rú xué xià
儒學下
chǔ wú liàng, zì hóng dù, háng zhōu yán guān rén. yòu shòu jīng yú shěn zi zhèng cáo fú, kè yì fén diǎn. jiā bīn lín píng hú, yǒu lóng chū, rén jiē zǒu guān, wú liàng shàng yòu, dú shū ruò bù wén, zhòng yì zhī. yóu jīng lǐ sī mǎ shǐ jì. zhuó míng jīng dì, lèi chú guó zi bó shì, qiān sī yè jiān xiū wén guǎn xué shì.
褚無量,字弘度,杭州鹽官人。幼授經於沈子正、曹福,刻意墳典。家濱臨平 湖,有龍出,人皆走觀,無量尚幼,讀書若不聞,眾異之。尤精《禮》、司馬《史 記》。擢明經第,累除國子博士,遷司業兼修文館學士。
zhōng zōng jiāng nán jiāo, zhào dìng yí diǎn. shí zhù qīn míng guō shān yùn jiàn yán huáng hòu wèi yà xiàn, wú liàng yǔ tài cháng bó shì táng shào jiǎng qīn xù gù zhēng, yǐ wèi: jiāo sì, guó dà shì, qí shé zhōng mò rú zhōu lǐ. zhōu lǐ dōng zhì jì tiān yuán qiū, bù yǐ dì pèi, wéi shǐ zǔ wèi zhǔ, yì bù yǐ bǐ pèi, gù hòu bù dé yǔ. yòu dà zōng bó: fán dà jì sì, wáng hòu bù yǔ, zé shè ér jiàn dòu biān, chè. shì hòu bù yīng zhù jì. yòu nèi zǎi zhí dà jì sì, hòu guàn xiàn zé zàn yáo jué. jì tiān wú guàn, zhī cǐ nǎi zōng miào jì ěr. jīn chē nèi sī fú, zhǎng hòu liù fú yǔ wǔ lù, wú hòu jì tiān zhī fú yǔ lù, shì hòu bù zhù jì tiān yě. wéi hàn yǒu tiān dì hé jì, huáng hòu cān xiǎng shì. mò dài dú shén, shì bù jīng jiàn, bù kě wèi fǎ. shí zuǒ pú shè wéi jù yuán zuǒ qīn míng, gù wú liàng yì gé. yǐ mǔ lǎo jiě guān.
中宗將南郊,詔定儀典。時祝欽明、郭山惲建言皇后為亞獻,無量與太常博士 唐紹、蔣欽緒固爭,以為:「郊祀,國大事,其折衷莫如《周禮》。《周禮》冬至 祭天圓丘,不以地配,唯始祖為主,亦不以妣配,故後不得與。又《大宗伯》: 『凡大祭祀,王后不與,則攝而薦豆籩,徹。』是後不應助祭。又內宰職『大祭祀, 後祼獻則贊瑤爵。』祭天無祼,知此乃宗廟祭耳。巾車、內司服,掌後六服與五路, 無後祭天之服與路,是後不助祭天也。惟漢有天地合祭,皇后參享事。末代黷神, 事不經見,不可為法。」時左僕射韋巨源佐欽明,故無量議格。以母老解官。
xuán zōng wèi tài zǐ, fù bài guó zi sī yè jiān shì dú, zhuàn yì shàn jì yǐ jìn, hòu bèi lǐ dá. tài zǐ shì diàn guó xué, lìng jiǎng jīng, jiàn duān shù yì, bó mǐn ér biàn, jìn yín qīng guāng lù dài fū, xī yǔ fān wò. jí jí wèi, qiān zuǒ sàn qí cháng shì jiān guó zi jì jiǔ, fēng shū guó gōng. mǔ sàng jiě, zhào zhōu cì shǐ xuē yíng diào jì, cì wù jiā děng. lú mù zuǒ, lù fàn suǒ zhí sōng bǎi, wú liàng hào sù yuē: shān lín bù fá, rěn fàn wú yíng shù yé? zì shì qún lù xún rǎo, bù fù chéng chù, wú liàng wèi zhōng shēn bù yù qí ròu. sàng chú, zhào fù gù guān. yǐ qí lǎo, suí zhàng tīng xú xíng, yòu wèi shè yāo yú, xǔ chéng rù diàn zhōng. pín shàng shū chén dé shī.
玄宗為太子,復拜國子司業兼侍讀,撰《翼善記》以進,厚被禮答。太子釋奠 國學,令講經,建端樹義,博敏而辯,進銀青光祿大夫,錫予蕃渥。及即位,遷左 散騎常侍兼國子祭酒,封舒國公。母喪解,詔州刺史薛瑩弔祭,賜物加等。廬墓左, 鹿犯所植松柏,無量號訴曰:「山林不乏,忍犯吾塋樹耶?」自是群鹿馴擾,不復 棖觸,無量為終身不御其肉。喪除,召復故官。以耆老,隨仗聽徐行,又為設腰輿, 許乘入殿中。頻上書陳得失。
kāi yuán wǔ nián, dì jiāng xìng dōng dōu ér tài miào huài, yáo chóng jiàn yán: miào běn fú jiān gù diàn, bù yí bà xíng. wú liàng bǐ qí yán, yǐ wèi bù zú tīng, nǎi shàng shū yuē: wáng zhě yīn shèng yáng wēi, zé xiān zǔ jiàn biàn. jīn hòu gōng fēi yù xìng zhě, yí xī chū zhī, yǐ yīng biàn yì. jǔ jùn liáng, zǔn shē mí, qīng fù, shèn xíng, nà jiàn zhēng, chá chǎn yú, jì jué shì, zé tiān rén hé huì, zāi yì qì xī. dì shì chóng yǔ, chē jià suì dōng. wú liàng yòu shàng yán: xī yú shùn zhī shòu, zhì shān chuān, biàn qún shén. hàn xiào jǐng cí huáng dì qiáo shān, xiào wǔ cí shùn jiǔ yí, gāo zǔ guò wèi jì xìn líng jūn mù, guò zhào fēng lè yì hòu, xiào zhāng cí huán tán zhǒng. yuàn bì xià suǒ guò míng shān dà chuān qiū líng fén yǎn, gǔ dì wáng xián chén zài sì diǎn zhě, bìng zhào zhì jì. zì gǔ shòu mìng zhī jūn, bì xìng miè jì jué, chóng dé bào gōng. gù cún rén zhī guó, dà yú jiù rén zhī zāi lì rén zhī hòu, zhòng yú fēng rén zhī mù. yuàn dào dōng dōu, shōu xù táng chū dǎi jīn gōng chén shì jué zhě, suī zài zhī shù, xián dé chéng xí. dì nà qí yán, jí zhào wú liàng cí yáo píng yáng, sòng jǐng cí shùn pú bǎn, sū tǐng cí yǔ ān yì, zài suǒ cì shǐ cān xiàn. yòu qiú wǔ dé yǐ lái xūn chén miáo yì, shào xù qí fēng.
開元五年,帝將幸東都而太廟壞,姚崇建言:「廟本苻堅故殿,不宜罷行。」 無量鄙其言,以為不足聽,乃上疏曰:「王者陰盛陽微,則先祖見變。今後宮非御 幸者,宜悉出之,以應變異。舉畯良,撙奢靡,輕賦,慎刑,納諫爭,察諂諛,繼 絕世,則天人和會,災異訖息。」帝是崇語,車駕遂東。無量又上言:「昔虞舜之 狩,秩山川,遍群神。漢孝景祠黃帝橋山,孝武祠舜九疑,高祖過魏祭信陵君墓, 過趙封樂毅後,孝章祠桓譚冢。願陛下所過名山、大川、丘陵、墳衍,古帝王、賢 臣在祀典者,並詔致祭。自古受命之君,必興滅繼絕,崇德報功。故存人之國,大 於救人之災;立人之後,重於封人之墓。願到東都,收敘唐初逮今功臣世絕者,雖 在支庶,鹹得承襲。」帝納其言,即詔無量祠堯平陽,宋璟祠舜蒲坂,蘇頲祠禹安 邑,在所刺史參獻。又求武德以來勛臣苗裔,紹續其封。
chū, nèi fǔ jiù shū, zì gāo zōng shí cáng gōng zhōng, jiǎ yǐ cóng dào, wú liàng jiàn qǐng shàn lù bǔ dì, yǐ guǎng mì jí. tiān zǐ zhào yú dōng dōu qián yuán diàn dōng xiāng bù huì zhěng bǐ, wú liàng wèi zhī shǐ. yīn biǎo wén xǐ wèi lú zhuàn jiāng xià wèi lù qù tài zuǒ jiān mén lǜ fǔ zhòu cáo cān jūn wáng zé cóng wǔ zhì wèi xú chǔ bì fēn bù chóu dìng. wèi wèi shè cì, guāng lù gěi shí. yòu zhào mì shū shěng sī jīng jú zhāo wén chóng wén èr guǎn gèng xiāng jiǎn chóu, cǎi tiān xià yí shū yǐ yì què wén. bù shù nián, sì kù wán zhì. dì zhào qún chén guān shū, cì wú liàng děng bó yǒu chà. wú liàng yòu yán: zhēn guān yù shū jiē zǎi xiàng shǔ wěi, chén wèi bēi bù zú yǐ rǔ, qǐng yǔ zǎi xiàng lián míng bá wěi. bù cóng. dì xī hái, xǐ shū lì zhèng diàn, gèng yǐ xiū shū xué shì wèi lì zhèng diàn zhí xué shì, bǐ jīng guān yù cháo huì. fù zhào wú liàng jiù lì zhèng zuǎn xù qián gōng. huáng tài zǐ jí sì wáng wèi jiù xué, wú liàng yǐ xiào jīng lùn yǔ wǔ tòng xiàn dì. dì yuē: zhèn zhī zhī yǐ. nǎi xuǎn xī cháng hēng guō qiān guāng pān yuán zuò děng wèi tài zǐ zhū wáng shì dú. qī nián, tài zǐ chǐ zhòu yú xué, zhào wú liàng shēng zuò jiǎng quàn, bǎi guān guān lǐ, hòu lài cì. zú, nián qī shí wǔ. bìng kùn yǔ rén, yǐ lì zhèng shū wèi bì wèi hèn. dì wén dào tòng, zhào zǎi xiàng yuē: wú liàng, zhèn shī, jīn qí yǒng shì, yí yòng yōu diǎn. yú shì zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē wén, zàng shì guān gěi. suǒ zhuàn shù bǎi yú piān. mò hòu yǒu yú shū diàn dé jiǎng shǐ jì zhì yán shí èr piān shàng zhī, dì tàn xī, yǐ juàn wǔ bǎi pǐ cì qí jiā.
初,內府舊書,自高宗時藏宮中,甲乙叢倒,無量建請繕錄補第,以廣秘籍。 天子詔於東都乾元殿東廂部匯整比,無量為之使。因表聞喜尉盧僎、江夏尉陸去泰、 左監門率府胄曹參軍王擇從、武陟尉徐楚璧分部讎定。衛尉設次,光祿給食。又詔 秘書省、司經局、昭文、崇文二館更相檢讎,采天下遺書以益闕文。不數年,四庫 完治。帝詔群臣觀書,賜無量等帛有差。無量又言:「貞觀御書皆宰相署尾,臣位 卑不足以辱,請與宰相聯名跋尾。」不從。帝西還,徙書麗正殿,更以脩書學士為 麗正殿直學士,比京官預朝會。復詔無量就麗正纂續前功。皇太子及四王未就學, 無量以《孝經》、《論語》五通獻帝。帝曰:「朕知之矣。」乃選郗常亨、郭謙光、 潘元祚等為太子、諸王侍讀。七年,太子齒胄於學,詔無量升坐講勸,百官觀禮, 厚賚賜。卒,年七十五。病困語人,以麗正書未畢為恨。帝聞悼痛,詔宰相曰: 「無量,朕師,今其永逝,宜用優典。」於是贈禮部尚書,諡曰文,葬事官給。所 撰述百餘篇。歿後有於書殿得講《史記》、《至言》十二篇上之,帝嘆息,以絹五 百匹賜其家。
shǐ, wú liàng yǔ mǎ huái sù wèi shì dú, hòu mì shū shǎo jiān kāng zi yuán guó zi bó shì hóu xíng guǒ yì jiàn qí xuǎn, suī shǎng lài jí jiā, ér lǐ yù shuāi yǐ.
始,無量與馬懷素為侍讀,後秘書少監康子原、國子博士侯行果亦踐其選,雖 賞賚亟加,而禮遇衰矣。
lù qù tài, lì zuǒ yòu bǔ què nèi gòng fèng.
陸去泰,歷左右補闕內供奉。
wáng zé cóng, jīng zhào rén, zhōng sì shuǐ lìng.
王擇從,京兆人,終汜水令。
xú chǔ bì, chū yīng zhì jǔ, sān dēng jiǎ kē, kāi yuán shí wèi zhōng shū shè rén jí xián yuàn xué shì, dì shǔ wén duō lìng shì cǎo. zhōng zhōng shū shì láng, dōng hǎi xiàn zi. zài zhōng shū shěng jiǔ, shì shí lǐ lín fǔ yòng shì, huò yán jì yì duō suǒ cān zhù. hòu gēng míng ān zhēn.
徐楚璧,初應制舉,三登甲科,開元時為中書舍人、集賢院學士,帝屬文多令 視草。終中書侍郎,東海縣子。在中書省久,是時李林甫用事,或言計議多所參助。 後更名安貞。
yuán dàn, zì xíng chōng, yǐ zì xiǎn, hòu wèi cháng shān wáng sù lián zhī hòu. shǎo gū, yǎng yú wài zǔ sī nóng qīng wéi jī. jí zhǎng, bó xué, yóu tōng gù xùn. jí jìn shì dì, lèi qiān tōng shì shè rén. dí rén jié qì zhī. cháng wèi rén jié yuē: xià zhī shì shàng, pì fù jiā chǔ jī yǐ zì zī yě, pú là xié yí yǐ gōng zī shàn, cān shù zhī guì yǐ fáng jí chèn. mén xià chōng zhǐ wèi zhě duō yǐ, yuàn yǐ xiǎo rén bèi yī yào shí, kě hū? rén jié xiào yuē: jūn zhèng wú yào lóng zhōng wù, bù kě yī rì wú yě.
元澹,字行沖,以字顯,後魏常山王素蓮之後。少孤,養於外祖司農卿韋機。 及長,博學,尤通故訓。及進士第,累遷通事舍人。狄仁傑器之。嘗謂仁傑曰: 「下之事上,譬富家儲積以自資也,脯臘膎胰以供滋膳,參術芝桂以防疾疢。門下 充旨味者多矣,願以小人備一藥石,可乎?」仁傑笑曰:「君正吾藥籠中物,不可 一日無也。」
jǐng yún zhōng, shòu tài cháng shǎo qīng. xíng chōng yǐ xì chū tuò bá, hèn shǐ wú biān nián, nǎi zhuàn wèi diǎn sān shí piān, shì xiáng wén yuē, xué zhě shàng zhī. chū, wèi míng dì shí, hé xī liǔ gǔ chū shí, yǒu niú jì mǎ zhī xiàng. wèi shōu yǐ jìn yuán dì nǎi niú shì zi mào sī mǎ xìng, yǐ zhe shí fú. xíng chōng wèi zhāo chéng huáng dì míng jiān, jì jìn shòu mìng, dú cǐ kě yǐ dāng zhī. yǒu rén pò gǔ zhǒng dé tóng qì, shì pí pá, shēn zhèng yuán, rén mò néng biàn. xíng chōng yuē: cǐ ruǎn xián suǒ zuò qì yě. mìng yì yǐ mù, xián zhī, qí shēng liàng yǎ, lè jiā suì wèi zhī ruǎn xián.
景雲中,授太常少卿。行沖以系出拓拔,恨史無編年,乃撰《魏典》三十篇, 事詳文約,學者尚之。初,魏明帝時,河西柳谷出石,有牛繼馬之象。魏收以晉元 帝乃牛氏子冒司馬姓,以著石符。行沖謂昭成皇帝名犍,繼晉受命,獨此可以當之。 有人破古冢得銅器,似琵琶,身正圓,人莫能辨。行沖曰:「此阮咸所作器也。」 命易以木,弦之,其聲亮雅,樂家遂謂之「阮咸」。
kāi yuán chū, bà tài zǐ zhān shì, chū wèi qí zhōu cì shǐ, jiān guān nèi àn chá shǐ. zì yǐ shū shēng, fēi dàn zhì cái, gù cí. rù wèi yòu sàn qí cháng shì dōng dōu fù liú shǒu. sì péng wáng zǐ zhì qiān zuò chóu rén gào biàn, kǎo xùn zì wū, zhū màn shù shí rén, xíng chōng chá qí wǎng, liè zòu jiàn yuán. sì qiān dà lǐ qīng, bù lè fǎ jiā, gù xiè suǒ jū guān, gǎi zuǒ sàn qí cháng shì, fēng cháng shān xiàn gōng. chōng shǐ jiǎn xiào jí xián, zài qiān tài zǐ bīn kè hóng wén guǎn xué shì. xiān shì, mǎ huái sù zhuàn shū zhì, chǔ wú liàng xiào lì zhèng sì bù shū, yè wèi zú, xiāng cì wù gù. zhào xíng chōng bìng dài zhī. xuán zōng zì zhù xiào jīng, zhào xíng chōng wèi shū, lì yú xué guān. yǐ lǎo bà lì zhèng xiào shū shì.
開元初,罷太子詹事,出為岐州刺史,兼關內按察使。自以書生,非彈治才, 固辭。入為右散騎常侍、東都副留守。嗣彭王子志謙坐仇人告變,考訊自誣,株蔓 數十人,行沖察其枉,列奏見原。四遷大理卿,不樂法家,固謝所居官,改左散騎 常侍,封常山縣公。充使檢校集賢,再遷太子賓客、弘文館學士。先是,馬懷素撰 書志,褚無量校麗正四部書,業未卒,相次物故。詔行沖並代之。玄宗自注《孝經》, 詔行沖為疏,立於學官。以老罷麗正校書事。
chū, wèi guāng chéng qǐng yòng wèi zhēng lèi lǐ liè yú jīng, dì mìng xíng chōng yǔ zhū rú jí yì zuò shū, jiāng lì zhī xué, nǎi yǐn guó zi bó shì fàn xíng gōng sì mén zhù jiào shī jìng běn cǎi huò kān zhuì wèi wǔ shí piān, shàng yú guān. yú shì yòu chéng xiàng zhāng shuō jiàn yán: dài shèng suǒ lù, xiàng yǐ qiān zài, yǔ jīng bìng lì, bù kě bà. wèi sūn yán shǐ yīn jiù shū tī lèi xiāng bǐ, yǒu rú chāo zhuì, zhū rú gòng fēi zhī. zhì zhēng gèng jiā zhěng cì, nǎi wèi xùn zhù, kǒng bù kě yòng. dì rán zhī, shū liú zhōng bù chū. xíng chōng yì zhū rú jiān jǐ, yīn zhe lùn zì biàn, míng yuē shì yí. yuē:
初,魏光乘請用魏徵《類禮》列於經,帝命行沖與諸儒集義作疏,將立之學, 乃引國子博士范行恭、四門助教施敬本採獲刊綴為五十篇,上於官。於是右丞相張 說建言:「戴聖所錄,向已千載,與經並立,不可罷。魏孫炎始因舊書擿類相比, 有如鈔綴,諸儒共非之。至征更加整次,乃為訓注,恐不可用。」帝然之,書留中 不出。行沖意諸儒間己,因著論自辯,名曰《釋疑》。曰:
kè wèn zhǔ rén: xiǎo dài zhī xué, kāng chéng zhī zhù, wèi shì nǎi yǒu kān yì, èr jīng shú yōu? zhǔ rén yuē: xiǎo dài lǐ xíng yú hàn mò, mǎ róng wèi chuán, lú zhí hé èr shí jiǔ piān ér wèi zhī jiě, shì suǒ bù chuán. gōu dǎng yù qǐ, kāng chéng yú cuàn fú zhī zhōng, lǐ fēn ná zhī diǎn, suī cún tàn jiū, zī móu mí suǒ. jù zhèng zhì zhě bǎi yǒu yú kē, zhāng jù zhī tú, céng bú shì shěng. wáng sù yīn zhī, huò duō gōng dǐ. ér zhèng xué yǒu sūn yán, suī fú zhèng yì, tiáo lì zhī fēn, zhēn shí jiān qǐ, zēng gé bǎi piān. wèi shì bìng qún yán zhī rǒng cuǒ, cǎi zhòng shuō zhī jīng jiǎn, kān zhèng shān lóng, shū bì yǐ wén, tài zōng jiā shǎng, lù cì chǔ èr. bì xià zuǎn yè, yí suǒ xún xí, nǎi zhì zhū rú, zhēn fēn jiù yì. qǐ wù zhāng jù zhī shì, jiān chí xī yán, bìn yā bù shēn, yí yú zhī xīn, guǒ yú réng gù?
