shí huò sì
食货四
táng yǒu yán chí shí bā, jǐng liù bǎi sì shí, jiē lì dù zhī. pú zhōu ān yì jiě xiàn yǒu chí wǔ, zǒng yuē" liǎng chí", suì dé yán wàn hú, yǐ gōng jīng shī. yán zhōu wǔ yuán yǒu wū chí bái chí wǎ chí xì xiàng chí, líng zhōu yǒu wēn quán chí liǎng jǐng chí cháng wěi chí wǔ quán chí hóng táo chí huí yuè chí hóng jìng chí huì zhōu yǒu hé chí, sān zhōu jiē shū mǐ yǐ dài yán. ān běi dū hù fǔ yǒu hú luò chí, suì dé yán wàn sì qiān hú, yǐ gěi zhèn wǔ tiān dé. qián zhōu yǒu jǐng sì shí yī, chéng zhōu guī zhōu jǐng gè yī, guǒ láng kāi tōng jǐng bǎi èr shí sān, shān nán xī yuàn lǐng zhī. qióng méi jiā yǒu jǐng shí sān, jiàn nán xī chuān yuàn lǐng zhī. zǐ suì mián hé chāng yú lú zī róng líng jiǎn yǒu jǐng sì bǎi liù shí, jiàn nán dōng chuān yuàn lǐng zhī. jiē suí yuè dū kè. yōu zhōu dà tóng héng yě jūn yǒu yán tún, měi tún yǒu dīng yǒu bīng, suì dé yán èr qiān bā bǎi hú, xià zhě qiān wǔ bǎi hú. fù hǎi zhōu suì miǎn zū wèi yán èr wàn hú yǐ shū sī nóng. qīng chǔ hǎi cāng dì háng sū děng zhōu, yǐ yán jià shì qīng huò, yì shū sī nóng.
唐有盐池十八,井六百四十,皆隶度支。蒲州安邑、解县有池五,总曰“两池”, 岁得盐万斛,以供京师。盐州五原有乌池、白池、瓦池、细项池,灵州有温泉池、 两井池、长尾池、五泉池、红桃池、回乐池、弘静池、会州有河池,三州皆输米以 代盐。安北都护府有胡落池,岁得盐万四千斛,以给振武、天德。黔州有井四十一, 成州、巂州井各一,果、阆、开、通井百二十三,山南西院领之。邛、眉、嘉有井 十三,剑南西川院领之。梓、遂、绵、合、昌、渝、泸、资、荣、陵、简有井四百 六十,剑南东川院领之。皆随月督课。幽州、大同横野军有盐屯,每屯有丁有兵, 岁得盐二千八百斛,下者千五百斛。负海州岁免租为盐二万斛以输司农。青、楚、 海、沧、棣、杭、苏等州,以盐价市轻货,亦输司农。
tiān bǎo zhì dé jiān, yán měi dòu shí qián. qián yuán yuán nián, yán tiě zhù qián shǐ dì wǔ qí chū biàn yán fǎ, jiù shān hǎi jǐng zào jìn lì zhī dì zhì jiān yuàn, yóu mín yè yán zhě wèi tíng hù, miǎn zá yáo. dào yù zhě lùn yǐ fǎ. jí qí wèi zhū zhōu què yán tiě shǐ, jǐn què tiān xià yán, dòu jiā shí jià bǎi qián ér chū zhī, wèi qián yī bǎi yī shí.
天宝、至德间,盐每斗十钱。乾元元年,盐铁、铸钱使第五琦初变盐法,就山 海井灶近利之地置监院,游民业盐者为亭户,免杂徭。盗鬻者论以法。及琦为诸州 榷盐铁使,尽榷天下盐,斗加时价百钱而出之,为钱一百一十。
zì bīng qǐ, liú yōng wèi fù, shuì fù bù zú gōng fèi, yán tiě shǐ liú yàn yǐ wéi yīn mín suǒ jí ér shuì zhī, zé guó zú yòng. yú shì shàng yán fǎ qīng zhòng zhī yí, yǐ yán lì duō zé zhōu xiàn rǎo, chū yán xiāng yīn jiù jiān zhì lì, tíng hù tiào shāng rén, zòng qí suǒ zhī. jiāng lǐng qù yán yuǎn zhě, yǒu cháng píng yán, měi shāng rén bù zhì, zé jiǎn jià yǐ tiào mín, guān shōu hòu lì ér rén bù zhī guì. yàn yòu yǐ yán shēng lín lǎo zé lǔ báo, hàn zé tǔ liū fén, nǎi suí shí wéi lìng, qiǎn lì xiǎo dǎo, bèi yú quàn nóng. wú yuè yáng chǔ yán lǐn zhì shù qiān, jī yán èr wàn yú shí. yǒu lián shuǐ hú zhōu yuè zhōu háng zhōu sì chǎng, jiā xīng hǎi líng yán chéng xīn tíng lín píng lán tíng yǒng jiā dà chāng hòu guān fù dōu shí jiān, suì dé qián bǎi yú wàn mín, yǐ dāng bǎi yú zhōu zhī fù. zì huái běi zhì xún yuàn shí sān, yuē yáng zhōu chén xǔ biàn zhōu lú shòu bái shā huái xī yǒng qiáo zhè xī sòng zhōu sì zhōu lǐng nán yǎn yùn zhèng huá, bǔ sī yán zhě, jiān dào wèi zhī shuāi xī. rán zhū dào jiā què yán qián, shāng rén zhōu suǒ guò yǒu shuì. yàn zòu bà zhōu xiàn lǜ shuì, jìn yàn dài yāo yǐ lì zhě. yàn zhī shǐ zhì yě, yán lì suì cái sì shí wàn mín, zhì dà lì mò, liù bǎi yú wàn mín. tiān xià zhī fù, yán lì jū bàn, gōng wéi fú yù jūn xiǎng bǎi guān lù fèng jiē yǎng jǐ yān. míng nián ér yàn bà.
自兵起,流庸未复,税赋不足供费,盐铁使刘晏以为因民所急而税之,则国足 用。于是上盐法轻重之宜,以盐吏多则州县扰,出盐乡因旧监置吏,亭户粜商人, 纵其所之。江、岭去盐远者,有常平盐,每商人不至,则减价以粜民,官收厚利而 人不知贵。晏又以盐生霖潦则卤薄,旱则土溜坟,乃随时为令,遣吏晓导,倍于 劝农。吴、越、扬、楚盐廪至数千,积盐二万余石。有涟水、湖州、越州、杭州四 场,嘉兴、海陵、盐城、新亭、临平、兰亭、永嘉、大昌、候官、富都十监,岁得 钱百余万缗,以当百余州之赋。自淮北置巡院十三,曰扬州、陈许、汴州、庐寿、 白沙、淮西、甬桥、浙西、宋州、泗州、岭南、兗郓、郑滑,捕私盐者,奸盗为之 衰息。然诸道加榷盐钱,商人舟所过有税。晏奏罢州县率税,禁堰埭邀以利者。晏 之始至也,盐利岁才四十万缗,至大历末,六百余万缗。天下之赋,盐利居半,宫 闱服御、军饟、百官禄俸皆仰给焉。明年而晏罢。
zhēn yuán sì nián, huái nán jié dù shǐ chén shǎo yóu zòu jiā mín fù, zì cǐ jiāng huái yán měi dòu yì zēng èr bǎi, wèi qián sān bǎi yī shí, qí hòu fù zēng liù shí, hé zhōng liǎng chí yán měi dòu wèi qián sān bǎi qī shí. jiāng huái háo jiǎ shè lì, huò shí bèi zhī, guān shōu bù néng guò bàn, mín shǐ yuàn yǐ.
