liú wú wéi jiǎng liǔ shěn
劉吳韋蔣柳沈

liú zi xuán, míng zhī jǐ, yǐ xuán zōng huì xián, gù yǐ zì xíng. nián shí èr, fù cáng qì wèi shòu gǔ wén shàng shū, yè bù jìn, fù nù, chǔ dū zhī. jí wén wèi zhū xiōng jiǎng chūn qiū zuǒ shì, mào wǎng tīng, tuì zhé biàn xī suǒ yí, tàn yuē: shū rú shì, ér hé dài! fù qí qí yì, xǔ shòu zuǒ shì. yú nián, suì tōng lǎn qún shǐ. yǔ xiōng zhī róu jù yǐ shàn wén cí zhī míng. zhuó jìn shì dì, diào huò jiā zhǔ bù.
劉子玄，名知幾，以玄宗諱嫌，故以字行。年十二，父藏器為授《古文尚書》， 業不進，父怒，楚督之。及聞為諸兄講《春秋左氏》，冒往聽，退輒辨析所疑，嘆 曰：「書如是，兒何怠！」父奇其意，許授《左氏》。逾年，遂通覽群史。與兄知 柔俱以善文詞知名。擢進士第，調獲嘉主簿。

wǔ hòu zhèng shèng chū, zhào jiǔ pǐn yǐ shàng chén dé shī. zi xuán shàng shū, jī měi suì yī shè, huò yī suì zài shè, xiǎo rén zhī xìng, jūn zǐ zhī bù xìng. yòu yán: jūn bù xū shòu, chén bù xū shòu. wàng shòu bù wèi zhōng, wàng shī bù wèi huì. jīn qún chén wú gōng, zāo yù zhé qiān, zhì dū xià yǒu chē zài dòu liàng, pá chuí wǎn tuō zhī yàn. yòu wèi: cì shǐ fēi sān zài yǐ shàng bù kě xǐ, yí kè gōng diàn, míng shǎng fá. hòu jiā qí zhí, bù néng yòng yě. shí lì héng kù, yín jí shàn rén, gōng qīng bèi zhū sǐ zhě zhǒng xiāng jí. zi xuán dào shì wú liáng ér gān yú huò, zuò sī shèn fù yǐ cì shí. sū wèi dào lǐ jiào jiàn ér tàn yuē: lù jī háo shì zhī liú hū, zhōu shēn zhī dào jǐn yǐ! zi xuán yǔ xú jiān yuán xíng chōng wú jīng děng shàn, cháng yuē: hǎi nèi zhī wǒ zhě shù zi ěr.
武后證聖初，詔九品以上陳得失。子玄上書，譏「每歲一赦，或一歲再赦，小 人之幸，君子之不幸」。又言：「君不虛授，臣不虛受。妄受不為忠，妄施不為惠。 今群臣無功，遭遇輒遷，至都下有『車載斗量，杷椎碗脫』之諺。」又謂：「刺史 非三載以上不可徙，宜課功殿，明賞罰。」後嘉其直，不能用也。時吏橫酷，淫及 善人，公卿被誅死者踵相及。子玄悼士無良而甘於禍，作《思慎賦》以刺時。蘇味 道、李嶠見而嘆曰：「陸機《豪士》之流乎，周身之道盡矣！」子玄與徐堅、元行 沖、吳兢等善，嘗曰：「海內知我者數子耳。」

lèi qiān fèng gé shè rén, jiān xiū guó shǐ. zhōng zōng shí, zhuó tài zǐ lǜ gèng lìng. jiè zhí zì shǒu, lèi suì bù qiān. huì tiān zǐ xī hái, zi xuán zì qǐ liú dōng dōu. sān nián, huò yán zi xuán shēn shǐ chén ér sī zhù shù, yì zhào zhì jīng, lǐng shǐ shì. qiān mì shū shǎo jiān. shí zǎi xiàng wéi jù yuán jì chù nè yáng zài sī zōng chǔ kè xiāo zhì zhōng jiē lǐng jiān xiū, zi xuán bìng zhǎng guān duō, yì shàng bù yī, ér zhì zhōng shù zé lùn cì wú gōng, yòu shì yǎn jiǎn, nǎi zòu jì qiú bà qù. yīn wèi zhì zhōng yán wǔ bù kě, yuē: gǔ zhī guó shǐ, jiē chū yī jiā, wèi wén jí gōng yú zhòng. wéi hàn dōng guān jí qún rú, zuǎn shù wú zhǔ, tiáo zhāng bù jiàn. jīn shǐ sī qǔ shì zī duō, rén zì wèi xún yuán, jiā zì wèi zhèng jùn. měi jì yī shì, zài yī yán, gé bǐ xiāng shì, hán háo bù duàn, tóu bái kě qī, hàn qīng wú rì: yī bù kě. hàn jùn guó jì shū shàng tài shǐ, fù shàng chéng xiàng, hòu hàn gōng qīng suǒ zhuàn, xiān jí gōng fǔ, nǎi shàng lán tái, gù shǐ guān zài shì wèi guǎng. jīn shǐ chén wéi zì xún cǎi, èr shǐ bù zhù qǐ jū, bǎi jiā fú tōng xíng zhuàng: èr bù kě. shǐ jú shēn jí jìn mén, suǒ yǐ dù yán miàn, fáng qǐng yè yě. jīn zuò zhě rú lín, tǎng shì bāo biǎn, céng wèi jué kǒu, ér cháo yě xián zhī. sūn shèng qǔ jí quán mén, wáng shào jiàn chóu guì zú, cháng rén zhī qíng, bù néng wú wèi: sān bù kě. gǔ zhě shǐ shì gè yǒu zhǐ guī, gù sī mǎ qiān tuì chù shì, jìn jiān xióng bān gù yì zhōng chén, shì zhǔ què. jīn shǐ guān zhù jì, lèi bǐng jiān xiū, huò xū zhí cí, huò dāng yǐn è, shí yáng jiǔ mù, qí lìng nán xíng: sì bù kě. jīn jiān zhě bù kěn zhǐ shòu, xiū zhě yòu bù zūn fèng, wù xiāng tuī bì, yǐ yán suì yuè: wǔ bù kě. yòu yán: cháo tíng hòu yòng qí cái ér báo qí lǐ. zhì zhōng dé shū, chàng xī bù xǔ. chǔ kè děng è qí yán dǐ qiè, wèi zhū shǐ guān yuē: shì zi zuò shū, yù zhì wú hé dì?
累遷鳳閣舍人，兼修國史。中宗時，擢太子率更令。介直自守，累歲不遷。會 天子西還，子玄自乞留東都。三年，或言子玄身史臣而私著述，驛召至京，領史事。 遷秘書少監。時宰相韋巨源、紀處訥、楊再思、宗楚客、蕭至忠皆領監脩，子玄病 長官多，意尚不一，而至忠數責論次無功，又仕偃蹇，乃奏記求罷去。因為至忠言 「五不可」，曰：「古之國史，皆出一家，未聞藉功於眾。唯漢東觀集群儒，纂述 無主，條章不建。今史司取士滋多，人自為荀、袁，家自為政、駿。每記一事，載 一言，閣筆相視，含毫不斷，頭白可期，汗青無日：一不可。漢郡國計書上太史， 副上丞相，後漢公卿所撰，先集公府，乃上蘭台，故史官載事為廣。今史臣唯自詢 采，二史不注起居，百家弗通行狀：二不可。史局深籍禁門，所以杜顏面，防請謁 也。今作者如林，儻示褒貶，曾未絕口，而朝野咸知。孫盛取嫉權門，王劭見讎貴 族，常人之情，不能無畏：三不可。古者史氏各有指歸，故司馬遷退處士，進奸雄； 班固抑忠臣，飾主闕。今史官註記，類稟監脩，或須直辭，或當隱惡，十羊九牧， 其令難行：四不可。今監者不肯指授，脩者又不遵奉，務相推避，以延歲月：五不 可。」又言：「朝廷厚用其才而薄其禮。」至忠得書，悵惜不許。楚客等惡其言詆 切，謂諸史官曰：「是子作書，欲致吾何地？」

shǐ, zi xuán xiū wǔ hòu shí lù, yǒu suǒ gǎi zhèng, ér wǔ sān sī děng bù tīng. zì yǐ wèi jiàn yòng yú shí ér zhì bù suí, nǎi zhe shǐ tōng nèi wài sì shí jiǔ piān, jī píng jīn gǔ. xú jiān dú zhī, tàn yuē: wèi shǐ shì zhě yí zhì cǐ zuò yòu yě. yòu cháng zì bǐ yáng xióng zhě sì: xióng hǎo diāo chóng xiǎo jì, lǎo ér wèi huǐ wú yòu xǐ shī fù ér zhuàng bù wèi, qī yǐ shù zhě zì míng. xióng zhǔn yì zuò jīng, dāng shí xiào zhī wú zuò shǐ tōng, sú yǐ wèi yú. xióng zhe shū jiàn yóu yú rén, zuò jiě cháo wú yì zuò shì méng. xióng shǎo wèi fàn qūn liú xīn suǒ qì, jí wén zuò jīng, yǐ wèi bì fù jiàng bù wú shǐ yǐ wén zhāng dé yù, wǎn tán shǐ chuán, yóu shì jiǎn jià. qí zì gǎn kǎi rú cǐ.
始，子玄修《武后實錄》，有所改正，而武三思等不聽。自以為見用於時而志 不遂，乃著《史通》內外四十九篇，譏評今古。徐堅讀之，嘆曰：「為史氏者宜置 此坐右也。」又嘗自比楊雄者四：「雄好雕蟲小伎，老而為悔；吾幼喜詩賦而壯不 為，期以述者自名。雄准《易》作經，當時笑之；吾作《史通》，俗以為愚。雄著 書見尤於人，作《解嘲》；吾亦作《釋蒙》。雄少為范逡、劉歆所器，及聞作經， 以為必覆醬瓿；吾始以文章得譽，晚談史傳，由是減價。」其自感慨如此。

zi xuán nèi fù yǒu suǒ wèi jǐn, nǎi wěi guó shǐ yú wú jīng, bié zhuàn liú shì jiā shǐ jí pǔ kǎo. shàng tuī hàn wèi lù zhōng miáo yì, fēi yáo hòu péng chéng cóng tíng lǐ zhū liú, chū chǔ xiào wáng xiāo céng sūn jū cháo hóu bān, bù chéng yuán wáng. àn jù míng shěn, yì zhě gāo qí bó. cháng yuē: wú ruò dé fēng, bì yǐ jū cháo shào sī tú jiù yì. hòu guǒ fēng jū cháo xiàn zi. xiāng rén yǐ qí xiōng dì liù rén jù yǒu míng, hào qí xiāng yuē gāo yáng, lǐ yuē jū cháo.
子玄內負有所未盡，乃委國史於吳兢，別撰《劉氏家史》及《譜考》。上推漢 為陸終苗裔，非堯後；彭城叢亭里諸劉，出楚孝王囂曾孫居巢侯般，不承元王。按 據明審，議者高其博。嘗曰：「吾若得封，必以居巢紹司徒舊邑。」後果封居巢縣 子。鄉人以其兄弟六人俱有名，號其鄉曰高陽，里曰居巢。

lèi qiān tài zǐ zuǒ shù zǐ jiān chóng wén guǎn xué shì. huáng tài zǐ jiāng shì diàn guó xué, yǒu sī jù yí: cóng chén zhe yì guān, chéng mǎ. zi xuán yì: gǔ dài fū yǐ shàng jiē chéng chē, yǐ mǎ wèi fēi fú. wèi jìn hòu yǐ niú jià chē. jiāng zuǒ shàng shū láng zhé qīng chéng mǎ, zé yù shǐ hé zhì. yán yán nián bà guān, chéng mǎ chū rù lǘ lǐ, shì chēng fàng dàn. cǐ zé chéng mǎ yí cóng xiè fú zhī míng yàn. jīn líng miào xún yè wáng gōng cè mìng shì shù qīn yíng, zé shèng fú guān lǚ, chéng hé chē. tā shì wú chē, gù guì jiàn tōng chéng mǎ. bǐ fǎ jià suǒ xìng, shì chén jiē mǎ shàng cháo fú. qiě guān lǚ wéi kě pèi chē, gù bó dài bāo yī gé lǚ gāo guān, shì chē zhōng fú. wà ér dèng, xiǎn ér ān, fēi wéi bù shī yú gǔ, yì zì qǔ jīng liú sú. mǎ yì rén diān, shòu chī xíng lù. tài zǐ cóng zhī, yīn zhe wèi dìng lìng.
累遷太子左庶子、兼崇文館學士。皇太子將釋奠國學，有司具儀：從臣著衣冠， 乘馬。子玄議：「古大夫以上皆乘車，以馬為騑服。魏、晉後以牛駕車。江左尚書 郎輒輕乘馬，則御史劾治。顏延年罷官，乘馬出入閭里，世稱放誕。此則乘馬宜從 褻服之明驗。今陵廟巡謁、王公冊命、士庶親迎，則盛服冠履，乘輅車。他事無車， 故貴賤通乘馬。比法駕所幸，侍臣皆馬上朝服。且冠履惟可配車，故博帶褒衣、革 履高冠，是車中服。韈而鐙，跣而鞍，非唯不師於古，亦自取驚流俗。馬逸人顛， 受嗤行路。」太子從之，因著為定令。