客問主人:「小戴之學,康成之注,魏氏乃有刊易,二經孰優?」主人曰: 「《小戴禮》行於漢末,馬融為傳,盧植合二十九篇而為之解,世所不傳。鈎黨獄 起,康成於竄伏之中,理紛挐之典,雖存探究,咨謀靡所。具《鄭志》者百有餘科, 章句之徒,曾不是省。王肅因之,或多攻詆。而鄭學有孫炎,雖扶鄭義,條例支分, 箴石間起,增革百篇。魏氏病群言之冗脞,采眾說之精簡,刊正芟礱,書畢以聞, 太宗嘉賞,錄賜儲貳。陛下纂業,宜所循襲,乃制諸儒,甄分舊義。豈悟章句之士, 堅持昔言,擯壓不申,疑於知新,果於仍故?」
kè yuē: dāng jú chēng mí, bàng guān bì shěn, hé suǒ wèi yí ér bù shēn liè? dá yuē: gǎi yì zhāng jù, shì yǒu wǔ nán: hàn kǒng ān guó zhù gǔ wén shàng shū, zú xiōng zāng yǔ shū yuē: xiàng rú cháng fèn sú rú yín cí mào yì, yù bō luàn fǎn zhèng ér wèi néng yě. fú xué shǒu zhū, zhòng fēi fēi zhèng, zì gǔ ér rán, kǒng cǐ dào wèi xìn, ér dú zhì wèi qiǎn. yī yě. xī kǒng jì chǎn zhuān gǔ xué, yǒu kǒng fú zhě yǔ sú fú shěn, měi jiè chǎn yuē: jīn zhāo tíng lǜ zhāng jù nèi xué, jūn dú xiū gǔ yì. gǔ yì fēi zhāng jù nèi xué, wēi shēn zhī dào yě, dú shàn bù róng yú shì, jūn qí dài zāi! èr yě. liú xīn hǎo zuǒ shì, yù jiàn xué guān, āi dì nà zhī, zhū rú qiān yán bù kěn zhì duì. xīn yí shū qiào ràng, zhū bó shì jiē fèn hèn. gōng shèng shí wèi guāng lù dài fū, jiàn xīn yì, nǎi qǐ hái gǔ. sī kōng shī dān yīn dà fā nù, dǐ xīn gǎi luàn qián zhì, fēi huǐ xiān dì suǒ lì. xīn jù, chū wèi wǔ yuán tài shǒu. yǐ jūn bīn zhī xué, gōng zhòng zhī bó, yóu pò tóng mén péng dǎng zhī yì, zú lìng zǐ jùn fù bàng. sān yě. wáng sù guī zhèng xuán shù qiān bǎi tiáo, zhèng xué mǎ zhāo dǐ hé sù duǎn. zhào qiǎn bó shì zhāng róng àn jīng wèn jié, róng tuī chù shì fēi, ér sù chóu duì pí yú suì shí. sì yě. wáng càn yuē: shì chēng yī luò yǐ dōng, huái hàn yǐ běi, kāng chéng yī rén ér yǐ. xián yán xiān rú duō què, zhèng shì dào bèi. càn qiè jiē guài, yīn qiú suǒ xué, dé shàng shū zhù, tuì sī qí yì, yì jiē jǐn yǐ, suǒ yí yóu wèi yù yān, fán yǒu èr piān. wáng shào yuē: wèi jìn fú huá, gǔ dào yān tì, lì zài sān bǎi, shì dài fū chǐ wèi zhāng jù. wéi cǎo yě shēng zhuān jīng zì xǔ, bù néng bó jiū, zé cóng qí shàn, tú yù fù kāng chéng, xiōng zi shèn, níng dào kǒng shèng wù, huì yán zhèng fú fēi. rán zé zhèng fú zhī wài, jiē chóu yǐ. wǔ yě. fū wù jí zé biàn, bǐ jí bǎi nián, dāng yǒu míng zhé jūn zǐ, hèn bù yǔ wú tóng shì zhě. dào zhī xíng fèi, bì yǒu qí shí zhě yú? hé jù sù jìn míng zhī xián xié?
客曰:「當局稱迷,傍觀必審,何所為疑而不申列?」答曰:「改易章句,是 有五難:漢孔安國注《古文尚書》,族兄臧與書曰:『相如常忿俗儒淫詞冒義,欲 撥亂反正而未能也。浮學守株,眾非非正,自古而然,恐此道未信,而獨智為譴。』 一也。昔孔季產專古學,有孔扶者與俗浮沈,每誡產曰:『今朝廷率章句內學,君 獨脩古義。古義非章句內學,危身之道也,獨善不容於世,君其殆哉!』二也。劉 歆好《左氏》,欲建學官,哀帝納之,諸儒遷延不肯置對。歆移書誚讓,諸博士皆 忿恨。龔勝時為光祿大夫,見歆議,乃乞骸骨。司空師丹因大發怒,詆歆改亂前志, 非毀先帝所立。歆懼,出為五原太守。以君賓之學,公仲之博,猶迫同門朋黨之議, 卒令子駿負謗。三也。王肅規鄭玄數千百條,鄭學馬昭詆劾肅短。詔遣博士張融按 經問詰,融推處是非,而肅酬對疲於歲時。四也。王粲曰:『世稱伊、雒以東,淮、 漢以北,康成一人而已。咸言先儒多闕,鄭氏道備。』粲竊嗟怪,因求所學,得 《尚書注》,退思其意,意皆盡矣,所疑猶未諭焉,凡有二篇。王邵曰:『魏、晉 浮華,古道湮替,歷載三百,士大夫恥為章句。唯草野生專經自許,不能博究,擇 從其善,徒欲父康成,兄子慎,寧道孔聖誤,諱言鄭、服非。』然則鄭、服之外, 皆讎矣。五也。夫物極則變,比及百年,當有明哲君子,恨不與吾同世者。道之行 廢,必有其時者歟?何遽速近名之嫌邪?」
é gài zhì shì, shí qī nián zú, nián qī shí qī, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē xiàn.
俄丐致仕,十七年卒,年七十七,贈禮部尚書,諡曰獻。
chén zhēn jié, yǐng chuān rén. kāi yuán chū, wèi yòu shí yí. chū, yǐn zhāng huái yì dé jié mǐn sì tài zǐ bìng jiàn líng miào, fēn bā shǔ, zhì guān liè lì zú, sì shí cí guān jìn xiǎng. zhēn jié yǐ wèi fēi shì, shàng yán: wáng zhě zhì sì, yǐ gōng dé zhě yóu qīn jǐn ér huǐ, sì tài zǐ miào jiē bié zǔ, wú gōng yú rén, ér yuán cí shí jiàn, yǒu sī shǒu wèi, yǔ liè dì móu. jīn zòu dēng gē, suǒ yǐ sòng gōng dé, shī yuē: zhōng gǔ jì shè, yī zhāo xiǎng zhī. shǐ wú gōng ér sòng, bù yuē wǔ yǒng fēi dù xié? zhōu zhì: shǐ zǔ nǎi chēng xiǎo miào. wèi zhī sì miào yù hé míng hū? qǐng bà zú lì, zhào cí guān wú lǐng shǔ, yǐ yīng lǐ diǎn. gǔ zhě bié zi wèi zǔ, gù yǒu dà xiǎo zōng. ruò wèi sì wèi kě jué, yí xǔ suǒ hòu zi sūn fèng zhī. zhào yǒu sī bó yì. jià bù yuán wài láng péi zi yú yuē: sì tài zǐ jiē xiān dì zhǒng sì, liè shèng niàn yì shǔ ér wèi zhī xiǎng. chūn qiū shū jìn shì zǐ yuē: jiāng yǐ jìn bì qín, qín jiāng sì yǔ. cǐ bù sì yě. yòu yán: shén bù xīn fēi lèi, jūn sì wú nǎi lì hū! cǐ yǒu miào yě. lǔ dìng gōng yuán nián, lì yáng gōng. yáng, bó qín zi, jì shì yuǎn zǔ, shàng bù wèi xiàn, kuàng tiān zǐ dǔ qīn qīn yǐ jí páng qī, shuí bù yuē rán? tài cháng bó shì duàn tóng yuē: sì líng miào jiē tiān zǐ mù qīn jì jué yě. shì zhě xī píng fán, yóu shēng zhě zhī kāi máo tǔ. gǔ fēng jiàn zǐ dì, jù jiē yǒu gōng? shēng wú suǒ yì, sǐ nǎi yuán lǐ tíng cí, rén qí wèi hé? yǐn yú shàng, bó zǔ yě, fú sī zhāng huái, bó fù yě, fú qī yì dé jié mǐn, táng kūn dì yě, fú dà gōng. qīn wèi jǐn, miào bù kě fèi. lǐ bù shàng shū zhèng wéi zhōng děng èr shí qī rén yì fù qí yán. yú shì sì líng miào wéi jiǎn lì zú bàn, tā rú jiù.
陳貞節,潁川人。開元初,為右拾遺。初,隱、章懷、懿德、節愍四太子並建 陵廟,分八署,置官列吏卒,四時祠官進饗。貞節以為非是,上言:「王者制祀, 以功德者猶親盡而毀,四太子廟皆別祖,無功於人,而園祠時薦,有司守衛,與列 帝侔。金奏登歌,所以頌功德,《詩》曰:『鐘鼓既設,一朝饗之。』使無功而頌, 不曰舞詠非度邪?周制:始祖乃稱小廟。未知四廟欲何名乎?請罷卒吏,詔祠官無 領屬,以應禮典。古者別子為祖,故有大、小宗。若謂祀未可絕,宜許所後子孫奉 之。」詔有司博議。駕部員外郎裴子余曰:「四太子皆先帝冢嗣,列聖念懿屬而為 之享。《春秋》書晉世子曰:『將以晉畀秦,秦將祀予。』此不祀也。又言:『神 不歆非類,君祀無乃戾乎!』此有廟也。魯定公元年,立煬宮。煬,伯禽子,季氏 遠祖,尚不為限,況天子篤親親以及旁期,誰不曰然?」太常博士段同曰:「四陵 廟皆天子睦親繼絕也。逝者錫蘋繁,猶生者之開茅土。古封建子弟,詎皆有功?生 無所議,死乃援禮停祠,人其謂何?隱於上,伯祖也,服緦;章懷,伯父也,服期; 懿德、節愍,堂昆弟也,服大功。親未盡,廟不可廢。」禮部尚書鄭惟忠等二十七 人亦附其言。於是四陵廟惟減吏卒半,它如舊。
qiān tài cháng bó shì. xuán zōng fèng zhāo chéng huáng hòu fù ruì zōng shì, yòu yù sù míng huáng hòu bìng shēng yān. zhēn jié zòu yán: miào bì yǒu pèi, yī dì yī hòu, lǐ zhī zhèng yě. zhāo chéng huáng hòu yǒu tài sì zhī dé, yí shēng pèi ruì zōng sù míng huáng hòu jì fēi zi guì, yí zài bié miào. zhōu rén zòu yí zé, gē xiǎo lǚ, yǐ xiǎng xiān bǐ. xiān bǐ, jiāng yuán yě, yǐ shēng hòu jì, gù tè lì miào yuē bì gōng. jìn jiǎn wén dì zhèng xuān huáng hòu bù pèi shí, zhú gōng yú wài, yǐ suì shí zhì xiǎng. sù míng qǐng zhǔn zhōu jiāng yuán jìn xuān hòu, nà zhǔ bié miào, shí xiǎng rú yí. yú shì, liú zhǔ yí kūn miào, zhào lì tài miào, wú zhì guān shǔ. zhēn jié yòu yǔ bó shì sū xiàn shàng yán: ruì zōng yú xiào hé, dì yě. àn hè xún shuō, xiōng dì bù xiāng wèi hòu. gù yīn pán gēng bù xù yáng jiǎ, ér shàng jì xiān jūn hàn guāng wǔ bù sì xiào chéng, ér shàng chéng yuán dì jìn huái dì jì shì zǔ, bù jì huì dì. gù yáng jiǎ xiào chéng chū wèi bié miào. yòu yán: xiōng dì gòng shì, zhāo mù wèi tóng, zé huǐ èr miào. yǒu tiān xià zhě, cóng mí ér shàng shì qī miào, zūn zhě suǒ tǒng guǎng, gù jí yuǎn zǔ. ruò róng xiōng dì, zé shàng huǐ zǔ kǎo, tiān zi bù dé quán shì qī shì yǐ. qǐng yǐ zhōng zōng wèi bié miào, dà xiá zé hé shí tài zǔ. fèng ruì zōng jì gāo zōng, zé guàn xiàn yǒng xù. zhào kě. nǎi fèng zhōng zōng bié miào, shēng ruì zōng wèi dì qī shì.
遷太常博士。玄宗奉昭成皇后祔睿宗室,又欲肅明皇后並升焉。貞節奏言: 「廟必有配,一帝一後,禮之正也。昭成皇后有太姒之德,宜升配睿宗;肅明皇后 既非子貴,宜在別廟。周人『奏夷則,歌小呂,以享先妣』。先妣,姜嫄也,以生 后稷,故特立廟曰閟宮。晉簡文帝鄭宣皇后不配食,築宮於外,以歲時致享。肅明 請准周姜嫄、晉宣後,納主別廟,時享如儀。」於是,留主儀坤廟,詔隸太廟,毋 置官屬。貞節又與博士蘇獻上言:「睿宗於孝和,弟也。按賀循說,兄弟不相為後。 故殷盤庚不序陽甲,而上繼先君;漢光武不嗣孝成,而上承元帝;晉懷帝繼世祖, 不繼惠帝。故陽甲、孝成出為別廟。」又言:「兄弟共世,昭穆位同,則毀二廟。 有天下者,從禰而上事七廟,尊者所統廣,故及遠祖。若容兄弟,則上毀祖考,天 子不得全事七世矣。請以中宗為別廟,大祫則合食太祖。奉睿宗繼高宗,則祼獻永 序。」詔可。乃奉中宗別廟,升睿宗為第七室。
wǔ nián, tài miào huài, tiān zǐ shě shén zhǔ tài jí diàn, yíng xīn miào, sù fú bì zhèng qǐn, sān bǎi bù cháo, yóu xìng dōng dōu. yī què nán zǐ sūn píng zi shàng shū yuē: nǎi zhēng yuè tài miào huǐ, cǐ jī èr dì zhī yàn yě. chūn qiū: jūn hōng, zú kū ér fù, fù ér zuò zhǔ, tè sì yú zhǔ, zhēng cháng dì yú miào. jīn jiē wéi zhī. lǔ wén gōng zhī èr nián, jī xī yú mǐn shàng, hòu tài shì huài, chūn qiū shū qí zāi, shuō yuē: xī suī mǐn xiōng, cháng wèi zhī chén, chén jū jūn shàng, shì wèi shī lǐ, gù tài shì huài. qiě xiōng chén yú dì, yóu bù kě jī dì cháng chén xiōng, nǎi kě jī hū? zhuāng gōng hōng, mǐn gōng èr nián ér dì, chūn qiū fēi zhī. kuàng dà xíng xià bēng, ér tài miào dōng dì, bù yì jí hū? tài shì zūn suǒ, ruò yuē lǔ zì shì líng yí, duò zhōu gōng zhī sì. tài miào jīn huài, yì zhě qí jiāng líng yí, duò xiān dì zhī sì hū? bì xià wèi jì xiào hé, xiān jì tài shàng huáng, xiān chén hòu jūn. xī jī xiōng dì shàng, jīn dì xiān xiōng jì. xī tài shì huài, jīn tài miào huǐ, yǔ chūn qiū zhèng tóng, bù kě bù chá. wǔ hòu cuàn guó, xiào hé zhōng xìng yǒu gōng, jīn nèi zhǔ bié cí, bù dé lì yú shì, yì yǐ báo yǐ. fū gōng bù kě qì, jūn bù kě xià, zhǎng bù kě qīng. qiě chén jì jūn, yóu zi jì fù. gù yǔ bù xiān gǔn, zhōu bù xiān bù zhú, sòng zhèng bù yǐ dì yǐ lì wáng bù xiào, yóu zūn zhī yě, kuàng zhōng xìng xié? jìn tài kāng shí, xuān dì miào dì xiàn liáng zhé, yòu sān nián, tài miào diàn xiàn ér jí quán, gèng yíng zhī, liáng yòu zhé. tiān zhī suǒ qiǎn, fēi bì xiǔ ér huài yě. jìn bù chéng tiān, gù jí yú luàn. chén wèi yí qiān xiào hé hái miào, hé bì wéi lǐ, xià tóng lǔ jìn zāi? dì yì qí yán, zhào yǒu sī fù yì. zhēn jié xiàn yǔ bó shì féng zōng zhì zhī yuē: tiān zǐ qī miào, sān zhāo sān mù, yǔ tài zǔ ér qī. fù zhāo zi mù, xiōng dì bù yǔ yān. yīn zì chéng tāng zhì dì yǐ shí èr jūn, qí fù zǐ shì liù. yì gān záo dù yuē: yīn zhī dì yǐ liù shì wáng. zé xiōng dì bù wèi shì yǐ. yīn rén liù miào: qīn miào sì, bìng tāng ér liù. yīn xiōng dì sì jūn, ruò yǐ wèi shì, fāng shàng huǐ sì shì, nǎi wú zǔ mí, shì bì bù rán. gǔ zhě yáo mí jí zǔ, suī dié huǐ dié qiān, ér sān zhāo mù wèi cháng què yě. lǐ: dà zōng wú zi, zé lì zhī zǐ. yòu yuē: wèi rén hòu zhě wèi zhī zǐ. wú xiōng dì xiāng wèi hòu zhě, gù shě zhì qīn, qǔ yuǎn shǔ. fù zǐ yuē jì, xiōng dì yuē jí, xiōng dì bù xiāng rù miào, shàng yǐ. jiè yǒu xiōng dì dài lì chéng tǒng, gào xiǎng bù dé chēng sì zǐ sì sūn, nǎi yán bó kǎo bó zǔ, hé tǒng xù hū? yīn shí èr jūn, wéi sān zǔ sān zōng, míng xiōng dì zì wèi bié miào. hàn shì zǔ liè qī miào, ér huì dì bù yǔ. wén wǔ zi sūn chāng yǎn, wén wèi hàn tài zōng. jìn jǐng dì yì wén dì xiōng, jǐng jué shì, bù liè yú miào. jí gào shì shì zǔ, chēng jǐng wèi cóng zǔ. jīn wèi jìn wǔ dì yuè chóng qí fù, ér miào huǐ jí wáng, hé hàn chū huì dì ér xiǎng shì zhǎng jiǔ hū? qī miào wǔ miào, míng tiān zǐ zhū hóu yě fù zǐ xiāng jì, yī tǒng yě zhāo mù liè xù, zhòng jì yě. lǐ, xiōng dì xiāng jì, bù dé chēng sì zǐ, míng ruì zōng bù fù xiào hé, bì shàng jì gāo zōng zhě. ǒu shì yú miào, zé wèi èr mù, yú lǐ kě hū? lǐ suǒ bù kě, ér shǐ tiān zǐ páng shào bó kǎo, qì jǐ qīn zhèng tǒng zāi? xiào hé zhōng xìng, bié jiàn yuán qǐn, bǎi shì bù huǐ, shàng hé yì zāi? píng zi wěi yǐn xī gōng nì sì wèi bǐ, shū bù zhī xiào hé shēng xīn qǐn, shèng zhēn fāng fù miào, zé wèi cháng yī rì jū shàng yě. dì yǔ zǎi xiàng zhào píng zi yǔ bó shì xiáng lùn. bó shì hù qián yán, hé yà píng zi. píng zi yuán jīng biàn shù fēn míng, xiàn děng bù néng qū. sū tǐng yòu bó shì, gù píng zi zuò biǎn dū chéng wèi. rán zhū rú yǐ píng zi gū tǐng, jiàn zé yú lǐ guān, bù píng. dì yì zhī qí zhí, jiǔ bù jué, rán zú bù fù zhōng zōng yú miào.
