strong lè yī strong
乐一
lè xù
乐序
fū yīn shēng yú rén xīn, xīn cǎn zé yīn āi, xīn shū zé yīn hé. rán rén xīn fù yīn yīn zhī āi hé, yì gǎn ér shū cǎn, zé hán é màn shēng āi kū, yī lǐ chóu bēi màn shēng cháng gē, zhòng jiē xǐ biàn, sī zhī wèi yǐ. shì gù āi yuè xǐ nù jìng ài liù zhě, suí wù gǎn dòng, bō yú xíng qì, xié lǜ lǚ, xié wǔ shēng. wǔ yě zhě, yǒng gē bù zú, gù shǒu wǔ zhī, zú dǎo zhī, dòng qí róng, xiàng qí shì, ér wèi zhī wéi lè. lè yě zhě, shèng rén zhī suǒ lè, kě yǐ shàn rén xīn yān. suǒ yǐ gǔ zhě tiān zǐ zhū hóu qīng dài fū wú gù bù chè lè, shì wú gù bù qù qín sè, yǐ píng qí xīn, yǐ chàng qí zhì, zé hé qì bù sàn, xié qì bù gàn. cǐ gǔ xiān zhé hòu lì lè zhī fāng yě. zhōu shuāi zhèng shī, zhèng wèi shì xìng. qín hàn yǐ huán, gǔ lè lún quē, dài zhī suǒ cún, sháo wǔ ér yǐ. xià bù wén zhèn duó, shàng bù dá ōu yáo, dàn gèng qí míng, shì bù xiāng xí, zhī yīn fù guǎ, hǎn néng zhì zuò. ér kuàng gǔ yǎ mò shàng, hú lè jiàn zhēn, qí shēng yuàn sī, qí zhuàng cù jù, fāng zhī zhèng wèi, yòu hé yuǎn hū! yuán zì yǒng jiā, róng jié dié luàn, shì yǒu xiān zhào, qí zài yú zī. shèng táng zhēn guān chū zuò pò zhèn lè, wǔ yǒu fā yáng dǎo lì zhī róng, xiàng qí wēi wǔ yě. gē yǒu cū hé chǎn fā zhī yīn, cū wèi chū yòng gān gē píng róng, róng jì píng, zi ài bǎi xìng, yǒu hé lè zhī xīn. chǎn wèi lè xīn, fā wèi xǐ xīn, yán tiān xià jì ān, gōng chéng ér xǐ lè yě. chǎn yīn chāng shàn fǎn. biǎo xìng wáng zhī shèng liè, hé xiè zhōu zhī wén wǔ, qǐ jìn gǔ xiāng xí suǒ néng guān sī zāi! ér rén jiān hú róng zhī lè, jiǔ xí wèi gé. gǔ zhě yīn lè yǐ zhe jiào, qí gǎn rén shēn, nǎi yí fēng sú. jiāng yù xián qí xié, zhèng qí tuí, wéi lè ér yǐ yǐ.
夫音生於人心,心惨则音哀,心舒则音和。然人心复因音之哀和,亦感而舒惨,则韩娥曼声哀哭,一里愁悲;曼声长歌,众皆喜忭,斯之谓矣。是故哀、乐、喜、怒、敬、爱六者,随物感动,播於形气,协律吕,谐五声。舞也者,咏歌不足,故手舞之,足蹈之,动其容,象其事,而谓之为乐。乐也者,圣人之所乐,可以善人心焉。所以古者天子、诸侯、卿大夫无故不彻乐,士无故不去琴瑟,以平其心,以畅其志,则和气不散,邪气不干。此古先哲后立乐之方也。周衰政失,郑卫是兴。秦汉以还,古乐沦缺,代之所存,韶武而已。下不闻振铎,上不达讴谣,但更其名,示不相袭,知音复寡,罕能制作。而况古雅莫尚,胡乐荐臻,其声怨思,其状促遽,方之郑卫,又何远乎!爰自永嘉,戎羯迭乱,事有先兆,其在於兹。圣唐贞观初作破阵乐,舞有发扬蹈厉之容,(象其威武也。)歌有粗和啴发之音,(粗谓初用干戈平戎,戎既平,子爱百姓,有和乐之心。啴谓乐心,发谓喜心,言天下既安,功成而喜乐也。啴音昌善反。)表兴王之盛烈,何谢周之文武,岂近古相习所能关思哉!而人间胡戎之乐,久习未革。古者因乐以著教,其感人深,乃移风俗。将欲闲其邪,正其颓,唯乐而已矣。
dì yī lì dài yán gé shàng
第一 历代沿革上
dì èr lì dài yán gé xià
第二 历代沿革下
dì sān shí èr lǜ wǔ shēng bā yīn míng yì wǔ shēng shí èr lǜ xuán xiāng wèi gōng wǔ shēng shí èr lǜ xiāng shēng fǎ lì dài zhì zào
第三 十二律 五声八音名义 五声十二律旋相为宫 五声十二律相生法 历代制造
dì sì quán liàng bā yīn lè xuán
第四 权量 八音 乐悬
dì wǔ gē zá gē qǔ wǔ zá wǔ qǔ
第五 歌 杂歌曲 舞 杂舞曲
dì liù qīng lè zuò lì bù jì sì fāng lè sàn lè qián dài zá lè
第六 清乐 坐立部伎 四方乐 散乐 前代杂乐
dì qī jiāo miào gōng xuán bèi wǔ yì jiāo miào bù zòu yuè miào zhū shì bié wǔ yì jì rì bù yí biàn wǔ liù dài lè yì wǔ yì yì zōng miào yíng sòng shén yuè yì sàn zhāi bù fèi lè yì lín xuān bài sān gōng zòu yuè yì sān cháo xíng lǐ yuè shī zhì yì sān cháo shàng shòu yǒu lè yì sān cháo bù yí zòu dēng gē yì chè shí yí yǒu lè yì bā yú wǔ zá wǔ wǔ yì huáng hòu lè yì dōng gōng yàn huì zòu jīn shí xuān xuán jí nǚ lè děng yì huáng dì xìng dōng gōng gǔ chuī zuò yì guó āi fèi lè yì: è mì bù shè xuán yì dà sàng ér dì sì wèi wèi sān nián fèi lè yì dà sàng zài kòu zǐ gōng wèi fǎn fèi lè yì huáng hòu bēng fú wèi zhōng fèi lè yì tài hòu fù sāng fèi lè yì huáng hòu mǔ sāng fèi lè yì gōng zhǔ sàng fèi lè yì tài zǐ suǒ shēng sàng fèi lè yì dà chén sàng fèi lè yì jì yuè bù fèi lè yì
第七 郊庙宫悬备舞议 郊庙不奏乐庙诸室别舞议 祭日不宜遍舞六代乐议 舞佾议 宗庙迎送神乐议 散斋不废乐议 临轩拜三公奏乐议 三朝行礼乐失制议 三朝上寿有乐议 三朝不宜奏登歌议 彻食宜有乐议 巴渝舞杂武舞议 皇后乐议 东宫宴会奏金石轩悬及女乐等议 皇帝幸东宫鼓吹作议国哀废乐议: 遏密不设悬议 大丧而弟嗣位未三年废乐议 大丧在寇梓宫未返废乐议 皇后崩服未终废乐议 太后父丧废乐议 皇后母丧废乐议 公主丧废乐议 太子所生丧废乐议 大臣丧废乐议 忌月不废乐议
lì dài yán gé shàng
历代沿革上
fú xī shén nóng huáng dì shǎo hào zhuān xū dì kù táng yú xià shāng zhōu qín hàn hòu hàn wèi jìn sòng
(伏羲 神农 黄帝 少皞 颛顼 帝喾 唐 虞 夏 商 周 秦 汉 后汉魏 晋 宋)
fú xī lè míng fú lái, yì yuē lì běn.
伏羲乐名扶来,亦曰立本。
shén nóng lè míng fú chí, yì yuē xià móu. jiàn dì xì pǔ jí xiào jīng wěi. yòu àn suí lè zhì yún:" yī qí yǒu wěi yuè zhī yīn, fú xī yǒu wǎng gǔ zhī yǒng, gé tiān bā què, shén nóng wǔ xián, shì yǔ gōng xié, qí lái shàng yǐ."
神农乐名扶持,亦曰下谋。(见帝系谱及孝经纬。又按隋乐志云:"伊耆有苇籥之音,伏羲有网罟之咏,葛天八阕,神农五弦,事与功偕,其来尚矣。")
huáng dì zuò xián chí. yáo zēng xiū ér yòng zhī. xián, jiē yě. chí, shī yě. yán dé zhī wú bù shī yě. yòu yún: chí yán qí bāo róng jìn rùn. zhōu lǐ yuē" dà xián".
黄帝作咸池。(尧增修而用之。咸,皆也。池,施也。言德之无不施也。又云:池言其包容浸润。周礼曰"大咸"。)
shǎo hào zuò dà yuān. jiàn dì wáng dài jì.
少皞作大渊。(见帝王代记。)
zhuān xū zuò liù jīng. jīng, gēn yě, wèi zé jí xià yě.