kāi yuán chū, qiān zuǒ sàn qí cháng shì. cháng yì xiào jīng zhèng shì xué fēi kāng chéng zhù, jǔ shí èr tiáo zuǒ zhèng qí miù, dāng yǐ gǔ wén wèi zhèng yì wú zi xià chuán, lǎo zi shū wú hé shàng gōng zhù, qǐng cún wáng bì xué. zǎi xiàng sòng jǐng děng bù rán qí lùn, zòu yǔ zhū rú zhì biàn. bó shì sī mǎ zhēn děng ā yì, gòng chù qí yán, qǐng èr jiā jiān xíng, wéi zi xià yì chuán qǐng bà. zhào kě. huì zi kuàng wèi tài lè lìng, dǐ zuì, zi xuán qǐng yú zhí zhèng, xuán zōng nù, biǎn ān zhōu bié jià. zú, nián liù shí yī.
開元初，遷左散騎常侍。嘗議《孝經》鄭氏學非康成注，舉十二條左證其謬， 當以古文為正；《易》無子夏傳，《老子》書無河上公注，請存王弼學。宰相宋璟 等不然其論，奏與諸儒質辯。博士司馬貞等阿意，共黜其言，請二家兼行，惟子夏 《易傳》請罷。詔可。會子貺為太樂令，抵罪，子玄請於執政，玄宗怒，貶安州別 駕。卒，年六十一。

zi xuán lǐng guó shǐ qiě sān shí nián, guān suī xǐ, zhí cháng rú jiù. lǐ bù shàng shū zhèng wéi zhōng cháng wèn: zì gǔ wén shì duō, shǐ cái shǎo, hé yé? duì yuē: shǐ yǒu sān zhǎng: cái xué shí. shì hǎn jiān zhī, gù shǐ zhě shǎo. fū yǒu xué wú cái, yóu yú jiǎ cāo jīn, bù néng zhí huò yǒu cái wú xué, yóu qiǎo jiàng wú pián nán fǔ jīn, fú néng chéng shì. shàn è bì shū, shǐ jiāo jūn zéi chén zhī jù, cǐ wèi wú kě jiā zhě. shí yǐ wèi dǔ lùn. zi xuán shàn chí lùn, biàn jù míng ruì, shì zhū rú jiē chū qí xià, cháo yǒu lùn zhe zhé yù. mò hòu, dì zhào hé nán jiù jiā xiě shǐ tōng, dú zhī chēng shàn. zhuī zèng gōng bù shàng shū, shì yuē wén.
子玄領國史且三十年，官雖徙，職常如舊。禮部尚書鄭惟忠嘗問：「自古文士 多，史才少，何耶？」對曰：「史有三長：才、學、識。世罕兼之，故史者少。夫 有學無才，猶愚賈操金，不能殖貨；有才無學，猶巧匠無楩柟斧斤，弗能成室。善 惡必書，使驕君賊臣知懼，此為無可加者。」時以為篤論。子玄善持論，辯據明銳， 視諸儒皆出其下，朝有論著輒豫。歿後，帝詔河南就家寫《史通》，讀之稱善。追 贈工部尚書，諡曰文。

liù zǐ: kuàng sù huì zhì xùn jiǒng.
六子：貺、餗、匯、秩、迅、迥。

kuàng, zì huì qīng. hǎo xué, duō tōng jiě. zi xuán zú, yǒu zhào fǎng qí hòu, zhuó qǐ jū láng. lì yòu shí yí nèi gōng fèng. xiàn xù shuō yuàn shí piān, yǐ guǎng hàn liú xiàng suǒ yí, ér kān luò guài wàng. kuàng cháng yǐ zhú shū jì nián xù zhū hóu liè huì jiē jǔ shì, hòu rén zhuī xiū, fēi dāng shí zhèng shǐ. rú qí rén jiān yú suì, zhèng qì qí shī, jiē kǒng zǐ xīn yì, shī chūn yī piān lù bǔ shì shì, yǔ zuǒ shì hé, zhī àn chūn qiū jīng chuán ér wèi yě, yīn zhe wài chuán yún. zi zī jiā.
貺，字惠卿。好學，多通解。子玄卒，有詔訪其後，擢起居郎。歷右拾遺內供 奉。獻《續說苑》十篇，以廣漢劉向所遺，而刊落怪妄。貺嘗以《竹書紀年》序諸 侯列會皆舉諡，後人追修，非當時正史。如齊人殲於遂，鄭棄其師，皆孔子新意， 《師春》一篇錄卜筮事，與左氏合，知按《春秋》經傳而為也，因著《外傳》雲。 子滋、浹。

zī, zì gōng mào. tōng jīng shù, xǐ chí lùn. yǐ yìn lì lián shuǐ lìng. yáng wǎn jiàn cái kān jiàn guān, lèi shòu zuǒ bǔ què. jiǔ zhī, qù, yǎng qīn dōng dōu. hé nán yǐn lǐ yì zòu bǔ gōng cáo, mǔ sàng jiě. fú chú, yǐ sī xūn yuán wài láng pàn nán cáo, qín zhí fèng fǎ, jìn zhì gěi shì zhōng. xìng yuán yuán nián, yǐ lì bù shì láng zhī nán xuǎn. shí dà dào hòu, hàn huáng xiāng réng, lì bù néng yì jīng shī, gù mìng zī zhì hóng zhōu diào bǔ, yǐ zhèn zhí wén. zhēn yuán èr nián, zhuó zuǒ sàn qí cháng shì tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. wèi xiāng wú suǒ shè shī, lián yì wèi shèn ér yǐ. míng nián bà. yòu míng nián, fù wèi lì bù shì láng, qiān shàng shū. huì yù shǐ zhōng chéng wéi zhēn bó hé zòu: lì xuǎn bù shí, chéng fù shū chuǎn, lì yīn dé wèi jiān. zhào yǔ shì láng dù huáng shang duó jiē. zú, zèng shǎn zhōu dà dū dū, shì yuē zhēn.
滋，字公茂。通經術，喜持論。以廕歷漣水令。楊綰薦材堪諫官，累授左補闕。 久之，去，養親東都。河南尹李廙奏補功曹，母喪解。服除，以司勛員外郎判南曹， 勤職奉法，進至給事中。興元元年，以吏部侍郎知南選。時大盜後，旱蝗相仍，吏 不能詣京師，故命滋至洪州調補，以振職聞。貞元二年，擢左散騎常侍、同中書門 下平章事。為相無所設施，廉抑畏慎而已。明年罷。又明年，復為吏部侍郎，遷尚 書。會御史中丞韋貞伯劾奏：「吏選不實，澄覆疏舛，吏因得為奸。」詔與侍郎杜 黃裳奪階。卒，贈陝州大都督，諡曰貞。

jiā yì yǒu xué chēng. shēng zǐ dūn rú, jiā dōng dōu. mǔ bìng kuáng yì, fēi chī lüè rén bù néng ān, zuǒ yòu jiē wáng qù, dūn rú rì shì jí, tǐ cháng liú xiě, mǔ nǎi néng xià shí, dūn rú yí rán bù wèi tòng yǐn. liú shǒu wéi xià qīng biǎo qí xíng, zhào biāo què yú lǘ. yuán hé zhōng, quán dé yú fù jiàn zhī, nǎi shòu zuǒ lóng wǔ jūn bīng cáo cān jūn, fēn sī dōng dōu. zài mǔ sàng, huǐ jí jǐ sǐ. shí wèi liú xiào zǐ. hòu wèi qǐ jū láng, dá lǐ hào gǔ, yǒu zǔ fēng yún.
浹亦有學稱。生子敦儒，家東都。母病狂易，非笞掠人不能安，左右皆亡去， 敦儒日侍疾，體常流血，母乃能下食，敦儒怡然不為痛隱。留守韋夏卿表其行，詔 標闕於閭。元和中，權德輿復薦之，乃授左龍武軍兵曹參軍，分司東都。在母喪， 毀瘠幾死。時謂劉孝子。後為起居郎，達禮好古，有祖風雲。

sù, zì dǐng qīng. tiān bǎo chū, lì jí xián yuàn xué shì, jiān zhī shǐ guān. zhōng yòu bǔ què. fù zǐ sān rén gèng lì shǐ guān, zhe shǐ lì, pō yǒu fǎ.
餗，字鼎卿。天寶初，歷集賢院學士，兼知史官。終右補闕。父子三人更涖史 官，著《史例》，頗有法。

huì, zuǒ sàn qí cháng shì, zhōng jīng nán jié dù shǐ. zi zàn, yǐ yìn shì wèi hù chéng. dù hóng jiàn zì jiàn nán hái, guò hù, chú yì fēng gěi. yáng yán jiàn huì míng rú zi, zhuó zhè xī guān chá pàn guān. yán rù xiàng, jìn shè zhōu cì shǐ, zhèng gàn qiáng jì. yě ǎo jiāng wèi hǔ shì, yòu nǚ hū hào bó hǔ, jù miǎn. guān chá shǐ hán huàng biǎo zàn zhì yǒu yì xíng, jiā jīn zǐ, xǐ cháng zhōu. huàng fǔ zhèng, fēn suǒ tǒng wèi sān dào, yǐ zàn wèi xuān zhōu cì shǐ dōu tuán liàn guān chá shǐ, zhì xuān shí nián. zàn běn wú xué, dì yǐ gāng měng lì wēi, guān lì zhòng zú yī jī. xuān jì fù ráo, jí hòu liǎn, guǎng gòng fèng yǐ jié ēn. yòu bù néng xùn zi, jiē jiāo ào bù dù, sù yè shuāi yǐ. zú, zèng lì bù shàng shū, shì yuē jìng.
匯，左散騎常侍，終荊南節度使。子贊，以廕仕為鄠丞。杜鴻漸自劍南還，過 鄠，廚驛豐給。楊炎薦匯名儒子，擢浙西觀察判官。炎入相，進歙州刺史，政干強 濟。野媼將為虎噬，幼女呼號搏虎，俱免。觀察使韓滉表贊治有異行，加金紫，徙 常州。滉輔政，分所統為三道，以贊為宣州刺史、都團練觀察使，治宣十年。贊本 無學，弟以剛猛立威，官吏重足一跡。宣既富饒，即厚斂，廣貢奉以結恩。又不能 訓子，皆驕傲不度，素業衰矣。卒，贈吏部尚書，諡曰敬。

jiǒng yǐ gāng zhí chēng, dì jìn shì, lì diàn zhōng shì yù shǐ, zuǒ jiāng huái zhuǎn yùn shǐ. shí xīn gèng ān shǐ luàn, jiǒng kuì yùn cái fù, lì yú zhí. dà lì chū, wèi jí zhōu cì shǐ, zhì xíng yóu yì. lèi qiān gěi shì zhōng.
迥以剛直稱，第進士，歷殿中侍御史，佐江淮轉運使。時新更安史亂，迥饋運 財賦，力於職。大曆初，為吉州刺史，治行尤異。累遷給事中。

zhì, zì zuò qīng. kāi yuán mò, lì zuǒ jiān mén wèi lù shì cān jūn shì, shāo qiān xiàn bù yuán wài láng. zuò xiǎo lèi, xià chú lǒng xī sī mǎ. ān lù shān fǎn, gē shū hàn shǒu tóng guān, yáng guó zhōng yù duó qí bīng, zhì shàng yán: hàn bīng tiān xià chéng bài suǒ xì, bù kě hū. fáng guǎn jiàn qí shū, yǐ bǐ liú gēng shēng. zhì dé chū, qiān gěi shì zhōng. jiǔ zhī, chū wèi làng zhōu cì shǐ. biǎn fǔ zhōu zhǎng shǐ, zú. suǒ zhe zhèng diǎn zhǐ gē jì zhì dé xīn yì děng fán shù shí piān.
秩，字祚卿。開元末，歷左監門衛錄事參軍事，稍遷憲部員外郎。坐小累，下 除隴西司馬。安祿山反，哥舒翰守潼關，楊國忠欲奪其兵，秩上言：「翰兵天下成 敗所系，不可忽。」房琯見其書，以比劉更生。至德初，遷給事中。久之，出為閬 州刺史。貶撫州長史，卒。所著《政典》、《止戈記》、《至德新議》等凡數十篇。

xùn, zì jié qīng. lì jīng zhào gōng cáo cān jūn shì. cháng qǐn jí, fáng guǎn wén, yōu bù mèi, yuē: jié qīng yǒu bù huì, tiān lǐ qī yǐ! chén jùn yīn yín míng zhī rén, jiàn xùn tàn yuē: jīn huáng shū dù yě! liú yàn měi wén qí lùn, yuē: huáng wáng zhī dào jǐn yǐ! shàng yuán zhōng, bì dì ān kāng, zú. xùn xù shī shū chūn qiū lǐ lè wǔ shuō. shū chéng, yǔ rén yuē: tiān xià tāo tāo, zhī wǒ zhě xī. zhōng bù yǐ shì rén yún.
迅，字捷卿。歷京兆功曹參軍事。常寢疾，房琯聞，憂不寐，曰：「捷卿有不 諱，天理欺矣！」陳郡殷寅名知人，見迅嘆曰：「今黃叔度也！」劉晏每聞其論， 曰：「皇王之道盡矣！」上元中，避地安康，卒。迅續《詩》、《書》、《春秋》、 《禮》、《樂》五說。書成，語人曰：「天下滔滔，知我者希。」終不以示人云。