贞元四年,淮南节度使陈少游奏加民赋,自此江淮盐每斗亦增二百,为钱三百 一十,其后复增六十,河中两池盐每斗为钱三百七十。江淮豪贾射利,或时倍之, 官收不能过半,民始怨矣。
liú yàn yán fǎ jì chéng, shāng rén nà juàn yǐ dài yán lì zhě, měi mín jiā qián èr bǎi, yǐ bèi jiàng shì chūn fú. bāo jí wèi biàn dōng shuǐ lù yùn liǎng shuì yán tiě shǐ, xǔ yǐ qī qì dài mào líng qǐ dài yán jià, suī bù kě yòng zhě yì gāo gū ér shòu zhī, guǎng xū shù yǐ wǎng shàng. tíng hù mào fǎ, sī yù bù jué, xún bǔ zhī zú, biàn yú zhōu xiàn. yán gū yì guì, shāng rén chéng shí shè lì, yuǎn xiāng pín mín kùn gāo gū, zhì yǒu dàn shí zhě. xún lì jì duō, guān rǒng shāng cái, dāng shí bìng zhī. qí hòu jūn fèi rì zēng, yán jià jìn guì, yǒu yǐ gǔ shù dòu yì yán yī shēng. sī dí fàn fǎ, wèi cháng shǎo xī.
刘晏盐法既成,商人纳绢以代盐利者,每缗加钱二百,以备将士春服。包佶为 汴东水陆运、两税、盐铁使,许以漆器、玳瑁、绫绮代盐价,虽不可用者亦高估而 售之,广虚数以罔上。亭户冒法,私鬻不绝,巡捕之卒,遍于州县。盐估益贵,商 人乘时射利,远乡贫民困高估,至有淡食者。巡吏既多,官冗伤财,当时病之。其 后军费日增,盐价浸贵,有以谷数斗易盐一升。私籴犯法,未尝少息。
shùn zōng shí shǐ jiǎn jiāng huái yán jià, měi dòu wèi qián èr bǎi wǔ shí, hé zhōng liǎng chí yán dòu qián sān bǎi. zēng yún ān huàn yáng tú jiān sān jiān. qí hòu yán tiě shǐ lǐ qí zòu jiāng huái yán dòu jiǎn qián shí yǐ biàn mín, wèi jǐ fù jiù. fāng shì shí, qí shèng gòng xiàn yǐ gù chǒng, cháo tíng dà chén jiē ěr yǐ hòu huò, yán tiě zhī lì jī yú sī shì, ér guó yòng hào qū, què yán fǎ dà huài, duō wèi xū gū, lǜ qiān qián bù mǎn bǎi sān shí ér yǐ. bīng bù shì láng lǐ xùn wèi shǐ, yǐ yán lì jiē guī dù zhī, wù wú xū gū, tiān xià tiào yán shuì chá, qí yíng liù bǎi liù shí wǔ wàn mín. chū suì zhī lì, rú liú yàn zhī jì nián, qí hòu zé sān bèi yàn shí yǐ. liǎng chí yán lì, suì shōu bǎi wǔ shí yú wàn mín. sì fāng háo shāng huá jiǎ zá chǔ jiě xiàn, zhǔ yǐ láng guān, qí zuǒ èr jiē yù shǐ. yán mín tián yuán jí yú xiàn, ér lìng bù dé yǐ xiàn mín zhì zhī.
顺宗时始减江淮盐价,每斗为钱二百五十,河中两池盐斗钱三百。增云安、涣 阳、涂鞬三监。其后盐铁使李锜奏江淮盐斗减钱十以便民,未几复旧。方是时,锜 盛贡献以固宠,朝廷大臣皆饵以厚货,盐铁之利积于私室,而国用耗屈,榷盐法大 坏,多为虚估,率千钱不满百三十而已。兵部侍郎李巽为使,以盐利皆归度支,物 无虚估,天下粜盐税茶,其赢六百六十五万缗。初岁之利,如刘晏之季年,其后则 三倍晏时矣。两池盐利,岁收百五十余万缗。四方豪商猾贾、杂处解县,主以郎官, 其佐贰皆御史。盐民田园籍于县,而令不得以县民治之。
xiàn zōng zhī tǎo huái xī yě, dù zhī shǐ huáng fǔ bó jiā jiàn nán dōng xī liǎng chuān shān nán xī dào yán gū yǐ gōng jūn. zhēn yuán zhōng, dào yù liǎng chí yán yī shí zhě sǐ, zhì yuán hé zhōng, jiǎn sǐ liú tiān dé wǔ chéng, bó zòu lùn sǐ rú chū. yī dòu yǐ shàng zhàng bèi, méi qí chē lǘ, néng bǔ dòu yán zhě shǎng qiān qián jié dù guān chá shǐ yǐ pàn guān zhōu yǐ sī lù lù shì cān jūn chá sī yán, lòu yī shí yǐ shàng fá kè liào yù liǎng chí yán zhě, fāng shì jū dǐ zhǔ rén shì kuài jiē lùn zuò dào guā jiǎn tǔ yī dòu, bǐ yán yī shēng. zhōu xiàn tuán bǎo xiāng chá, bǐ yú zhēn yuán jiā kù yǐ. zì bīng xìng, hé běi yán fǎ jī mí ér yǐ. zhì huáng fǔ bó, yòu zòu zhì què yán shǐ, rú jiāng huái què fǎ, fàn jìn suì duō. jí tián hóng zhèng jǔ wèi bó guī cháo tíng, mù zōng mìng hé běi bà què yán. hù bù shì láng zhāng píng shū yì què yán fǎ bì, qǐng tiào yán kě yǐ fù guó, zhào gōng qīng yì qí kě fǒu. zhōng shū shě rén wéi chù hòu bīng bù shì láng hán yù tiáo jí zhī, yǐ wéi bù kě, píng shū qū fú. shì shí fèng tiān lǔ chí shēng shuǐ bǎi, yǐ huī yī hú dé yán shí èr jīn, lì bèi jiǎn lǔ. wén dì shí, cǎi huī yī dòu, bǐ yán yī jīn lùn zuì. kāi chéng mò, zhào sī yán yuè zài fàn zhě, yì xiàn lìng, fá cì shǐ fèng shí fàn, zé fá guān chá pàn guān kè kē.
宪宗之讨淮西也,度支使皇甫镈加剑南东西两川、山南西道盐估以供军。贞元 中,盗鬻两池盐一石者死,至元和中,减死流天德五城,镈奏论死如初。一斗以上 杖背,没其车驴,能捕斗盐者赏千钱;节度观察使以判官、州以司录录事参军察私 盐,漏一石以上罚课料;鬻两池盐者,坊市居邸主人、市侩皆论坐;盗刮鹻土一斗, 比盐一升。州县团保相察,比于贞元加酷矣。自兵兴,河北盐法羁縻而已。至皇甫 镈,又奏置榷盐使,如江淮榷法,犯禁岁多。及田弘正举魏博归朝廷,穆宗命河北 罢榷盐。户部侍郎张平叔议榷盐法弊,请粜盐可以富国,诏公卿议其可否。中书舍 人韦处厚、兵部侍郎韩愈条诘之,以为不可,平叔屈服。是时奉天卤池生水柏,以 灰一斛得盐十二斤,利倍鹻卤。文帝时,采灰一斗,比盐一斤论罪。开成末,诏私 盐月再犯者,易县令,罚刺史俸;十犯,则罚观察、判官课科。
xuān zōng jí wèi, chá yán zhī fǎ yì mì, tiào yán shǎo sī dào duō zhě, zhé guān chá pàn guān, bù jì shí fàn. hù bù shì láng pàn dù zhī lú hóng zhǐ yǐ liǎng chí yán fǎ bì, qiǎn xún yuàn guān sī kōng yú gèng lì xīn fǎ, qí kè bèi rù, qiān què yán shǐ. yǐ háo lí zhě, yán chí zhī dī jìn, yǒu dào huài yǔ yù jiǎn jiē sǐ, yán dào chí gōng shǐ zhě yì jiē sǐ xíng. bīng bù shì láng pàn dù zhī zhōu chí yòu yán:" liǎng chí yán dào fàn zhě, jī qí jū chǔ, bǎo shè àn zuì. yù wǔ shí, shì èr shí, tíng hù dào tiào èr shí, jiē sǐ." shì shí jiāng wú qún dào, yǐ suǒ piāo wù yì chá yán, bù shòu zhě fén qí shì lú, lì bù gǎn zhī wú, zhèn shù chǎng pù yàn dài yǐ guān tōng zhì fù. xuān zōng nǎi zé cháng gèng liǎng jī fǔ wàng xiàn lìng zhě wèi jiān yuàn guān. hù bù shì láng péi xiū wèi yán tiě shǐ, shàng yán fǎ bā shì, qí fǎ jiē shī xíng, liǎng chí què kè dà zēng.