颛顼作六茎。(茎,根也,谓泽及下也。)
dì kù zuò wǔ yīng. yīng, wèi huá mào yě.
帝喾作五英。(英,谓华茂也。)
yáo zuò dà zhāng. zhāng, míng yě. yán yáo dé zhāng míng yě.
尧作大章。(章,明也。言尧德章明也。)
shùn zuò dà sháo. sháo, jì yě. yán shùn néng jì yáo zhī dé. zhōu lǐ yuē" dà qìng zhào". shū yuē:" kuí, mìng rǔ diǎn lè, jiào zhòu zǐ. zhòu, zhǎng yě. wèi yuán zǐ yǐ xià, zhì gōng qīng dài fū zǐ dì, yǐ gē shī dǎo zhī wǔ zhī, jiào zhǎng guó zǐ zhōng hé zhī yōng xiào yǒu yě. shēng yī yǒng, lǜ hé shēng, shēng wèi wǔ shēng, gōng shāng jiǎo zhēng yǔ. lǜ wèi liù lǜ liù lǚ, shí èr yuè zhī yīn qì. yán dāng yī shēng lǜ hé lè yě. bā yīn kè xié, wú xiāng duó lún, shén rén yǐ hé. lún, lǐ yě. bā yīn néng xié, lǐ bù cuò duó, zé shén rén xián hé. mìng kuí, shǐ miǎn zhī. kuí yuē:' yú! yǔ jī shí fǔ shí, bǎi shòu shuài wǔ.'" shí, qìng yě. yīn zhī qīng zhě. fǔ, yì jī yě. jǔ qīng zhě hé, zé yú jiē cóng yǐ. yuè gǎn bǎi shòu, shǐ xiāng shuài ér wǔ, zé shén rén hé kě zhī yě. yú yīn wū.
舜作大韶。(韶,继也。言舜能继尧之德。周礼曰"大{殸召}"。)书曰:"夔,命汝典乐,教胄子。(胄,长也。谓元子以下,至公卿大夫子弟,以歌诗蹈之舞之,教长国子中和祗庸孝友也。)声依永,律和声,(声谓五声,宫、商、角、徵、羽。律谓六律、六吕,十二月之音气。言当依声律和乐也。)八音克谐,无相夺伦,神人以和。(伦,理也。八音能谐,理不错夺,则神人咸和。命夔,使勉之。)夔曰:'於!予击石拊石,百兽率舞。'"(石,磬也。音之清者。拊,亦击也。举清者和,则馀皆从矣。乐感百兽,使相率而舞,则神人和可知也。於音乌。)
yǔ zuò dà xià. xià, dà yě. yán yǔ néng dà yáo shùn zhī dé. yǔ mìng dēng fú shì wèi chéng xià zhī lè, yǒu zhōng gǔ qìng duó táo. zhōng, suǒ yǐ jì yǒu dé chuí gǔ, suǒ yǐ móu yǒu dào jī qìng, suǒ yǐ dài yǒu yōu yáo táo, suǒ yǐ chá yǒu sòng. lǐ tiān xià yǐ wǔ shēng, wèi míng yú sǔn jù.
禹作大夏。(夏,大也。言禹能大尧舜之德。禹命登扶氏为承夏之乐,有钟、鼓、磬、铎、鞉。钟,所以记有德;椎鼓,所以谋有道;击磬,所以待有忧;摇鞉,所以察有讼。理天下以五声,为铭於簨虡。)
tāng zuò dà hù. tāng yǐ kuān lǐ rén, ér chú xié è, qí dé néng shǐ tiān xià de qí suǒ, yán jǐn hù jiù yú rén yě. zhòu qì xiān zǔ zhī lè, nǎi zuò yín shēng, shū yuē:" zuò qí jì yín qiǎo, yǐ yuè fù rén." yán zhòu fèi zhì zūn zhī jìng, yíng bēi xiè zhī shì, zuò guò zhì jì qiǎo, yǐ zī ěr mù zhī yú.
汤作大护。(汤以宽理人,而除邪恶,其德能使天下得其所,言尽护救於人也。)纣弃先祖之乐,迺作淫声,书曰:"作奇伎淫巧,以悦妇人。"(言纣废至尊之敬,营卑亵之事,作过制伎巧,以资耳目之娱。)
zhōu wǔ wáng zuò dà wǔ. wǔ, yǐ wǔ gōng dìng tiān xià yě. zhōu gōng zuò sháo, sháo, yán sháo xiān zǔ zhī dào. sháo dú yuē zhuó, sháo, qǔ yě. yòu yǒu fáng zhōng zhī lè, gē yǐ hòu fēi zhī dé. chūn guān dà sī lè:" yǐ yuè wǔ jiào guó zǐ, gōng qīng dài fū zhī zǐ dì. wǔ yún mén dà juàn dà xián dà sháo dà xià dà hù dà wǔ. cǐ zhōu suǒ cún liù dài zhī lè. huáng dì yuē yún mén dà juàn. huáng dì néng chéng míng wàn wù, yǐ míng rén gòng cái, yán qí dé rú yún zhī suǒ chū, rén dé yǐ yǒu zú lèi yě. juǎn yīn qí yuán fǎn. yǐ liù lǜ liù lǚ wǔ shēng bā yīn liù wǔ dà hé lè, yǐ zhì guǐ shén qí, yǐ hé bāng guó, yǐ xié wàn rén, yǐ ān bīn kè, yǐ shuō yuǎn rén, yǐ zuò dòng wù. liù lǜ, hé yáng shēng zhě. liù lǚ, hé yīn shēng zhě. cǐ shí èr zhě, yǐ tóng wèi guǎn, zhuǎn ér xiāng shēng, huáng zhōng wéi shǒu, lǜ zhǎng jiǔ cùn, gè yīn ér sān zhī, shàng shēng zhě sān fēn yì yī fēn, xià shēng zhě sān fēn qù yī fēn yān. guó yǔ yuē:" lǜ suǒ yǐ lì jūn chū dù yě. gǔ zhě, gǔ kǎo zhōng shēng ér liàng zhī, dù lǜ jūn zhōng." yán yǐ zhōng shēng dìng lǜ, yǐ lǜ lì zhōng zhī jūn yě. dà hé lè zhě, wèi biàn zuò liù dài zhī lè yě, yǐ dōng rì zhì zuò zhī, zhì tiān shén rén guǐ, yǐ xià rì zhì zuò zhī, zhì dì qí wù mèi dòng wù yǔ luǒ zhī shǔ. yú shū yún: kuí yuē:" jiá jī míng qiú, bó fǔ qín sè yǐ yǒng, zǔ kǎo lái gé. yú bīn zài wèi, qún hòu dé ràng. xià guǎn táo gǔ, hé zhǐ chù yǔ, shēng yōng yǐ jiān, niǎo shòu qiàng qiàng. xiāo sháo jiǔ chéng, fèng huáng lái yí." kuí yòu yuē:" yú! yǔ jī shí fǔ shí, bǎi shòu shuài wǔ, shù yǐn yǔn xié." cǐ qí yú zōng miào jiǔ zòu ér yīng zhī. nǎi fēn lè ér xù zhī, yǐ jì, yǐ xiǎng, yǐ sì fēn, wèi gè yòng yī dài zhī lè. nǎi zòu huáng zhōng, gē dà lǚ, wǔ yún mén, yǐ sì tiān shén yǐ huáng zhōng zhī zhōng, dà lǚ zhī shēng, wèi zhī jūn yě. huáng zhōng, yáng shēng zhī shǒu, dà lǚ wèi zhī hé zòu zhī, yǐ sì tiān shén, zūn zhī yě. tiān shén, wǔ dì jí rì yuè xīng chén. wáng zhě yòu gè yǐ xià zhēng yuè, sì qí suǒ shòu mìng zhī dì yú nán jiāo, zūn zhī. xiào jīng shuō yuē" wáng zhě jì tiān yú nán jiāo, jiù yáng wèi" shì yě. nǎi zòu tài cù, gē yīng zhōng, wǔ xián chí, yǐ jì dì qí tài cù, yáng shēng dì èr zhě, yīng zhōng wèi zhī