wú jīng, biàn zhōu jùn yí rén. shǎo lì zhì, guàn zhī jīng shǐ, fāng zhí guǎ xié bǐ, wéi yǔ wèi yuán zhōng zhū jìng zé yóu. èr rén zhě dāng lù, jiàn jīng cái kān lùn zhuàn, zhào zhí shǐ guǎn, xiū guó shǐ. qiān yòu shí yí nèi gòng fèng.
吳兢，汴州浚儀人。少厲志，貫知經史，方直寡諧比，惟與魏元忠、硃敬則游。 二人者當路，薦兢才堪論撰，詔直史館，修國史。遷右拾遺內供奉。

shén lóng zhōng, gǎi yòu bǔ què. jié mǐn tài zǐ nán, jiān chén wū gòu ān guó xiāng wáng yǔ móu, cháo tíng dà kǒng. jīng shàng yán: wén míng hòu, huáng yùn bù shū rú dài. bì xià lóng xìng, ēn bèi gǔ ròu, xiāng wáng yǔ bì xià tóng qì, qīn mò jiā yān. jīn zéi chén rì yè yīn móu, bì yù zhì zhī jí fǎ. xiāng wáng rén xiào, zāo tú kǔ āi huǐ, yǐ bì xià wèi mìng, ér zì tuō yú shǒu zú. ruò xìn xié nìng, wěi zhī yú fǎ, shāng bì xià zhī ēn, shī tiān xià wàng. shān yì gǔ gōng, dú rèn xiōng yì, kě wèi hán xīn. zì xī jiǎn fá zōng zhī, wěi rèn yì xìng, wèi yǒu bù wáng zhě. qín rèn zhào gāo, hàn rèn wáng mǎng, jìn jiā zì xiāng yú ròu, suí shì cāi jì zǐ dì, hǎi nèi mí fèi, yàn zhī fù chē, ān kě zhòng jī? qiě gēn xiǔ zhě yè kū, yuán hé zhě yóu jié. zi dì, guó zhī gēn yuán, kě shǐ kū jié zāi! huáng jiā zhī gàn, yí shān lüè jǐn. bì xià jí wèi sì nián, yī zi nòng bīng bèi zhū, yī zi yǐ zuì zhé qù, wéi xiāng wáng zhāo xī zuǒ yòu. dòu sù zhī cì, cāng yíng zhī shī, bù kě bù chá. fú yuàn bì xià quán cháng dì zhī ēn, wèi wǎng jí zhī xīn, tiān xià xìng shèn! lèi qiān qǐ jū láng, yǔ liú zi xuán xú jiān děng bìng zhí.
神龍中，改右補闕。節閔太子難，奸臣誣構安國相王與謀，朝廷大恐。兢上言： 「文明後，皇運不殊如帶。陛下龍興，恩被骨肉，相王與陛下同氣，親莫加焉。今 賊臣日夜陰謀，必欲寘之極法。相王仁孝，遭荼苦哀毀，以陛下為命，而自托於手 足。若信邪佞，委之於法，傷陛下之恩，失天下望。芟刈股肱，獨任胸臆，可為寒 心。自昔翦伐宗支，委任異姓，未有不亡者。秦任趙高，漢任王莽，晉家自相魚肉， 隋室猜忌子弟，海內麋沸，驗之覆車，安可重跡？且根朽者葉枯，源涸者游竭。子 弟，國之根源，可使枯竭哉！皇家枝幹，夷芟略盡。陛下即位四年，一子弄兵被誅， 一子以罪謫去，惟相王朝夕左右。『斗粟』之刺，《蒼蠅》之詩，不可不察。伏願 陛下全常棣之恩，慰罔極之心，天下幸甚！」累遷起居郎，與劉子玄、徐堅等並職。

xuán zōng chū lì, shōu hái quán gāng, ruì yú jué shì, qún chén wèi fú. jīng lǜ dì guǒ ér bù jí jīng, nǎi shàng shū yuē:
玄宗初立，收還權綱，銳於決事，群臣畏伏。兢慮帝果而不及精，乃上疏曰：

zì gǔ rén chén bù jiàn zé guó wēi, jiàn zé shēn wēi. chén yú, shí bì xià lù, bù gǎn bì shēn wēi zhī huò. bǐ jiàn shàng fēng shì zhě, yán yǒu kě cǎi, dàn cì shù bó ér yǐ, wèi cháng méng zhào jiàn, bèi bá zhuó. qí wǔ zhǐ, zé cháo táng jué zhàng, chuán sòng běn zhōu, huò sǐ yú liú biǎn. yóu shì chén xià bù gǎn jìn jiàn. gǔ zhě shè fěi bàng mù, yù wén jǐ guò jīn fēng shì, bàng mù bǐ yě. shǐ suǒ yán shì, yǒu yì yú guó shǐ suǒ yán fēi, wú lèi yú cháo. bì xià hé jù jiā chì zhú, yǐ dù sè zhí yán? dào lù liú chuán, xiāng shì guài è. fū hàn gāo dì shè zhōu chāng jié zhòu zhī duì, jìn wǔ dì shòu liú yì huán líng zhī jī, kuàng bì xià huō dá dà dù, bù néng róng cǐ kuáng zhí yé? fū rén zhǔ jū zūn jí zhī wèi, zhuān shēng shā zhī quán, qí wèi wēi yán jùn yǐ. kāi qíng bào, nà jiàn zhèng, xià yóu jù bù gǎn jǐn, nài hé yǐ wèi zuì? qiě shàng yǒu suǒ shī, xià bì zhī zhī. gù zhèng rén yù huǐ xiāng xiào, ér zi chǎn bù tīng yě. bì xià chū jí wèi, yóu yǒu chǔ wú liàng zhāng tíng guī hán sī fù xīn tì fǒu liǔ zé yuán chǔ kè děng shù shàng shū zhēng shí zhèng dé shī. zì qǐng shàng fēng shì, wǎng wǎng dé zuì, jiàn zhě dùn shǎo. shì què cháo fù ér fèng bù zhì, lǐ zhī rán yě. chén chéng kǒng tiān xià gǔ gěng shì yǐ dǎng yán wèi jiè, ráo zhí jiù qū, dǒu fāng wèi wán, tōu hé gǒu róng, bù fù néng jǐn jié wàng shēn, nà jūn yú dào yǐ.
自古人臣不諫則國危，諫則身危。臣愚，食陛下祿，不敢避身危之禍。比見上 封事者，言有可采，但賜束帛而已，未嘗蒙召見，被拔擢。其忤旨，則朝堂決杖， 傳送本州，或死於流貶。由是臣下不敢進諫。古者設誹謗木，欲聞己過；今封事， 謗木比也。使所言是，有益於國；使所言非，無累於朝。陛下何遽加斥逐，以杜塞 直言？道路流傳，相視怪愕。夫漢高帝赦周昌桀、紂之對，晉武帝受劉毅桓、靈之 譏，況陛下豁達大度，不能容此狂直耶？夫人主居尊極之位，顓生殺之權，其為威 嚴峻矣。開情抱，納諫諍，下猶懼不敢盡，奈何以為罪？且上有所失，下必知之。 故鄭人慾毀鄉校，而子產不聽也。陛下初即位，猶有褚無量、張廷珪、韓思復、辛 替否、柳澤、袁楚客等數上疏爭時政得失。自頃上封事，往往得罪，諫者頓少。是 鵲巢覆而鳳不至，理之然也。臣誠恐天下骨鯁士以讜言為戒，橈直就曲，斗方為刓， 偷合苟容，不復能盡節忘身，納君於道矣。

fū dì wáng zhī dé, mò shèng yú nà jiàn. gù yuē: mù cóng shéng zé zhèng, hòu cóng jiàn zé shèng. yòu yuē: cháo yǒu fěng jiàn, yóu fā zhī yǒu shū. měng hǔ zài shān lín, lí huò wèi zhī bù cǎi. zhōng jiàn zhī yǒu yì rú cǐ. zì gǔ shàng shèng zhī jūn, kǒng bù wén jǐ guò, gù yáo shè jiàn gǔ, yǔ bài chāng yán. bù xiào zhī zhǔ, zì wèi shèng zhì, jù jiàn hài zhōng, jié shā guān lóng féng ér miè yú tāng, zhòu shā wáng zǐ bǐ gàn ér miè yú zhōu, cǐ qí yàn yě. fū yǔ zhì tóng dào wǎng bù xìng, yǔ luàn tóng dào wǎng bù wáng. rén jiāng jí, bì xiān bù gān yú ròu zhī wèi guó jiāng wáng, bì xiān bù gān zhōng jiàn zhī shuō. wū hū, wéi bì xià shēn jiān yú zī zāi! suí yáng dì jiāo jīn zì fù, yǐ wèi yáo shùn mò jǐ ruò, ér huì wáng zēng jiàn. nǎi yuē: yǒu jiàn wǒ zhě, dāng shí bù shā, hòu bì shā zhī. dà chén sū wēi yù kāi yī yán, bù gǎn fā, yīn wǔ yuè wǔ rì xiàn gǔ wén shàng shū, dì yǐ wèi shàn jǐ, jí chú míng. xiāo yǔ jiàn wú fá liáo, chū wèi hé chí jùn shǒu. dǒng chún jiàn wú xìng jiāng dū, jiù yù cì sǐ. zì shì jiǎn è zhī shì, qù ér bù gù, wài suī yǒu biàn, cháo chén qián kǒu, dì bù zhī yě. shēn sǐ rén shǒu, zi sūn jiǎo jué, wèi tiān xià xiào. tài zōng huáng dì hǎo yuè zhì yán, shí yǒu wèi zhēng wáng guī yú shì nán lǐ dà liàng cén wén běn liú jì mǎ zhōu chǔ suì liáng dù zhèng lún gāo jì fǔ, xián yǐ qiè jiàn, yǐn jū yào zhí. cháng wèi zǎi xiàng yuē: zì zhī zhě wèi nán. rú wén rén qiǎo gōng, zì wèi jǐ zhǎng, ruò shǐ dá zhě dà jiàng dǐ hē shāng lüè, zé wú cí zhuō jī jiàn yǐ. tiān xià wàn jī, yī rén tīng duàn, suī shén yōu láo, bù néng jǐn shàn. jīn wèi zhēng suí shì jiàn zhèng, duō zhōng zhèn shī, rú míng jiàn zhào xíng, měi è bì jiàn. dāng shì shí, yǒu shàng shū yì yú zhèng zhě, jiē nián qǐn diàn zhī bì, zuò wàng wò guān, suī kuáng gǔ nì yì, zhōng bù yǐ wèi wǔ. gù wài shì bì wén, xíng lù jǐ cuò, lǐ yì dà xíng. bì xià hé bù zūn cǐ dào, yǔ shèng zǔ jì měi hū? fū yǐ yī rén zhī yì, zōng wàn fāng zhī zhèng, míng yǒu suǒ bù zhú, zhì yǒu suǒ bù zhōu, shàng xīn wèi yù yú xià, xià qíng wèi dá yú shàng. fú wéi yǐ xū shòu rén, bó lǎn jiān tīng, shǐ shēn zhě bù yǐn, yuǎn zhě bù sāi, suǒ wèi pì sì mén míng sì mù yě. qí néng zhí yán zhèng jiàn bù bì sǐ wáng zhī zhū zhě, tè jiā chǒng róng, dài yǐ bù cì, zé shī zhī dōng yú, jì dé zhī sāng yú yǐ.
夫帝王之德，莫盛於納諫。故曰：「木從繩則正，後從諫則聖。」又曰：「朝 有諷諫，猶發之有梳。猛虎在山林，藜藿為之不採。」忠諫之有益如此。自古上聖 之君，恐不聞己過，故堯設諫鼓，禹拜昌言。不肖之主，自謂聖智，拒諫害忠，桀 殺關龍逢而滅於湯，紂殺王子比干而滅於周，此其驗也。夫與治同道罔不興，與亂 同道罔不亡。人將疾，必先不甘魚肉之味；國將亡，必先不甘忠諫之說。嗚呼，惟 陛下深監於茲哉！隋煬帝驕矜自負，以為堯、舜莫己若，而諱亡憎諫。乃曰：「有 諫我者，當時不殺，後必殺之。」大臣蘇威欲開一言，不敢發，因五月五日獻《古 文尚書》，帝以為訕己，即除名。蕭瑀諫無伐遼，出為河池郡守。董純諫無幸江都， 就獄賜死。自是蹇諤之士，去而不顧，外雖有變，朝臣鉗口，帝不知也。身死人手， 子孫剿絕，為天下笑。太宗皇帝好悅至言，時有魏徵、王珪、虞世南、李大亮、岑 文本、劉洎、馬周、褚遂良、杜正倫、高季輔，咸以切諫，引居要職。嘗謂宰相曰： 「自知者為難。如文人巧工，自謂己長，若使達者、大匠詆訶商略，則蕪辭拙跡見 矣。天下萬機，一人聽斷，雖甚憂勞，不能盡善。今魏徵隨事諫正，多中朕失，如 明鑑照形，美惡畢見。」當是時，有上書益於政者，皆黏寢殿之壁，坐望臥觀，雖 狂瞽逆意，終不以為忤。故外事必聞，刑戮幾措，禮義大行。陛下何不遵此道，與 聖祖繼美乎？夫以一人之意，綜萬方之政，明有所不燭，智有所不周，上心未諭於 下，下情未達於上。伏惟以虛受人，博覽兼聽，使深者不隱，遠者不塞，所謂「辟 四門、明四目」也。其能直言正諫不避死亡之誅者，特加寵榮，待以不次，則失之 東隅，冀得之桑榆矣。

