strong lǐ bā shí wǔ kāi yuán lǐ zuǎn lèi èr shí jiā lǐ sì strong
礼八十五 开元礼纂类二十 嘉礼四
lín xuān cè mìng huáng hòu
临轩册命皇后
bo rì, gào yuán qiū, gào fāng qiū tài miào, yǐ shàng bìng yǒu sī xíng shì, rú cháng gào yí.
卜日,告圆丘,告方丘、太庙,以上并有司行事,如常告仪。
lín xuān mìng shǐ
临轩命使
jiāng xíng cè lǐ, suǒ sī zòu qǐng tài wèi wèi shǐ, sī tú wèi fù. qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò yú tài jí diàn, diàn tíng chén shè lè xuán nèi wài guān cì shì wèi jǐng bì bìng rú nà hòu yí. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng. xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè, gǔ chuī zhèn zuò, huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò rú cháng, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn cè shǐ fù rù jiù wèi, tài wèi chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. lì dìng, diǎn yí chàng yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. shì zhōng qián chéng zhì, jiàng yì shǐ zhě dōng běi, xī miàn chēng:" yǒu zhì." cè shǐ zài bài. shì zhōng xuān zhì yuē:" cè mǒu shì wèi huáng hòu, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." xuān zhì qì, yòu jù zài bài. shì zhōng hái shì wèi. huáng mén shì láng chí jié xī miàn shòu tài wèi, tài wèi shòu fù zhǔ jié, lì yú shǐ hòu. huáng mén shì láng tuì. zhōng shū shì láng yǐn cè àn jí cóng xǐ shòu àn lì yú cè shǐ dōng běi, xī miàn. zhōng shū shì láng qǔ cè, chí àn zhě tuì zì shǐ hòu, lì yú tài wèi zhī zuǒ. xī miàn shòu tài wèi, tài wèi shòu cè zhì yú àn, chí àn zhě tuì lì yú shǐ zhě hòu. zhōng shū shì láng yòu qǔ cóng xǐ shòu yǐ shòu tài wèi, tài wèi shòu, zhì yú àn, jiē rú shòu cè zhī yí. zhōng shū shì láng tuì. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún chén zài wèi zhě jiē zài bài. tōng shì shè rén yǐn cè shǐ chū, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī. tài wèi chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. shì zhōng qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò, shì wèi jǐng bì rú lái yí, rù zì dōng fáng, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū. fān kè xiān chū.
将行册礼,所司奏请太尉为使,司徒为副。前一日,尚舍奉御设御幄於太极殿,殿庭陈设乐悬、内外官次、侍卫警跸并如纳后仪。皇帝将出,仗动,太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应。协律郎跪,俯伏,举麾,鼓柷,奏太和之乐,鼓吹振作,皇帝出自西房,即御座,南向坐,符宝郎奉宝置於御座如常,乐止。通事舍人引册使副入就位,太尉初入门,舒和之乐作,至位,乐止。立定,典仪唱曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜。侍中前承制,降诣使者东北,西面称:"有制。"册使再拜。侍中宣制曰:"册某氏为皇后,命公等持节展礼。"宣制讫,又俱再拜。侍中还侍位。黄门侍郎持节西面授太尉,太尉受付主节,立於使后。黄门侍郎退。中书侍郎引册案及琮玺绶案立於册使东北,西面。中书侍郎取册,(持案者退自使后,立於太尉之左。)西面授太尉,太尉受册置於案,持案者退立於使者后。中书侍郎又取琮玺绶以授太尉,太尉受,置於案,皆如受册之仪。中书侍郎退。典仪曰:"再拜。"赞者承传,群臣在位者皆再拜。通事舍人引册使出,持节者前导,持案者次之。太尉初行乐作,出门乐止。侍中前跪奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,鼓柷,奏太和之乐。皇帝降座,侍卫警跸如来仪,入自东房,乐止。通事舍人引群官在位者以次出。(蕃客先出。)
huáng hòu shòu cè
皇后受册
qián yī rì, shǒu gōng yú sù zhāng mén wài dào xī jìn nán, suí biàn shè tài wèi sī tú děng cì, dōng xiàng běi shàng. yòu yú mìng fù cháo táng shè wài mìng fù cì rú cháng. shàng qǐn lǜ qí shǔ yú huáng hòu zhèng diàn shè yù wò zuò, nán xiàng. yòu shè huáng hòu shòu cè wèi yú diàn tíng jiē xián, běi xiàng. yòu shè mìng fù děng tuō xì xí yú xī jiē qián jìn xī, dōng xiàng. sī lè zhǎn gōng xuán zhī lè yú diàn tíng, shè huī yú diàn shàng xī jiē zhī xī, dōng xiàng, bìng rú cháng yí. nèi pū jìn zhòng dí yǐ xià yú sù zhāng mén wài dào dōng, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
前一日,守宫於肃章门外道西近南,随便设太尉、司徒等次,东向北上。又於命妇朝堂设外命妇次如常。尚寝率其属於皇后正殿设御幄座,南向。又设皇后受册位於殿庭阶閒,北向。又设命妇等脱舄席於西阶前近西,东向。司乐展宫悬之乐於殿庭,设麾於殿上西阶之西,东向,并如常仪。内仆进重翟以下於肃章门外道东,西向,以北为上。
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù tún mén liè zhàng jí chén bù yú huáng hòu diàn zhèng nán mén zhī wài rú cháng yí. diǎn yí shè cè shǐ wèi yú sù zhāng mén wài zhī xī, dōng xiàng běi shàng. shè nèi shì wèi yú shǐ fù zhī nán, jǔ cè àn jí cóng xǐ shòu zhě yòu zài nán, chà tuì, jù dōng xiàng. yòu shè nèi jǐ shì wèi yú běi xiāng, nán xiàng. yòu shè nèi yè zhě jiān wèi yú qí dōng nán, xī xiàng. nèi yè zhě shè wài mìng fù wèi yú mìng fù cháo táng, fēn zuǒ yòu xiāng, dà cháng gōng zhǔ yǐ xià zài dōng, tài fū rén yǐ xià zài xī, bìng měi děng yì wèi, chóng xíng xiāng xiàng, yǐ běi wèi shàng. sī zàn shè nèi mìng fù jí nèi guān fēi gòng fèng zhě wèi yú shòu cè zhèng diàn zhī tíng dōng xiāng, xī xiàng, chóng xíng běi shàng. yòu shè nèi mìng fù děng cháo wèi yú diàn tíng yù dào dōng, chóng xíng, běi miàn xī shàng. yòu shè wài mìng fù cháo wèi yú diàn tíng yù dào zuǒ yòu, jìn nán: dà cháng gōng zhǔ yǐ xià zài dào dōng, měi děng yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ xī wèi shàng tài fū rén yǐ xià zài dào xī, měi děng yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ dōng wèi shàng. yòu shè sī zàn wèi yú dōng jiē dōng nán, diǎn zàn èr rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng.
其日,依时刻诸卫勒所部屯门列仗及陈布於皇后殿正南门之外如常仪。典仪设册使位於肃章门外之西,东向北上。设内侍位於使副之南,举册案及琮玺绶者又在南,差退,俱东向。又设内给事位於北厢,南向。又设内谒者监位於其东南,西向。内谒者设外命妇位於命妇朝堂,分左右厢,大长公主以下在东,太夫人以下在西,并每等异位,重行相向,以北为上。司赞设内命妇及内官非供奉者位於受册正殿之庭东厢,西向,重行北上。又设内命妇等朝位於殿庭御道东,重行,北面西上。又设外命妇朝位於殿庭御道左右,近南:大长公主以下在道东,每等异位,重行北面,以西为上;太夫人以下在道西,每等异位,重行北面,以东为上。又设司赞位於东阶东南,典赞二人在南,差退,俱西向。
nèi shì bǎn zòu huáng hòu:" qǐng zhōng yán." wài mìng fù yī shí kè jù fù jí cháo táng cì, gè fú qí fú. nèi yè zhě jiān xiān zhì èr àn yú sù zhāng mén wài, jìn xiàn. tài wèi sī tú jì shòu mìng, chū zhì cháo táng, jù chéng lù, bèi lǔ bù, gǔ chuī chí jié rú shì. qí cè cóng xǐ shòu gè yǐ yóu luò wǎng dú chē zài ér xíng, nèi shì zhī shǔ yǔ suǒ sī shǒu zhǎng zhī. zhì yǒng ān mén wài, jiàng lù, yè zhě yǐn rù, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī, zhǎng cì zhě jù yǐn rù cì. nèi diǎn yǐn yǐn wài mìng fù jiù cháo táng wèi. sī lè shuài nǚ gōng rén rù jiù wèi, diǎn lè shēng jiù jǔ huī wèi. sī zàn shuài diǎn zàn xiān jiù diàn tíng wèi. nèi diǎn yǐn gè yǐn wài mìng fù liǎng xíng jù yǐ cì jìn, zhì sù zhāng mén, nèi sī bīn jiē yǐn jìn rù, lì yú huáng hòu zhèng diàn gé wài rú cháo táng zhī wèi. yè zhě yǐn tài wèi yǐ xià jiù sù zhāng mén wài wèi, chí jié zhě lì yú tài wèi zhī běi, shǎo tuì, dōng miàn. nèi yè zhě jiān yǐn nèi jǐ shì jiù nán miàn wèi, nèi yè zhě jiān tuì fù wèi. nèi mìng fù děng yīng péi liè zhě gè fú qí fú, sī bīn yǐn jiù péi liè wèi.
