shí huò sì
食貨四
táng yǒu yán chí shí bā, jǐng liù bǎi sì shí, jiē lì dù zhī. pú zhōu ān yì jiě xiàn yǒu chí wǔ, zǒng yuē liǎng chí, suì dé yán wàn hú, yǐ gōng jīng shī. yán zhōu wǔ yuán yǒu wū chí bái chí wǎ chí xì xiàng chí, líng zhōu yǒu wēn quán chí liǎng jǐng chí zhǎng wěi chí wǔ quán chí hóng táo chí huí lè chí hóng jìng chí huì zhōu yǒu hé chí, sān zhōu jiē shū mǐ yǐ dài yán. ān běi dōu hù fǔ yǒu hú luò chí, suì dé yán wàn sì qiān hú, yǐ gěi zhèn wǔ tiān dé. qián zhōu yǒu jǐng sì shí yī, chéng zhōu guī zhōu jǐng gè yī, guǒ làng kāi tōng jǐng bǎi èr shí sān, shān nán xī yuàn lǐng zhī. qióng méi jiā yǒu jǐng shí sān, jiàn nán xī chuān yuàn lǐng zhī. zǐ suì mián hé chāng yú lú zī róng líng jiǎn yǒu jǐng sì bǎi liù shí, jiàn nán dōng chuān yuàn lǐng zhī. jiē suí yuè dū kè. yōu zhōu dà tóng héng yě jūn yǒu yán tún, měi tún yǒu dīng yǒu bīng, suì dé yán èr qiān bā bǎi hú, xià zhě qiān wǔ bǎi hú. fù hǎi zhōu suì miǎn zū wèi yán èr wàn hú yǐ shū sī nóng. qīng chǔ hǎi cāng dì háng sū děng zhōu, yǐ yán jià shì qīng huò, yì shū sī nóng.
唐有鹽池十八,井六百四十,皆隸度支。蒲州安邑、解縣有池五,總曰「兩池」, 歲得鹽萬斛,以供京師。鹽州五原有烏池、白池、瓦池、細項池,靈州有溫泉池、 兩井池、長尾池、五泉池、紅桃池、回樂池、弘靜池、會州有河池,三州皆輸米以 代鹽。安北都護府有胡落池,歲得鹽萬四千斛,以給振武、天德。黔州有井四十一, 成州、巂州井各一,果、閬、開、通井百二十三,山南西院領之。邛、眉、嘉有井 十三,劍南西川院領之。梓、遂、綿、合、昌、渝、瀘、資、榮、陵、簡有井四百 六十,劍南東川院領之。皆隨月督課。幽州、大同橫野軍有鹽屯,每屯有丁有兵, 歲得鹽二千八百斛,下者千五百斛。負海州歲免租為鹽二萬斛以輸司農。青、楚、 海、滄、棣、杭、蘇等州,以鹽價市輕貨,亦輸司農。
tiān bǎo zhì dé jiān, yán měi dòu shí qián. qián yuán yuán nián, yán tiě zhù qián shǐ dì wǔ qí chū biàn yán fǎ, jiù shān hǎi jǐng zào jìn lì zhī dì zhì jiān yuàn, yóu mín yè yán zhě wèi tíng hù, miǎn zá yáo. dào yù zhě lùn yǐ fǎ. jí qí wèi zhū zhōu què yán tiě shǐ, jǐn què tiān xià yán, dòu jiā shí jià bǎi qián ér chū zhī, wèi qián yī bǎi yī shí.
天寶、至德間,鹽每斗十錢。乾元元年,鹽鐵、鑄錢使第五琦初變鹽法,就山 海井灶近利之地置監院,遊民業鹽者為亭戶,免雜徭。盜鬻者論以法。及琦為諸州 榷鹽鐵使,盡榷天下鹽,斗加時價百錢而出之,為錢一百一十。
zì bīng qǐ, liú yōng wèi fù, shuì fù bù zú gōng fèi, yán tiě shǐ liú yàn yǐ wèi yīn mín suǒ jí ér shuì zhī, zé guó zú yòng. yú shì shàng yán fǎ qīng zhòng zhī yí, yǐ yán lì duō zé zhōu xiàn rǎo, chū yán xiāng yīn jiù jiān zhì lì, tíng hù tiào shāng rén, zòng qí suǒ zhī. jiāng lǐng qù yán yuǎn zhě, yǒu cháng píng yán, měi shāng rén bù zhì, zé jiǎn jià yǐ tiào mín, guān shōu hòu lì ér rén bù zhī guì. yàn yòu yǐ yán shēng lín lǎo zé lǔ báo, hàn zé tǔ liū fén, nǎi suí shí wèi lìng, qiǎn lì xiǎo dǎo, bèi yú quàn nóng. wú yuè yáng chǔ yán lǐn zhì shù qiān, jī yán èr wàn yú shí. yǒu lián shuǐ hú zhōu yuè zhōu háng zhōu sì chǎng, jiā xìng hǎi líng yán chéng xīn tíng lín píng lán tíng yǒng jiā dà chāng hòu guān fù dōu shí jiān, suì dé qián bǎi yú wàn mín, yǐ dāng bǎi yú zhōu zhī fù. zì huái běi zhì xún yuàn shí sān, yuē yáng zhōu chén xǔ biàn zhōu lú shòu bái shā huái xī yǒng qiáo zhè xī sòng zhōu sì zhōu lǐng nán yǎn yùn zhèng huá, bǔ sī yán zhě, jiān dào wèi zhī shuāi xī. rán zhū dào jiā què yán qián, shāng rén zhōu suǒ guò yǒu shuì. yàn zòu bà zhōu xiàn lǜ shuì, jìn yàn dài yāo yǐ lì zhě. yàn zhī shǐ zhì yě, yán lì suì cái sì shí wàn mín, zhì dà lì mò, liù bǎi yú wàn mín. tiān xià zhī fù, yán lì jū bàn, gōng wéi fú yù jūn xiǎng bǎi guān lù fèng jiē yǎng gěi yān. míng nián ér yàn bà.
自兵起,流庸未復,稅賦不足供費,鹽鐵使劉晏以為因民所急而稅之,則國足 用。於是上鹽法輕重之宜,以鹽吏多則州縣擾,出鹽鄉因舊監置吏,亭戶糶商人, 縱其所之。江、嶺去鹽遠者,有常平鹽,每商人不至,則減價以糶民,官收厚利而 人不知貴。晏又以鹽生霖潦則鹵薄,旱則土溜墳,乃隨時為令,遣吏曉導,倍於 勸農。吳、越、揚、楚鹽廩至數千,積鹽二萬餘石。有漣水、湖州、越州、杭州四 場,嘉興、海陵、鹽城、新亭、臨平、蘭亭、永嘉、大昌、候官、富都十監,歲得 錢百餘萬緡,以當百餘州之賦。自淮北置巡院十三,曰揚州、陳許、汴州、廬壽、 白沙、淮西、甬橋、浙西、宋州、泗州、嶺南、兗鄆、鄭滑,捕私鹽者,奸盜為之 衰息。然諸道加榷鹽錢,商人舟所過有稅。晏奏罷州縣率稅,禁堰埭邀以利者。晏 之始至也,鹽利歲才四十萬緡,至大曆末,六百餘萬緡。天下之賦,鹽利居半,宮 闈服御、軍饟、百官祿俸皆仰給焉。明年而晏罷。
zhēn yuán sì nián, huái nán jié dù shǐ chén shǎo yóu zòu jiā mín fù, zì cǐ jiāng huái yán měi dòu yì zēng èr bǎi, wèi qián sān bǎi yī shí, qí hòu fù zēng liù shí, hé zhōng liǎng chí yán měi dòu wèi qián sān bǎi qī shí. jiāng huái háo jiǎ shè lì, huò shí bèi zhī, guān shōu bù néng guò bàn, mín shǐ yuàn yǐ.