宣宗即位,茶、盐之法益密,粜盐少、私盗多者,谪观察、判官,不计十犯。 户部侍郎、判度支卢弘止以两池盐法敝,遣巡院官司空舆更立新法,其课倍入,迁 榷盐使。以壕篱者,盐池之堤禁,有盗坏与鬻鹻皆死,盐盗持弓矢者亦皆死刑。兵 部侍郎、判度支周墀又言:“两池盐盗贩者,迹其居处,保、社按罪。鬻五石,市 二石,亭户盗粜二石,皆死。”是时江、吴群盗,以所剽物易茶盐,不受者焚其室 庐,吏不敢枝梧,镇戍、场铺、堰埭以关通致富。宣宗乃择尝更两畿辅望县令者为 监院官。户部侍郎裴休为盐铁使,上盐法八事,其法皆施行,两池榷课大增。
qí hòu bīng biàn tiān xià, zhū zhèn shàn lì, liǎng chí wèi hé zhōng jié dù shǐ wáng zhòng róng suǒ yǒu, suì gòng yán sān qiān chē. zhōng guān tián lìng zī mù xīn jūn wǔ shí sì dōu, yùn zhuǎn bù zú, nǎi chàng yì liǎng chí fù guī yán tiě shǐ, ér zhòng róng bù fèng zhào, zhì jǔ bīng fǎn, xī zōng wèi zài chū, rán ér zú bù néng duó.
其后兵遍天下,诸镇擅利,两池为河中节度使王重荣所有,岁贡盐三千车。中 官田令孜募新军五十四都,餫转不足,乃倡议两池复归盐铁使,而重荣不奉诏,至 举兵反,僖宗为再出,然而卒不能夺。
táng chū wú jiǔ jìn. qián yuán yuán nián, jīng shī jiǔ guì, sù zōng yǐ bǐng shí fāng qū, nǎi jìn jīng chéng gū jiǔ, qī yǐ mài shú rú chū. èr nián, jī, fù jìn gū, fēi guāng lù jì sì yàn fān kè, bù yù jiǔ. guǎng dé èr nián, dìng tiān xià gū hù yǐ yuè shōu shuì. jiàn zhōng yuán nián, bà zhī. sān nián, fù jìn mín gū, yǐ zuǒ jūn fèi, zhì sì niàng jiǔ, hú shōu zhí sān qiān, zhōu xiàn zǒng lǐng, lí báo sī niàng zhě lùn qí zuì. xún yǐ jīng shī sì fāng suǒ còu, bà què. zhēn yuán èr nián, fù jìn jīng chéng jī xiàn jiǔ, tiān xià zhì sì yǐ gū zhě, dòu qián bǎi wǔ shí, miǎn qí yáo yì, dú huái nán zhōng wǔ xuān wǔ hé dōng què qū ér yǐ. yuán hé liù nián, bà jīng shī gū sì, yǐ què jiǔ qián suí liǎng shuì qīng miáo liǎn zhī. dà hé bā nián, suì bà jīng shī què gū. fán tiān xià què jiǔ wèi qián bǎi wǔ shí liù wàn yú mín, zài xiāng fèi jū sān zhī yī, pín hù táo gū bù zài yān. zhāo zōng shì, yǐ yòng dù bù zú, yì jīng jī jìn zhèn qū fǎ, fù què jiǔ yǐ shàn jūn, fèng xiáng jié dù shǐ lǐ mào zhēn fāng zhuān qí lì, àn bīng qǐng rù zòu lì hài, tiān zǐ jù bà zhī.
唐初无酒禁。乾元元年,京师酒贵,肃宗以禀食方屈,乃禁京城酤酒,期以麦 熟如初。二年,饥,复禁酤,非光禄祭祀、燕蕃客,不御酒。广德二年,定天下酤 户以月收税。建中元年,罢之。三年,复禁民酤,以佐军费,置肆酿酒,斛收直三 千,州县总领,醨薄私酿者论其罪。寻以京师四方所凑,罢榷。贞元二年,复禁京 城、畿县酒,天下置肆以酤者,斗钱百五十,免其徭役,独淮南、忠武、宣武、河 东榷麹而已。元和六年,罢京师酤肆,以榷酒钱随两税青苗敛之。大和八年,遂罢 京师榷酤。凡天下榷酒为钱百五十六万余缗,在襄费居三之一,贫户逃酤不在焉。 昭宗世,以用度不足,易京畿近镇麹法,复榷酒以赡军,凤翔节度使李茂贞方颛其 利,按兵请入奏利害,天子遽罢之。
chū, dé zōng nà hù bù shì láng zhào zàn yì, shuì tiān xià chá qī zhú mù, shí qǔ yī, yǐ wéi cháng píng běn qián. jí chū fèng tiān, nǎi dào huǐ, xià zhào jí bà zhī. jí zhū cǐ píng, nìng chén xī yì xìng lì zhě yì jìn. zhēn yuán bā nián, yǐ shuǐ zāi jiǎn shuì, míng nián, zhū dào yán tiě shǐ zhāng pāng zòu: chū chá zhōu xiàn ruò shān jí shāng rén yào lù, yǐ sān děng dìng gū, shí shuì qí yī. zì shì suì dé qián sì shí wàn mín, rán shuǐ hàn yì wèi cháng zhěng zhī yě.
初,德宗纳户部侍郎赵赞议,税天下茶、漆、竹、木,十取一,以为常平本钱。 及出奉天,乃悼悔,下诏亟罢之。及硃泚平,佞臣希意兴利者益进。贞元八年,以 水灾减税,明年,诸道盐铁使张滂奏:出茶州县若山及商人要路,以三等定估,十 税其一。自是岁得钱四十万缗,然水旱亦未尝拯之也。
mù zōng jí wèi, liǎng zhèn yòng bīng, tǎng zàng kōng xū, jìn zhōng qǐ bǎi chǐ lóu, fèi bù kě shèng jì. yán tiě shǐ wáng bō tú chǒng yǐ zì xìng, nǎi zēng tiān xià chá shuì, lǜ bǎi qián zēng wǔ shí. jiāng huái zhè dōng xī lǐng nán fú jiàn jīng xiāng chá, bō zì lǐng zhī, liǎng chuān yǐ hù bù lǐng zhī. tiān xià chá jiā jīn zhì èr shí liǎng, bō yòu zòu jiā qǔ yān. yòu shí yí lǐ jué shàng shū jiàn yuē:" què lǜ qǐ yú yǎng bīng, jīn biān jìng wú yú, ér hòu liǎn shāng mín, bù kě yī yě míng yǐn, rén zhī suǒ zī, zhòng shuì zé jià bì zēng, pín ruò yì kùn, bù kě èr yě shān zé zhī ráo, qí chū bù zī, lùn shuì yǐ shòu duō wèi lì, jià téng yǒng zé shì zhě xī, bù kě sān yě." qí hòu wáng yá pàn èr shǐ, zhì què chá shǐ, xǐ mín chá shù yú guān chǎng, fén qí jiù jī zhě, tiān xià dà yuàn. líng hú chǔ dài wéi yán tiě shǐ jiān què chá shǐ, fù lìng nà què, jiā jià ér yǐ. lǐ shí wèi xiāng, yǐ chá shuì jiē guī yán tiě, fù zhēn yuán zhī zhì.