内侍版奏皇后:"请中严。"外命妇依时刻俱赴集朝堂次,各服其服。内谒者监先置二案於肃章门外,近限。太尉、司徒既受命,出至朝堂,俱乘辂,备卤簿,鼓吹、持节如式。其册琮玺绶各以油络网犊车载而行,内侍之属与所司守掌之。至永安门外,降辂,谒者引入,持节者前导,持案者次之,掌次者俱引入次。内典引引外命妇就朝堂位。司乐帅女工人入就位,典乐升就举麾位。司赞帅典赞先就殿庭位。内典引各引外命妇两行俱以次进,至肃章门,内司宾接引进入,立於皇后正殿閤外如朝堂之位。谒者引太尉以下就肃章门外位,持节者立於太尉之北,少退,东面。内谒者监引内给事就南面位,内谒者监退复位。内命妇等应陪列者各服其服,司宾引就陪列位。
shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." huáng hòu shǒu shì huī yī, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu, chū zì zhèng diàn xī fáng, shì wèi jǐng bì rú cháng yí. shǒu shì huī yī, suǒ sī xiān jìn. diǎn lè jǔ huī, zòu zhèng hé zhī lè, fán lè jiē diǎn lè jǔ huī, gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. huáng hòu zhì liǎng yíng xián, nán xiàng lì dìng, lè zhǐ.
尚仪版奏:"外办。"皇后首饰袆衣,司言引尚宫,尚宫引皇后,出自正殿西房,侍卫警跸如常仪。(首饰袆衣,所司先进。)典乐举麾,奏正和之乐,(凡乐皆典乐举麾,工鼓柷而后作,偃麾戛敔而后止。)皇后至两楹閒,南向立定,乐止。
chū nèi jǐ shì jì jiù nán miàn wèi, tài wèi jìn nèi jǐ shì qián, běi miàn guì chēng:" tài wèi fēng chén mǒu sī tú fēng chén mǒu, fèng zhì shòu huáng hòu bèi wù diǎn cè." qì, fǔ fú, xìng, tuì fù wèi. nèi yè zhě jiān yǐn nèi jǐ shì yì sù zhāng mén, chuán gào sī yán. sī yán rù yì huáng hòu qián guì zòu qì, xìng, hái shì wèi.
初内给事既就南面位,太尉进内给事前,北面跪称:"太尉封臣某、司徒封臣某,奉制授皇后备物典册。"讫,俯伏,兴,退复位。内谒者监引内给事诣肃章门,传告司言。司言入诣皇后前跪奏讫,兴,还侍位。
chū sī yán rù, fèng cè cóng xǐ shòu zhě yǐ cì jìn, dāng sī tú qián, sī tú qǔ cè cóng xǐ shòu yǐ cì jìn shòu tài wèi, jǔ àn zhě yǐ cì tuì, sī tú shòu qì, tuì fù wèi. nèi shì jìn tài wèi qián, xī miàn yǐ cì shòu cè cóng xǐ shòu, dōng miàn shòu nèi yè zhě jiān, liàng yǐ nèi yè zhě děng zhù jǔ zhī. tuì fù wèi. nèi yè zhě jiān chí cè cóng xǐ shòu děng jìn lì yú sù zhāng mén wài, guì zhì cè cóng xǐ shòu yú àn, fǔ fú, xìng.
初司言入,奉册琮玺绶者以次进,当司徒前,司徒取册琮玺绶以次进授太尉,举案者以次退,司徒授讫,退复位。内侍进太尉前,西面以次受册琮玺绶,东面授内谒者监,(量以内谒者等助举之。)退复位。内谒者监持册琮玺绶等进立於肃章门外,跪置册琮玺绶於案,俛伏,兴。
chū sī yán zòu qì, shàng yí zàn huáng hòu jiàng, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu, jiàng jiù tíng zhōng běi miàn wèi, huáng hòu chū xíng lè zuò, lì dìng lè zhǐ. chū huáng hòu jiāng jiàng, yòu shàng gōng yì mén guì qǔ cè, shàng fú yì mén guì qǔ cóng xǐ shòu, xìng, jìn, jù rù lì yú huáng hòu zhī yòu, shǎo qián, xī xiàng. sī yán sī bǎo gè yī rén, jìn lì yú huáng hòu zhī zuǒ, shǎo qián, dōng xiàng. shàng gōng chēng:" yǒu zhì." shàng yí zàn huáng hòu zài bài, shàng gōng xuān cè qì, shàng yí yòu zàn huáng hòu zài bài. shàng gōng fèng cè jìn shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī yán. shàng fú yòu fèng cóng xǐ shòu yǐ cì shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī bǎo qì, shàng yí zàn huáng hòu shēng zuò. huáng hòu yù yú, sǎn shàn shì wèi rú cháng, huáng hòu shēng, chū xíng lè zuò, jí yù zuò nán xiàng zuò, sī bǎo fèng cóng xǐ zhì yú yù zuò, lè zhǐ.
初司言奏讫,尚仪赞皇后降,司言引尚宫,尚宫引皇后,降就庭中北面位,皇后初行乐作,立定乐止。初皇后将降,又尚宫诣门跪取册,尚服诣门跪取琮玺绶,兴,进,俱入立於皇后之右,少前,西向。司言司宝各一人,进立於皇后之左,少前,东向。尚宫称:"有制。"尚仪赞皇后再拜,尚宫宣册讫,尚仪又赞皇后再拜。尚宫奉册进授皇后,皇后受以授司言。尚服又奉琮玺绶以次授皇后,皇后受以授司宝讫,尚仪赞皇后升座。皇后御舆,繖扇侍卫如常,皇后升,初行乐作,即御座南向坐,司宝奉琮玺置於御座,乐止。
sī bīn yǐn nèi mìng fù děng péi liè zhě yǐ cì jìn, jiù běi miàn wèi, wéi shǒu zhě chū xíng, diǎn lè jǔ huī, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. sī zàn yuē:" zài bài." zhǎng zàn chéng chuán, nèi mìng fù jiē zài bài. sī bīn yǐn wéi shǒu zhě yī rén yì xī jiē, chū xíng lè zuò, zhì jiē lè zhǐ. wéi shǒu zhě tuō xì, shēng, jìn dāng yù zuò qián, běi miàn guì zòu:" mǒu fēi qiè xìng děng yán, fú wéi diàn xià kūn xiàng pèi tiān, dé zhāo hòu zài, fán jué zhào shù, bù shèng qìng yuè." qì qǐ, sī bīn yǐn wéi shǒu zhě zì xī jiē jiàng, nà xì lè zuò, fù wèi lè zhǐ. sī zàn yuē:" zài bài." zhǎng zàn chéng chuán, nèi mìng fù děng jiē zài bài. sī yán qián chéng lìng, jiàng zì xī jiē, yì nèi mìng fù xī běi, dōng miàn chēng:" lìng zhǐ." nèi mìng fù děng jiē zài bài. xuān lìng qì, zài wèi zhě yòu zài bài. sī zàn yuē:" zài bài." diǎn zàn chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. sī bīn yǐ cì yǐn cóng suí biàn mén chū, gè hái qí qǐn, wéi shǒu zhě chū xíng lè zuò, zhì mén lè zhǐ.
司宾引内命妇等陪列者以次进,就北面位,为首者初行,典乐举麾,舒和之乐作,至位,乐止。司赞曰:"再拜。"掌赞承传,内命妇皆再拜。司宾引为首者一人诣西阶,初行乐作,至阶乐止。为首者脱舄,升,进当御座前,北面跪奏:"某妃妾姓等言,伏唯殿下坤象配天,德昭厚载,凡厥兆庶,不胜庆跃。"讫起,司宾引为首者自西阶降,纳舄乐作,复位乐止。司赞曰:"再拜。"掌赞承传,内命妇等皆再拜。司言前承令,降自西阶,诣内命妇西北,东面称:"令旨。"内命妇等皆再拜。宣令讫,在位者又再拜。司赞曰:"再拜。"典赞承传,在位者皆再拜。司宾以次引从随便门出,各还其寝,为首者初行乐作,至门乐止。
sī bīn yòu yǐn wài mìng fù yǐ cì rù, wéi shǒu zhě chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. lì dìng, sī zàn yuē:" zài bài." zhǎng zàn chéng chuán, wài mìng fù děng jiē zài bài qì, sī bīn yǐn wéi shǒu zhě yī rén, jìn shēng fèng hè fù wèi bài lè zuò zhǐ jí xuān lìng bài cí děng jiē rú nèi mìng fù zhī yí. qì, yǐn chū, wéi shǒu zhě chū xíng, lè zuò, chū mén lè zhǐ.
司宾又引外命妇以次入,为首者初入门,舒和之乐作,至位乐止。立定,司赞曰:"再拜。"掌赞承传,外命妇等皆再拜讫,司宾引为首者一人,进升奉贺、复位拜、乐作止及宣令拜辞等皆如内命妇之仪。讫,引出,为首者初行,乐作,出门乐止。
sī yán yòu zòu qún guān hè qì, shàng yí qián guì zòu chēng:" shàng yí qiè xìng yán, lǐ bì." hái shì wèi. huáng hòu jiàng zuò, lè zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú cháng yí, lè zhǐ. nǚ gōng rén tuì.
司言又奏群官贺讫,尚仪前跪奏称:"尚仪妾姓言,礼毕。"还侍位。皇后降座,乐作,御舆入自东房,侍卫警跸如常仪,乐止。女工人退。
cè mìng shǐ zhě chéng lù yì cháo táng, zhì jiàng chē suǒ, jiàng lù, rù, zhì tài jí diàn tíng dà héng jiē nán, yù dào dōng, běi miàn xī shàng lì. zhōng shū lìng lì yú tài wèi dōng běi, xī miàn. tài wèi děng zài bài, fù mìng yuē:" fèng zhì shòu huáng hòu bèi wù diǎn cè, lǐ bì." yòu zài bài. zhōng shū lìng zòu wén. tài wèi děng tuì. lǔ bù fān jié děng gè huán běn sī.