五年,太廟壞,天子舍神主太極殿,營新廟,素服避正寢,三百不朝,猶幸東 都。伊闕男子孫平子上書曰:「乃正月太廟毀,此躋二帝之驗也。《春秋》:『君 薨,卒哭而祔,祔而作主,特祀於主,烝嘗禘於廟。』今皆違之。魯文公之二年, 躋僖於閔上,後太室壞,《春秋》書其災,說曰:『僖雖閔兄,嘗為之臣,臣居君 上,是謂失禮,故太室壞。』且兄臣於弟,猶不可躋;弟嘗臣兄,乃可躋乎?莊公 薨,閔公二年而禘,《春秋》非之。況大行夏崩,而太廟冬禘,不亦亟乎?太室尊 所,若曰魯自是陵夷,墮周公之祀。太廟今壞,意者其將陵夷,墮先帝之祀乎?陛 下未祭孝和,先祭太上皇,先臣後君。昔躋兄弟上,今弟先兄祭。昔太室壞,今太 廟毀,與《春秋》正同,不可不察。武后篡國,孝和中興有功,今內主別祠,不得 立於世,亦已薄矣。夫功不可棄,君不可下,長不可輕。且臣繼君,猶子繼父。故 禹不先鯀,周不先不窋,宋、鄭不以帝乙、厲王不肖,猶尊之也,況中興邪?晉太 康時,宣帝廟地陷梁折,又三年,太廟殿陷而及泉,更營之,梁又折。天之所譴, 非必朽而壞也。晉不承天,故及於亂。臣謂宜遷孝和還廟,何必違禮,下同魯、晉 哉?」帝異其言,詔有司複議。貞節、獻與博士馮宗質之曰:「天子七廟,三昭三 穆,與太祖而七。父昭子穆,兄弟不與焉。殷自成湯至帝乙十二君,其父子世六。 《易乾鑿度》曰:『殷之帝乙六世王。』則兄弟不為世矣。殷人六廟:親廟四,並 湯而六。殷兄弟四君,若以為世,方上毀四室,乃無祖禰,是必不然。古者繇禰極 祖,雖迭毀迭遷,而三昭穆未嘗闕也。《禮》:大宗無子,則立支子。又曰:『為 人後者為之子。』無兄弟相為後者,故舍至親,取遠屬。父子曰繼,兄弟曰及,兄 弟不相入廟,尚矣。借有兄弟代立承統,告享不得稱嗣子、嗣孫,乃言伯考、伯祖, 何統緒乎?殷十二君,惟三祖、三宗,明兄弟自為別廟。漢世祖列七廟,而惠帝不 與。文、武子孫昌衍,文為漢太宗。晉景帝亦文帝兄,景絕世,不列於廟。及告諡 世祖,稱景為從祖。今謂晉武帝越崇其父,而廟毀及亡,何漢出惠帝而享世長久乎? 七廟、五廟,明天子、諸侯也;父子相繼,一統也;昭穆列序,重繼也。禮,兄弟 相繼,不得稱嗣子,明睿宗不父孝和,必上繼高宗者。偶室於廟,則為二穆,於禮 可乎?禮所不可,而使天子旁紹伯考,棄己親正統哉?孝和中興,別建園寢,百世 不毀,尚何議哉?平子猥引僖公逆祀為比,殊不知孝和升新寢,聖真方祔廟,則未 嘗一日居上也。」帝語宰相召平子與博士詳論。博士護前言,合軋平子。平子援經 辯數分明,獻等不能屈。蘇頲右博士,故平子坐貶都城尉。然諸儒以平子孤挺,見 迮於禮官,不平。帝亦知其直,久不決,然卒不復中宗於廟。
míng nián, dì jiāng dà xiǎng míng táng, zhēn jié è wǔ hòu suǒ yíng, fēi gǔ suǒ wèi mù bù lòu tǔ bù wén zhī zhì, nǎi yǔ féng zōng shàng yán: míng táng bì zhí bǐng sì, yǐ xiàn fáng xīn bù zhèng, tài wēi shàng dì zhī suǒ. wǔ hòu shǐ yǐ qián yuán zhèng qǐn zhàn yáng wǔ dì, xiān dì suǒ yǐ tīng zhèng, gù huǐ diàn zuò táng. chè zhī rì, yǒu yīn rú léi, shù mín huā shàn, yǐ wèi shén líng bù yuè. táng chéng, zāi huǒ cóng zhī. hòu bù xiū dé, é fù yíng gòu, dān yòng jí chǐ, guǐ ráng jué biàn, yòu yù yán pèi shàng dì, shén ān kěn lín? qiě mì ěr yē tíng, rén shén zá rǎo, shì wèi bù kě fàng wù zhě yě. èr jīng shàng dōu, sì fāng shì zé. tiān zǐ tīng zhèng, nǎi jū biàn zuò, wú yǐ zūn shì qún chén. yuàn yǐ míng táng fù wèi qián yuán diàn, shǐ rén shí qí jiù, bù yì yù hū? zhào suǒ sī xiáng yì. xíng bù shàng shū wáng zhì yīn děng qiān wèi: míng táng guī guài bù fǎ, tiān jìn zhī yú, bù róng dà xiǎng. qǐng yīn jiù xún zhì, hái shǔ qián yuán zhèng qǐn. zhèng zhì, tiān zǐ yù yǐ cháo huì. ruò dà xiǎng, fù yù huán qiū. zhì yuē kě. zhēn jié yǐ shòu zú.
明年,帝將大享明堂,貞節惡武后所營,非古所謂「木不鏤、土不文」之制, 乃與馮宗上言:「明堂必直丙巳,以憲房、心布政,太微上帝之所。武后始以乾元 正寢占陽午地,先帝所以聽政,故毀殿作堂。撤之日,有音如雷,庶民嘩訕,以為 神靈不悅。堂成,災火從之。後不脩德,俄復營構,殫用極侈,詭禳厥變,又欲嚴 配上帝,神安肯臨?且密邇掖廷,人神雜擾,是謂不可放物者也。二京上都,四方 是則。天子聽政,乃居便坐,無以尊示群臣。願以明堂復為乾元殿,使人識其舊, 不亦愈乎?」詔所司詳議。刑部尚書王志愔等僉謂:「明堂瑰怪不法,天燼之餘, 不容大享。請因舊循制,還署乾元正寢。正、至,天子御以朝會。若大享,復寓圜 丘。」制曰可。貞節以壽卒。
shī jìng běn, rùn zhōu dān yáng rén. kāi yuán zhōng, wèi sì mén zhù jiào. xuán zōng jiāng fēng chán, zhào yǒu sī jiǎng qiú diǎn yí. jiù zhì, guàn shǒu xǐ jué, jiē shì zhōng zhǔ zhī zhào sì tiān shén, tài zhù zhǔ zhī. jìng běn shàng yán yuē: zhōu zhì, dà zōng bó yù rén, xià shì èr, zhǎng guàn shì. hàn wú yù rén, yòng jìn chén. hàn shì shì zhōng wēi shén, jí rú hóng rú děng xìng chén wèi zhī. hòu hàn shào hé zì shì zhōng qiān bù bīng xiào wèi, zhì qiān dàn, qí zhí shěng qǐ jū, zhí hǔ zǐ, gài xiè chén yě. jīn shì zhōng wèi zǎi xiàng, fēi yù rén bǐ. zhù zhě jiàn zhǔ rén yì yú shén, fēi jiàn zhí yě. gǔ èr jūn xiāng jiàn, qīng wèi shàng bīn, kuàng tiān rén jì zāi! zhōu tài zhù, xià dài fū èr, shàng shì sì. xià dài fū, jīn láng zhōng tài cháng chéng zhī bǐ shàng shì, yuán wài láng bó shì zhī bǐ. hàn tài zhù lìng zhì liù bǎi shí, jīn tài zhù nǎi xià shì. yǐ xià shì jiē tiān, yǐ dà chén fèng tiān zi, qīng zhòng bù lún, fēi lǐ yě. jiù zhì, yè zhě yǐn tài wèi shēng tán. yè zhě wèi xià, shēng tán lǐ zhòng. hàn shàng shū yù shǐ shǔ, yǒu yè zhě pú shè yī, zhì liù bǎi shí, tóng yìn qīng shòu yè zhě sān shí wǔ, yǐ láng zhōng mǎn suì chēng gěi shì zhōng, wèi mǎn suì chēng yè zhě. guāng lù xūn shǔ, yǒu yè zhě, zhǎng bīn zàn, yuán qī shí, zhì bǐ liù bǎi shí. zé gǔ yè zhě míng zhì chà yì děng, jīn yè zhě bān wēi, xún kōng míng, wàng shí shì, fēi suǒ yǐ shì tiān yě. dì zhào zhōng shū lìng zhāng shuō yǐn jìng běn shú xī qí yì, gù shì zhōng zhù yè zhě, shì lǐ qīng zhòng, yǐ tā guān shè lǐng.
施敬本,潤州丹陽人。開元中,為四門助教。玄宗將封禪,詔有司講求典儀。 舊制,盥手、洗爵,皆侍中主之;詔祀天神,太祝主之。敬本上言曰:「周制,大 宗伯郁人,下士二,掌祼事。漢無郁人,用近臣。漢世侍中微甚,籍孺、閎孺等幸 臣為之。後漢邵闔自侍中遷步兵校尉,秩千石,其職省起居,執虎子,蓋褻臣也。 今侍中位宰相,非郁人比。祝者薦主人意於神,非賤職也。古二君相見,卿為上儐, 況天人際哉!周太祝,下大夫二,上士四。下大夫,今郎中、太常丞之比;上士, 員外郎、博士之比。漢太祝令秩六百石,今太祝乃下士。以下士接天,以大臣奉天 子,輕重不倫,非禮也。舊制,謁者引太尉升壇。謁者位下,升壇禮重。漢尚書御 史屬,有謁者僕射一,秩六百石,銅印青綬;謁者三十五,以郎中滿歲稱給事中, 未滿歲稱謁者。光祿勛屬,有謁者,掌賓贊,員七十,秩比六百石。則古謁者名秩 差異等,今謁者班微,循空名,忘實事,非所以事天也。」帝詔中書令張說引敬本 熟悉其議,故侍中、祝、謁者,視禮輕重,以它官攝領。
jìng běn yǐ tài cháng bó shì wèi jí xián yuàn xiū zhuàn. yú nián, qiān yòu bǔ què mì shū láng, zú.
敬本以太常博士為集賢院脩撰。逾年,遷右補闕、秘書郎,卒。
lú lǚ bīng, yōu zhōu fàn yáng rén, yuán wèi dū guān shàng shū yì xī wǔ shì sūn. kāi yuán wǔ nián, shì lì yòu bǔ què. jiàn yán: gǔ zhě fù zài wèi mǔ qī, chè líng ér xīn sàng. wǔ hòu shǐ qǐng tóng fù sān nián, fēi shì, qǐng rú lǐ biàn. xuán zōng yí zhī, yòu yǐ jiù sǎo shū fú wèi ān, bìng xià bǎi guān yì. xíng bù láng zhōng tián zài sī yuē: huì lǐ zhī jiā bǐ jù sòng. xún gǔ bù bì shì, ér xíng jīn wèi bì fēi. fù zài wèi mǔ sān nián, gāo zōng shí xíng zhī, zhe lìng yǐ jiǔ. hé bì guāi xiān dì zhī zhǐ, ài rén zǐ zhī qíng, ài yī qī fú yú qí qīn, shǐ yǔ bó shū mǔ gū zǐ mèi tóng? sǎo shū jiù shēng fú, tài zōng shí zhì zhī, yuè bǎi nián wú yì lùn, bù kě gǎi. lǚ bīng yīn yán: shàng yuán zhōng, fù zài wèi mǔ sān nián, hòu suī qǐng, wèi yòng yě, dǎi chuí gǒng shǐ xíng zhī. zhì yǒu zǔ fù mǔ zài ér zi sūn fù méi, xíng fú zài qī, bù kě wèi yí. lǐ, nǚ zǐ wú zhuān dào, gù yuē jiā wú èr zūn. fù zài wèi mǔ fú qī, tǒng yī zūn yě. jīn bù zhèng qí shī, kǒng hòu shì fù yǒu fù duó fū zhī bài, bù kě bù chá. shū liú wèi xià. lǚ bīng jí jí chén: fù zài wèi mǔ lì jǐ yán zhě yī qī, xīn sàng zhě zài qī, fù bì sān nián ér hòu qǔ, yǐ dá zi zhī zhì. fū shèng rén qǐ miè qíng yú suǒ shēng? gù yǒu yì yú tiān xià. xī wǔ hòu yīn chǔ cuàn móu, yù zì guāng chóng, shēng qī qí, kàng zhǎn shuāi, é ér chéng líng táng jiā, yǐ qǐ xìn jiē. xiào hé jǐn dé fǎn zhèng, wéi shì fù chū, shā tiān zǐ, jǐ wáng zōng shè. gù chén jiāng yǐ zhèng fū fù zhī gāng, fēi tè mǔ zǐ jiān yě. yì zhě huò yán: jiàng mǔ fú, fēi shī suǒ wèi wǎng jí zhě, ér yòu yǔ bó shū mǔ gū zǐ mèi děng. qiě qí zhǎn yǐ yǒu shēng jiàng, zé suì yuè bù róng yì yě. cǐ yū shēng bǐ rú, wèi xí xiān wáng zhī zhǐ, ān zú yì fū lǐ zāi? wǎng jí zhě, chūn qiū jì sì, yǐ shí sī zhī, wèi jūn zǐ yǒu zhōng shēn zhī yōu, hé xiàn yī qī èr qī fú zāi? shèng rén zhī yú lǐ, bì jiàn zhōng zhì, shǐ xián bù xiào gòng chéng wén lǐ ér hòu shì, bǐ bó shū gū zǐ, wū yǒu yán zhàng zhī zhì sān nián xīn sàng hū? mǔ qí fù zhǎn, bù yì zhī dào yě. zuǒ sàn qí cháng shì yuán xíng chōng yì yuē: gǔ yuán qíng zhì fú: nǚ tiān fù, qī tiān fū, zhǎn shuāi sān nián, qíng lǐ jù jǐn zhě, yīn xīn lì jí yě. qī sàng zhàng qī, qíng lǐ jù shā zhě, yuǎn xián yí, zūn qián dào yě. wèi dí zǐ sān nián zhǎn shuāi ér bù qù guān, zūn zǔ zhòng dí, chóng qí lǐ, shā qí qíng yě. xiào mò dà yú yán fù, gù fù zài wèi mǔ miǎn guān, qí xū ér qī, xīn sàng sān nián, qíng yǐ shēn ér lǐ shā yě, zì yáo shùn zhōu gōng kǒng zǐ suǒ tóng. ér jīn shě zūn yàn zhī zhòng, kuī yán fù zhī yì, wèi zhī lǐ, kě hū? yí jiān cóng mǔ zhī míng, yǐ mǔ zhī nǚ dǎng, jiā yǐ jiù fú, bù wèi wú lǐ. sǎo shū bù fú, zé yuǎn xián yě. qǐng jù gǔ wèi shì. dì fú bào. shì shí yán sàng fú, gè yǐ suǒ jiàn fèn, jiāo kǒu fēn téng. qī nián, nǎi xià zhào: fú jì yī yòng gǔ zhì. zì shì rén jiān fù zài wèi mǔ fú, huò qī ér dàn, dàn ér shì, xīn sàng sān nián huò qī ér dàn, zhōng sān nián huò qí shuāi sān nián.
盧履冰,幽州范陽人,元魏都官尚書義僖五世孫。開元五年,仕歷右補闕。建 言:「古者父在為母期,徹靈而心喪。武后始請同父三年,非是,請如禮便。」玄 宗疑之,又以舅、嫂叔服未安,並下百官議。刑部郎中田再思曰:「會禮之家比聚 訟。循古不必是,而行今未必非。父在為母三年,高宗實行之,著令已久。何必乖 先帝之旨,閡人子之情,愛一期服於其親,使與伯叔母、姑姊妹同?嫂叔、舅甥服, 太宗實制之,閱百年無異論,不可改。」履冰因言:「上元中,父在為母三年,後 雖請,未用也,逮垂拱始行之。至有祖父母在而子孫婦沒,行服再期,不可謂宜。 禮,女子無專道,故曰『家無二尊』。父在為母服期,統一尊也。今不正其失,恐 後世復有婦奪夫之敗,不可不察。」書留未下。履冰即極陳:「父在為母立几筵者 一期,心喪者再期,父必三年而後娶,以達子之志。夫聖人豈蔑情於所生?固有意 於天下。昔武后陰儲篡謀,豫自光崇,升期齊,抗斬衰,俄而乘陵唐家,以啟釁階。 孝和僅得反正,韋氏復出,■殺天子,幾亡宗社。故臣將以正夫婦之綱,非特母子 間也。議者或言:『降母服,非《詩》所謂罔極者,而又與伯叔母、姑姊妹等。且 齊、斬已有升降,則歲月不容異也。』此迂生鄙儒,未習先王之旨,安足議夫禮哉? 罔極者,春秋祭祀,以時思之,謂君子有終身之憂,何限一期、二期服哉?聖人之 於禮,必建中制,使賢不肖共成文理而後釋,彼伯叔、姑姊,烏有筵杖之制、三年 心喪乎?母齊父斬,不易之道也。」左散騎常侍元行沖議曰:「古緣情制服:女天 父,妻天夫,斬衰三年,情禮俱盡者,因心立極也。妻喪杖期,情禮俱殺者,遠嫌 疑,尊乾道也。為嫡子三年斬衰而不去官,尊祖重嫡,崇其禮,殺其情也。孝莫大 於嚴父,故父在為母免官,齊需而期,心喪三年,情已申而禮殺也,自堯、舜、周 公、孔子所同。而今舍尊厭之重,虧嚴父之義,謂之禮,可乎?姨兼從母之名,以 母之女黨,加以舅服,不為無禮。嫂叔不服,則遠嫌也。請據古為適。」帝弗報。 是時言喪服,各以所見奮,交口紛騰。七年,乃下詔:「服紀一用古制。」自是人 間父在為母服,或期而禫,禫而釋,心喪三年;或期而禫,終三年;或齊衰三年。
hòu lǚ bīng yǐ guān zú.
後履冰以官卒。
wáng zhòng qiū, yí zhōu láng yá rén. zǔ shī shùn, shì gāo zōng, yì cáo shū shì yǒu míng dāng shí, zhōng sī mén láng zhōng. zhòng qiū kāi yuán zhōng lì zuǒ bǔ què nèi gòng fèng jí xián xiū zhuàn qǐ jū shè rén.
王仲丘,沂州琅邪人。祖師順,仕高宗,議漕輸事有名當時,終司門郎中。仲 丘開元中歷左補闕內供奉、集賢脩撰、起居舍人。
shí diǎn zhāng chà bó, zhòng qiū yù hé zhēn guān xiǎn qìng èr lǐ, jù yǒu qí jǔ zhī, mò kě fèi zhī zhī yì, jí shàng yán: zhēn guān lǐ, zhēng yuè shàng xīn, sì gǎn dì yú nán jiāo. xiǎn qìng lǐ: sì hào tiān shàng dì yú yuán qiū yǐ qí gǔ. chén wèi shī chūn xià qí gǔ yú shàng dì, lǐ shàng xīn qí gǔ yú shàng dì, zé shàng dì dāng hào tiān yǐ. zhèng xuán yuē: tiān zhī wǔ dì dì wáng, wáng zhě bì gǎn yī yǐ xìng. pín xià zhēng yuè jì suǒ shēng yú jiāo, yǐ qí zǔ pèi zhī, yīn yǐ qí gǔ. gǎn dì zhī sì, zhēn guān yòng zhī yǐ. qǐng yīn qí gǔ zhī tán, biàn jì wǔ fāng dì. wǔ dì zhě, wǔ xíng zhī jīng, jiǔ gǔ zhī zōng yě. qǐng èr lǐ jiē yòng. zhēn guān lǐ, yú sì wǔ fāng shàng dì wǔ rén dì wǔ guān yú nán jiāo. xiǎn qìng lǐ, sì hào tiān shàng dì yú yuán qiū. chén wèi yú shàng dì, wèi bǎi gǔ qí gān yǔ, gù yuè lìng: dà yú dì, yòng shèng lè. zhèng xuán shuō: dì, shàng dì yě, nǎi tiān bié hào. sì yú yuán qiū, zūn tiān wèi yě. xiǎn qìng sì hào tiān yǔ yuè lìng hé, ér zhēn guān cháng sì wǔ dì yǐ, qǐng èr lǐ jiē yòng. zhēn guān lǐ, jì qiū sì wǔ fāng dì wǔ guān yú míng táng. xiǎn qìng lǐ, sì hào tiān shàng dì yú míng táng. chén wèi zhōu jiāo sì hòu jì yǐ pèi tiān, zōng sì wén wáng yú míng táng yǐ pèi shàng dì. xiān rú yǐ tiān wèi gǎn dì, yǐn tài wēi wǔ dì zhe zhī, shàng dì zé shǔ zhī hào tiān. zhèng xuán chēng zhōu guān lǚ shàng dì, sì wǔ dì, gè wén ér yì lǐ, bù róng bìng ér wèi yī. gù yú xiào jīng tiān shàng dì, shēn zhī yuē: shàng dì yì tiān yě. shén wú èr zhǔ, dàn yì qí chù, yǐ bì hòu jì. jīn xiǎn qìng xiǎng shàng dì, hé yú jīng, rán zhēn guān cháng sì wǔ fāng dì yǐ. qǐng èr lǐ jiē yòng. zhào kě.
