lǐ lè shí
禮樂十
wǔ yuē xiōng lǐ.
五曰凶禮。
zhōu lǐ wǔ lǐ, èr yuē xiōng lǐ. táng chū, xǐ qí cì dì wǔ, ér lǐ yì fǔ xǔ jìng zōng yǐ wèi xiōng shì fēi chén zǐ suǒ yí yán, suì qù qí guó xù yī piān, yóu shì tiān zǐ xiōng lǐ què yān. zhì guó yǒu dà gù, zé jiē lín shí cǎi duō fù bǐ yǐ cóng shì, shì yǐ, zé huì ér bù chuán, gù hòu shì wú kǎo yān. zhì kāi yuán zhì lǐ, wéi zhe tiān zǐ zhèn xù shuǐ hàn qiǎn shǐ wèn jí diào sǐ jǔ āi chú fú lín sàng cè zèng zhī lèi, ruò wǔ fú yǔ zhū chén zhī sàng zàng shuāi má kū qì, zé pō xiáng yān.
《周禮》五禮,二曰凶禮。唐初,徙其次第五,而李義府、許敬宗以為凶事非 臣子所宜言,遂去其《國恤》一篇,由是天子凶禮闕焉。至國有大故,則皆臨時采 掇附比以從事,事已,則諱而不傳,故後世無考焉。至開元制禮,惟著天子賑恤水 旱、遣使問疾、吊死、舉哀、除服、臨喪、冊贈之類,若五服與諸臣之喪葬、衰麻、 哭泣,則頗詳焉。
fán sì fāng zhī shuǐ hàn huáng, tiān zǐ qiǎn shǐ zhě chí jié zhì qí zhōu, wèi yú tíng, shǐ zhě nán miàn, chí jié zài qí dōng nán, zhǎng guān běi miàn, liáo zuǒ zhèng zhǎng lǎo rén zài qí hòu, zài bài, yǐ shòu zhì shū. qí wèn jí yì rú zhī, qí zhǔ rén yíng shǐ zhě yú mén wài, shǐ zhě dōng miàn, zhǔ rén xī miàn, zài bài ér rù. qí wèn fù rén zhī jí, zé shòu láo wèn zhě běi miàn.
凡四方之水、旱、蝗,天子遣使者持節至其州,位於庭,使者南面,持節在其 東南,長官北面,寮佐、正長、老人在其後,再拜,以授制書。其問疾亦如之,其 主人迎使者於門外,使者東面,主人西面,再拜而入。其問婦人之疾,則受勞問者 北面。
ruò jǔ āi zhī rì, wèi wèi yú bié diàn, wén wǔ sān pǐn yǐ shàng rù, kū yú tíng, sì pǐn yǐ xià kū yú mén wài. yǒu sī bǎn zòu zhōng yán wài bàn. huáng dì yǐ biàn fú ér kū, rán hòu bǎi guān nèi wài zài wèi zhě jiē kū, shí wǔ jǔ yīn, kū zhǐ ér fèng wèi. qí chú fú rú zhī. huáng dì fú: yī pǐn xī shuāi, sān pǐn yǐ shàng sī shuāi, sì pǐn yǐ xià yí shuāi. fú qī zhě, sān cháo bū zhǐ dà gōng, cháo bū zhǐ xiǎo gōng yǐ xià, yī āi zhǐ. bū, bǎi guān bù jí. ruò wèi fān guó jūn zhǎng zhī sàng, zé shè cì yú chéng wài, xiàng qí guó ér kū, wǔ jǔ yīn zhǐ.
若舉哀之日,為位於別殿,文武三品以上入,哭於庭,四品以下哭於門外。有 司版奏「中嚴」、「外辦」。皇帝已變服而哭,然後百官內外在位者皆哭,十五舉 音,哭止而奉慰。其除服如之。皇帝服:一品錫衰,三品以上緦衰,四品以下疑衰。 服期者,三朝晡止;大功,朝晡止;小功以下,一哀止。晡,百官不集。若為蕃國 君長之喪,則設次於城外,向其國而哭,五舉音止。
ruò lín sàng, zé shè dà cì yú qí mén xī, shè sù yīn tà yú táng shàng. huáng dì xiǎo jià lǔ bù, chéng sì wàng chē, jǐng bì, gǔ chuī bèi ér bù zuò. huáng dì zhì dà cì, yì sù fú, cóng guān jiē yì fú, shì chén zé bù. huáng dì chū cì, sàng zhǔ rén miǎn dié shì zhàng kū mén wài, wàng jiàn chéng yú, zhǐ kū ér zài bài, xiān rù mén yòu, xī xiàng. huáng dì zhì táng, shēng zì zuò jiē, jí kū wèi. wū zhù gè yī rén xiān shēng, wū zhí táo lì yú dōng nán, zhù zhí liè lì yú xī nán, gē zhě sì rén xiān hòu suí shēng. sàng zhǔ rén rù tíng zài bài, chì yǐn nǎi shēng, lì hù nèi zhī dōng, xī xiàng. huáng dì chū, sàng zhǔ rén mén wài bài sòng. huáng dì biàn fú yú cì, nǎi hái lú. wén wǔ cháng fú. huáng dì shēng chē, gǔ chuī bù zuò ér rù. qí yǐ chì shǐ cè zèng, zé shòu cè yú cháo táng, zài yǐ dú chē, bèi lǔ báo, zhì dì. fēi zhǔ yǐ nèi shì wèi shǐ. zèng zhě yǐ là yìn huà shòu. cè zèng bì yīn qí qǐ zàng, jì zàng zé shòu yú líng qǐn, jì chú zé shòu yú miào. zhǔ rén gōng fú ér bù kū, huò dān yī ér jiè zé. shòu bì yǒu jì. wèi miào, shòu zhī qǐn.
若臨喪,則設大次於其門西,設素裀榻於堂上。皇帝小駕、鹵簿,乘四望車, 警蹕,鼓吹備而不作。皇帝至大次,易素服,從官皆易服,侍臣則不。皇帝出次, 喪主人免絰、釋杖、哭門外,望見乘輿,止哭而再拜,先入門右,西向。皇帝至堂, 升自阼階,即哭位。巫、祝各一人先升,巫執桃立於東南,祝執茢立於西南,戈者 四人先後隨升。喪主人入廷再拜,敕引乃升,立戶內之東,西向。皇帝出,喪主人 門外拜送。皇帝變服於次,乃還廬。文、武常服。皇帝升車,鼓吹不作而入。其以 敕使冊贈,則受冊於朝堂,載以犢車,備鹵薄,至第。妃主以內侍為使。贈者以蠟 印畫綬。冊贈必因其啟葬,既葬則受於靈寢,既除則受於廟。主人公服而不哭,或 單衣而介幘。受必有祭。未廟,受之寢。
wǔ fú zhī zhì.
五服之制。
zhǎn shuāi sān nián. zhèng fú: zi wèi fù, nǚ zǐ zi zài shì yǔ yǐ jià ér fǎn shì wèi fù. jiā fú: dí sūn wèi hòu zhě wèi zǔ, fù wèi zhǎng zi. yì fú: wèi rén hòu zhě wèi suǒ hòu fù, qī wèi fū, qiè wèi jūn, guó guān wèi jūn. wáng gōng yǐ xià sān yuè ér zàng, zàng ér yú, sān yú ér zú kū. shí sān yuè xiǎo xiáng, èr shí wǔ yuè dà xiáng, èr shí qī yuè dàn jì.
斬衰三年。正服:子為父,女子子在室與已嫁而反室為父。加服:嫡孫為後者 為祖,父為長子。義服:為人後者為所後父,妻為夫,妾為君,國官為君。王公以 下三月而葬,葬而虞,三虞而卒哭。十三月小祥,二十五月大祥,二十七月禫祭。
qí shuāi sān nián. zhèng fú: zi, fù zài wèi mǔ. jiā fú: wèi zǔ hòu zhě, zǔ zú zé wèi zǔ mǔ, mǔ wèi zhǎng zi. yì fú: wèi jì mǔ cí mǔ, jì mǔ wèi zhǎng zi, qiè wèi jūn zhī zhǎng zi.
齊衰三年。正服:子,父在為母。加服:為祖後者,祖卒則為祖母,母為長子。 義服:為繼母、慈母,繼母為長子,妾為君之長子。
qí shuāi zhàng zhōu. xiáng fú: fù zú, mǔ jià jí chū qī zhī zǐ wèi mǔ, bào, fú yì rú zhī. zhèng fú: wèi zǔ hòu zhě, zǔ zài wèi zǔ mǔ. yì fú: fù zú, jì mǔ jià, cóng, wèi zhī fú bào fū wèi qī.