册命使者乘辂诣朝堂,至降车所,降辂,入,至太极殿庭大横街南,御道东,北面西上立。中书令立於太尉东北,西面。太尉等再拜,复命曰:"奉制授皇后备物典册,礼毕。"又再拜。中书令奏闻。太尉等退。卤簿幡节等各还本司。
huáng hòu shòu qún chén hè
皇后受群臣贺
huáng hòu biǎo xiè
皇后表谢
cháo huáng tài hòu
朝皇太后
huáng dì huì qún chén
皇帝会群臣
qún chén shàng lǐ
群臣上礼
huáng hòu huì wài mìng fù
皇后会外命妇
huáng hòu miào jiàn
皇后庙见
yòu bìng rú nà hòu yí.
右并如纳后仪。
lín xuān cè mìng huáng tài zǐ
临轩册命皇太子
bo rì, gào yuán qiū, gào fāng qiū tài miào, bìng yǒu sī xíng shì rú cháng yí.
卜日,告圆丘,告方丘、太庙,并有司行事如常仪。
lín xuān cè mìng
临轩册命
qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò zuò yú tài jí diàn běi bì xià, nán xiàng. shǒu gōng shè huáng tài zǐ cì yú dōng cháo táng zhī běi, xī xiàng. shè qún guān cì yú dōng xī cháo táng. tài lè lìng zhǎn gōng xuán yú diàn tíng, yòu shè jǔ huī wèi yú shàng xià. gǔ chuī lìng shè shí èr àn yú jiàn gǔ zhī wài. chéng huáng lìng chén chē lù, shàng niǎn fèng yù chén yú niǎn, bìng rú cháng yí. diǎn yí shè huáng tài zǐ bǎn wèi yú héng jiē zhī nán, dào dōng, běi xiàng. shè qún guān bǎn wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, jù xī miàn běi shàng wǔ guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià héng jiē zhī nán, jù dōng miàn. zhū qīn yú wǔ pǐn yǐ shàng zhī nán, huáng zōng qīn yú dōng, yì xìng qīn yú xī. fān kè fēn fāng yú liù pǐn yǐ xià zhī nán, jiē yǐ běi wèi shàng, bìng rú cháng yí. ruò yǒu zhāo jí shǐ, fēn fāng yú wén wǔ guān dāng pǐn zhī xià, zhū zhōu shǐ rén fēn fāng yú cháo jí shǐ jiǔ pǐn zhī hòu. shè diǎn yí wèi yú xuán zhī dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. fèng lǐ shè mén wài wèi, jiē rú yuán rì zhī yí.
前一日,尚舍奉御设御幄座於太极殿北壁下,南向。守宫设皇太子次於东朝堂之北,西向。设群官次於东西朝堂。太乐令展宫悬於殿庭,又设举麾位於上下。鼓吹令设十二案於建鼓之外。乘黄令陈车辂,尚辇奉御陈舆辇,并如常仪。典仪设皇太子版位於横街之南,道东,北向。设群官版位:文官一品以下五品以上於悬东,六品以下於横街之南,俱西面北上;武官一品以下五品以上於悬西,六品以下横街之南,俱东面。诸亲於五品以上之南,(皇宗亲於东,异姓亲於西。)蕃客分方於六品以下之南,皆以北为上,并如常仪。(若有朝集使,分方於文武官当品之下,诸州使人分方於朝集使九品之后。)设典仪位於悬之东北,赞者二人在南,少退,俱西向。奉礼设门外位,皆如元日之仪。
qí rì, huáng tài zǐ rì wèi chū qián èr kè, gōng guān yìng cóng zhě jù fú qí fú, zhū wèi gè lēi suǒ bù chén shè rú cháng. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, yì gé fèng yíng. pū jìn jīn lù yú gé wài, nán xiàng zuǒ nèi lǜ yī rén zhí dāo lì lù qián, běi xiàng. zàn shàn yī rén zài shì chén zhī qián, zàn zhě èr rén yòu zài zàn shàn zhī qián. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." pū fèn yī ér shēng, zhèng lì zhí pèi. huáng tài zǐ jù fú, yuǎn yóu guān, ruò wèi guān zé shuāng tóng jì. jiàng shā páo, shēng yú yǐ chū, zuǒ yòu shì wèi rú cháng, zuǒ nèi lǜ qián zhí pèi. huáng tài zǐ shēng lù, pū lì shòu suí. zuǒ shù zǐ yǐ xià jiā shì rú shì. zàn shàn jìn dāng lù qián, guì zòu chēng:" zàn shàn chén mǒu yán, qǐng fā yǐn." fǔ fú, xìng, tuì fù wèi. fán zàn shàn zòu qǐng, jiē jìn dāng lù qián, guì chēng jù guān chén mǒu yán qì, fǔ fú, xìng. lù dòng, zàn shàn yǔ zàn zhě jiā yǐn yǐ chū, zuǒ yòu nèi lǜ jiā lù ér qū. zhì shì chén shàng mǎ suǒ, zàn shàn zòu chēng:" qǐng lù quán tíng, lìng shì chén shàng mǎ." zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, tuì chēng:" lìng yuē nuò." zàn shàn tuì chēng:" shì chén shàng mǎ." zàn zhě chéng chuán, wén wǔ shì chén jiē shàng mǎ. zuǒ shù zǐ yǐ xià jiā shì yú lù qián, zàn zhě zài gòng fèng guān rén nèi. shì chén shàng mǎ bì, zàn shàn zòu chēng:" qǐng lìng chē yòu shēng." zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, tuì chēng:" lìng yuē nuò." zàn shàn tuì fù wèi. zuǒ nèi lǜ shēng qì, zàn shàn zòu chēng:" qǐng fā yǐn." tuì fù wèi. huáng tài zǐ lù dòng, sān shī chéng chē xùn dǎo, sān shǎo chéng chē xùn cóng, míng náo ér xíng, wén wǔ gōng chén jiē chéng chē yǐ cóng. zhì xià chē suǒ, náo chuī zhǐ. zhì cì qián, huí lù xī xiàng, nèi lǜ jiàng lì yú lù yòu. zuǒ shù zǐ jìn dāng lù qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng lù, shè rén yǐn huáng tài zǐ jiù biàn zuò, shì wèi rú cháng yí.
其日,皇太子日未出前二刻,宫官应从者俱服其服,诸卫各勒所部陈设如常。左庶子版奏:"请中严。"诸侍卫之官各服其器服,诣閤奉迎。仆进金辂於閤外,南向;左内率一人执刀立辂前,北向。赞善一人在侍臣之前,赞者二人又在赞善之前。左庶子版奏:"外办。"仆奋衣而升,正立执辔。皇太子具服,远游冠,(若未冠则双童髻。)绛纱袍,升舆以出,左右侍卫如常,左内率前执辔。皇太子升辂,仆立授绥。左庶子以下夹侍如式。赞善进当辂前,跪奏称:"赞善臣某言,请发引。"俯伏,兴,退复位。(凡赞善奏请,皆进当辂前,跪称具官臣某言讫,俯伏,兴。)辂动,赞善与赞者夹引以出,左右内率夹辂而趋。至侍臣上马所,赞善奏称:"请辂权停,令侍臣上马。"左庶子前承令,退称:"令曰诺。"赞善退称:"侍臣上马。"赞者承传,文武侍臣皆上马。左庶子以下夹侍於辂前,赞者在供奉官人内。侍臣上马毕,赞善奏称:"请令车右升。"左庶子前承令,退称:"令曰诺。"赞善退复位。左内率升讫,赞善奏称:"请发引。"退复位。皇太子辂动,三师乘车训导,三少乘车训从,鸣铙而行,文武宫臣皆乘车以从。至下车所,铙吹止。至次前,回辂西向,内率降立於辂右。左庶子进当辂前,跪奏称:"左庶子臣某言,请降辂。"俯伏,兴,还侍位。皇太子降辂,舍人引皇太子就便座,侍卫如常仪。
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù liè huáng huī zhàng tún mén jí chén diàn tíng rú cháng yí. qún guān zhū qīn kè shǐ děng yī shí kè jù jí cháo táng cì, gè fú qí fú. shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng, tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù yì gé fèng yíng. tōng shì shè rén yǐn qún guān kè shǐ gè jiù cháo táng qián wèi. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, shè rén gè yǐn qún guān kè shǐ yǐ cì rù jiù wèi. huáng tài zǐ chū cì, shè rén yǐn huáng tài zǐ, sān shī sān shǎo dǎo cóng rú shì, rù lì yú diàn wài zhī dōng, xī miàn. zhū wèi lǜ zuǒ yòu shè rén jí jìn shì zhě liàng rén cóng rù. huáng mén shì láng yǐ cè jí bǎo shòu gè zhì yú àn, jiē lìng shǐ èr rén jiàng gōng fú duì jǔ àn, lì yú mén nèi dào běi, xī miàn cè àn yú běi, zhōng shū shì láng lì yú àn hòu.
其日,依时刻诸卫勒所部列黄麾仗屯门及陈殿庭如常仪。群官、诸亲、客使等依时刻俱集朝堂次,各服其服。侍中版奏:"请中严。"鈒戟近仗入陈於殿庭,太乐令帅工人入就位,协律郎入就举麾位。诸侍卫之官各服其器服,符宝郎奉宝,俱诣閤奉迎。通事舍人引群官、客使各就朝堂前位。典仪帅赞者先入就位,舍人各引群官、客使以次入就位。皇太子出次,舍人引皇太子,三师三少导从如式,入立於殿外之东,西面。(诸卫率、左右舍人及近侍者量人从入。)黄门侍郎以册及宝绶各置於案,皆令史二人绛公服对举案,立於门内道北,西面;册案於北,中书侍郎立於案后。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì fú gǔn miǎn zhī fú, yù yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè, gǔ chuī zhèn zuò, huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò nán xiàng zuò, fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò rú cháng, xié lǜ láng yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ.