hé. xián chí, dà xián. dì qí, suǒ jì yú běi jiāo, wèi shén zhōu zhī shén jí shè jì. nǎi zòu gū xǐ, gē nán lǚ, wǔ dà sháo, yǐ sì sì wàng gū xǐ, yáng shēng dì sān zhě, nán lǚ wèi zhī hé. sì wàng, wǔ yuè sì zhèn sì dú. cǐ yán sì zhě, sī zhōng sī mìng fēng shī yǔ shī huò yì yòng cǐ lè. nǎi zòu ruí bīn, gē hán zhōng, wǔ dà xià, yǐ jì shān chuān ruí bīn, yáng shēng cì sì zhě, hán zhōng wèi zhī hé. hán zhōng yì míng lín zhōng. hán, hù nán fǎn. nǎi zòu yí zé, gē xiǎo lǚ, wǔ dà hù, yǐ xiǎng xiān bǐ yí zé, yáng shēng cì wǔ, xiǎo lǚ wèi zhī hé. xiǎo lǚ, yī míng zhōng lǚ. xiān bǐ, jiāng yuán lǚ dà rén jī, gǎn shén líng ér shēng hòu jì, shì zhōu zhī xiān mǔ. zhōu lì miào, zì hòu jì wèi shǐ zǔ, ér jiāng yuán wú suǒ pèi, shì yǐ tè lì miào ér jì zhī, wèi zhī bì gōng. nǎi zòu wú shè, gē jiā zhōng, wǔ dà wǔ, yǐ xiǎng xiān zǔ. wú shè, yáng shēng zhī xià zhě, jiā zhōng wèi zhī hé. jiā zhōng yī míng huán zhōng. xiān zǔ, wèi xiān gōng xiān wáng yě. wáng chū rù, zé lìng zòu wáng xià shī chū rù, zé lìng zòu sì xià shēng chū rù, zé lìng zòu zhāo xià. sān xià jiē yuè zhāng míng. fán rì yuè shí, sì zhèn wǔ yuè bēng, dà guī yì zāi, zhū hóu hōng, lìng qù lè. sì zhèn, shān zhī zhòng dà zhě, wèi yáng zhōu zhī kuài jī, qīng zhōu zhī yí, yōu zhōu zhī yī wú lǘ, jì zhōu zhī huò shān. wǔ yuè, dài zài yǎn zhōu, héng zài jīng zhōu, huá zài jīng zhōu, wú zài yōng zhōu, héng zài bīng zhōu. guī, yóu guài yě. guī yīn guǐ. dà guài zhī yì zāi, wèi tiān dì zhī qí biàn, ruò xīng chén bēn yǔn jí dì zhèn liè wéi hài zhě, qù lè cáng zhī. chūn qiū chuán yuē:" rén wǔ, yóu yì, wàn rù qù yuè." wàn yán rù, zé qù zhě bù rù, cáng zhī kě zhī. dà zhá, dà xiōng, dà zāi, dà chén sǐ, fán guó zhī dà yōu, lìng chí xuán. zhá, yì lì yě. xiōng, xiōng nián yě. zāi, shuǐ huǒ yě. chí, shì xià zhī, ruò jīn xiū bīng gǔ zhī wèi. fán jiàn guó, jìn qí yín shēng guò shēng xiōng shēng màn shēng." yín shēng, ruò zhèng wèi zhě. guò shēng, shī āi yuè zhī jié. xiōng shēng, wáng guó zhī yīn, ruò sāng jiān pú shàng. màn shēng, wèi wǔ màn bù gōng
周武王作大武。(武,以武功定天下也。)周公作勺,(勺,言勺先祖之道。勺读曰酌,勺,取也。)又有房中之乐,歌以后妃之德。春官大司乐:"以乐舞教国子,(公卿大夫之子弟。)舞云门、大卷、大咸、大韶、大夏、大护、大武。(此周所存六代之乐。黄帝曰云门、大卷。黄帝能成名万物,以明人共财,言其德如云之所出,人得以有族类也。卷音其爰反。)以六律、六吕、五声、八音、六舞大合乐,以致鬼神祇,以和邦国,以谐万人,以安宾客,以说远人,以作动物。(六律,合阳声者。六吕,合阴声者。此十二者,以铜为管,转而相生,黄锺为首,律长九寸,各因而三之,上生者三分益一分,下生者三分去一分焉。国语曰:"律所以立均出度也。古者,瞽考中声而量之,度律均锺。"言以中声定律,以律立锺之均也。大合乐者,谓遍作六代之乐也,以冬日至作之,致天神、人鬼,以夏日至作之,致地祇、物魅、动物、羽臝之属。虞书云:夔曰:"戛击鸣球,搏拊琴瑟以咏,祖考来格。虞宾在位,群后德让。下管鼗鼓,合止柷敔,笙镛以间,鸟兽跄跄。箫韶九成,凤凰来仪。"夔又曰:"於!予击石拊石,百兽率舞,庶尹允谐。"此其於宗庙九奏而应之。)乃分乐而序之,以祭,以飨,以祀;(分,谓各用一代之乐。)乃奏黄锺,歌大吕,舞云门,以祀天神;(以黄锺之锺,大吕之声,为之均也。黄锺,阳声之首,大吕为之合奏之,以祀天神,尊之也。天神,五帝及日月星辰。王者又各以夏正月,祀其所受命之帝於南郊,尊之。孝经说曰"王者祭天於南郊,就阳位"是也。)乃奏太蔟,歌应锺,舞咸池,以祭地祇;(太蔟,阳声第二者,应锺为之合。咸池,大咸。地祇,所祭於北郊,谓神州之神及社稷。)乃奏姑洗,歌南吕,舞大韶,以祀四望;(姑洗,阳声第三者,南吕为之合。四望,五岳、四镇、四渎。此言祀者,司中、司命、风师、雨师或亦用此乐。)乃奏蕤宾,歌函锺,舞大夏,以祭山川;(蕤宾,阳声次四者,函锺为之合。函锺亦名林锺。函,户南反。)乃奏夷则,歌小吕,舞大护,以享先妣;(夷则,阳声次五,小吕为之合。小吕,一名中吕。先妣,姜嫄履大人迹,感神灵而生后稷,是周之先母。周立庙,自后稷为始祖,而姜嫄无所配,是以特立庙而祭之,谓之閟宫。)乃奏无射,歌夹锺,舞大武,以享先祖。(无射,阳声之下者,夹锺为之合。夹钟一名圜锺。先祖,谓先公先王也。)王出入,则令奏王夏;尸出入,则令奏肆夏;牲出入,则令奏昭夏。(三夏皆乐章名。)凡日月蚀,四镇五岳崩,大傀异灾,诸侯薨,令去乐。(四镇,山之重大者,谓扬州之会稽,青州之沂,幽州之医无闾,冀州之霍山。五岳,岱在兖州,衡在荆州,华在荆州,吴在雍州,恒在并州。傀,犹怪也。傀音鬼。大怪之异灾,谓天地之奇变,若星辰奔霣及地震裂为害者,去乐藏之。春秋传曰:"壬午,犹绎,万入去籥。"万言入,则去者不入,藏之可知。)大札,大凶,大灾,大臣死,凡国之大忧,令弛悬。(札,疫疠也。凶,凶年也。灾,水火也。弛,释下之,若今休兵鼓之为。)凡建国,禁其淫声、过声、凶声、慢声。"(淫声,若郑卫者。过声,失哀乐之节。凶声,亡国之音,若桑间、濮上。慢声,谓侮慢不恭)
fū lè běn qíng xìng, jiā jī fū ér cáng gǔ suǐ, suī jīng hū qiān zǎi, qí yí fēng yú liè shàng yóu bù jué. chūn qiū shí, chén gōng zǐ wán bēn qí. wán, chén lì gōng zǐ, jí jìng zhòng yě. zhuāng èr shí èr nián yù nàn bēn qí. chén, shùn zhī hòu, sháo lè zài yān. gù kǒng zǐ shì qí wén sháo, sān yuè bù zhī ròu wèi, yuē:" bù tú wéi lè zhī zhì yú sī!" měi zhī shén yě. zhōu dào shǐ shuāi, yuàn cì zhī shī qǐ. wáng zé jì jié, ér shī bù néng zuò. lè guān shī gǔ, bào qí qì ér bēn sàn yú zhū hóu, yì huài quē yǐ.
夫乐本情性,浃肌肤而藏骨髓,虽经乎千载,其遗风馀烈尚犹不绝。春秋时,陈公子完奔齐。(完,陈厉公子,即敬仲也。庄二十二年遇难奔齐。)陈,舜之后,韶乐在焉。故孔子適齐闻韶,三月不知肉味,曰:"不图为乐之至於斯!"美之甚也。周道始衰,怨刺之诗起。王泽既竭,而诗不能作。乐官师瞽,抱其器而奔散於诸侯,益坏缺矣。
qín shǐ huáng píng tiān xià, liù dài miào lè wéi sháo wǔ cún yān. èr shí liù nián, gǎi zhōu dà wǔ yuē wǔ xíng, fáng zhōng yuē shòu rén, yī fú tóng wǔ xíng lè zhī sè.