齊衰杖周。降服:父卒,母嫁及出妻之子為母,報,服亦如之。正服:為祖後 者,祖在為祖母。義服:父卒,繼母嫁,從,為之服報;夫為妻。
qí shuāi bù zhàng zhōu. zhèng fú: wèi zǔ fù mǔ, wèi bó shū fù, wèi xiōng dì, wèi zhòng zi, wèi xiōng dì zhī zǐ jí nǚ zi zi zài shì yǔ shì rén zhě, wèi dí sūn, wèi gū zǐ mèi yǔ wú fū zǐ, bào, nǚ zǐ zi yǔ shì rén wèi zǔ fù mǔ, qiè wèi qí zi. jiā fú: nǚ zǐ zi shì rén zhě wèi xiōng dì zhī wèi fù hòu zhě. xiáng fú: qiè wèi qí fù mǔ, wèi rén hòu zhě wèi qí fù mǔ, bào, nǚ zǐ zi shì rén zhě wèi qí fù mǔ. yì fú: wèi bó shū mǔ, wèi jì fù tóng jū zhě, qiè wèi dí qī, qiè wèi jūn zhī shù zǐ, fù wèi jiù gū, wèi fū zhī xiōng dì zhī zǐ, jiù gū wèi dí fù.
齊衰不杖周。正服:為祖父母,為伯叔父,為兄弟,為眾子,為兄弟之子及女 子子在室與適人者,為嫡孫,為姑、姊妹與無夫子,報,女子子與適人為祖父母, 妾為其子。加服:女子子適人者為兄弟之為父後者。降服:妾為其父母,為人後者 為其父母,報,女子子適人者為其父母。義服:為伯叔母,為繼父同居者,妾為嫡 妻,妾為君之庶子,婦為舅、姑,為夫之兄弟之子,舅、姑為嫡婦。
qí shuāi wǔ yuè. zhèng fú: wèi zēng zǔ fù mǔ, nǚ zǐ zi zài shì jí jià zhě yì rú zhī.
齊衰五月。正服:為曾祖父母,女子子在室及嫁者亦如之。
qí shuāi sān yuè. zhèng fú: wèi gāo zǔ fù mǔ, nǚ zǐ zi zài shì jí jià zhě yì rú zhī. yì fú: wèi jì fù bù tóng jū zhě.
齊衰三月。正服:為高祖父母,女子子在室及嫁者亦如之。義服:為繼父不同 居者。
qí fù zú mǔ jià, chū qī zhī zǐ wèi mǔ, gāng wèi zǔ hòu, zǔ zài wèi zǔ mǔ, suī zhōu chú, réng xīn sàng sān nián.
其父卒母嫁,出妻之子為母,鋼為祖後,祖在為祖母,雖周除,仍心喪三年。
dà gōng, zhǎng shāng jiǔ yuè, zhōng shāng qī yuè. zhèng fú: wèi zǐ nǚ zi zi zhī zhǎng shāng zhōng shāng, wèi shū fù zhī zhǎng shāng zhōng shāng, wèi gū zǐ mèi zhī zhǎng shāng zhōng shāng, wèi xiōng dì zhī zhǎng shāng zhōng shāng, wèi dí sūn zhī zhǎng shāng zhōng shāng, wèi xiōng dì zhī zǐ nǚ zǐ zhī zhǎng shāng zhōng shāng. yì fú: wèi fū zhī xiōng dì zhī zǐ nǚ zǐ zi zhī zhǎng shāng zhōng shāng. chéng rén jiǔ yuè zhèng fú: wèi cóng xiōng dì, wèi shù sūn. xiáng fú: wèi nǚ zǐ zi shì rén zhě, wèi gū zǐ mèi shì rén zhě bào chū mǔ wèi nǚ zǐ zi shì rén zhě, wèi xiōng dì zhī nǚ shì rén zhě bào wèi rén hòu zhě wèi qí xiōng dì yǔ gū zǐ mèi zài shì zhě bào. yì fú: wèi fū zhī zǔ fù mǔ yǔ bó shū fù mǔ bào, wèi fū zhī xiōng dì nǚ shì rén zhě bào fū wèi rén hòu zhě, qí qī wèi běn shēng jiù gū, wèi zhòng zi zhī fù.
大功,長殤九月,中殤七月。正服:為子、女子子之長殤、中殤,為叔父之長 殤、中殤,為姑、姊妹之長殤、中殤,為兄弟之長殤、中殤,為嫡孫之長殤、中殤, 為兄弟之子、女子之長殤、中殤。義服:為夫之兄弟之子、女子子之長殤、中殤。 成人九月正服:為從兄弟,為庶孫。降服:為女子子適人者,為姑、姊妹適人者報; 出母為女子子適人者,為兄弟之女適人者報;為人後者為其兄弟與姑、姊妹在室者 報。義服:為夫之祖父母與伯叔父母報,為夫之兄弟女適人者報;夫為人後者,其 妻為本生舅、姑,為眾子之婦。
xiǎo gōng wǔ yuè shāng. zhèng fú: wèi zǐ nǚ zi zi zhī xià shāng, wèi shū fù zhī xià shāng, wèi gū zǐ mèi zhī xià shāng, wèi xiōng dì zhī xià shāng, wèi dí sūn zhī xià shāng, wèi xiōng dì zhī zǐ nǚ zǐ zi zhī xià shāng, wèi cóng xiōng dì zǐ mèi zhī zhǎng shāng, wèi shù sūn zhī zhǎng shāng. xiáng fú: wèi rén hòu zhě wèi qí xiōng dì zhī zhǎng shāng, chū jià gū wèi zhí zhī zhǎng shāng, wèi rén hòu zhě wèi qí gū zǐ mèi zhī zhǎng shāng. yì fú: wèi fū zhī xiōng dì zhī zǐ nǚ zǐ zi zhī xià shāng, wèi fū zhī shū fù zhī zhǎng shāng. chéng rén zhèng fú: wèi cóng zǔ zǔ fù bào, wèi cóng zǔ fù bào, wèi cóng zǔ gū zǐ mèi zài shì zhě bào, wèi cóng zǔ xiōng dì bào, wèi cóng zǔ zǔ gū zài shì zhě bào, wèi wài zǔ fù mǔ, wèi jiù jí cóng mǔ bào. xiáng fú: wèi cóng fù zǐ mèi shì rén zhě bào, wèi sūn nǚ shì rén zhě, wèi rén hòu zhě wèi qí gū zǐ mèi shì rén zhě bào. yì fú: wèi cóng zǔ zǔ mǔ bào, wèi cóng zǔ mǔ bào, wèi fū zhī gū zǐ mèi zài shì jí shì rén zhě bào, dì sì fù bào, wèi tóng mǔ yì fù xiōng dì zǐ mèi bào, wèi dí mǔ zhī fù mǔ xiōng dì cóng mǔ, wèi shù mǔ cí jǐ zhě, wèi dí sūn zhī fù, mǔ chū wèi jì mǔ zhī fù xiōng dì cóng mǔ, sǎo shū bào.
小功五月殤。正服:為子、女子子之下殤,為叔父之下殤,為姑、姊妹之下殤, 為兄弟之下殤,為嫡孫之下殤,為兄弟之子、女子子之下殤,為從兄弟姊妹之長殤, 為庶孫之長殤。降服:為人後者為其兄弟之長殤,出嫁姑為侄之長殤,為人後者為 其姑、姊妹之長殤。義服:為夫之兄弟之子、女子子之下殤,為夫之叔父之長殤。 成人正服:為從祖祖父報,為從祖父報,為從祖姑、姊妹在室者報,為從祖兄弟報, 為從祖祖姑在室者報,為外祖父母,為舅及從母報。降服:為從父姊妹適人者報, 為孫女適人者,為人後者為其姑、姊妹適人者報。義服:為從祖祖母報,為從祖母 報,為夫之姑、姊妹在室及適人者報,娣姒婦報,為同母異父兄弟姊妹報,為嫡母 之父母兄弟從母,為庶母慈己者,為嫡孫之婦,母出為繼母之父兄弟從母,嫂叔報。
sī má sān yuè shāng. zhèng fú: wèi cóng fù xiōng dì zǐ mèi zhī zhōng shāng xià shāng, wèi shù sūn zhī zhōng shāng xià shāng, wèi cóng zǔ shū fù zhī zhǎng shāng, wèi cóng zǔ xiōng dì zhī zhǎng shāng, wèi jiù jí cóng mǔ zhī zhǎng shāng, wèi cóng fù xiōng dì zhī zǐ zhī zhǎng shāng, wèi xiōng dì zhī sūn zhǎng shāng, wèi cóng zǔ gū zǐ mèi zhī zhǎng shāng. xiáng fú: wèi rén hòu zhě wèi qí xiōng dì zhī zhōng shāng xià shāng, wèi zhí zhī zhōng shāng xià shāng, chū jià gū wèi zhī bào, wèi rén hòu zhě wèi qí gū zǐ mèi zhī zhōng shāng xià shāng. yì fú: wèi rén hòu zhě wèi cóng fù xiōng dì zhī zhǎng shāng, wèi fū zhī shū fù zhī zhōng shāng xià shāng, wèi fū zhī gū zǐ mèi zhī zhǎng shāng. chéng rén zhèng fú: wèi zú xiōng dì, wèi zú zēng zǔ fù bào, wèi zú zǔ fù bào, wèi zú fù bào, wèi wài sūn, wèi céng sūn xuán sūn, wèi cóng mǔ xiōng dì zǐ mèi, wèi gū zhī zǐ, wèi jiù zhī zǐ, wèi zú zēng zǔ gū zài shì zhě bào, wèi zú zǔ gū zài shì zhě bào, wèi zú gū zài shì zhě bào. xiáng fú: wèi cóng zǔ gū zǐ mèi shì rén zhě bào, nǚ zǐ zi shì rén zhě wèi cóng zǔ fù bào, shù zǐ wèi fù hòu zhě wèi qí mǔ, wèi cóng zǔ gū shì rén zhě bào, wèi rén hòu zhě wèi wài zǔ fù mǔ, wèi xiōng dì zhī sūn nǚ shì rén zhě bào. yì fú: wèi zú zēng zǔ mǔ bào, wèi zú zǔ mǔ bào, wèi zú mǔ bào, wèi shù sūn zhī fù, nǚ zǐ zi shì rén zhě wèi cóng zǔ bó shū mǔ, wèi shù mǔ, wèi rǔ mǔ, wèi xù, wèi qī zhī fù mǔ, wèi fū zhī zēng zǔ gāo zǔ fù mǔ, wèi fū zhī cóng zǔ zǔ fù mǔ bào, wèi fū zhī cóng zǔ fù mǔ bào, wèi fū zhī wài zǔ fù mǔ bào, wèi cóng zǔ xiōng dì zhī zi, wèi fū zhī cóng fù xiōng dì zhī qī, wèi fū zhī cóng fù zǐ mèi zài shì jí shì rén zhě, wèi fū zhī jiù jí cóng mǔ bào. gǎi zàng: zi wèi fù mǔ, qī qiè wèi qí fū, qí guān fú zhàng jù jiē yī yí lǐ. huáng jiā suǒ jué bàng qīn wú fú zhě, huáng dì huáng zǐ wèi zhī jiē jiàng yī děng.
