yì hū?" qì xū yuē:" wú yuàn yóu zhì chuān yǒu nián yǐ." féng zi jīng yuē:" zhì chuān xiān fǔ yě, wú shī ān dé ér zhì hū." qì xū duì yuē:" wú shǐ zì hái tí hǎo shén xiān, cháng yù zhì rén, quàn wǒ yóu zhì chuān, lù jǐ hé ěr?" féng zǐ yuē:" zhì chuān shén jìn. shī zhēn néng xié wǒ ér qù hū?" qì xū yuē:" chéng néng yóu zhì chuān, sǐ bù huǐ." yú shì féng zi yǔ qì xū jù zhì lán tián shàng, zhì jù. qí xī jí dēng yù shān. shè wēi xiǎn, yú yán yǎn, qiě bā shí lǐ, zhì yī dòng, shuǐ chū dòng zhōng. féng zi yǔ qì xū gòng qiè shí tián dòng kǒu, yǐ yōng qí liú. sān rì, dòng shuǐ fāng jué. èr rén jù rù dòng zhōng, hūn huì bù kě biàn. jiàn yī mén zài shù shí lǐ wài, suì wàng mén ér qù. jì chū dòng wài, fēng rì tián xù, shān shuǐ qīng lì, zhēn shén xiān dōu yě. yòu xíng bǎi yú lǐ, dēng yī gāo shān. qí shān zǎn fēng jiǒng bá, shí jìng wēi jùn. qì xū xuàn huò bù gǎn dēng. féng zǐ yuē:" xiān dōu qiě jìn, hé wéi páng huáng yé." jí qiè shǒu ér qù. jì zhì shān dǐng, qí shàng tǎn píng. xià shì chuān yuán, miǎo rán bù kě jiàn yǐ. yòu xíng bǎi yú lǐ, rù yī dòng zhōng. jí chū, jiàn jī shuǐ wú qióng, shuǐ zhōng yǒu shí jìng, héng chǐ yú, zòng qiě bǎi yú lǐ. féng zi yǐn qì xū niè shí jìng ér qù. zhì shān xià, qián yǒu jù mù, yān yǐng fán mào, gāo shù qiān xún. féng zi dēng mù cháng xiào, jiǔ zhī, hū yǒu qiū fēng qǐ yú lín miǎo. é jiàn jù shéng xì yī xíng tuó, zì shān dǐng ér zhuì. féng zi mìng qì xū míng mù zuò tuó zhōng, jǐn bàn rì. féng zǐ yuē:" shī kě wù ér shì yǐ." qì xū jì wàng, yǐ zài shān dǐng, jiàn yǒu chéng yì gōng què, jī yù jiāo yìng, zài yún wù zhī wài. féng zi zhǐ yǔ:" cǐ zhì chuān yě." yú shì xiāng yǔ yì qí suǒ. jiàn xiān tóng bǎi bèi, luó liè qián hòu. yǒu yī xiān rén wèi féng zǐ yuē:" cǐ sēng hé wéi zhě? qǐ fēi rén jiān rén hū." féng zǐ yuē:" cǐ sēng cháng yuàn yóu zhì chuān, gù qiè ér zhì cǐ." yǐ ér zhì yī diàn shàng, yǒu jù zān miǎn zhě, mào shén wěi, píng yù jǐ ér zuò. shì wèi huán liè, hē jìn jí yán. féng zi mìng qì xū yè bài, qiě yuē: cǐ" zhì chuān zhēn jūn yě." qì xū bài, zhēn jūn zhào qì xū shàng, xùn yuē:" ěr jué sān péng zhī chóu hū?" bù néng duì. zhēn jūn yuē:" zhēn bù kě liú yú cǐ." yīn mìng féng zi dēng cuì xiá tíng. qí tíng gèn kōng, jū kǎn yún chù. jiàn yī rén tǎn ér shùn mù, fā zhǎng shù shí chǐ, níng nì àn hēi, dòng yíng xīn mù. féng zi wèi qì xū yuē:" ěr kě yè ér bài." qì xū jì bài. qiě wèn" cǐ rén wéi shuí? hé shùn mù hū?" féng zǐ yuē:" cǐ rén yáng wài láng yě. wài láng suí shì zōng shì, wèi wài láng yú nán gōng. shǔ suí mò, tiān xià fēn zhé, bīng jiǎ dà rǎo, yīn bì dì jū shān, jīn yǐ dé dào. cǐ fēi shùn mù, nǎi chè shì zhě. fū chè shì zhě, yù mù yú rén shì ěr." qì xū yuē:" qǐng wù qí mù. kě hū?" féng zi jí miàn qǐng wài láng, hū wù ér sì shì, qí guāng yì zhe, ruò rì yuè zhī zhào. qì xū jì rán bèi hàn, máo fà jǐn jìn. yòu jiàn yī rén wò shí bì zhī xià. féng zǐ yuē:" cǐ rén xìng yǐ, zhī rùn qí míng, yì rén jiān zhī rén, dé dào ér zhì cǐ." yǐ ér féng zi yǐn qì xū guī, qí dào tú jiē qián shí zhī shè lì. qì xū yīn wèn yǎn zǐ yuē:" wú xiàng zhě yè jiàn zhēn jūn, zhēn jūn wèn wǒ' sān péng zhī chóu', wǒ bù néng duì. yuē:" péng zhě sān shī zhī xìng, cháng jū rén zhōng, cì chá qí zuì. měi zhì gēng shēn rì, jí yú shàng dì. gù xué xiān zhě dāng xiān jué qí sān shī, rú shì zé shén xiān kě dé bù rán, suī kǔ qí xīn wú bǔ yě." qì xū wù qí shì, zì shì ér guī, yīn lú yú tài bái shān, jué lì xī qì, wèi cháng yǐ zhì chuān zhī shì yǔ yú rén. zhēn yuán zhōng, xǐ jū huà shān xià, yǒu xíng yáng zhèng shēn yǔ wú xīng shěn yù, jù zì cháng ān dōng chū guān, xíng zhì huà shān xià, huì tiān mù dà yǔ, èr rén suì zhǐ. qì xū yǐ jué lì gù, bù zhì páo cuàn. zhèng jūn yì qí bù shí, ér gǔ zhuàng