秦始皇平天下,六代庙乐惟韶武存焉。二十六年,改周大武曰五行,房中曰寿人,衣服同五行乐之色。
hàn xìng, lè jiā yǒu zhì shì, lǔ rén, shàn lè. yǐ yǎ yuè shēng lǜ, shì shì zài tài lè guān, dàn néng jì qí kēng qiāng gǔ wǔ, ér bù néng yán qí yì. kēng qiāng, jīn shí zhī shēng. gāo zǔ shí, shū sūn tōng yīn qín lè rén zhì zōng miào lè. tài zhù yíng shén yú miào mén, zòu jiā zhì, jiā, shàn yě, shàn shén zhī zhì. yóu gǔ jiàng shén zhī lè yě. huáng dì rù miào mén, zòu yǒng zhì, yǐ wéi xíng bù zhī jié, yóu gǔ cǎi jì sì xià yě. jì, cái sī fǎn. gān dòu shàng, zòu dēng gē, gān dòu, pú xiū zhī shǔ. dú shàng gē, bù yǐ guǎn xián luàn rén shēng, yù zài wèi zhě biàn wén zhī, yóu gǔ qīng miào zhī gē yě. dēng gē zài zhōng, xià zòu xiū chéng zhī lè, měi shén míng jì xiǎng yě. xiū chéng lè, shū sūn tōng suǒ zòu zuò. huáng dì jiù jiǔ dōng xiāng, zuò dìng, zòu yǒng ān zhī lè, měi lǐ yǐ chéng yě. yòu yǒu fáng zhōng cí lè, gāo dì táng shān fū rén suǒ zuò yě. gāo dì jī. táng shān, xìng yě. zhōu yǒu fáng zhōng lè, zhì qín míng yuē shòu rén. fán lè, lè qí suǒ shēng, lǐ bù wàng běn. gāo zǔ lè chǔ shēng, gù fáng zhōng lè chǔ shēng yě. xiào huì èr nián, shǐ yuè fǔ lìng xià hóu kuān bèi qí xiāo guǎn, gēng míng yuē ān shì lè.
汉兴,乐家有制氏,(鲁人,善乐。)以雅乐声律,世世在太乐官,但能纪其铿锵鼓舞,而不能言其义。(铿锵,金石之声。)高祖时,叔孙通因秦乐人制宗庙乐。太祝迎神於庙门,奏嘉至,(嘉,善也,善神之至。)犹古降神之乐也。皇帝入庙门,奏永至,以为行步之节,犹古采荠、肆夏也。(荠,才私反。)乾豆上,奏登歌,(乾豆,脯羞之属。)独上歌,不以管弦乱人声,欲在位者遍闻之,犹古清庙之歌也。登歌再终,下奏休成之乐,美神明既飨也。(休成乐,叔孙通所奏作。)皇帝就酒东厢,坐定,奏永安之乐,美礼已成也。又有房中祠乐,高帝唐山夫人所作也。(高帝姬。唐山,姓也。)周有房中乐,至秦名曰寿人。凡乐,乐其所生,礼不忘本。高祖乐楚声,故房中乐楚声也。孝惠二年,使乐府令夏侯宽备其箫管,更名曰安世乐。
gāo miào zòu wǔ dé wén shǐ wǔ xíng zhī wǔ xiào wén miào zòu zhāo dé wén shǐ sì shí wǔ xíng zhī wǔ xiào wǔ miào zòu shèng dé wén shǐ sì shí wǔ xíng zhī wǔ. wǔ dé wǔ zhě, gāo dì sì nián zuò, yǐ xiàng tiān xià lè jǐ xíng wǔ yǐ chú luàn yě. wén shǐ wǔ zhě, yuē běn shùn sháo wǔ yě, gāo zǔ liù nián gēng míng yuē wén shǐ, yǐ shì bù xiāng xí yě. ér wǔ xíng réng jiù. sì shí wǔ zhě, xiào wén suǒ zuò, yǐ shì tiān xià zhī ān hé yě. gài lè jǐ suǒ zì zuò, míng yǒu zhì yě yán zì zhì zuò yě. lè xiān wáng zhī yuè, míng yǒu fǎ yě. zūn qián dài zhī fǎ. xiào jǐng cǎi wǔ dé wǔ yǐ wéi zhāo dé, yǐ zūn tài zōng miào. wén dì yě. zhì xiào xuān, cǎi zhāo dé wǔ wèi shèng dé, yǐ zūn shì zōng miào. wǔ dì. zhū dì miào jiē cháng zòu wén shǐ sì shí wǔ xíng wǔ yún. gāo zǔ liù nián yòu zuò zhāo róng lè lǐ róng lè. zhāo róng zhě, yóu gǔ zhī zhāo xià yě, zhǔ chū wǔ dé wǔ. yán zhāo róng lè shēng yú wǔ dé wǔ. lǐ róng zhě, zhǔ chū wén shǐ wǔ xíng wǔ. wǔ rù wú lè zhě, jiāng zhì zhì zūn zhī qián, bù gǎn yǐ lè yě chū yòng lè zhě, yán wǔ bù shī jié, néng yǐ lè zhōng yě. dà dǐ jiē yīn qín jiù shì yān. dǐ, guī yě.
高庙奏武德、文始、五行之舞;孝文庙奏昭德、文始、四时、五行之舞;孝武庙奏盛德、文始、四时、五行之舞。武德舞者,高帝四年作,以象天下乐己行武以除乱也。文始舞者,曰本舜韶舞也,高祖六年更名曰文始,以示不相袭也。而五行仍旧。四时舞者,孝文所作,以示天下之安和也。盖乐己所自作,明有制也;(言自制作也。)乐先王之乐,明有法也。(遵前代之法。)孝景采武德舞以为昭德,以尊太宗庙。(文帝也。)至孝宣,采昭德舞为盛德,以尊世宗庙。(武帝。)诸帝庙皆常奏文始、四时、五行舞云。高祖六年又作昭容乐、礼容乐。昭容者,犹古之昭夏也,主出武德舞。(言昭容乐生於武德舞。)礼容者,主出文始、五行舞。舞入无乐者,将至至尊之前,不敢以乐也;出用乐者,言舞不失节,能以乐终也。大抵皆因秦旧事焉。(抵,归也。)
chū, gāo zǔ jì dìng tiān xià, guò pèi, yǔ gù rén fù lǎo xiāng lè, zuì jiǔ huān āi, zuò" fēng qǐ" zhī shī, lìng pèi zhōng tóng ér bǎi èr shí rén xí ér gē zhī. zhì xiào huì shí, yǐ pèi gōng wèi yuán miào, yuán, zhòng yě. yán yǐ yǒu zhèng miào, gèng zhòng lì zhī. jiē lìng gē ér xí chuī yǐ xiāng hè, cháng yǐ bǎi èr shí rén wéi yuán. wén jǐng zhī jiān, lǐ guān yì yè ér yǐ. yì yīn yì èr fǎn. xí yě.
初,高祖既定天下,过沛,与故人父老相乐,醉酒欢哀,作"风起"之诗,令沛中僮儿百二十人习而歌之。至孝惠时,以沛宫为原庙,(原,重也。言已有正庙,更重立之。)皆令歌儿习吹以相和,常以百二十人为员。文景之间,礼官肄业而已。(肄音弋二反。习也。)
zhì wǔ dì, nǎi lì yuè fǔ, shǐ zhì zhī yě. yuè fǔ zhī míng gài qǐ yú cǐ, āi dì shí bà zhī. cǎi shī yè sòng, cǎi shī, yī gǔ qiú rén xùn lù, cǎi qǔ bǎi xìng ōu yáo, yǐ zhī zhèng jiào dé shī yě. yè sòng zhě, yán cí huò mì bù kě xuān lù, gù yú yè zhōng gē sòng yě. yǒu zhào dài qín chǔ zhī ōu. yǐ lǐ yán nián wèi xié lǜ dū wèi, duō jǔ sī mǎ xiàng rú děng shù shí rén zào wèi shī fù, lüè lùn lǜ lǚ, yǐ hé bā yīn zhī diào, zuò shí jiǔ zhāng zhī gē. yǐ zhēng yuè shàng xīn yòng shì gān quán yuán qiū, yòng shàng xīn, yī zhōu lǐ jiāo tiān rì yě. xīn, qǔ zhāi jiè zì xīn zhī yì. shǐ tóng nán nǚ qī shí rén jù gē, hūn cí zhì míng. rán wèi yǒu běn yú zǔ zōng zhī shì, bā yīn diào jūn, yòu bù xié yú zhōng lǜ, ér nèi yǒu yè tíng cái rén, wài yǒu shàng lín yuè fǔ, jiē yǐ zhèng shēng shī yú cháo tíng. xī yīn zhōu zhī yǎ sòng, shàng běn yǒu sōng yīn sōng jiāng yuán, jì shǐ shēng, xuán wáng gōng liú gǔ gōng tài bó wáng jì jiāng nǚ dǎn fǔ zhī fēi yě. tài rèn tài sì zhī dé, nǎi jí chéng tāng wén wǔ shòu mìng, wǔ dīng chéng kāng xuān wáng zhōng xīng, xià jí fǔ zuǒ ā héng zhōu zhào tài gōng shēn bó zhào hǔ zhòng shān fǔ zhī shǔ, jūn chén nán nǚ yǒu gōng dé zhě, mí bù bāo yáng. gōng dé jì xìn měi yǐ, bāo yáng zhī shēng yíng hū tiān dì zhī jiān, shì yǐ guāng míng zhù yú dāng shì, yí yù chuí yú wú qióng. hàn zhī lè yǒu yì yú cǐ, gù wú de ér chēng yān.