穆宗即位,两镇用兵,帑藏空虚,禁中起百尺楼,费不可胜计。盐铁使王播图 宠以自幸,乃增天下茶税,率百钱增五十。江淮、浙东西、岭南、福建、荆襄茶, 播自领之,两川以户部领之。天下茶加斤至二十两,播又奏加取焉。右拾遗李珏上 疏谏曰:“榷率起于养兵,今边境无虞,而厚敛伤民,不可一也;茗饮,人之所资, 重税则价必增,贫弱益困,不可二也;山泽之饶,其出不訾,论税以售多为利,价 腾踊则市者稀,不可三也。”其后王涯判二使,置榷茶使,徙民茶树于官场,焚其 旧积者,天下大怨。令狐楚代为盐铁使兼榷茶使,复令纳榷,加价而已。李石为相, 以茶税皆归盐铁,复贞元之制。
wǔ zōng jí wèi, yán tiě zhuǎn yùn shǐ cuī gǒng yòu zēng jiāng huái chá shuì. shì shí chá shāng suǒ guò zhōu xiàn yǒu zhòng shuì, huò lüè duó zhōu chē, lù jī yǔ zhōng, zhū dào zhì dǐ yǐ shōu shuì, wèi zhī" tà dì qián", gù sī fàn yì qǐ. dà zhōng chū, yán tiě zhuǎn yùn shǐ péi xiū zhe tiáo yuē: sī yù sān fàn jiē sān bǎi jīn, nǎi lùn sǐ cháng xíng qún lǚ, chá suī shǎo jiē sǐ gù zài sān fàn zhì wǔ bǎi jīn jū shě kuài bǎo sì fàn zhì qiān jīn zhě, jiē sǐ yuán hù sī yù bǎi jīn yǐ shàng, zhàng bèi, sān fàn, jiā zhòng yáo fá yuán shī yè zhě, cì shǐ xiàn lìng yǐ zòng sī yán lùn. lú shòu huái nán jiē jiā bàn shuì, sī shāng gěi zì shǒu zhī tiē, tiān xià shuì chá zēng bèi zhēn yuán. jiāng huái chá wèi dà mō, yī jīn zhì wǔ shí liǎng. zhū dào yán tiě shǐ yú cóng měi jīn zēng shuì qián wǔ, wèi zhī" shèng chá qián", zì shì jīn liǎng fù jiù.
武宗即位,盐铁转运使崔珙又增江淮茶税。是时茶商所过州县有重税,或掠夺 舟车,露积雨中,诸道置邸以收税,谓之“搨地钱”,故私贩益起。大中初,盐铁 转运使裴休著条约:私鬻三犯皆三百斤,乃论死;长行群旅,茶虽少皆死;雇载三 犯至五百斤、居舍侩保四犯至千斤者,皆死;园户私鬻百斤以上,杖背,三犯,加 重徭;伐园失业者,刺史、县令以纵私盐论。庐、寿、淮南皆加半税,私商给自首 之帖,天下税茶增倍贞元。江淮茶为大摸,一斤至五十两。诸道盐铁使于悰每斤增 税钱五,谓之“剩茶钱”,自是斤两复旧。
fán yín tóng tiě xī zhī yě yī bǎi liù shí bā. shǎn xuān rùn ráo qú xìn wǔ zhōu, yín yě wǔ shí bā, tóng yě jiǔ shí liù, tiě shān wǔ, xī shān èr, tóng shān sì. fén zhōu fán shān qī. lín dé èr nián, fèi shǎn zhōu tóng yě sì shí bā.
凡银、铜、铁、锡之冶一百六十八。陕、宣、润、饶、衢、信五州,银冶五十 八,铜冶九十六,铁山五,锡山二,铜山四。汾州矾山七。麟德二年,废陕州铜冶 四十八。
kāi yuán shí wǔ nián, chū shuì yī yáng wǔ chóng shān yín xī. dé zōng shí hù bù shì láng hán huí jiàn yì, shān zé zhī lì yí guī wáng zhě, zì shì jiē lì yán tiě shǐ.
开元十五年,初税伊阳五重山银、锡。德宗时户部侍郎韩洄建议,山泽之利宜 归王者,自是皆隶盐铁使。
yuán hé chū, tiān xià yín zhì fèi zhě sì shí, suì cǎi yín wàn èr qiān liǎng, tóng èr shí liù wàn liù qiān jīn, tiě èr bǎi qī wàn jīn, xī wǔ wàn jīn, qiān wú cháng shù.
元和初,天下银治废者四十,岁采银万二千两,铜二十六万六千斤,铁二百七 万斤,锡五万斤,铅无常数。
kāi chéng yuán nián, fù yǐ shān zé zhī lì guī zhōu xiàn, cì shǐ xuǎn lì zhǔ zhī. qí hòu zhū zhōu móu lì yǐ zì zhí, jǔ tiān xià bù guò qī wàn yú mín, bù néng dāng yī xiàn zhī chá shuì. jí xuān zōng zēng hé huáng shù bīng yī juàn wǔ shí èr wàn yú pǐ. yán tiě zhuǎn yùn shǐ péi xiū qǐng fù guī yán tiě shǐ yǐ gōng guó yòng, zēng yín yě èr tiě shān qī shí yī, fèi tóng yě èr shí qī yán shān yī. tiān xià suì lǜ yín èr wàn wǔ qiān liǎng tóng liù shí wǔ wàn wǔ qiān jīn qiān shí yī wàn sì qiān jīn xī wàn qī qiān jīn tiě wǔ shí sān wàn èr qiān jīn.
开成元年,复以山泽之利归州县,刺史选吏主之。其后诸州牟利以自殖,举天 下不过七万余缗,不能当一县之茶税。及宣宗增河湟戍兵衣绢五十二万余匹。盐铁 转运使裴休请复归盐铁使以供国用,增银冶二、铁山七十一,废铜冶二十七、铅山 一。天下岁率银二万五千两、铜六十五万五千斤、铅十一万四千斤、锡万七千斤、 铁五十三万二千斤。
suí mò xíng wǔ zhū bái qián, tiān xià dào qǐ, sī zhù qián xíng. qiān qián chū zhòng èr jīn, qí hòu yù qīng, bù jí yī jīn, tiě yè pí zhǐ jiē yǐ wéi qián. gāo zǔ rù cháng ān, mín jiān xíng xiàn huán qián, qí zhì qīng xiǎo, fán bā jiǔ wàn cái mǎn bàn hú.
隋末行五铢白钱,天下盗起,私铸钱行。千钱初重二斤,其后愈轻,不及一斤, 铁叶、皮纸皆以为钱。高祖入长安,民间行线环钱,其制轻小,凡八九万才满半斛。
wǔ dé sì nián, zhù" kāi yuán tōng bǎo", jìng bā fēn, zhòng èr zhū sì cān, jī shí qián zhòng yī liǎng, dé qīng zhòng dà xiǎo zhī zhōng, qí wén yǐ bā fēn zhuàn lì sān tǐ. luò bìng yōu yì guì děng zhōu jiē zhì jiān. cì qín wáng qí wáng sān lú, yòu pú yè péi jì yī lú yǐ zhù. dào zhù zhě lùn sǐ, méi qí jiā shǔ.
武德四年,铸“开元通宝”,径八分,重二铢四参,积十钱重一两,得轻重大 小之中,其文以八分、篆、隶三体。洛、并、幽、益、桂等州皆置监。赐秦王、齐 王三炉,右仆射裴寂一炉以铸。盗铸者论死,没其家属。
qí hòu dào zhù jiàn qǐ. xiǎn qìng wǔ nián, yǐ è qián duō, guān wèi shì zhī, yǐ yī shàn qián shòu wǔ è qián, mín jiān cáng è qián yǐ dài jìn chí. gān fēng yuán nián, gǎi zhù" gān fēng quán bǎo" qián, jìng cùn, zhòng èr zhū liù fēn, yǐ yī dāng jiù qián zhī shí. yú nián ér jiù qián duō fèi. míng nián, yǐ shāng gǔ bù tōng, mǐ bó yǒng guì, fù xíng kāi yuán tōng bǎo qián, tiān xià jiē zhù zhī. rán sī qián fàn fǎ rì fān, yǒu yǐ zhōu fá zhù jiāng zhōng zhě. zhào suǒ zài nà è qián, ér jiān yì bù xī. yí fèng zhōng, bīn jiāng mín duō sī zhù qián wèi yè, zhào xún jiāng guān dū bǔ, zài tóng xī là guò bǎi jīn zhě méi guān. sì nián, mìng dōng dōu tiào mǐ sù, dòu bié nà è qián bǎi, shào fǔ sī nóng huǐ zhī. shì shí zhù duō qián jiàn, mǐ sù yǒng guì, nǎi bà shào fǔ zhù, xún fù jiù. yǒng chún yuán nián, sī zhù zhě dǐ sǐ, lín bǎo lǐ fāng cūn zhèng jiē cóng zuò. wǔ hòu shí, qián fēi chuān xué jí tiě xī tóng yè, jiē de yòng zhī, shú tóng pái dòu shā sè zhī qián jiē shòu, zì shì dào zhù fēng qǐ, jiāng huái yóu mín yī dà shān bēi hǎi yǐ zhù, lì mò néng bǔ.