緦麻三月殤。正服:為從父兄弟姊妹之中殤、下殤,為庶孫之中殤、下殤,為 從祖叔父之長殤,為從祖兄弟之長殤,為舅及從母之長殤,為從父兄弟之子之長殤, 為兄弟之孫長殤,為從祖姑、姊妹之長殤。降服:為人後者為其兄弟之中殤、下殤, 為侄之中殤、下殤,出嫁姑為之報,為人後者為其姑、姊妹之中殤、下殤。義服: 為人後者為從父兄弟之長殤,為夫之叔父之中殤、下殤,為夫之姑、姊妹之長殤。 成人正服:為族兄弟,為族曾祖父報,為族祖父報,為族父報,為外孫,為曾孫、 玄孫,為從母兄弟姊妹,為姑之子,為舅之子,為族曾祖姑在室者報,為族祖姑在 室者報,為族姑在室者報。降服:為從祖姑、姊妹適人者報,女子子適人者為從祖 父報,庶子為父後者為其母,為從祖姑適人者報,為人後者為外祖父母,為兄弟之 孫女適人者報。義服:為族曾祖母報,為族祖母報,為族母報,為庶孫之婦,女子 子適人者為從祖伯叔母,為庶母,為乳母,為婿,為妻之父母,為夫之曾祖高祖父 母,為夫之從祖祖父母報,為夫之從祖父母報,為夫之外祖父母報,為從祖兄弟之 子,為夫之從父兄弟之妻,為夫之從父姊妹在室及適人者,為夫之舅及從母報。改 葬:子為父母,妻妾為其夫,其冠服杖屨皆依《儀禮》。皇家所絕傍親無服者,皇 弟、皇子為之皆降一等。
chū, tài zōng cháng yǐ tóng cuàn sī ér sǎo shū nǎi wú fú, jiù yǔ cóng mǔ qīn děng ér yì fú, zhào shì zhōng wèi zhēng lǐ bù shì láng líng hú dé fēn děng yì: jiù wèi mǔ zú, yí nǎi wài qī tā xìng, jiù gù wèi zhòng, ér fú zhǐ yī shí, yí sàng nǎi wǔ yuè, gǔ rén wèi dá zhě yě. yú shì fú zēng zǔ fù mǔ qí shuāi sān yuè zhě, zēng yǐ qí shuāi wǔ yuè shì zi fù dà gōng, zēng yǐ qī zhòng zi fù xiǎo gōng, zēng yǐ dà gōng sǎo shū fú yǐ xiǎo gōng wǔ yuè bào qí dì qī jí fū xiōng yì yǐ xiǎo gōng jiù fú sī, qǐng yǔ cóng mǔ zēng yǐ xiǎo gōng. rán lǜ shū jiù bào shēng, fú yóu sī. xiǎn qìng zhōng, zhǎng sūn wú jì yǐ wèi shēng wèi jiù fú tóng cóng mǔ, zé jiù yí jìn tóng cóng mǔ bào. yòu gǔ shù mǔ sī, jīn wú fú, qiě shù mǔ zhī zǐ, kūn dì yě, wèi zhī zhàng qí, shì tóng qì ér jí xiōng yì, zì shì yì gǎi fú sī. shàng yuán yuán nián, wǔ hòu qǐng fù zài, fú mǔ sān nián. kāi yuán wǔ nián, yòu bǔ què lú lǚ bīng yán: lǐ, fù zài wèi mǔ qī, ér fú sān nián, fēi yě, qǐng rú jiù zhāng. nǎi zhào bìng yì jiù jí sǎo shū fú, jiǔ ér bù néng jué. èr shí nián, zhōng shū lìng xiāo sōng děng gǎi xiū wǔ lǐ, yú shì fù zài wèi mǔ qí shuāi sān nián.
初,太宗嘗以同爨緦而嫂叔乃無服,舅與從母親等而異服,詔侍中魏徵、禮部 侍郎令狐德棻等議:「舅為母族,姨乃外戚它姓,舅固為重,而服止一時,姨喪乃 五月,古人未達者也。於是服曾祖父母齊衰三月者,增以齊衰五月;適子婦大功, 增以期;眾子婦小功,增以大功;嫂叔服以小功五月報;其弟妻及夫兄亦以小功; 舅服緦,請與從母增以小功。」然《律疏》舅報甥,服猶緦。顯慶中,長孫無忌以 為甥為舅服同從母,則舅宜進同從母報。又古庶母緦,今無服,且庶母之子,昆弟 也,為之杖齊,是同氣而吉凶異,自是亦改服緦。上元元年,武后請「父在,服母 三年」。開元五年,右補闕盧履冰言:「《禮》,父在為母期,而服三年,非也, 請如舊章。」乃詔並議舅及嫂叔服,久而不能決。二十年,中書令蕭嵩等改脩五禮, 於是父在為母齊衰三年。
zhū chén zhī sàng.
諸臣之喪。
yǒu jí, zhāi yú zhèng qǐn, wò dōng shǒu běi yōng xià. jí kùn, qù yī, jiā xīn yī, chè yào, qīng sǎo nèi wài. sì rén zuò ér chí shǒu zú, yí yán zé shū zhī, wèi shǔ kuàng. qì jué, qǐn yú dì. nán zǐ bái bù yī, bèi fā tú xiǎn fù rén nǚ zǐ qīng jiān yī, qù shǒu shì qí shuāi yǐ xià, zhàng fū sù guān. zhǔ rén zuò yú chuáng dōng, tí yǒng wú shù. zhòng zhǔ rén zài qí hòu, xiōng dì zhī zǐ yǐ xià yòu zài qí hòu, jiē xī miàn nán shàng, kū. qī zuò yú zhuàng xī, qiè jí nǚ zǐ zài qí hòu, kū yǒng wú shù. xiōng dì zhī nǚ yǐ xià yòu zài qí hòu, jiē dōng miàn nán shàng, jí gǎo zuò kū. nèi wài zhī jì, gé yǐ xíng wéi. zǔ fù yǐ xià wèi wéi dōng běi bì xià, nán miàn xī shàng zǔ mǔ yǐ xià wèi wéi xī běi bì, nán miàn dōng shàng. wài yīn zhàng fū yú hù wài dōng, běi miàn xī shàng fù rén yú zhǔ fù xī běi, nán miàn dōng shàng. zhū nèi sàng, zé zūn xíng zhàng fū jí wài qīn zhàng fū xí wèi yú qián táng, ruò hù wài zhī zuǒ yòu, jù nán miàn. zōng qīn hù dōng, xī shàng wài qīn hù xī, dōng shàng. fán sàng, jiē yǐ fú jīng cū wèi xù, guó guān wèi yú mén nèi zhī dōng, chóng xíng běi miàn xī shàng, jù zhù jīn pà tóu, shū jiàn zuò cān zuǒ wèi yú mén nèi zhī xī, chóng xíng běi miàn dōng shàng, sù fú, jiē shū xí zuò, kū. zhǎn shuāi, sān rì bù shí qí shuāi, èr rì bù shí dà gōng, sān bù shí xiǎo gōng sī má, zài bù shí.