時典章差駁,仲丘欲合《貞觀》、《顯慶》二禮,據「有其舉之,莫可廢之」 之誼,即上言:「《貞觀禮》,正月上辛,祀感帝於南郊。《顯慶禮》:祀昊天上 帝於圓丘以祈谷。臣謂《詩》『春夏祈谷於上帝』,《禮》『上辛祈谷於上帝』, 則上帝當昊天矣。鄭玄曰:『天之五帝遞王,王者必感一以興。玭夏正月祭所生於 郊,以其祖配之,因以祈谷。』感帝之祀,《貞觀》用之矣。請因祈谷之壇,遍祭 五方帝。五帝者,五行之精,九穀之宗也。請二禮皆用。《貞觀禮》,雩祀五方上 帝、五人帝、五官於南郊。《顯慶禮》,祀昊天上帝於圓丘。臣謂雩上帝,為百穀 祈甘雨,故《月令》:『大雩帝,用盛樂。』鄭玄說:『帝,上帝也,乃天別號。 祀於圓丘,尊天位也。』《顯慶》祀昊天與《月令》合,而《貞觀》嘗祀五帝矣, 請二禮皆用。《貞觀禮》,季秋祀五方帝、五官於明堂。《顯慶禮》,祀昊天上帝 於明堂。臣謂周郊祀后稷以配天,宗祀文王於明堂以配上帝。先儒以天為感帝,引 太微五帝著之,上帝則屬之昊天。鄭玄稱《周官》旅上帝,祀五帝,各文而異禮, 不容並而為一。故於《孝經》天、上帝,申之曰:『上帝亦天也。』神無二主,但 異其處,以避后稷。今《顯慶》享上帝,合於《經》,然《貞觀》嘗祀五方帝矣。 請二禮皆用。」詔可。
qiān lǐ bù yuán wài láng. zú, zèng mì shū shǎo jiān.
遷禮部員外郎。卒,贈秘書少監。
kāng zi yuán, yuè zhōu huì jī rén. shì lì xiàn líng lìng. kāi yuán chū, zhào zhōng shū lìng zhāng shuō jǔ néng zhì yì lǎo zhuāng zhě, jí xián zhí xué shì hóu xíng guǒ jiàn zi yuán jí píng yáng jìng huì zhēn yú shuō, shuō jiè yǐ wén, bìng cì yī bì, dé shì dú. zi yuán zhuó lèi mì shū shǎo jiān, huì zhēn sì mén bó shì, é jiē jiān jí xián shì jiǎng xué shì.
康子元,越州會稽人。仕歷獻陵令。開元初,詔中書令張說舉能治《易》、 《老》、《莊》者,集賢直學士侯行果薦子元及平陽敬會真於說,說藉以聞,並賜 衣幣,得侍讀。子元擢累秘書少監,會真四門博士,俄皆兼集賢侍講學士。
xuán zōng jiāng dōng zhī tài shān, shuō yǐn zǐ yuán xíng guǒ xú jiān wéi tāo shāng cái fēng chán yí. chū, gāo zōng zhī fēng, zhōng shū lìng xǔ jìng zōng yì: zhōu rén shàng chòu, gù qián jì ér fán chái. shuō jiān zi yuán bái zòu: zhōu guān: lè liù biàn, tiān shén jiàng. shì jiàng shén yǐ lè, fēi yuán fán yě. sòng qí yǐ lái, jiē xiān jì fú jiǔ, nǎi liáo. qǐng xiān jì hòu fán, rú zhēn guān lǐ biàn. xíng guǒ yǔ zhào dōng xī yì, yǐ wèi: xiān liáo jiàng shén, shàng yǐ. ruò jì yǐ ér fán, shén wú yóu jiàng. zi yuán yì tǐng bù xǐ. shuō yuē: kāng zi dú chū méng lún, yǐ dāng yī duì xié? yì wèi pàn, shuō qǐng jué yú dì, dì zhào hòu fán.
玄宗將東之泰山,說引子元、行果、徐堅、韋縚商裁封禪儀。初,高宗之封, 中書令許敬宗議:「周人尚臭,故前祭而燔柴。」說、堅、子元白奏:「《周官》: 樂六變,天神降。是降神以樂,非緣燔也。宋、齊以來,皆先嚌福酒,乃燎。請先 祭後燔,如《貞觀禮》便。」行果與趙冬曦議,以為:「先燎降神,尚矣。若祭已 而燔,神無由降。」子元議挺不徙。說曰:「康子獨出蒙輪,以當一隊邪?」議未 判,說請決於帝,帝詔後燔。
chéng yú zì dài hái, jiǎn cóng guān, xiān cì dōng dōu, wéi zi yuán wú jiǒng wéi shù yǐ xué shì cóng. jiǔ nǎi xǐ zōng zhèng shǎo qīng, yǐ jí shòu mì shū jiān, zhì shì. zú, zèng biàn zhōu cì shǐ. dì cháng zhì zàn cì shuō zi yuán, mìng gōng tú qí xiàng, zhào dōng xī shù jiǒng fēn wèi fù.
乘輿自岱還,減從官,先次東都,唯子元、毋煚、韋述以學士從。久乃徙宗正 少卿,以疾授秘書監,致仕。卒,贈汴州刺史。帝嘗制贊賜說、子元,命工圖其象, 詔冬曦、述、煚分為傅。
xíng guǒ zhě, shàng gǔ rén, lì guó zi sī yè, shì huáng tài zǐ dú. zú, zèng qìng wáng fù.
行果者,上穀人,歷國子司業,侍皇太子讀。卒,贈慶王傅。
shǐ, xíng guǒ huì zhēn jí zhǎng lè féng cháo yǐn tóng jìn jiǎng. cháo yǐn néng tuī suǒ lǎo zhuāng mì yì, huì zhēn yì shàn lǎo zi, měi qǐ piān, xiān xūn guàn nǎi dú. dì yuē: wǒ yù gèng qiú shàn yì zhě, rán wú xián xíng guǒ yún. cháo yǐn zhōng tài zǐ yòu yù dé, huì zhēn tài xué bó shì.
始,行果、會真及長樂馮朝隱同進講。朝隱能推索《老》、《莊》秘義,會真 亦善《老子》,每啟篇,先薰盥乃讀。帝曰:「我欲更求善《易》者,然無賢行果 雲。」朝隱終太子右諭德,會真太學博士。
zhào dōng xī, dìng zhōu gǔ chéng rén. jìn shì zhuó dì, lì zuǒ shí yí. shén lóng chū, shàng shū yuē: gǔ lǜ tiáo mù qiān yú. suí shí jiān chén wǔ fǎ, zhe lǜ yuē: lǜ wú zhèng tiáo zhě, chū zuì jǔ zhòng yǐ míng qīng, rù zuì jǔ qīng yǐ míng zhòng. yī cí ér fèi tiáo mù shù bǎi. zì shì qīng zhòng yán ài zēng, bèi fá zhě bù zhī qí rán, shǐ jiǎ yì jiàn zhī, tòng kū bì yǐ. fū fǎ yì zhī, zé xià bù gǎn fàn ér yuǎn jī jǐng wén yì shēn, zé lì chéng biàn ér péng fù shèng. lǜ lìng gé shì, wèi yí kān dìng kē tiáo, zhí shū qí shì. qí yǐ zhǔn jiā jiǎn bǐ fù liàng qíng jí jǔ qīng yǐ míng zhòng bù yīng wèi zhī lèi, jiē wù yòng. shǐ yú fū yú fù xiāng shuài ér yuǎn zuì, fàn zhě suī guì bì zuò. lǜ míng zé rén xìn, fǎ yī zé zhǔ zūn. dāng shí chēng shì.
趙冬曦,定州鼓城人。進士擢第,歷左拾遺。神龍初,上書曰:「古律條目千 余。隋時奸臣侮法,著律曰:『律無正條者,出罪舉重以明輕,入罪舉輕以明重。』 一辭而廢條目數百。自是輕重沿愛憎,被罰者不知其然,使賈誼見之,慟哭必矣。 夫法易知,則下不敢犯而遠機阱;文義深,則吏乘便而朋附盛。律、令、格、式, 謂宜刊定科條,直書其事。其以准加減比附、量情及舉輕以明重、不應為之類,皆 勿用。使愚夫愚婦相率而遠罪,犯者雖貴必坐。律明則人信,法一則主尊。」當時 稱是。
kāi yuán chū, qiān jiān chá yù shǐ, zuò shì liú yuè zhōu. zhào hái fù guān, yǔ mì shū shǎo jiān hè zhī zhāng xiào shū láng sūn jì liáng dà lǐ píng shì xián yì yè rù jí xián yuàn xiū zhuàn. shì shí, jiāng shì láng wáng sì lín sì mén zhù jiào fàn xiān shà wèi xiào kān, hàn lín gòng fèng lǚ xiàng dōng fāng hào wèi xiào lǐ. wèi jǐ, dōng xī zhī shǐ guān shì, qiān kǎo gōng yuán wài láng. yú nián, yǔ jì liáng yì yè zhī zhāng lǚ xiàng jiē wèi zhí xué shì. dōng xī é qiān zhōng shū shè rén nèi gòng fèng, yǐ guó zi jì jiǔ zú.
開元初,遷監察御史,坐事流岳州。召還復官,與秘書少監賀知章、校書郎孫 季良、大理評事咸廙業入集賢院脩撰。是時,將仕郎王嗣琳、四門助教範仙廈為校 勘,翰林供奉呂向、東方顥為校理。未幾,冬曦知史官事,遷考功員外郎。逾年, 與季良、廙業、知章、呂向皆為直學士。冬曦俄遷中書舍人內供奉,以國子祭酒卒。
dōng xī xìng fàng dá, bù xiè shì shì. xiōng xià rì, dì hé bì ān zhēn jū zhēn yí zhēn huì zhēn, jiē zhuó jìn shì dì. ān zhēn gěi shì zhōng, jū zhēn wú jùn cǎi fǎng shǐ, yí zhēn ān xī dōu hù. jū zhēn zi chāng, bié chuán.
冬曦性放達,不屑世事。兄夏日,弟和璧、安貞、居貞、頤貞、匯貞,皆擢進 士第。安貞給事中,居貞吳郡採訪使,頤貞安西都護。居貞子昌,別傳。
wáng sì lín yǐ tài zǐ xiào shū láng bà. dōng fāng hào shàng shū wǔ zhǐ, zuǒ qiān gāo ān chéng. yì yè yì zuò shì zuǒ qiān yú háng lìng. xiān shà shàn jiǎng lùn, hòu wèi dào shì.
王嗣琳以太子校書郎罷。東方顥上書忤旨,左遷高安丞。廙業亦坐事左遷餘杭 令。仙廈善講論,後為道士。
kāi yuán jí xián xué shì, yòu yǒu yǐn yīn lù jiān zhèng qīn shuō lú zhuàn míng shāo zhe.
開元集賢學士,又有尹愔、陸堅、鄭欽說、盧僎名稍著。
yǐn yīn, qín zhōu tiān shuǐ rén. fù sī zhēn, zì jì ruò. míng chūn qiū, zhuó gāo dì. cháng shòu xué yú guó zi bó shì wáng dào guī, chēng zhī yuē: wú mén rén duō yǐ, yǐn zi pǒ cè yě. yǐ qīn sàng āi huǐ. chú sàng, bù shì. zuǒ yòu shǐ zhāng shuō yǐn yuán kǎi jiàn wèi guó zi dà chéng. měi shì diàn, jiǎng biàn sān jiào, tīng zhě jiē dé suǒ wèi wén. qiān sì mén zhù jiào, zhuàn zhū jīng yì shū xù shǐ jì jiē wèi jiù. mèng tiān guān lín tái jiāo pì, wù ér huì qīn zú xù jué, èr rì zú, nián sì shí.
尹愔,秦州天水人。父思貞,字季弱。明《春秋》,擢高第。嘗受學於國子博 士王道珪,稱之曰:「吾門人多矣,尹子叵測也。」以親喪哀毀。除喪,不仕。左 右史張說、尹元凱薦為國子大成。每釋奠,講辨三教,聽者皆得所未聞。遷四門助 教,撰《諸經義樞》、《續史記》皆未就。夢天官、麟台交辟,寤而會親族敘訣, 二日卒,年四十。
yīn bó xué, yóu tōng lǎo zi shū. chū wèi dào shì, xuán zōng shàng xuán yán, yǒu jiàn yīn zhě, zhào duì, xǐ shén, hòu lǐ zhī, bài jiàn yì dài fū jí xián yuàn xué shì, jiān xiū guó shǐ, gù cí bù qǐ. yǒu zhào yǐ dào shì fú shì shì, nǎi jiù zhí, zhuān lǐng jí xián shǐ guǎn tú shū. kāi yuán mò, zú, zèng zuǒ sàn qí cháng shì.
愔博學,尤通老子書。初為道士,玄宗尚玄言,有薦愔者,召對,喜甚,厚禮 之,拜諫議大夫、集賢院學士,兼脩國史,固辭不起。有詔以道士服視事,乃就職, 顓領集賢、史館圖書。開元末,卒,贈左散騎常侍。
lù jiān, hé nán luò yáng rén. chū wèi rǔ zhōu cān jūn, yǐ yǒu xù lǐ cí fú zhū, biǎn fú zhōu cān jūn, zài qiān tōng shì shè rén. yǒu zhào qǐ fù, qiǎn zhōng guān dūn yù, bù jiù. yǐ gěi shì zhōng jiān xué shì. shàn shū. chū míng yǒu tì, xuán zōng jiā qí gāng zhèng, gèng cì míng. cóng fēng tài shān, fēng jiàn ān nán. dì dài zhī shén hòu, tú xíng jìn zhōng, qīn zhì zàn. yǐ mì shū jiān zú, nián qī shí yī, zèng lì bù shàng shū, shì yuē yì.
陸堅,河南洛陽人。初為汝州參軍,以友婿李慈伏誅,貶涪州參軍,再遷通事 舍人。有詔起復,遣中官敦諭,不就。以給事中兼學士。善書。初名友悌,玄宗嘉 其剛正,更賜名。從封泰山,封建安男。帝待之甚厚,圖形禁中,親制贊。以秘書 監卒,年七十一,贈吏部尚書,諡曰懿。
guō qīn shuō, hòu wèi pú yáng tài shǒu jìng shū bā shì sūn. kāi yuán chū, yáo xīn jīn chéng qǐng shì wǔ jīng, zhuó dì, shòu gǒng xiàn wèi jí xián yuàn xiào lǐ. lì yòu bǔ què nèi gòng fèng. tōng lì shù, bó wù. chū, liáng tài cháng rèn fǎng dà tóng sì nián qī yuè yú zhōng shān kuàng zhōng de míng yuē: guī yán tǔ, shī yán shuǐ, diān fú huáng zhōng qǐ líng zhǐ. yì zài sān shàng gēng, duò yù qī zhōng jǐ. liù qiān sān bǎi jiā chén jiāo, èr jiǔ zhòng sān sì bǎi pǐ. dāng shí mò néng biàn zhě, yīn cáng zhī, jiè zhū zǐ yuē: shì shì yǐ míng fǎng tōng rén, yǒu zhī zhī zhě, wú sǐ wú hèn. fǎng wǔ shì sūn shēng zhī, yǐn jū shāng luò, xiě yǐ shòu qīn shuō. qīn shuō chū shǐ, dé zhī yú zhǎng lè yì, zhì fū shuǐ sān shí lǐ ér wù yuē: bǔ zhái zhě sōu zàng zhī suì yuè, ér xiān shí mù pǐ rì chén. diān fú, wǔ bǎi yě, huáng zhōng shí yī yě, yáo dà tóng sì nián què qiú hàn jiàn wǔ sì nián, fán wǔ bǎi yī shí yī nián. zàng yǐ sān yuè shí rì gēng yín, sān shàng gēng yě. pǐ yǐ qī yuè shí èr rì jǐ sì, qī zhōng jǐ yě. jiā chén, shí èr yě, jiàn wǔ sì nián sān yuè zhì dà tóng sì nián qī yuè, liù qiān sān bǎi yī shí èr yuè, yuè yī jiāo, gù yuē liù qiān sān bǎi jiā chén jiāo. èr jiǔ, shí bā yě. zhòng sān, liù yě. jiàn wǔ sì nián sān yuè shí rì, jù dà tóng sì nián qī yuè shí èr rì, shí bā wàn liù qiān sì bǎi rì, gù yuē èr jiǔ zhòng sān sì bǎi pǐ. shēng zhī dà jīng, fú qí zhì.
郭欽說,後魏濮陽太守敬叔八世孫。開元初,繇新津丞請試五經,擢第,授鞏 縣尉、集賢院校理。歷右補闕內供奉。通曆術,博物。初,梁太常任昉大同四年七 月於鐘山壙中得銘曰:「龜言土,蓍言水,甸服黃鐘啟靈址。瘞在三上庚,墮遇七 中己。六千三百浹辰交,二九重三四百圮。」當時莫能辨者,因藏之,戒諸子曰: 「世世以銘訪通人,有知之者,吾死無恨。」昉五世孫升之,隱居商洛,寫以授欽 說。欽說出使,得之於長樂驛,至敷水三十里而悟曰:「卜宅者廋葬之歲月,而先 識墓圮日辰。甸服,五百也,黃鐘十一也,繇大同四年卻求漢建武四年,凡五百一 十一年。葬以三月十日庚寅,三上庚也。圮以七月十二日己巳,七中己也。浹辰, 十二也,建武四年三月至大同四年七月,六千三百一十二月,月一交,故曰六千三 百浹辰交。二九,十八也。重三,六也。建武四年三月十日,距大同四年七月十二 日,十八萬六千四百日,故曰二九重三四百圮。」升之大驚,服其智。
qīn shuō yǎ wèi lǐ lín fǔ suǒ è, wéi jiān sǐ, qīn shuō shí wèi diàn zhōng shì yù shǐ, cháng wèi jiān pàn guān, biǎn yè láng wèi, zú.
欽說雅為李林甫所惡,韋堅死,欽說時位殿中侍御史,常為堅判官,貶夜郎尉, 卒。
zi kè jūn, wèi dōu guān láng zhōng. tǔ bō wéi líng zhōu, jūn xiǎng guì jié, dé zōng yǐ kè jūn wèi líng xià èr zhōu yùn liáng shǐ, zhuǎn mǐ zhì sāi xià, shǒu zhě suì ān.
子克鈞,為都官郎中。吐蕃圍靈州,軍餉匱竭,德宗以克鈞為靈、夏二州運糧 使,轉米峙塞下,守者遂安。
lú zhuàn, lì bù shàng shū cóng yuàn sān cóng fù yě. zì wén xǐ wèi wèi xué shì, zhōng lì bù yuán wài láng.
盧僎,吏部尚書從願三從父也。自聞喜尉為學士,終吏部員外郎。
xiōng fǔ, zhōng zōng shí lì yòu bǔ què. mò chuài rù kòu, bài shā zhā zhōng yì, zhào bǎi guān chén pò zéi shèng cè, dú fǔ shàng shū yǐ wèi: zhì nèi kě yǐ jí wài, shǎng fá míng zé shì jǐn jié. míng shā zhī yì, zhǔ jiāng xiān dùn, zhōng jūn yóu néng sǐ zhàn. zhèng fǎ jì gōng, zé róng háng kě quàn. ruò zhōng yì, qí jiāng cái, bù kě dāng dà rèn. yí yīn gǔ fǎ, mù rén xǐ biān, miǎn xíng yì, cì lú wǔ, míng jiào lìng, shǎng lǔ huò, jìn zhàn zé shǒu jiā, yuǎn zhàn zé lì huò. gòu biàn yǒng, qiáng zhū fān, yǐ tú gōng qǔ. zé biān zhōu cì shǐ, sōu chéng jī sù, jǐn fēng suì yǐ bèi shǒu. zhōng zōng shàn qí yán, rán wú shī xíng zhě. fǔ zhōng mì shū shǎo jiān.
