sòng zǐ yuē: shǒu shān zhī cǎi, zhào zì xuān yuán, yuán liú yuǎn yǐ zāi. jiǔ mù gòng jīn, yòng xiāng yǔ dǐng, cóng cǐ huǒ jīn gōng yòng rì yì ér yuè xīn yǐ. fū jīn zhī shēng yě, yǐ tǔ wèi mǔ, jí qí chéng xíng ér xiào yòng yú shì yě, mǔ mú zǐ xiào, yì yóu shì yān. jīng cū jù xì zhī jiān, dàn jiàn dùn zhě sī chōng, lì zhě sī kěn, báo qí shēn yǐ méi hé shuǐ huǒ ér bǎi xìng fán, xū qí fù yǐ zhèn dàng kōng líng ér bā yīn qǐ. yuàn zhě xiào xiān fàn zhī shēn, ér chén fán yǒu zhì xiàng. qiǎo zhě duó shàng qīng zhī pò, ér hǎi yǔ biàn liú quán, jí qū zhǐ chàng chóu, qǐ néng xī shù! yào zhī, rén lì bù zhì yú cǐ.
宋子曰：首山之采，肇自軒轅，源流遠矣哉。九牧貢金，用襄禹鼎，從此火金功用日異而月新矣。夫金之生也，以土為母，及其成形而效用於世也，母模子肖，亦猶是焉。精粗巨細之間，但見鈍者司舂，利者司墾，薄其身以媒合水火而百姓繁，虛其腹以振盪空靈而八音起。願者肖仙梵之身，而塵凡有至象。巧者奪上清之魄，而海宇遍流泉，即屈指唱籌，豈能悉數！要之，人力不至於此。

dǐng
○鼎

fán zhù dǐng, táng yú yǐ qián bù kě kǎo. wéi yǔ zhù jiǔ dǐng, zé yīn jiǔ zhōu gòng fù rǎng zé yǐ chéng, rù gòng fāng wù suì lì yǐ dìng, shū jùn hé dào yǐ tōng, yǔ gòng yè yǐ chéng shū. kǒng hòu shì rén jūn zēng fù zhòng liǎn, hòu dài hóu guó mào gòng qí yín, hòu rì zhì shuǐ zhī rén bù yóu qí dào, gù zhù zhī yú dǐng. bù rú shū jí zhī yì qù, shǐ yǒu suǒ zūn shǒu, bù kě yí yì, cǐ jiǔ dǐng suǒ wèi zhù yě. nián dài jiǔ yuǎn, mò xué guǎ wén, rú zhū jì yú hú lí zhī pí zhī lèi jiē qí kè huà yú dǐng shàng zhě, huò màn miè gǎi xíng wèi kě zhī, lòu zhě suì yǐ wèi guài wù. gù chūn qiū chuán yǒu shǐ zhī shén jiān bù féng chī mèi zhī shuō yě. cǐ dǐng rù qín shǐ wáng. ér chūn qiū shí gào dà dǐng jǔ èr fāng dǐng, jiē qí liè guó zì zào, jí yǒu kè huà bì shī yǔ gòng chū zhǐ. cǐ dàn cún míng wèi gǔ wù, hòu shì tú jí fán duō, bǎi bèi shàng gǔ, yì bù fù zhù dǐng, tè bìng zhì zhī.
凡鑄鼎，唐虞以前不可考。唯禹鑄九鼎，則因九州貢賦壤則已成，入貢方物歲例已定，疏浚河道已通，禹貢業已成書。恐後世人君增賦重斂，後代侯國冒貢奇淫，後日治水之人不由其道，故鑄之於鼎。不如書籍之易去，使有所遵守，不可移易，此九鼎所為鑄也。年代久遠，末學寡聞，如珠、暨魚、狐狸、織皮之類皆其刻畫於鼎上者，或漫滅改形未可知，陋者遂以為怪物。故《春秋傳》有使知神奸、不逢魑魅之說也。此鼎入秦始亡。而春秋時郜大鼎、莒二方鼎，皆其列國自造，即有刻畫必失禹貢初旨。此但存名為古物，後世圖籍繁多，百倍上古，亦不復鑄鼎，特並志之。