有疾,齋於正寢,臥東首北墉下。疾困,去衣,加新衣,徹藥,清掃內外。四 人坐而持手足,遺言則書之,為屬纊。氣絕,寢於地。男子白布衣,被發徒跣;婦 人女子青縑衣,去首飾;齊衰以下,丈夫素冠。主人坐於床東,啼踴無數。眾主人 在其後,兄弟之子以下又在其後,皆西面南上,哭。妻坐於狀西,妾及女子在其後, 哭踴無數。兄弟之女以下又在其後,皆東面南上,籍藁坐哭。內外之際,隔以行帷。 祖父以下為帷東北壁下,南面西上;祖母以下為帷西北壁,南面東上。外姻丈夫於 戶外東,北面西上;婦人於主婦西北,南面東上。諸內喪,則尊行丈夫及外親丈夫 席位於前堂,若戶外之左右,俱南面。宗親戶東,西上;外親戶西,東上。凡喪, 皆以服精粗為序,國官位於門內之東,重行北面西上,俱紵巾帕頭,舒薦坐;參佐 位於門內之西,重行北面東上,素服,皆舒席坐,哭。斬衰,三日不食;齊衰,二 日不食;大功,三不食;小功、緦麻,再不食。
fù yú zhèng qǐn. fù zhě sān rén, yǐ sǐ zhě zhī shàng fú zuǒ hé zhī, shēng zì qián dōng liū, dāng wū lǚ wēi, běi miàn xī shàng. zuǒ zhí lǐng, yòu zhí yāo, zhāo yǐ zuǒ. měi zhāo, zhǎng shēng hū mǒu fù, sān hū zhǐ. tóu yī yú qián, chéng yǐ qiè, shēng zì zuò jiē, rù yǐ fù shī. nǎi shè chuáng yú shì hù nèi zhī xī, qù jiǎo diàn zhěn, shī wò, qù qún. qiān shī yú zhuàng, nán shǒu, fù yòng liǎn qīn, qù sǐ yī, xiē chǐ yǐ jiǎo sì, zhuì zú yǐ yàn jǐ, xiào zài nán. qí nèi wài kū wèi rú shǐ sǐ zhī yí. nǎi diàn yǐ pú hǎi, jiǔ yòng jí qì. shēng zì zuò jiē, diàn yú shī dōng dāng ǒu. nèi sàng, zé zàn zhě jiē shòu yú hù wài ér shè zhī.
復於正寢。復者三人,以死者之上服左荷之,升自前東溜,當屋履危,北面西 上。左執領,右執腰,招以左。每招,長聲呼「某復」,三呼止。投衣於前,承以 篋,升自阼階,入以覆屍。乃設床於室戶內之西,去腳、簟、枕,施幄,去裙。遷 屍於狀,南首,覆用斂衾,去死衣,楔齒以角柶,綴足以燕几,校在南。其內外哭 位如始死之儀。乃奠以脯、醢,酒用吉器。升自阼階,奠於屍東當腢。內喪,則贊 者皆受於戶外而設之。
mù yù. jué kǎn yú jiē jiān. jìn xī, nán shùn, guǎng chǐ, zhǎng èr chǐ, shēn sān chǐ, nán qí rǎng, wèi yì zào yú xī qiáng xià, dōng xiàng, yǐ qí zhǔ mù. xīn pén píng liù gé jiē zhuó zhī, chén yú xī jiē xià. mù jīn yī, yù jīn èr, yòng chī ruò hóng, shí yú, zhì shí yú xiāng ruò diàn, yù yī shí yú qiè, jiē jù yú xī xù xià, nán shàng. shuǐ xī jì mǐ, qǔ zhī zhǔ zhī, yòu jí wèi tāng yǐ qí yù. yǐ pén shèng pān jí mù pán, shēng zì xī jiē, shòu mù zhě, mù zhě zhí pān jí pán rù. zhǔ rén jiē chū yú hù dōng, běi miàn xī shàng zhǔ fù yǐ xià hù xī, běi miàn dōng shàng. jù lì kū. qí zūn xíng zhě, zhàng fū yú zhǔ rén zhī dōng, běi miàn xī shàng fù rén yú zhǔ fù zhī xī, běi miàn dōng shàng. jù zuò kū. fù rén yǐ zhàng. nǎi mù zhì. shù fà yòng zǔ. zhèn yòng jīn. yù zé sì rén kàng qīn, èr rén yù, shì yòng jīn, zhèn yòng yù yī. shè zhuàng yú shī dōng, rèn xià guǎn shàng diàn. yù zhě jǔ shī, yì zhuàng, shè zhěn, jiǎn bìn duàn zhǎo rú shēng, shèng yǐ xiǎo náng, dà liǎn nèi yú guān zhōng. xiē chǐ zhī sì yù jīn jiē mái yú kǎn. zhì zhī. yī yǐ míng yī shang, yǐ fāng jīn fù miàn, réng yǐ dà liǎn zhī qīn fù zhī. nèi wài rù jiù wèi, kū.
沐浴。掘坎於階間。近西,南順,廣尺,長二尺,深三尺,南其壤,為役灶於 西牆下,東向,以俟煮沐。新盆、瓶、六鬲皆濯之,陳於西階下。沐巾一,浴巾二, 用絺若紘,實於,櫛實於箱若簟,浴衣實於篋,皆具於西序下,南上。水淅稷米, 取汁煮之,又汲為湯以俟浴。以盆盛潘及沐盤,升自西階,授沐者,沐者執潘及盤 入。主人皆出於戶東,北面西上;主婦以下戶西,北面東上。俱立哭。其尊行者, 丈夫於主人之東,北面西上;婦人於主婦之西,北面東上。俱坐哭。婦人以帳。乃 沐櫛。束髮用組。挋用巾。浴則四人抗衾,二人浴,拭用巾,挋用浴衣。設狀於屍 東,衽下莞上簟。浴者舉屍,易狀,設枕,翦鬢斷爪如生,盛以小囊,大斂內於棺 中。楔齒之柶、浴巾皆埋於坎。寘之。衣以明衣裳,以方巾覆面,仍以大斂之衾覆 之。內外入就位,哭。
nǎi xí. xí yī sān chēng, xī lǐng nán shàng, míng yī shang, xì yī bó jīn yī, fāng chǐ bā cùn chōng ěr, bái kuàng miàn yī, xuán fāng chǐ, xūn lǐ, zǔ xì wò shǒu, xuán xūn lǐ, zhǎng chǐ èr cùn, guǎng wǔ cùn, xuē yuē yú nèi páng cùn, zhe yǐ mián zǔ xì. shù suì jì chén, bù yòng. jiāng xí, jù zhuàng xí yú xī jiē xī, nèi wài jiē chū kū, rú yù. xí zhě yǐ zhuàng shēng, rù shè yú shī dōng, bù zhěn xí, chén xí yú xí. zhù qù jīn, jiā miàn yī, shè chōng ěr wò shǒu, nà xì ruò lǚ. jì xí, fù yǐ dà liǎn zhī qīn, nèi wài rù kū.
乃襲。襲衣三稱,西領南上,明衣裳,舄一;帛巾一,方尺八寸;充耳,白纊; 面衣,玄方尺,纁里,組系;握手,玄纁里,長尺二寸,廣五寸,削約於內旁寸, 著以綿組系。庶襚繼陳,不用。將襲,具狀席於西階西,內外皆出哭,如浴。襲者 以狀升,入設於屍東,布枕席,陳襲於席。祝去巾,加面衣,設充耳、握手,納舄 若履。既襲,覆以大斂之衾,內外入哭。
nǎi hán. zàn zhě fèng pán shuǐ jí, yī pǐn zhì yú sān pǐn, fàn yòng liáng, hán yòng bì sì pǐn zhì yú wǔ pǐn, fàn yòng jì, hán yòng bì liù pǐn zhì yú jiǔ pǐn, fàn yòng liáng, hán yòng bèi. shēng táng, hán zhě guàn shǒu yú hù wài, xǐ liáng bì shí yú, zhí yǐ rù, zhù cóng rù, běi miàn, chè zhěn, qù qīn, shòu, diàn yú shī dōng. hán zhě zuò yú zhuàng dōng, xī miàn, záo jīn, nà fàn hán yú shī kǒu. jì hán, zhǔ rén fù wèi.
乃含。贊者奉盤水及,一品至於三品,飯用梁,含用璧;四品至於五品, 飯用稷,含用碧;六品至於九品,飯用梁,含用貝。升堂,含者盥手於戶外, 洗梁、璧實於,執以入,祝從入,北面,徹枕,去衾,受,奠於屍東。含者 坐於狀東,西面,鑿巾,納飯、含於屍口。既含,主人復位。
nǎi wèi míng jīng, yǐ jiàng guǎng chōng fú, yī pǐn zhì yú sān pǐn, zhǎng jiǔ chǐ, tāo gàng, míng yuē mǒu guān fēng zhī jiù, zhì yú xī jiē shàng sì pǐn zhì yú wǔ pǐn, zhǎng bā chǐ liù pǐn zhì yú jiǔ pǐn, zhǎng liù chǐ.