兄俌,中宗時歷右補闕。默啜入寇,敗沙吒忠義,詔百官陳破賊勝策,獨俌上 疏以為:「治內可以及外,賞罰明則士盡節。鳴沙之役,主將先遁,中軍猶能死戰。 正法紀功,則戎行可勸。若忠義,騎將材,不可當大任。宜因古法,募人徙邊,免 行役,次廬伍,明教令,賞虜獲,近戰則守家,遠戰則利貨。購辯勇,強諸蕃,以 圖攻取。擇邊州刺史,搜乘積粟,謹烽燧以備守。」中宗善其言,然無施行者。俌 終秘書少監。
dàn zhù, zì shū zuǒ, zhào zhōu rén, hòu xǐ guān zhōng. yān gāi jīng shù. tiān bǎo mò, diào lín hǎi wèi dān yáng zhǔ bù. zhì mǎn, píng jū, gān zú shū qiǔ.
啖助,字叔佐,趙州人,後徙關中。淹該經術。天寶末,調臨海尉、丹陽主簿。 秩滿,屏居,甘足疏糗。
shàn wèi chūn qiū, kǎo sān jiā duǎn zhǎng, fèng zhàn lòu què, hào jí chuán, fán shí nián nǎi chéng, fù shè qí gāng tiáo wèi lì tǒng. qí yán kǒng zǐ xiū chūn qiū yì, yǐ wèi: xià zhèng zhōng, zhōng zhī bì yě shāng rén chéng zhī yǐ jìng, jìng zhī bì guǐ zhōu rén chéng zhī yǐ wén, wén zhī bì sài. jiù sài mò ruò zhōng. fū wén zhě, zhōng zhī mò yě. shè jiào yú běn, qí bì qiě mò shè jiào yú mò, bì jiāng nài hé? wǔ wáng zhōu gōng chéng shāng zhī bì, bù dé yǐ yòng zhī. zhōu gōng méi, mò zhī suǒ yǐ gǎi, gù qí bì shén yú èr dài. kǒng zǐ shāng zhī yuē: yú xià zhī dào, guǎ yuàn yú mín shāng zhōu zhī dào, bù shèng qí bì! gù yuē: hòu dài suī yǒu zuò zhě, yú dì bù kě jí yǐ. gài yán táng yú zhī huà, nán xíng yú jì shì, ér xià zhī zhōng, dāng biàn ér zhì yān. gù chūn qiū yǐ quán fǔ yòng, yǐ chéng duàn lǐ, ér yǐ zhōng dào yuán qíng yún. bù jū kōng míng, bù shàng juàn jiè, cóng yí jiù luàn, yīn shí chù zhì. gǔ yǔ yuē: shāng biàn xià, zhōu biàn shāng, chūn qiū biàn zhōu. ér gōng yáng zǐ yì yán: lè dào yáo shùn zhī dào, yǐ nǐ hòu shèng. shì zhī chūn qiū yòng èr dì sān wáng fǎ, yǐ xià wèi běn, bù yī shǒu zhōu diǎn míng yǐ. yòu yán: yōu lì suī shuāi, yǎ wèi wèi fēng. dǎi píng wáng zhī dōng, rén xí yú huà, gǒu yǒu shàn è, dāng yǐ zhōu fǎ zhèng zhī. gù duàn zì píng wáng zhī jì, yǐ yǐn gōng wèi shǐ, suǒ yǐ zhěng báo miǎn shàn, jiù zhōu zhī bì, gé lǐ zhī shī yě. zhù ài gōng gǔ èr jiā, yǐ zuǒ shì jiě yì duō miù, qí shū nǎi chū yú kǒng shì mén rén. qiě lùn yǔ kǒng zǐ suǒ yǐn, lǜ qián shì rén lǎo péng bó yí děng, lèi fēi tóng shí ér yán zuǒ qiū míng chǐ zhī, qiū yì chǐ zhī. qiū míng zhě, gài rú shǐ yì chí rèn zhě. yòu zuǒ shì chuán guó yǔ, shǔ zhuì bù lún, xù shì guāi là, fēi yī rén suǒ wèi. gài zuǒ shì jí zhū guó shǐ yǐ shì chūn qiū, hòu rén wèi zuǒ shì, biàn fù zhe qiū míng, fēi yě. zhù zhī záo yì duō cǐ lèi.
善為《春秋》,考三家短長,縫綻漏闕,號《集傳》,凡十年乃成,復攝其綱 條為例統。其言孔子脩《春秋》意,以為:「夏政忠,忠之敝野;商人承之以敬, 敬之敝鬼;周人承之以文,文之敝僿。救僿莫若忠。夫文者,忠之末也。設教於本, 其敝且末;設教於末,敝將奈何?武王、周公承商之敝,不得已用之。周公沒,莫 知所以改,故其敝甚於二代。孔子傷之曰:『虞、夏之道,寡怨於民;商、周之道, 不勝其敝!』故曰:『後代雖有作者,虞帝不可及已。』蓋言唐、虞之化,難行於 季世,而夏之忠,當變而致焉。故《春秋》以權輔用,以誠斷禮,而以忠道原情雲。 不拘空名,不尚狷介,從宜救亂,因時黜陟。古語曰:『商變夏,周變商,春秋變 周。』而公羊子亦言:『樂道堯、舜之道,以擬後聖。』是知《春秋》用二帝、三 王法,以夏為本,不壹守周典明矣。」又言:「幽、厲雖衰,《雅》未為《風》。 逮平王之東,人習余化,苟有善惡,當以周法正之。故斷自平王之季,以隱公為始, 所以拯薄勉善,救周之敝,革禮之失也。」助愛公、谷二家,以左氏解義多謬,其 書乃出於孔氏門人。且《論語》孔子所引,率前世人老彭、伯夷等,類非同時;而 言「左丘明恥之,丘亦恥之」。丘明者,蓋如史佚、遲任者。又《左氏傳》、《國 語》,屬綴不倫,序事乖剌,非一人所為。蓋左氏集諸國史以釋《春秋》,後人謂 左氏,便傅著丘明,非也。助之鑿意多此類。
zhù mén rén zhào kuāng lù zhì, qí gāo dì yě. zhù zú, nián sì shí qī. zhì yǔ qí zi yì póu lù zhù suǒ wèi chūn qiū jí zhù zǒng lì, qǐng kuāng sǔn yì, zhì zuǎn huì zhī, hào zuǎn lì. kuāng zhě, zì bó xún, hé dōng rén, lì yáng zhōu cì shǐ, zhì suǒ chēng wèi zhào fū zǐ zhě.
助門人趙匡、陸質,其高弟也。助卒,年四十七。質與其子異裒錄助所為《春 秋集注總例》,請匡損益,質纂會之,號《纂例》。匡者,字伯循,河東人,歷洋 州刺史,質所稱為趙夫子者。
dà lì shí, zhù kuāng zhì yǐ chūn qiū, shī shì gài yǐ shī, zhòng zǐ líng yuán yí wéi tóng wéi dā yǐ lǐ, cài guǎng chéng yǐ yì, qiáng méng yǐ lùn yǔ, jiē zì míng qí xué, ér shì gài zǐ líng zuì zhuō yì.
大曆時,助、匡、質以《春秋》,施士丐以《詩》,仲子陵、袁彝、韋彤、韋 荅以《禮》,蔡廣成以《易》,強蒙以《論語》,皆自名其學,而士丐、子陵最卓 異。
shì gài, wú rén, jiān shàn zuǒ shì chūn qiū, yǐ èr jīng jiào shòu. yáo sì mén zhù jiào wèi bó shì, zhì mǎn dāng qù, zhū shēng fēng shū qǐ liú, fán shí jiǔ nián, zú yú guān. dì zǐ gòng zàng zhī. shì gài zhuàn chūn qiū chuán, wèi shén chuán. hòu wén zōng xǐ jīng shù, zǎi xiàng lǐ shí yīn yán shì gài chūn qiū kě dú. dì yuē: zhèn jiàn zhī yǐ, chuān záo zhī xué, tú wèi yì tóng, dàn xué zhě rú jùn jǐng, dé měi shuǐ ér yǐ, hé bì láo kǔ páng qiú, rán hòu wèi dé xié?
士丐,吳人,兼善《左氏春秋》,以二經教授。繇四門助教為博士,秩滿當去, 諸生封疏乞留,凡十九年,卒於官。弟子共葬之。士丐撰《春秋傳》,未甚傳。後 文宗喜經術,宰相李石因言士丐《春秋》可讀。帝曰:「朕見之矣,穿鑿之學,徒 為異同,但學者如浚井,得美水而已,何必勞苦旁求,然後為得邪?」
zǐ líng, shǔ rén, hào gǔ xué, shě é méi shān. jǔ xián liáng fāng zhèng, zhuó tài cháng bó shì, tōng hòu cāng dà xiǎo dài lǐ. yǒu sī qǐng zhèng tài zǔ dōng xiàng wèi, ér qiān xiàn yì èr zhǔ. zǐ líng yì cáng zhǔ dé míng xìng shèng miào, qí yán diǎn zhèng. hòu yì lùn fēn huí, fù wèi tōng nán shì zhū rú, zhū rú bù néng qū. jiǔ zhī, diǎn qián zhōng xuǎn bǔ, chéng chuán guò jiā, xī rén yǐ wèi róng. zhōng sī mén yuán wài láng. zǐ líng yǐ wén yì zì yí, jí wáng, qí jiā suǒ cún, wéi tú shū jí jiǔ shù hú ér yǐ.
子陵,蜀人,好古學,舍峨眉山。舉賢良方正,擢太常博士,通后蒼、大小戴 《禮》。有司請正太祖東向位,而遷獻、懿二主。子陵議藏主德明、興聖廟,其言 典正。後異論紛洄,復為《通難》示諸儒,諸儒不能詘。久之,典黔中選補,乘傳 過家,西人以為榮。終司門員外郎。子陵以文義自怡,及亡,其家所存,惟圖書及 酒數斛而已。
zàn yuē: chūn qiū shī yì shū, yóu kǒng zǐ shí shī dì zǐ xiāng chuán, lì bào qín, bù duàn rú xì. zhì hàn xìng, chǎn xié shū lìng, zé rú zhě sì rán jiǎng shòu, jīng diǎn jìn xìng. zuǒ shì yǔ kǒng zǐ tóng shí, yǐ lǔ shǐ fù chūn qiū zuò chuán, ér gōng yáng gāo gǔ liáng chì jiē chū zi xià mén rén. sān jiā yán jīng, gè yǒu huí chuǎn, rán yóu xī běn zhī shèng rén, qí dé yǔ shī gài shí wǔ, yì huò móu wù, xiān rú wèi shèng rén, bù gǎn zhé gǎi yě. dàn zhù zài táng, míng zhì chūn qiū, zhí shàn sān jiā, bù běn suǒ chéng, zì yòng míng xué, píng sī yì jué, zūn zhī yuē kǒng zǐ yì yě, zhào lù cóng ér chàng zhī, suì xiǎn yú shí. wū hū! kǒng zǐ méi nǎi shù qiān nián, zhù suǒ tuī zhe guǒ qí yì hū? qí wèi kě bì yě. yǐ wèi kě bì ér bì zhī, zé gù chí yī jǐ zhī gù ér chàng zī shì, zé wū. wū yǔ gù, jūn zǐ suǒ bù qǔ. zhù guǒ wèi kě hū? tú lìng hòu shēng chuān záo guǐ biàn, gòu qián rén, shě chéng shuō, ér zì wèi fēn fēn, zhù suǒ jiē yǐ.
贊曰:《春秋》、《詩》、《易》、《書》,由孔子時師弟子相傳,歷暴秦, 不斷如系。至漢興,剗挾書令,則儒者肆然講授,經典浸興。左氏與孔子同時,以 《魯史》附《春秋》作《傳》,而公羊高、穀梁赤皆出子夏門人。三家言經,各有 回舛,然猶悉本之聖人,其得與失蓋十五,義或繆誤,先儒畏聖人,不敢輒改也。 啖助在唐,名治《春秋》,摭訕三家,不本所承,自用名學,憑私臆決,尊之曰 「孔子意也」,趙、陸從而唱之,遂顯於時。嗚呼!孔子沒乃數千年,助所推著果 其意乎?其未可必也。以未可必而必之,則固;持一己之固而倡茲世,則誣。誣與 固,君子所不取。助果謂可乎?徒令後生穿鑿詭辨,詬前人,舍成說,而自為紛紛, 助所階已。
wéi tóng, jīng zhào rén. sì shì cóng zǔ fāng zhì wèi wǔ hòu shí zǎi xiàng. tóng míng zhì lǐ, dé zōng shí wèi tài cháng bó shì.
韋彤,京兆人。四世從祖方質為武后時宰相。彤名治《禮》,德宗時為太常博 士。
xiān cǐ, tiān bǎo zhōng, zhào shàng shí shuò wàng jìn shí tài miào, tiān zǐ shǐ zhōng rén shì cí, yǒu sī bù yǔ yě. zhēn yuán shí èr nián, dì shǐ zhào shuò wàng shí, bì zōng zhèng tài cháng hé gōng. yú shì tóng yǔ bó shì péi kān yì yuē: lǐ, zōng miào shuò wàng bù jì, yuán qǐn zé yǒu zhī. zhēn guān kāi yuán jiān, zài lǐ ruò lìng, bù gǎn biàn gǔ. tiān bǎo zhōng, shǐ yǒu jìn shí shì, dài wáng yú yuán shēng shì wáng, yòng yàn jù xiè zhuàn, cān dú lǐ jiàn, bù kě shì yuǎn. chuán yuē: jì fēi wài zhì, shēng yú xīn zhě yě. shì gù shèng rén děng shēng láo, bù biān dòu, kūn chóng cǎo mù kě jiàn zhě, mò bù xián zài, suǒ yǐ xiǎng zōng miào, jiāo shén míng, quán xiào jìng yě. jié shàn xiū, bā zhēn bǎi pǐn, kě shì zhī zhuàn, měi cuì gān zhǐ, wèi zhī xiè wèi, suǒ yǐ yàn bīn kè, jiē rén qíng, shì cí huì yě. shì zé jiàn yǔ yàn, shèng rén pàn wèi èr wù, bù kě luàn yě. jīn ruò shú yōng ér xiǎng, fēi yǐ yì wèi jìng zhī yì. qiě jì bù yù shù, yì bù yù shū, gǎn shí zhì xiǎng, yǐ zhì zhōng yě. jīn yuán qǐn yuè èr jì, bù wèi shū, miào suì wǔ xiǎng, bù wèi shù, yǒu sī fèng chéng, dé jǐn qí gōng. ruò yòu jiā shèng zhuàn yú shuò wàng, shì shī lǐ zhī zhōng, yǒu sī bù dé jǐn qí gōng yě. gù wáng zhě jī gǔ, fú gǎn yǐ xiào sī zhī jí ér yì lǐ, fú gǎn yǐ yáo pǐn zhī duō ér shèng wèi. yuàn bà tiān bǎo suǒ zēng, fèng yuán qǐn yǐ zhēn, fèng zōng miào yǐ lǐ, liǎng dé suǒ yí. dì yuē: shì lǐ xiān dì cái dìng, jù gèng zhī, qí wèi zhèn hé? xú yì qí kě. ér shuò wàng shí zú bù fèi.
先此,天寶中,詔尚食朔望進食太廟,天子使中人侍祠,有司不與也。貞元十 二年,帝始詔朔望食,畀宗正、太常合供。於是彤與博士裴堪議曰:「禮,宗廟朔 望不祭,園寢則有之。貞觀、開元間,在禮若令,不敢變古。天寶中,始有進食事, 殆王璵緣生事亡,用燕具褻饌,參瀆禮薦,不可示遠。傳曰:『祭非外至,生於心 者也。』是故聖人等牲牢,布籩豆,昆蟲、草木可薦者,莫不咸在,所以享宗廟, 交神明,全孝敬也。潔膳羞,八珍百品,可嗜之饌,美膬甘旨,謂之褻味,所以燕 賓客,接人情,示慈惠也。是則薦與宴,聖人判為二物,不可亂也。今若熟饔而享, 非以異為敬之意。且祭不欲數,亦不欲疏,感時致享,以制中也。今園寢月二祭, 不為疏,廟歲五享,不為數,有司奉承,得盡其恭。若又加盛饌於朔望,是失禮之 中,有司不得盡其恭也。故王者稽古,弗敢以孝思之極而溢禮,弗敢以餚品之多而 剩味。願罷天寶所增,奉園寢以珍,奉宗廟以禮,兩得所宜。」帝曰:「是禮先帝 裁定,遽更之,其謂朕何?徐議其可。」而朔望食卒不廢。
huì zhāo líng qǐn gōng wèi yuán huǒ yán fán, ér kè jì yáo tái fó sì. yòu gù gōng zài shān shàng, fá shuǐ quán, zuò zhě dàn láo, yù jí xíng gōng zuò qǐn, zhào zǎi xiàng bǎi guān yì. lì bù yuán wài láng yáng yú líng yì yuē: yuán qǐn fēi sān dài zhì, zì qín hàn yǐ lái, fù líng zhì qǐn, huò yuǎn ruò ěr, zé wú wén yān. wéi xuán chéng děng yì yuán líng, yú xìng fèi chū wú shì yǔ. qiě qǐn gōng suǒ zhàn, zài bǎi chéng zhōng, jù líng bù yuǎn, shǐ zhū líng zhī qǐn, jiē yǒu qū xiàn, gù bù kě xǐ ruò zhǐ bǎi chéng, zé gù qǐn yǐ fán, xíng gōng yǐ jiǔ, yīn yǐ zhì shì, yì fù hé xián? huò yuē: tài zōng chuàng yè, qǐn gōng bù zhé yì. shì bù rán. fū líng yù zhái shén, shén běn jìng, jīn dà xìng huāng fèi, xiāo yì mì ěr, fēi yōu xī suǒ ān, gǎi zhī biàn. tóng yuē: xiān wáng jiàn dū lì yì, bù lì zé wèi zhī qiān, kuàng yǒu gù xié? jīn wén qǐn zāi, xǐ ér gōng zhī, fēi wú gù yě. shén ān yú xǐ, yīn ér jiàn qǐn, yú lǐ zhì shùn. yòu tā líng jiē zài bǎi chéng, suí biàn yíng zuò, bù yuè fēng zhào, lì shěng yì cóng. dì zhòng gǎi xiān dì zhì, hái gōng shān diān.
會昭陵寢宮為原火延燔,而客祭瑤台佛寺。又故宮在山上,乏水泉,作者憚勞, 欲即行宮作寢,詔宰相百官議。吏部員外郎楊於陵議曰:「園寢非三代制,自秦、 漢以來,附陵置寢,或遠若邇,則無聞焉。韋玄成等議園陵,於興廢初無適語。且 寢宮所占,在柏城中,距陵不遠,使諸陵之寢,皆有區限,故不可徙;若止柏城, 則故寢已燔,行宮已久,因以治飾,亦復何嫌?或曰:『太宗創業,寢宮不輒易。』 是不然。夫陵域宅神,神本靜,今大興荒廢,囂役密邇,非幽穸所安,改之便。」 彤曰:「先王建都立邑,不利則為之遷,況有故邪?今文寢災,徙而宮之,非無故 也。神安於徙,因而建寢,於禮至順。又它陵皆在柏城,隨便營作,不越封兆,力 省易從。」帝重改先帝制,還宮山顛。
tóng zú hòu, wǔ zōng huì chāng wǔ nián, zhào jīng chéng bù xǔ qún chén zuò sī miào. zǎi xiàng lǐ dé yù děng yǐn tóng suǒ yì: gǔ zhì: miào bì zhōng mén zhī wài, jí xiōng jiē gào, yǐ qīn ér zūn zhī, bù zì zhuān yě. jīn bǐ lì miào jīng wài, bù néng dé qí yì yú lǐ. gōng zhī nán jiǔ fāng, sān fāng yuē wéi wài, dì huāng zuǒ, lì miào wú xián yú liù fāng kě jìn. zhào bù xǔ, tīng zhǔn gǔ jí jū suǒ lì miào.
彤卒後,武宗會昌五年,詔京城不許群臣作私廟。宰相李德裕等引彤所議: 「古制:廟必中門之外,吉凶皆告,以親而尊之,不自專也。今俾立廟京外,不能 得其意於禮。宮之南九坊,三坊曰圍外,地荒左,立廟無嫌;餘六坊可禁。」詔不 許,聽准古即居所立廟。
chén jīng, zì qìng fù, chén yí dū wáng shū míng wǔ shì sūn. fù jiān, wèi yòu bǔ què hàn lín xué shì. jīng shàn wén cí, cháng gǔn chēng zhī, qī yǐ xiōng zi. zhuó jìn shì dì, qiān lèi tài cháng bó shì.