fēng xiù, yīn zhēng qí shí. qì xū nǎi yǐ zhì chuān zhī shì gào yú zhèng. zhèng hào qí zhě, jì wén qí shì, qiě tàn qiě jīng. jí zì guān dōng huí, zhòng zhì qì xū shě, qí qì xū yǐ dùn qù, jìng bù zhī suǒ zài. zhèng jūn cháng chuán qí shì, wèi zhī zhì chuān jì. chū xuān shì zhì
有僧契虚者,本姑臧李氏子。其父为御史于玄宗时。契虚自孩提好浮图民法。年二十,髡发衣褐,居长安佛寺中。及禄山破潼关,玄宗西幸蜀门,契虚遁入太白山,采柏叶而食之,自是绝粒。尝一日,有道士乔君,貌清瘦,须鬓尽白,来诣契虚,谓契虚曰:“师神骨甚孤秀,后当遨游仙都中矣。”契虚曰:“吾尘俗之人,安能诣仙都乎?”乔君曰:“仙都甚近,师可力去也。”契虚因请乔君导其径。乔君曰:“师可备食于商山逆旅中,遇捀子(音奉,即荷竹橐而贩也),即犒于商山而馈焉。或有问师所诣者,但言愿游稚川(“川”原作“用”,据黄刻本改。),当有捀子导师而去矣。”契虚闻其言,喜且甚。及禄山败,上自蜀门还长安,天下无事。契虚即往商山,舍逆旅中。备甘洁,以伺捀子而馈焉。仅数月,遇捀子百余,俱食毕而去。契虚意稍怠,且谓乔君见欺,将归长安,既治装。是夕,一捀子年甚少,谓契虚曰:“吾师安所诣乎?”契虚曰:“吾愿游稚川有年矣。”捀子惊曰:“稚川仙府也,吾师安得而至乎。”契虚对曰:“吾始自孩提好神仙,常遇至人,劝我游稚川,路几何耳?”捀子曰:“稚川甚近。师真能偕我而去乎?”契虚曰:“诚能游稚川,死不悔。”于是捀子与契虚俱至蓝田上,治具。其夕即登玉山。涉危险,逾岩巚,且八十里,至一洞,水出洞中。捀子与契虚共挈石填洞口,以壅其流。三日,洞水方绝。二人俱入洞中,昏晦不可辨。见一门在数十里外,遂望门而去。既出洞外,风日恬煦,山水清丽,真神仙都也。又行百余里,登一高山。其山攒峰迥拔,石径危峻。契虚眩惑不敢登。捀子曰:“仙都且近,何为彷徨耶。”即挈手而去。既至山顶,其上坦平。下视川原,邈然不可见矣。又行百余里,入一洞中。及出,见积水无穷,水中有石径,横尺余,纵且百余里。捀子引契虚蹑石迳而去。至山下,前有巨木,烟影繁茂,高数千寻。捀子登木长啸,久之,忽有秋风起于林杪。俄见巨绳系一行橐,自山顶而缒。捀子命契虚瞑目坐橐中,仅半日。捀子曰:“师可寤而视矣。”契虚既望,已在山顶,见有城邑宫阙,玑玉交映,在云物之外。捀子指语:“此稚川也。”于是相与诣其所。见仙童百辈,罗列前后。有一仙人谓捀子曰:“此僧何为者?岂非人间人乎。”捀子曰:“此僧常愿游稚川,故挈而至此。”已而至一殿上,有具簪冕者,貌甚伟,凭玉几而坐。侍卫环列,呵禁极严。捀子命契虚谒拜,且曰:此“稚川真君也。”契虚拜,真君召契虚上,讯曰:“尔绝三彭之仇乎?”不能对。真君曰:“真不可留于此。”因命捀子登翠霞亭。其亭亘空,居槛云矗。见一人袒而瞬目,发长数十尺,凝腻黯黑,洞莹心目。捀子谓契虚曰:“尔可谒而拜。”契虚既拜。且问“此人为谁?何瞬目乎?”捀子曰:“此人杨外郎也。外郎隋氏宗室,为外郎于南宫。属隋末,天下分磔,兵甲大扰,因避地居山,今已得道。此非瞬目,乃彻视者。夫彻视者,寓目于人世耳。”契虚曰:“请寤其目。可乎?”捀子即面请外郎,忽寤而四视,其光益著,若日月之照。契虚悸然背汗,毛发尽劲。又见一人卧石壁之下。捀子曰:“此人姓乙,支润其名,亦人间之人,得道而至此。”已而捀子引契虚归,其道途皆前时之涉历。契虚因问巚子曰:“吾向者谒见真君,真君问我‘三彭之仇’,我不能对。曰:“彭者三尸之姓,常居人中,伺察其罪。每至庚申日,籍于上帝。故学仙者当先绝其三尸,如是则神仙可得;不然,虽苦其心无补也。”契虚悟其事,自是而归,因庐于太白山,绝粒吸气,未尝以稚川之事语于人。贞元中,徙居华山下,有荥阳郑绅、与吴兴沈聿,俱自长安东出关,行至华山下,会天暮大雨,二人遂止。契虚以绝粒故,不致庖爨。郑君异其不食,而骨状丰秀,因徵其实。契虚乃以稚川之事告于郑。郑好奇者,既闻其事,且叹且惊。及自关东回,重至契虚舍,其契虚已遁去,竟不知所在。郑君常传其事,谓之《稚川记》。(出《宣室志》)