乃為明旌,以絳廣充幅,一品至於三品,長九尺,韜槓,銘曰「某官封之柩」, 置於西階上;四品至於五品,長八尺;六品至於九品,長六尺。
záo mù wèi zhòng, yī pǐn zhì yú sān pǐn, zhǎng bā chǐ, héng zhě bàn zhī, sān fēn tíng yī zài nán sì pǐn zhì yú wǔ pǐn, zhǎng qī chǐ liù pǐn zhì yú jiǔ pǐn, zhǎng liù chǐ. yǐ mù zhī mǐ wèi zhōu, shí yú gé, gài yǐ shū bù, xì yǐ zhú gàn, xiàn yú zhòng mù. fù yòng wěi xí, běi miàn, qū liǎng duān jiāo hòu, xī duān zài shàng, zhuì yǐ zhú gàn. zhù qǔ míng zhì yú zhòng, bìn táng qián yíng xià, jiā yǐ wěi xí.
鑿木為重,一品至於三品,長八尺,橫者半之,三分庭一在南;四品至於五品, 長七尺;六品至於九品,長六尺。以沐之米為粥,實於鬲,蓋以疏布,系以竹幹, 縣於重木。覆用葦席,北面,屈兩端交後,西端在上,綴以竹幹。祝取銘置於重, 殯堂前楹下,夾以葦席。
xiǎo liǎn. yī yī shí jiǔ chēng, cháo fú yī, hù yī, chén yú dōng xù, xī lǐng běi shàng. shè diàn yú dōng táng xià, wǔ èr, shí yǐ lǐ jiǔ, zhì èr, jiǎo sì yī, shǎo láo, là sān, biān dòu zǔ gè bā. shè pén guàn yú zhuàn dōng, bù jīn. zàn zhě pì pú hǎi zhī, diàn yú shī zhuàng xī nán. nǎi liǎn, jù zhuàng xí yú táng xī, shè pén guàn xī jiē zhī xī, rú dōng fāng. liǎn zhě guàn, yǔ zhí fú zhě yǐ liǎn yī rén, sàng zhě dōng xī jiē shǎo tuì, nèi wài kū. yǐ liǎn, fù yǐ yí qīn. shè zhuàng yú táng shàng liǎng yíng jiān, rèn xià guǎn shàng diàn, yǒu zhěn. zú liǎn, kāi wéi, zhǔ rén yǐ xià xī miàn píng kū, zhǔ fù yǐ xià dōng miàn píng kū, tuì. nǎi liǎn fā ér diàn. zàn zhě guàn shǒu fèng zhuàn zhì jiē, shēng, shè yú shī dōng, lǐ jiǔ diàn yú zhuàn nán xī shàng, qí zǔ, zhù shòu jīn jīn zhī. diàn zhě chè xí, diàn, zì xī jiē jiàng chū. xià wéi, nèi wài jù zuò kū. yǒu guó guān liáo zuǒ zhě, yǐ guān dài kū wú zhě yǐ qīn shū wèi zhī. yè zé wèi liáo yú tíng, jué míng miè liáo.
小斂。衣一十九稱,朝服一,笏一,陳於東序,西領北上。設奠於東堂下,甒 二,實以醴、酒,觶二,角柶一,少牢,臘三,籩、豆俎各八。設盆盥於饌東,布 巾。贊者辟脯醢之,奠於屍狀西南。乃斂,具狀席於堂西,設盆盥西階之西,如東 方。斂者盥,與執服者以斂衣人,喪者東西皆少退,內外哭。已斂,覆以夷衾。設 狀於堂上兩楹間,衽下莞上簟,有枕。卒斂,開帷,主人以下西面憑哭,主婦以下 東面憑哭,退。乃斂發而奠。贊者盥手奉饌至階,升,設於屍東,醴、酒奠於饌南 西上,其俎,祝受巾巾之。奠者徹襲,奠,自西階降出。下帷,內外俱坐哭。有國 官、僚佐者,以官代哭;無者以親疏為之。夜則為燎於庭,厥明滅燎。
nǎi dà liǎn. yī sān shí chēng, shàng fú yī chēng, miǎn jù zān dǎo yīng, nèi sàng zé yǒu huā chāi, qīn yī, xī lǐng nán shàng. shè diàn rú xiǎo liǎn, wǔ jiā sháo, fěi zài dōng nán. biān dòu zǔ jiē yǒu mù, yòng gōng bù. guān rù, nèi wài jiē zhǐ kū, shēng guān yú bìn suǒ, nǎi kū. áo bā fěi, shǔ jì liáng dào gè èr, jiē jiā yú là. zhú qí yú zhuàn dōng, shè pén guàn yú dōng jiē dōng nán. zhù guàn qì, shēng zì zuò jiē. chè jīn, zhí jīn zhě yǐ dài yú zuò jiē xià. zhù guàn, zàn zhě chè xiǎo liǎn zhī zhuàn, jiàng zì xī jiē, shè yú xù xī nán, dāng xī liū, rú shè yú táng shàng. nǎi shì yú dōng jiē xià xīn zhuàn suǒ, wéi táng nèi wài jiē shǎo tuì, lì kū. yù zhě liǎn, jiā guàn ruò huā chāi, fù yǐ qīn. kāi wéi, sàng zhě dōng xī píng kū rú xiǎo liǎn, zhū qīn píng kū. liǎn zhě sì rén jǔ zhuàng, nán nǚ cóng, fèng shī liǎn yú guān, nǎi jiā gài, fù yǐ yí qīn, nèi wài jiē fù wèi rú chū. shè áo gǔ, shǒu zú gè yī fěi, bàng gè sān fěi, yǐ mù fù guān shàng, nǎi tú zhī, shè yì yú bìn shàng, zhù qǔ míng zhì yú bìn. nǎi diàn. zhí jīn jǐ xí zhě shēng zì zuò jiē, rù, shè yú shì zhī xī nán yú, dōng miàn. yòu jǐ, jīn yǐ jiā, zàn zhě yǐ zhuàn shēng, rù shì, xī miàn, shè yú xí qián. zhù jiā jīn yú zǔ, diàn zhě jiàng zì xī jiē yǐ chū. xià wéi, nèi wài jiē jiù wèi kū.
乃大斂。衣三十稱,上服一稱,冕具簪、導、纓,內喪則有花釵,衾一,西領 南上。設奠如小斂,甒加勺,篚在東南。籩、豆、俎皆有幕,用功布。棺入,內外 皆止哭,升棺於殯所,乃哭。熬八篚,黍、稷、梁、稻各二,皆加魚、臘。燭俟於 饌東,設盆盥於東階東南。祝盥訖,升自阼階。徹巾,執巾者以待於阼階下。祝盥, 贊者徹小斂之饌,降自西階,設於序西南,當西溜,如設於堂上。乃適於東階下新 饌所,帷堂內外皆少退,立哭。御者斂,加冠若花釵,覆以衾。開帷,喪者東西憑 哭如小斂,諸親憑哭。斂者四人舉狀,男女從,奉屍斂於棺,乃加蓋,覆以夷衾, 內外皆復位如初。設熬谷,首足各一篚,傍各三篚,以木覆棺上,乃塗之,設帟於 殯上,祝取銘置於殯。乃奠。執巾、幾席者升自阼階,入,設於室之西南隅,東面。 又幾,巾已加,贊者以饌升,入室,西面,設於席前。祝加巾於俎,奠者降自西階 以出。下帷,內外皆就位哭。
jì bìn, shè líng zuò yú xià shì xī jiān, dōng xiàng, shī zhuàng jǐ àn píng zhàng fú shì, yǐ shí shàng shàn xiū jí tāng mù rú píng shēng. yīn diàn zhī rì, bù kuì yú xià shì.
既殯,設靈座於下室西間,東向,施狀、幾、案、屏、帳、服飾,以時上膳羞 及湯沐如平生。殷奠之日,不饋於下室。
lú zài bìn táng dōng láng xià, jìn nán, shè shān kuài. qí shuāi yú qí nán, wèi è shì. jù běi hù, jiǎn pú wèi xí, bù yuán dà gōng yòu yú qí nán, zhāng wéi, xí yǐ pú xiǎo gōng sī má yòu yú qí nán, shè zhuàng, xí yǐ pú. fù rén cì yú xī fáng.
廬在殯堂東廊下,近南,設苫塊。齊衰於其南,為堊室。俱北戶,翦蒲為席, 不緣;大功又於其南,張帷,席以蒲;小功、緦麻又於其南,設狀,席以蒲。婦人 次於西房。
sān rì chéng fú, nèi wài jiē kū, jǐn āi. nǎi jiàng jiù cì, fú qí fú, wú fú zhě réng sù fú. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià jù zhàng shēng, lì yú bìn, nèi wài jiē kū. zhū zi sūn guì kū zūn zhě zhī qián, zǔ fù fǔ zhī, nǚ zǐ zi duì lì ér kū, wéi zhū fù bù fǔ. zūn zhě chū, zhǔ rén yǐ xià jiàng lì zuò jiē.