xún yǐ mǔ sàng qù guān. fú chú, zì chén xiū shǐ yǒu xù, jiā pín bù néng jù zhǐ bǐ, yuàn dé shǎo lù yǐ zhōng yú gōng. yǒu zhào bài jiàn yì dài fū, fù xiū shǐ. ruì zōng bēng, shí lù liú dōng dōu, zhào jīng chí yì qǔ jìn zǐ gōng. yǐ fù sàng jiě, zǎi xiàng zhāng shuō yòng zhào dōng xī dài zhī. zhōng sàng, wèi tài zǐ zuǒ shù zǐ.
尋以母喪去官。服除，自陳修史有緒，家貧不能具紙筆，願得少祿以終余功。 有詔拜諫議大夫，復修史。睿宗崩，實錄留東都，詔兢馳驛取進梓宮。以父喪解， 宰相張說用趙冬曦代之。終喪，為太子左庶子。

kāi yuán shí sān nián, dì dōng fēng tài shān, dào zhōng shù chí shè wèi lè. jīng jiàn yuē: fāng dēng dài gào chéng, bù dāng zhú jiǎo shòu, shǐ yǒu chuí táng zhī wēi xiǔ zhū zhī dài. dì nà zhī. míng nián liù yuè, dà fēng, zhào qún chén chén dé shī. jīng shàng shū yuē: zì chūn yǐ lái, kàng yáng bù yǔ, nǎi liù yuè wù wǔ, dà fēng bá shù, huài jū rén lú shě. chuán yuē: jìng dé bù yòng, jué zāi hàn. shàng xià bì gé, shù wèi yú jié, yīn qīn yú yáng, zé hàn zāi yīng. yòu yuē: zhèng bèi dé yǐn, jué fēng fà wū huài mù. fēng, yīn lèi, dà chén zhī xiàng. kǒng bì xià zuǒ yòu yǒu jiān chén shàn quán, huái móu shàng zhī xīn. chén wén bǎi wáng zhī shī, jiē yóu quán yí yú xià, gù yuē: rén zhǔ yǔ rén quán, yóu dǎo chí tài ā, shòu zhī yǐ bǐng. fū tiān jiàng zāi yì, yù rén zhǔ gǎn wù, yuàn shēn chá tiān biàn, dù jué qí méng. qiě bì xià chéng tiān hòu hé dì zhī luàn, fǔ kù wèi chōng, rǒng yuán shàng fán, hù kǒu liú sàn, fǎ chū duō mén, qiú yè dà xíng, qū jìng mí guǎng. cǐ bì wèi gé, shí bì xià shù zhèng zhī què yě, chén bù shèng quán quán. yuàn chì píng qún xiǎo, bù wèi màn yóu, chū bù yù zhī nǚ, jiǎn bù jí zhī mǎ, míng xuǎn jǔ, shèn xíng fá, dù jiǎo xìng, cún zhì gōng, suī yǒu hàn fēng zhī biàn, bù zú lèi shèng dé yǐ.
開元十三年，帝東封太山，道中數馳射為樂。兢諫曰：「方登岱告成，不當逐 狡獸，使有垂堂之危、朽株之殆。」帝納之。明年六月，大風，詔群臣陳得失。兢 上疏曰：「自春以來，亢陽不雨，乃六月戊午，大風拔樹，壞居人廬舍。傳曰： 『敬德不用，厥災旱。上下蔽隔，庶位逾節，陰侵於陽，則旱災應』。又曰：『政 悖德隱，厥風髮屋壞木。』風，陰類，大臣之象。恐陛下左右有奸臣擅權，懷謀上 之心。臣聞百王之失，皆由權移於下，故曰：『人主與人權，猶倒持太阿，授之以 柄。』夫天降災異，欲人主感悟，願深察天變，杜絕其萌。且陛下承天后、和帝之 亂，府庫未充，冗員尚繁，戶口流散，法出多門，賕謁大行，趨競彌廣。此弊未革， 實陛下庶政之闕也，臣不勝惓惓。願斥屏群小，不為慢游，出不御之女，減不急之 馬，明選舉，慎刑罰，杜僥倖，存至公，雖有旱風之變，不足累聖德矣。」

shǐ, jīng zài zhǎng ān jǐng lóng jiān rèn shǐ shì, shí wǔ sān sī zhāng yì zhī děng jiān lǐng, ā guì péng nìng, niàng zé fú cí, shì duō bù shí. jīng bù dé zhì, sī zhuàn táng shū táng chūn qiū, wèi jiù. zhì shì, gài guān bǐ zhá, jì dé chéng shū. zhào jīng jiù jí xián yuàn lùn cì. shí zhāng shuō bà zǎi xiàng, zài jiā xiū shǐ. dà chén zòu guó shǐ bù róng zài wài, zhào jīng děng fù guǎn zhuàn lù. jìn fēng zhǎng yuán xiàn nán. jiǔ zhī, zuò shū shì bù dāng, biǎn jīng zhōu sī mǎ, yǐ shǐ cǎo zì suí. xiāo sōng lǐng guó shǐ, zòu qiǎn shǐ zhě jiù jīng qǔ shū, dé liù shí yú piān.
始，兢在長安、景龍間任史事，時武三思、張易之等監領，阿貴朋佞，釀澤浮 辭，事多不實。兢不得志，私撰《唐書》、《唐春秋》，未就。至是，丐官筆札， 冀得成書。詔兢就集賢院論次。時張說罷宰相，在家修史。大臣奏國史不容在外， 詔兢等赴館撰錄。進封長垣縣男。久之，坐書事不當，貶荊州司馬，以史草自隨。 蕭嵩領國史，奏遣使者就兢取書，得六十餘篇。

lèi qiān hóng zhōu cì shǐ, zuò lèi xià chú shū zhōu. tiān bǎo chū, rù wèi héng wáng fù. suī nián lǎo shuāi lóu shén, yì yóu yuàn hái shǐ zhí. lǐ lín fǔ xián qí shuāi, bù yòng. zú, nián bā shí.
累遷洪州刺史，坐累下除舒州。天寶初，入為恆王傅。雖年老衰僂甚，意猶願 還史職。李林甫嫌其衰，不用。卒，年八十。

jīng xù shì jiǎn hé, hào liáng shǐ. wǎn jié shāo shū wǔ. shí rén bìng qí tài jiǎn. chū yǔ liú zi xuán zhuàn dìng wǔ hòu shí lù, xù zhāng chāng zōng yòu zhāng shuō wū zhèng wèi yuán zhōng shì, pō yán shuō yǐ rán kě, lài sòng jǐng děng yāo lì kǔ qiè, gù zhuǎn huò wèi zhōng, bù rán, huáng sì qiě dài. hòu shuō wèi xiāng, dú zhī, xīn bù shàn, zhī jīng suǒ wèi, jí cóng róng miù wèi yuē: liú shēng shū wèi qí gōng shì, bù shǎo jiǎ jiè, nài hé? jīng yuē: zi xuán yǐ wáng, bù kě shòu wū dì xià. jīng shí shū zhī, qí cǎo gù zài. wén zhě tàn qí zhí. shuō lǚ yǐ qíng qí gǎi, cí yuē: xùn gōng zhī qíng, hé míng shí lù? zú bù gǎi. shì wèi jīn dǒng hú yún.
兢敘事簡核，號良史。晚節稍疏牾。時人病其太簡。初與劉子玄撰定《武后實 錄》，敘張昌宗誘張說誣證魏元忠事，頗言「說已然可，賴宋璟等邀勵苦切，故轉 禍為忠，不然，皇嗣且殆。」後說為相，讀之，心不善，知兢所為，即從容謬謂曰： 「劉生書魏齊公事，不少假借，奈何？」兢曰：「子玄已亡，不可受誣地下。兢實 書之，其草故在。」聞者嘆其直。說屢以情蘄改，辭曰：「徇公之情，何名實錄？」 卒不改。世謂今董狐雲。

wéi shù, hóng jī céng sūn. jiā chú shū èr qiān juǎn, shù wèi ér shí, sòng yì lüè biàn. fù jǐng jùn, jǐng lóng zhōng wèi féi xiāng lìng, shù cóng dào guān. yuán xíng chōng, jǐng jùn gū zǐ yě, wèi shí rú zōng, cháng zài shū shù chē zì suí. shù rù qí shì guān shū, bù zhī qǐn shí, xíng chōng yì zhī, shì yǔ yǔ qián shì shì, shú fù xiáng dì, rú zhǐ zhǎng rán. shǐ shǔ wén, shòu zhǐ zhé jiù. xíng chōng yuē: wài jiā zhī bǎo yě. jǔ jìn shì, shí shù fāng shǎo, yí zhì lòu tuì, kǎo gōng yuán wài láng sòng zhī wèn yuē: tóng zǐ hé yè? shù yuē: xìng shì shū, suǒ zhuàn táng chūn qiū sān shí piān, hèn wèi bì, tā wéi mìng. zhī wèn yuē: běn qiú mào cái, nǎi dé qiān gù. suì shàng dì.
韋述，弘機曾孫。家廚書二千卷，述為兒時，誦憶略遍。父景駿，景龍中為肥 鄉令，述從到官。元行沖，景駿姑子也，為時儒宗，常載書數車自隨。述入其室觀 書，不知寢食，行沖異之，試與語前世事，孰復詳諦，如指掌然。使屬文，受紙輒 就。行沖曰：「外家之寶也。」舉進士，時述方少，儀質陋侻，考功員外郎宋之問 曰：「童子何業？」述曰：「性嗜書，所撰《唐春秋》三十篇，恨未畢，它唯命。」 之問曰：「本求茂才，乃得遷、固。」遂上第。

kāi yuán chū, wèi lì yáng wèi. mì shū jiān mǎ huái sù zòu shù yǔ zhū rú jí mì shū xù qī zhì, wǔ nián ér chéng. shù hǎo pǔ xué, jiàn liǔ chōng suǒ zhuàn xìng zú xì lù, měi sī xiě huái zhī, hái shě zé yòu shàn lù, gù yú bǎi shì yuán pài wèi xiáng, nǎi gèng zhuàn kāi yuán pǔ èr shí piān. lèi chú yòu bǔ què. zhāng shuō jì lǐng jí xián yuàn, jiàn shù wèi zhí xué shì, qiān qǐ jū shè rén. cóng fēng tài shān, zòu dōng fēng jì, yǒu zhào bāo měi. xiān shì, zhào xiū liù diǎn, xú jiān gòu yì suì yú, tàn yuē: wú gèng xiū qī shū, ér liù diǎn lì nián wèi yǒu suǒ shì. jí xiāo sōng yǐn shù zhuàn dìng, shù shǐ mó zhōu liù guān lǐng qí shǔ, shì guī yú zhí, guī zhì suì dìng. chū, líng hú dé fēn wú jīng děng zhuàn wǔ dé yǐ lái guó shǐ, jiē bù néng chéng. shù yīn èr jiā cān yǐ hòu shì, suì fēn jì chuán, yòu wèi lì yī piān. sōng yù zǎo jiù, fù zòu qǐ jū shě rén jiǎ dēng zhù zuò zuǒ láng lǐ ruì zhù shù jī. dǎi chéng, wén yuē shì xiáng, xiāo yǐng shì yǐ wèi qiào zhōu chén shòu zhī liú. gǎi guó zi sī yè, chōng jí xián xué shì, lèi qiān gōng bù shì láng, fēng fāng chéng xiàn hóu.
開元初，為櫟陽尉。秘書監馬懷素奏述與諸儒即秘書續《七志》，五年而成。 述好譜學，見柳沖所撰《姓族系錄》，每私寫懷之，還舍則又繕錄，故於百氏源派 為詳，乃更撰《開元譜》二十篇。累除右補闕。張說既領集賢院，薦述為直學士， 遷起居舍人。從封太山，奏《東封記》，有詔褒美。先是，詔修《六典》，徐堅構 意歲余，嘆曰：「吾更修七書，而《六典》歷年未有所適。」及蕭嵩引述撰定，述 始摹周六官領其屬，事歸於職，規制遂定。初，令狐德棻、吳兢等撰武德以來國史， 皆不能成。述因二家參以後事，遂分紀、傳，又為例一篇。嵩欲蚤就，復奏起居舍 人賈登、著作佐郎李銳助述績。逮成，文約事詳，蕭穎士以為譙周、陳壽之流。 改國子司業，充集賢學士，累遷工部侍郎，封方城縣侯。