侍中版奏:"外办。"皇帝服衮冕之服,御舆以出,曲直华盖警跸侍卫如常。皇帝将出,仗动,太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应,协律郎跪,俯伏,举麾,鼓柷,奏太和之乐,鼓吹振作,皇帝出自西房,即御座南向坐,符宝郎奉宝置於御座如常,协律郎偃麾,戛敔,乐止。
shè rén yǐn huáng tài zǐ rù jiù wèi, sān shī sān shǎo yǐ xià cóng rù zhě lì yú huáng tài zǐ dōng nán, xī miàn běi shàng. huáng tài zǐ chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, huáng tài zǐ zài bài. diǎn yí yuē:" zài bài." qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. zhōng shū lìng jiàng lì yú huáng tài zǐ dōng běi, xī miàn. zhōng shū shì láng yī rén yǐn cè àn, yòu zhōng shū shì láng yī rén yǐn xǐ shòu àn, jìn lì yú zhōng shū lìng zhī nán, shǎo tuì, jù xī miàn. zhōng shū shì láng qǔ cè shòu zhōng shū lìng, tuì fù wèi. zhōng shū lìng chēng:" yǒu zhì." huáng tài zǐ zài bài. dú cè qì, huáng tài zǐ zài bài, jìn shòu cè, tuì shòu zuǒ shù zǐ. zhōng shū shì láng qǔ xǐ shòu, jìn shòu zhōng shū lìng, huáng tài zǐ yòu jìn shòu xǐ shòu, tuì shòu zuǒ shù zǐ. zhōng shū lìng yǐ xià hái shì wèi, chí àn zhě yǐ àn tuì. diǎn yí yuē:" zài bài." huáng tài zǐ zài bài. diǎn yí yòu yuē:" zài bài." qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. shè rén yǐn huáng tài zǐ chū, chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ.
舍人引皇太子入就位,(三师三少以下从入者立於皇太子东南,西面北上。)皇太子初入门,舒和之乐作,至位,乐止。典仪曰:"再拜。"赞者承传,皇太子再拜。典仪曰:"再拜。"群官在位者皆再拜。中书令降立於皇太子东北,西面。中书侍郎一人引册案,又中书侍郎一人引玺绶案,进立於中书令之南,少退,俱西面。中书侍郎取册授中书令,退复位。中书令称:"有制。"皇太子再拜。读册讫,皇太子再拜,进受册,退授左庶子。中书侍郎取玺绶,进授中书令,皇太子又进受玺绶,退授左庶子。中书令以下还侍位,持案者以案退。典仪曰:"再拜。"皇太子再拜。典仪又曰:"再拜。"群官在位者皆再拜。舍人引皇太子出,初行乐作,出门乐止。
shì zhōng guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè, gǔ chuī zhèn zuò, huáng dì jiàng zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú cháng yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū. fān kè xiān chū.
侍中跪奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,鼓柷,奏太和之乐,鼓吹振作,皇帝降座,御舆入自东房,侍卫警跸如常仪,侍臣从至閤,乐止。通事舍人引群官在位者以次出。(蕃客先出。)
cháo huáng hòu
朝皇后
qián yī rì, suǒ sī shè huáng tài zǐ cì yú yǒng ān mén wài zhī xī, dōng xiàng, zhōu yǐ xíng wéi, pù zuò rú shì. yòu shè sān shī sān shǎo děng biàn zuò yú xī nán, dōng xiàng běi shàng.
前一日,所司设皇太子次於永安门外之西,东向,周以行帷,铺座如式。又设三师三少等便座於西南,东向北上。
qí rì, zhū wèi gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng jí chén bù yú huáng hòu zhèng diàn nán mén zhī wài. huáng tài zǐ jiāng zhì, shàng yí bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." huáng tài zǐ shòu cè qì, shè rén yǐn huáng tài zǐ, sān shī sān shǎo dǎo cóng jí yú shì wèi jiē rú cháng yí, yì huáng hòu suǒ yù zhī diàn gé wài dào dōng, xī miàn lì. liù shàng yǐ xià gè fú qí fú, jù yì huáng hòu nèi gé fèng yíng. shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." huáng hòu shǒu shì huī yī, yù yú yǐ chū, jí yù zuò nán xiàng zuò, shì wèi rú shì. nèi yè zhě jiān yǐn huáng tài zǐ zhì sù zhāng mén, qí shì wèi zhī guān bìng lì yú mén wài. sī bīn chéng yǐn huáng tài zǐ rù lì yú tíng, běi miàn lì dìng. huáng tài zǐ zài bài qì, sī bīn yǐn huáng tài zǐ zhì gé, nèi yè zhě jiān chéng yǐn yǐ chū, shè rén yǐn zhī cì, shì wèi rú shì. sān shī sān shǎo yǐ xià gè zhī cì.
其日,诸卫各勒所部屯门列仗及陈布於皇后正殿南门之外。皇太子将至,尚仪版奏:"请中严。"皇太子受册讫,舍人引皇太子,三师三少导从及馀侍卫皆如常仪,诣皇后所御之殿閤外道东,西面立。六尚以下各服其服,俱诣皇后内閤奉迎。尚仪版奏:"外办。"皇后首饰袆衣,御舆以出,即御座南向坐,侍卫如式。内谒者监引皇太子至肃章门,(其侍卫之官并立於门外。)司宾承引皇太子入立於庭,北面立定。皇太子再拜讫,司宾引皇太子至閤,内谒者监承引以出,舍人引之次,侍卫如式。三师三少以下各之次。
yè tài miào
谒太庙
qián yī rì, yòu xiào sǎo chú miào zhī nèi wài, shǒu gōng shè huáng tài zǐ cì yú miào xī nán, dōng xiàng. yòu shè sān shī yǐ xià jí wén wǔ guān cì yú huáng tài zǐ cì zhī hòu, shǎo jìn xī, jù dōng xiàng. fèng lǐ shè huáng tài zǐ bǎn wèi yú miào tíng dào dōng, běi xiàng.
前一日,右校扫除庙之内外,守宫设皇太子次於庙西南,东向。又设三师以下及文武官次於皇太子次之后,少近西,俱东向。奉礼设皇太子版位於庙庭道东,北向。
qí rì, huáng tài zǐ rù shòu cè, suǒ sī zhuǎn lǔ bù zhàng wèi yú yǒng ān mén xī yǐ qí. huáng tài zǐ cháo huáng hòu qì, chū, shè rén yǐn zhī cì, shì wèi rú cháng. pū jìn jīn lù yú cì qián. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ chū cì chéng lù, zòu qǐng fā yǐn jí shì chén péi cóng náo chuī shēng zuò jiē rú chū yí. zhì ān shàng mén jiē dāng miào xī, náo chuī zhǐ. zhì cì qián, huí lù dōng xiàng, nèi lǜ jiàng lì yú lù yòu. zuǒ shù zǐ jìn dāng lù qián, guì chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng lù, shèng yú rù cì, shì wèi rú cháng yí.
其日,皇太子入受册,所司转卤簿仗卫於永安门西以俟。皇太子朝皇后讫,出,舍人引之次,侍卫如常。仆进金辂於次前。左庶子版奏:"外办。"皇太子出次乘辂,奏请发引及侍臣陪从、铙吹声作皆如初仪。至安上门街当庙西,铙吹止。至次前,回辂东向,内率降立於辂右。左庶子进当辂前,跪称:"左庶子臣某言,请降辂。"俯伏,兴,还侍位。皇太子降辂,乘舆入次,侍卫如常仪。
huáng tài zǐ rù cì yī kè qǐng, lǜ gèng lìng lì yú cì mén zhī wài. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ chū cì, shì wèi rú cháng. lǜ gèng lìng yǐn huáng tài zǐ rù zì nán mén, sān shī sān shǎo dǎo cóng rú shì, shù zǐ èr rén, yī rén zàn zuǒ, yī rén zàn yòu, shè rén èr rén cóng, jìn zhàng liàng rén cóng rù. huáng tài zǐ zhì wèi, lì dìng, lǜ gèng lìng zòu:" qǐng diàn xià zài bài." huáng tài zǐ zài bài. shǎo qǐng, lǜ gèng lìng zòu:" diàn xià cí." huáng tài zǐ zài bài cí. lǜ gèng lìng qián zòu:" lǐ bì." lǜ gèng lìng yǐn huáng tài zǐ chū zì nán mén, rù cì, shì wèi rú cháng.
皇太子入次一刻顷,率更令立於次门之外。左庶子版奏:"外办。"皇太子出次,侍卫如常。率更令引皇太子入自南门,三师三少导从如式,庶子二人,一人赞左,一人赞右,舍人二人从,近仗量人从入。皇太子至位,立定,率更令奏:"请殿下再拜。"皇太子再拜。少顷,率更令奏:"殿下辞。"皇太子再拜辞。率更令前奏:"礼毕。"率更令引皇太子出自南门,入次,侍卫如常。
huáng tài zǐ jì rù biàn cì, yǒu sī zhuǎn zhàng wèi yú hái tú rú lái yí. pū jìn jīn lù yú cì qián rú cháng. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ shèng yú chū cì, shēng lù, shì wèi rú cháng, shì chén shàng mǎ péi cóng jiē rú lái yí. lù dòng, guò miào, míng náo ér xíng. zhì zhòng míng mén, gōng guān wén wǔ jù xià mǎ, huáng tài zǐ chéng lù rù, sān shī sān shǎo hái. huáng tài zǐ zhì dōng gé qián, huí lù nán xiàng. zuǒ shù zǐ guì zòu:" qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ jiàng lù, shèng yú yǐ rù, shì chén cóng zhì gé. zuǒ shù zǐ bǎn zòu qǐng jiàng shì gè huán běn suǒ.