至武帝,乃立乐府,(始置之也。乐府之名盖起於此,哀帝时罢之。)采诗夜诵,(采诗,依古遒人徇路,采取百姓讴谣,以知政教得失也。夜诵者,言辞或秘不可宣露,故於夜中歌诵也。)有赵、代、秦、楚之讴。以李延年为协律都尉,多举司马相如等数十人造为诗赋,略论律吕,以合八音之调,作十九章之歌。以正月上辛用事甘泉圆丘,(用上辛,依周礼郊天日也。辛,取斋戒自新之义。)使童男女七十人俱歌,昏祠至明。然未有本於祖宗之事,八音调均,又不协於锺律,而内有掖庭才人,外有上林乐府,皆以郑声施於朝廷。昔殷周之雅颂,上本有娀、(音嵩)姜嫄,、稷始生,玄王、公刘、古公、太伯、王季、姜女、(亶甫之妃也。)太任、太姒之德,乃及成汤、文、武、受命,武丁、成、康、宣王中兴,下及辅佐阿衡、周、召、太公、申伯、召虎、仲山甫之属,君臣男女有功德者,靡不褒扬。功德既信美矣,褒扬之声盈乎天地之间,是以光名著於当世,遗誉垂於无穷。汉之乐有异於此,故无得而称焉。
shì shí, hé jiān xiàn wáng yǒu yǎ cái, yì yǐ wéi zhì dào fēi lǐ yuè bù chéng, yǔ máo shēng děng gòng cǎi zhōu guān jí zhū zǐ yán lè shì zhě, yǐ zhe lè jì, yīn xiàn suǒ jí yǎ yuè. tiān zǐ xià tài lè guān, cháng cún yì zhī, suì shí yǐ bèi shù, rán bù cháng yù.
是时,河间献王有雅才,亦以为治道非礼乐不成,与毛生等共采周官及诸子言乐事者,以著乐记,因献所集雅乐。天子下太乐官,常存肄之,岁时以备数,然不常御。
zhì chéng dì shí, yè zhě cháng shān wáng yǔ shì shòu hé jiān lè, néng shuō qí yì, qí dì zǐ sòng chú děng shàng shū yán zhī, xià dài fū bó shì píng dāng děng kǎo shì. dāng yǐ wéi" hé jiān wáng suǒ xiàn yǎ yuè, lì zhī tài lè. chūn qiū xiāng shè, zuò yú xué guān, xī kuò bù jiǎng. gù zì gōng qīng dài fū guān tīng zhě, dàn wén kēng qiāng, bù xiǎo qí yì, ér yù fēng yù zhòng shù, qí dào wú yóu. fēng, huà yě. shì yǐ xíng zhī bǎi yǒu yú nián, dé huà zhì jīn wèi chéng. yí fēng shì hǎi nèi." shì xià gōng qīng, yǐ wéi jiǔ yuǎn nán fēn míng, dāng yì fù qǐn. shì shí, zhèng shēng yóu shén. huáng mén míng chàng bǐng qiáng jǐng wǔ zhī shǔ fù xiǎn yú shì, guì qī wǔ hóu dìng líng fù píng wài qī zhī jiā wǔ hóu, wáng fèng yǐ xià. dìng líng, chún yú zhǎng yě. fù píng, zhāng fàng. yín chǐ guò dù, zhì yú rén zhǔ zhēng nǚ lè. āi dì zì wèi dìng táo wáng shí jí zhī, yòu xìng bù hǎo yīn, jí jí wèi, xià zhào yuē:" wéi shì sú shē tài wén qiǎo, ér zhèng wèi zhī shēng xìng. fū shē tài zé xià bù xùn ér guó pín, wén qiǎo zé qū mò bèi běn zhě zhòng, zhèng wèi zhī shēng xìng zé yín pì zhī huà liú, ér yù lí shù dūn piáo jiā gěi, yóu zhuó qí yuán ér qiú qí qīng liú, qǐ bù nán zāi! kǒng zǐ bù yún hū,' fàng zhèng shēng',' zhèng shēng yín'. qí bà yuè fǔ guān. jiāo jì lè jí gǔ bīng fǎ wǔ lè, zài jīng fēi zhèng wèi zhī lè zhě, tiáo zòu, bié shǔ tā guān." chéng xiàng kǒng guāng dà sī kōng hé wǔ zòu:" lè rén yuán dà fán bā bǎi èr shí jiǔ rén, qí sān bǎi bā shí bā rén bù kě bà, kě lǐng shǔ dà lè qí sì bǎi sì shí yī rén bù yīng jīng fǎ, huò zhèng wèi zhī shēng, jiē kě bà." zòu kě. rán bǎi xìng jiàn zì rì jiǔ, yòu bù zhì yǎ yuè yǒu yǐ xiāng biàn, háo fù lì mín shěn miǎn zì ruò, líng yí huài yú wáng mǎng yě.
至成帝时,谒者常山王禹世受河间乐,能说其义,其弟子宋厨等上书言之,下大夫博士平当等考试。当以为"河间王所献雅乐,立之太乐。春秋乡射,作於学官,希阔不讲。故自公卿大夫观听者,但闻铿锵,不晓其意,而欲风谕众庶,其道无由。(风,化也。)是以行之百有馀年,德化至今未成。宜风示海内。"事下公卿,以为久远难分明,当议复寝。是时,郑声尤甚。黄门名倡丙强、景武之属富显於世,贵戚五侯、定陵、富平外戚之家(五侯,王凤以下。定陵,淳于长也。富平,张放。)淫侈过度,至与人主争女乐。哀帝自为定陶王时疾之,又性不好音,及即位,下诏曰:"惟世俗奢泰文巧,而郑卫之声兴。夫奢泰则下不逊而国贫,文巧则趋末背本者众,郑卫之声兴则淫僻之化流,而欲黎庶敦朴家给,犹浊其源而求其清流,岂不难哉!孔子不云乎,'放郑声','郑声淫'。其罢乐府官。郊祭乐及古兵法武乐,在经非郑卫之乐者,条奏,别属他官。"丞相孔光、大司空何武奏:"乐人员大凡八百二十九人,其三百八十八人不可罢,可领属大乐;其四百四十一人不应经法,或郑卫之声,皆可罢。"奏可。然百姓渐渍日久,又不制雅乐有以相变,豪富吏民沈湎自若,陵夷坏於王莽也。
hòu hàn guāng wǔ píng lǒng shǔ, zēng guǎng jiāo sì, gāo dì pèi liáng, lè zòu qīng yáng zhū míng xī hào xuán míng yún qiào yù mìng zhī wǔ. běi jiāo jí sì míng táng, bìng zòu yuè rú nán jiāo. yíng shí qì wǔ jiāo: chūn gē qīng yáng, xià gē zhū míng, bìng wǔ yún qiào zhī wǔ qiū gē xī hào, dōng gē xuán míng, bìng wǔ yù mìng zhī wǔ jì xià gē zhū míng, jiān wǔ èr wǔ.
后汉光武平陇、蜀,增广郊祀,高帝配良,乐奏青阳、朱明、西皓、玄冥、云翘、育命之舞。北郊及祀明堂,并奏乐如南郊。迎时气五郊:春歌青阳,夏歌朱明,并舞云翘之舞;秋歌西皓,冬歌玄冥,并舞育命之舞;季夏歌朱明,兼舞二舞。
míng dì yǒng píng sān nián, dōng píng wáng cāng zǒng dìng gōng qīng zhī yì, yuē:" zōng miào yí gè zòu yuè, bù yīng xiāng xí, suǒ yǐ míng gōng dé yě." suì cǎi wén shǐ wǔ xíng wǔ dé wèi dà wǔ zhī wǔ, jiàn zhī guāng wǔ zhī miào. shí lè sì pǐn: yī yuē dà yǔ lè, jiāo miào shàng líng zhī suǒ yòng yān èr yuē yǎ sòng lè, bì yōng xiāng shè zhī suǒ yòng yān sān yuē huáng mén gǔ chuī lè, tiān zǐ yàn qún chén zhī suǒ yòng yě sì yuē duǎn xiāo náo gē lè, jūn zhōng zhī suǒ yòng yě. yòu cǎi bǎi guān shī sòng, yǐ wéi dēng gē.
明帝永平三年,东平王苍总定公卿之议,曰:"宗庙宜各奏乐,不应相袭,所以明功德也。"遂采文始、五行、武德为大武之舞,荐之光武之庙。时乐四品:一曰大予乐,郊庙、上陵之所用焉;二曰雅颂乐,辟雍、乡射之所用焉;三曰黄门鼓吹乐,天子宴群臣之所用也;四曰短箫铙歌乐,军中之所用也。又采百官诗颂,以为登歌。
zhāng dì yuán hé yuán nián, jí tián, xuán wǔ sī mǎ bān gù zòu:" jí tián, gē cí yòng shāng sòng zài shān, cí xiān nóng." zì dōng jīng dà luàn, jué wú jīn shí zhī lè, yuè zhāng wáng quē, bù kě fù zhī.
