rú xué xià
儒学下
chǔ wú liàng, zì hóng dù, háng zhōu yán guān rén. yòu shòu jīng yú shěn zi zhèng cáo fú, kè yì fén diǎn. jiā bīn lín píng hú, yǒu lóng chū, rén jiē zǒu guān, wú liàng shàng yòu, dú shū ruò bù wén, zhòng yì zhī. yóu jīng lǐ sī mǎ shǐ jì. zhuó míng jīng dì, lèi chú guó zǐ bó shì, qiān sī yè jiān xiū wén guǎn xué shì.
褚无量,字弘度,杭州盐官人。幼授经于沈子正、曹福,刻意坟典。家滨临平 湖,有龙出,人皆走观,无量尚幼,读书若不闻,众异之。尤精《礼》、司马《史 记》。擢明经第,累除国子博士,迁司业兼修文馆学士。
zhōng zōng jiāng nán jiāo, zhào dìng yí diǎn. shí zhù qīn míng guō shān yùn jiàn yán huáng hòu wèi yà xiàn, wú liàng yǔ tài cháng bó shì táng shào jiǎng qīn xù gù zhēng, yǐ wéi:" jiāo sì, guó dà shì, qí shé zhōng mò rú zhōu lǐ. zhōu lǐ dōng zhì jì tiān yuán qiū, bù yǐ dì pèi, wéi shǐ zǔ wéi zhǔ, yì bù yǐ bǐ pèi, gù hòu bù dé yǔ. yòu dà zōng bó: ' fán dà jì sì, wáng hòu bù yǔ, zé shè ér jiàn dòu biān, chè.' shì hòu bù yīng zhù jì. yòu nèi zǎi zhí' dà jì sì, hòu guàn xiàn zé zàn yáo jué.' jì tiān wú guàn, zhī cǐ nǎi zōng miào jì ěr. jīn chē nèi sī fú, zhǎng hòu liù fú yǔ wǔ lù, wú hòu jì tiān zhī fú yǔ lù, shì hòu bù zhù jì tiān yě. wéi hàn yǒu tiān dì hé jì, huáng hòu cān xiǎng shì. mò dài dú shén, shì bù jīng jiàn, bù kě wèi fǎ." shí zuǒ pú yè wéi jù yuán zuǒ qīn míng, gù wú liàng yì gé. yǐ mǔ lǎo jiě guān.
中宗将南郊,诏定仪典。时祝钦明、郭山恽建言皇后为亚献,无量与太常博士 唐绍、蒋钦绪固争,以为:“郊祀,国大事,其折衷莫如《周礼》。《周礼》冬至 祭天圆丘,不以地配,唯始祖为主,亦不以妣配,故后不得与。又《大宗伯》: ‘凡大祭祀,王后不与,则摄而荐豆笾,彻。’是后不应助祭。又内宰职‘大祭祀, 后祼献则赞瑶爵。’祭天无祼,知此乃宗庙祭耳。巾车、内司服,掌后六服与五路, 无后祭天之服与路,是后不助祭天也。惟汉有天地合祭,皇后参享事。末代黩神, 事不经见,不可为法。”时左仆射韦巨源佐钦明,故无量议格。以母老解官。
xuán zōng wèi tài zǐ, fù bài guó zǐ sī yè jiān shì dú, zhuàn yì shàn jì yǐ jìn, hòu bèi lǐ dá. tài zǐ shì diàn guó xué, lìng jiǎng jīng, jiàn duān shù yì, bó mǐn ér biàn, jìn yín qīng guāng lù dài fu, xī yǔ fān wò. jí jí wèi, qiān zuǒ sàn qí cháng shì jiān guó zǐ jì jiǔ, fēng shū guó gōng. mǔ sāng jiě, zhào zhōu cì shǐ xuē yíng diào jì, cì wù jiā děng. lú mù zuǒ, lù fàn suǒ zhí sōng bǎi, wú liàng hào sù yuē:" shān lín bù fá, rěn fàn wú yíng shù yé?" zì shì qún lù xún rǎo, bù fù chéng chù, wú liàng wèi zhōng shēn bù yù qí ròu. sàng chú, zhào fù gù guān. yǐ qí lǎo, suí zhàng tīng xú xíng, yòu wèi shè yāo yú, xǔ chéng rù diàn zhōng. pín shàng shū chén dé shī.
玄宗为太子,复拜国子司业兼侍读,撰《翼善记》以进,厚被礼答。太子释奠 国学,令讲经,建端树义,博敏而辩,进银青光禄大夫,锡予蕃渥。及即位,迁左 散骑常侍兼国子祭酒,封舒国公。母丧解,诏州刺史薛莹吊祭,赐物加等。庐墓左, 鹿犯所植松柏,无量号诉曰:“山林不乏,忍犯吾茔树耶?”自是群鹿驯扰,不复 枨触,无量为终身不御其肉。丧除,召复故官。以耆老,随仗听徐行,又为设腰舆, 许乘入殿中。频上书陈得失。
kāi yuán wǔ nián, dì jiāng xìng dōng dōu ér tài miào huài, yáo chóng jiàn yán:" miào běn fú jiān gù diàn, bù yí bà xíng." wú liàng bǐ qí yán, yǐ wéi bù zú tīng, nǎi shàng shū yuē:" wáng zhě yīn shèng yáng wēi, zé xiān zǔ jiàn biàn. jīn hòu gōng fēi yù xìng zhě, yí xī chū zhī, yǐ yìng biàn yì. jǔ jùn liáng, zǔn shē mí, qīng fù, shèn xíng, nà jiàn zhēng, chá chǎn yú, jì jué shì, zé tiān rén hé huì, zāi yì qì xī." dì shì chóng yǔ, chē jià suì dōng. wú liàng yòu shàng yán:" xī yú shùn zhī shòu, zhì shān chuān, biàn qún shén. hàn xiào jǐng cí huáng dì qiáo shān, xiào wǔ cí shùn jiǔ yí, gāo zǔ guò wèi jì xìn líng jūn mù, guò zhào fēng lè yì hòu, xiào zhāng cí huán tán zhǒng. yuàn bì xià suǒ guò míng shān dà chuān qiū líng fén yǎn, gǔ dì wáng xián chén zài sì diǎn zhě, bìng zhào zhì jì. zì gǔ shòu mìng zhī jūn, bì xīng miè jì jué, chóng dé bào gōng. gù cún rén zhī guó, dà yú jiù rén zhī zāi lì rén zhī hòu, zhòng yú fēng rén zhī mù. yuàn dào dōng dōu, shōu xù táng chū dǎi jīn gōng chén shì jué zhě, suī zài zhī shù, xián dé chéng xí." dì nà qí yán, jí zhào wú liàng cí yáo píng yáng, sòng jǐng cí shùn pú bǎn, sū tǐng cí yǔ ān yì, zài suǒ cì shǐ cān xiàn. yòu qiú wǔ dé yǐ lái xūn chén miáo yì, shào xù qí fēng.
开元五年,帝将幸东都而太庙坏,姚崇建言:“庙本苻坚故殿,不宜罢行。” 无量鄙其言,以为不足听,乃上疏曰:“王者阴盛阳微,则先祖见变。今后宫非御 幸者,宜悉出之,以应变异。举畯良,撙奢靡,轻赋,慎刑,纳谏争,察谄谀,继 绝世,则天人和会,灾异讫息。”帝是崇语,车驾遂东。无量又上言:“昔虞舜之 狩,秩山川,遍群神。汉孝景祠黄帝桥山,孝武祠舜九疑,高祖过魏祭信陵君墓, 过赵封乐毅后,孝章祠桓谭冢。愿陛下所过名山、大川、丘陵、坟衍,古帝王、贤 臣在祀典者,并诏致祭。自古受命之君,必兴灭继绝,崇德报功。故存人之国,大 于救人之灾;立人之后,重于封人之墓。愿到东都,收叙唐初逮今功臣世绝者,虽 在支庶,咸得承袭。”帝纳其言,即诏无量祠尧平阳,宋璟祠舜蒲坂,苏颋祠禹安 邑,在所刺史参献。又求武德以来勋臣苗裔,绍续其封。