zhōng
○鍾

fán zhōng wèi jīn lè zhī shǒu, qí shēng yī xuān, dà zhě wén shí lǐ, xiǎo zhě yì jí lǐ zhī yú. gù jūn shì cháo guān chū shǔ bì yòng yǐ jí zhòng, ér xiāng yǐn jiǔ lǐ bì yòng yǐ hé gē, fàn gōng xiān diàn bì yòng yǐ míng shè yè zhě zhī chéng, yōu qǐ guǐ shén zhī jìng.
凡鍾為金樂之首，其聲一宣，大者聞十里，小者亦及里之餘。故君視朝、官出署必用以集眾，而鄉飲酒禮必用以和歌，梵宮仙殿必用以明攝謁者之城，幽起鬼神之敬。

fán zhù zhōng gāo zhě tóng zhì, xià zhě tiě zhì. jīn běi jí cháo zhōng zé chún yòng xiǎng tóng, měi kǒu gòng fèi tóng sì wàn qī qiān jīn xī sì qiān jīn jīn wǔ shí liǎng yín yī bǎi èr shí liǎng yú nèi. chéng qì yì zhòng èr wàn jīn, shēn gāo yī zhàng yī chǐ wǔ cùn, shuāng lóng pú láo gāo èr chǐ qī cùn, kǒu jìng bā chǐ, zé jīn zhāo zhōng zhī zhì yě.
凡鑄鐘高者銅質，下者鐵質。今北極朝鐘則純用響銅，每口共費銅四萬七千斤、錫四千斤、金五十兩、銀一百二十兩於內。成器亦重二萬斤，身高一丈一尺五寸，雙龍蒲牢高二尺七寸，口徑八尺，則今朝鐘之制也。

fán zào wàn jūn zhōng yǔ zhù dǐng fǎ tóng, jué kēng shēn zhàng jǐ chǐ, zào zhú qí zhōng rú fáng shè, shān ní zuò mó gǔ, yòng shí huī sān hé tǔ zhú, bù shǐ yǒu sī háo xì chāi. gān zào zhī hòu yǐ niú yóu huáng là fù qí shàng shù cùn. yóu là fēn liǎng: yóu jū shén bā, là jū shén èr, qí shàng gāo bì dǐ qíng yǔ. xià yuè bù kě wèi, yóu bù dòng jié. yóu là màn dìng, rán hòu diāo lòu shū wén wù xiàng, sī fà chéng jiù. rán hòu chōng shāi jué xì tǔ yǔ tàn mò wèi ní, tú màn yǐ jiàn ér jiā hòu zhì shù cùn, shǐ qí nèi wài tòu tǐ gàn jiān, wài shī huǒ lì zhì huà qí zhōng yóu là, cóng kǒu shàng kǒng xì róng liú jìng jǐn, zé qí zhōng kōng chù jí zhōng dǐng tuō tǐ zhī qū yě.
凡造萬鈞鍾與鑄鼎法同，掘坑深丈幾尺，燥築其中如房舍，埏泥作模骨，用石灰、三和土築，不使有絲毫隙拆。乾燥之後以牛油、黃蠟附其上數寸。油蠟分兩：油居什八，蠟居什二，其上高蔽抵晴雨。（夏月不可為，油不凍結。）油蠟墁定，然後雕鏤書文、物象，絲髮成就。然後舂篩絕細土與炭末為泥，塗墁以漸而加厚至數寸，使其內外透體干堅，外施火力炙化其中油蠟，從口上孔隙熔流淨盡，則其中空處即鐘鼎托體之區也。