其后盗铸渐起。显庆五年,以恶钱多,官为市之,以一善钱售五恶钱,民间藏 恶钱以待禁驰。乾封元年,改铸“乾封泉宝”钱,径寸,重二铢六分,以一当旧钱 之十。逾年而旧钱多废。明年,以商贾不通,米帛踊贵,复行开元通宝钱,天下皆 铸之。然私钱犯法日蕃,有以舟筏铸江中者。诏所在纳恶钱,而奸亦不息。仪凤中, 濒江民多私铸钱为业,诏巡江官督捕,载铜、锡、镴过百斤者没官。四年,命东都 粜米粟,斗别纳恶钱百,少府、司农毁之。是时铸多钱贱,米粟踊贵,乃罢少府铸, 寻复旧。永淳元年,私铸者抵死,邻、保、里、坊、村正皆从坐。武后时,钱非穿 穴及铁锡铜液,皆得用之,熟铜、排斗、沙涩之钱皆售,自是盗铸蜂起,江淮游民 依大山陂海以铸,吏莫能捕。
xiān tiān zhī jì, liǎng jīng qián yì làn, chēn héng qián cái yǒu lún guō, tiě xī wǔ zhū zhī shǔ jiē kě yòng zhī. huò róng xī mō qián, xū yú bǎi shí. kāi yuán chū, zǎi xiàng sòng jǐng qǐng jìn è qián, xíng èr zhū sì cān qián, huǐ jiù qián bù kě yòng zhě. jiāng huái yǒu guān lú qián piān lú qián léng qián shí qián, qiǎn jiān chá yù shǐ xiāo yǐn zhī shǐ jiāng huái, lǜ hù chū è qián, bǔ zé shén jùn, shàng qīng qián jiē shū guān, xiǎo è zhě shěn jiāng hú, shì jǐng bù tōng, wù jià yì guì, yǐn zhī zuò biǎn guān. sòng jǐng yòu qǐng chū mǐ shí wàn hú shōu è qián, shào fǔ huǐ zhī. shí yī nián, zhào suǒ zài jiā zhù, jìn mài tóng xī jí zào tóng qì zhě. èr shí nián, qiān qián yǐ zhòng liù jīn sì liǎng wèi lǜ, měi qián zhòng èr zhū sì cān, jìn quē dùn shā sè dàng rǎn bái qiáng hēi qiáng zhī qián. shǒu zhě, guān wèi shì zhī. tóng yī jīn wèi qián bā shí.
先天之际,两京钱益滥,郴、衡钱才有轮郭,铁锡五铢之属皆可用之。或熔锡 摸钱,须臾百十。开元初,宰相宋璟请禁恶钱,行二铢四参钱,毁旧钱不可用者。 江淮有官炉钱、偏炉钱、棱钱、时钱,遣监察御史萧隐之使江淮,率户出恶钱,捕 责甚峻,上青钱皆输官,小恶者沈江湖,市井不通,物价益贵,隐之坐贬官。宋璟 又请出米十万斛收恶钱,少府毁之。十一年,诏所在加铸,禁卖铜锡及造铜器者。 二十年,千钱以重六斤四两为率,每钱重二铢四参,禁缺顿、沙涩、荡染、白强、 黑强之钱。首者,官为市之。铜一斤为钱八十。
èr shí èr nián, zǎi xiàng zhāng jiǔ líng jiàn yì:" gǔ zhě yǐ bù bó shū sù bù kě chǐ cùn chāo sháo ér jūn, nǎi wèi qián yǐ tōng mào yì. guān zhù suǒ rù wú jǐ, ér gōng fèi duō, yí zòng mín zhù." yì xià bǎi guān, zǎi xiàng péi yào qīng huáng mén shì láng lǐ lín fǔ hé nán shǎo yǐn xiāo jiǒng mì shū jiān cuī miǎn jiē yǐ wéi" yán duàn è qián zé rén zhī jìn, shuì tóng zhé yì zé guān yě kě chéng, jì gū dù yōng zé sī qián yǐ lì báo ér zì xī. ruò xǔ sī zhù, zé xià jiē qì nóng ér jìng lì yǐ." zuǒ jiān mén wèi lù shì cān jūn shì liú zhì yuē:" jīn zhī qián, gǔ zhī xià bì yě. ruò shě zhī rèn rén, zé shàng wú yǐ yù xià, xià wú yǐ shì shàng, bù kě yī yě wù jiàn shāng nóng, qián qīng shāng jiǎ, wù zhòng zé qián qīng, qián qīng yóu hū wù duō, duō zé zuò fǎ shōu zhī shǐ shǎo, wù shǎo zé zuò fǎ bù zhī shǐ qīng, nài hé jiǎ rén? bù kě èr yě zhù qián bù zá qiān tiě zé wú lì, zá zé qián è. jīn sāi sī zhù zhī lù, rén yóu mào sǐ, kuàng shè xiàn jǐng yòu zhī? bù kě sān yě zhù qián wú lì zé rén bù zhù, yǒu lì zé qù nán mǔ zhě zhòng, bù kě sì yě rén fù zé bù kě yǐ shǎng quàn pín zé bù kě yǐ wēi jìn, fǎ bù xíng, rén bù lǐ, yáo pín fù bù qí, ruò dé zhù qián, pín zhě fú yì yú fù shì, fù shì chéng ér yì zì, bù kě wǔ yě. fū qián zhòng yáo rén rì zī yú qián, ér lú bù jiā jiù. gōng qián yǔ tóng jià pō děng, gù pò zhòng qián wèi qīng qián, tóng zhī bù shàn, zài cǎi yòng zhě zhòng yě. tóng zhī wèi bīng bù rú tiě, wèi qì bù rú qī. jìn tóng zé rén wú suǒ yòng, dào zhù zhě shǎo, gōng qián bù pò, rén bù fàn sǐ, qián yòu rì zēng, shì yī jǔ ér sì měi jiān yě." shì shí gōng qīng jiē yǐ zòng mín zhù wèi bù biàn, yú shì xià zhào jìn è qián ér yǐ. xìn ān jùn wáng yī fù yán guó yòng bù zú, qǐng zòng sī zhù, yì zhě jiē wèi yī dì dì zhī guì, mò gǎn yǔ kàng, dú cāng bù láng zhōng wéi bó yáng yǐ wéi bù kě, yī yì yì gé.
二十二年,宰相张九龄建议:“古者以布帛菽粟不可尺寸抄勺而均,乃为钱以 通贸易。官铸所入无几,而工费多,宜纵民铸。”议下百官,宰相裴耀卿、黄门侍 郎李林甫、河南少尹萧炅、秘书监崔沔皆以为“严断恶钱则人知禁,税铜折役则官 冶可成,计估度庸则私钱以利薄而自息。若许私铸,则下皆弃农而竞利矣。”左监 门卫录事参军事刘秩曰:“今之钱,古之下币也。若舍之任人,则上无以御下,下 无以事上,不可一也;物贱伤农,钱轻伤贾,物重则钱轻,钱轻由乎物多,多则作 法收之使少,物少则作法布之使轻,奈何假人?不可二也;铸钱不杂铅铁则无利, 杂则钱恶。今塞私铸之路,人犹冒死,况设陷井诱之?不可三也;铸钱无利则人不 铸,有利则去南亩者众,不可四也;人富则不可以赏劝、贫则不可以威禁,法不行, 人不理,繇贫富不齐,若得铸钱,贫者服役于富室,富室乘而益恣,不可五也。夫 钱重繇人日滋于前,而炉不加旧。公钱与铜价颇等,故破重钱为轻钱,铜之不赡, 在采用者众也。铜之为兵不如铁,为器不如漆。禁铜则人无所用,盗铸者少,公钱 不破,人不犯死,钱又日增,是一举而四美兼也。”是时公卿皆以纵民铸为不便, 于是下诏禁恶钱而已。信安郡王祎复言国用不足,请纵私铸,议者皆畏祎帝弟之贵, 莫敢与抗,独仓部郎中韦伯阳以为不可,祎议亦格。
èr shí liù nián, xuān rùn děng zhōu chū zhì qián jiān, liǎng jīng yòng qián shāo shàn, mǐ sù jià yì xià. qí hòu qián yòu jiàn è, zhào chū tóng suǒ zài zhì jiān, zhù" kāi yuán tōng bǎo" qián, jīng shī kù cáng jiē mǎn. tiān xià dào zhù yì qǐ, guǎng líng dān yáng xuān chéng yóu shén. jīng shī quán háo, suì suì qǔ zhī, zhōu chē xiāng shǔ. jiāng huái piān lú qián shù shí zhǒng, zá yǐ tiě xī, qīng màn wú fù qián xíng. gōng zhù zhě hào guān lú qián, yī yǐ dāng piān lú qián qī bā, fù shāng wǎng wǎng cáng zhī, yǐ yì jiāng huái sī zhù zhě. liǎng jīng qián yǒu é yǎn gǔ wén xiàn huán zhī bié, měi guàn zhòng bù guò sān sì jīn, zhì jiǎn tiě ér mín zhī. zǎi xiàng lǐ lín fǔ qǐng chū juàn bù sān bǎi wàn pǐ, píng gū shōu qián, wù jià yǒng guì, sù zhě rì wàn rén. bīng bù shì láng yáng guó zhōng yù zhāo quán yǐ shì ēn, yáng biān shì mén yuē:" háng dāng fù zhī." míng rì, zhào fù xíng jiù qián. tiān bǎo shí yī zài, yòu chū qián sān shí wàn mín yì liǎng shì è qián, chū zuǒ cáng kù pái dòu qián, xǔ mín yì zhī. guó zhōng yòu yán qián fēi tiě xī tóng shā chuān xué gǔ wén, jiē de yòng zhī.