貞元四年,淮南節度使陳少游奏加民賦,自此江淮鹽每斗亦增二百,為錢三百 一十,其後復增六十,河中兩池鹽每斗為錢三百七十。江淮豪賈射利,或時倍之, 官收不能過半,民始怨矣。
liú yàn yán fǎ jì chéng, shāng rén nà juàn yǐ dài yán lì zhě, měi mín jiā qián èr bǎi, yǐ bèi jiāng shì chūn fú. bāo jí wèi biàn dōng shuǐ lù yùn liǎng shuì yán tiě shǐ, xǔ yǐ qī qì dài mào líng qǐ dài yán jià, suī bù kě yòng zhě yì gāo gū ér shòu zhī, guǎng xū shù yǐ wǎng shàng. tíng hù mào fǎ, sī yù bù jué, xún bǔ zhī zú, biàn yú zhōu xiàn. yán gū yì guì, shāng rén chéng shí shè lì, yuǎn xiāng pín mín kùn gāo gū, zhì yǒu dàn shí zhě. xún lì jì duō, guān rǒng shāng cái, dāng shí bìng zhī. qí hòu jūn fèi rì zēng, yán jià jìn guì, yǒu yǐ gǔ shù dòu yì yán yī shēng. sī dí fàn fǎ, wèi cháng shǎo xī.
劉晏鹽法既成,商人納絹以代鹽利者,每緡加錢二百,以備將士春服。包佶為 汴東水陸運、兩稅、鹽鐵使,許以漆器、玳瑁、綾綺代鹽價,雖不可用者亦高估而 售之,廣虛數以罔上。亭戶冒法,私鬻不絕,巡捕之卒,遍於州縣。鹽估益貴,商 人乘時射利,遠鄉貧民困高估,至有淡食者。巡吏既多,官冗傷財,當時病之。其 後軍費日增,鹽價浸貴,有以谷數斗易鹽一升。私糴犯法,未嘗少息。
shùn zōng shí shǐ jiǎn jiāng huái yán jià, měi dòu wèi qián èr bǎi wǔ shí, hé zhōng liǎng chí yán dòu qián sān bǎi. zēng yún ān huàn yáng tú jiān sān jiān. qí hòu yán tiě shǐ lǐ qí zòu jiāng huái yán dòu jiǎn qián shí yǐ biàn mín, wèi jǐ fù jiù. fāng shì shí, qí shèng gòng xiàn yǐ gù chǒng, cháo tíng dà chén jiē ěr yǐ hòu huò, yán tiě zhī lì jī yú sī shì, ér guó yòng hào qū, què yán fǎ dà huài, duō wèi xū gū, lǜ qiān qián bù mǎn bǎi sān shí ér yǐ. bīng bù shì láng lǐ xùn wèi shǐ, yǐ yán lì jiē guī dù zhī, wù wú xū gū, tiān xià tiào yán shuì chá, qí yíng liù bǎi liù shí wǔ wàn mín. chū suì zhī lì, rú liú yàn zhī jì nián, qí hòu zé sān bèi yàn shí yǐ. liǎng chí yán lì, suì shōu bǎi wǔ shí yú wàn mín. sì fāng háo shāng huá jiǎ zá chù jiě xiàn, zhǔ yǐ láng guān, qí zuǒ èr jiē yù shǐ. yán mín tián yuán jí yú xiàn, ér lìng bù dé yǐ xiàn mín zhì zhī.
順宗時始減江淮鹽價,每斗為錢二百五十,河中兩池鹽斗錢三百。增雲安、渙 陽、塗鞬三監。其後鹽鐵使李錡奏江淮鹽斗減錢十以便民,未幾復舊。方是時,錡 盛貢獻以固寵,朝廷大臣皆餌以厚貨,鹽鐵之利積於私室,而國用耗屈,榷鹽法大 壞,多為虛估,率千錢不滿百三十而已。兵部侍郎李巽為使,以鹽利皆歸度支,物 無虛估,天下糶鹽稅茶,其贏六百六十五萬緡。初歲之利,如劉晏之季年,其後則 三倍晏時矣。兩池鹽利,歲收百五十餘萬緡。四方豪商猾賈、雜處解縣,主以郎官, 其佐貳皆御史。鹽民田園籍於縣,而令不得以縣民治之。
xiàn zōng zhī tǎo huái xī yě, dù zhī shǐ huáng fǔ bó jiā jiàn nán dōng xī liǎng chuān shān nán xī dào yán gū yǐ gōng jūn. zhēn yuán zhōng, dào yù liǎng chí yán yī shí zhě sǐ, zhì yuán hé zhōng, jiǎn sǐ liú tiān dé wǔ chéng, bó zòu lùn sǐ rú chū. yī dòu yǐ shàng zhàng bèi, méi qí chē lǘ, néng bǔ dòu yán zhě shǎng qiān qián jié dù guān chá shǐ yǐ pàn guān zhōu yǐ sī lù lù shì cān jūn chá sī yán, lòu yī shí yǐ shàng fá kè liào yù liǎng chí yán zhě, fāng shì jū dǐ zhǔ rén shì kuài jiē lùn zuò dào guā jiǎn tǔ yī dòu, bǐ yán yī shēng. zhōu xiàn tuán bǎo xiāng chá, bǐ yú zhēn yuán jiā kù yǐ. zì bīng xìng, hé běi yán fǎ jī mí ér yǐ. zhì huáng fǔ bó, yòu zòu zhì què yán shǐ, rú jiāng huái què fǎ, fàn jìn suì duō. jí tián hóng zhèng jǔ wèi bó guī cháo tíng, mù zōng mìng hé běi bà què yán. hù bù shì láng zhāng píng shū yì què yán fǎ bì, qǐng tiào yán kě yǐ fù guó, zhào gōng qīng yì qí kě fǒu. zhōng shū shě rén wéi chù hòu bīng bù shì láng hán yù tiáo jié zhī, yǐ wèi bù kě, píng shū qū fú. shì shí fèng tiān lǔ chí shēng shuǐ bǎi, yǐ huī yī hú dé yán shí èr jīn, lì bèi jiǎn lǔ. wén dì shí, cǎi huī yī dòu, bǐ yán yī jīn lùn zuì. kāi chéng mò, zhào sī yán yuè zài fàn zhě, yì xiàn lìng, fá cì shǐ fèng shí fàn, zé fá guān chá pàn guān kè kē.
憲宗之討淮西也,度支使皇甫鎛加劍南東西兩川、山南西道鹽估以供軍。貞元 中,盜鬻兩池鹽一石者死,至元和中,減死流天德五城,鎛奏論死如初。一斗以上 杖背,沒其車驢,能捕斗鹽者賞千錢;節度觀察使以判官、州以司錄錄事參軍察私 鹽,漏一石以上罰課料;鬻兩池鹽者,坊市居邸主人、市儈皆論坐;盜刮鹻土一斗, 比鹽一升。州縣團保相察,比於貞元加酷矣。自兵興,河北鹽法羈縻而已。至皇甫 鎛,又奏置榷鹽使,如江淮榷法,犯禁歲多。及田弘正舉魏博歸朝廷,穆宗命河北 罷榷鹽。戶部侍郎張平叔議榷鹽法弊,請糶鹽可以富國,詔公卿議其可否。中書舍 人韋處厚、兵部侍郎韓愈條詰之,以為不可,平叔屈服。是時奉天鹵池生水柏,以 灰一斛得鹽十二斤,利倍鹻鹵。文帝時,采灰一斗,比鹽一斤論罪。開成末,詔私 鹽月再犯者,易縣令,罰刺史俸;十犯,則罰觀察、判官課科。
xuān zōng jí wèi, chá yán zhī fǎ yì mì, tiào yán shǎo sī dào duō zhě, zhé guān chá pàn guān, bù jì shí fàn. hù bù shì láng pàn dù zhī lú hóng zhǐ yǐ liǎng chí yán fǎ bì, qiǎn xún yuàn guān sī kōng yú gèng lì xīn fǎ, qí kè bèi rù, qiān què yán shǐ. yǐ háo lí zhě, yán chí zhī dī jìn, yǒu dào huài yǔ yù jiǎn jiē sǐ, yán dào chí gōng shǐ zhě yì jiē sǐ xíng. bīng bù shì láng pàn dù zhī zhōu chí yòu yán: liǎng chí yán dào fàn zhě, jī qí jū chù, bǎo shè àn zuì. yù wǔ shí, shì èr shí, tíng hù dào tiào èr shí, jiē sǐ. shì shí jiāng wú qún dào, yǐ suǒ piāo wù yì chá yán, bù shòu zhě fén qí shì lú, lì bù gǎn zhī wú, zhèn shù chǎng pù yàn dài yǐ guān tōng zhì fù. xuān zōng nǎi zé cháng gèng liǎng jī fǔ wàng xiàn lìng zhě wèi jiān yuàn guān. hù bù shì láng péi xiū wèi yán tiě shǐ, shàng yán fǎ bā shì, qí fǎ jiē shī xíng, liǎng chí què kè dà zēng.