皇太子既入便次,有司转仗卫於还涂如来仪。仆进金辂於次前如常。左庶子版奏:"外办。"皇太子乘舆出次,升辂,侍卫如常,侍臣上马陪从皆如来仪。辂动,过庙,鸣铙而行。至重明门,宫官文武俱下马,皇太子乘辂入,三师三少还。皇太子至东閤前,回辂南向。左庶子跪奏:"请降辂。"俯伏,兴。皇太子降辂,乘舆以入,侍臣从至閤。左庶子版奏请将士各还本所。
huì qún chén jiē rú yuán huì zhī yí. qí rì shàng shòu cí yuē:" jù guān mǒu děng qǐ shǒu yán, huáng tài zǐ qí yí sù zhe, lìng yuè jí rì, guāng jiàn chéng huá, chén děng bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn suì shòu."
会群臣(皆如元会之仪。其日上寿辞曰:"具官某等稽首言,皇太子岐嶷夙著,令月吉日,光践承华,臣等不胜大庆,谨上千万岁寿。")
qún chén shàng lǐ
群臣上礼
qián yī rì, shǒu gōng liàng shè cì yú dōng xī cháo táng rú cháng.
前一日,守宫量设次於东西朝堂如常。
qí rì, yīng shàng lǐ zhī guān yī shí kè gè jí yú cì, jiē fú qí fú. fèng lǐ xiān shè shàng lǐ zhī guān wèi yú dōng cháo táng zhī qián, jìn nán: wén dōng wǔ xī, chóng xíng běi miàn, xiāng duì wéi shǒu. shè zhōng shū shè rén wèi yú wén guān wéi shǒu zhě zhī běi, nán xiàng. shè fèng lǐ wèi yú wén guān dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng. yè zhě yǐn shàng lǐ zhī guān jiù wèi lì dìng. lìng shǐ èr rén duì jǔ biǎo àn, lǐ bù láng zhōng yǐn zhōng shū shè rén, qián qǔ biǎo shòu shè rén qì, yǐn àn tuì. fèng lǐ chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. zhōng shū shè rén fèng biǎo rù jìn. yè zhě yǐn zài wèi zhě tuì.
其日,应上礼之官依时刻各集於次,皆服其服。奉礼先设上礼之官位於东朝堂之前,近南:文东武西,重行北面,相对为首。设中书舍人位於文官为首者之北,南向。设奉礼位於文官东北,赞者二人在南,差退,俱西向。谒者引上礼之官就位立定。令史二人对举表案,礼部郎中引中书舍人,前取表授舍人讫,引案退。奉礼唱:"再拜。"赞者承传,在位者皆再拜。中书舍人奉表入进。谒者引在位者退。
huáng hòu shòu qún chén hè jiē rú yuán rì fèng hè zhī yí. qí hè cí tóng huì lǐ jǐn fèng hè, yǐ nèi jǐ shì xuān lìng dá yún zhī.
皇后受群臣贺(皆如元日奉贺之仪。其贺辞同会礼谨奉贺,以内给事宣令答云知。)
huáng hòu huì mìng fù jiē rú yuán huì zhī yí. qí shàng shòu cí yún" jù wèi qiè xìng děng yán", yú tóng shàng.
皇后会命妇(皆如元会之仪。其上寿辞云"具位妾姓等言",馀同上。)
huáng tài zǐ huì qún chén jiē rú yuán huì zhī yí. qí hè cí yún:" fú wéi diàn xià, gù tiān yōu zòng, dé yè rì xīn, shì guāng chén gōng, pǔ tiān tóng qìng. mǒu děng qíng bǎi cháng pǐn, bù shèng xīn yuè." zuǒ shù zǐ xuān lìng dá yún:" mǒu yǐ bù mǐn, sù gōng lǐ xùn, zhī fèng cháo mìng, cán jù wéi shēn."
皇太子会群臣(皆如元会之仪。其贺辞云:"伏惟殿下,固天攸纵,德业日新,式光宸宫,普天同庆。某等情百常品,不胜忻悦。"左庶子宣令答云:"某以不敏,夙恭礼训,祗奉朝命,惭惧惟深。")
huáng tài zǐ huì gōng chén jiē rú yuán huì zhī yí. qí shàng shòu tóng shàng.
皇太子会宫臣(皆如元会之仪。其上寿同上。)
gōng chén shàng lǐ
宫臣上礼
qián yī rì, shǒu gōng liàng shè cì yú dōng gōng cháo táng rú cháng.
前一日,守宫量设次於东宫朝堂如常。
qí rì, yīng shàng lǐ zhī guān yī shí kè gè jí yú cì, jiē fú cháo fú. fèng lǐ xiān shè shàng lǐ zhī guān wèi yú cháo táng qián, wén dōng wǔ xī, chóng xíng běi xiàng, xiāng duì wéi shǒu. shè tài zǐ shè rén wèi yú wén guān wéi shǒu zhě zhī běi, nán xiàng. shè fèng lǐ wèi yú wén guān dōng běi, zàn zhě yī rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng. tōng shì shè rén gè yǐn shàng lǐ zhī guān jiē jiù wèi lì dìng. lìng shǐ èr rén duì jǔ biǎo àn, zhān shì qián, chéng yǐn jiù tài zǐ shè rén, qǔ biǎo shòu shè rén qì, yǐn àn tuì. fèng lǐ chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. shè rén yǐ biǎo rù. yè zhě yǐn zài wèi zhě jiē tuì.
其日,应上礼之官依时刻各集於次,皆服朝服。奉礼先设上礼之官位於朝堂前,文东武西,重行北向,相对为首。设太子舍人位於文官为首者之北,南向。设奉礼位於文官东北,赞者一人在南,差退,俱西向。通事舍人各引上礼之官皆就位立定。令史二人对举表案,詹事前,承引就太子舍人,取表授舍人讫,引案退。奉礼唱:"再拜。"赞者承传,在位者皆再拜。舍人以表入。谒者引在位者皆退。
nèi cè huáng tài zǐ
内册皇太子
bo rì gào yuán qiū fāng qiū tài miào, bìng yǒu sī xíng shì rú cháng yí.
卜日、告圆丘、方丘、太庙,并有司行事如常仪。
lín xuān mìng shǐ
临轩命使
qí yí yǔ lín xuān cè hòu mìng shǐ tóng. wéi sī tú wèi fù, jí xuān zhì yún" cè mǒu wèi huáng tài zǐ" wèi yì.
(其仪与临轩册后命使同。惟司徒为副,及宣制云"册某为皇太子"为异。)
huáng tài zǐ shòu cè
皇太子受册
qián yī rì, shǒu gōng shè cè shǐ cì yú zhòng míng mén wài dào xī, fù shǐ cì yòu yú qí xī, jù nán xiàng, bìng pū chuáng xí. yòu shè gōng chén wén wǔ guān cì yú dōng gōng cháo táng rú cháng. suǒ sī chén shè huáng tài zǐ yǔ yí chē yú jí lè xuán děng, bìng rú yuán rì shòu cháo yí. zhǎng yán shè huáng tài zǐ shòu cè wèi yú nèi diàn zhī tíng jiē xián, běi xiàng. zhǎng yí shè gōng chén bǎn wèi yú diàn tíng: wén guān wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, jiē xī miàn běi shàng wǔ guān wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, dāng wén guān, jiē dōng miàn běi shàng. fèng lǐ shè cháo táng qián wèi rú cháng.
前一日,守宫设册使次於重明门外道西,副使次又於其西,俱南向,并铺床席。又设宫臣文武官次於东宫朝堂如常。所司陈设皇太子羽仪、车舆及乐悬等,并如元日受朝仪。掌筵设皇太子受册位於内殿之庭阶閒,北向。掌仪设宫臣版位於殿庭:文官五品以上於悬东,六品以下於横街之南,皆西面北上;武官五品以上於悬西,六品以下於横街南,当文官,皆东面北上。奉礼设朝堂前位如常。
qí rì, zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng rú shì. gōng guān yú cè shǐ wèi dào zhī qián, liàng shí kè fù jí cì, gǎi fú cháo fú, gè jiù cháo táng qián wèi. tài wèi sī tú jì shòu mìng, chū zhì cháo táng, chéng lù bèi lǔ bù gǔ chuī chí jié rú shì. qí cè xǐ shòu gè yǐ yóu luò wǎng dú chē zài ér xíng. zhì dōng gōng cháo táng, jiàng lù, yè zhě yǐn jiù cì, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cóng zhī, zhǎng cì zhě yán rù cì. chū cè shǐ jiāng zhì, tōng shì shè rén gè yǐn gōng chén rù jiù diàn tíng wèi. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." gōng chén rù qì, tōng shì shè rén yǐn tài wèi sī tú rù lì yú zuǒ gé mén wài, xī miàn běi shàng. chí fān jié cè xǐ àn zhě zhì gé mén wài, bìng yǐ gěi shǐ dài.