陳京,字慶復,陳宜都王叔明五世孫。父兼,為右補闕、翰林學士。京善文辭, 常袞稱之,妻以兄子。擢進士第,遷累太常博士。
dé zōng zài fèng tiān, wén duàn xiù shí wèi zéi suǒ hài, qī rì bù cháo. zǎi xiàng yǐ wèi fāng duō nán shí, bù yí yōng wàn jī, tiān xià qí wèi hé? jīng yuē: chéng xiàng zhī yán fēi yě. fū bāo dà jié, xù xián chén, tiān xià suǒ yǐ ān, kuàng zhuō zhuō tè yì zhě hū? dì yuē: shàn. hái jīng shī, zhuó zuǒ bǔ què. dì yǐ lú sì wèi ráo zhōu cì shǐ, jīng yǔ zhào xū péi jí yǔ wén xuàn lú jǐng liàng zhāng jiàn gòng hé: sì fǔ zhèng yào wèi, dà chén yú shí yuè bù dé duì, bǎi guān lǐn lǐn cháng ruò bīng zài jǐng. bì xià fù yòng zhī, jiān zéi tuò zhǎng fù xìng. dì bù tīng. jīng děng zhēng yóu què, dì dà nù, zuǒ yòu pì yì, jiàn zhě shāo yǐn què. jīng zhèng sè yuē: xū děng wú jù tuì! jí dào bù kě, yǐ sǐ qǐng, sì suì fèi. dì zhī lì, yíng fǎng tài hòu, jiǔ bù dé, yì qiě dài. jīng mì bái: dì qiǎn shǐ wù sè yǐ qiú. dì dà wù, zhōng dài bù gǎn zhì.
德宗在奉天,聞段秀實為賊所害,七日不朝。宰相以為「方多難時,不宜壅萬 機,天下其謂何?」京曰:「丞相之言非也。夫褒大節,恤賢臣,天下所以安,況 卓卓特異者乎?」帝曰:「善。」還京師,擢左補闕。帝以盧巳為饒州刺史,京 與趙需、裴佶、宇文炫、盧景亮、張薦共劾:「巳輔政要位,大臣逾時月不得對, 百官懍懍常若兵在頸。陛下復用之,奸賊唾掌復興。」帝不聽。京等爭尤確,帝大 怒,左右辟易,諫者稍引卻。京正色曰:「需等毋遽退!」極道不可,以死請, 巳遂廢。帝之立,迎訪太后,久不得,意且怠。京密白:「第遣使物色以求。」帝 大悟,終代不敢置。
chū, xuán zōng sù zōng jì fù shì, qiān xiàn yì èr zǔ yú xī jiā shì, yǐn tài zǔ wèi dōng xiàng. lǐ yí shǐ yú xiū liè yì: xiàn yì shǔ zūn yú tài zǔ, ruò hé shí, zé tài zǔ wèi bù dé zhèng, qǐng cáng èr zǔ shén zhǔ, yǐ tài zōng zhōng zōng ruì zōng sù zōng cóng shì zǔ nán xiàng, gāo zōng xuán zōng cóng gāo zǔ běi xiàng. dì xiá bù jí èr zǔ, fán shí bā nián. jiàn zhōng chū, dài zōng sàng bì, dāng dà xiá. jīng yǐ tài cháng bó shì shàng yán: chūn qiū zhī yì, huǐ miào zhī zhǔ chén yú tài zǔ, wèi huǐ miào zhī zhǔ hé shí yú zǔ, wú huǐ miào qiān zhǔ bù xiǎng zhī yán. táng jiā sì zhì yǔ zhōu yì, zhōu yǐ hòu jì wèi shǐ fēng zǔ, ér huǐ zhǔ jiē zài hòu jì xià, gù tài zǔ dōng xiàng, cháng tǒng qí zūn. sī mǎ jìn yǐ gāo huáng tài huáng zhēng xī sì fǔ jūn wèi bié miào, dà dì xiá zé zhèng tài zǔ wèi, wú suǒ qū. bié miào jì gāo tài yǐ jiàng, suǒ yǐ xù qīn yě. táng jiā yí bié wèi xiàn yì èr zǔ lì miào, dì xiá zé jì, tài zǔ suì zhèng dōng xiàng wèi. dé míng xìng shèng èr dì, xiàng yǐ yǒu miào, zé cáng fù èr zǔ wèi yí.
初,玄宗、肅宗既附室,遷獻、懿二祖於西夾室,引太祖位東向。禮儀使於休 烈議:「獻、懿屬尊於太祖,若合食,則太祖位不得正,請藏二祖神主,以太宗、 中宗、睿宗、肅宗從世祖南向,高宗、玄宗從高祖北向。」禘祫不及二祖,凡十八 年。建中初,代宗喪畢,當大祫。京以太常博士上言:「《春秋》之義,毀廟之主 陳於太祖,未毀廟之主合食於祖,無毀廟遷主不享之言。唐家祀制與周異,周以後 稷為始封祖,而毀主皆在后稷下,故太祖東向,常統其尊。司馬晉以高皇、太皇、 征西四府君為別廟,大禘祫則正太祖位,無所屈。別廟祭高、太以降,所以敘親也。 唐家宜別為獻、懿二祖立廟,禘祫則祭,太祖遂正東向位。德明、興聖二帝,向已 有廟,則藏祔二祖為宜。」
zhào bǎi guān pǔ yì. lǐ yí shǐ tài zǐ shǎo shī yán zhēn qīng yuē: jīn yì zhě yǒu sān: yī wèi xiàn yì qīn yuǎn ér qiān, bù dāng xiá, yí cáng zhǔ xī shì èr wèi èr zǔ yí xiá shí, yǔ tài zǔ bìng zhāo mù, què dōng xiàng wèi sān wèi yǐn èr zǔ xiá dì, jí tài zǔ yǒng bù dé quán qí shǐ, yí yǐ èr zhǔ fù dé míng miào. suī rán, yú rén shén wèi yàn yě. jǐng dì jì shòu mìng shǐ fēng yǐ, bǎi dài bù qiān yǐ, ér yòu pèi tiān, zūn wú yǔ shàng, zhì dì xiá shí, zàn qū zhāo mù yǐ shēn xiào zūn xiān, shí míng shén zhī yì, suǒ yǐ jiào tiān xià zhī xiào yě. kuàng jìn cài mó děng yǒu chéng yì, bù wèi wú jù. qǐng dà xiá xiǎng fèng xiàn zhǔ dōng xiàng, yì zhǔ jū zhāo, jǐng zhǔ jū mù, zhòng běn shàng shùn, wèi wàn dài fǎ. fū xiá, hé yě. yǒu rú bié xiǎng dé míng, shì nǎi fēn shí, fēi hé shí yě. shí yì zhě jǔ rán. yú shì hái xiàn yì zhǔ xiá yú miào, rú zhēn qīng yì.
詔百官普議。禮儀使、太子少師顏真卿曰:「今議者有三:一謂獻、懿親遠而 遷,不當祫,宜藏主西室;二謂二祖宜祫食,與太祖並昭穆,闕東向位;三謂引二 祖祫禘,即太祖永不得全其始,宜以二主祔德明廟。雖然,於人神未厭也。景帝既 受命始封矣,百代不遷矣,而又配天,尊無與上,至禘祫時,蹔屈昭穆以申孝尊先, 實明神之意,所以教天下之孝也。況晉蔡謨等有成議,不為無據。請大祫享奉獻主 東向,懿主居昭,景主居穆,重本尚順,為萬代法。夫祫,合也。有如別享德明, 是乃分食,非合食也。」時議者舉然。於是還獻、懿主祫於廟,如真卿議。
zhēn yuán qī nián, tài cháng qīng péi yù shàng yán: shāng zhōu yǐ xiè jì wèi zǔ, shàng wú yú zūn, gù hé shí yǒu xù. hàn shòu mìng, zǔ gāo huáng dì, gù tài shàng huáng bù yǐ zhāo mù hé shí. wèi zǔ wǔ dì, jìn zǔ xuān dì, gù gāo huáng chù shì zhēng xī děng jūn, yì bù yǐ zhāo mù hé shí. jǐng huáng dì shǐ fēng táng, táng tuī zǔ yān, ér xiàn yì qīn jǐn miào qiān, yóu jū dōng xiàng, fēi lǐ zhī sì, shén suǒ bù xiǎng. yuàn xià qún chén yì. yú shì tài zǐ zuǒ shù zǐ lǐ róng děng shàng yán: jǐn àn jìn sūn qīn yì: tài zǔ yǐ qián, suī yǒu zhǔ, dì xiá suǒ bù jí qí suǒ jí zhě, tài zǔ hòu wèi huǐ yǐ shēng cáng yú èr tiāo zhě, gù suī bǎi dài jí zhī. xiàn yì zài shǐ fēng qián, qīn jǐn zhǔ qiān, shàng nǐ sān dài, zé dì xiá suǒ bù jí. tài zǔ ér xià, ruò shì zǔ, zé chūn qiū suǒ wèi chén yú tài zǔ zhě. hàn yì bà jùn guó miào, chéng xiàng wéi xuán chéng yì: tài shàng huáng xiào huì qīn jǐn yí huǐ. tài shàng zhǔ yí yì yú yuán, huì zhǔ qiān gāo miào. tài shàng huáng zài tài zǔ qián, zhǔ yì yú yuán, bù jí dì xiá, xiàn yì bǐ yě. huì qiān gāo miào, zài tài zǔ hòu, ér jí dì xiá, shì zǔ bǐ yě. wèi míng dì qiān chù shì zhǔ zhì yuán yì, suì shí yǐ lìng chéng fèng jiàn dōng jìn yǐ zhēng xī děng zǔ qiān rù xī chú, tóng wèi zhī tiāo, jiē bù jí sì. gù táng chū xià qì kāi yuán, dì xiá yóu xū dōng xiàng wèi. jì lì jiǔ miào, zhuī zǔ xiàn yì, rán zhù yú sān zǔ bù chēng chén. zhì dé shí, fù zuò miào, suì bù wèi hóng nóng fǔ jūn zhǔ, yǐ sì bù jí yě. guǎng dé zhōng, shǐ yǐ jǐng huáng dì dāng dōng xiàng wèi, yǐ xiàn yì liǎng zhǔ qīn jǐn, bà xiá ér cáng. yán zhēn qīng yǐn cài mó yì, fù fèng xiàn zhǔ dōng xiàng, yì zhāo jǐng mù. bù jì mó yì jìn wèi cháng yòng, ér táng yī wáng fǎ róng kě zhǔn hū? chén děng wèi cháng dì jiāo shè wú èr zūn, yì huǐ qiān cáng, gè yǐ yì duàn. jǐng huáng dì yǐ dōng xiàng, yī rì gǎi yì, bù kě wèi lǐ, yí fù cáng xiàn yì èr zhǔ yú xī shì, yǐ běn jì fǎ yuǎn miào wèi tiāo, qù tiāo ér tán, qù tán ér shàn, tán shàn, yǒu dǎo jì, wú dǎo zhǐ zhī yì. tài zǔ dé zhèng, wú suǒ qū.
貞元七年,太常卿裴郁上言:「商、周以卨、稷為祖,上無餘尊,故合食有序。 漢受命,祖高皇帝,故太上皇不以昭穆合食。魏祖武帝,晉祖宣帝,故高皇、處士、 征西等君,亦不以昭穆合食。景皇帝始封唐,唐推祖焉,而獻、懿親盡廟遷,猶居 東向,非禮之祀,神所不享。願下群臣議。」於是太子左庶子李嶸等上言:「謹按 晉孫欽議:『太祖以前,雖有主,禘祫所不及;其所及者,太祖後未毀已升藏於二 祧者,故雖百代及之。』獻、懿在始封前,親盡主遷,上擬三代,則禘祫所不及。 太祖而下,若世祖,則《春秋》所謂『陳於太祖』者。漢議罷郡國廟,丞相韋玄成 議:『太上皇、孝惠親盡宜毀。太上主宜瘞於園,惠主遷高廟。』太上皇在太祖前, 主瘞於園,不及禘祫,獻、懿比也。惠遷高廟,在太祖後,而及禘祫,世祖比也。 魏明帝遷處士主置園邑,歲時以令丞奉薦;東晉以征西等祖遷入西除,同謂之祧, 皆不及祀。故唐初下訖開元,禘祫猶虛東向位。洎立九廟,追祖獻、懿,然祝於三 祖不稱臣。至德時,復作廟,遂不為弘農府君主,以祀不及也。廣德中,始以景皇 帝當東向位,以獻、懿兩主親盡,罷祫而藏。顏真卿引蔡謨議,復奉獻主東向,懿 昭景穆。不記謨議晉未嘗用,而唐一王法容可准乎?臣等謂嘗、禘、郊、社無二尊, 瘞、毀、遷、藏,各以義斷。景皇帝已東向,一日改易,不可謂禮,宜復藏獻、懿 二主於西室,以本《祭法》『遠廟為祧,去祧而壇,去壇而墠,壇、墠,有禱祭, 無禱止』之義。太祖得正,無所屈。」
lì bù láng zhōng liǔ miǎn děng shí èr rén yì yuē: tiān zǐ yǐ shòu mìng zhī jūn wèi tài zǔ, zhū hóu yǐ shǐ fēng zhī zhǔ wèi zǔ, gù zì tài zǔ zǔ yǐ xià, qīn jǐn dié huǐ. jì qín miè xué, hàn bù xiá lǐ, jìn shī sòng yīn, gù yǒu lián wáng miào zhī zhì, yǒu xū tài zǔ zhī wèi. qiě bù liè zhāo mù, fēi suǒ wèi yǒu xù bù jiàn dié huǐ, fēi suǒ wèi yǒu shā lián wáng miào, fēi suǒ wèi yǒu bié xū tài zǔ wèi, fēi suǒ wèi yī zūn. cǐ lǐ suǒ yóu fèi yě. chuán yuē: fù wèi shì, zi wèi tiān zǐ, jì yǐ tiān zǐ, zàng yǐ shì. jīn xiàn yì èr zǔ, zài táng wèi shòu mìng shí, yóu shì yě. gù gāo zǔ tài zōng yǐ tiān zi zhī lǐ jì zhī, ér bù gǎn fèng yǐ dōng xiàng wèi. jīn ér yì zhī, wú nǎi luàn xiān dì xù hū? zhōu yǒu tiān xià, zhuī wáng tài wáng wáng jì yǐ tiān zǐ lǐ jí qí jì, zé qīn jǐn ér huǐ. hàn yǒu tiān xià, zūn tài shàng huáng yǐ tiān zǐ zhī lǐ jí jì yě, qīn jǐn ér huǐ. táng jiā zhuī wáng xiàn yì èr zǔ yǐ tiān zǐ lǐ jí qí jì yě, qīn jǐn ér huǐ, fù hé suǒ yí? zhōu guān yǒu xiān gōng zhī tiāo xiān wáng zhī tiāo. xiān gōng qiān zhǔ, cáng hòu jì zhī miào, qí zhōu wèi shòu mìng zhī tiāo hū? xiān wáng qiān zhǔ, zàng wén wǔ zhī miào, qí zhōu yǐ shòu mìng zhī tiāo hū? gù yǒu èr tiāo, suǒ yǐ yì miào yě. jīn zì xiàn ér xià, yóu xiān gōng yě zì jǐng ér xià, yóu xiān wáng yě. qǐng bié miào yǐ jū èr zǔ, zé xíng zhōu dào, fù gǔ zhì, biàn.
吏部郎中柳冕等十二人議曰:「天子以受命之君為太祖,諸侯以始封之主為祖, 故自太祖、祖以下,親盡迭毀。洎秦滅學,漢不暇禮,晉失宋因,故有連王廟之制, 有虛太祖之位。且不列昭穆,非所謂有序;不建迭毀,非所謂有殺;連王廟,非所 謂有別;虛太祖位,非所謂一尊。此禮所由廢也。《傳》曰:『父為士,子為天子, 祭以天子,葬以士。』今獻、懿二祖,在唐未受命時,猶士也。故高祖、太宗以天 子之禮祭之,而不敢奉以東向位。今而易之,無乃亂先帝序乎?周有天下,追王太 王、王季以天子禮;及其祭,則親盡而毀。漢有天下,尊太上皇以天子之禮;及祭 也,親盡而毀。唐家追王獻、懿二祖以天子禮;及其祭也,親盡而毀,復何所疑? 《周官》有先公之祧、先王之祧。先公遷主,藏后稷之廟,其周未受命之祧乎?先 王遷主,藏文、武之廟,其周已受命之祧乎?故有二祧,所以異廟也。今自獻而下, 猶先公也;自景而下,猶先王也。請別廟以居二祖,則行周道,復古制,便。」
gōng bù láng zhōng zhāng jiàn děng qǐng zì xiàn ér jiàng, xī rù zhāo mù, xū dōng xiàng wèi. sī xūn yuán wài láng péi shū yuē: lǐ: qīn qīn gù zūn zǔ, zūn zǔ gù jìng zōng, jìng zōng gù shōu zú, shōu zú gù zōng miào yán, zōng miào yán gù shè jì zhòng. tài zǔ zhī shàng, fù zhuī zūn yān, zé zūn zǔ zhī yì guāi. tài miào zhī wài, bié jì miào yān, zé shè jì bù zhòng. hàn wéi xuán chéng qǐng yì zhǔ yú yuán, jìn yú xǐ qǐng yì miào liǎng jiē jiān. xǐ jù zuǒ shì zì zhèng yuē: xiān wáng rì jì zǔ kǎo, yuè sì céng gāo, shí xiǎng jí èr tiāo, suì xiá jí tán shàn, zhōng dì jí jiāo zōng shí shì, shì wèi jiāo zōng zhī zǔ. xǐ qǐng jiā shì zhōng wèi shí shì yǐ chù zhī, shì bù rán. hé zhě? jiā shì suǒ yǐ jū tài zǔ xià, fēi tài zǔ shàng cáng zhǔ suǒ jū. wèi yǒu bēi chù zhèng zūn jū bàng yě. ruò jiàn shí shì yú yuán qǐn, ān qiān zhǔ, cǎi hàn jìn jiù zhāng, xiá dì lǜ yī jì, shù hū chūn qiū dé biàn zhī zhèng.
工部郎中張薦等請自獻而降,悉入昭穆,虛東向位。司勛員外郎裴樞曰:「 《禮》:『親親故尊祖,尊祖故敬宗,敬宗故收族,收族故宗廟嚴,宗廟嚴故社稷 重。』太祖之上,復追尊焉,則尊祖之義乖。太廟之外,別祭廟焉,則社稷不重。 漢韋玄成請瘞主於園,晉虞喜請瘞廟兩階間。喜據左氏自證曰:『先王日祭祖、考, 月祀曾、高,時享及二祧,歲祫及壇墠,終禘及郊宗石室,是謂郊宗之祖。』喜請 夾室中為石室以處之,是不然。何者?夾室所以居太祖下,非太祖上藏主所居。未 有卑處正、尊居傍也。若建石室於園寢,安遷主,采漢、晉舊章,祫禘率一祭,庶 乎《春秋》得變之正。」
shì shí, jīng yǐ kǎo gōng yuán wài láng yòu yán: xìng shèng huáng dì zé xiàn zhī zēng zǔ, yì zhī gāo zǔ. yǐ céng sūn fù céng gāo zhī miào, rén qíng dà shùn yě. jīng zhào shǎo yǐn wéi wǔ yuē: xiá zé dà hé, dì zé xù tiāo. dāng xiá zhī suì, cháng yǐ xiàn dōng xiàng, lǜ yì ér hòu yǐ zhāo mù jí qīn qīn. jí dì, zé tài zǔ yán yú xī, liè zhòng zhǔ zuǒ yòu, yú shì tài zǔ bù wèi jiàng, xiàn wú suǒ yàn. shí zhū rú yǐ zuǒ shì zi qí shèng, bù xiān fù shí, qǐng yíng xiàn zhǔ quán dōng xiàng, tài zǔ zàn hái mù wèi. tóng guān wèi zhòng zǐ líng yuē: suǒ wèi bù xiān shí zhě, qiū míng zhèng wén gōng nì sì. rú zhě ān zhī xià hòu shì shù wèi zú shí, yán yǔ bù xiān gǔn hū? wèi jìn shǐ zǔ lǜ jìn, shǐ zǔ shàng jiē yǒu qiān zhǔ. yǐn bì gōng shī, zé yǒng bì kě yě. yīn yú zhǔ, zé yì yuán kě yě. yuán yuǎn tiāo, zé zhú gōng kě yě. yǐ tài zǔ shí bēi, zé xū wèi kě yě. rán yǒng bì yǔ yì yuán, chén zǐ suǒ bù ān. ruò xū zhèng wèi, zé tài zǔ zhī zūn wú shí ér shēn. qǐng fèng xiàn yì èr zǔ qiān yú dé míng xìng shèng miào wèi shùn. huò yuē èr zǔ bié miào, fēi hé shí. qiě dé míng xìng shèng èr miào dì xiá zhī nián, jiē yǒu jiàn xiǎng, shì yǐ fēn shí, xī dú yí èr zǔ hū?