fán yóu là yī jīn xū wèi, tián tóng shí jīn. sù yóu shí jǐn yóu shí jīn, zé bèi tóng bǎi jīn yǐ qí zhī. zhōng jì kōng jìng, zé yì róng tóng. fán huǒ tóng zhì wàn jūn, fēi shǒu zú suǒ néng qū shǐ. sì miàn zhú lú, sì miàn ní zuò cáo dào, qí dào shàng kǒu chéng jiē lú zhōng, xià kǒu xié dī yǐ jiù zhōng dǐng rù tóng kǒng, cáo bàng yī qí hóng tàn zhī wéi. hóng lú róng huà shí, jué kāi cáo gěng, xiān ní tǔ wèi gěng sè zhù. yī qí rú shuǐ héng liú, cóng cáo dào zhōng jiǎn zhù ér xià, zhōng dǐng chéng yǐ. fán wàn jūn tiě zhōng yǔ lú fǔ, qí fǎ jiē tóng, ér sù fǎ zé yóu rén shěng sè yě. ruò qiān jīn yǐ nèi zhě zé bù xū rú cǐ láo fèi, dàn duō niē shí shù guō lú. lú xíng rú jī, tiě tiáo zuò gǔ, fù ní zuò jiù. qí xià xiān yǐ tiě piàn quān tǒng zhí tòu zuò liǎng kǒng, yǐ shòu gàng chuān. qí lú diàn yú tǔ dūn zhī shàng, gè lú yī qí gǔ gōu róng huà. huà hòu yǐ liǎng gàng chuān lú xià, qīng zhě liǎng rén, zhòng zhě shù rén tái qǐ, qīng zhù mó dǐ kǒng zhōng. jiǎ lú jì qīng, yǐ lú jí jì zhī, bǐng lú yòu jí jì zhī, qí zhōng zì rán nián hé. ruò xiāng chéng yū huǎn, zé xiān rù zhī zhì yù dòng, hòu zhě bù zhān, xìn suǒ yóu shēng yě.
凡油蠟一斤虛位，填銅十斤。塑油時盡油十斤，則備銅百斤以俟之。中既空淨，則議熔銅。凡火銅至萬鈞，非手足所能驅使。四面築爐，四面泥作槽道，其道上口承接爐中，下口斜低以就鐘鼎入銅孔，槽傍一齊紅炭織圍。洪爐熔化時，決開槽梗，（先泥土為梗塞住。）一齊如水橫流，從槽道中梘注而下，鐘鼎成矣。凡萬鈞鐵鐘與爐、釜，其法皆同，而塑法則由人省嗇也。若千斤以內者則不須如此勞費，但多捏十數鍋爐。爐形如箕，鐵條作骨，附泥做就。其下先以鐵片圈筒直透作兩孔，以受槓穿。其爐墊於土墩之上，各爐一齊鼓鞲熔化。化後以兩槓穿爐下，輕者兩人，重者數人抬起，傾注模底孔中。甲爐既傾，乙爐疾繼之，丙爐又疾繼之，其中自然粘合。若相承迂緩，則先入之質欲凍，後者不粘，釁所由生也。

fán tiě zhōng mó bù zhòng fèi yóu là zhě, xiān shān tǔ zuò wài mó, pōu pò liǎng biān xíng huò wèi liǎng jié, yǐ zǐ kǒu chuàn hé, fān kè shū wén yú qí shàng. nèi mó suō xiǎo fēn cùn, kōng qí zhōng tǐ, jīng měi ér jiù. wài mó kè wén hòu yǐ niú yóu huá zhī, shǐ tā rì qì wú zhān, rán hòu gài shàng, ní hé qí fèng ér shòu zhù yān. jù qìng yún bǎn, fǎ jiē fǎng cǐ.
凡鐵鐘模不重費油蠟者，先埏土作外模，剖破兩邊形或為兩截，以子口串合，翻刻書文於其上。內模縮小分寸，空其中體，精美而就。外模刻文後以牛油滑之，使他日器無粘，然後蓋上，泥合其縫而受鑄焉。巨磬、雲板，法皆仿此。

fǔ
○釜

fán fǔ chǔ shuǐ shòu huǒ, rì yòng sī mìng xì yān. zhù yòng shēng tiě huò fèi zhù tiě qì wèi zhì. dà xiǎo wú dìng shì, cháng yòng zhě jìng kǒu èr chǐ wèi lǜ, hòu yuē èr fēn. xiǎo zhě jìng kǒu bàn zhī, hòu bó bù jiǎn. qí mó nèi wài wèi liǎng céng, xiān sù qí nèi, qí jiǔ rì gān zào, hé fǔ xíng fēn cùn yú shàng, rán hòu sù wài céng gài mó. cǐ sù jiàng zuì jīng, chā zhī háo lí zé wú yòng.
凡釜儲水受火，日用司命系焉。鑄用生鐵或廢鑄鐵器為質。大小無定式，常用者徑口二尺為率，厚約二分。小者徑口半之，厚薄不減。其模內外為兩層，先塑其內，俟久日乾燥，合釜形分寸於上，然後塑外層蓋模。此塑匠最精，差之毫厘則無用。