章帝元和元年,籍田,玄武司马班固奏:"籍田,歌辞用商颂载芟,祠先农。"自东京大乱,绝无金石之乐,乐章亡缺,不可复知。
wèi wǔ dì píng jīng zhōu, huò dù kuí, shàn bā yīn, cháng wèi hàn yǎ yuè láng, yóu xī lè shì, yú shì shǐ chuàng dìng yǎ yuè. shí yòu yǒu sàn qí láng dèng jìng yǐn shāng, shàn diào yǎ yuè, gē shī yǐn hú néng gē zōng miào jiāo sì zhī qū, wǔ shī féng sù néng xiǎo zhī xiān dài zhū wǔ, kuí xī lǐng zhī. yuǎn kǎo jīng jí, jìn cǎi gù shì, kǎo huì gǔ lè, shǐ shè xuān xuán zhōng qìng, fù xiān dài gǔ lè, zì kuí shǐ yě. ér chái yù zuǒ yán nián zhī tú, miào shàn zhèng shēng bèi chǒng, wéi kuí hào gǔ cún zhèng.
魏武帝平荆州,获杜夔,善八音,常为汉雅乐郎,尤悉乐事,於是使创定雅乐。时又有散骑郎邓静、尹商,善调雅乐,歌师尹胡能歌宗庙郊祀之曲,舞师冯肃能晓知先代诸舞,夔悉领之。远考经籍,近采故事,考会古乐,始设轩悬锺磬,复先代古乐,自夔始也。而柴玉、左延年之徒,妙善郑声被宠,唯夔好古存正。
wén dì shòu shàn hòu, gǎi hàn bā yú wǔ yuē zhāo wǔ wǔ, gǎi ān shì lè yuē zhèng shì lè, jiā zhì lè yuē yíng líng lè, wǔ dé lè yuē wǔ sòng lè, zhāo róng lè yuē zhāo yè lè, yún qiào wǔ yuē fèng xiáng wǔ, yù mìng wǔ yuē líng yìng wǔ, wǔ dé wǔ yuē wǔ sòng wǔ, wén shǐ wǔ yuē dà sháo wǔ, wǔ xíng wǔ yuē dà wǔ wǔ. qí zhòng gē shī, duō zé qián dài zhī jiù, shǐ wáng càn gǎi zuò dēng gē ān shì jí bā yú shī ér yǐ.
文帝受禅后,改汉巴渝舞曰昭武舞,改安世乐曰正世乐,嘉至乐曰迎灵乐,武德乐曰武颂乐,昭容乐曰昭业乐,云翘舞曰凤翔舞,育命舞曰灵应舞,武德舞曰武颂舞,文始舞曰大韶舞,五行舞曰大武舞。其众歌诗,多则前代之旧,使王粲改作登歌、安世及巴渝诗而已。
míng dì tài hé chū, zhào yuē:" fán yīn yuè yǐ wǔ wéi zhǔ, zì huáng dì yún mén yǐ xià, zhì yú zhōu dà wǔ, jiē tài miào wǔ míng yě. rán zé qí suǒ sī zhī guān, jiē yuē tài lè, suǒ yǐ zǒng lǐng zhū wù, bù kě yǐ yī wù wéi míng. lè guān zì rú gù wèi tài lè." tài lè, hàn jiù míng, hòu hàn yī chèn gǎi wéi tài yǔ lè guān, zhì shì gǎi fù jiù. yú shì gōng qīng zòu:" jīn qǐng tài zǔ wǔ huáng dì lè yí yuē wǔ shǐ zhī wǔ. wǔ, shén wǔ yě. wǔ, yòu jī yě. yán shén wǔ zhī shǐ, yòu wáng jī suǒ qǐ yě. gāo zǔ wén huáng dì yí yuē xián xī zhī wǔ. xián, jiē yě. xī, xìng yě. yán yīng shòu mìng zhī yùn, tiān xià yóu zhī jiē xìng yě. fū gē yǐ yǒng dé, wǔ yǐ xiàng shì. yú wén, wén wǔ wèi bīn. chén děng jǐn zhì yuè wǔ míng zhāng bīn zhī wǔ. suǒ yǐ zhāng míng shèng dé. jīn yǒu shì yú tiān dì zōng miào, zé cǐ sān wǔ yí bìng yǐ jiàn xiǎng, jí lín cháo dà xiǎng, bìng yí wǔ zhī. chén děng sī wéi, sān wǔ yí yǒu zǒng míng, kě míng dà jūn zhī lè. jūn, píng yě. yán dà wèi sān dài tóng gōng, yǐ zhì chóng píng yě." yòu zòu:" sì yuán qiū yǐ xià, wǔ shǐ wǔ zhě, píng miǎn, hēi jiè zé, xuán yī shang, bái lǐng xiù, jiàng lǐng xiù zhōng yī, jiàng hé fú cōng, jiàng sī mò, hēi wéi dī. xián xī wǔ zhě, guān wěi mào, qí yú fú rú qián. zhāng bīn wǔ zhě, yǔ wǔ shǐ xián xī tóng fú. zòu yú cháo tíng, zé wǔ shǐ wǔ zhě, wǔ guān, chì jiè zé, shēng jiàng páo dān yī, jiàng lǐng xiù, zào lǐng xiù zhōng yī, jiàng hé fú cōng, bái bù sī mò, hēi wéi dī. xián xī wǔ zhě, jìn xián guān, hēi jiè zé, shēng huáng páo dān yī, bái hé fú cōng. cǐ sān wǔ jiē zhí yǔ yuè, qí yú fú rú qián." zì zī yǐ jiàng, wén wǔ èr wǔ guān fú bìng tóng, bù fù chóng chū. shì zhōng móu xí yòu zòu:" ān shì gē běn hàn shí gē míng. jīn shī fēi wǎng gē zhī wén, zé yí biàn gǎi. ān shì lè, yóu tóng fáng zhōng zhī lè yě. wǎng xī yì zhě yǐ fáng zhōng gē hòu fēi zhī dé, yǐ fēng tiān xià, zhèng fū fù yān, yí gǎi ān shì zhī míng ér wèi zhèng shǐ zhī lè. xí yòu shěng ān shì gē shī yǒu hòu fēi zhī yì, fāng jīn xiǎng xiān zǔ, kǒng shī lǐ yì, kě gǎi ān shì gē yuē xiǎng shén gē." zòu kě. wén dì yǐ gǎi ān shì wèi zhèng shǐ, ér xí zhì shì yòu gǎi wéi xiǎng shén. wáng sù yì:" gāo huáng zhì gāo zǔ wén zhāo miào, jiē yí jiān yòng xiān dài jí wǔ shǐ dà jūn zhī wǔ."
明帝太和初,诏曰:"凡音乐以舞为主,自黄帝云门以下,至於周大武,皆太庙舞名也。然则其所司之官,皆曰太乐,所以总领诸物,不可以一物为名。乐官自如故为太乐。"太乐,汉旧名,后汉依谶改为太予乐官,至是改复旧。於是公卿奏:"今请太祖武皇帝乐宜曰武始之舞。武,神武也。武,又迹也。言神武之始,又王迹所起也。高祖文皇帝宜曰咸熙之舞。咸,皆也。熙,兴也。言应受命之运,天下由之皆兴也。夫歌以咏德,舞以象事。於文,文武为斌。臣等谨制乐舞名章斌之舞。(所以章明圣德。)今有事於天地宗庙,则此三舞宜并以荐享,及临朝大享,并宜舞之。臣等思惟,三舞宜有总名,可名大钧之乐。钧,平也。言大魏三代同功,以至崇平也。"又奏:"祀圆丘以下,武始舞者,平冕,黑介帻,玄衣裳,白领袖,绛领袖中衣,绛合幅葱,绛〈糹末〉,黑韦鞮。咸熙舞者,冠委貌,其馀服如前。章斌舞者,与武始、咸熙同服。奏於朝廷,则武始舞者,武冠,赤介帻,生绛袍单衣,绛领袖,皂领袖中衣,绛合幅葱,白布〈糹末〉,黑韦鞮。咸熙舞者,进贤冠,黑介帻,生黄袍单衣,白合幅葱。此三舞皆执羽籥,其馀服如前。"(自兹以降,文武二舞冠服并同,不复重出。)侍中缪袭又奏:"安世歌本汉时歌名。今诗非往歌之文,则宜变改。安世乐,犹同房中之乐也。往昔议者以房中歌后妃之德,以风天下,正夫妇焉,宜改安世之名而为正始之乐。袭又省安世歌诗有后妃之义,方今享先祖,恐失礼意,可改安世歌曰享神歌。"奏可。文帝已改安世为正始,而袭至是又改为享神。王肃议:"高皇至高祖、文昭庙,皆宜兼用先代及武始、大钧之舞。"
àn hàn shí yǒu duǎn xiāo náo gē zhī lè, qí qū yǒu zhū lù sī bēi wēng ài rú zhāng shàng zhī huí yōng lí zhàn chéng nán wū shān gāo shàng líng qiāng jìn jiǔ jūn mǎ huáng fāng shù yǒu suǒ sī zhì zi bān shèng rén chū shàng xié lín gāo tái yuǎn rú qī shí liú wù chéng xuán yún huáng què diào gān děng qū, liè yú gǔ chuī, duō xù zhàn zhèn zhī shì. jí wèi shòu mìng, gǎi qí shí èr qǔ, shǐ móu xí wèi cí, shù yǐ gōng dé, yán dài hàn zhī yì. shì shí wú yì shǐ wéi zhāo zhì chuī náo bù shí èr qǔ, yǐ shù jiān quán gōng dé.