其日,诸卫率各勒所部屯门列仗如式。宫官於册使未到之前,量时刻赴集次,改服朝服,各就朝堂前位。太尉、司徒既受命,出至朝堂,乘辂、备卤簿、鼓吹、持节如式。其册玺绶各以油络网犊车载而行。至东宫朝堂,降辂,谒者引就次,持节者前导,持案者从之,掌次者延入次。初册使将至,通事舍人各引宫臣入就殿庭位。左庶子版奏:"请中严。"宫臣入讫,通事舍人引太尉、司徒入立於左閤门外,西面北上。(持幡节册玺案者至閤门外,并以给使代。)
zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ zhe shuāng tóng jì, jiàng shā páo, jiù shòu cè wèi. suǒ sī xiān zòu qǐng zuǒ shù zǐ yī rén yǐn dǎo xiāng lǐ. diǎn zhí chéng yǐn tài wèi yǐ xià rù. tài wèi lì yú jiē xián, nán miàn sī tú lì yú tài wèi xī nán, dōng miàn, jié zài tài wèi dōng, shǎo nán, xī miàn cè xǐ àn zài sī tú xī nán, dōng miàn. zhǎng shū èr rén lì yú huáng tài zǐ zhī zuǒ, shǎo qián, dōng miàn. sī tú jiù àn qǔ cè, jìn, dōng miàn shòu tài wèi, chí jié zhě tuō jié yī, tài wèi chēng:" yǒu zhào." zuǒ shù zǐ zàn huáng tài zǐ zài bài, huáng tài zǐ zài bài. tài wèi xuān cè qì, zuǒ shù zǐ yòu zàn zài bài, huáng tài zǐ yòu zài bài. zuǒ shù zǐ jìn yì tài wèi qián shòu cè, tuì shòu huáng tài zǐ, huáng tài zǐ shòu yǐ shòu zhǎng shū. sī tú yòu cì qǔ xǐ shòu jìn, dōng miàn shòu tài wèi, zuǒ shù zǐ jìn tài wèi qián, shòu, tuì shòu huáng tài zǐ, huáng tài zǐ shòu yǐ shòu zhǎng shū qì, chí jié zhě jiā jié yī, zuǒ shù zǐ zàn yǐn huáng tài zǐ tuì. diǎn zhí gè yǐn tài wèi yǐ xià chū zhì gé wài, tōng shì shè rén chéng yǐn yǐ chū. qí àn jí fān jié děng bìng zhuǎn fù lìng shǐ zhǔ jié. yòu tōng shì shè rén gè yǐn gōng chén yǐ cì chū.
左庶子版奏:"外办。"皇太子著双童髻,绛纱袍,就受册位。(所司先奏请左庶子一人引导相礼。)典直承引太尉以下入。太尉立於阶閒,南面;司徒立於太尉西南,东面,节在太尉东,少南,西面;册玺案在司徒西南,东面。掌书二人立於皇太子之左,少前,东面。司徒就案取册,进,东面授太尉,持节者脱节衣,太尉称:"有诏。"左庶子赞皇太子再拜,皇太子再拜。太尉宣册讫,左庶子又赞再拜,皇太子又再拜。左庶子进诣太尉前受册,退授皇太子,皇太子受以授掌书。司徒又次取玺绶进,东面授太尉,左庶子进太尉前,受,退授皇太子,皇太子受以授掌书讫,持节者加节衣,左庶子赞引皇太子退。典直各引太尉以下出至閤外,通事舍人承引以出。(其案及幡节等并转付令史、主节。)又通事舍人各引宫臣以次出。
tài wèi sī tú chéng lù yì cháo táng, zhì jiàng chē suǒ, jiàng lù, rù zhì tài jí diàn tíng dà héng jiē nán, yù dào dōng, běi xiàng xī shàng lì. zhōng shū lìng lì yú tài wèi dōng běi, xī miàn. tài wèi děng zài bài, fù mìng yuē:" fèng zhào cè huáng tài zǐ, lǐ bì." yòu zài bài. zhōng shū lìng zòu wén. tài wèi děng tuì. lǔ bù fān jié děng huán běn sī.
太尉、司徒乘辂诣朝堂,至降车所,降辂,入至太极殿庭大横街南,御道东,北向西上立。中书令立於太尉东北,西面。太尉等再拜,复命曰:"奉诏册皇太子,礼毕。"又再拜。中书令奏闻。太尉等退。卤簿幡节等还本司。
huáng tài zǐ cháo yè
皇太子朝谒
qí rì cè qì, huáng tài zǐ zhe shuāng tóng jì, jiàng shā páo, yì huáng dì suǒ yù diàn rú cháng nèi cháo zhī shì. zhì gé, sī bīn yǐn rù, zhì diàn qián, běi miàn zài bài. sī bīn yǐn tuì, yì huáng hòu suǒ yù diàn qián, běi miàn zài bài. sī bīn yǐn chū, hái gōng rú cháng.
其日册讫,皇太子著双童髻,绛纱袍,诣皇帝所御殿如常内朝之式。至閤,司宾引入,至殿前,北面再拜。司宾引退,诣皇后所御殿前,北面再拜。司宾引出,还宫如常。
yè tài miào
谒太庙
huáng dì huì qún chén
皇帝会群臣
qún chén shàng lǐ
群臣上礼
huáng hòu shòu qún chén hè
皇后受群臣贺
huáng hòu huì wài mìng fù
皇后会外命妇
huáng tài zǐ huì qún chén
皇太子会群臣
huáng tài zǐ huì gōng chén
皇太子会宫臣
gōng chén shàng lǐ
宫臣上礼
yòu yǐ shàng bìng rú lín xuān cè mìng yí.
右以上并如临轩册命仪。
lín xuān cè mìng zhū wáng dà chén
临轩册命诸王大臣
jiāng cè mìng qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò yú tài jí diàn běi bì, nán xiàng. shǒu gōng shè qún guān cì yú cháo táng, tài lè lìng zhǎn gōng xuán yú diàn tíng, yòu shè jǔ huī wèi yú shàng xià, bìng rú cháng yí.
将册命前一日,尚舍奉御设御幄於太极殿北壁,南向。守宫设群官次於朝堂,太乐令展宫悬於殿庭,又设举麾位於上下,并如常仪。
qí rì, diǎn yí shè qún guān bǎn wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú dà héng jiē zhī nán, jù xī miàn wǔ guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú dà héng jiē nán, jù dōng miàn. jiē yǐ běi wèi shàng, bìng rú cháng yí. shè shòu cè zhě wèi yú dà jiē zhī nán, dào dōng, chóng xíng, běi miàn xī shàng. shè diǎn yí wèi yú xuán zhī dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. fèng lǐ shè mén wài wèi: wén guān yú dōng cháo táng, xī miàn, wǔ guān yú xī cháo táng, dōng miàn, jù měi děng yì wèi, chóng xíng běi shàng.
其日,典仪设群官版位:文官一品以下五品以上於悬东,六品以下於大横街之南,俱西面;武官一品以下五品以上於悬西,六品以下於大横街南,俱东面。皆以北为上,并如常仪。设受册者位於大街之南,道东,重行,北面西上。设典仪位於悬之东北,赞者二人在南,少退,俱西向。奉礼设门外位:文官於东朝堂,西面,武官於西朝堂,东面,俱每等异位,重行北上。
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù liè zhàng tún mén jí chén yú diàn tíng rú cháng yí. shòu cè zhě fú cháo fú, fā dì bèi lǔ bù, yǔ qún guān jù jí cháo táng cì, qún guān gè fú qí fú. zàn yǐn yǐn qún guān jù chū cì, diǎn yè yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng, tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù yì gé fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. tōng shì shè rén yǐn qún guān rù jiù wèi. yòu yǐn shòu cè zhě rù lì yú tài jí mén wài, dào dōng, xī xiàng. zhōng shū shì láng yǐ cè zhì yú àn, lìng shǐ èr rén jiē jiàng gōng fú duì jǔ àn lì yú zuǒ yán míng mén nèi dào běi, xī miàn, shì láng lì yú àn hòu.
其日,依时刻诸卫勒所部列仗屯门及陈於殿庭如常仪。受册者服朝服,发第备卤簿,与群官俱集朝堂次,群官各服其服。赞引引群官俱出次,典谒引就朝堂前位。侍中版奏:"请中严。"鈒戟近仗入陈於殿庭,太乐令帅工人入就位,协律郎入就举麾位。诸侍卫之官各服其器服,符宝郎奉宝,俱诣閤奉迎。典仪帅赞者先入就位。通事舍人引群官入就位。又引受册者入立於太极门外,道东,西向。中书侍郎以册置於案,令史二人皆绛公服对举案立於左延明门内道北,西面,侍郎立於案后。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, yù yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè, huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò rú cháng yí, lè zhǐ.
侍中版奏:"外办。"皇帝服通天冠,绛纱袍,御舆以出,曲直华盖警跸侍卫如常仪。皇帝将出,仗动,太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应,协律郎跪,俯伏,举麾,鼓柷,奏太和之乐,皇帝出自西房,即御座,南向坐,符宝郎奉宝置於御座如常仪,乐止。
tōng shì shè rén yǐn shòu cè zhě yǐ cì rù jiù wèi. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. zhōng shū lìng jiàng lì yú shòu cè zhě dōng běi, xī miàn. zhōng shū shì láng yǐn cè àn jìn, rù yú zhōng shū lìng zhī nán, shǎo tuì, jù xī miàn. tōng shì shè rén yǐn wéi shǒu zhě yī rén shǎo qián, běi miàn. zhōng shū shì láng qǔ cè, jìn shòu, tuì fù wèi. zhōng shū lìng chēng:" yǒu zhì." shòu cè zhě zài bài. zhōng shū lìng dú cè qì, shòu cè zhě yòu zài bài. tōng shì shè rén yǐn shòu cè zhě jìn shòu qì, diǎn yè yǐn tuì, fù wèi. yòu tōng shì shè rén yǐn cì shòu cè zhě qián shòu cè rú shàng yí. biàn cè qì, zhōng shū lìng yǐ xià hái shì wèi, chí àn zhě yǐ àn tuì. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. tōng shì shè rén yǐn shòu cè zhě yǐ cì chū.
通事舍人引受册者以次入就位。立定,典仪曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜。中书令降立於受册者东北,西面。中书侍郎引册案进,入於中书令之南,少退,俱西面。通事舍人引为首者一人少前,北面。中书侍郎取册,进授,退复位。中书令称:"有制。"受册者再拜。中书令读册讫,受册者又再拜。通事舍人引受册者进受讫,典谒引退,复位。又通事舍人引次受册者前受册如上仪。遍册讫,中书令以下还侍位,持案者以案退。典仪曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜。通事舍人引受册者以次出。
shì zhōng qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū.