mó jì chéng jiù gān zào, rán hòu ní niē yě lú, qí zhōng rú fǔ, shòu shēng tiě yú zhōng, qí lú bèi tòu guǎn tōng fēng, lú miàn niē zuǐ chū tiě. yī lú suǒ huà yuē shí fǔ èr shí fǔ zhī liào. tiě huà rú shuǐ, yǐ ní gù chún tiě bǐng biāo cóng zuǐ shòu zhù. yī biāo yuē yī fǔ zhī liào, qīng zhù mó dǐ kǒng nèi, bù qí lěng dìng jí jiē kāi gài mó, kàn shì xià zhàn wèi zhōu zhī chù. cǐ shí fǔ shēn shàng tōng hóng wèi hēi, yǒu bú dào chù jí jiāo shǎo xǔ yú shàng bǔ wán, dǎ shī cǎo piàn àn píng, ruò wú hén jī.
模既成就乾燥，然後泥捏冶爐，其中如釜，受生鐵於中，其爐背透管通風，爐面捏嘴出鐵。一爐所化約十釜、二十釜之料。鐵化如水，以泥固純鐵柄杓從嘴受注。一杓約一釜之料，傾注模底孔內，不俟冷定即揭開蓋模，看視罅綻未周之處。此時釜身尚通紅未黑，有不到處即澆少許於上補完，打濕草片按平，若無痕跡。

fán shēng tiě chū zhù fǔ, bǔ zhàn zhě shén duō, wéi fèi pò fǔ tiě róng zhù, zé wú fù xì lòu. cháo xiān guó sú pò fǔ bì qì zhī shān zhōng, bù yǐ hái lú. fán fǔ jì chéng hòu, shì fǎ yǐ qīng zhàng qiāo zhī, xiǎng shēng rú mù zhě jiā, shēng yǒu chà xiǎng zé tiě zhì wèi shú zhī gù, tā rì yì wèi sǔn huài. hǎi nèi cóng lín dà chù, zhù yǒu qiān sēng guō zhě, zhǔ mí shòu mǐ èr shí, cǐ zhēn chī wù yě.
凡生鐵初鑄釜，補綻者甚多，唯廢破釜鐵熔鑄，則無復隙漏。（朝鮮國俗破釜必棄之山中，不以還爐。）凡釜既成後，試法以輕杖敲之，響聲如木者佳，聲有差響則鐵質未熟之故，他日易為損壞。海內叢林大處，鑄有千僧鍋者，煮糜受米二石，此真痴物也。

xiàng
○像

fán zhù xiān fó tóng xiàng, sù fǎ yǔ cháo zhōng tóng. dàn zhōng dǐng bù kě jiē, ér xiàng zé shù jiē wèi zhī, gù xiě shí wèi lì shén yì, dàn jiē mó zhī fǎ fēn cùn zuì jīng yún.
凡鑄仙佛銅像，塑法與朝鐘同。但鐘鼎不可接，而像則數接為之，故寫時為力甚易，但接模之法分寸最精雲。

pào
○炮

fán zhù pào, xī yáng hóng yí fú láng jī děng yòng shú tóng zào, xìn pào duǎn tí chòng děng yòng shēng shú tóng jiān bàn zào, xiāng yáng zhǎn kǒu dà jiāng jūn èr jiāng jūn děng yòng tiě zào.
凡鑄炮，西洋、紅夷、佛郎機等用熟銅造，信炮、短提銃等用生熟銅兼半造，襄陽、盞口、大將軍、二將軍等用鐵造。

jìng
○鏡

fán zhù jìng, mó yòng huī shā, tóng yòng xī hé. bù yòng wō qiān. kǎo gōng jì yì yún: jīn xī xiāng bàn, wèi zhī jiàn suì zhī jì. kāi miàn chéng guāng, zé shuǐ yín fù tǐ ér chéng, fēi tóng yǒu guāng míng rú xǔ yě. táng kāi yuán gōng zhōng jìng jǐn yǐ bái yín yǔ tóng děng fēn zhù chéng, měi kǒu zhí yín shù liǎng zhě yǐ cǐ gù. zhū shā bān diǎn nǎi jīn yín jīng huá fā xiàn. gǔ lú yǒu rù jīn yú nèi zhě. wǒ cháo xuān lú yì yuán mǒu kù ǒu zāi, jīn yín zá tóng xī huà zuò yī tuán, mìng yǐ zhù lú. zhēn zhě cuò xiàn jīn sè. táng jìng xuān lú jiē cháo tíng shèng shì wù yún.
凡鑄鏡，模用灰沙，銅用錫和。（不用倭鉛。）《考工記》亦云：「金錫相半，渭之鑑、燧之劑。」開面成光，則水銀附體而成，非銅有光明如許也。唐開元宮中鏡盡以白銀與銅等分鑄成，每口值銀數兩者以此故。硃砂斑點乃金銀精華發現。（古爐有入金於內者。）我朝宣爐亦緣某庫偶災，金銀雜銅錫化作一團，命以鑄爐。（真者錯現金色。）唐鏡、宣爐皆朝廷盛世物雲。