shù diǎn zhǎng tú shū, yú sì shí nián, rèn shǐ guān èr shí nián, dàn róng lì, wèi rén chún hòu zhǎng zhě, dāng shì zōng zhī. jiē shì wú guì jiàn yǔ jūn. xù shū èr wàn juǎn, jiē shǒu xiào dìng, huáng mò jīng jǐn, nèi mì shū bù dǎi yě. gǔ cǎo lì tiē mì shū gǔ qì tú pǔ wú bù bèi. ān lù shān luàn, piāo shī jiē jǐn, shù dú bào guó shǐ cáng nán shān. shēn xiàn zéi, wū wěi guān. zéi píng, liú yú zhōu, wèi cì shǐ xuē shū suǒ kùn, bù shí sǐ. guǎng dé chū, shēng xiāo zhí wèi lǐ guāng bì pàn guān, yì què zòu shì chēng zhǐ. yīn lǐ shù cāng zú bēn bī, néng cún guó shǐ, zéi píng, jǐn sòng shǐ guān yú xiū liè, yǐ gōng bǔ guò, yí méng ēn yòu. yǒu zhào zèng yòu sàn qí cháng shì.
述典掌圖書，餘四十年，任史官二十年，淡榮利，為人純厚長者，當世宗之。 接士無貴賤與均。蓄書二萬卷，皆手校定，黃墨精謹，內秘書不逮也。古草隸帖、 秘書、古器圖譜無不備。安祿山亂，剽失皆盡，述獨抱國史藏南山。身陷賊，污偽 官。賊平，流渝州，為刺史薛舒所困，不食死。廣德初，甥蕭直為李光弼判官，詣 闕奏事稱旨。因理述「蒼卒奔逼，能存國史，賊平，盡送史官於休烈，以功補過， 宜蒙恩宥。」有詔贈右散騎常侍。

wéi shì zhī xiǎn zhě, xiào yǒu cí xué zé chéng qìng sì lì, suì yīn lè yǒu wàn shí, dá lǐ yí zé shū xià, shǐ cái bó shí yǒu shù. suǒ zhe shū èr bǎi yú piān xíng yú shí. dì yōu dí, xué yè yì yà shù. yǔ yōu duì wèi xué shì, yǔ dí bìng lǐ guān, jìn shēn gāo zhī. shí zhào dōng xī xiōng dì yì gè yǒu míng. zhāng shuō cháng yuē wéi zhào xiōng dì, rén zhī qǐ zǐ yún.
韋氏之顯者，孝友、詞學則承慶、嗣立，邃音樂有萬石，達禮儀則叔夏，史才 博識有述。所著書二百餘篇行於時。弟逌、迪，學業亦亞述。與逌對為學士，與迪 並禮官，搢紳高之。時趙冬曦兄弟亦各有名。張說嘗曰「韋、趙兄弟，人之杞梓」 雲。

jiǎng yì, zì dé yuán, cháng zhōu yì xìng rén, xǐ jiā hé nán. zǔ huán, kāi yuán zhōng hóng wén guǎn xué shì. fù jiāng míng, tiān bǎo mò, pì hé zhōng shǐ fǔ. ān lù shān fǎn, yǐ jì zuǒ qí shuài, quán bìng lù děng zhōu. liǎng jīng xiàn, bèi jū, nǎi yáng kuáng yǐ miǎn. guó wáng jù yǐn zhì mù fǔ, lì shì yù shǐ, zhuó zuǒ sī láng zhōng guó zi sī yè jí xián diàn xué shì. yì xìng ruì mǐn, qī suì shí, jiàn yǔ xìn āi jiāng nán fù, zài dú zhé sòng. wài zǔ wú jīng wèi shǐ guān, yì yòu cóng wài jiā xué, dé qí shū, bó lǎn qiáng jì. dǎi guān, gāi zōng qún jí, yǒu shǐ cái, sī tú yáng wǎn yóu chēng zhī. jiāng míng zài jí xián, zhí bīng xìng, tú jí xiáo chuǎn, bái zǎi xiàng qǐng yǐn yì rù yuàn, zhù lì zhěng bǐ. zǎi xiàng zhāng yì yì qí zhī, shǔ jí xián xiǎo zhí. yì liào cì yú nián, gè yǐ bù fèn, dé shàn shū èr wàn juǎn. zài qiān wáng wū wèi, chōng tài cháng lǐ yuàn xiū zhuàn. zhēn yuán jiǔ nián, zhuó yòu shí yí shǐ guǎn xiū zhuàn. dé zōng zhòng qí zhí, xiān zhào jiàn yán yīng, nǎi mìng zhī.
蔣乂，字德源，常州義興人，徙家河南。祖環，開元中弘文館學士。父將明， 天寶末，辟河中使府。安祿山反，以計佐其帥，全並、潞等州。兩京陷，被拘，乃 陽狂以免。虢王巨引致幕府，歷侍御史，擢左司郎中、國子司業、集賢殿學士。乂 性銳敏，七歲時，見庾信《哀江南賦》，再讀輒誦。外祖吳兢位史官，乂幼從外家 學，得其書，博覽強記。逮冠，該綜群籍，有史才，司徒楊綰尤稱之。將明在集賢， 值兵興，圖籍殽舛，白宰相請引乂入院，助力整比。宰相張鎰亦奇之，署集賢小職。 乂料次逾年，各以部分，得善書二萬卷。再遷王屋尉，充太常禮院修撰。貞元九年， 擢右拾遺、史館修撰。德宗重其職，先召見延英，乃命之。

zhāng xiào zhōng zi mào zōng shàng yì zhāng gōng zhǔ, mǔ wáng, yí yán gài chéng lǐ. dì niàn xiào zhōng gōng, jí rì zhào wèi zuǒ wèi jiāng jūn, xǔ zhǔ xià jiàng. yì shàng shū, yǐ wèi: mò cuī lǐ běn yuán jīn gé, wèi yǒu duó sàng shàng zhǔ zhě. móu zhōu diǎn lǐ, wéi rén qíng, bù kě wèi fǎ. dì lìng zhōng shǐ zhě yù mào zōng zhī mǔ zhī qǐng, yì yì shū jiān. dì yuē: qīng suǒ yán, gǔ lǐ yě. jīn sú jiè jí ér hūn bù wèi shǎo. duì yuē: lǐ shì qióng rén zǐ, páng wú zhì qīn, nǎi yǒu jiè jí yǐ jià, bù wén nán mào xiōng ér qǔ. bì xià jiàn zhōng zhào shū, jùn xiàn zhǔ dāng hūn, jiē shǐ yǒu sī xún diǎn gù, wú yòng sú yí. gōng zhǔ chūn qiū shǎo, dài nián bù wèi wǎn, qǐng mào zōng rú lǐ biàn. dì yuē: gèng sī zhī. huì tài cháng bó shì wéi tóng péi kān jiàn yuē: hūn lǐ, zhǔ rén jǐ yán tīng mìng, chēng shì lì wén, wèi zhī jiā, suǒ yǐ chéng zōng miào, jì hòu sì yě. sàng lǐ, chuàng jù zhě rì jiǔ, tòng shèn zhě yù chí, èr shí wǔ yuè ér bì, wèi zhī xiōng, suǒ yǐ sòng sǐ bào zhōng, shì yǒu jié yě. gù fū yì fù tīng, fù cí zǐ xiào. xī lǔ hóu gǎi fú, jìn xiāng mò cuī, yuán jīn gé shì zé yǒu quán biàn. ān yǒu shì cuī fú, yī miǎn shang, qù è shì, xíng qīn yíng, yǐ xiōng dú jiā, wèi cháo tíng shuǎng fǎ? shū rù, dì yū qí yán, cù xíng qián zhào, rán xīn jiā yì yǒu shǒu.
張孝忠子茂宗尚義章公主，母亡，遺言丐成禮。帝念孝忠功，即日召為左衛將 軍，許主下降。乂上疏，以為：「墨縗禮本緣金革，未有奪喪尚主者。繆盩典禮， 違人情，不可為法。」帝令中使者諭茂宗之母之請，乂意殊堅。帝曰：「卿所言， 古禮也。今俗借吉而婚不為少。」對曰：「俚室窮人子，旁無至親，乃有借吉以嫁， 不聞男冒凶而娶。陛下建中詔書，郡、縣主當婚，皆使有司循典故，毋用俗儀。公 主春秋少，待年不為晚，請茂宗如禮便。」帝曰：「更思之。」會太常博士韋彤、 裴堪諫曰：「婚禮，主人几筵聽命，稱事立文，謂之嘉，所以承宗廟，繼後嗣也。 喪禮，創巨者日久，痛甚者愈遲，二十五月而畢，謂之凶，所以送死報終，示有節 也。故夫義婦聽，父慈子孝。昔魯侯改服，晉襄墨縗，緣金革事則有權變。安有釋 縗服，衣冕裳，去堊室，行親迎，以凶瀆嘉，為朝廷爽法？」疏入，帝迂其言，促 行前詔，然心嘉乂有守。

shí bā nián, qiān qǐ jū shè rén, zhuǎn sī xūn yuán wài, jiē jiān shǐ rèn. dì cháng dēng líng yān gé, shì zuǒ bì tuí bō, tí wén màn quē, xíng cái shù zì, mìng lù yǐ wèn zǎi xiàng, wú néng zhī zhě. jù zhào yì zhì, dá yuē: cǐ shèng lì zhōng shì chén tú zàn. dì qián kǒu yǐ sòng bǔ, bù shī yī zì. dì tàn yuē: suī yú shì nán mò xiě liè nǚ chuán, bú shì guò. huì zhào wèn shén cè jūn jiàn zhì běn mò, zhōng shū tǎo qiú bù huò, shí jí xián xué shì shén zhòng, xī wáng yǐ duì. nǎi fǎng yì, yì tiáo jù shén xiáng. zǎi xiàng gāo yǐng zhèng xún yú tàn yuē: jí xián yǒu rén zāi! míng rì, zhào jiān pàn jí xián yuàn shì. fù zǐ wèi xué shì, rú zhě róng zhī.
十八年，遷起居舍人，轉司勛員外，皆兼史任。帝嘗登凌煙閣，視左壁頹剝， 題文漫缺，行才數字，命錄以問宰相，無能知者。遽召乂至，答曰：「此聖歷中侍 臣圖贊。」帝前口以誦補，不失一字。帝嘆曰：「雖虞世南默寫《列女傳》，不是 過。」會詔問神策軍建置本末，中書討求不獲，時集賢學士甚眾，悉亡以對。乃訪 乂，乂條據甚詳。宰相高郢、鄭珣瑜嘆曰：「集賢有人哉！」明日，詔兼判集賢院 事。父子為學士，儒者榮之。

shùn zōng jì zàng, yì tiāo miào, yǒu sī yǐ zhōng zōng zhōng xìng zhī jūn, dāng bǎi dài bù qiān. zǎi xiàng wèn yì, yì yuē: zhōng zōng jí wèi, chūn qiū yǐ zhuàng, ér mǔ hòu cuàn duó yǐ yí shén qì, lài zhāng jiǎn zhī děng guó zuò zài fù, gài yuē fǎn zhèng, bù dé wèi zhōng xìng. fán fēi wǒ shī zhī, zì wǒ fù zhī, wèi zhōng xìng, hàn guāng wǔ jìn yuán shì yě. zì wǒ shī zhī, yīn rén fù zhī, jìn xiào huì xiào ān shì yě. jīn zhōng zōng yǔ huì ān èr dì tóng, bù kě wèi bù qiān zhǔ. yǒu sī yí yuē: wǔ wáng yǒu ān shè jì gōng, ruò qiān zhōng zōng, zé pèi xiǎng yǒng jué. yì yuē: dì jiá gōng chén, nǎi hé shí tài miào. zhōng zōng miào suī huǐ, ér dì xiá bìng chén tài miào, cǐ zé wǔ wáng pèi shí yǔ chū yī yě. yóu shì qiān miào suì dìng. qiān bīng bù láng zhōng. yǔ xǔ mèng róng wéi guàn zhī shān zhèng zhì chì sān shí piān, wèi kāi yuán gé hòu chì. lǐ qí zhū, zhào zōng zhèng xuē yī fáng shǔ jí. zǎi xiàng zhào yì wèn: yī fáng zì dà gōng kě hū? dá yuē: dà gōng, qí zhī cóng fù kūn dì. qí zǔ shén tōng yǒu gōng, pèi xiǎng yú miào, suī yì sūn zhī è, ér wàng qí xūn, bù kě. zì qī kě hū? yuē: qī zhě qí kūn dì. qí fù ruò yōu sǐ shè jì, jīn yǐ qí lián zuò, bù kě. zhí zhèng rán zhī. gù zuì zhǐ qí jí zi xī, wú páng zuò zhě.
順宗既葬，議祧廟，有司以中宗中興之君，當百代不遷。宰相問乂，乂曰： 「中宗即位，春秋已壯，而母后篡奪以移神器，賴張柬之等國祚再復，蓋曰反正， 不得為中興。凡非我失之，自我復之，為中興，漢光武、晉元是也。自我失之，因 人復之，晉孝惠、孝安是也。今中宗與惠、安二帝同，不可為不遷主。」有司疑曰： 「五王有安社稷功，若遷中宗，則配饗永絕。」乂曰：「禘袷功臣，乃合食太廟。 中宗廟雖毀，而禘祫並陳太廟，此則五王配食與初一也。」由是遷廟遂定。遷兵部 郎中。與許孟容、韋貫之刪正制敕三十篇，為《開元格後敕》。李錡誅，詔宗正削 一房屬籍。宰相召乂問：「一房自大功可乎？」答曰：「大功，錡之從父昆弟。其 祖神通有功，配饗於廟，雖裔孫之惡，而忘其勛，不可。」「自期可乎？」曰： 「期者錡昆弟。其父若幽死社稷，今以錡連坐，不可。」執政然之。故罪止錡及子 息，無旁坐者。