chū, nèi fǔ jiù shū, zì gāo zōng shí cáng gōng zhōng, jiǎ yǐ cóng dào, wú liàng jiàn qǐng shàn lù bǔ dì, yǐ guǎng mì jí. tiān zǐ zhào yú dōng dōu qián yuán diàn dōng xiāng bù huì zhěng bǐ, wú liàng wèi zhī shǐ. yīn biǎo wén xǐ wèi lú zhuàn jiāng xià wèi lù qù tài zuǒ jiān mén lǜ fǔ zhòu cáo cān jūn wáng zé cóng wǔ zhì wèi xú chǔ bì fēn bù chóu dìng. wèi wèi shè cì, guāng lù gěi shí. yòu zhào mì shū shěng sī jīng jú zhāo wén chóng wén èr guǎn gèng xiāng jiǎn chóu, cǎi tiān xià yí shū yǐ yì quē wén. bù shù nián, sì kù wán zhì. dì zhào qún chén guān shū, cì wú liàng děng bó yǒu chà. wú liàng yòu yán:" zhēn guān yù shū jiē zǎi xiàng shǔ wěi, chén wèi bēi bù zú yǐ rǔ, qǐng yǔ zǎi xiàng lián míng bá wěi." bù cóng. dì xī hái, xǐ shū lì zhèng diàn, gèng yǐ xiū shū xué shì wèi lì zhèng diàn zhí xué shì, bǐ jīng guān yù cháo huì. fù zhào wú liàng jiù lì zhèng zuǎn xù qián gōng. huáng tài zǐ jí sì wáng wèi jiù xué, wú liàng yǐ xiào jīng lún yǔ wǔ tòng xiàn dì. dì yuē:" zhèn zhī zhī yǐ." nǎi xuǎn xī cháng hēng guō qiān guāng pān yuán zuò děng wéi tài zǐ zhū wáng shì dú. qī nián, tài zǐ chǐ zhòu yú xué, zhào wú liàng shēng zuò jiǎng quàn, bǎi guān guān lǐ, hòu lài cì. zú, nián qī shí wǔ. bìng kùn yǔ rén, yǐ lì zhèng shū wèi bì wèi hèn. dì wén dào tòng, zhào zǎi xiàng yuē: " wú liàng, zhèn shī, jīn qí yǒng shì, yí yòng yōu diǎn." yú shì zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē wén, zàng shì guān gěi. suǒ zhuàn shù bǎi yú piān. mò hòu yǒu yú shū diàn dé jiǎng shǐ jì zhì yán shí èr piān shàng zhī, dì tàn xī, yǐ juàn wǔ bǎi pǐ cì qí jiā.
初,内府旧书,自高宗时藏宫中,甲乙丛倒,无量建请缮录补第,以广秘籍。 天子诏于东都乾元殿东厢部汇整比,无量为之使。因表闻喜尉卢僎、江夏尉陆去泰、 左监门率府胄曹参军王择从、武陟尉徐楚璧分部雠定。卫尉设次,光禄给食。又诏 秘书省、司经局、昭文、崇文二馆更相检雠,采天下遗书以益阙文。不数年,四库 完治。帝诏群臣观书,赐无量等帛有差。无量又言:“贞观御书皆宰相署尾,臣位 卑不足以辱,请与宰相联名跋尾。”不从。帝西还,徙书丽正殿,更以脩书学士为 丽正殿直学士,比京官预朝会。复诏无量就丽正纂续前功。皇太子及四王未就学, 无量以《孝经》、《论语》五通献帝。帝曰:“朕知之矣。”乃选郗常亨、郭谦光、 潘元祚等为太子、诸王侍读。七年,太子齿胄于学,诏无量升坐讲劝,百官观礼, 厚赉赐。卒,年七十五。病困语人,以丽正书未毕为恨。帝闻悼痛,诏宰相曰: “无量,朕师,今其永逝,宜用优典。”于是赠礼部尚书,谥曰文,葬事官给。所 撰述百余篇。殁后有于书殿得讲《史记》、《至言》十二篇上之,帝叹息,以绢五 百匹赐其家。
shǐ, wú liàng yǔ mǎ huái sù wèi shì dú, hòu mì shū shǎo jiān kāng zi yuán guó zǐ bó shì hóu xíng guǒ yì jiàn qí xuǎn, suī shǎng lài jí jiā, ér lǐ yù shuāi yǐ.