二十六年,宣、润等州初置钱监,两京用钱稍善,米粟价益下。其后钱又渐恶, 诏出铜所在置监,铸“开元通宝”钱,京师库藏皆满。天下盗铸益起,广陵、丹杨、 宣城尤甚。京师权豪,岁岁取之,舟车相属。江淮偏炉钱数十种,杂以铁锡,轻漫 无复钱形。公铸者号官炉钱,一以当偏炉钱七八,富商往往藏之,以易江淮私铸者。 两京钱有鹅眼、古文、线环之别,每贯重不过三四斤,至翦铁而缗之。宰相李林甫 请出绢布三百万匹,平估收钱,物价踊贵,诉者日万人。兵部侍郎杨国忠欲招权以 市恩,扬鞭市门曰:“行当复之。”明日,诏复行旧钱。天宝十一载,又出钱三十 万缗易两市恶钱,出左藏库排斗钱,许民易之。国忠又言钱非铁锡、铜沙、穿穴、 古文,皆得用之。
shì shí zēng diào nóng rén zhù qián, jì fēi suǒ xí, jiē bù liáo shēng. nèi zuò pàn guān wéi lún qǐng hòu jià mù gōng, yáo shì yì yòng jiǎn ér gǔ zhù duō. tiān xià lú jiǔ shí jiǔ: jiàng zhōu sān shí, yáng rùn xuān è wèi jiē shí, yì dèng chēn jiē wǔ, yáng zhōu sān, dìng zhōu yī. měi lú suì zhù qián sān qiān sān bǎi mín, yì dīng jiàng sān shí, fèi tóng èr wàn yī qiān èr bǎi jīn là sān qiān qī bǎi jīn xī wǔ bǎi jīn. měi qiān qián fèi qián qī bǎi wǔ shí. tiān xià suì zhù sān shí èr wàn qī qiān mín.
是时增调农人铸钱,既非所习,皆不聊生。内作判官韦伦请厚价募工,繇是役 用减而鼓铸多。天下炉九十九:绛州三十,扬、润、宣、鄂、蔚皆十,益、邓、郴 皆五,洋州三,定州一。每炉岁铸钱三千三百缗,役丁匠三十,费铜二万一千二百 斤、镴三千七百斤、锡五百斤。每千钱费钱七百五十。天下岁铸三十二万七千缗。
sù zōng qián yuán yuán nián, jīng fèi bù gěi, zhù qián shǐ dì wǔ qí zhù" qián yuán zhòng bǎo" qián, jìng yī cùn, měi mín zhòng shí jīn, yǔ kāi yuán tōng bǎo cān yòng, yǐ yī dāng shí, yì hào" qián yuán shí dāng qián". xiān shì zhū lú zhù qián yǔ báo, róng pò qián jí fó xiàng, wèi zhī" pán tuó", jiē zhù wèi sī qián, fàn zhě zhàng sǐ. dì wǔ qí wèi xiāng, fù mìng jiàng zhōu zhū lú zhù zhòng lún qián yuán qián, jìng yī cùn èr fēn, qí wén yì yuē:" qián yuán zhòng bǎo", bèi zhī wài guō wéi zhòng lún, měi mín zhòng shí èr jīn, yǔ kāi yuán tōng bǎo qián bìng xíng, yǐ yī dāng wǔ shí. shì shí mín jiān xíng sān qián, dà ér zhòng léng zhě yì hào" zhòng léng qián". fǎ jì lǚ yì, wù jià téng yǒng, mǐ dòu qián zhì qī qiān, è sǐ zhě mǎn dào.
肃宗乾元元年,经费不给,铸钱使第五琦铸“乾元重宝”钱,径一寸,每缗重 十斤,与开元通宝参用,以一当十,亦号“乾元十当钱”。先是诸炉铸钱窳薄,熔 破钱及佛像,谓之“盘陀”,皆铸为私钱,犯者杖死。第五琦为相,复命绛州诸炉 铸重轮乾元钱,径一寸二分,其文亦曰:“乾元重宝”,背之外郭为重轮,每缗重 十二斤,与开元通宝钱并行,以一当五十。是时民间行三钱,大而重棱者亦号“重 棱钱”。法既屡易,物价腾踊,米斗钱至七千,饿死者满道。
chū, yǒu" xū qián", jīng shī rén rén sī zhù, bìng xiǎo qián, huài zhōng xiàng, fàn jìn zhě yù zhòng. zhèng shū qīng wèi jīng zhào yǐn, shù yuè bǎng sǐ zhě bā bǎi yú rén. sù zōng yǐ xīn qián bù biàn, mìng bǎi guān jí yì, bù néng gǎi. shàng yuán yuán nián, jiǎn zhòng lún qián yǐ yī dāng sān shí, kāi yuán jiù qián yǔ qián yuán shí dāng qián, jiē yǐ yī dāng shí, niǎn wéi yù shòu, dé wèi shí qián, xū qián jiāo yì jiē yòng shí dāng qián, yóu shì qián yǒu xū shí zhī míng.
初,有“虚钱”,京师人人私铸,并小钱,坏钟、像,犯禁者愈众。郑叔清为 京兆尹,数月榜死者八百余人。肃宗以新钱不便,命百官集议,不能改。上元元年, 减重轮钱以一当三十,开元旧钱与乾元十当钱,皆以一当十,碾硙鬻受,得为实钱, 虚钱交易皆用十当钱,由是钱有虚实之名。
shǐ sī míng jù dōng dōu, yì zhù" dé yī yuán bǎo" qián, jìng yī cùn sì fēn, yǐ yī dāng kāi yuán tōng bǎo zhī bǎi. jì ér è" dé yī" fēi zhǎng zuò zhī zhào, gǎi qí wén yuē" shùn tiān yuán bǎo".