侍中前跪奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,鼓柷,奏太和之乐。皇帝降座,御舆入自东房,侍卫警跸如来仪,侍臣从至閤,乐止。通事舍人引群官在位者以次出。
ruò cè sān shī sān gōng qīn wáng, huáng dì fú gǔn miǎn zhī fú, gǔ chuī lìng shè shí èr àn, chéng huáng lìng chén chē lù, shàng niǎn fèng yù chén yú niǎn, zhū wèi shè huáng huī bàn zhàng. shòu cè zhě chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. cè bì yǐn chū, chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. yú tóng shàng yí. cè kāi fǔ yí tóng sān sī tài zǐ sān shī piào qí dà jiàng jūn zuǒ yòu chéng xiàng jīng dū mù hé nán mù, bìng rú lín xuān cè mìng yí.
若册三师、三公、亲王,皇帝服衮冕之服,鼓吹令设十二案,乘黄令陈车辂,尚辇奉御陈舆辇,诸卫设黄麾半仗。受册者初入门,舒和之乐作,至位乐止。册毕引出,初行乐作,出门乐止。馀同上仪。册开府仪同三司、太子三师、骠骑大将军、左右丞相、京都牧、河南牧,并如临轩册命仪。
cháo táng cè mìng zhū chén
朝堂册命诸臣
qián yī rì, shǒu gōng shè shòu cè zhě cì yú dōng cháo táng.
前一日,守宫设受册者次於东朝堂。
qí rì píng míng, shòu cè zhě cháo fú, shēng lù, fā dì, bèi lǔ bù, yì cháo táng, zhì jiàng chē suǒ, jiàng lù, yè zhě jiàng gōng fú yǐn jiù cì. fèng lǐ shè shòu cè zhě bǎn wèi yú dōng cháo táng qián, jìn nán, běi xiàng. yòu shè shè rén xuān cè wèi yú qí běi, nán xiàng. jiāng cè, shè rén yǐn shòu cè zhě jiù bǎn wèi lì. shè rén gōng fú xiān yǐ cè shū zhì yú àn, lìng shǐ èr rén jiàng gōng fú duì jǔ àn. yòu shè rén yǐn zhōng shū shè rén, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī, chū yì xuān cè wèi, chí jié zhě lì yú shè rén zhī dōng, shǎo nán, xī xiàng, chí àn zhě lì yú shè rén xī nán, dōng xiàng. chí jié zhě tuō jié yī, chí àn zhě jìn shè rén qián, shè rén qǔ cè, chí àn zhě tuì fù wèi. shè rén chēng:" yǒu zhì." shòu cè zhě zài bài. xuān cè qì, yòu zài bài. yòu shè rén yǐn shòu cè zhě jìn shè rén qián, běi miàn shòu cè, tuì fù wèi. chí jié zhě jiā jié yī, diǎn yè yǐn shè rén, fān jié qián dǎo ér rù. yè zhě yǐn shòu cè zhě tuì, shòu cè zhě shēng lù hái dì rú lái yí.
其日平明,受册者朝服,升辂,发第,备卤簿,诣朝堂,至降车所,降辂,谒者绛公服引就次。奉礼设受册者版位於东朝堂前,近南,北向。又设舍人宣册位於其北,南向。将册,舍人引受册者就版位立。舍人公服先以册书置於案,令史二人绛公服对举案。又舍人引中书舍人,持节者前导,持案者次之,出诣宣册位,持节者立於舍人之东,少南,西向,持案者立於舍人西南,东向。持节者脱节衣,持案者进舍人前,舍人取册,持案者退复位。舍人称:"有制。"受册者再拜。宣册讫,又再拜。又舍人引受册者进舍人前,北面受册,退复位。持节者加节衣,典谒引舍人,幡节前导而入。谒者引受册者退,受册者升辂还第如来仪。
cè tài zǐ shǎo shī tài zǐ shǎo fù tài zǐ shǎo bǎo tè jìn fǔ guó dà jiàng jūn guāng lù dài fu zhèn guó dà jiàng jūn shì zhōng zhōng shū lìng zhū wèi dà jiàng jūn liù shàng shū tài zǐ zhān shì tài cháng qīng dū du jí shàng zhōu cì shǐ zài jīng zhě, bìng tóng shàng yí.
册太子少师、太子少傅、太子少保、特进、辅国大将军、光禄大夫、镇国大将军、侍中、中书令、诸卫大将军、六尚书、太子詹事、太常卿、都督及上州刺史在京者,并同上仪。
cè nèi mìng fù èr pǐn yǐ shàng
册内命妇二品以上
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě jí cè àn biàn cì yú sù zhāng mén wài jí yǒng ān mén wài, jiē dào yòu dōng xiàng. sī shè shè shòu cè zhě wèi yú qí qǐn tíng jìn nán, dāng jiē xián, běi xiàng.
前一日,守宫设使者及册案便次於肃章门外及永安门外,皆道右东向。司设设受册者位於其寝庭近南,当阶閒,北向。
qí rì, diǎn yí shè cè shǐ wèi yú sù zhāng mén wài zhī xī, dōng xiàng běi shàng, jǔ cè àn zhě wèi zài nán, chà tuì, jù dōng xiàng. nèi yè zhě jiān xiān zhì àn yú sù zhāng mén wài, jìn xiàn. shǐ zhě gōng fú fā cháo táng, chéng lù, bèi lǔ bù gǔ chuī chí jié rú shì, qí cè yǐ yóu luò wǎng dú chē zài ér xíng. zhì yǒng ān mén, jiàng lù, yè zhě yǐn rù, qí cè bù zhì yú cè àn, zé suí shǐ ér rù. zhǎng cì zhě jù yǐn rù cì. shòu cè zhě huā chāi dí yī, sī yán yǐn jiù shòu cè wèi, shì cóng rú cháng. yè zhě yǐn cè shǐ chū jiù wèi, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, chí cè àn zhě lì yú shǐ fù xī nán, jù dōng miàn. chí jié zhě tuō jié yī, chí cè àn zhě yǐ àn jìn shǐ fù qián, shǐ fù qǔ cè yú àn, chí àn zhě tuì fù wèi. shǐ fù yǐ cè jìn shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. nèi jǐ shì jìn shǐ zhě qián, xī miàn shòu cè, jìn lì yú sù zhāng mén wài, guì zhì cè yú àn, fǔ fú, xìng, tuì. sī yán yì gé, guì qǔ cè, xìng, jìn lì yú shòu cè zhě zhī běi, nán miàn, chēng:" yǒu zhì." shòu cè zhě zài bài. xuān cè qì, yòu zài bài. shòu cè zhě jìn shòu cè yǐ tuì. chū cè rù gé, shǎo qǐng, yè zhě yǐn shǐ zhě chū jiù yǒng ān mén wài cì, gēng yī, chéng mǎ gè hái qí dì. lǔ bù fān jié jù huán běn sī.
其日,典仪设册使位於肃章门外之西,东向北上,举册案者位在南,差退,俱东向。内谒者监先置案於肃章门外,近限。使者公服发朝堂,乘辂,备卤簿、鼓吹、持节如式,其册以油络网犊车载而行。至永安门,降辂,谒者引入,(其册不置於册案,则随使而入。)掌次者俱引入次。受册者花钗翟衣,司言引就受册位,侍从如常。谒者引册使出就位,持节者立於使者之北,少退,持册案者立於使副西南,俱东面。持节者脱节衣,持册案者以案进使副前,使副取册於案,持案者退复位。使副以册进授使者,退复位。内给事进使者前,西面受册,进立於肃章门外,跪置册於案,俯伏,兴,退。司言诣閤,跪取册,兴,进立於受册者之北,南面,称:"有制。"受册者再拜。宣册讫,又再拜。受册者进受册以退。初册入閤,少顷,谒者引使者出就永安门外次,更衣,乘马各还其第。卤簿幡节俱还本司。
qiǎn shǐ cè shòu guān jué
遣使册授官爵
qián yī rì, shòu cè zhī guān shè shǐ zhě cì yú dà mén wài dào xī, nán xiàng.
前一日,受册之官设使者次於大门外道西,南向。
qí rì, shǐ zhě zhì, shǒu cì zhě yǐn jiù cì, yǐ zhì shū zhì yú àn. shǐ zhě yǐ xià jiē fú cháo fú. shòu cè zhě zhe cháo fú, fēi cháo fú zhě gōng fú, chū lì yú zhèng qǐn dōng jiē dōng nán, xī miàn. shǐ zhě chū cì, zàn lǐ zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, lì yú dà mén zhī xī, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, lìng shǐ èr rén duì jǔ cè àn, lì yú shǐ zhě xī nán, jù dōng miàn. lì dìng, zàn lǐ zhě yǐn shòu cè zhě yíng yú dà mén wài zhī nán, běi miàn. yòu zàn lǐ zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, chí cè àn zhě cì zhī, rù mén ér zuǒ, shǐ zhě yì jiē xián nán miàn lì, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī dōng, shǎo nán, xī miàn, chí cè àn zhě lì yú shǐ zhě xī nán, dōng miàn. zàn lǐ zhě yǐn shòu cè zhě rù lì yú shǐ zhě zhī nán, běi miàn. lì dìng, chí jié zhě tuō jié yī, chí cè àn zhě jìn shǐ zhě qián, shǐ zhě qǔ cè, chí àn zhě tuì fù wèi. shǐ zhě chēng:" yǒu zhì." shòu cè zhě zài bài. xuān cè qì, shòu cè zhě yòu zài bài. zàn lǐ zhě yǐn shòu cè zhě jìn shǐ zhě qián, běi miàn shòu cè, tuì lì yú dōng jiē dōng nán, xī miàn. chí jié zhě jiā jié yī, zàn lǐ zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo yǐ chū, chí àn zhě cóng zhī, jù fù mén wài wèi. zàn lǐ zhě yǐn shòu cè zhě chū mén dōng, xī miàn zài bài sòng. zàn lǐ yǐn shǐ zhě hái yú cì. yòu zàn lǐ zhě yǐn shòu cè zhě rù.