始,无量与马怀素为侍读,后秘书少监康子原、国子博士侯行果亦践其选,虽 赏赉亟加,而礼遇衰矣。
lù qù tài, lì zuǒ yòu bǔ quē nèi gòng fèng.
陆去泰,历左右补阙内供奉。
wáng zé cóng, jīng zhào rén, zhōng sì shuǐ lìng.
王择从,京兆人,终汜水令。
xú chǔ bì, chū yìng zhì jǔ, sān dēng jiǎ kē, kāi yuán shí wéi zhōng shū shè rén jí xián yuàn xué shì, dì zhǔ wén duō lìng shì cǎo. zhōng zhōng shū shì láng, dōng hǎi xiàn zi. zài zhōng shū shěng jiǔ, shì shí lǐ lín fǔ yòng shì, huò yán jì yì duō suǒ cān zhù. hòu gēng míng ān zhēn.
徐楚璧,初应制举,三登甲科,开元时为中书舍人、集贤院学士,帝属文多令 视草。终中书侍郎,东海县子。在中书省久,是时李林甫用事,或言计议多所参助。 后更名安贞。
yuán dàn, zì xíng chōng, yǐ zì xiǎn, hòu wèi cháng shān wáng sù lián zhī hòu. shǎo gū, yǎng yú wài zǔ sī nóng qīng wéi jī. jí zhǎng, bó xué, yóu tōng gù xùn. jí jìn shì dì, lèi qiān tōng shì shè rén. dí rén jié qì zhī. cháng wèi rén jié yuē: " xià zhī shì shàng, pì fù jiā chǔ jī yǐ zì zī yě, pú là xié yí yǐ gōng zī shàn, cān shù zhī guì yǐ fáng jí chèn. mén xià chōng zhǐ wèi zhě duō yǐ, yuàn yǐ xiǎo rén bèi yī yào shí, kě hū?" rén jié xiào yuē:" jūn zhèng wú yào lóng zhōng wù, bù kě yī rì wú yě."
元澹,字行冲,以字显,后魏常山王素莲之后。少孤,养于外祖司农卿韦机。 及长,博学,尤通故训。及进士第,累迁通事舍人。狄仁杰器之。尝谓仁杰曰: “下之事上,譬富家储积以自资也,脯腊膎胰以供滋膳,参术芝桂以防疾疢。门下 充旨味者多矣,愿以小人备一药石,可乎?”仁杰笑曰:“君正吾药笼中物,不可 一日无也。”
jǐng yún zhōng, shòu tài cháng shǎo qīng. xíng chōng yǐ xì chū tuò bá, hèn shǐ wú biān nián, nǎi zhuàn wèi diǎn sān shí piān, shì xiáng wén yuē, xué zhě shàng zhī. chū, wèi míng dì shí, hé xī liǔ gǔ chū shí, yǒu niú jì mǎ zhī xiàng. wèi shōu yǐ jìn yuán dì nǎi niú shì zi mào sī mǎ xìng, yǐ zhe shí fú. xíng chōng wèi zhāo chéng huáng dì míng jiān, jì jìn shòu mìng, dú cǐ kě yǐ dāng zhī. yǒu rén pò gǔ zhǒng dé tóng qì, shì pí pá, shēn zhèng yuán, rén mò néng biàn. xíng chōng yuē:" cǐ ruǎn xián suǒ zuò qì yě." mìng yì yǐ mù, xián zhī, qí shēng liàng yǎ, lè jiā suì wèi zhī" ruǎn xián".