三日成服,內外皆哭,盡哀。乃降就次,服其服,無服者仍素服。相者引主人 以下俱杖升,立於殯,內外皆哭。諸子孫跪哭尊者之前,祖父撫之,女子子對立而 哭,唯諸父不撫。尊者出,主人以下降立阼階。
shuò wàng yīn diàn, zhuàn yú dōng táng xià, wǎ wǔ èr, shí lǐ jí jiǔ, jiǎo zhì èr, mù sì yī, shǎo láo jí là sān zǔ, èr guǐ èr fǔ èr xíng, liù biān liù dòu. qí rì, bù kuì yú xià shì.
朔望殷奠,饌於東堂下,瓦甒二,實醴及酒,角觶二,木柶一,少牢及臘三俎, 二簋、二簠、二鈃,六籩、六豆。其日,不饋於下室。
zàng yǒu qī, qián yī rì zhī xī, chú wěi zhàng, shè bīn cì yú dà mén wài zhī yòu, nán xiàng, qǐ bìn zhī rì, zhǔ rén jí zhū zi jiē qù guān, yǐ zhù jīn pà tóu, jiù wèi kū. zhù shuāi fú zhí gōng bù, shēng zì dōng jiē, yì bìn nán, běi xiàng, nèi wài zhǐ kū, sān shēng yī xī, nǎi yuē: jǐn yǐ jí chén qǐ bìn. jì gào, nèi wài kū. zhù qǔ míng zhì yú zhòng. zhǎng shì zhě shēng, chè bìn tú, shè xí yú jiù dōng, shēng jiù yú xí. yòu shè xí jiù dōng, zhù yǐ gōng bù shēng, fú jiù, fù yòng yí qīn, zhōu shè wéi, kāi hù dōng xiàng. zhǔ rén yǐ xià shēng, kū yú wéi dōng, xī xiàng, jù nán shàng. zhū zǔ fù yǐ xià kū yú wéi dōng běi bì xià, zhū zǔ mǔ yǐ xià kū yú wéi xī běi bì xià wài yīn zhàng fū wéi dōng shàng, fù rén wéi xī. zhù yǔ jìn zhuàn zhě gè yǐ diàn shēng, shè yú jiù dōng xí shàng, zhù zhuó lǐ diàn zhī.
葬有期,前一日之夕,除葦障,設賓次於大門外之右,南向,啟殯之日,主人 及諸子皆去冠,以紵巾帕頭,就位哭。祝衰服執功布,升自東階,詣殯南,北向, 內外止哭,三聲噫嘻,乃曰:「謹以吉辰啟殯。」既告,內外哭。祝取銘置於重。 掌事者升,徹殯塗,設席於柩東,升柩於席。又設席柩東,祝以功布升,拂柩,覆 用夷衾,周設帷,開戶東向。主人以下升,哭於帷東,西向,俱南上。諸祖父以下 哭於帷東北壁下,諸祖母以下哭於帷西北壁下;外姻丈夫帷東上,婦人帷西。祝與 進饌者各以奠升,設於柩東席上,祝酌醴奠之。
chén qì yòng. qǐ zhī xī, fā yǐn qián wǔ kè, chuí yī gǔ wèi yī yán, chén bù jí xiōng yí zhàng, fāng xiāng zhì shí dà guān chē jí míng qì yǐ xià, chén yú jiù chē zhī qián. yī pǐn yǐn sì pī liù duó zuǒ yòu gè bā fǔ shà èr fú shà èr huà shà èr, èr pǐn sān pǐn yǐn èr pī sì duó zuǒ yòu gè liù fǔ shà èr huà shà èr, sì pǐn wǔ pǐn yǐn èr pī èr duó zuǒ yòu gè sì fǔ shà èr huà shà èr, liù pǐn zhì yú jiǔ pǐn pī èr duó èr huà shà èr.
陳器用。啟之夕,發引前五刻,搥一鼓為一嚴,陳布吉、凶儀仗,方相、志石、 大棺車及明器以下,陳於柩車之前。一品引四、披六、鐸左右各八、黼翣二、黻翣 二、畫翣二,二品三品引二、披四、鐸左右各六、黼翣二、畫翣二,四品五品引二、 披二、鐸左右各四、黼翣二、畫翣二,六品至於九品披二、鐸二、畫翣二。
èr kè qǐng, chuí èr gǔ wèi èr yán, zhǎng zhuàn zhě chè qǐ diàn yǐ chū, nèi wài jù lì, kū. zhí fú zhě jiē rù, zhǎng shì zhě chè wéi, chí shà zhě shēng, yǐ shà zhàng jiù. zhí fú zhě shēng, zhí duó zhě jiā xī jiē lì, zhí dào zhě rù, dāng xī jiē nán, běi miàn lì. zhǎng shì zhě qǔ chóng chū, yǐ yú mén wài zhī dōng. zhí jīng zhě lì yú dào nán, běi miàn. chuí sān gǔ wèi sān yán, líng chē jìn yú nèi mén wài, nán xiàng, zhù yǐ yāo yú yì líng zuò qián, xī xiàng guì gào. yāo yú jiàng zì xī jiē, yǐ yì líng chē. yāo yú tuì. zhí duó zhě zhèn duó, jiàng jiù jiē jiān, nán xiàng. chí shà zhě zhàng yǐ shà. zhí dào zhě què xíng ér yǐn, chūn zhǐ zé běi miàn lì zhí jīng zhě yì jiàn ér nán, chūn zhǐ, běi miàn. zhǔ rén yǐ xià yǐ cì cóng.
二刻頃,搥二鼓為二嚴,掌饌者徹啟奠以出,內外俱立,哭。執紼者皆入,掌 事者徹帷,持翣者升,以翣障柩。執紼者升,執鐸者夾西階立,執纛者入,當西階 南,北面立。掌事者取重出,倚於門外之東。執旌者立於纛南,北面。搥三鼓為三 嚴,靈車進於內門外,南向,祝以腰輿詣靈座前,西向跪告。腰輿降自西階,以詣 靈車。腰輿退。執鐸者振鐸,降就階間,南向。持翣者障以翣。執纛者卻行而引, 輴止則北面立;執旌者亦漸而南,輴止,北面。主人以下以次從。
chūn zài tíng. chūn zhì tíng, zhǔ rén jí zhū zi yǐ xià lì kū yú chūn dōng běi, xī xiàng nán shàng zǔ fù yǐ xià lì kū yú chūn dōng běi, nán miàn xī shàng yì xìng zhī zhàng fū lì kū yú zhǔ rén dōng nán, xī miàn běi shàng. fù rén yǐ cì cóng jiàng, qī qiè nǚ zǐ zi yǐ xià lì kū yú chūn xī, dōng miàn nán shàng zǔ mǔ yǐ xià lì kū yú chūn xī běi, nán xiàng dōng shàng yì xìng zhī fù rén lì kū yú zhǔ fù xī nán, dōng miàn běi shàng. nèi wài zhī jì, zhàng yǐ xíng wéi. guó guān lì kū yú zhí fú zhě dōng, běi miàn xī shàng liáo zuǒ lì kū yú zhí fú zhě xī nán, běi miàn dōng shàng. zhù shuài zhí zhuàn zhě shè zǔ diàn yú chūn dōng, rú dà liǎn. zhù zhuó diàn jìn zhuàn, běi miàn guì yuē: yǒng qiān zhī lǐ, líng chén bù liú, jǐn fèng xuán chē, shì zūn zǔ dào, shàng xiǎng.
輴在庭。輴至庭,主人及諸子以下立哭於輴東北,西向南上;祖父以下立哭於 輴東北,南面西上;異姓之丈夫立哭於主人東南,西面北上。婦人以次從降,妻、 妾、女子子以下立哭於輴西,東面南上;祖母以下立哭於輴西北,南向東上;異姓 之婦人立哭於主婦西南,東面北上。內外之際,障以行帷。國官立哭於執紼者東, 北面西上;僚佐立哭於執紼者西南,北面東上。祝帥執饌者設祖奠於輴東,如大斂。 祝酌奠、進饌,北面跪曰:「永遷之禮,靈辰不留,謹奉旋車,式遵祖道,尚饗。」
chūn chū, shēng chē, zhí pī zhě zhí qián hòu pī, fú zhě yǐn chūn chū, jīng xiān dào cì, zhǔ rén yǐ xià cóng, kū yú chē dùn hòu. chūn chū, dào ér chē, zhí fú zhě jiě shǔ yú ér chē, shè wéi zhàng yú chūn hòu, suì shēng jiù. zhù yǔ zhí zhuàn zhě shè qiǎn diàn yú jiù dōng, rú zǔ diàn.