wèi jǐ, gǎi mì shū shǎo jiān, fù jiān shǐ guǎn xiū zhuàn, yǔ dú gū yù wéi chù hòu xiū dé zōng shí lù. yǐ láo qiān yòu jiàn yì dài fū. péi jì bà zǎi xiàng, ér lǐ jí fǔ è jì, yǐ cháng jiān xiū, gù shòu yì tài cháng shǎo qīng. jiǔ zhī, qiān mì shū jiān, lèi fēng yì xìng xiàn gōng. zú, nián qī shí wǔ, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē yì.
未幾，改秘書少監，復兼史館修撰，與獨孤郁、韋處厚修《德宗實錄》。以勞 遷右諫議大夫。裴垍罷宰相，而李吉甫惡垍，以嘗監修，故授乂太常少卿。久之， 遷秘書監，累封義興縣公。卒，年七十五，贈禮部尚書，諡曰懿。

yì zài cháo tíng jiǔ, jū shǐ zhí èr shí nián. měi yǒu dà zhèng shì yì lùn, zǎi xiàng wèi néng jué, bì zī fǎng zhī, yì jù jīng yì huò jiù zhāng yǐ cān shí shì, qí duì yǔn qiè gāi xiáng. chū yǐ shì bèi yù, zhōng yì wǔ guì jìn, jiè jiè bù zhì xiǎn guān. rán zī zhì pǔ zhí, yù quán chén bǐng zhèng, zhé shù suì bù qiān. cháng shū péi yán líng zuì è jí jù wáng shū wén, dāng shì gāo zhī. jié fà zhì xué, lǎo ér bù yàn, suī shén hán shǔ, juǎn bù shì yú qián, gù néng tōng bǎi jiā xué, yóu míng qián shì yán gé. jiā cáng shū zhì wàn wǔ qiān juǎn. chū míng wǔ, xiàn zōng shí yīn jìn jiàn, qǐng yuē: bì xià jīn rì yǎn wǔ xiū wén, qún chén dāng shùn chéng shàng yì, qǐng gǎi míng yì. dì yuè. shí tǎo wáng chéng zōng bīng fāng bà, yì kǒng tiān zǐ ruì yú wǔ, yì yīn yǐ fěng. tā rì, dì jiàn shì yù shǐ táng wǔ yuē: mìng míng gù duō, hé bì yuē wǔ? yì jì gǎi zhī yǐ. gèng yuē qìng. qún chén nǎi zhī dì qiě yàn bīng yún. yì lùn zhuàn bǎi yú piān.
乂在朝廷久，居史職二十年。每有大政事議論，宰相未能決，必咨訪之，乂據 經義或舊章以參時事，其對允切該詳。初以是被遇，終亦忤貴近，介介不至顯官。 然資質樸直，遇權臣秉政，輒數歲不遷。嘗疏裴延齡罪惡及拒王叔文，當世高之。 結髮志學，老而不厭，雖甚寒暑，卷不釋於前，故能通百家學，尤明前世沿革。家 藏書至萬五千卷。初名武，憲宗時因進見，請曰：「陛下今日偃武修文，群臣當順 承上意，請改名乂。」帝悅。時討王承宗兵方罷，乂恐天子銳於武，亦因以諷。它 日，帝見侍御史唐武曰：「命名固多，何必曰武？乂既改之矣。」更曰慶。群臣乃 知帝且厭兵雲。乂論撰百餘篇。

wǔ zǐ: rén xì shēn xié zhī míng, xiān jí jiē wèi cì shǐ.
五子：亻系、伸、偕知名，仙、佶皆位刺史。

rén xì shàn shǔ wén, dé fù diǎn shí. dà hé chū, shòu zhāo yīng wèi, zhí shǐ guǎn. míng nián, bài yòu shí yí shǐ guǎn xiū zhuàn, yǔ shěn chuán shī zhèng huàn chén yí xíng lǐ hàn cān zhuàn xiàn zōng shí lù. zhuǎn yòu bǔ què. sòng shēn xī bèi wū, wén zōng nù shén, rén xì yǔ zuǒ cháng shì cuī xuán liàng tì qì kǔ zhèng, shēn xī dé bù sǐ. lì shàn bù yuán wài gōng lǐ bīng sān bù láng zhōng, jiē jiān shǐ zhí. kāi chéng mò, zhuǎn jiàn yì dài fū. zǎi xiàng lǐ dé yù è lǐ hàn, yǐ rén xì yǒu xù, chū wèi guì guǎn guān chá shǐ, rén ān qí zhì. fù zuò hàn biǎn táng zhōu cì shǐ. xuān zōng lì, zhào wèi gěi shì zhōng jí xián diàn xué shì pàn yuàn shì. zhuǎn lì bù shì láng, lì xìng yuán fèng xiáng jié dù shǐ. yì zōng chū, bài bīng bù shàng shū, yǐ dì shēn wèi chéng xiàng, kěn cí, nǎi jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè, jié dù shān nán dōng dào, fēng huái yáng jùn gōng. xǐ dōng dōu liú shǒu, zú. zi shǔ, zì yào zhī. xián tōng mò, yóu jìn shì dì shǔ è yuè tuán liàn pàn guān, chú yú gōng èr bù yuán wài, gǎi qǐ jū láng. huáng cháo zhī nán, shǔ hé mén wú jiào lèi, yǐ shì jué yì shì jìn, yǐn jū shěn tòng. zhōng hé èr nián, biǎo qǐng wèi dào shì, xǔ zhī.
亻系善屬文，得父典實。大和初，授昭應尉，直史館。明年，拜右拾遺、史館 修撰，與沈傳師、鄭澣、陳夷行、李漢參撰《憲宗實錄》。轉右補闕。宋申錫被誣， 文宗怒甚，亻系與左常侍崔玄亮涕泣苦諍，申錫得不死。歷膳部員外、工禮兵三部 郎中，皆兼史職。開成末，轉諫議大夫。宰相李德裕惡李漢，以亻系友婿，出為桂 管觀察使，人安其治。復坐漢貶唐州刺史。宣宗立，召為給事中、集賢殿學士判院 事。轉吏部侍郎，歷興元、鳳翔節度使。懿宗初，拜兵部尚書，以弟伸位丞相，懇 辭，乃檢校尚書右僕射，節度山南東道，封淮陽郡公。徙東都留守，卒。子曙，字 耀之。咸通末，由進士第署鄂岳團練判官，除虞、工二部員外，改起居郎。黃巢之 難，曙闔門無噍類，以是絕意仕進，隱居沈痛。中和二年，表請為道士，許之。

shēn, zì dà zhí, dì jìn shì. dà zhōng èr nián, yǐ yòu bǔ què wèi shǐ guǎn xiū zhuàn, zhuǎn jià bù láng zhōng, zhī zhì gào. bái mǐn zhōng lǐng bīn níng jié dù, biǎo shēn zì fù, jiā yòu shù zǐ. rù zhī hù bù shì láng. jiǔ nián, wèi hàn lín xué shì, jìn chéng zhǐ. shí nián, gǎi bīng bù shì láng, pàn hù bù.
伸，字大直，第進士。大中二年，以右補闕為史館修撰，轉駕部郎中，知制誥。 白敏中領邠寧節度，表伸自副，加右庶子。入知戶部侍郎。九年，為翰林學士，進 承旨。十年，改兵部侍郎，判戶部。

xuān zōng yǎ xìn ài shēn, měi jiàn bì zī tiān xià de shī. shēn yán: bǐ jué shǎng shāo yì, rén qiě tōu. dì è rán yuē: tōu zé luàn yǐ. shēn yuē: fǒu, fēi jù luàn, dàn rén yǒu jì xīn, luàn yóu shì shēng. dì jiē tàn, shēn sān qǐ sān liú, yuē: tā rì bù fù dú duì qīng yǐ. shēn bù yù. wèi jǐ, yǐ běn guān tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. yú sì yuè, jiě hù bù, jiā zhōng shū shì láng. yì zōng jí wèi, jiān xíng bù shàng shū, jiān xiū guó shǐ. xián tōng èr nián, chū wèi hé zhōng jié dù shǐ tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, xǐ xuān wǔ. é yǐ tài zǐ shǎo bǎo fēn sī dōng dōu. qī nián, yòng wèi huá zhōu cì shǐ. zài qiān tài zǐ tài fù, biǎo qǐ hái gǔ, yǐ běn guān zhì shì. zú, zèng tài wèi.
宣宗雅信愛伸，每見必咨天下得失。伸言：「比爵賞稍易，人且偷。」帝愕然 曰：「偷則亂矣。」伸曰：「否，非遽亂，但人有覬心，亂由是生。」帝嗟嘆，伸 三起三留，曰：「它日不復獨對卿矣。」伸不諭。未幾，以本官同中書門下平章事。 逾四月，解戶部，加中書侍郎。懿宗即位，兼刑部尚書，監修國史。咸通二年，出 為河中節度使、同中書門下平章事，徙宣武。俄以太子少保分司東都。七年，用為 華州刺史。再遷太子太傅，表乞骸骨，以本官致仕。卒，贈太尉。

xié yǐ fù rèn, lì yòu shí yí shǐ guǎn xiū zhuàn, zhuǎn bǔ què zhǔ kè láng zhōng. chū, liǔ fāng zuò táng lì, dà lì yǐ hòu què ér bù lù, xuān zōng zhào cuī guī cóng wéi ào lǐ xún zhāng yàn yuǎn jí xié děng fēn nián zhuàn cì, jǐn yuán hé yǐ xù yún. lèi qiān tài cháng shǎo qīng. dà zhōng bā nián, yǔ lú dān niú cóng wáng fán lú gào zhuàn cì wén zōng shí lù. jiǎng shì shì chán rú, wéi shēn jí rén xì zǐ zhào néng yǐ cí zhāng qǔ jìn shì dì, rán bù wèi wén shì suǒ duō. sān shì zhǒng xiū guó shǐ, shì chēng liáng bǐ, xián yún jiǎng shì rì lì, tiān xià duō cáng yān.
偕以父任，歷右拾遺、史館修撰，轉補闕、主客郎中。初，柳芳作《唐歷》， 大曆以後闕而不錄，宣宗詔崔龜從、韋澳、李荀、張彥遠及偕等分年撰次，盡元和 以續雲。累遷太常少卿。大中八年，與盧耽、牛叢、王渢、盧告撰次《文宗實錄》。 蔣氏世禪儒，唯伸及亻系子兆能以辭章取進士第，然不為文士所多。三世踵修國史， 世稱良筆，咸雲「蔣氏日曆」，天下多藏焉。

liǔ fāng, zì zhòng fū, pú zhōu hé dōng rén. kāi yuán mò, zhuó jìn shì dì, yóu yǒng níng wèi zhí shǐ guǎn. sù zōng zhào fāng yǔ wéi shù zhuì jí wú jīng suǒ cì guó shǐ, huì shù sǐ, fāng xù chéng zhī, xìng gāo zǔ, qì qián yuán, fán bǎi sān shí piān. xù tiān bǎo hòu shì, qì qǔ bù lún, shǐ guān bìng zhī. shàng yuán zhōng, zuò shì xǐ qián zhōng. hòu lì zuǒ jīn wú wèi qí cáo cān jūn shǐ guǎn xiū zhuàn. rán fāng dǔ zhì lùn zhe, bù shǎo xuǎn wàng yàn. chéng kòu luàn shǐ jí lún quē. fāng shǐ zhé shí, gāo lì shì yì biǎn wū zhōu, yīn cóng lì shì zhì kāi yuán tiān bǎo jí jìn zhōng shì, jù shí běn mò. shí guó shǐ yǐ sòng guān, bù kě zhuī kān, nǎi tuī yǎn yì lèi, fǎng biān nián fǎ, wèi táng lì sì shí piān, pō yǒu yì wén. rán bù lì bāo biǎn yì lì, wèi zhū rú jī shàn. gǎi yòu sī láng zhōng jí xián diàn xué shì, zú.
柳芳，字仲敷，蒲州河東人。開元末，擢進士第，由永寧尉直史館。肅宗詔芳 與韋述綴輯吳兢所次國史，會述死，芳緒成之，興高祖，訖乾元，凡百三十篇。敘 天寶後事，棄取不倫，史官病之。上元中，坐事徙黔中。後歷左金吾衛騎曹參軍、 史館修撰。然芳篤志論著，不少選忘厭。承寇亂史籍淪缺。芳始謫時，高力士亦貶 巫州，因從力士質開元、天寶及禁中事，具識本末。時國史已送官，不可追刊，乃 推衍義類，仿編年法，為《唐歷》四十篇，頗有異聞。然不立褒貶義例，為諸儒譏 訕。改右司郎中、集賢殿學士，卒。

zi dēng miǎn.
子登、冕。

dēng, zì chéng bó. yān guàn qún shū, nián liù shí yú, shǐ shì huàn. yuán hé chū, wèi dà lǐ shǎo qīng, yǔ xǔ mèng róng děng kān zhèng chì gé. yǐ bìng gǎi yòu sàn qí cháng shì, zhì shì. zú, nián jiǔ shí yú, zèng gōng bù shàng shū.
登，字成伯。淹貫群書，年六十餘，始仕宦。元和初，為大理少卿，與許孟容 等刊正敕格。以病改右散騎常侍，致仕。卒，年九十餘，贈工部尚書。