宣宗即位,茶、鹽之法益密,糶鹽少、私盜多者,謫觀察、判官,不計十犯。 戶部侍郎、判度支盧弘止以兩池鹽法敝,遣巡院官司空輿更立新法,其課倍入,遷 榷鹽使。以壕籬者,鹽池之堤禁,有盜壞與鬻鹻皆死,鹽盜持弓矢者亦皆死刑。兵 部侍郎、判度支周墀又言:「兩池鹽盜販者,跡其居處,保、社按罪。鬻五石,市 二石,亭戶盜糶二石,皆死。」是時江、吳群盜,以所剽物易茶鹽,不受者焚其室 廬,吏不敢枝梧,鎮戍、場鋪、堰埭以關通致富。宣宗乃擇嘗更兩畿輔望縣令者為 監院官。戶部侍郎裴休為鹽鐵使,上鹽法八事,其法皆施行,兩池榷課大增。
qí hòu bīng biàn tiān xià, zhū zhèn shàn lì, liǎng chí wèi hé zhōng jié dù shǐ wáng zhòng róng suǒ yǒu, suì gòng yán sān qiān chē. zhōng guān tián lìng zī mù xīn jūn wǔ shí sì dōu, yùn zhuǎn bù zú, nǎi chàng yì liǎng chí fù guī yán tiě shǐ, ér zhòng róng bù fèng zhào, zhì jǔ bīng fǎn, xī zōng wèi zài chū, rán ér zú bù néng duó.
其後兵遍天下,諸鎮擅利,兩池為河中節度使王重榮所有,歲貢鹽三千車。中 官田令孜募新軍五十四都,餫轉不足,乃倡議兩池復歸鹽鐵使,而重榮不奉詔,至 舉兵反,僖宗為再出,然而卒不能奪。
táng chū wú jiǔ jìn. qián yuán yuán nián, jīng shī jiǔ guì, sù zōng yǐ bǐng shí fāng qū, nǎi jìn jīng chéng gū jiǔ, qī yǐ mài shú rú chū. èr nián, jī, fù jìn gū, fēi guāng lù jì sì yàn fān kè, bù yù jiǔ. guǎng dé èr nián, dìng tiān xià gū hù yǐ yuè shōu shuì. jiàn zhōng yuán nián, bà zhī. sān nián, fù jìn mín gū, yǐ zuǒ jūn fèi, zhì sì niàng jiǔ, hú shōu zhí sān qiān, zhōu xiàn zǒng lǐng, lí báo sī niàng zhě lùn qí zuì. xún yǐ jīng shī sì fāng suǒ còu, bà què. zhēn yuán èr nián, fù jìn jīng chéng jī xiàn jiǔ, tiān xià zhì sì yǐ gū zhě, dòu qián bǎi wǔ shí, miǎn qí yáo yì, dú huái nán zhōng wǔ xuān wǔ hé dōng què qū ér yǐ. yuán hé liù nián, bà jīng shī gū sì, yǐ què jiǔ qián suí liǎng shuì qīng miáo liǎn zhī. dà hé bā nián, suì bà jīng shī què gū. fán tiān xià què jiǔ wèi qián bǎi wǔ shí liù wàn yú mín, zài xiāng fèi jū sān zhī yī, pín hù táo gū bù zài yān. zhāo zōng shì, yǐ yòng dù bù zú, yì jīng jī jìn zhèn qū fǎ, fù què jiǔ yǐ shàn jūn, fèng xiáng jié dù shǐ lǐ mào zhēn fāng zhuān qí lì, àn bīng qǐng rù zòu lì hài, tiān zǐ jù bà zhī.
唐初無酒禁。乾元元年,京師酒貴,肅宗以稟食方屈,乃禁京城酤酒,期以麥 熟如初。二年,飢,復禁酤,非光祿祭祀、燕蕃客,不御酒。廣德二年,定天下酤 戶以月收稅。建中元年,罷之。三年,復禁民酤,以佐軍費,置肆釀酒,斛收直三 千,州縣總領,醨薄私釀者論其罪。尋以京師四方所湊,罷榷。貞元二年,復禁京 城、畿縣酒,天下置肆以酤者,斗錢百五十,免其徭役,獨淮南、忠武、宣武、河 東榷麴而已。元和六年,罷京師酤肆,以榷酒錢隨兩稅青苗斂之。大和八年,遂罷 京師榷酤。凡天下榷酒為錢百五十六萬餘緡,在襄費居三之一,貧戶逃酤不在焉。 昭宗世,以用度不足,易京畿近鎮麴法,復榷酒以贍軍,鳳翔節度使李茂貞方顓其 利,按兵請入奏利害,天子遽罷之。
chū, dé zōng nà hù bù shì láng zhào zàn yì, shuì tiān xià chá qī zhú mù, shí qǔ yī, yǐ wèi cháng píng běn qián. jí chū fèng tiān, nǎi dào huǐ, xià zhào jí bà zhī. jí zhū cǐ píng, nìng chén xī yì xìng lì zhě yì jìn. zhēn yuán bā nián, yǐ shuǐ zāi jiǎn shuì, míng nián, zhū dào yán tiě shǐ zhāng pāng zòu: chū chá zhōu xiàn ruò shān jí shāng rén yào lù, yǐ sān děng dìng gū, shí shuì qí yī. zì shì suì dé qián sì shí wàn mín, rán shuǐ hàn yì wèi cháng zhěng zhī yě.
初,德宗納戶部侍郎趙贊議,稅天下茶、漆、竹、木,十取一,以為常平本錢。 及出奉天,乃悼悔,下詔亟罷之。及硃泚平,佞臣希意興利者益進。貞元八年,以 水災減稅,明年,諸道鹽鐵使張滂奏:出茶州縣若山及商人要路,以三等定估,十 稅其一。自是歲得錢四十萬緡,然水旱亦未嘗拯之也。
mù zōng jí wèi, liǎng zhèn yòng bīng, tǎng zàng kōng xū, jìn zhōng qǐ bǎi chǐ lóu, fèi bù kě shèng jì. yán tiě shǐ wáng bō tú chǒng yǐ zì xìng, nǎi zēng tiān xià chá shuì, lǜ bǎi qián zēng wǔ shí. jiāng huái zhè dōng xī lǐng nán fú jiàn jīng xiāng chá, bō zì lǐng zhī, liǎng chuān yǐ hù bù lǐng zhī. tiān xià chá jiā jīn zhì èr shí liǎng, bō yòu zòu jiā qǔ yān. yòu shí yí lǐ jué shàng shū jiàn yuē: què lǜ qǐ yú yǎng bīng, jīn biān jìng wú yú, ér hòu liǎn shāng mín, bù kě yī yě míng yǐn, rén zhī suǒ zī, zhòng shuì zé jià bì zēng, pín ruò yì kùn, bù kě èr yě shān zé zhī ráo, qí chū bù zī, lùn shuì yǐ shòu duō wèi lì, jià téng yǒng zé shì zhě xī, bù kě sān yě. qí hòu wáng yá pàn èr shǐ, zhì què chá shǐ, xǐ mín chá shù yú guān chǎng, fén qí jiù jī zhě, tiān xià dà yuàn. líng hú chǔ dài wèi yán tiě shǐ jiān què chá shǐ, fù lìng nà què, jiā jià ér yǐ. lǐ shí wèi xiāng, yǐ chá shuì jiē guī yán tiě, fù zhēn yuán zhī zhì.