史思明据东都,亦铸“得一元宝”钱,径一寸四分,以一当开元通宝之百。既 而恶“得一”非长祚之兆,改其文曰“顺天元宝”。
dài zōng jí wèi, qián yuán zhòng bǎo qián yǐ yī dāng èr, zhòng lún qián yǐ yī dāng sān, fán sān rì ér dà xiǎo qián jiē yǐ yī dāng yī. zì dì wǔ qí gèng zhù, fàn fǎ zhě rì shù bǎi, zhōu xiàn bù néng jìn zhǐ, zhì shì rén shén biàn zhī. qí hòu mín jiān qián yuán zhòng léng èr qián zhù wèi qì, bù fù chū yǐ. dāng shí yì zhě yǐ wéi:" zì tiān bǎo zhì jīn, hù jiǔ bǎi yú wàn. wáng zhì: shàng nóng fū shí jiǔ rén, zhōng nóng fū qī rén. yǐ zhōng nóng fū jì zhī, wèi liù qiān sān bǎi wàn rén. shào zhuàng xiāng jūn, rén shí mǐ èr shēng, rì fèi mǐ bǎi èr shí liù wàn hú, suì fèi sì wàn wǔ qiān sān bǎi liù shí wàn hú, ér yī bèi zhī, jí xiōng zhī lǐ zài bèi, yú sān nián zhī chǔ yǐ bèi shuǐ hàn xiōng zāi, dāng mǐ shí sān wàn liù qiān bā shí wàn hú, yǐ guì jiàn fēng jiǎn xiāng dāng, zé mǐ zhī zhí yǔ qián jūn yě. tián yǐ gāo xià féi jí fēng hào wèi lǜ, yī qǐng chū mǐ wǔ shí yú hú, dāng tián èr qiān qī bǎi èr shí yī wàn liù qiān qǐng. ér qián yì suì huǐ yú guān píng mái cáng fén nì, qí jiān tóng guì qián jiàn, yǒu zhù yǐ wéi qì zhě, bù chū shí nián qián jǐ jǐn, bù zú zhōu dāng shì zhī yòng." zhū dào yán tiě zhuǎn yùn shǐ liú yàn yǐ jiāng lǐng zhū zhōu, rèn tǔ suǒ chū, jiē zhòng cū jiàn ruò zhī huò, shū jīng shī bù zú yǐ gōng dào lù zhī zhí. yú shì jī zhī jiāng huái, yì tóng qiān xīn tàn, guǎng zhù qián, suì dé shí yú wàn mín, shū jīng shī jí jīng yáng èr zhōu, zì shì qián rì zēng yǐ.
代宗即位,乾元重宝钱以一当二,重轮钱以一当三,凡三日而大小钱皆以一当 一。自第五琦更铸,犯法者日数百,州县不能禁止,至是人甚便之。其后民间乾元、 重棱二钱铸为器,不复出矣。当时议者以为:“自天宝至今,户九百余万。《王制》: 上农夫食九人,中农夫七人。以中农夫计之,为六千三百万人。少壮相均,人食米 二升,日费米百二十六万斛,岁费四万五千三百六十万斛,而衣倍之,吉凶之礼再 倍,余三年之储以备水旱凶灾,当米十三万六千八十万斛,以贵贱丰俭相当,则米 之直与钱钧也。田以高下肥瘠丰耗为率,一顷出米五十余斛,当田二千七百二十一 万六千顷。而钱亦岁毁于棺瓶埋藏焚溺,其间铜贵钱贱,有铸以为器者,不出十年 钱几尽,不足周当世之用。”诸道盐铁转运使刘晏以江、岭诸州,任土所出,皆重 粗贱弱之货,输京师不足以供道路之直。于是积之江淮,易铜铅薪炭,广铸钱,岁 得十余万缗,输京师及荆、扬二州,自是钱日增矣。
dà lì qī nián, jìn tiān xià zhù tóng qì. jiàn zhōng chū, hù bù shì láng hán huí yǐ shāng zhōu hóng yá yě tóng duō, qǐng fù luò yuán fèi jiān, qǐ shí lú, suì zhù qián qī wàn èr qiān mín, měi qiān qián fèi jiǔ bǎi. dé zōng cóng zhī.
大历七年,禁天下铸铜器。建中初,户部侍郎韩洄以商州红崖冶铜多,请复洛 源废监,起十炉,岁铸钱七万二千缗,每千钱费九百。德宗从之。
jiāng huái duō qiān xī qián, yǐ tóng tāng mǐn wài, bù yíng jīn liǎng, bó jià yì guì. xiāo qiān qián wèi tóng liù jīn, zhù qì zé jīn dé qián liù bǎi, gù xiāo zhù zhě duō, ér qián yì hào. pàn dù zhī zhào zàn cǎi lián zhōu bái tóng zhù dà qián, yī dāng shí, yǐ quán qīng zhòng. zhēn yuán chū, luò gǔ sàn guān jìn xíng rén yǐ yī qián chū zhě. zhū dào yán tiě shǐ zhāng pāng zòu jìn jiāng huái zhù tóng wèi qì, wéi zhù jiàn ér yǐ. shí nián, zhào tiān xià zhù tóng qì, měi qì yī jīn, qí zhí bù dé guò bǎi liù shí, xiāo qián zhě yǐ dào zhù lùn. rán ér mín jiān qián yì shǎo, zēng bó jià qīng, zhōu xiàn jìn qián bù chū jìng, shāng gǔ jiē jué. zhè xī guān chá shǐ lǐ ruò chū qǐng tōng qián wǎng lái, ér jīng shī shāng gǔ jī qián sì fāng mào yì zhě bù kě shèng jì. zhào fù jìn zhī. èr shí nián, mìng shì jǐng jiāo yì, yǐ líng luó juàn bù zá huò yǔ qián jiān yòng. xiàn zōng yǐ qián shǎo, fù jīn yòng tóng qì. shí shāng gǔ zhì jīng shī, wěi qián zhū dào jìn zòu yuàn jí zhū jūn zhū shǐ fù jiā, yǐ qīng zhuāng qū sì fāng, hé quàn nǎi qǔ zhī, hào" fēi qián". jīng zhào yǐn péi wǔ qǐng jìn yǔ shāng gǔ fēi qián zhě, sōu suǒ zhū fāng, èr rén wéi bǎo.
江淮多铅锡钱,以铜{汤皿}外,不盈斤两,帛价益贵。销千钱为铜六斤,铸器 则斤得钱六百,故销铸者多,而钱益耗。判度支赵赞采连州白铜铸大钱,一当十, 以权轻重。贞元初,骆谷、散关禁行人以一钱出者。诸道盐铁使张滂奏禁江淮铸铜 为器,惟铸鉴而已。十年,诏天下铸铜器,每器一斤,其直不得过百六十,销钱者 以盗铸论。然而民间钱益少,缯帛价轻,州县禁钱不出境,商贾皆绝。浙西观察使 李若初请通钱往来,而京师商贾赍钱四方贸易者不可胜计。诏复禁之。二十年,命 市井交易,以绫、罗、绢、布、杂货与钱兼用。宪宗以钱少,复禁用铜器。时商贾 至京师,委钱诸道进奏院及诸军、诸使富家,以轻装趋四方,合券乃取之,号“飞 钱”。京兆尹裴武请禁与商贾飞钱者,廋索诸坊,二人为保。
yán tiě shǐ lǐ xùn yǐ chēn zhōu píng yáng tóng kēng èr bǎi bā shí yú, fù zhì guì yáng jiān, yǐ liǎng lú rì zhù qián èr shí wàn. tiān xià suì zhù qián shí sān wàn wǔ qiān mín. mìng shāng gǔ xù qián zhě, jiē chū yǐ shì huò tiān xià yǒu yín zhī shān bì yǒu tóng, wéi yín wú yì yú rén, wǔ lǐng yǐ běi, cǎi yín yī liǎng zhě liú tā zhōu, guān lì lùn zuì. yuán hé sì nián, jīng shī yòng qián mín shǎo èr shí jí yǒu qiān xī qián zhě, bǔ zhī fēi jiāo yì ér qián xíng qú lù zhě, bù wèn. fù zhào cǎi wǔ lǐng yín kēng, jìn qián chū lǐng. liù nián, mào yì qián shí mín yǐ shàng zhě, cān yòng bù bó. wèi zhōu sān hé yě jù fēi hú gù jiān èr shí lǐ ér jìn, hé dōng jié dù shǐ wáng è zhì lú, shū jù mǎ hé shuǐ zhù qián, gōng fèi yóu shěng, yǐ cì shǐ lǐ tīng wèi shǐ, yǐ wǔ lú zhù, měi lú yuè zhù qián sān shí wàn, zì shì hé dōng xī qián jiē fèi.