qián
○錢

fán zhù tóng wèi qián yǐ lì mín yòng, yī miàn kān guó hào tōng bǎo sì zì, gōng bù fèn sī zhǔ zhī. fán qián tōng lì zhě, yǐ shí wén dǐ yín yī fèn zhí. qí dà qián dāng wǔ dāng shí, qí bì biàn yú sī zhù, fǎn yǐ hài mín, gù zhōng wài háng ér zhé bù xíng yě.
凡鑄銅為錢以利民用，一面刊國號通寶四字，工部分司主之。凡錢通利者，以十文抵銀一分值。其大錢當五、當十，其弊便於私鑄，反以害民，故中外行而輒不行也。

fán zhù qián měi shí jīn, hóng tóng jū liù qī, wō qiān jīng zhōng míng shuǐ xī jū sān sì, cǐ děng fēn dà lüè. wō qiān měi jiàn liè huǒ bì hào sì fēn zhī yī. wǒ cháo xíng yòng qián gāo sè zhě, wéi běi jīng bǎo yuán jú huáng qián yǔ guǎng dōng gāo zhōu lú qīng qián, gāo zhōu qián xíng shèng zhāng quán lù. qí jià yī wén dí nán zhí jiāng zhè děng èr wén. huáng qián yòu fēn èr děng, sì huǒ tóng suǒ zhù yuē jīn bèi qián, èr huǒ tóng suǒ zhù yuē huǒ qī qián.
凡鑄錢每十斤，紅銅居六七，倭鉛（京中名水錫）居三四，此等分大略。倭鉛每見烈火必耗四分之一。我朝行用錢高色者，唯北京寶源局黃錢與廣東高州爐青錢，（高州錢行盛漳泉路。）其價一文敵南直江、浙等二文。黃錢又分二等，四火銅所鑄曰金背錢，二火銅所鑄曰火漆錢。

fán zhù qián róng tóng zhī guàn, yǐ jué xì tǔ mò dǎ suì gàn tǔ zhuān miào hé tàn mò wèi zhī. jīng lú yòng niú tí jiǎ, wèi xiáng hé zuò yòng, guàn liào shí liǎng, tǔ jū qī ér tàn jū sān, yǐ tàn huī xìng nuǎn, zuǒ tǔ shǐ yì huà wù yě. guàn zhǎng bā cùn, kǒu jìng èr cùn wǔ fēn. yī guàn yuē zài tóng qiān shí jīn, tóng xiān rù huà, rán hòu tóu qiān, hóng hù shàn hé, qīng rù mó nèi.
凡鑄錢熔銅之罐，以絕細土末（打碎干土磚妙）和炭末為之。（京爐用牛蹄甲，未詳何作用，）罐料十兩，土居七而炭居三，以炭灰性暖，佐土使易化物也。罐長八寸，口徑二寸五分。一罐約載銅、鉛十斤，銅先入化，然後投鉛，洪滬扇合，傾入模內。