穆宗即位,兩鎮用兵,帑藏空虛,禁中起百尺樓,費不可勝計。鹽鐵使王播圖 寵以自幸,乃增天下茶稅,率百錢增五十。江淮、浙東西、嶺南、福建、荊襄茶, 播自領之,兩川以戶部領之。天下茶加斤至二十兩,播又奏加取焉。右拾遺李珏上 疏諫曰:「榷率起於養兵,今邊境無虞,而厚斂傷民,不可一也;茗飲,人之所資, 重稅則價必增,貧弱益困,不可二也;山澤之饒,其出不訾,論稅以售多為利,價 騰踴則市者稀,不可三也。」其後王涯判二使,置榷茶使,徙民茶樹於官場,焚其 舊積者,天下大怨。令狐楚代為鹽鐵使兼榷茶使,復令納榷,加價而已。李石為相, 以茶稅皆歸鹽鐵,復貞元之制。
wǔ zōng jí wèi, yán tiě zhuǎn yùn shǐ cuī gǒng yòu zēng jiāng huái chá shuì. shì shí chá shāng suǒ guò zhōu xiàn yǒu zhòng shuì, huò lüè duó zhōu chē, lù jī yǔ zhōng, zhū dào zhì dǐ yǐ shōu shuì, wèi zhī tà dì qián, gù sī fàn yì qǐ. dà zhōng chū, yán tiě zhuǎn yùn shǐ péi xiū zhe tiáo yuē: sī yù sān fàn jiē sān bǎi jīn, nǎi lùn sǐ zhǎng xíng qún lǚ, chá suī shǎo jiē sǐ gù zài sān fàn zhì wǔ bǎi jīn jū shě kuài bǎo sì fàn zhì qiān jīn zhě, jiē sǐ yuán hù sī yù bǎi jīn yǐ shàng, zhàng bèi, sān fàn, jiā zhòng yáo fá yuán shī yè zhě, cì shǐ xiàn lìng yǐ zòng sī yán lùn. lú shòu huái nán jiē jiā bàn shuì, sī shāng gěi zì shǒu zhī tiē, tiān xià shuì chá zēng bèi zhēn yuán. jiāng huái chá wèi dà mō, yī jīn zhì wǔ shí liǎng. zhū dào yán tiě shǐ yú cóng měi jīn zēng shuì qián wǔ, wèi zhī shèng chá qián, zì shì jīn liǎng fù jiù.
武宗即位,鹽鐵轉運使崔珙又增江淮茶稅。是時茶商所過州縣有重稅,或掠奪 舟車,露積雨中,諸道置邸以收稅,謂之「搨地錢」,故私販益起。大中初,鹽鐵 轉運使裴休著條約:私鬻三犯皆三百斤,乃論死;長行群旅,茶雖少皆死;雇載三 犯至五百斤、居舍儈保四犯至千斤者,皆死;園戶私鬻百斤以上,杖背,三犯,加 重徭;伐園失業者,刺史、縣令以縱私鹽論。廬、壽、淮南皆加半稅,私商給自首 之帖,天下稅茶增倍貞元。江淮茶為大摸,一斤至五十兩。諸道鹽鐵使於悰每斤增 稅錢五,謂之「剩茶錢」,自是斤兩復舊。
fán yín tóng tiě xī zhī yě yī bǎi liù shí bā. shǎn xuān rùn ráo qú xìn wǔ zhōu, yín yě wǔ shí bā, tóng yě jiǔ shí liù, tiě shān wǔ, xī shān èr, tóng shān sì. fén zhōu fán shān qī. lín dé èr nián, fèi shǎn zhōu tóng yě sì shí bā.
凡銀、銅、鐵、錫之冶一百六十八。陝、宣、潤、饒、衢、信五州,銀冶五十 八,銅冶九十六,鐵山五,錫山二,銅山四。汾州礬山七。麟德二年,廢陝州銅冶 四十八。
kāi yuán shí wǔ nián, chū shuì yī yáng wǔ chóng shān yín xī. dé zōng shí hù bù shì láng hán huí jiàn yì, shān zé zhī lì yí guī wáng zhě, zì shì jiē lì yán tiě shǐ.
開元十五年,初稅伊陽五重山銀、錫。德宗時戶部侍郎韓洄建議,山澤之利宜 歸王者,自是皆隸鹽鐵使。
yuán hé chū, tiān xià yín zhì fèi zhě sì shí, suì cǎi yín wàn èr qiān liǎng, tóng èr shí liù wàn liù qiān jīn, tiě èr bǎi qī wàn jīn, xī wǔ wàn jīn, qiān wú cháng shù.
元和初,天下銀治廢者四十,歲采銀萬二千兩,銅二十六萬六千斤,鐵二百七 萬斤,錫五萬斤,鉛無常數。
kāi chéng yuán nián, fù yǐ shān zé zhī lì guī zhōu xiàn, cì shǐ xuǎn lì zhǔ zhī. qí hòu zhū zhōu móu lì yǐ zì zhí, jǔ tiān xià bù guò qī wàn yú mín, bù néng dāng yī xiàn zhī chá shuì. jí xuān zōng zēng hé huáng shù bīng yī juàn wǔ shí èr wàn yú pǐ. yán tiě zhuǎn yùn shǐ péi xiū qǐng fù guī yán tiě shǐ yǐ gōng guó yòng, zēng yín yě èr tiě shān qī shí yī, fèi tóng yě èr shí qī qiān shān yī. tiān xià suì lǜ yín èr wàn wǔ qiān liǎng tóng liù shí wǔ wàn wǔ qiān jīn qiān shí yī wàn sì qiān jīn xī wàn qī qiān jīn tiě wǔ shí sān wàn èr qiān jīn.
開成元年,復以山澤之利歸州縣,刺史選吏主之。其後諸州牟利以自殖,舉天 下不過七萬餘緡,不能當一縣之茶稅。及宣宗增河湟戍兵衣絹五十二萬餘匹。鹽鐵 轉運使裴休請復歸鹽鐵使以供國用,增銀冶二、鐵山七十一,廢銅冶二十七、鉛山 一。天下歲率銀二萬五千兩、銅六十五萬五千斤、鉛十一萬四千斤、錫萬七千斤、 鐵五十三萬二千斤。
suí mò xíng wǔ zhū bái qián, tiān xià dào qǐ, sī zhù qián xíng. qiān qián chū zhòng èr jīn, qí hòu yù qīng, bù jí yī jīn, tiě yè pí zhǐ jiē yǐ wèi qián. gāo zǔ rù zhǎng ān, mín jiān xíng xiàn huán qián, qí zhì qīng xiǎo, fán bā jiǔ wàn cái mǎn bàn hú.
隋末行五銖白錢,天下盜起,私鑄錢行。千錢初重二斤,其後愈輕,不及一斤, 鐵葉、皮紙皆以為錢。高祖入長安,民間行線環錢,其制輕小,凡八九萬才滿半斛。
wǔ dé sì nián, zhù kāi yuán tōng bǎo, jìng bā fēn, zhòng èr zhū sì cān, jī shí qián zhòng yī liǎng, dé qīng zhòng dà xiǎo zhī zhōng, qí wén yǐ bā fēn zhuàn lì sān tǐ. luò bìng yōu yì guì děng zhōu jiē zhì jiān. cì qín wáng qí wáng sān lú, yòu pú shè péi jì yī lú yǐ zhù. dào zhù zhě lùn sǐ, méi qí jiā shǔ.
武德四年,鑄「開元通寶」,徑八分,重二銖四參,積十錢重一兩,得輕重大 小之中,其文以八分、篆、隸三體。洛、並、幽、益、桂等州皆置監。賜秦王、齊 王三爐,右僕射裴寂一爐以鑄。盜鑄者論死,沒其家屬。
qí hòu dào zhù jiàn qǐ. xiǎn qìng wǔ nián, yǐ è qián duō, guān wèi shì zhī, yǐ yī shàn qián shòu wǔ è qián, mín jiān cáng è qián yǐ dài jìn chí. gān fēng yuán nián, gǎi zhù gān fēng quán bǎo qián, jìng cùn, zhòng èr zhū liù fēn, yǐ yī dāng jiù qián zhī shí. yú nián ér jiù qián duō fèi. míng nián, yǐ shāng jiǎ bù tōng, mǐ bó yǒng guì, fù xíng kāi yuán tōng bǎo qián, tiān xià jiē zhù zhī. rán sī qián fàn fǎ rì fān, yǒu yǐ zhōu fá zhù jiāng zhōng zhě. zhào suǒ zài nà è qián, ér jiān yì bù xī. yí fèng zhōng, bīn jiāng mín duō sī zhù qián wèi yè, zhào xún jiāng guān dū bǔ, zài tóng xī là guò bǎi jīn zhě méi guān. sì nián, mìng dōng dōu tiào mǐ sù, dòu bié nà è qián bǎi, shào fǔ sī nóng huǐ zhī. shì shí zhù duō qián jiàn, mǐ sù yǒng guì, nǎi bà shào fǔ zhù, xún fù jiù. yǒng chún yuán nián, sī zhù zhě dǐ sǐ, lín bǎo lǐ fāng cūn zhèng jiē cóng zuò. wǔ hòu shí, qián fēi chuān xué jí tiě xī tóng yè, jiē de yòng zhī, shú tóng pái dòu shā sè zhī qián jiē shòu, zì shì dào zhù fēng qǐ, jiāng huái yóu mín yī dà shān bēi hǎi yǐ zhù, lì mò néng bǔ.