其日,使者至,守次者引就次,以制书置於案。使者以下皆服朝服。受册者著朝服,非朝服者公服,出立於正寝东阶东南,西面。使者出次,赞礼者引使者,持节者前导,立於大门之西,持节者立於使者之北,少退,令史二人对举册案,立於使者西南,俱东面。立定,赞礼者引受册者迎於大门外之南,北面。又赞礼者引使者,持节者前导,持册案者次之,入门而左,使者诣阶閒南面立,持节者立於使者之东,少南,西面,持册案者立於使者西南,东面。赞礼者引受册者入立於使者之南,北面。立定,持节者脱节衣,持册案者进使者前,使者取册,持案者退复位。使者称:"有制。"受册者再拜。宣册讫,受册者又再拜。赞礼者引受册者进使者前,北面受册,退立於东阶东南,西面。持节者加节衣,赞礼者引使者,持节者前导以出,持案者从之,俱复门外位。赞礼者引受册者出门东,西面再拜送。赞礼引使者还於次。又赞礼者引受册者入。
shuò rì shòu cháo qí shuò rì dú shí lìng zé bù xíng cǐ lǐ.
朔日受朝(其朔日读时令则不行此礼。)
qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò yú tài jí diàn běi bì, nán xiàng. shǒu gōng shè wén guān cì yú cháo táng rú cháng yí. tài lè lìng zhǎn gōng xuán yú diàn tíng, shè jǔ huī wèi yú diàn shàng xī jiē zhī xī, dōng xiàng, yī wèi yú lè xuán dōng nán, xī xiàng, bìng rú cháng yí.
前一日,尚舍奉御设御幄於太极殿北壁,南向。守宫设文官次於朝堂如常仪。太乐令展宫悬於殿庭,设举麾位於殿上西阶之西,东向,一位於乐悬东南,西向,并如常仪。
qí rì, diǎn yí shè wén guān sān pǐn yǐ shàng wèi yú héng jiē zhī nán dào dōng, shè wǔ guān sān pǐn yǐ shàng wèi yú dào xī, jù měi děng yì wèi, chóng xíng běi miàn, xiāng duì wéi shǒu. shè wén guān sì pǐn wǔ pǐn wèi yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng, xī miàn běi shàng. shè wǔ guān sì pǐn wǔ pǐn wèi yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, dāng wén guān, měi děng yì wèi, chóng xíng, dōng miàn běi shàng. shè diǎn yí wèi yú lè xuán dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. fèng lǐ shè mén wài wèi: wén guān yú dōng cháo táng, xī miàn, wǔ guān yú xī cháo táng, dōng miàn, jiē měi děng yì wèi, chóng xíng, běi shàng.
其日,典仪设文官三品以上位於横街之南道东,设武官三品以上位於道西,俱每等异位,重行北面,相对为首。设文官四品、五品位於悬东,六品以下於横街之南,每等异位,重行,西面北上。设武官四品、五品位於悬西,六品以下於横街之南,当文官,每等异位,重行,东面北上。设典仪位於乐悬东北,赞者二人在南,少退,俱西向。奉礼设门外位:文官於东朝堂,西面,武官於西朝堂,东面,皆每等异位,重行,北上。
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù liè zhàng tún mén jí chén yú diàn tíng rú cháng yí. qún guān jí cháo táng, jù jiù cì, gè fú gōng fú. lì bù bīng bù zàn qún guān jù chū cì, tōng shì shè rén gè yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng, tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù yì gé fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě rù jiù wèi. tōng shì shè rén yǐn sì pǐn yǐ xià xiān rù jiù wèi.
其日,依时刻诸卫勒所部列仗屯门及陈於殿庭如常仪。群官集朝堂,俱就次,各服公服。吏部、兵部赞群官俱出次,通事舍人各引就朝堂前位。侍中版奏:"请中严。"鈒戟近仗入陈於殿庭,太乐令帅工人入就位,协律郎入就举麾位。诸侍卫之官各服其器服,符宝郎奉宝,俱诣閤奉迎。典仪帅赞者入就位。通事舍人引四品以下先入就位。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." yǒu sī chéng zhǐ suǒ shàn, huáng dì biàn fú, jiàng shā yī, yù yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò rú cháng yí, xié lǜ láng yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ.
侍中版奏:"外办。"有司承旨索扇,皇帝弁服,绛纱衣,御舆以出,曲直华盖警跸侍卫如常仪。皇帝将出,仗动,太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应,协律郎跪,俯伏,举麾,鼓柷,奏太和之乐。皇帝出自西房,即御座,南向坐,符宝郎奉宝置於御座如常仪,协律郎偃麾,戛敔,乐止。
tōng shì shè rén yǐn sān pǐn yǐ shàng yǐ cì rù jiù wèi, gōng chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài qì, diǎn yí yòu yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě yòu zài bài. shè rén yǐn qún guān běi miàn wèi zhě yǐ cì chū, gōng chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ.
通事舍人引三品以上以次入就位,公初入门,舒和之乐作,至位乐止。立定,典仪曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜讫,典仪又曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者又再拜。舍人引群官北面位者以次出,公初行乐作,出门乐止。
shì zhōng qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. yǒu sī chéng zhǐ suǒ shàn, huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò, yù yú rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ. shè rén yǐn dōng xī miàn wèi zhě yǐ cì chū. huáng dì ruò yù yì shàn guān, zé qún chén jiē fú cōng zhě, bù shè lè xuán, qù jǐng bì.
侍中前跪奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。有司承旨索扇,皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,奏太和之乐。皇帝降座,御舆入自东房,侍卫警跸如来仪,侍臣从至閤,乐止。舍人引东西面位者以次出。皇帝若御翼善冠,则群臣皆服葱褶,不设乐悬,去警跸。
cháo jí shǐ yǐn jiàn fèng cí fù
朝集使引见(奉辞附)
qián yī rì, shàng shě fèng yù xiān zòu, yú suǒ yù diàn shè yù zuò rú cháng yí.
前一日,尚舍奉御先奏,於所御殿设御座如常仪。
qí rì, yī shí kè suǒ yóu liàng jiā duì zhàng chén liè rú cháng shì. diǎn yí yú diàn tíng héng jiē zhī nán běi shè bǎn wèi rú cháng yí. qí rì, cháo jí shǐ sù xìng, bìng jí cháo táng, gè fú cháo fú. jīng guān wén wǔ jiǔ pǐn yǐ shàng, bìng fú cōng zhě. zhū shì fèng guān jí jīng guān wén wǔ sì pǐn yǐ xià jiù wèi rú shì. tōng shì shè rén yǐn jīng guān wén wǔ sān pǐn yǐ shàng jí cháo jí shǐ jù jiù suǒ yù diàn mén wài xù lì yǐ qí.
其日,依时刻所由量加队仗陈列如常式。典仪於殿庭横街之南北设版位如常仪。其日,朝集使夙兴,并集朝堂,各服朝服。京官文武九品以上,并服葱褶。诸侍奉官及京官文武四品以下就位如式。通事舍人引京官文武三品以上及朝集使俱就所御殿门外序立以俟。
shì zhōng jìn zòu:" wài bàn." huáng dì cháng fú jí yù zuò, nán xiàng zuò, shì wèi rú cháng yí. tōng shì shè rén fēn yǐn jīng guān wén wǔ sān pǐn yǐ shàng yì héng jiē nán xiāng duì běi miàn wèi. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." qún guān zài wèi zhě jiē zài bài qì, tōng shì shè rén gè yǐn jiù jiē běi dōng xī bān xù lì. yòu tōng shì shè rén fēn yǐn cháo jí shǐ rù jiù běi miàn wèi. dōng fāng nán fāng zài dōng, xī fāng běi fāng zài xī. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." cháo jí shǐ děng jù zài bài. tōng shì shè rén chéng zhǐ yì cháo jí shǐ dōng, běi miàn lì, chēng:" yǒu zhì." cháo jí shǐ děng jiē zài bài. shè rén xuān chì qì, yòu zài bài. dá zhì xiān dìng xíng shǒu yī rén guì zòu, shè rén wèi zòu, tīng jìn zhǐ. ruò chéng ēn wèi wèn, jí wǔ dǎo, qì, yòu zài bài. shè rén xuān chì qì, shì zhōng zòu lǐ bì, huáng dì hái gōng rú lái yí. shì chén tuì, qún guān děng yǐ cì tuì.
侍中进奏:"外办。"皇帝常服即御座,南向坐,侍卫如常仪。通事舍人分引京官文武三品以上诣横街南相对北面位。立定,典仪曰:"再拜。"群官在位者皆再拜讫,通事舍人各引就街北东西班序立。又通事舍人分引朝集使入就北面位。(东方南方在东,西方北方在西。)立定,典仪曰:"再拜。"朝集使等俱再拜。通事舍人承旨诣朝集使东,北面立,称:"有制。"朝集使等皆再拜。舍人宣敕讫,又再拜。(答制先定行首一人跪奏,舍人为奏,听进止。)若承恩慰问,即舞蹈,讫,又再拜。舍人宣敕讫,侍中奏礼毕,皇帝还宫如来仪。侍臣退,群官等以次退。
qí cháo jí shǐ fèng cí, jiē zhǔn fèng cān zhī yí. qí jīng guān, dàn cháng cān guān liè bǎn wèi. qí cháo jí shǐ, sān pǐn yǐ shàng yǐn shēng diàn cì shí, sì pǐn yǐ xià yú láng xià cì shí, bìng lín shí zòu tīng jìn zhǐ.
其朝集使奉辞,皆准奉参之仪。其京官,但常参官列版位。其朝集使,三品以上引升殿赐食,四品以下於廊下赐食,并临时奏听进止。