景云中,授太常少卿。行冲以系出拓拔,恨史无编年,乃撰《魏典》三十篇, 事详文约,学者尚之。初,魏明帝时,河西柳谷出石,有牛继马之象。魏收以晋元 帝乃牛氏子冒司马姓,以著石符。行冲谓昭成皇帝名犍,继晋受命,独此可以当之。 有人破古冢得铜器,似琵琶,身正圆,人莫能辨。行冲曰:“此阮咸所作器也。” 命易以木,弦之,其声亮雅,乐家遂谓之“阮咸”。
kāi yuán chū, bà tài zǐ zhān shì, chū wèi qí zhōu cì shǐ, jiān guān nèi àn chá shǐ. zì yǐ shū shēng, fēi dàn zhì cái, gù cí. rù wèi yòu sàn qí cháng shì dōng dōu fù liú shǒu. sì péng wáng zǐ zhì qiān zuò chóu rén gào biàn, kǎo xùn zì wū, zhū màn shù shí rén, xíng chōng chá qí wǎng, liè zòu jiàn yuán. sì qiān dà lǐ qīng, bù lè fǎ jiā, gù xiè suǒ jū guān, gǎi zuǒ sàn qí cháng shì, fēng cháng shān xiàn gōng. chōng shǐ jiǎn jiào jí xián, zài qiān tài zǐ bīn kè hóng wén guǎn xué shì. xiān shì, mǎ huái sù zhuàn shū zhì, chǔ wú liàng xiào lì zhèng sì bù shū, yè wèi zú, xiāng cì wù gù. zhào xíng chōng bìng dài zhī. xuán zōng zì zhù xiào jīng, zhào xíng chōng wèi shū, lì yú xué guān. yǐ lǎo bà lì zhèng jiào shū shì.
开元初,罢太子詹事,出为岐州刺史,兼关内按察使。自以书生,非弹治才, 固辞。入为右散骑常侍、东都副留守。嗣彭王子志谦坐仇人告变,考讯自诬,株蔓 数十人,行冲察其枉,列奏见原。四迁大理卿,不乐法家,固谢所居官,改左散骑 常侍,封常山县公。充使检校集贤,再迁太子宾客、弘文馆学士。先是,马怀素撰 书志,褚无量校丽正四部书,业未卒,相次物故。诏行冲并代之。玄宗自注《孝经》, 诏行冲为疏,立于学官。以老罢丽正校书事。
chū, wèi guāng chéng qǐng yòng wèi zhēng lèi lǐ liè yú jīng, dì mìng xíng chōng yǔ zhū rú jí yì zuò shū, jiāng lì zhī xué, nǎi yǐn guó zǐ bó shì fàn xíng gōng sì mén zhù jiào shī jìng běn cǎi huò kān zhuì wèi wǔ shí piān, shàng yú guān. yú shì yòu chéng xiàng zhāng shuō jiàn yán:" dài shèng suǒ lù, xiàng yǐ qiān zǎi, yǔ jīng bìng lì, bù kě bà. wèi sūn yán shǐ yīn jiù shū tī lèi xiāng bǐ, yǒu rú chāo zhuì, zhū rú gòng fēi zhī. zhì zhēng gèng jiā zhěng cì, nǎi wèi xùn zhù, kǒng bù kě yòng." dì rán zhī, shū liú zhōng bù chū. xíng chōng yì zhū rú jiān jǐ, yīn zhe lùn zì biàn, míng yuē shì yí. yuē:
初,魏光乘请用魏征《类礼》列于经,帝命行冲与诸儒集义作疏,将立之学, 乃引国子博士范行恭、四门助教施敬本采获刊缀为五十篇,上于官。于是右丞相张 说建言:“戴圣所录,向已千载,与经并立,不可罢。魏孙炎始因旧书擿类相比, 有如钞缀,诸儒共非之。至征更加整次,乃为训注,恐不可用。”帝然之,书留中 不出。行冲意诸儒间己,因著论自辩,名曰《释疑》。曰:
kè wèn zhǔ rén:" xiǎo dài zhī xué, kāng chéng zhī zhù, wèi shì nǎi yǒu kān yì, èr jīng shú yōu?" zhǔ rén yuē: " xiǎo dài lǐ xíng yú hàn mò, mǎ róng wèi chuán, lú zhí hé èr shí jiǔ piān ér wèi zhī jiě, shì suǒ bù chuán. gōu dǎng yù qǐ, kāng chéng yú cuàn fú zhī zhōng, lǐ fēn ná zhī diǎn, suī cún tàn jiū, zī móu mí suǒ. jù zhèng zhì zhě bǎi yǒu yú kē, zhāng jù zhī tú, céng bú shì shěng. wáng sù yīn zhī, huò duō gōng dǐ. ér zhèng xué yǒu sūn yán, suī fú zhèng yì, tiáo lì zhī fēn, zhēn shí jiān qǐ, zēng gé bǎi piān. wèi shì bìng qún yán zhī rǒng cuǒ, cǎi zhòng shuō zhī jīng jiǎn, kān zhèng shān lóng, shū bì yǐ wén, tài zōng jiā shǎng, lù cì chǔ èr. bì xià zuǎn yè, yí suǒ xún xí, nǎi zhì zhū rú, zhēn fēn jiù yì. qǐ wù zhāng jù zhī shì, jiān chí xī yán, bìn yā bù shēn, yí yú zhī xīn, guǒ yú réng gù?"