其後盜鑄漸起。顯慶五年,以惡錢多,官為市之,以一善錢售五惡錢,民間藏 惡錢以待禁馳。乾封元年,改鑄「乾封泉寶」錢,徑寸,重二銖六分,以一當舊錢 之十。逾年而舊錢多廢。明年,以商賈不通,米帛踴貴,復行開元通寶錢,天下皆 鑄之。然私錢犯法日蕃,有以舟筏鑄江中者。詔所在納惡錢,而奸亦不息。儀鳳中, 瀕江民多私鑄錢為業,詔巡江官督捕,載銅、錫、鑞過百斤者沒官。四年,命東都 糶米粟,斗別納惡錢百,少府、司農毀之。是時鑄多錢賤,米粟踴貴,乃罷少府鑄, 尋復舊。永淳元年,私鑄者抵死,鄰、保、里、坊、村正皆從坐。武后時,錢非穿 穴及鐵錫銅液,皆得用之,熟銅、排斗、沙澀之錢皆售,自是盜鑄蜂起,江淮遊民 依大山陂海以鑄,吏莫能捕。
xiān tiān zhī jì, liǎng jīng qián yì làn, chēn héng qián cái yǒu lún guō, tiě xī wǔ zhū zhī shǔ jiē kě yòng zhī. huò róng xī mō qián, xū yú bǎi shí. kāi yuán chū, zǎi xiàng sòng jǐng qǐng jìn è qián, xíng èr zhū sì cān qián, huǐ jiù qián bù kě yòng zhě. jiāng huái yǒu guān lú qián piān lú qián léng qián shí qián, qiǎn jiān chá yù shǐ xiāo yǐn zhī shǐ jiāng huái, lǜ hù chū è qián, bǔ zé shén jùn, shàng qīng qián jiē shū guān, xiǎo è zhě shěn jiāng hú, shì jǐng bù tōng, wù jià yì guì, yǐn zhī zuò biǎn guān. sòng jǐng yòu qǐng chū mǐ shí wàn hú shōu è qián, shào fǔ huǐ zhī. shí yī nián, zhào suǒ zài jiā zhù, jìn mài tóng xī jí zào tóng qì zhě. èr shí nián, qiān qián yǐ zhòng liù jīn sì liǎng wèi lǜ, měi qián zhòng èr zhū sì cān, jìn quē dùn shā sè dàng rǎn bái qiáng hēi qiáng zhī qián. shǒu zhě, guān wèi shì zhī. tóng yī jīn wèi qián bā shí.
先天之際,兩京錢益濫,郴、衡錢才有輪郭,鐵錫五銖之屬皆可用之。或熔錫 摸錢,須臾百十。開元初,宰相宋璟請禁惡錢,行二銖四參錢,毀舊錢不可用者。 江淮有官爐錢、偏爐錢、棱錢、時錢,遣監察御史蕭隱之使江淮,率戶出惡錢,捕 責甚峻,上青錢皆輸官,小惡者沈江湖,市井不通,物價益貴,隱之坐貶官。宋璟 又請出米十萬斛收惡錢,少府毀之。十一年,詔所在加鑄,禁賣銅錫及造銅器者。 二十年,千錢以重六斤四兩為率,每錢重二銖四參,禁缺頓、沙澀、盪染、白強、 黑強之錢。首者,官為市之。銅一斤為錢八十。
èr shí èr nián, zǎi xiàng zhāng jiǔ líng jiàn yì: gǔ zhě yǐ bù bó shū sù bù kě chǐ cùn chāo sháo ér jūn, nǎi wèi qián yǐ tōng mào yì. guān zhù suǒ rù wú jǐ, ér gōng fèi duō, yí zòng mín zhù. yì xià bǎi guān, zǎi xiàng péi yào qīng huáng mén shì láng lǐ lín fǔ hé nán shǎo yǐn xiāo jiǒng mì shū jiān cuī miǎn jiē yǐ wèi yán duàn è qián zé rén zhī jìn, shuì tóng zhé yì zé guān yě kě chéng, jì gū dù yōng zé sī qián yǐ lì báo ér zì xī. ruò xǔ sī zhù, zé xià jiē qì nóng ér jìng lì yǐ. zuǒ jiān mén wèi lù shì cān jūn shì liú zhì yuē: jīn zhī qián, gǔ zhī xià bì yě. ruò shě zhī rèn rén, zé shàng wú yǐ yù xià, xià wú yǐ shì shàng, bù kě yī yě wù jiàn shāng nóng, qián qīng shāng jiǎ, wù zhòng zé qián qīng, qián qīng yóu hū wù duō, duō zé zuò fǎ shōu zhī shǐ shǎo, wù shǎo zé zuò fǎ bù zhī shǐ qīng, nài hé jiǎ rén? bù kě èr yě zhù qián bù zá qiān tiě zé wú lì, zá zé qián è. jīn sāi sī zhù zhī lù, rén yóu mào sǐ, kuàng shè xiàn jǐng yòu zhī? bù kě sān yě zhù qián wú lì zé rén bù zhù, yǒu lì zé qù nán mǔ zhě zhòng, bù kě sì yě rén fù zé bù kě yǐ shǎng quàn pín zé bù kě yǐ wēi jìn, fǎ bù xíng, rén bù lǐ, yáo pín fù bù qí, ruò dé zhù qián, pín zhě fú yì yú fù shì, fù shì chéng ér yì zì, bù kě wǔ yě. fū qián zhòng yáo rén rì zī yú qián, ér lú bù jiā jiù. gōng qián yǔ tóng jià pō děng, gù pò zhòng qián wèi qīng qián, tóng zhī bù shàn, zài cǎi yòng zhě zhòng yě. tóng zhī wèi bīng bù rú tiě, wèi qì bù rú qī. jìn tóng zé rén wú suǒ yòng, dào zhù zhě shǎo, gōng qián bù pò, rén bù fàn sǐ, qián yòu rì zēng, shì yī jǔ ér sì měi jiān yě. shì shí gōng qīng jiē yǐ zòng mín zhù wèi bù biàn, yú shì xià zhào jìn è qián ér yǐ. xìn ān jùn wáng yī fù yán guó yòng bù zú, qǐng zòng sī zhù, yì zhě jiē wèi yī dì dì zhī guì, mò gǎn yǔ kàng, dú cāng bù láng zhōng wéi bó yáng yǐ wèi bù kě, yī yì yì gé.
二十二年,宰相張九齡建議:「古者以布帛菽粟不可尺寸抄勺而均,乃為錢以 通貿易。官鑄所入無幾,而工費多,宜縱民鑄。」議下百官,宰相裴耀卿、黃門侍 郎李林甫、河南少尹蕭炅、秘書監崔沔皆以為「嚴斷惡錢則人知禁,稅銅折役則官 冶可成,計估度庸則私錢以利薄而自息。若許私鑄,則下皆棄農而競利矣。」左監 門衛錄事參軍事劉秩曰:「今之錢,古之下幣也。若舍之任人,則上無以御下,下 無以事上,不可一也;物賤傷農,錢輕傷賈,物重則錢輕,錢輕由乎物多,多則作 法收之使少,物少則作法布之使輕,奈何假人?不可二也;鑄錢不雜鉛鐵則無利, 雜則錢惡。今塞私鑄之路,人猶冒死,況設陷井誘之?不可三也;鑄錢無利則人不 鑄,有利則去南畝者眾,不可四也;人富則不可以賞勸、貧則不可以威禁,法不行, 人不理,繇貧富不齊,若得鑄錢,貧者服役於富室,富室乘而益恣,不可五也。夫 錢重繇人日滋於前,而爐不加舊。公錢與銅價頗等,故破重錢為輕錢,銅之不贍, 在採用者眾也。銅之為兵不如鐵,為器不如漆。禁銅則人無所用,盜鑄者少,公錢 不破,人不犯死,錢又日增,是一舉而四美兼也。」是時公卿皆以縱民鑄為不便, 於是下詔禁惡錢而已。信安郡王禕復言國用不足,請縱私鑄,議者皆畏禕帝弟之貴, 莫敢與抗,獨倉部郎中韋伯陽以為不可,禕議亦格。
èr shí liù nián, xuān rùn děng zhōu chū zhì qián jiān, liǎng jīng yòng qián shāo shàn, mǐ sù jià yì xià. qí hòu qián yòu jiàn è, zhào chū tóng suǒ zài zhì jiān, zhù kāi yuán tōng bǎo qián, jīng shī kù cáng jiē mǎn. tiān xià dào zhù yì qǐ, guǎng líng dān yáng xuān chéng yóu shén. jīng shī quán háo, suì suì qǔ zhī, zhōu chē xiāng shǔ. jiāng huái piān lú qián shù shí zhǒng, zá yǐ tiě xī, qīng màn wú fù qián xíng. gōng zhù zhě hào guān lú qián, yī yǐ dāng piān lú qián qī bā, fù shāng wǎng wǎng cáng zhī, yǐ yì jiāng huái sī zhù zhě. liǎng jīng qián yǒu é yǎn gǔ wén xiàn huán zhī bié, měi guàn zhòng bù guò sān sì jīn, zhì jiǎn tiě ér mín zhī. zǎi xiàng lǐ lín fǔ qǐng chū juàn bù sān bǎi wàn pǐ, píng gū shōu qián, wù jià yǒng guì, sù zhě rì wàn rén. bīng bù shì láng yáng guó zhōng yù zhāo quán yǐ shì ēn, yáng biān shì mén yuē: xíng dāng fù zhī. míng rì, zhào fù xíng jiù qián. tiān bǎo shí yī zài, yòu chū qián sān shí wàn mín yì liǎng shì è qián, chū zuǒ cáng kù pái dòu qián, xǔ mín yì zhī. guó zhōng yòu yán qián fēi tiě xī tóng shā chuān xué gǔ wén, jiē de yòng zhī.