zi jǐng, zì dé huī. bǎo lì chū, dì jìn shì hóng cí, sān qiān jiān chá yù shǐ. shí jiāo miào gào jì, lì bù yǐ zá pǐn shè shàng gōng. jǐng jù kāi yuán yuán hé zhào shū, tài wèi yǐ zǎi xiàng shè shì, sī kōng sī tú yǐ pú shè shàng shū shī fù shè, yú sī bù jí chà xiàn, qǐng rú jiù zhì, cóng zhī. lèi qiān lì bù yuán wài láng. wén zōng kāi chéng chū, wèi hàn lín xué shì. chū, fāng yǒng tài zhōng àn zōng zhèng dié, duàn zì wǔ dé, yǐ zhāo mù xì chéng zhuàn yǒng tài xīn pǔ èr shí piān. jǐng yīn zhào duì, dì tàn xīn pǔ xiáng xī, zhào jǐng jùn zhí yǒng tài hòu shì zhuì chéng zhī. fù wèi shí piān, hù bù gōng bǐ zhá bǐng liào. qiān zhōng shū shè rén. wǔ zōng lì, zhuǎn lǐ bù shì láng. jǐng wèi rén kuān xìn, hǎo jiē shì, chēng rén zhī zhǎng, yóu qí mén zhě tā rì jiē xiǎn yú shì. huì chāng èr nián, zài zhǔ gòng bù, zuò qí zi zhāo huì, biǎn xìn zhōu sī mǎ, zhōng chēn zhōu cì shǐ.
子璟，字德輝。寶曆初，第進士、宏詞，三遷監察御史。時郊廟告祭，吏部以 雜品攝上公。璟據開元、元和詔書，太尉以宰相攝事，司空、司徒以僕射、尚書、 師、傅攝，餘司不及差限，請如舊制，從之。累遷吏部員外郎。文宗開成初，為翰 林學士。初，芳永泰中按宗正牒，斷自武德，以昭穆系承撰《永泰新譜》二十篇。 璟因召對，帝嘆《新譜》詳悉，詔璟攟摭永泰後事綴成之。復為十篇，戶部供筆札 稟料。遷中書舍人。武宗立，轉禮部侍郎。璟為人寬信，好接士，稱人之長，游其 門者它日皆顯於世。會昌二年，再主貢部，坐其子招賄，貶信州司馬，終郴州刺史。

miǎn, zì jìng shū. bó xué fù wén cí, qiě shì shǐ guān, fù zǐ bìng jū jí xián yuàn. lì yòu bǔ què shǐ guǎn xiū zhuàn. zuò shàn liú yàn, biǎn bā zhōu sī hù cān jūn. hái wèi tài cháng bó shì. zhāo dé wáng huáng hòu bēng, miǎn yǔ zhāng jiàn yì huáng tài zǐ yí yī jìn wèi zú kū chú fú, zuǒ bǔ què mù zhì qǐng yī lǐ qī ér chú, miǎn yì jiàn yòng. dé zōng jì qīn jiāo, zhòng shèn cí shì, dòng jī diǎn lǐ. miǎn yǐ lì bù láng zhōng shè tài cháng bó shì, yǔ jiàn jí sī fēng láng zhōng xú dài cāng bù láng zhōng lù zhì xiū chì yí jǔ. dì yí jiāo miào měi shēng zhé qù jiàn lǚ jí xiàng jiàn chǐ cùn zhù yǔ qīng zhòng, miǎn jù lǐ yǐ duì, běn mò xiáng míng, tiān zǐ jiā yì.
冕，字敬叔。博學富文辭，且世史官，父子並居集賢院。歷右補闕、史館修撰。 坐善劉晏，貶巴州司戶參軍。還為太常博士。昭德王皇后崩，冕與張薦議皇太子宜 依晉魏卒哭除服，左補闕穆質請依禮期而除，冕議見用。德宗既親郊，重慎祠事， 動稽典禮。冕以吏部郎中攝太常博士，與薦及司封郎中徐岱、倉部郎中陸質修飭儀 矩。帝疑郊廟每升輒去劍履及象劍尺寸、祝語輕重，冕據禮以對，本末詳明，天子 嘉異。

jiǔ zhī, yǐ lùn yì jìn qiè, zhí zhèng bù shàn, chū wèi wù zhōu cì shǐ. shí sān nián, jiān yù shǐ zhōng chéng fú jiàn guān chá shǐ. zì yǐ jiǔ shū chì, yòu xìng zào juàn, bù néng wú hèn, nǎi shàng biǎo qǐ dài, qiě tuī míng cháo jìn zhī yì, yuē: chén qiè gǎn jiāng hàn cháo zōng zhī yì, lù míng jūn chén zhī yàn, sòng shēng zhī zuò, wáng dào běn shǐ. guó jiā zì bīng xìng, bù huáng yì lǐ, fāng mù wèi cháo, yàn lè jiǔ quē. chén xiàn yī qiè zhī zhì, lì wú cháo jí, mù bù dǔ cháo tíng zhī lǐ, ěr bù wén zōng miào zhī lè, zú bù jiàn xuān chí zhī dì, shí yǒu èr nián yú zī yǐ. fū cháo huì, lǐ zhī běn yě. táng yú zhī zhì, qún hòu sì cháo, yǐ míng chù zhì. shāng zhōu zhī shèng, wǔ suì yī jiàn, yǐ kǎo zhì dù. hàn fǎ, sān zài shàng jì, yǐ huì kè zuì. shèng táng jī gǔ, tiān xià cháo jí, sān kǎo yī jiàn, jiē yǐ shí yuè shàng jì jīng shī, shí yī yuè lǐ jiàn, huì shàng shū shěng yīng kǎo jī shì, yuán rì chén gòng fěi, jí yú kǎo táng, chàng qí kǎo dì, jìn xián yǐ xìng shàn, jiǎn bù xiào yǐ chù è. zì ān shǐ luàn cháng, shǐ yǒu zhuān dì sì fāng duō gù, shǐ yǒu bù cháo róng chén shì xiǎn, huò bù huǐ guò. chén tiǎn mù yǔ zhī jì, fèn bù cháo zhī chén, sī yī rù jìn, shuài xiān tiān xià, shǐ jūn chén zhī yì, qīn ér bù shū cháo jìn zhī lǐ, fèi ér fù jǔ. chéng kǒng fù xīn, kè xiān zhāo lù, jìn lǐ bù zhǎn, chén zhī yōu yě. bǐ wén zhū jiāng shuài wáng mò zhě zhòng, chén zì dàn hé dé yǐ kān jiǔ zhǎng. xiāng guó, rén qíng zhī bù wàng yě què tíng, chén zǐ suǒ liàn yě cháo jìn, guó jiā dà lǐ yě. sān zhě, chén zhī dà yuàn. biǎo lèi shàng, qí cí āi qiē, dé zōng xǔ hái. huì miǎn zòu mǐn zhōng běn nán cháo xù mù dì, kě xī yáng mǎ, zhì mù qū yú dōng yuè, míng wàn ān jiān, yòu zhì wǔ qū yú quán zhōu, xī suǒ bù nèi mǎ lǘ niú yáng hé wàn yú yóu chù zhī. bù jīng shí, sǐ hào lüè jǐn, fù diào chōng zhī, mín jiān yuàn kǔ. zuò zhèng wú zhuàng, dài hái. zú, zèng gōng bù shàng shū.
久之，以論議勁切，執政不善，出為婺州刺史。十三年，兼御史中丞、福建觀 察使。自以久疏斥，又性躁狷，不能無恨，乃上表乞代，且推明朝覲之意，曰： 「臣竊感《江漢》朝宗之誼，《鹿鳴》君臣之宴，頌聲之作，王道本始。國家自兵 興，不遑議禮，方牧未朝，宴樂久缺。臣限一切之制，例無朝集，目不睹朝廷之禮， 耳不聞宗廟之樂，足不踐軒墀之地，十有二年於茲矣。夫朝會，禮之本也。唐、虞 之制，群後四朝，以明黜陟。商、周之盛，五歲一見，以考制度。漢法，三載上計， 以會課最。聖唐稽古，天下朝集，三考一見，皆以十月上計京師，十一月禮見，會 尚書省應考績事，元日陳貢棐，集於考堂，唱其考第，進賢以興善，簡不肖以黜惡。 自安史亂常，始有專地；四方多故，始有不朝；戎臣恃險，或不悔過。臣忝牧圉之 寄，憤不朝之臣，思一入覲，率先天下，使君臣之義，親而不疏；朝覲之禮，廢而 復舉。誠恐負薪，溘先朝露，覲禮不展，臣之憂也。比聞諸將帥亡歿者眾，臣自憚 何德以堪久長。鄉國，人情之不忘也；闕庭，臣子所戀也；朝覲，國家大禮也。三 者，臣之大願。」表累上，其辭哀切，德宗許還。會冕奏閩中本南朝畜牧地，可息 羊馬，置牧區於東越，名萬安監，又置五區於泉州，悉索部內馬驢牛羊合萬餘游畜 之。不經時，死耗略盡，復調充之，民間怨苦。坐政無狀，代還。卒，贈工部尚書。

shěn jì jì, sū zhōu wú rén. jīng xué gāi míng. lì bù shì láng yáng yán yǎ shàn zhī, jì zhí zhèng, jiàn jì jì yǒu liáng shǐ cái, zhào bài zuǒ shí qiǎn shǐ guǎn xiū zhuàn.
沈既濟，蘇州吳人。經學該明。吏部侍郎楊炎雅善之，既執政，薦既濟有良史 才，召拜左拾遣、史館修撰。

chū, wú jīng zhuàn guó shǐ, wèi zé tiān běn jì, cì gāo zōng xià. jì jì zòu yì, yǐ wèi: zé tiān huáng hòu jìn yǐ qiáng yǒu, tuì fēi dé ràng, shǐ chén zhuī shū, dāng chēng wèi tài hòu, bù yí yuē shàng. zhōng zōng suī jiàng jū fān dǐ, ér tǐ yuán jì dài, běn wú jūn yě, yí chēng huáng dì, bù yí yuē lú líng wáng. ruì zōng zài jǐng lóng qián, tiān mìng wèi jí, jiǎ lín dà bǎo, yú yì wú míng, yí yuē xiāng wáng, wèi róng yuē dì. qiě zé tiān gǎi zhōu zhēng shuò, lì qī miào, tiān mìng gé yǐ. jīn yǐ zhōu cè táng, liè wèi dì jì, kǎo yú lǐ jīng, shì wèi luàn míng. zhōng zōng sì wèi zài tài hòu qián, ér xù nián zhì jì fǎn jū qí xià, fāng zhī jī xī gōng, shì wèi bù zhì. xī hàn gāo hòu chēng zhì, dú yǒu wáng zhū lǚ wèi fù hàn yuē, wú qiān dǐng gé mìng shì, shí xiào huì yǐ mò, zi fēi liú shì, bù jì lǚ hòu, shàng shuí yǔ zāi? yì zhě yóu wèi bù kě. kuàng zhōng zōng yǐ shǐ nián jí wèi, jì nián fù zuò, suī zūn míng zhōng duó, ér tiān mìng wèi gǎi, zú yǐ shǒu shì biǎo nián, hé suǒ jū ài ér liè wèi èr jì? lǔ zhāo gōng zhī chū, chūn qiū suì shū qí jū yuē: gōng zài gān hóu. jūn zài, suī shī wèi, bù gǎn fèi yě. qǐng shěng tiān hòu jì hé zhōng zōng jì, měi suì shǒu, bì shū xiào hé zài suǒ yǐ tǒng zhī, yuē: huáng dì zài fáng líng, tài hòu xíng qí shì, gǎi mǒu zhì. jì chēng zhōng zōng ér shì shù tài hòu, míng bù shī zhèng, lǐ bù wéi cháng yǐ. fū zhèng míng suǒ yǐ zūn wáng shì, shū fǎ suǒ yǐ guān hòu sì. qiě tài hòu yí zhì, zì qù dì hào, jí xiào hé shàng shì, kāi yuán cè mìng, ér hòu zhī míng bù yì. jīn fù líng pèi miào, jiē yǐ hòu lǐ, ér dú chéng tǒng yú dì, shì yǒu sī bù shí zhèng, shī xiān zhǐ. ruò hòu xìng shì míng huì cái yì zhì lüè bēng zàng rì yuè, yí rù huáng hòu chuán, tí qí piān yuē zé tiān shùn shèng wǔ huáng hòu yún. yì bù xíng.
初，吳兢撰國史，為《則天本紀》，次高宗下。既濟奏議，以為：「則天皇后 進以強有，退非德讓，史臣追書，當稱為太后，不宜曰上。中宗雖降居籓邸，而體 元繼代，本吾君也，宜稱皇帝，不宜曰廬陵王。睿宗在景龍前，天命未集，假臨大 寶，於誼無名，宜曰相王，未容曰帝。且則天改周正朔，立七廟，天命革矣。今以 周廁唐，列為帝紀，考於《禮經》，是謂亂名。中宗嗣位在太后前，而敘年制紀反 居其下，方之躋僖公，是謂不智。昔漢高后稱制，獨有王諸呂為負漢約，無遷鼎革 命事，時孝惠已歿，子非劉氏，不紀呂后，尚誰與哉？議者猶謂不可。況中宗以始 年即位，季年復祚，雖尊名中奪，而天命未改，足以首事表年，何所拘閡而列為二 紀？魯昭公之出，《春秋》歲書其居曰：『公在乾侯。』君在，雖失位，不敢廢也。 請省《天后紀》合《中宗紀》，每歲首，必書孝和在所以統之，曰：『皇帝在房陵， 太后行其事，改某制。』紀稱中宗而事述太后，名不失正，禮不違常矣。夫正名所 以尊王室，書法所以觀後嗣。且太后遺制，自去帝號，及孝和上諡，開元冊命，而 後之名不易。今祔陵配廟，皆以後禮，而獨承統於帝，是有司不時正，失先旨。若 后姓氏名諱、才藝智略、崩葬日月，宜入皇后傳，題其篇曰《則天順聖武皇后》雲。」 議不行。