是時,京以考功員外郎又言:「興聖皇帝則獻之曾祖,懿之高祖。以曾孫祔曾 高之廟,人情大順也。」京兆少尹韋武曰:「祫則大合,禘則序祧。當祫之歲,常 以獻東向,率懿而後以昭穆極親親。及禘,則太祖筵於西,列眾主左右,於是太祖 不為降,獻無所厭。」時諸儒以左氏「子齊聖,不先父食」,請迎獻主權東向,太 祖暫還穆位。同官尉仲子陵曰:「所謂不先食者,丘明正文公逆祀。儒者安知夏後 世數未足時,言禹不先鯀乎?魏、晉始祖率近,始祖上皆有遷主。引《閟宮》詩, 則永閟可也。因虞主,則瘞園可也。緣遠祧,則築宮可也。以太祖實卑,則虛位可 也。然永閟與瘞園,臣子所不安。若虛正位,則太祖之尊無時而申。請奉獻、懿二 祖遷於德明、興聖廟為順。或曰二祖別廟,非合食。且德明、興聖二廟禘祫之年, 皆有薦饗,是已分食,奚獨疑二祖乎?」
guó zi sì mén bó shì hán yù zhì zhòng yì, zì shēn qí shuō yuē: yī wèi xiàn yì èr zhǔ yí yǒng cáng jiā shì, chén bù wèi kě. qiě lǐ, xiá jì, huǐ zhǔ jiē hé shí. jīn cáng jiā shì, zhì xiá dé bù shí tài miào hū? ruò èr zǔ bù yù, bù wèi zhī hé yǐ. èr wèi liǎng zhǔ yí huǐ ér yì zhī, chén bù wèi kě. lǐ, tiān zǐ qī miào yī tán yī shàn, qiān zhǔ jiē cáng yú tiāo, suī bǎi dài bù huǐ. xiá zé tài miào xiǎng yān. wèi jìn yǐ lái, shǐ yǒu huǐ yì zhī yì, bù jiàn yú jīng. táng jiā lì jiǔ miào, yǐ zhōu zhì tuī zhī, xiàn yì yóu zài tán shàn, kě huǐ yì ér bù dì xiá hū? sān wèi èr zǔ zhī zhǔ yí gè qiān zhū líng, chén bù wèi kě. èr zǔ xiǎng tài miào èr bǎi nián, yī rì qiān zhī, kǒng juàn gù yī wéi, bù jí xiǎng yú xià guó. sì wèi yí fèng zhǔ fù xìng shèng miào ér bù dì xiá, chén bù wèi kě. lǐ, jì rú zài. jǐng huáng dì suī tài zǔ, yú xiàn yì, zi sūn yě. jīn yǐn zǐ dōng xiàng, fèi fù zhī jì, bù kě wèi diǎn. wǔ wèi xiàn yì yí bié lì miào jīng shī, chén bù wèi kě. fán lǐ yǒu jiàng yǒu shā, gù qù miào wèi tiāo, qù tiāo wèi tán, qù tán wèi shàn, qù shàn wèi guǐ, jiàn ér yuǎn zhě, jì yì xī. xī lǔ lì yáng gōng, chūn qiū fēi zhī, wèi bù dāng qǔ yǐ huǐ zhī miào jì cáng zhī zhǔ, fù zhú gōng yǐ jì. jīn yì zhèng tóng, gù chén jiē bù wèi kě. gǔ zhě yīn zǔ xuán wáng, zhōu zǔ hòu jì, tài zǔ zhī shàng, jiē zì wèi dì. yòu shì shù yǐ yuǎn, bù fù jì zhī, gù shǐ zǔ dé dōng xiàng yě. jǐng huáng dì suī tài zǔ, yú xiàn yì, zi sūn yě. dāng dì xiá, xiàn zǔ jū dōng xiàng wèi, jǐng cóng zhāo ruò mù, shì zǔ yǐ sūn zūn, sūn yǐ zǔ qū, shén dào rén qíng, qí bù xiāng yuǎn. yòu cháng jì zhòng, hé jì guǎ, zé tài zǔ suǒ qū shǎo, ér suǒ shēn duō. yǔ qí shēn sūn zūn, fèi zǔ jì, bù yǐ shùn hū?
國子四門博士韓愈質眾議,自申其說曰:「一謂獻、懿二主宜永藏夾室,臣不 謂可。且禮,祫祭,毀主皆合食。今藏夾室,至祫得不食太廟乎?若二祖不豫,不 謂之合矣。二謂兩主宜毀而瘞之,臣不謂可。禮,天子七廟、一壇、一墠,遷主皆 藏於祧,雖百代不毀。祫則太廟享焉。魏晉以來,始有毀瘞之議,不見於經。唐家 立九廟,以周制推之,獻、懿猶在壇墠,可毀瘞而不禘祫乎?三謂二祖之主宜各遷 諸陵,臣不謂可。二祖享太廟二百年,一日遷之,恐眷顧依違,不即享於下國。四 謂宜奉主祔興聖廟而不禘祫,臣不謂可。禮,『祭如在』。景皇帝雖太祖,於獻、 懿,子孫也。今引子東向,廢父之祭,不可謂典。五謂獻、懿宜別立廟京師,臣不 謂可。凡禮有降有殺,故去廟為祧,去祧為壇,去壇為墠,去墠為鬼,漸而遠者, 祭益希。昔魯立煬宮,《春秋》非之,謂不當取已毀之廟、既藏之主,復築宮以祭。 今議正同,故臣皆不謂可。古者殷祖玄王,周祖后稷,太祖之上,皆自為帝。又世 數已遠,不復祭之,故始祖得東向也。景皇帝雖太祖,於獻、懿,子孫也。當禘祫, 獻祖居東向位,景從昭若穆,是祖以孫尊,孫以祖屈,神道人情,其不相遠。又常 祭眾,合祭寡,則太祖所屈少,而所伸多。與其伸孫尊,廢祖祭,不以順乎?」
miǎn yòu shàng dì xiá yì zhèng shí sì piān, dì zhào shàng shū shěng huì bǎi guān guó zi rú guān, míng dìng kě fǒu. zuǒ sī láng zhōng lù chún zòu: àn lǐ jí zhū rú yì, fù tài zǔ zhī wèi, zhèng yě. tài zǔ wèi zhèng, zé xiàn yì èr zhǔ yí yǒu suǒ ān. jīn yì zhě yǒu sì: yuē cáng jiā shì, yuē zhì bié miào, yuē gè qiān yú yuán, yuē fù xìng shèng miào. chén wèi cáng jiā shì, zé xiǎng xiàn wú qī, fēi zhōu rén cáng èr tiāo zhī yì zhì bié miào, lùn shǐ cáo wèi, lǐ wú chuán yān, sī mǎ jìn yì ér bù yòng qiān zhū yuán, luàn zōng miào zhī zhì. wéi fù xìng shèng miào, dì ruò xiá yī jì, shù hū dé lǐ. dì yī wéi wèi jué yě.
冕又上《禘祫議證》十四篇,帝詔尚書省會百官、國子儒官,明定可否。左司 郎中陸淳奏:「按《禮》及諸儒議,復太祖之位,正也。太祖位正,則獻、懿二主 宜有所安。今議者有四:曰藏夾室,曰置別廟,曰各遷於園,曰祔興聖廟。臣謂藏 夾室,則享獻無期,非周人藏二祧之義;置別廟,論始曹魏,《禮》無傳焉,司馬 晉議而不用;遷諸園,亂宗廟之制。唯祔興聖廟,禘若祫一祭,庶乎得禮。」帝依 違未決也。
shí jiǔ nián, jiāng dì jì, jīng fù zòu dì jì dà hé zǔ zōng, bì zūn tài zǔ wèi, zhèng zhāo mù. qǐng zhào bǎi guān yì. shàng shū zuǒ pú shè yáo nán zhòng děng qǐng fèng xiàn yì zhǔ fù dé míng xìng shèng miào. hóng lú qīng wáng quán shēn yǎn zhī yuē: zhōu rén zǔ wén wáng, zōng wǔ wáng, gù shī qīng miào zhāng yuē: sì wén wáng yě. hú bù yán tài wáng wáng jì? zé tài wáng wáng jì ér shàng, jiē fù hòu jì, gù qīng miào dé sì wén wáng yě. tài wáng wáng jì zhī zūn, sī lǐ yě fù hòu jì miào, bù gǎn yǐ sī duó gōng yě. gǔ zhě xiān wáng qiān miào zhǔ, yǐ zhāo mù hé cáng yú zǔ miào. xiàn yì zhǔ yí fù xìng shèng miào, zé tài zǔ dōng xiàng dé qí zūn, xiàn yì zhǔ guī dé qí suǒ. shì shí, yán fù xìng shèng miào shén qī bā, tiān zǐ shàng yóu yù wèi shān dìng. zhì shì, qún chén shāo xiǎn yán èr zǔ běn zhuī chóng, fēi yǒu shòu mìng kāi guó zhī hóng gòu yòu quán gēn yuán shī lǐ míng bái. dì pàn rán, yú shì dìng qiān èr zǔ yú xìng shèng miào, fán dì xiá yī xiǎng. zhào zēng guǎng xìng shèng èr shì. huì sì rì báo, miào wèi chéng, zhāng zēng wèi shì, nèi shén zhǔ miào yuán jiān, fèng xìng shèng dé míng zhǔ jū zhī. miào chéng ér fù. zì shì jǐng huáng dì suì dōng xiàng.
十九年,將禘祭,京復奏禘祭大合祖宗,必尊太祖位,正昭穆。請詔百官議。 尚書左僕射姚南仲等請奉獻、懿主祔德明、興聖廟。鴻臚卿王權、申衍之曰:「周 人祖文王,宗武王,故《詩·清廟》章曰:『祀文王也。』胡不言太王、王季?則 太王、王季而上,皆祔后稷,故清廟得祀文王也。太王、王季之尊,私禮也;祔後 稷廟,不敢以私奪公也。古者先王遷廟主,以昭穆合藏於祖廟。獻、懿主宜祔興聖 廟,則太祖東向得其尊,獻、懿主歸得其所。」是時,言祔興聖廟什七八,天子尚 猶豫未刪定。至是,群臣稍顯言二祖本追崇,非有受命開國之鴻構;又權根援《詩》、 《禮》明白。帝泮然,於是定遷二祖於興聖廟,凡禘祫一享。詔增廣興聖二室。會 祀日薄,廟未成,張繒為室,內神主廟垣間,奉興聖、德明主居之。廟成而祔。自 是景皇帝遂東向。
jīng zì bó shì xiàn yì, mí èr shí nián nǎi jué, zhū rú wú hòu yán. dì cì jīng fēi yī yín yú. zhāo líng qǐn zhàn shān shàng, huàn shì dàn wǎn jí fá, qǐng gèng qí suǒ, zǎi xiàng wèi néng kàng. jīng yuē: cǐ tài zōng zhī zhì, qí jiǎn zú yǐ wèi hòu shì fǎ, bù kě gǎi. yì zhě duō fù huàn rén, dì yuē: jīng yì shàn. zú bù xǐ. dì qì jīng, wèi yǒu zǎi xiàng cái, yù yòng zhī. huì bìng kuáng yì, zì cì fú shū, yòu yán zhōng shū shè rén cuī bīn yù shǐ zhōng chéng lǐ wèn shàn jǐ, dì shǐ jié biàn wú zhuàng, rán yóu zì kǎo gōng yuán wài zài qiān gěi shì zhōng, jiē jiān jí xián diàn xué shì. dì yí jīng wèi jì zhě zhōng shāng, zhōng rén wèn lài xiāng jì. hòu duì yán yīng, dì yù qiǎn, jīng jǔ hài zǒu chū, bà wèi mì shū shǎo jiān, zú.
京自博士獻議,彌二十年乃決,諸儒無後言。帝賜京緋衣、銀魚。昭陵寢占山 上,宦侍憚輓汲乏,請更其所,宰相未能抗。京曰:「此太宗之志,其儉足以為後 世法,不可改。」議者多附宦人,帝曰:「京議善。」卒不徙。帝器京,謂有宰相 才,欲用之。會病狂易,自刺弗殊,又言中書舍人崔邠、御史中丞李汶訕己,帝使 詰辨無狀,然猶自考功員外再遷給事中,皆兼集賢殿學士。帝疑京為忌者中傷,中 人問賚相繼。後對延英,帝諭遣,京沮駭走出,罷為秘書少監,卒。
chū, dì tǎo lǐ xī liè, cái yòng qū, jīng yǔ hù bù shì láng zhào zàn qǐng shuì mín wū jià, jí jiǎ rén zī lì, yǐ lǜ dài zhī. xiàn zōng cháng wèn zǎi xiàng lǐ jí fǔ: wǒ zài fān dǐ, wén dé zōng bō qiān liáng hàn, jiǔ nǎi fù, shuí shí zhào luàn, wèi wǒ yán zhī. duì yuē: dé zōng shǐ jí wèi, gōng xíng cí jiǎn, jīng cuī yòu fǔ fǔ zhèng, sì fāng qǐ wàng zhì zhì. yòu fǔ mò, zǎi xiàng fēi qí rén, jiān nìng yíng gǔ, wèi hé běi pàn chén kě yǐ lì fú, gān yǔ xiān rù, zhǔ tīng huò yān. ér chén jīng zhào zàn wèi dì shuì wū jià, dài jiǎ mín, nèi yuàn wài fèn, shēn jí dà luàn. jiù xìng xìn xiāo rén, bō xià zuǒ shàng, lài tiān zhī líng, bài bù dǐ wáng. dì hèn wǎn yuē: jīng yǔ zàn, zhēn zéi chén.
初,帝討李希烈,財用屈,京與戶部侍郎趙贊請稅民屋架,籍賈人貲力,以率 貸之。憲宗嘗問宰相李吉甫:「我在籓邸,聞德宗播遷梁、漢,久乃復,誰實召亂, 為我言之。」對曰:「德宗始即位,躬行慈儉,經崔祐甫輔政,四方企望至治。祐 甫歿,宰相非其人,奸佞營蠱,謂河北叛臣可以力服,甘語先入,主聽惑焉。而陳 京、趙贊為帝稅屋架,貸賈緡,內怨外忿,身及大亂。咎興信宵人,剝下佐上,賴 天之靈,敗不抵亡。」帝恨惋曰:「京與贊,真賊臣。」
jīng wú zi, yǐ cóng zi bāo sì. bāo sūn bó xuān, cí zhù zuò zuǒ láng bù bài.
京無子,以從子褒嗣。褒孫伯宣,辭著作佐郎不拜。
zàn yuē: dé zōng bì zhèng, shuì jiān jià jiè shāng qián gōng shì wèi zuì shén. shùn zōng wèi tài zǐ, yù jí chén zhī, chéng wáng shū wén zhī jiàn ér zhǐ, qí wèi rú cǐ. qū qū zhī chén, mào yán ér guān shuō, nán zāi! qí xiǎng guó rì qiǎn, zhì bù zài mín yǐ. xiàn zōng wén bào liǎn zhī lìng shǒu yú zéi chén, gǎn fèn tài xī, ài rén zhī zhì yě. jí rèn chéng yì huáng fǔ jīn fū, jiàn zhě bù tīng. xìng lì zhī chén bài jūn zhī dé shén yǐ!
贊曰:德宗敝政,稅間架、借商錢、宮市為最甚。順宗為太子,欲極陳之,懲 王叔文之諫而止,其畏如此。區區之臣,冒顏而關說,難哉!其饗國日淺,志不在 民矣。憲宗聞暴斂之令首於賊臣,感憤太息,愛人之至也。及任程異、皇甫釒尃, 諫者不聽。興利之臣敗君之德甚矣!
chàng dāng, hé dōng rén. fù cuǐ, zuǒ sàn qí cháng shì, dài zōng shí, yǔ péi miǎn jiǎ zhì wáng yán chāng dài zhì jí xián yuàn, zhōng hù bù shàng shū.
暢當,河東人。父璀,左散騎常侍,代宗時,與裴冕、賈至、王延昌待制集賢 院,終戶部尚書。
dāng jìn shì zhuó dì, zhēn yuán chū, wèi tài cháng bó shì. zhāo dé huáng hòu bēng, zhōng wài fú chú, huáng tài zǐ zhū wáng jiāng fú sān nián, zhào tài cháng yì tài zǐ fú. dāng yǔ bó shì zhāng jiàn liǔ miǎn lǐ jí fǔ yuē: zi wèi mǔ qí shuāi sān nián, gài tōng sàng yě tài zǐ wèi huáng hòu fú, gǔ wú wén. jìn yuán huáng hòu bēng, yì yí tài zǐ fú. dù yù yì: gǔ tiān zǐ sān nián sàng, jì zàng chú fú, wèi yì yǐ jì zàng wèi jié. huáng tài zǐ yǔ guó wèi tǐ, ruò bù biàn chú, zé dōng gōng chén pú yì yǐ shuāi má chū rù diàn shěng. tài zǐ suì yǐ zú kū chú fú. zhēn guān shí nián liù yuè, wén dé huáng hòu bēng, shí yī yuè ér zàng, tài zǐ sàng fú zhī jié, guó shǐ bù shū. zhì míng nián zhēng yuè, yǐ jìn wáng wèi bīng zhōu dū du. jì mìng guān, dāng yǐ chú yǐ. jīn huáng tài zǐ yí rú wèi jìn zhì: jì zàng ér yú, yú ér zú kū, zú kū ér chú, xīn sàng sān nián. zǎi xiàng liú zī qí yìng zhào wèn dāng děng: zi shí yú yǒu sàng zhě zhī cè, wèi cháng bǎo yě. jīn tài zǐ yǐ shuāi fú shì shàn zhì zàng, kě hū? lìng: qún chén qí shuāi sān shí rì gōng chú. yí yuē yǐ wèi fú xiàn. nǎi qǐng rú sòng qí huáng hòu wèi qí fù mǔ fú sān shí rì chú, rù yè zé fú mò cǎn, hái gōng shuāi má. yòu bǔ què mù zhì shàng shū yuē: sān nián zhī sàng, zì tiān zǐ dá yú shù rén. hàn wén dì yǐ zōng miào shè jì zhī zhòng zì biǎn, nǎi yǐ rì yì yuè, hòu shì suǒ bù néng gé. tài zǐ, rén chén yě, bù dé rú rén jūn zhī zhì, mǔ sàng yí wú yàn jiàng. wéi jìn jì zàng gōng chú, yì zhě guǐ cí yǐ gān shí zhǔ, bù zú shī fǎ. jīn yǒu sī zhī yì, kuī huà bài sú, cháng qíng suǒ yù. fū zhèng yǐ dé wèi běn, dé yǐ xiào wèi dà. hòu shì jì lǐ zhī shī, zì jīn ér shǐ, gù bù zhòng zāi! fù zài wèi mǔ qī, gǔ lǐ yě. guó cháo fú zhī sān nián, chén wèi sān nián zé tài zhòng, wéi xíng gǔ wèi dé lǐ. dé zōng qiǎn nèi cháng shì mǎ qīn xù wèi zhì yuē: tài zǐ yǒu fǔ jūn jiān guó wèn ān shì shàn zhī shì, yǒu sī yǐ sān shí rì chú, jì zàng shì fú, yǐ mò shuāi zhōng, shì hé yí xié? zhì yòu zòu shū yuē: tài zǐ yú bì xià, zǐ dào yě, chén dào yě. jūn chén yǐ yì, zé fǔ jūn jiān guó, yǒu quán duó. fù zǐ wèn ān shì shàn, gù wú fú shuāi zhī xián, gǔ wèi yǒu fú shuāi ér fèi zhě. shū wáng yǐ xià fú sān nián, jiāng bù dé wèn ān shì shàn xié? tài zǐ shū wáng, jiē chén zǐ yě, bù yí shén yì. qiě huáng hòu, tiān xià zhī mǔ, qí fù mǔ, shì shù yě, yǐ tiān xià zhī mǔ, wèi shì shù xiáng fú, kě yě. tài zǐ, chén zǐ yě, yǐ chén zǐ wèi mǔ jiàng, kě hū? gōng chú, fēi gǔ yě. rù gōng mén biàn fú, jīn qī sàng yǐ xià cǎn zhì shì yě. tài zǐ chén hūn shì, fēi gōng chú bǐ. mò shuāi duó qíng, shì yuán jīn gé. jīn bù jiān guó fǔ jūn, hé yì duó xié? zi zhī yú fù mǔ, lǐ yì ér qíng jūn. tài zǐ fèng jūn fù zhī rì yuǎn, bào mǔ zhī rì shǎo, rěn shǐ shī lìng míng zāi? nǎi zhào zǎi chén yǔ yǒu sī gèng yì, dāng děng yuē: lǐ yǒu gōng mén tuō qí shuāi, kāi yuán lǐ, huáng hòu fù mǔ fú shí èr yuè, cóng cháo zhǐ zé shí sān rì ér chú huáng tài zǐ wài zǔ fù mǔ fú wǔ yuè, cóng cháo zhǐ zé wǔ rì ér chú. kǒng sàng fú rù shì, shāng zhì zūn zhī yì, fēi tè yǐ jīn gé duó yě. tài zǐ gōng chú, yǐ mò cǎn fèng cháo, guī gōng shuāi má, zhuó biàn wèi zhì kě yě. zǎi xiàng nǎi lìng tài cháng qīng zhèng shū zé cǎo zòu: jì zàng zú kū, shí yī yuè xiǎo xiáng, shí sān yuè dà xiáng, shí wǔ yuè shì tán, nèi yè jí mò fú. fù zhào wèn zhì, zhì yǐ wèi suī bù néng xún gǔ lǐ, yóu yù yú wèi jìn zhī wén yuǎn shén. zǎi xiàng nǎi yán: tài zǐ jū huáng hòu sàng, zhì cháo zé yì āi chéng cí, shí chén zǐ zhì xíng. wéi xīn yǔ fú, nèi wài yí chēng. jīn zhì qǐng jiàng zhào yú wài, wú hài mò shuāi yú nèi. chén wèi yán xíng yú wài, ér fú yì yú nèi, shì fēi zhì chéng, guāi yú dé jiào. qǐng xià míng zhào rú shū zé yì. tiān zǐ cóng zhī. jí dǒng jìn dài shū zé wèi tài cháng qīng, dì yuē: huáng tài zǐ fú qī, yáo jiàn guān, chū fēi zhèn yì. chàng dāng děng qǐng xún wèi jìn gù shì, zhì lùn yě.