二十六年,宣、潤等州初置錢監,兩京用錢稍善,米粟價益下。其後錢又漸惡, 詔出銅所在置監,鑄「開元通寶」錢,京師庫藏皆滿。天下盜鑄益起,廣陵、丹楊、 宣城尤甚。京師權豪,歲歲取之,舟車相屬。江淮偏爐錢數十種,雜以鐵錫,輕漫 無複錢形。公鑄者號官爐錢,一以當偏爐錢七八,富商往往藏之,以易江淮私鑄者。 兩京錢有鵝眼、古文、線環之別,每貫重不過三四斤,至翦鐵而緡之。宰相李林甫 請出絹布三百萬匹,平估收錢,物價踴貴,訴者日萬人。兵部侍郎楊國忠欲招權以 市恩,揚鞭市門曰:「行當復之。」明日,詔復行舊錢。天寶十一載,又出錢三十 萬緡易兩市惡錢,出左藏庫排斗錢,許民易之。國忠又言錢非鐵錫、銅沙、穿穴、 古文,皆得用之。
shì shí zēng diào nóng rén zhù qián, jì fēi suǒ xí, jiē bù liáo shēng. nèi zuò pàn guān wéi lún qǐng hòu jià mù gōng, yáo shì yì yòng jiǎn ér gǔ zhù duō. tiān xià lú jiǔ shí jiǔ: jiàng zhōu sān shí, yáng rùn xuān è wèi jiē shí, yì dèng chēn jiē wǔ, yáng zhōu sān, dìng zhōu yī. měi lú suì zhù qián sān qiān sān bǎi mín, yì dīng jiàng sān shí, fèi tóng èr wàn yī qiān èr bǎi jīn là sān qiān qī bǎi jīn xī wǔ bǎi jīn. měi qiān qián fèi qián qī bǎi wǔ shí. tiān xià suì zhù sān shí èr wàn qī qiān mín.
是時增調農人鑄錢,既非所習,皆不聊生。內作判官韋倫請厚價募工,繇是役 用減而鼓鑄多。天下爐九十九:絳州三十,揚、潤、宣、鄂、蔚皆十,益、鄧、郴 皆五,洋州三,定州一。每爐歲鑄錢三千三百緡,役丁匠三十,費銅二萬一千二百 斤、鑞三千七百斤、錫五百斤。每千錢費錢七百五十。天下歲鑄三十二萬七千緡。
sù zōng qián yuán yuán nián, jīng fèi bù gěi, zhù qián shǐ dì wǔ qí zhù qián yuán zhòng bǎo qián, jìng yī cùn, měi mín zhòng shí jīn, yǔ kāi yuán tōng bǎo cān yòng, yǐ yī dāng shí, yì hào qián yuán shí dāng qián. xiān shì zhū lú zhù qián yǔ báo, róng pò qián jí fó xiàng, wèi zhī pán tuó, jiē zhù wèi sī qián, fàn zhě zhàng sǐ. dì wǔ qí wèi xiāng, fù mìng jiàng zhōu zhū lú zhù zhòng lún qián yuán qián, jìng yī cùn èr fēn, qí wén yì yuē: qián yuán zhòng bǎo, bèi zhī wài guō wèi zhòng lún, měi mín zhòng shí èr jīn, yǔ kāi yuán tōng bǎo qián bìng xíng, yǐ yī dāng wǔ shí. shì shí mín jiān xíng sān qián, dà ér zhòng léng zhě yì hào zhòng léng qián. fǎ jì lǚ yì, wù jià téng yǒng, mǐ dòu qián zhì qī qiān, è sǐ zhě mǎn dào.
肅宗乾元元年,經費不給,鑄錢使第五琦鑄「乾元重寶」錢,徑一寸,每緡重 十斤,與開元通寶參用,以一當十,亦號「乾元十當錢」。先是諸爐鑄錢窳薄,熔 破錢及佛像,謂之「盤陀」,皆鑄為私錢,犯者杖死。第五琦為相,復命絳州諸爐 鑄重輪乾元錢,徑一寸二分,其文亦曰:「乾元重寶」,背之外郭為重輪,每緡重 十二斤,與開元通寶錢並行,以一當五十。是時民間行三錢,大而重棱者亦號「重 棱錢」。法既屢易,物價騰踴,米斗錢至七千,餓死者滿道。
chū, yǒu xū qián, jīng shī rén rén sī zhù, bìng xiǎo qián, huài zhōng xiàng, fàn jìn zhě yù zhòng. zhèng shū qīng wèi jīng zhào yǐn, shù yuè bǎng sǐ zhě bā bǎi yú rén. sù zōng yǐ xīn qián bù biàn, mìng bǎi guān jí yì, bù néng gǎi. shàng yuán yuán nián, jiǎn zhòng lún qián yǐ yī dāng sān shí, kāi yuán jiù qián yǔ qián yuán shí dāng qián, jiē yǐ yī dāng shí, niǎn wéi yù shòu, dé wèi shí qián, xū qián jiāo yì jiē yòng shí dāng qián, yóu shì qián yǒu xū shí zhī míng.
初,有「虛錢」,京師人人私鑄,並小錢,壞鍾、像,犯禁者愈眾。鄭叔清為 京兆尹,數月榜死者八百餘人。肅宗以新錢不便,命百官集議,不能改。上元元年, 減重輪錢以一當三十,開元舊錢與乾元十當錢,皆以一當十,碾磑鬻受,得為實錢, 虛錢交易皆用十當錢,由是錢有虛實之名。
shǐ sī míng jù dōng dōu, yì zhù dé yī yuán bǎo qián, jìng yī cùn sì fēn, yǐ yī dāng kāi yuán tōng bǎo zhī bǎi. jì ér è dé yī fēi zhǎng zuò zhī zhào, gǎi qí wén yuē shùn tiān yuán bǎo.