按汉时有短箫铙歌之乐,其曲有朱鹭、思悲翁、艾如张、上之回、雍离、战城南、巫山高、上陵、将进酒、君马黄、芳树、有所思、雉子班、圣人出、上邪、临高台、远如期、石留、务成、玄云、黄雀、钓竿等曲,列於鼓吹,多序战阵之事。及魏受命,改其十二曲,使缪袭为词,述以功德,言代汉之意。(是时吴亦使韦昭制吹铙部十二曲,以述坚、权功德。)
jìn wǔ dì chū, jiāo miào míng táng lǐ yuè quán yòng wèi yí, gài zūn zhōu shì zhào chēng yīn lǐ zhī yì, dàn gǎi yuè zhāng, ér shǐ fù xuán wèi zhī cí. yòu lìng xún xù zhāng huà xià hóu zhàn chéng gōng suí děng, gè zào jiāo miào zhū yuè gē cí. jiǔ nián, xún xù yǐ dù kuí suǒ zhì lǜ lǚ, xiào tài lè zǒng zhāng gǔ chuī bā yīn, yǔ lǜ lǚ guāi cuò, yī gǔ chǐ zuò xīn lǜ lǚ, yǐ diào shēng yùn. lǜ chéng, suì bān xià tài cháng, shǐ tài lè zǒng zhāng gǔ chuī qīng shāng shī yòng. suí píng chén, huò sòng qí jiù lè, zhào yú tài cháng zhì qīng shāng shǔ yǐ guǎn zhī, gài cǎi cǐ wéi míng. qiú dé chén tài lè lìng cài zi yuán yú pǔ míng děng fù jū qí zhí. xún xù suì diǎn zhī lè shì, qǐ cháo shì jiě yīn zhě gòng zhǎng zhī. shǐ guō xià sòng shí děng zào zhèng dé dà yuè èr wǔ, qí yuè zhāng yì zhāng huà suǒ zuò. yòu gǎi wèi zhāo wǔ wǔ yuē xuān wǔ wǔ, yǔ yuè wǔ wèi wǔ shǐ xián xī zhāng bīn sān wǔ, jiē zhí yǔ yuè. yuē xuān wén wǔ. fù xuán yòu zuò xiān nóng xiān cán gē shī. xián níng yuán nián, zhào dìng zǔ zōng zhī hào, ér miào lè tóng yòng zhèng dé dà yuè zhī wǔ.
晋武帝初,郊庙明堂礼乐权用魏仪,盖遵周室肇称殷礼之义,但改乐章,而使傅玄为之词。又令荀勖、张华、夏侯湛、成公绥等,各造郊庙诸乐歌词。九年,荀勖以杜夔所制律吕,校太乐、总章、鼓吹八音,与律吕乖错,依古尺作新律吕,以调声韵。律成,遂颁下太常,使太乐、总章、鼓吹、清商施用。(隋平陈,获宋、齐旧乐,诏於太常置清商署以管之,盖采此为名。求得陈太乐令蔡子元、于普明等复居其职。)荀勖遂典知乐事,启朝士解音者共掌之。使郭夏、宋识等造正德、大悦二舞,其乐章亦张华所作。又改魏昭武舞曰宣武舞,羽籥舞(魏武始、咸熙、章斌三舞,皆执羽籥。)曰宣文舞。傅玄又作先农、先蚕歌诗。咸宁元年,诏定祖宗之号,而庙乐同用正德、大悦之舞。
zì wǔ dì shòu shàn, mìng fù xuán gǎi hàn gǔ chuī náo gē, hái wèi èr shí èr qǔ, shù yǐ gōng dé dài wèi. gǔ jiǎo héng chuī qū, àn zhōu lǐ" yǐ fén gǔ gǔ jūn shì", shuō zhě yún chī yóu shì shuài chī mèi yǔ huáng dì zhàn yú zhuō lù, dì nǎi mìng chuī jiǎo wèi lóng yín yǐ yù zhī. qí hòu wèi wǔ wáng běi zhēng wū wán, yuè shā mò, ér jūn shì duō sī, yú shì jiǎn wèi bàn míng, ér yóu gèng bēi yǐ. hú jiǎo zhě, běn yǐ yīng hú jiā zhī shēng, hòu jiàn yòng zhī héng chuī, yǒu shuāng jiǎo, jí hú lè yě. zhāng qiān rù xī yù, chuán qí fǎ yú xī jīng, wéi dé mó hē dōu lēi yī qǔ. lǐ yán nián yīn hú qū gèng zào xīn shēng èr shí bā jiě, shèng yú yǐ wéi wǔ lè. hòu hàn yǐ gěi biān jiāng, hé dì shí wàn rén jiāng jūn de yòng zhī. wèi jìn yǐ lái, èr shí bā jiě bù fù jù cún, yòng zhě yǒu huáng gǔ lǒng tóu chū guān rù guān chū sài rù sāi shé yáng liǔ huáng tán zi chì zhī yáng xiǎng xíng rén shí qū.
自武帝受禅,命傅玄改汉鼓吹铙歌,还为二十二曲,述以功德代魏。鼓角横吹曲,按周礼"以鼖鼓鼓军事",说者云蚩尤氏帅魑魅与黄帝战於涿鹿,帝乃命吹角为龙吟以御之。其后魏武王北征乌丸,越沙漠,而军士多思,於是减为半鸣,而尤更悲矣。胡角者,本以应胡笳之声,后渐用之横吹,有双角,即胡乐也。张骞入西域,传其法於西京,唯得摩诃兜勒一曲。李延年因胡曲更造新声二十八解,乘舆以为武乐。后汉以给边将,和帝时万人将军得用之。魏晋以来,二十八解不复具存,用者有黄鹄、陇头、出关、入关、出塞、入塞、折杨柳、黄覃子、赤之杨、想行人十曲。
huái dì yǒng jiā zhī mò, líng guān yuè qì jiē méi yú liú shí. zhì jiāng zuǒ chū lì zōng miào, shàng shū xià tài cháng jì sì suǒ yòng lè míng, tài cháng hè xún dá yún:" wèi shì zēng sǔn hàn lè, yǐ wéi yī dài zhī lǐ, wèi shěn dà jìn lè míng suǒ yǐ wéi yì. zāo lí sāng luàn, jiù diǎn bù cún. rán cǐ zhū lè, jiē hé zhī yǐ zhōng lǜ, wén zhī yǐ wǔ shēng, yǒng zhī yǐ gē cí, chén zhī yú wǔ liè, gōng xuán zài tíng, qín sè zài táng, bā yīn dié zòu, yǎ yuè bìng zuò, dēng gē xià guǎn, gè yǒu cháng yǒng, zhōu rén zhī jiù yě. zì hàn yǐ lái, yī yú cǐ lǐ, zì zào xīn shī ér yǐ. jiù jīng huāng fèi, jīn jì sàn wáng, yīn yùn qū zhé, yòu wú shí zhě, zhāng huà biǎo yuē:" hàn shì suǒ yòng, wén jù cháng duǎn bù qí. gài yǐ gē yǒng xián jié, běn yǒu yīn xún ér shí lè zhī yīn, zú yǐ zhì shēng dù qǔ. èr dài sān jīng, xí ér bù biàn." zé yú jīn nán yǐ yì yán." yú shí yǐ wú yǎ yuè qì nǎi líng rén, shěng tài lè bìng gǔ chuī lìng. shì hòu pō dé dēng gē, shí jǔ zhī lè, yóu yǒu wèi bèi. míng dì tài níng mò, yòu zhào ruǎn fú děng sǔn yì zhī. chéng dì xián hé zhōng, nǎi fù zhì tài lè guān, yǐ dài shòu wèi lìng, jiū jí yí yì, ér shàng wèi yǒu jīn shí yě.