dé zōng lì, ruì yú zhì. jiàn zhōng èr nián, zhào zhōng shū mén xià liǎng shěng, fēn zhì dài zhào guān sān shí, yǐ jiàn guān gù guān ruò tóng zhèng shì shè jiǔ pǐn yǐ shàng zhě, shì pǐn gěi fèng, zhì bǐng xì gàn lì shí qì guǎn yǔ xī yǒu chà quán gōng qián shōu zi, shàn yòng dù. jì jì jiàn yuē: jīn rì zhī zhì, huàn zài guān fán, bù huàn yuán shǎo huàn bù wèn, bù huàn wú rén. liǎng shěng guān zì cháng shì jiàn yì bǔ què shí yí sì shí yuán, rì zhǐ liǎng rén dài duì, quē yuán èr shí yī yuán wèi bǔ. ruò wèi jiàn guān bù zú yǔ yì, zé dāng gèng xuǎn qí rén. ruò guǎng cōng míng yǐ shōu yān zhì, xiān bǔ qí quē, hé shì guān wài zhì guān? fū zhì qián qǔ xī, yǒu sī zhī quán zhì, fēi jīng zhì fǎ. jīn zhì yuán sān shí, dà dǐ fèi yuè bù jiǎn bǎi wàn, yǐ xī zhǔn běn, xū èr qiān wàn dé xī bǎi wàn, pèi hù èr bǎi, yòu dāng fù chú qí jiā, qiě dé rù liú, suǒ sǔn yóu shén. jīn guān fǔ dà bìng, jiē yán bǎi sī xī qián huǐ shì pò chǎn, jī fǔ xiàn, wèi yǒu yǐ gé. chén jì tiān xià cái fù hào yì dà zhě wéi èr shì: yī bīng zī, èr guān fèng. zì tā fèi shí bù dāng èr zhě yī. suǒ yǐ lí rén zhòng kùn, zhù zhóu kōng xū. hé zé? sì fāng xíng shì, bīng wèi kě qù, zī fèi suī guǎng, bù huò yǐ wèi zhī. yòu yì yǐ xián guān rǒng shí, qí bì nài hé? jí jiù ér zhì yóu kě, ruò zhī hé jiā yān? shì suì qǐn.
德宗立，銳於治。建中二年，詔中書、門下兩省，分置待詔官三十，以見官、 故官若同正、試、攝九品以上者，視品給俸，至稟餼、干力、什器、館宇悉有差； 權公錢收子，贍用度。既濟諫曰：「今日之治，患在官煩，不患員少；患不問，不 患無人。兩省官自常侍、諫議、補闕、拾遺四十員，日止兩人待對，缺員二十一員 未補。若謂見官不足與議，則當更選其人。若廣聰明以收淹滯，先補其缺，何事官 外置官？夫置錢取息，有司之權制，非經治法。今置員三十，大抵費月不減百萬， 以息准本，須二千萬得息百萬，配戶二百，又當復除其家，且得入流，所損尤甚。 今關輔大病，皆言百司息錢毀室破產，積府縣，未有以革。臣計天下財賦耗斁大者 唯二事：一兵資，二官俸。自它費十不當二者一。所以黎人重困，杼軸空虛。何則？ 四方形勢，兵未可去，資費雖廣，不獲已為之。又益以閒官冗食，其弊奈何？藉舊 而置猶可，若之何加焉？」事遂寢。

yán dé zuì, jì jì zuò biǎn chù zhōu sī hù cān jūn. hòu rù cháo, wèi lǐ bù yuán wài láng. zú. zhuàn jiàn zhōng shí lù, shí chēng qí néng.
炎得罪，既濟坐貶處州司戶參軍。後入朝，位禮部員外郎。卒。撰《建中實錄》， 時稱其能。

zi chuán shī. chuán shī, zì zi yán. cái xíng yǒu yú, néng zhì chūn qiū, gōng shū, yǒu kǎi fǎ. shǎo wèi dù yòu suǒ qì. zhēn yuán mò, jǔ jìn shì. shí gěi shì zhōng xǔ mèng róng lǐ bù shì láng quán dé yú lè wǎn gǔ shì, hào quán xǔ. dé yú chēng zhī yú mèng róng, mèng róng yuē: wǒ gù rén zǐ, hé bù guò wǒ? chuán shī wǎng jiàn, xiè yuē: wén zhī zhàng rén, tuō zhōng dì, zé lèi gōng jǔ yǐ, gù bù gǎn jìn.. mèng róng yuē: rú zi, kě shǐ wǒ jí xián yì zi, bù kě shǐ zi yīn jiù jiàn wǒ. suì zhuó dì. dé yú mén shēng qī shí rén, tuī wèi yán zi.
子傳師。傳師，字子言。材行有餘，能治《春秋》，工書，有楷法。少為杜佑 所器。貞元末，舉進士。時給事中許孟容、禮部侍郎權德輿樂挽轂士，號「權、許」。 德輿稱之於孟容，孟容曰：「我故人子，盍不過我？」傳師往見，謝曰：「聞之丈 人，脫中第，則累公舉矣，故不敢進。。」孟容曰：「如子，可使我急賢詣子，不 可使子因舊見我。」遂擢第。德輿門生七十人，推為顏子。

fù dēng zhì kē, shòu tài zǐ xiào shū láng, yǐ hù wèi zhí shǐ guǎn, zhuǎn yòu shí yí zuǒ bǔ què shǐ guǎn xiū zhuàn, qiān sī mén yuán wài láng, zhī zhì gào. zhào rù hàn lín wèi xué shì, gǎi zhōng shū shè rén. hàn lín quē chéng zhǐ, cì dāng chuán shī, mù zōng yù miàn mìng, cí yuē: xué shì yuàn zhǎng cān tiān zǐ mì yì, cì wèi zǎi xiàng, chén zì zhī bì bù néng, yuàn zhì rén yī fāng, wèi bì xià zhǎng yǎng zhī. yīn chēng jí chū. dì qiǎn zhōng shǐ dūn zhào. lǐ dé yù sù yǔ shàn, kāi xiǎo zhūn qiè, zhōng bù chū. suì yǐ běn guān jiān shǐ zhí. é chū wèi hú nán guān chá shǐ.
復登制科，授太子校書郎，以鄠尉直史館，轉右拾遺、左補闕、史館修撰，遷 司門員外郎，知制誥。召入翰林為學士，改中書舍人。翰林缺承旨，次當傳師，穆 宗欲面命，辭曰：「學士、院長參天子密議，次為宰相，臣自知必不能，願治人一 方，為陛下長養之。」因稱疾出。帝遣中使敦召。李德裕素與善，開曉諄切，終不 出。遂以本官兼史職。俄出為湖南觀察使。

fāng chuán shī yǔ xiū xiàn zōng shí lù, wèi chéng, jiān xiū dù yuán yǐng yīn jiàn yán: zhāng shuō líng hú huán zài wài guān lùn cì guó shū, jīn gǎo shǐ cán kè, qǐng fù chuán shī jí guān xià chéng zhī. zhào kě.
方傳師與修《憲宗實錄》，未成，監修杜元穎因建言：「張說、令狐峘在外官 論次國書，今藁史殘課，請付傳師即官下成之。」詔可。

bǎo lì èr nián, rù bài shàng shū yòu chéng. fù chū jiāng xī guān chá shǐ, xǐ xuān zhōu. chuán shī yú lì zhì míng, lì bù gǎn wǎng. shèn zhòng xíng fǎ, měi duàn yù, zhào mù fǔ píng chù, qīng zhòng jǐn hé nǎi lùn jué. cháng zé dǐ lì yǐn lún, chí lǔ bù jí shì, guān shǔ lǚ bái yì zhī, chuán shī yuē: shǐ wú chū zhǎng ān, jiè lún yuē: kě què shì, bù kě duō shì. lún rú shì zú yǐ. gù suǒ lì yǐ lián jìng wén. rù wèi lì bù shì láng, zú, nián wǔ shí jiǔ, zèng shàng shū.
寶曆二年，入拜尚書右丞。復出江西觀察使，徙宣州。傳師於吏治明，吏不敢 罔。慎重刑法，每斷獄，召幕府平處，輕重盡合乃論決。嘗擇邸吏尹倫，遲魯不及 事，官屬屢白易之，傳師曰：「始吾出長安，誡倫曰：『可闕事，不可多事。』倫 如是足矣。」故所蒞以廉靖聞。入為吏部侍郎，卒，年五十九，贈尚書。

chuán shī xìng yí cuì wú jìng, gèng èr zhèn shí nián, wú shū huì rù quán jiā. chū bài guān, zǎi xiàng yù yǐ yīn sī tuō mù fǔ zhě, chuán shī gù jù yuē: chéng ěr, yuàn bà suǒ shòu. gù qí liáo zuǒ rú lǐ jǐng ràng xiāo zhì dù mù, jí dāng shí xuǎn yún. zhì jiā bù wēi yán, guī mén zì huà. xiōng dì zǐ xìng, shǔ wú qīn shū, yī fú yǐn shí rú yī. wèn xiǎng yīn jiā gù rén, tǎng wú chǔ qián, yù zhái yǐ zàng.
傳師性夷粹無競，更二鎮十年，無書賄入權家。初拜官，宰相欲以姻私托幕府 者，傳師固拒曰：「誠爾，願罷所授。」故其僚佐如李景讓、蕭寘、杜牧，極當時 選雲。治家不威嚴，閨門自化。兄弟子姓，屬無親疏，衣服飲食如一。問餉姻家故 人，帑無儲錢，鬻宅以葬。

zi xún, zì chéng zhī, yì néng wén cí, huì chāng chū dì jìn shì, bǔ wèi nán wèi. lèi qiān zhōng shū shè rén, chū wèi zhè dōng guān chá shǐ, chú hù bù shì láng, pàn dù zhī. xián tōng sì nián, wèi zhāo yì jié dù shǐ, zhì shàng jiǎn yì, rén jiē biàn ān. nú sī shì ér, xún jiāng lù zhī, nú jù, jié yá jiāng wèi luàn, yè gōng xún, miè qí jiā. zèng bīng bù shàng shū zuǒ sàn qí cháng shì. liú tóng dài wèi jié dù, chí zhì, kū nú xīn, jì qí líng zuò.
子詢，字誠之，亦能文辭，會昌初第進士，補渭南尉。累遷中書舍人，出為浙 東觀察使，除戶部侍郎，判度支。咸通四年，為昭義節度使，治尚簡易，人皆便安。 奴私侍兒，詢將戮之，奴懼，結牙將為亂，夜攻詢，滅其家。贈兵部尚書、左散騎 常侍。劉潼代為節度，馳至，刳奴心，祭其靈坐。

zàn yuē: táng xìng, shǐ guān bǐng bǐ zhòng yǐ. rán chuí sān bǎi nián, yè jù shì cóng, jiǎn cè ná fán, qí jiān jù dào zài xìng, tú diǎn fén yì, dà zhōng yǐ hòu, shǐ lù bù cún. suī lùn zhe zhī rén, suí shì póu duō, ér shū chuǎn cán yú, běn mò diān dào. gù shèng zhǔ xián chén, pàn rén nìng zi, shàn è gǔ gǔ, yǒu suǒ wèi jǐn, kě wèi yǒng kài zhě yǐ. yòu jiù shǐ zhī wén, wěi niàng bù gāng, qiǎn zé rù lǐ, jiǎn zé jí lòu. níng dāng shí rú zhě yǒu suǒ huì ér bù dé chěng yé? huò yīn qiǎn réng sú bù zú yú wén yě? yì yǒu dài yú hòu qǔ dāng ér xíng yuǎn yé? hé zhī jǐ yǐ lái, gōng hē gǔ rén ér zhuō yú yòng jǐ yú! zì hán yù wèi shùn zōng shí lù, yì zhě hòng rán bù xī, zú cuàn dìng wú wán piān, nǎi zhī wèi shǐ zhě yì nán yán zhī. yóu xià bù néng cuò cí yú chūn qiū, guǒ kě xìn yǐ!
贊曰：唐興，史官秉筆眾矣。然垂三百年，業巨事叢，簡策挐繁，其間巨盜再 興，圖典焚逸，大中以後，史錄不存。雖論著之人，隨世裒掇，而疏舛殘餘，本末 顛倒。故聖主賢臣，叛人佞子，善惡汩汩，有所未盡，可為永愾者矣。又舊史之文， 猥釀不綱，淺則入俚，簡則及漏。寧當時儒者有所諱而不得騁耶？或因淺仍俗不足 於文也？亦有待於後取當而行遠耶？何知幾以來，工訶古人而拙於用己歟！自韓愈 為《順宗實錄》，議者閧然不息，卒竄定無完篇，乃知為史者亦難言之。游、夏不 能措辭於《春秋》，果可信已！