當進士擢第,貞元初,為太常博士。昭德皇后崩,中外服除,皇太子、諸王將 服三年,詔太常議太子服。當與博士張薦、柳冕、李吉甫曰:「子為母齊衰三年, 蓋通喪也;太子為皇后服,古無文。晉元皇后崩,亦疑太子服。杜預議:『古天子 三年喪,既葬除服,魏亦以既葬為節。皇太子與國為體,若不變除,則東宮臣僕亦 以衰麻出入殿省。』太子遂以卒哭除服。貞觀十年六月,文德皇后崩,十一月而葬, 太子喪服之節,國史不書。至明年正月,以晉王為并州都督。既命官,當已除矣。 今皇太子宜如魏、晉制:既葬而虞,虞而卒哭,卒哭而除,心喪三年。」宰相劉滋、 齊映召問當等:「『子食於有喪者之側,未嘗飽也。』今太子以衰服侍膳至葬,可 乎?令:群臣齊衰三十日公除。宜約以為服限。」乃請如宋、齊皇后為其父母服三 十日除,入謁則服墨慘,還宮衰麻。右補闕穆質上疏曰:「『三年之喪,自天子達 於庶人。』漢文帝以宗廟社稷之重自貶,乃以日易月,後世所不能革。太子,人臣 也,不得如人君之制,母喪宜無厭降。惟晉既葬公除,議者詭辭以甘時主,不足師 法。今有司之議,虧化敗俗,常情所郁。夫政以德為本,德以孝為大。後世記禮之 失,自今而始,顧不重哉!父在為母期,古禮也。國朝服之三年,臣謂三年則太重, 唯行古為得禮。」德宗遣內常侍馬欽敘謂質曰:「太子有撫軍、監國、問安、侍膳 之事,有司以三十日除,既葬釋服,以墨衰終,是何疑邪?」質又奏疏曰:「太子 於陛下,子道也,臣道也。君臣以義,則撫軍監國,有權奪。父子問安侍膳,固無 服衰之嫌,古未有服衰而廢者。舒王以下服三年,將不得問安侍膳邪?太子、舒王, 皆臣子也,不宜甚異。且皇后,天下之母,其父母,士庶也,以天下之母,為士庶 降服,可也。太子,臣子也,以臣子為母降,可乎?公除,非古也。入公門變服, 今期喪以下慘制是也。太子晨昏侍,非公除比。墨衰奪情,事緣金革。今不監國撫 軍,何抑奪邪?子之於父母,禮異而情均。太子奉君父之日遠,報母之日少,忍使 失令名哉?」乃詔宰臣與有司更議,當等曰:「《禮》有公門脫齊衰,《開元禮》, 皇后父母服十二月,從朝旨則十三日而除;皇太子外祖父母服五月,從朝旨則五日 而除。恐喪服入侍,傷至尊之意,非特以金革奪也。太子公除,以墨慘奉朝,歸宮 衰麻,酌變為制可也。」宰相乃令太常卿鄭叔則草奏:「既葬卒哭,十一月小祥, 十三月大祥,十五月礻覃,內謁即墨服。」復詔問質,質以為雖不能循古禮,猶愈 於魏、晉之文遠甚。宰相乃言:「太子居皇后喪,至朝則抑哀承慈,實臣子至行。 唯心與服,內外宜稱。今質請降詔於外,無害墨衰於內。臣謂言行於外,而服異於 內,事非至誠,乖於德教。請下明詔如叔則議。」天子從之。及董晉代叔則為太常 卿,帝曰:「皇太子服期,繇諫官,初非朕意。暢當等請循魏、晉故事,至論也。」
dāng yǐ guǒ zhōu cì shǐ zú.
當以果州刺史卒。
lín yùn, zì fù mèng, quán zhōu pú tián rén. fù pī, zì mào yàn, yǐ lín tīng duō shān guǐ yín cí, mín yàn kǔ zhī, zhuàn wú guǐ lùn. cì shǐ fán huǎng zòu shǔ lín tīng lìng, yǐ zhì xíng qiān bié jià.
林蘊,字復夢,泉州莆田人。父披,字茂彥,以臨汀多山鬼淫祠,民厭苦之, 撰《無鬼論》。刺史樊晃奏署臨汀令,以治行遷別駕。
yùn shì tōng jīng, xī chuān jié dù shǐ wéi gāo pì tuī guān. liú pì fǎn, yùn xiǎo yǐ nì shùn, bù tīng. fù yí shū qiè jiàn, pì nù, xiè yú yù, qiě shā zhī, jiāng jiù xíng, dà hū yuē: wēi bāng bù rù, luàn bāng bù jū, de sǐ wèi xìng yǐ! pì xī qí zhí, yīn jiè xíng rén chōu jiàn mó qí jǐng, yǐ xié fú zhī. yùn chì yuē: sǐ jí sǐ, wǒ xiàng qǐ wán nú dǐ shí xié? pì zhī bù kě fú, shě zhī, chì wèi táng chāng wèi. jí pì bài, yùn míng zhòng jīng shī.
蘊世通經,西川節度使韋皋辟推官。劉辟反,蘊曉以逆順,不聽。復遺書切諫, 辟怒,械於獄,且殺之,將就刑,大呼曰:「『危邦不入,亂邦不居』,得死為幸 矣!」辟惜其直,陰戒刑人抽劍磨其頸,以脅服之。蘊叱曰:「死即死,我項豈頑 奴砥石邪?」辟知不可服,舍之,斥為唐昌尉。及辟敗,蘊名重京師。
lǐ jí fǔ lǐ jiàng wǔ yuán héng wèi xiāng, yùn yí shū fěng yǐ: guó jiā yǒu xī tǔ, yóu yòu bì yě. jīn bì bù fù tǐ, běi mí bīn jiāo, xī jí qiān lǒng, bù shù bǎi lǐ wèi wài yù. jīng yuán fèng xiáng bīn níng sān zhèn jiē yòu bì, dà fān yōng máo yuè shù shí bǎi rén, wéi lǐ bào yù qǐng fù hé huáng, mìng jiāng bù dé qí rén, yí bá háng wǔ zhī zhǎng, shǐ shǒu qín lǒng. wáng zhě gōng chéng zuò lè, zhì dìng zhì lǐ. yǒu quán chén zhì lè qū, zì lì sàng jì. shùn mìng qì: bǎi xìng fú qīn, wǔ pǐn bù xùn, rǔ zuò sī tú. táng yǐ gāo yòu è jì ān wèi sī tú, guān bù zé rén. lú cóng shǐ yú gāo mó zuì dà ér xíng qīng. nóng sāng wú bǎi fēn zhī yī, nóng fū yī rén gěi bǎi kǒu, cán fù yī rén gōng bǎi shēn, jié lì yú xià zhě, jī bù dé shí, hán bù dé yī. biān bīng cài sè, ér jiāng shuài zòng chǐ zì yǎng. zhōng rén shí hù bù zú yǐ gěi yī wú gōng zhī zú, bǎi zú bù zú fèng yī jiāo jiāng. liù shì jiē dāng shí jí bì. yùn yì wéi gāo suǒ yǐn zhòng, jí qí zhuān zhì, gǎn fèn guān shuō. rán shì jiǔ duō wǔ wù, zǎi xiàng zhì bù yòng yě.
李吉甫、李絳、武元衡為相,蘊貽書諷以:「國家有西土,猶右臂也。今臂不 附體,北彌豳郊,西極汧、隴,不數百里為外域。涇原、鳳翔、邠寧三鎮皆右臂, 大籓擁旄鉞數十百人,唯李抱玉請復河、湟,命將不得其人,宜拔行伍之長,使守 秦、隴。王者功成作樂,治定製禮。有權臣制樂曲,自立喪紀。舜命契:『百姓弗 親,五品不遜,汝作司徒。』唐以皋、佑、鍔、季安為司徒,官不擇人。盧從史、 於皋謨罪大而刑輕。農桑無百分之一,農夫一人給百口,蠶婦一人供百身,竭力於 下者,飢不得食,寒不得衣。邊兵菜色,而將帥縱侈自養。中人十戶不足以給一無 功之卒,百卒不足奉一驕將。」六事皆當時極敝。蘊亦韋皋所引重,嫉其專制,感 憤關說。然嗜酒多忤物,宰相置不用也。
cāng jǐng chéng quán pì zhǎng shū jì. jì ér quán shàng sì zhōu bǎn jí qǐng lì, ér jūn zhōng xí shú shàn dì, wèi nèi shǔ, xié quán jù mìng, bù dé chū. yùn chén jūn chén dà yì, yù shǒu jiāng, rén rén shì rán, yú shì quán dé qù. yùn qiān lǐ bù yuán wài láng. xíng bù shì láng liú bó chú jiàn zhī yú cháo, chū wèi shào zhōu cì shǐ. cháng zhàng shā kè táo xuán zhī, tóu shī jiāng zhōng, jí qí qī wèi chàng, fù zuò zāng, zhàng liú dān zhōu ér zú.
滄景程權辟掌書記。既而權上四州版籍請吏,而軍中習熟擅地,畏內屬,挾權 拒命,不得出。蘊陳君臣大誼,諭首將,人人釋然,於是權得去。蘊遷禮部員外郎。 刑部侍郎劉伯芻薦之於朝,出為邵州刺史。嘗杖殺客陶玄之,投屍江中,籍其妻為 倡,復坐贓,杖流儋州而卒。
yùn biàn gěi, cháng yǒu xìng cuī zhě jīn shì zú, yùn zhé zhī yuē: cuī zhù shì qí jūn, lín fàng wèn lǐ zhī běn, yōu liè hé rú xié? qí rén fǔ shǒu bù néng duì.
蘊辯給,嘗有姓崔者矜氏族,蘊折之曰:「崔杼弒齊君,林放問禮之本,優劣 何如邪?」其人俯首不能對。
wéi gōng sù, suí yí tóng guān chéng gōng yuē qī shì sūn. yuán hé chū wèi tài cháng bó shì jiān xiū zhuàn. xiàn zōng jiāng gēng jí, zhào gōng sù cǎo jù yí diǎn, róng jiā shàn zhī. tài zǐ shǎo fù pàn tài cháng qīng shì zhèng yú qìng miào yǒu èr zǔ bǐ, yí yú fù jì, qǐng zhū yǒu sī. gōng sù yì: gǔ zhū hóu yī qǔ jiǔ nǚ, gù miào wú èr dí. zì qín yǐ lái yǒu zài qǔ, qián qǔ hòu jì, jiē dí yě, liǎng fù wú xián. jìn biāo qí dà jiāng jūn wēn jiào jì shì sān, yí bìng wèi fū rén, yǐ wèn tài xué bó shì chén shū, shū yuē: qī suī xiān méi, róng rǔ bìng cóng fū. lǐ fù yú zǔ gū, zǔ gū yǒu sān, zé gè fù jiù zhī suǒ shēng. shì jiē fū rén yě. shēng yǐ zhèng lǐ, méi bù kě biǎn. yú shì suì yòng shū yì. qiě dí jì yú gǔ yǒu shū zhì, yú jīn wú yì děng, fù pèi zhī diǎn, ān dé bù tóng? qīng shì zhī qǐn jì èr qī, miào xiǎng kě yì hū? gǔ jì yǐ yìng qiè, jīn yǐ dí qī, bù yí yuán yī qǔ wèi bǐ, shǐ zi sūn róng xiǎng bù dǎi yě. huò yuē: chūn qiū, lǔ huì gōng yuán fēi mèng zǐ zú, jì shì yǐ shēng zi, shēng zi, mèng zhí dì yě, bù rù huì miào. sòng wǔ gōng shēng zhòng zi, guī yú lǔ, shēng huán gōng ér huì hōng, lì gōng ér fèng zhī, bù hé yú huì gōng, ér bié gōng zhě hé? zhuī fù zhì yě. rán qí bǐ nài hé? yuē: jìn nán chāng fǔ jūn miào yǒu xún xuē liǎng shì, jǐng dì miào yǒu xià hóu yáng liǎng shì, táng jiā ruì zōng shì zé zhāo chéng sù míng èr hòu, gù tài shī yán zhēn qīng zǔ shì yǒu yīn liǔ liǎng shì. èr fū rén bìng fù, gù shì zé rán. zhū rú bù néng yì.
韋公肅,隋儀同觀城公約七世孫。元和初為太常博士兼脩撰。憲宗將耕籍,詔 公肅草具儀典,容家善之。太子少傅判太常卿事鄭餘慶廟有二祖妣,疑於祔祭,請 諸有司。公肅議:「古諸侯一娶九女,故廟無二嫡。自秦以來有再娶,前娶後繼, 皆嫡也,兩祔無嫌。晉驃騎大將軍溫嶠繼室三,疑並為夫人,以問太學博士陳舒, 舒曰:『妻雖先沒,榮辱並從夫。禮祔於祖姑,祖姑有三,則各祔舅之所生。是皆 夫人也。生以正禮,沒不可貶。』於是遂用舒議。且嫡繼於古有殊制,於今無異等, 祔配之典,安得不同?卿士之寢祭二妻,廟享可異乎?古繼以媵妾,今以嫡妻,不 宜援一娶為比,使子孫榮享不逮也。或曰:『《春秋》,魯惠公元妃孟子卒,繼室 以聲子,聲子,孟侄娣也,不入惠廟。宋武公生仲子,歸於魯,生桓公而惠薨,立 宮而奉之,不合於惠公,而別宮者何?追父志也。然其比奈何?』曰:晉南昌府君 廟有荀、薛兩氏,景帝廟有夏侯、羊兩氏,唐家睿宗室則昭成、肅明二後,故太師 顏真卿祖室有殷、柳兩氏。二夫人並祔,故事則然。」諸儒不能異。
chū, ruì zōng xiáng yuè, tài cháng zòu shuò wàng chí cháo, shàng shí jìn shū jù, zhǐ lè. yú rì yù biàn diàn, jù gòng fèng zhàng. zhōng shū mén xià guān dé shì, tā fēi zòu shì wú yè. qián jì yǔ huì sān rì hòu sān rì, jiē bù tīng shì. jì huì zhī míng rì, bǎi guān kòu cè mén tōng wèi. hòu suì wèi cháng. jí shì, gōng sù shàng yán: lǐ, jì rì bù lè, ér wú jì yuè. wéi jìn mù dì jiāng nà hòu, yí kāng dì jì yuè, xià qí yì yǒu sī, yú shì xún nà wáng qià děng yǐn jì shí jì suì jī pò qí yán. jīn yǒu sī chéng qián suǒ jìn, zài èr shí wǔ yuè xiàn, yǒu chí cháo chè lè shì. sàng chú zé lǐ gé, wáng zhě bù yǐ sī huái yú lǐ jié, gù dàn lǐ xǐ yuè lè, jiàn qù qí qíng yě, bù róng zhuī yuǎn, ér lì lǐ fǎn zhòng. jīn zī tài cháng, suī jiāo miào, lè qiě tíng xí, shì wèi fǎn zhòng yǐ màn shén yě. yǒu sī xī jìn zhōng wài zuò lè, shì wèi wú gù ér chè yě. yuàn yī jīng yì, cái zhèng qí wéi. yǒu zhào zhōng shū mén xià zhào lǐ guān xué guān yì, xián yuē yí rú gōng sù suǒ qǐng. zhì kě. yǐ guān shòu zú.
初,睿宗祥月,太常奏朔望弛朝,尚食進蔬具,止樂。余日御便殿,具供奉仗。 中書、門下官得侍,它非奏事毋謁。前忌與晦三日、後三日,皆不聽事。忌晦之明 日,百官叩側門通慰。後遂為常。及是,公肅上言:「《禮》,忌日不樂,而無忌 月。唯晉穆帝將納後,疑康帝忌月,下其議有司,於是荀納、王洽等引忌時、忌歲 譏破其言。今有司承前所禁,在二十五月限,有弛朝徹樂事。喪除則禮革,王者不 以私懷逾禮節,故禫禮徙月樂,漸去其情也,不容追遠,而立禮反重。今茲太常, 雖郊廟,樂且停習,是謂反重以慢神也。有司悉禁中外作樂,是謂無故而徹也。願 依經誼,裁正其違。」有詔中書門下召禮官、學官議,咸曰宜如公肅所請。制可。 以官壽卒。
xǔ kāng zuǒ, zhēn yuán zhōng jǔ jìn shì hóng cí, lián zhōng zhī. jiā kǔ pín, mǔ lǎo, qiú wèi zhī yuàn guān, rén jī qí bù zé lù. jí mǔ sàng yǐ chú, fán pì mìng jiē bù dá, rén nǎi zhī qí wèi qīn qū, yóu shì yǒu míng.
許康佐,貞元中舉進士、宏辭,連中之。家苦貧,母老,求為知院官,人譏其 不擇祿。及母喪已除,凡辟命皆不答,人乃知其為親屈,由是有名。
qiān shì yù shǐ. yǐ zhōng shū shè rén wèi hàn lín shì jiǎng xué shì, yǔ wáng qǐ jiē wèi wén zōng chǒng lǐ. dì dú chūn qiū zhì hūn shì wú zi yú jì, wèn: hūn hé rén xié? kāng zuǒ yǐ zhōng guān fāng qiáng, bù gǎn duì, dì xī xiào bà. hòu guān shū péng lái diàn, zhào lǐ xùn wèn zhī, duì yuē: gǔ hūn sì, jīn huàn rén yě. jūn bù jìn xíng chén, yǐ wèi qīng sǐ zhī dào, kǒng zǐ shū zhī yǐ wèi jiè. dì yuē: zhèn ěr xíng chén duō yǐ, dé bù lǜ zāi! xùn yuē: liè shèng zhī ér bù néng yuǎn, è ér bù néng qù, bì xià niàn zhī, zōng miào fú yě. yú shì nèi móu jiǎn chú yǐ. kāng zuǒ zhī dì zhǐ, yīn cí jí, bà wèi bīng bù shì láng. qiān lǐ bù shàng shū. zú, zèng lì bù, shì yuē yì.
遷侍御史。以中書舍人為翰林侍講學士,與王起皆為文宗寵禮。帝讀《春秋》 至「閽弒吳子余祭」,問:「閽何人邪?」康佐以中官方強,不敢對,帝嘻笑罷。 後觀書蓬萊殿,召李訓問之,對曰:「古閽寺,今宦人也。君不近刑臣,以為輕死 之道,孔子書之以為戒。」帝曰:「朕邇刑臣多矣,得不慮哉!」訓曰:「列聖知 而不能遠,惡而不能去,陛下念之,宗廟福也。」於是內謀翦除矣。康佐知帝指, 因辭疾,罷為兵部侍郎。遷禮部尚書。卒,贈吏部,諡曰懿。
zhū dì jiē zhuó jìn shì dì, ér yáo zuǒ zuì xiān jìn, yòu jǔ hóng cí, wèi tài zǐ xiào shū láng. bā nián, kāng zuǒ jì zhī. yáo zuǒ wèi jiàn yì dài fū.
諸弟皆擢進士第,而堯佐最先進,又舉宏辭,為太子校書郎。八年,康佐繼之。 堯佐位諫議大夫。