輴出,升車,執披者執前後披,紼者引輴出,旌先、纛次,主人以下從,哭於 車盾後。輴出,到輀車,執紼者解屬於輀車,設帷障於輴後,遂升柩。祝與執饌者 設遣奠於柩東,如祖奠。
jì diàn, zhǎng shì zhě yǐ pú wěi bāo shēng tǐ xià jié wǔ, yǐ shéng shù zhī, shèng yǐ pán, zài yú yú qián. fāng xiāng dà guān chē chūn chē, míng qì yú xià zhàng yú mǐ yú jiǔ pú hǎi yú bāo shēng yú shí yú wèi liù yú, míng jīng dào duó ér chē yǐ cì xíng. bīn yǒu zèng zhě, jì zǔ diàn, bīn lì yú dà mén wài xī xiāng, dōng miàn, cóng zhě yǐ fěi fèng xuán xūn lì yú xī nán, yǐ mǎ chén yú bīn dōng nán, běi shǒu xī shàng. xiāng zhě rù, shòu mìng chū, xī miàn yuē: gǎn qǐng shì. bīn yuē: mǒu gǎn fèng. xiāng zhě rù gào, chū yuē: gū mǒu xū yǐ. zhí fěi zhě diàn, qǔ bì yǐ shòu bīn. qiān mǎ zhě xiān rù, chén yú chūn chē nán, běi shǒu xī shàng. bīn rù, yóu mǎ xī dāng chūn chē nán, běi miàn lì, nèi wài zhǐ kū. bīn yuē: mǒu shì fēng ruò mǒu wèi, jiāng guī yōu zhái, gǎn zhì fèng. nǎi kū, nèi wài jiē kū. zhǔ rén bài jī sǎng. bīn jìn chūn dōng, xī miàn, diàn bì yú chē shàng, xī chū, zhǔ rén bài jī sǎng sòng zhī.
既奠,掌事者以蒲葦苞牲體下節五,以繩束之,盛以盤,載於輿前。方相、大 棺車、輴車,明器輿、下帳輿、米輿、酒脯醢輿、苞牲輿、食輿為六輿,銘旌、纛、 鐸、輀車以次行。賓有贈者,既祖奠,賓立於大門外西廂,東面,從者以篚奉玄纁 立於西南,以馬陳於賓東南,北首西上。相者入,受命出,西面曰:「敢請事。」 賓曰:「某敢賵。」相者入告,出曰:「孤某須矣。」執篚者奠,取幣以授賓。牽 馬者先入,陳於輴車南,北首西上。賓入,由馬西當輴車南,北面立,內外止哭。 賓曰:「某諡封若某位,將歸幽宅,敢致賵。」乃哭,內外皆哭。主人拜、稽顙。 賓進輴東,西面,奠幣於車上,西出,主人拜、稽顙送之。
sàng zhì yú mù suǒ, xià jiù. jìn chūn chē yú jiù chē zhī hòu, zhāng wéi, xià jiù yú chūn. zhàng fū zài xī, píng yǐ kū. bēi zhě bài cí, zhǔ rén yǐ xià fù rén jiē zhàng yǐ xíng wéi, kū yú xiàn dào xī, dōng miàn běi shàng.
喪至於墓所,下柩。進輴車於柩車之後,張帷,下柩於輴。丈夫在西,憑以哭。 卑者拜辭,主人以下婦人皆障以行帷,哭於羨道西,東面北上。
rù mù. shī xíng xí yú kuàng hù nèi zhī xī, zhí fú zhě shǔ fú yú chūn, suì xià jiù yú kuàng hù nèi xí shàng, běi shǒu, fù yǐ yí qīn.
入墓。施行席於壙戶內之西,執紼者屬紼於輴,遂下柩於壙戶內席上,北首, 覆以夷衾。
chūn chū, chí shà rù, yǐ shà yú kuàng nèi liǎng xiāng, suì yǐ zhàng zhāng yú jiù dōng, nán xiàng. mǐ jiǔ pú yú dōng běi, shí pán shè yú qián, xī hǎi shè yú pán nán, bāo shēng zhì yú sì yú, míng qì shè yú yòu.
輴出,持翣入,倚翣於壙內兩廂,遂以帳張於柩東,南向。米、酒、脯於東北, 食盤設於前,醯、醢設於盤南,苞牲置於四隅,明器設於右。
zài kuàng. zhǎng shì zhě yǐ xuán xūn shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu zhù, fèng yǐ rù, diàn yú líng zuò, zhǔ rén bài jī sǎng. shī míng jīng zhì shí yú kuàng mén zhī nèi, yǎn hù, shè guān yào, suì fù tǔ sān. zhǔ rén yǐ xià jī sǎng kū, tuì, jù jiù líng suǒ kū. zhǎng yí zhě jì hòu tǔ yú mù zuǒ.
在壙。掌事者以玄纁授主人,主人授祝,奉以入,奠於靈座,主人拜、稽顙。 施銘旌、志石於壙門之內,掩戶,設關鑰,遂復土三。主人以下稽顙哭,退,俱就 靈所哭。掌儀者祭后土於墓左。
fǎn kū. jì xià jiù yú kuàng, chuí yī gǔ wèi yī yán, yǎn hù chuí èr gǔ wèi zài yán, nèi wài jiù líng suǒ chuí sān gǔ wèi sān yán, chè jiǔ pú zhī diàn, zhuī líng chē yú wéi wài, chén bù yí zhàng rú lái yí. yāo yú rù, shǎo qǐng chū, yì líng chē hòu. líng chē fā yǐn, nèi wài cóng kū rú lái yí. chū mù mén, zūn zhě chéng, qù mù bǎi bù, bēi zhě chéng yǐ kū. líng chē zhì yú xī jiē xià, nán xiàng. zhù yǐ yāo yú yì líng chē hòu. shǎo qǐng, shēng, rù yì líng zuò qián zhǔ rén yǐ xià cóng shēng, lì yú líng zuò dōng, xī miàn nán shàng nèi wài jù shēng. zhū zǔ fù yǐ xià kū yú wéi dōng běi bì xià, nán miàn qī jí nǚ zǐ yǐ xià fù rén kū yú líng xī, dōng miàn zhū zǔ mǔ yǐ xià kū yú wéi xī běi bì xià, nán miàn wài yīn kū yú nán xiāng, zhàng fū wéi dōng, fù rén wéi xī, jiē běi miàn diào zhě kū yú táng shàng, xī miàn. zhǔ rén yǐ xià chū jiù cì, mù yù yǐ qí yú, zhǎn shuāi zhě mù ér bù zhì.
反哭。既下柩於壙,搥一鼓為一嚴,掩戶;搥二鼓為再嚴,內外就靈所;搥三 鼓為三嚴,徹酒、脯之奠,追靈車於帷外,陳布儀仗如來儀。腰輿入,少頃出,詣 靈車後。靈車發引,內外從哭如來儀。出墓門,尊者乘,去墓百步,卑者乘以哭。 靈車至於西階下,南向。祝以腰輿詣靈車後。少頃,升,入詣靈座前;主人以下從 升,立於靈座東,西面南上;內外俱升。諸祖父以下哭於帷東北壁下,南面;妻及 女子以下婦人哭於靈西,東面;諸祖母以下哭於帷西北壁下,南面;外姻哭於南廂, 丈夫帷東,婦人帷西,皆北面;吊者哭於堂上,西面。主人以下出就次,沐浴以俟 虞,斬衰者沐而不櫛。
yú. zhǔ yòng sāng, zhǎng chǐ, fāng sì cùn, kǒng jìng jiǔ fēn, niǎo qī guì, zhì yú líng zuò, zài qǐn shì nèi hù xī, dōng xiàng, sù jǐ zài yòu. shè xǐ yú xī jiē xī nán, wǎ wǔ èr shè yú běi yǒu xià, lǐ jiǔ zài dōng. sàng zhě jì mù, shēng líng suǒ. zhǔ rén jí zhū zi yǐ zhàng yú hù wài, rù, kū yú wèi rú chū. zhuàn rù, rú yīn diàn, shēng zì dōng jiē. zhǔ rén guàn shǒu xǐ jué, zhuó lǐ, xī miàn guì diàn, kū zhǐ. zhù guì dú zhù, zhǔ rén kū bài, nèi wài yīng bài zhě jiē kū bài. nǎi chū, zhàng jiàng xī jiē, hái cì. jiān rì zài yú, hòu rì sān yú, lǐ rú chū.
虞。主用桑,長尺,方四寸,孔徑九分,鳥漆匱,置於靈座,在寢室內戶西, 東向,素幾在右。設洗於西階西南,瓦甒二、設於北牖下,醴、酒在東。喪者既沐, 升靈所。主人及諸子倚仗於戶外,入,哭於位如初。饌入,如殷奠,升自東階。主 人盥手洗爵,酌醴,西面跪奠,哭止。祝跪讀祝,主人哭拜,內外應拜者皆哭拜。 乃出,杖降西階,還次。間日再虞,後日三虞,禮如初。
xiǎo xiáng. huǐ lú wèi è shì, shè pú xí. è shì zhě chú zhī, xí dì. zhǔ rén jí zhū zi mù yù zhì jiǎn, qù shǒu dié, liàn guān, qī qiè nǚ zǐ qù yāo dié. zhǔ yòng lì, jì rú yú lǐ.