fán zhù qián mó yǐ mù sì tiáo wèi kōng kuāng. mù zhǎng yī chǐ yī cùn, kuò yī cùn èr fēn. tǔ tàn mò shāi lìng jí xì, tián shí kuāng zhōng, wēi sǎ shā mù tàn huī huò liǔ mù tàn huī yú qí miàn shàng, huò xūn mó zé yòng sōng xiāng yǔ qīng yóu, rán hòu yǐ mǔ bǎi wén yòng xī diāo chéng huò zì huò bèi bù zhì qí shàng. yòu yòng yī kuāng rú qián fǎ tián shí hé gài zhī. jì hé zhī hòu, yǐ chéng miàn bèi liǎng kuāng, suí shǒu fù zhuǎn, zé mǔ qián jǐn luò hòu kuāng zhī shàng. yòu yòng yī kuāng tián shí, hé shàng hòu kuāng, rú shì zhuǎn fù, zhǐ hé shí yú kuāng, rán hòu yǐ shéng kǔn dìng. qí mù kuāng shàng xián yuán liú rù tóng yǎn kǒng, zhù gōng yòng yīng zuǐ qián, hóng lú tí chū róng guàn, yī rén yǐ bié qián fú tái guàn dǐ xiāng zhù, zhú yī qīng rù kǒng zhōng. lěng dìng jiě shéng kāi kuāng, zé lěi luò bǎi zhàng, rú huā guǒ fù zhī. mó zhōng yuán yìn kōng gěng, zǒu tóng rú shù zhī yàng, xié chū zhú yī zhāi duàn, yǐ dài mó jīn chà chéng qián. fán qián xiān cuò biān yán, yǐ zhú mù tiáo zhí guàn shù bǎi wén shòu jīn chà, hòu jīn chà píng miàn zé zhú yī wèi zhī.
凡鑄錢模以木四條為空匡。（木長一尺一寸，闊一寸二分。）土炭末篩令極細，填實匡中，微灑杉木炭灰或柳木炭灰於其面上，或熏模則用松香與清油，然後以母百文（用錫雕成）或字或背布置其上。又用一匡如前法填實合蓋之。既合之後，已成面、背兩匡，隨手覆轉，則母錢盡落後匡之上。又用一匡填實，合上後匡，如是轉覆，只合十餘匡，然後以繩捆定。其木匡上弦原留入銅眼孔，鑄工用鷹嘴鉗，洪爐提出熔罐，一人以別鉗扶抬罐底相助，逐一傾入孔中。冷定解繩開匡，則磊落百丈，如花果附枝。模中原印空梗，走銅如樹枝樣，挾出逐一摘斷，以待磨釒差成錢。凡錢先錯邊沿，以竹木條直貫數百文受釒差，後釒差平面則逐一為之。

fán qián gāo dī yǐ qiān duō guǎ fēn, qí hòu zhòng yǔ báo xuē, zé zhāo rán yì jiàn. qiān jiàn tóng guì, sī zhù zhě zhì duì bàn wèi zhī, yǐ zhī zhì jiē shí shàng, shēng rú mù shí zhě, cǐ dī qián yě. ruò gāo qián tóng jiǔ qiān yī, zé zhì dì zuò jīn shēng yǐ. fán jiāng chéng qì fèi tóng zhù qián zhě, měi huǒ shí hào qí yī. gài qiān zhì xiān zǒu, qí tóng sè jiàn gāo, shèng yú xīn tóng chū huà zhě. ruò liú qiú zhū guó yín qián, qí mó jí záo qiè tiě qián tóu shàng, yín huà zhī shí rù guō jiā qǔ, cuì yú lěng shuǐ zhī zhōng, jí luò yī qián qí nèi. tú bìng jù hòu.
凡錢高低以鉛多寡分，其厚重與薄削，則昭然易見。鉛賤銅貴，私鑄者至對半為之，以之擲階石上，聲如木石者，此低錢也。若高錢銅九鉛一，則擲地作金聲矣。凡將成器廢銅鑄錢者，每火十耗其一。蓋鉛質先走，其銅色漸高，勝於新銅初化者。若琉球諸國銀錢，其模即鑿鍥鐵鉗頭上，銀化之時入鍋夾取，淬於冷水之中，即落一錢其內。圖並具後。

fù: tiě qián
○附：鐵錢

tiě zhì jiàn shén, cóng gǔ wú zhù qián. qǐ yú táng fān zhèn wèi bó zhū dì, tóng huò bù tōng, shǐ yě wèi zhī, gài sī xū zhī jì yě. huáng jiā shèng shí zé yě yín wèi dòu, zá bó shuāi shí zé zhù tiě wèi qián. bìng zhì bó wù zhě gǎn kǎi.
鐵質賤甚，從古無鑄錢。起於唐藩鎮魏博諸地，銅貨不通，始冶為之，蓋斯須之計也。皇家盛時則冶銀為豆，雜伯衰時則鑄鐵為錢。並志博物者感慨。