史思明據東都,亦鑄「得一元寶」錢,徑一寸四分,以一當開元通寶之百。既 而惡「得一」非長祚之兆,改其文曰「順天元寶」。
dài zōng jí wèi, qián yuán zhòng bǎo qián yǐ yī dāng èr, zhòng lún qián yǐ yī dāng sān, fán sān rì ér dà xiǎo qián jiē yǐ yī dāng yī. zì dì wǔ qí gèng zhù, fàn fǎ zhě rì shù bǎi, zhōu xiàn bù néng jìn zhǐ, zhì shì rén shén biàn zhī. qí hòu mín jiān qián yuán zhòng léng èr qián zhù wèi qì, bù fù chū yǐ. dāng shí yì zhě yǐ wèi: zì tiān bǎo zhì jīn, hù jiǔ bǎi yú wàn. wáng zhì: shàng nóng fū shí jiǔ rén, zhōng nóng fū qī rén. yǐ zhōng nóng fū jì zhī, wèi liù qiān sān bǎi wàn rén. shǎo zhuàng xiāng jūn, rén shí mǐ èr shēng, rì fèi mǐ bǎi èr shí liù wàn hú, suì fèi sì wàn wǔ qiān sān bǎi liù shí wàn hú, ér yī bèi zhī, jí xiōng zhī lǐ zài bèi, yú sān nián zhī chǔ yǐ bèi shuǐ hàn xiōng zāi, dāng mǐ shí sān wàn liù qiān bā shí wàn hú, yǐ guì jiàn fēng jiǎn xiāng dāng, zé mǐ zhī zhí yǔ qián jūn yě. tián yǐ gāo xià féi jí fēng hào wèi lǜ, yī qǐng chū mǐ wǔ shí yú hú, dāng tián èr qiān qī bǎi èr shí yī wàn liù qiān qǐng. ér qián yì suì huǐ yú guān píng mái cáng fén nì, qí jiān tóng guì qián jiàn, yǒu zhù yǐ wèi qì zhě, bù chū shí nián qián jǐ jǐn, bù zú zhōu dāng shì zhī yòng. zhū dào yán tiě zhuǎn yùn shǐ liú yàn yǐ jiāng lǐng zhū zhōu, rèn tǔ suǒ chū, jiē zhòng cū jiàn ruò zhī huò, shū jīng shī bù zú yǐ gōng dào lù zhī zhí. yú shì jī zhī jiāng huái, yì tóng qiān xīn tàn, guǎng zhù qián, suì dé shí yú wàn mín, shū jīng shī jí jīng yáng èr zhōu, zì shì qián rì zēng yǐ.
代宗即位,乾元重寶錢以一當二,重輪錢以一當三,凡三日而大小錢皆以一當 一。自第五琦更鑄,犯法者日數百,州縣不能禁止,至是人甚便之。其後民間乾元、 重棱二錢鑄為器,不復出矣。當時議者以為:「自天寶至今,戶九百餘萬。《王制》: 上農夫食九人,中農夫七人。以中農夫計之,為六千三百萬人。少壯相均,人食米 二升,日費米百二十六萬斛,歲費四萬五千三百六十萬斛,而衣倍之,吉凶之禮再 倍,餘三年之儲以備水旱凶災,當米十三萬六千八十萬斛,以貴賤豐儉相當,則米 之直與錢鈞也。田以高下肥瘠豐耗為率,一頃出米五十餘斛,當田二千七百二十一 萬六千頃。而錢亦歲毀於棺瓶埋藏焚溺,其間銅貴錢賤,有鑄以為器者,不出十年 錢幾盡,不足周當世之用。」諸道鹽鐵轉運使劉晏以江、嶺諸州,任土所出,皆重 粗賤弱之貨,輸京師不足以供道路之直。於是積之江淮,易銅鉛薪炭,廣鑄錢,歲 得十餘萬緡,輸京師及荊、揚二州,自是錢日增矣。
dà lì qī nián, jìn tiān xià zhù tóng qì. jiàn zhōng chū, hù bù shì láng hán huí yǐ shāng zhōu hóng yá yě tóng duō, qǐng fù luò yuán fèi jiān, qǐ shí lú, suì zhù qián qī wàn èr qiān mín, měi qiān qián fèi jiǔ bǎi. dé zōng cóng zhī.
大曆七年,禁天下鑄銅器。建中初,戶部侍郎韓洄以商州紅崖冶銅多,請復洛 源廢監,起十爐,歲鑄錢七萬二千緡,每千錢費九百。德宗從之。
jiāng huái duō qiān xī qián, yǐ tóng tāng mǐn wài, bù yíng jīn liǎng, bó jià yì guì. xiāo qiān qián wèi tóng liù jīn, zhù qì zé jīn dé qián liù bǎi, gù xiāo zhù zhě duō, ér qián yì hào. pàn dù zhī zhào zàn cǎi lián zhōu bái tóng zhù dà qián, yī dāng shí, yǐ quán qīng zhòng. zhēn yuán chū, luò gǔ sàn guān jìn xíng rén yǐ yī qián chū zhě. zhū dào yán tiě shǐ zhāng pāng zòu jìn jiāng huái zhù tóng wèi qì, wéi zhù jiàn ér yǐ. shí nián, zhào tiān xià zhù tóng qì, měi qì yī jīn, qí zhí bù dé guò bǎi liù shí, xiāo qián zhě yǐ dào zhù lùn. rán ér mín jiān qián yì shǎo, zēng bó jià qīng, zhōu xiàn jìn qián bù chū jìng, shāng jiǎ jiē jué. zhè xī guān chá shǐ lǐ ruò chū qǐng tōng qián wǎng lái, ér jīng shī shāng jiǎ jī qián sì fāng mào yì zhě bù kě shèng jì. zhào fù jìn zhī. èr shí nián, mìng shì jǐng jiāo yì, yǐ líng luó juàn bù zá huò yǔ qián jiān yòng. xiàn zōng yǐ qián shǎo, fù jīn yòng tóng qì. shí shāng jiǎ zhì jīng shī, wěi qián zhū dào jìn zòu yuàn jí zhū jūn zhū shǐ fù jiā, yǐ qīng zhuāng qū sì fāng, hé quàn nǎi qǔ zhī, hào fēi qián. jīng zhào yǐn péi wǔ qǐng jìn yǔ shāng jiǎ fēi qián zhě, sōu suǒ zhū fāng, èr rén wèi bǎo.
江淮多鉛錫錢,以銅{湯皿}外,不盈斤兩,帛價益貴。銷千錢為銅六斤,鑄器 則斤得錢六百,故銷鑄者多,而錢益耗。判度支趙贊采連州白銅鑄大錢,一當十, 以權輕重。貞元初,駱谷、散關禁行人以一錢出者。諸道鹽鐵使張滂奏禁江淮鑄銅 為器,惟鑄鑒而已。十年,詔天下鑄銅器,每器一斤,其直不得過百六十,銷錢者 以盜鑄論。然而民間錢益少,繒帛價輕,州縣禁錢不出境,商賈皆絕。浙西觀察使 李若初請通錢往來,而京師商賈齎錢四方貿易者不可勝計。詔復禁之。二十年,命 市井交易,以綾、羅、絹、布、雜貨與錢兼用。憲宗以錢少,復禁用銅器。時商賈 至京師,委錢諸道進奏院及諸軍、諸使富家,以輕裝趨四方,合券乃取之,號「飛 錢」。京兆尹裴武請禁與商賈飛錢者,廋索諸坊,二人為保。
yán tiě shǐ lǐ xùn yǐ chēn zhōu píng yáng tóng kēng èr bǎi bā shí yú, fù zhì guì yáng jiān, yǐ liǎng lú rì zhù qián èr shí wàn. tiān xià suì zhù qián shí sān wàn wǔ qiān mín. mìng shāng jiǎ xù qián zhě, jiē chū yǐ shì huò tiān xià yǒu yín zhī shān bì yǒu tóng, wéi yín wú yì yú rén, wǔ lǐng yǐ běi, cǎi yín yī liǎng zhě liú tā zhōu, guān lì lùn zuì. yuán hé sì nián, jīng shī yòng qián mín shǎo èr shí jí yǒu qiān xī qián zhě, bǔ zhī fēi jiāo yì ér qián xíng qú lù zhě, bù wèn. fù zhào cǎi wǔ lǐng yín kēng, jìn qián chū lǐng. liù nián, mào yì qián shí mín yǐ shàng zhě, cān yòng bù bó. wèi zhōu sān hé yě jù fēi hú gù jiān èr shí lǐ ér jìn, hé dōng jié dù shǐ wáng è zhì lú, shū jù mǎ hé shuǐ zhù qián, gōng fèi yóu shěng, yǐ cì shǐ lǐ tīng wèi shǐ, yǐ wǔ lú zhù, měi lú yuè zhù qián sān shí wàn, zì shì hé dōng xī qián jiē fèi.