盐铁使李巽以郴州平阳铜坑二百八十余,复置桂阳监,以两炉日铸钱二十万。 天下岁铸钱十三万五千缗。命商贾蓄钱者,皆出以市货;天下有银之山必有铜,唯 银无益于人,五岭以北,采银一两者流他州,官吏论罪。元和四年,京师用钱缗少 二十及有铅锡钱者,捕之;非交易而钱行衢路者,不问。复诏采五岭银坑,禁钱出 岭。六年,贸易钱十缗以上者,参用布帛。蔚州三河冶距飞狐故监二十里而近,河 东节度使王锷置炉,疏拒马河水铸钱,工费尤省,以刺史李听为使,以五炉铸,每 炉月铸钱三十万,自是河东锡钱皆废。
zì jīng shī jìn fēi qián, jiā yǒu zhì cáng, wù jià jìn qīng. pàn dù zhī lú tǎn bīng bù shàng shū pàn hù bù shì wáng shào yán tiě shǐ wáng bō qǐng xǔ shāng rén yú hù bù dù zhī yán tiě sān sī fēi qián, měi qiān qián zēng gěi bǎi qián, rán shāng rén wú zhì zhě. fù xǔ yǔ shāng rén dí guàn ér yì zhī, rán qián zhòng bó qīng rú gù. xiàn zōng wèi zhī chū nèi kù qián wǔ shí wàn mín shì bù bó, měi pǐ jiā jiù gū shí zhī yī. huì wú yuán jì wáng chéng zōng lián héng jù mìng, yǐ qī dào bīng tǎo zhī, jīng fèi qū jié. huáng fǔ bó jiàn yì, nèi wài yòng qián měi mín diàn èr shí wài, fù chōu wǔ shí sòng dù zhī yǐ shàn jūn. shí èr nián, fù gěi jīng zhào fǔ qián wǔ shí wàn mín shì bù bó, ér fù jiā qián guò wǔ qiān guàn zhě sǐ, wáng gōng zhòng biǎn, mò rù yú guān, yǐ wǔ zhī yī shǎng gào zhě. jīng shī qū sì suǒ jī, jiē fāng zhèn qián, shǎo yì wǔ shí wàn mín, nǎi zhēng shì dì zhái. rán fù jiǎ yǐ zuǒ yòu shén cè jūn guān qián wéi míng, fǔ xiàn bù gǎn hé wèn. mín jiān diàn mò yǒu zhì qī shí zhě, qiān xī qián yì duō, lì bǔ fàn zhě, duō shǔ zhū jūn zhū shǐ, yán hū jí shì rén qiáng duó, ōu shāng lì zú. jīng zhào yǐn cuī yuán lüè qǐng fàn zhě běn jūn běn shǐ lì jué, dì bù néng yòng, zhào sòng běn jūn běn shǐ, ér jīng zhào fǔ qiǎn rén lì jué. mù zōng jí wèi, jīng shī yù jīn yín shí liǎng yì diàn yī liǎng, dí mǐ yán bǎi qián diàn qī bā. jīng zhào yǐn liǔ gōng chuò yǐ yán fǎ jìn zhǐ zhī. xún yǐ suǒ zài yòng qián diàn mò bù yī, zhào cóng sú suǒ yí, nèi wài gěi yòng, měi mín diàn bā shí.
自京师禁飞钱,家有滞藏,物价浸轻。判度支卢坦、兵部尚书判户部事王绍、 盐铁使王播请许商人于户部、度支、盐铁三司飞钱,每千钱增给百钱,然商人无至 者。复许与商人敌贯而易之,然钱重帛轻如故。宪宗为之出内库钱五十万缗市布帛, 每匹加旧估十之一。会吴元济、王承宗连衡拒命,以七道兵讨之,经费屈竭。皇甫 镈建议,内外用钱每缗垫二十外,复抽五十送度支以赡军。十二年,复给京兆府钱 五十万缗市布帛,而富家钱过五千贯者死,王公重贬,没入于官,以五之一赏告者。 京师区肆所积,皆方镇钱,少亦五十万缗,乃争市第宅。然富贾倚左右神策军官钱 为名,府县不敢劾问。民间垫陌有至七十者,铅锡钱益多,吏捕犯者,多属诸军、 诸使,讠虖集市人强夺,殴伤吏卒。京兆尹崔元略请犯者本军、本使涖决,帝不能 用,诏送本军、本使,而京兆府遣人涖决。穆宗即位,京师鬻金银十两亦垫一两, 籴米盐百钱垫七八。京兆尹柳公绰以严法禁止之。寻以所在用钱垫陌不一,诏从俗 所宜,内外给用,每缗垫八十。
bǎo lì chū, hé nán yǐn wáng qǐ qǐng xiāo qián wèi fó xiàng zhě yǐ dào zhù qián lùn. dà hé sān nián, zhào fó xiàng yǐ qiān xī tǔ mù wèi zhī, shì dài yǐ jīn yín tōu shí wū yóu lán tiě, wéi jiàn qìng dīng huán niǔ de yòng tóng, yú jiē jìn zhī, dào zhù zhě sǐ. shì shí jùn qiān xī qián zhī jìn. gào qiān qián zhě shǎng yǐ wǔ qiān.
宝历初,河南尹王起请销钱为佛像者以盗铸钱论。大和三年,诏佛像以铅、锡、 土、木为之,饰带以金银、鍮石、乌油、蓝铁,唯鉴、磬、钉、镮、钮得用铜,余 皆禁之,盗铸者死。是时峻铅锡钱之禁。告千钱者赏以五千。
sì nián, zhào jī qián yǐ qī qiān mín wèi lǜ, shí wàn mín zhě qī yǐ yī nián chū zhī, èr shí wàn yǐ èr nián. fán jiāo yì bǎi mín yǐ shàng zhě, pǐ bó mǐ sù jū bàn. hé nán fǔ yáng zhōu jiāng líng fǔ yǐ dōu huì zhī jù, yuē shù rú jīng shī. wèi jǐ jiē bà.
四年,诏积钱以七千缗为率,十万缗者期以一年出之,二十万以二年。凡交易 百缗以上者,匹帛米粟居半。河南府、扬州、江陵府以都会之剧,约束如京师。未 几皆罢。
bā nián, hé dōng xī qián fù qǐ, yán tiě shǐ wáng yá zhì fēi hú zhù qián yuàn yú wèi zhōu, tiān xià suì zhù qián bù jí shí wàn mín. wén zōng bìng bì qīng qián zhòng, zhào fāng zhèn zòng qián gǔ jiāo yì. shí suī jìn tóng wèi qì, ér jiāng huái lǐng nán liè sì yù zhī, zhù qiān qián wèi qì, shòu lì shù bèi. zǎi xiàng lǐ jué qǐng jiā lú zhù qián, yú shì jìn tóng qì, guān yī qiè wèi shì zhī. tiān xià tóng kēng wǔ shí, suì cǎi tóng èr shí liù wàn liù qiān jīn. jí wǔ zōng fèi fú tú fǎ, yǒng píng jiān guān lǐ yù yàn qǐng yǐ tóng xiàng zhōng qìng jīn lú duó jiē guī xún yuàn, zhōu xiàn tóng yì duō yǐ. yán tiě shǐ yǐ gōng yǒu cháng lì, bù zú yǐ jiā zhù, xǔ zhū dào guàn chá shǐ jiē dé zhì qián fāng. huái nán jié dù shǐ lǐ shēn qǐng tiān xià yǐ zhōu míng zhù qián, jīng shī wèi jīng qián, dà xiǎo jìng cùn, rú kāi yuán tōng bǎo, jiāo yì jīn yòng jiù qián. huì xuān zōng jí wèi, jǐn chù huì chāng zhī zhèng, xīn qián yǐ zì kě biàn, fù zhù wèi xiàng.
八年,河东锡钱复起,盐铁使王涯置飞狐铸钱院于蔚州,天下岁铸钱不及十万 缗。文宗病币轻钱重,诏方镇纵钱谷交易。时虽禁铜为器,而江淮、岭南列肆鬻之, 铸千钱为器,售利数倍。宰相李珏请加炉铸钱,于是禁铜器,官一切为市之。天下 铜坑五十,岁采铜二十六万六千斤。及武宗废浮屠法,永平监官李郁彦请以铜像、 钟、磬、钅卢、鐸皆归巡院,州县铜益多矣。盐铁使以工有常力,不足以加铸,许 诸道观察使皆得置钱坊。淮南节度使李绅请天下以州名铸钱,京师为京钱,大小径 寸,如开元通宝,交易禁用旧钱。会宣宗即位,尽黜会昌之政,新钱以字可辨,复 铸为像。
zhāo zōng mò, jīng shī yòng qián bā bǎi wǔ shí wèi guàn, měi bǎi cái bā shí wǔ, hé nán fǔ yǐ bā shí wèi bǎi yún.
昭宗末,京师用钱八百五十为贯,每百才八十五,河南府以八十为百云。