小祥。毀廬為堊室,設蒲蓆。堊室者除之,席地。主人及諸子沐浴櫛翦,去首 絰,練冠,妻妾女子去腰絰。主用栗,祭如虞禮。
dà xiáng zhī jì rú xiǎo xiáng. jiān yuè ér dàn, shì xiáng fú, ér dàn jì rú dà xiáng. jì xiáng ér hái wài qǐn. qī qiè nǚ zi hái yú qǐn. shí yǒu hǎi jiàng, jì dàn ér yǐn lǐ jiǔ, shí gān ròu.
大祥之祭如小祥。間月而禫,釋祥服,而禫祭如大祥。既祥而還外寢。妻妾女 子還於寢。食有醢、醬,既禫而飲醴酒,食干肉。
fù miào, shì rì. jiāng fù, zhǎng shì zhě wèi kǎn shì yú shǐ zǔ miào shì xī bì, zhǔ rén jí yà xiàn yǐ xià sàn qí sān rì, zhì qí yī rì. qián yī rì, zhǔ rén yǐ jiǔ pú gào dì qiān zhī zhǔ, nǎi qiān zhì yú wò zuò, yòu diàn jiǔ pú yǐ ān shén. zhǎng zhuàn zhě chè shàn yǐ chū, zhǎng miào zhě yǐ cì dú shén zhǔ nà yú kǎn shì. yòu shè kǎo zhī fù zuò yú zēng zǔ shì nèi dōng bì xià, xī xiàng, yòu jǐ. shè zhǔ rén wèi yú dōng nán, xī miàn. shè zi sūn wèi yú nán mén nèi dào dōng, běi miàn xī shàng. shè yà xiàn zhōng xiàn wèi yú zhǔ rén dōng nán. shè zhǎng shì yǐ xià wèi yú zhōng xiàn dōng nán, jù xī miàn běi shàng. shè zàn chàng zhě wèi yú zhǔ rén xī nán, xī miàn. shè jiǔ zūn yú táng shàng shì hù zhī dōng nán, běi xiàng xī shàng. shè xǐ yú zuò jiē dōng nán, běi xiàng, shí jué sān, jīn èr, jiā mì. qí rì, jù shǎo láo zhī zhuàn èr zuò, gè zǔ sān guǐ èr fǔ èr xíng èr. jiǔ zūn èr, qí yī shí xuán jiǔ wèi shàng, qí yī shí qīng jiǔ cì zhī. qí biān dòu, yī pǐn zhě gè shí èr, èr pǐn sān pǐn zhě gè bā. zhǔ rén jí xíng shì zhě jì fú. zhǎng shì zhě jù yāo yú, zhǎng miào zhě hūn sì rén lì yú miào tíng, běi miàn zài bài, shēng zì dōng jiē, rù, kāi kǎn shì, chū zēng zǔ zēng zǔ bǐ shén zhǔ zhì yú zuò, jiàng, chū. zhí zūn léi fěi zhě rù jiù wèi, zhù jìn zuò qián, xī miàn gào yuē: yǐ jīn jí chén, fèng qiān shén zhǔ yú miào. zhí yú zhě yǐ yú shēng, rù, jìn yú yú zuò qián, zhù nà shén zhǔ yú dú, shēng yú, zhù réng fú yú zuǒ, jiàng zì xī jiē, zi sūn nèi wài péi cóng yú hòu. zhì miào mén, zhū fù rén tíng yú mén wài, zhōu yǐ xíng wéi, qí jì qì ér hái. shén zhǔ rén zì nán mén, shēng zì xī jiē. rù yú shì, zhū zi sūn cóng shēng, lì yú shì hù xī, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng. xíng shì zhě cóng rù, gè jiù wèi, yú yì shì qián, huí yú xī xiàng. zhù qǐ dú yì shén zhǔ, zhì yú zuò. yú jiàng, lì yú xī jiē xià, dōng xiàng. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià jiàng zì dōng jiē, gè jiù wèi. zhù lì dìng, zàn chàng zhě yuē: zài bài. zài wèi zhě jiē zài bài. zhǎng zhuàn zhě yǐn zhuàn rù, shēng zì dōng jiē, rù yú shì. gè shè yú shén zuò qián. zhǔ rén guàn shǒu, xǐ jué, shēng zì dōng jiē. zhuó lǐ jiǔ, rù shì, jìn, běi miàn guì, diàn jué yú zēng zǔ shén zuò qián. zhǔ rén chū, qǔ jué zhuó jiǔ, rù shì, jìn, dōng miàn guì, diàn yú zǔ zuò qián. chū hù, běi miàn lì. zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén, zhǔ rén zài bài. zhù jìn, rù diàn bǎn yú zēng zǔ zuò. zhǔ rén chū, jiàng, hái běn wèi. chū, zhǔ rén chū, yà xiàn guàn shǒu, xǐ jué, shēng, zhuó jiǔ rù, jìn, běi miàn guì, diàn yú zēng zǔ, yòu zhuó jiǔ rù, jìn, dōng miàn guì, diàn yú zǔ shén zuò, chū hù, běi miàn zài bài qì. yòu rù shì, lì yú xī bì xià, dōng miàn zài, bài, chū, jiàng, fù wèi. yà xiàn jiāng bì, zhōng xiàn rù rú yà xiàn. zhù rù, chè dòu, zàn zhě jiē zài bài. zhǔ rén jí zài wèi zi sūn yǐ xià chū. zhǎng zhuàn zhě rù, chè zhuàn yǐ chū, zhǎng miào zhě nà zēng zǔ shén zhǔ yú kǎn shì, chū, yòu yǐ yāo yú shēng zhū kǎo shén zuò qián, nà zhǔ yú dú, zhì yú yú, yì kǎo miào, chū shén zhǔ zhì yú zuò, jìn jiǔ pú zhī diàn, shǎo qǐng, chè zhī. zhù nà shén zhǔ yú kǎn shì. liù pǐn yǐ xià fù jì yú zhèng qǐn, lǐ lüè rú zhī.
祔廟,筮日。將祔,掌事者為坎室於始祖廟室西壁,主人及亞獻以下散齊三日, 致齊一日。前一日,主人以酒、脯告遞遷之主,乃遷置於幄坐,又奠酒、脯以安神。 掌饌者徹膳以出,掌廟者以次櫝神主納於坎室。又設考之祔坐於曾祖室內東壁下, 西向,右幾。設主人位於東南,西面。設子孫位於南門內道東,北面西上。設亞獻、 終獻位於主人東南。設掌事以下位於終獻東南,俱西面北上。設贊唱者位於主人西 南,西面。設酒尊於堂上室戶之東南,北向西上。設洗於阼階東南,北向,實爵三, 巾二,加冪。其日,具少牢之饌二座,各俎三、簋二、簠二、鈃二。酒尊二,其一 實玄酒為上,其一實清酒次之。其籩豆,一品者各十二,二品、三品者各八。主人 及行事者祭服。掌事者具腰輿,掌廟者、閽寺人立於廟庭,北面再拜,升自東階, 入,開坎室,出曾祖、曾祖妣神主置於座,降,出。執尊、罍、篚者入就位,祝進 座前,西面告曰:「以今吉辰,奉遷神主於廟。」執輿者以輿升,入,進輿於座前, 祝納神主於櫝,升輿,祝仍扶於左,降自西階,子孫內外陪從於後。至廟門,諸婦 人停於門外,周以行帷,俟祭訖而還。神主人自南門,升自西階。入於室,諸子孫 從升,立於室戶西,重行東面,以北為上。行事者從入,各就位,輿詣室前,回輿 西向。祝啟櫝乂神主,置於坐。輿降,立於西階下,東向。相者引主人以下降自東 階,各就位。祝立定,贊唱者曰:「再拜。」在位者皆再拜。掌饌者引饌入,升自 東階,入於室。各設於神座前。主人盥手,洗爵,升自東階。酌醴酒,入室,進, 北面跪,奠爵於曾祖神座前。主人出,取爵酌酒,入室,進,東面跪,奠於祖座前。 出戶,北面立。祝持版進於室戶外之右,東向跪讀祝文,主人再拜。祝進,入奠版 於曾祖座。主人出,降,還本位。初,主人出,亞獻盥手,洗爵,升,酌酒入,進, 北面跪,奠於曾祖,又酌酒入,進,東面跪,奠於祖神座,出戶,北面再拜訖。又 入室,立於西壁下,東面再,拜,出,降,復位。亞獻將畢,終獻入如亞獻。祝入, 徹豆,贊者皆再拜。主人及在位子孫以下出。掌饌者入,徹饌以出,掌廟者納曾祖 神主於坎室,出,又以腰輿升諸考神座前,納主於櫝,置於輿,詣考廟,出神主置 於座,進酒、脯之奠,少頃,徹之。祝納神主於坎室。六品以下袝祭於正寢,禮略 如之。