鹽鐵使李巽以郴州平陽銅坑二百八十餘,復置桂陽監,以兩爐日鑄錢二十萬。 天下歲鑄錢十三萬五千緡。命商賈蓄錢者,皆出以市貨;天下有銀之山必有銅,唯 銀無益於人,五嶺以北,采銀一兩者流他州,官吏論罪。元和四年,京師用錢緡少 二十及有鉛錫錢者,捕之;非交易而錢行衢路者,不問。復詔采五嶺銀坑,禁錢出 嶺。六年,貿易錢十緡以上者,參用布帛。蔚州三河冶距飛狐故監二十里而近,河 東節度使王鍔置爐,疏拒馬河水鑄錢,工費尤省,以刺史李聽為使,以五爐鑄,每 爐月鑄錢三十萬,自是河東錫錢皆廢。
zì jīng shī jìn fēi qián, jiā yǒu zhì cáng, wù jià jìn qīng. pàn dù zhī lú tǎn bīng bù shàng shū pàn hù bù shì wáng shào yán tiě shǐ wáng bō qǐng xǔ shāng rén yú hù bù dù zhī yán tiě sān sī fēi qián, měi qiān qián zēng gěi bǎi qián, rán shāng rén wú zhì zhě. fù xǔ yǔ shāng rén dí guàn ér yì zhī, rán qián zhòng bó qīng rú gù. xiàn zōng wèi zhī chū nèi kù qián wǔ shí wàn mín shì bù bó, měi pǐ jiā jiù gū shí zhī yī. huì wú yuán jì wáng chéng zōng lián héng jù mìng, yǐ qī dào bīng tǎo zhī, jīng fèi qū jié. huáng fǔ bó jiàn yì, nèi wài yòng qián měi mín diàn èr shí wài, fù chōu wǔ shí sòng dù zhī yǐ shàn jūn. shí èr nián, fù gěi jīng zhào fǔ qián wǔ shí wàn mín shì bù bó, ér fù jiā qián guò wǔ qiān guàn zhě sǐ, wáng gōng zhòng biǎn, méi rù yú guān, yǐ wǔ zhī yī shǎng gào zhě. jīng shī qū sì suǒ jī, jiē fāng zhèn qián, shǎo yì wǔ shí wàn mín, nǎi zhēng shì dì zhái. rán fù jiǎ yǐ zuǒ yòu shén cè jūn guān qián wèi míng, fǔ xiàn bù gǎn hé wèn. mín jiān diàn mò yǒu zhì qī shí zhě, qiān xī qián yì duō, lì bǔ fàn zhě, duō shǔ zhū jūn zhū shǐ, yán hū jí shì rén qiáng duó, ōu shāng lì zú. jīng zhào yǐn cuī yuán lüè qǐng fàn zhě běn jūn běn shǐ lì jué, dì bù néng yòng, zhào sòng běn jūn běn shǐ, ér jīng zhào fǔ qiǎn rén lì jué. mù zōng jí wèi, jīng shī yù jīn yín shí liǎng yì diàn yī liǎng, dí mǐ yán bǎi qián diàn qī bā. jīng zhào yǐn liǔ gōng chuò yǐ yán fǎ jìn zhǐ zhī. xún yǐ suǒ zài yòng qián diàn mò bù yī, zhào cóng sú suǒ yí, nèi wài gěi yòng, měi mín diàn bā shí.
自京師禁飛錢,家有滯藏,物價浸輕。判度支盧坦、兵部尚書判戶部事王紹、 鹽鐵使王播請許商人於戶部、度支、鹽鐵三司飛錢,每千錢增給百錢,然商人無至 者。復許與商人敵貫而易之,然錢重帛輕如故。憲宗為之出內庫錢五十萬緡市布帛, 每匹加舊估十之一。會吳元濟、王承宗連衡拒命,以七道兵討之,經費屈竭。皇甫 鎛建議,內外用錢每緡墊二十外,復抽五十送度支以贍軍。十二年,復給京兆府錢 五十萬緡市布帛,而富家錢過五千貫者死,王公重貶,沒入於官,以五之一賞告者。 京師區肆所積,皆方鎮錢,少亦五十萬緡,乃爭市第宅。然富賈倚左右神策軍官錢 為名,府縣不敢劾問。民間墊陌有至七十者,鉛錫錢益多,吏捕犯者,多屬諸軍、 諸使,訁虖集市人強奪,毆傷吏卒。京兆尹崔元略請犯者本軍、本使涖決,帝不能 用,詔送本軍、本使,而京兆府遣人涖決。穆宗即位,京師鬻金銀十兩亦墊一兩, 糴米鹽百錢墊七八。京兆尹柳公綽以嚴法禁止之。尋以所在用錢墊陌不一,詔從俗 所宜,內外給用,每緡墊八十。
bǎo lì chū, hé nán yǐn wáng qǐ qǐng xiāo qián wèi fó xiàng zhě yǐ dào zhù qián lùn. dà hé sān nián, zhào fó xiàng yǐ qiān xī tǔ mù wèi zhī, shì dài yǐ jīn yín tōu shí wū yóu lán tiě, wéi jiàn qìng dīng huán niǔ de yòng tóng, yú jiē jìn zhī, dào zhù zhě sǐ. shì shí jùn qiān xī qián zhī jìn. gào qiān qián zhě shǎng yǐ wǔ qiān.
寶曆初,河南尹王起請銷錢為佛像者以盜鑄錢論。大和三年,詔佛像以鉛、錫、 土、木為之,飾帶以金銀、鍮石、烏油、藍鐵,唯鑒、磬、釘、鐶、鈕得用銅,余 皆禁之,盜鑄者死。是時峻鉛錫錢之禁。告千錢者賞以五千。
sì nián, zhào jī qián yǐ qī qiān mín wèi lǜ, shí wàn mín zhě qī yǐ yī nián chū zhī, èr shí wàn yǐ èr nián. fán jiāo yì bǎi mín yǐ shàng zhě, pǐ bó mǐ sù jū bàn. hé nán fǔ yáng zhōu jiāng líng fǔ yǐ dōu huì zhī jù, yuē shù rú jīng shī. wèi jǐ jiē bà.
四年,詔積錢以七千緡為率,十萬緡者期以一年出之,二十萬以二年。凡交易 百緡以上者,匹帛米粟居半。河南府、揚州、江陵府以都會之劇,約束如京師。未 幾皆罷。
bā nián, hé dōng xī qián fù qǐ, yán tiě shǐ wáng yá zhì fēi hú zhù qián yuàn yú wèi zhōu, tiān xià suì zhù qián bù jí shí wàn mín. wén zōng bìng bì qīng qián zhòng, zhào fāng zhèn zòng qián gǔ jiāo yì. shí suī jìn tóng wèi qì, ér jiāng huái lǐng nán liè sì yù zhī, zhù qiān qián wèi qì, shòu lì shù bèi. zǎi xiàng lǐ jué qǐng jiā lú zhù qián, yú shì jìn tóng qì, guān yī qiè wèi shì zhī. tiān xià tóng kēng wǔ shí, suì cǎi tóng èr shí liù wàn liù qiān jīn. jí wǔ zōng fèi fú tú fǎ, yǒng píng jiān guān lǐ yù yàn qǐng yǐ tóng xiàng zhōng qìng jīn lú duó jiē guī xún yuàn, zhōu xiàn tóng yì duō yǐ. yán tiě shǐ yǐ gōng yǒu cháng lì, bù zú yǐ jiā zhù, xǔ zhū dào guān chá shǐ jiē dé zhì qián fāng. huái nán jié dù shǐ lǐ shēn qǐng tiān xià yǐ zhōu míng zhù qián, jīng shī wèi jīng qián, dà xiǎo jìng cùn, rú kāi yuán tōng bǎo, jiāo yì jīn yòng jiù qián. huì xuān zōng jí wèi, jǐn chù huì chāng zhī zhèng, xīn qián yǐ zì kě biàn, fù zhù wèi xiàng.
八年,河東錫錢復起,鹽鐵使王涯置飛狐鑄錢院於蔚州,天下歲鑄錢不及十萬 緡。文宗病幣輕錢重,詔方鎮縱錢穀交易。時雖禁銅為器,而江淮、嶺南列肆鬻之, 鑄千錢為器,售利數倍。宰相李珏請加爐鑄錢,於是禁銅器,官一切為市之。天下 銅坑五十,歲采銅二十六萬六千斤。及武宗廢浮屠法,永平監官李郁彥請以銅像、 鍾、磬、釒盧、鐸皆歸巡院,州縣銅益多矣。鹽鐵使以工有常力,不足以加鑄,許 諸道觀察使皆得置錢坊。淮南節度使李紳請天下以州名鑄錢,京師為京錢,大小徑 寸,如開元通寶,交易禁用舊錢。會宣宗即位,盡黜會昌之政,新錢以字可辨,復 鑄為像。
zhāo zōng mò, jīng shī yòng qián bā bǎi wǔ shí wèi guàn, měi bǎi cái bā shí wǔ, hé nán fǔ yǐ bā shí wèi bǎi yún.
昭宗末,京師用錢八百五十為貫,每百才八十五,河南府以八十為百雲。