怀帝永嘉之末,伶官乐器皆没於刘、石。至江左初立宗庙,尚书下太常祭祀所用乐名,太常贺循答云:"魏氏增损汉乐,以为一代之礼,未审大晋乐名所以为异。遭离丧乱,旧典不存。然此诸乐,皆和之以锺律,文之以五声,咏之以歌词,陈之於舞列,宫悬在庭,琴瑟在堂,八音迭奏,雅乐并作,登歌下管,各有常咏,周人之旧也。自汉以来,依於此礼,自造新诗而已。旧京荒废,今既散亡,音韵曲折,又无识者,(张华表曰:"汉氏所用,文句长短不齐。盖以歌咏弦节,本有因循;而识乐知音,足以制声度曲。二代三京,袭而不变。")则於今难以意言。"於时以无雅乐器乃伶人,省太乐并鼓吹令。是后颇得登歌,食举之乐,犹有未备。明帝太宁末,又诏阮孚等损益之。成帝咸和中,乃复置太乐官,以戴绶为令,鸠集遗逸,而尚未有金石也。
chū, xún xù jì yǐ xīn lǜ zào èr wǔ, yòu gèng xiū zhèng zhōng qìng, wèi jìng, ér xù hōng, huì dì yuán kāng sān nián, zhào qí zi huáng mén láng fān xiū dìng jīn shí, yǐ shī jiāo miào. xún yù sāng luàn, yí shēng jiù zhì, mò yǒu jì zhě. yǔ liàng wèi jīng zhōu, yǔ xiè shàng gòng wèi cháo tíng xiū fù yǎ yuè, liàng xún hōng. yǔ yì huán wēn zhuān shì jūn lǚ, yuè qì zài kù, suì zhì xiǔ huài yān. jí mù róng jùn píng rǎn mǐn, bīng gē zhī jì, ér yè xià lè rén pō yǒu lái zhě. xiè shàng shí zhèn shòu yáng, yú shì cǎi shí lè rén, yǐ bèi tài lè, bìng zhì shí qìng, yǎ yuè shǐ pō jù. ér wáng měng píng yè, mù róng shì suǒ de yuè shēng yòu rù guān yòu. xiào wǔ tài yuán zhōng, pò fú jiān, huò qí yuè gōng yáng shǔ děng, xián xí jiù lè, yú shì sì xiāng jīn shí shǐ bèi yān. nǎi shǐ cáo pí wáng xún děng zēng zào zōng miào gē shī, rán jiāo sì suì bù shè lè.
初,荀勖既以新律造二舞,又更修正钟磬,未竟,而勖薨,惠帝元康三年,诏其子黄门郎蕃修定金石,以施郊庙。寻遇丧乱,遗声旧制,莫有记者。庾亮为荆州,与谢尚共为朝廷修复雅乐,亮寻薨。庾翼、桓温专事军旅,乐器在库,遂至朽坏焉。及慕容俊平冉闵,兵戈之际,而邺下乐人颇有来者。谢尚时镇寿阳,於是采拾乐人,以备太乐,并制石磬,雅乐始颇具。而王猛平邺,慕容氏所得乐声又入关右。孝武太元中,破苻坚,获其乐工杨蜀等,闲习旧乐,於是四厢金石始备焉。乃使曹毗、王珣等增造宗庙歌诗,然郊祀遂不设乐。
sòng wǔ dì yǒng chū yuán nián, yǒu sī zòu:" huáng cháo zhào jiàn, miào sì yīng shè yǎ yuè, nǎi jìn lè yě, tài cháng zhèng xiān zhī děng gè zhuàn lì xīn gē. huáng mén shì láng wáng sháo zhī zhuàn gē cí qī shǒu, bìng hé shī yòng." shí èr yuè, yòu zòu:" yī jiù zhèng cháo shè lè, gǎi tài lè zhū gē cí shī." wáng sháo zhī yòu zhuàn èr shí èr zhāng. gǎi zhèng dé wǔ yuē qián wǔ, dà yuè wǔ yuē hòu wǔ.
宋武帝永初元年,有司奏:"皇朝肇建,庙祀应设雅乐,乃晋乐也,太常郑鲜之等各撰立新歌。黄门侍郎王韶之撰歌辞七首,并合施用。"十二月,又奏:"依旧正朝设乐,改太乐诸歌辞诗。"王韶之又撰二十二章。改正德舞曰前舞,大悦舞曰后舞。
wén dì yuán jiā jiǔ nián, tài lè lìng zhōng zōng zhī gèng diào jīn shí. zhì shí sì nián, zhì shū lìng shǐ xī zòng yòu gǎi zhī. èr shí èr nián, nán jiāo, shǐ shè dēng gē, zhào yán yán zhī zào gē shī, miào wǔ yóu quē.
文帝元嘉九年,太乐令锺宗之更调金石。至十四年,治书令史奚纵又改之。二十二年,南郊,始设登歌,诏颜延之造歌诗,庙舞犹阙。
xiào wǔ xiào jiàn èr nián, yǒu sī zòu:" qián diàn zhōng cáo láng xún wàn qiū yì, jiāo miào yí shè lè." yú shì shǐ nèi wài bó yì. jìng líng wáng dàn děng bìng tóng wàn qiū yì. jiàn píng wáng hóng yì:" yǐ kǎi róng wèi sháo wǔ, xuān liè wèi wǔ wǔ. zǔ zōng miào lè, zǒng yǐ dé wéi míng. zhāng huáng tài hòu miào, zòu wén lè. yǒng zhì děng lè, réng jiù. huáng dì cí nán jiāo jí miào yíng shén sòng shén, bìng zòu sì xià. huáng dì rù miào mén, zòu yǒng zhì. huáng dì nán jiāo chū dēng tán, jí miào mén zhōng yì dōng bì, zòu dēng gē. qí chū xiàn, zòu kǎi róng xuān liè zhī wǔ. zhōng xiàn, zòu yǒng ān zhī lè. jiāo miào tóng." xiào wǔ yòu shǐ xiè zhuāng zào jiāo miào wǔ lè míng táng zhū yuè gē cí. èr nián, yǒu sī yòu zòu:" xiān jiāo miào wǔ lè, huáng dì qīn fèng, chū dēng tán jí rù miào yì dōng bì, bìng zòu dēng gē, bù jí sān gōng xíng shì." zuǒ pú yè jiàn píng wáng hóng zhòng yì:" gōng qīng xíng shì, yì yí zòu dēng gē." yǒu sī yòu zòu:" yuán huì jí èr miào zhāi cí, dēng gē yī jiù bìng yú diàn tíng shè zuò. miào cí, yī xīn yí zhù, dēng gē rén shàng diàn, xián guǎn zài xià jīn yuán huì, dēng gē rén yì shàng diàn, xián guǎn zài xià."
孝武孝建二年,有司奏:"前殿中曹郎荀万秋议,郊庙宜设乐。"於是使内外博议。竟陵王诞等并同万秋议。建平王宏议:"以凯容为韶舞,宣烈为武舞。祖宗庙乐,总以德为名。章皇太后庙,奏文乐。永至等乐,仍旧。皇帝祠南郊及庙迎神、送神,并奏肆夏。皇帝入庙门,奏永至。皇帝南郊初登坛,及庙门中诣东壁,奏登歌。其初献,奏凯容、宣烈之舞。终献,奏永安之乐。郊庙同。"孝武又使谢庄造郊庙舞乐、明堂诸乐歌辞。二年,有司又奏:"先郊庙舞乐,皇帝亲奉,初登坛及入庙诣东壁,并奏登歌,不及三公行事。"左仆射建平王宏重议:"公卿行事,亦宜奏登歌。"有司又奏:"元会及二庙斋祠,登歌依旧并於殿庭设作。庙祠,依新仪注,登歌人上殿,弦管在下;今元会,登歌人亦上殿,弦管在下。"
àn fèi dì yuán huī wǔ nián, tài lè yǎ zhèng gòng qiān yú rén, hòu táng zá jì bù zài qí shù. liáng péi zi yě sòng lüè yuē:" xiān wáng zuò yuè chóng dé, yǐ gé shén rén, tōng tiān xià zhī zhì hé, jié qún shēng zhī liú fàng. gù tiān zǐ zhī yú shì shù, wèi zēng qù qí lè, ér wú fēi pì zhī xīn yě. jí zhōu dào shuāi wēi, yīn shī qí xù, luàn dài xiān zhī yǐ fèn nù, wáng guó cóng zhī yǐ āi sī. yōu zá zǐ nǚ, dàng mù yín xīn. chōng tíng guǎng zòu, zé yǐ yú lóng mí màn wèi guī wěi huì tóng xiǎng dí, zé yǐ wú qū chǔ wǔ wèi yāo yán. xiān luó wù hú chǐ qí yī, shū jīn lòu yù dǐ qí qì. zài shàng bān cì chǒng chén, qún xià cóng fēng ér mí, wáng hóu jiàng xiàng, gē jì tián shì hóng shāng fù jiǎ, wǔ nǚ chéng qún. jìng xiāng kuā dà, hù yǒu zhēng duó, rú kǒng bù jí, mò wèi jìn lìng. shāng fēng bài sú, mò bù zài cǐ." yōu yīn yòu shōu fǎn.
按废帝元徽五年,太乐雅郑共千馀人,后堂杂伎不在其数。(梁裴子野宋略曰:"先王作乐崇德,以格神人,通天下之至和,节群生之流放。故天子之於士庶,未曾去其乐,而无非僻之心也。及周道衰微,音失其序,乱代先之以忿怒,亡国从之以哀思。优杂子女,荡目淫心。充庭广奏,则以鱼龙靡慢为瑰玮;会同飨觌,则以吴趋楚舞为妖妍。纤罗雾縠侈其衣,疏金镂玉砥其器。在上班赐宠臣,群下从风而靡,王侯将相,歌伎填室;鸿商富贾,舞女成群。竞相夸大,互有争夺,如恐不及,莫为禁令。伤风败俗,莫不在此。"优音又收反。)