客问主人:“小戴之学,康成之注,魏氏乃有刊易,二经孰优?”主人曰: “《小戴礼》行于汉末,马融为传,卢植合二十九篇而为之解,世所不传。钩党狱 起,康成于窜伏之中,理纷挐之典,虽存探究,咨谋靡所。具《郑志》者百有余科, 章句之徒,曾不是省。王肃因之,或多攻诋。而郑学有孙炎,虽扶郑义,条例支分, 箴石间起,增革百篇。魏氏病群言之冗脞,采众说之精简,刊正芟砻,书毕以闻, 太宗嘉赏,录赐储贰。陛下纂业,宜所循袭,乃制诸儒,甄分旧义。岂悟章句之士, 坚持昔言,摈压不申,疑于知新,果于仍故?”
kè yuē:" dāng jú chēng mí, bàng guān bì shěn, hé suǒ wéi yí ér bù shēn liè?" dá yuē:" gǎi yì zhāng jù, shì yǒu wǔ nán: hàn kǒng ān guó zhù gǔ wén shàng shū, zú xiōng zāng yǔ shū yuē:' xiàng rú cháng fèn sú rú yín cí mào yì, yù bō luàn fǎn zhèng ér wèi néng yě. fú xué shǒu zhū, zhòng fēi fēi zhèng, zì gǔ ér rán, kǒng cǐ dào wèi xìn, ér dú zhì wèi qiǎn.' yī yě. xī kǒng jì chǎn zhuān gǔ xué, yǒu kǒng fú zhě yǔ sú fú shěn, měi jiè chǎn yuē:' jīn zhāo tíng lǜ zhāng jù nèi xué, jūn dú xiū gǔ yì. gǔ yì fēi zhāng jù nèi xué, wēi shēn zhī dào yě, dú shàn bù róng yú shì, jūn qí dài zāi!' èr yě. liú xīn hǎo zuǒ shì, yù jiàn xué guān, āi dì nà zhī, zhū rú qiān yán bù kěn zhì duì. xīn yí shū qiào ràng, zhū bó shì jiē fèn hèn. gōng shèng shí wéi guāng lù dài fu, jiàn xīn yì, nǎi qǐ hái gǔ. sī kōng shī dān yīn dà fā nù, dǐ xīn gǎi luàn qián zhì, fēi huǐ xiān dì suǒ lì. xīn jù, chū wèi wǔ yuán tài shǒu. yǐ jūn bīn zhī xué, gōng zhòng zhī bó, yóu pò tóng mén péng dǎng zhī yì, zú lìng zǐ jùn fù bàng. sān yě. wáng sù guī zhèng xuán shù qiān bǎi tiáo, zhèng xué mǎ zhāo dǐ hé sù duǎn. zhào qiǎn bó shì zhāng róng àn jīng wèn jí, róng tuī chù shì fēi, ér sù chóu duì pí yú suì shí. sì yě. wáng càn yuē:' shì chēng yī luò yǐ dōng, huái hàn yǐ běi, kāng chéng yī rén ér yǐ. xián yán xiān rú duō quē, zhèng shì dào bèi.' càn qiè jiē guài, yīn qiú suǒ xué, dé shàng shū zhù, tuì sī qí yì, yì jiē jǐn yǐ, suǒ yí yóu wèi yù yān, fán yǒu èr piān. wáng shào yuē:' wèi jìn fú huá, gǔ dào yān tì, lì zài sān bǎi, shì dài fū chǐ wèi zhāng jù. wéi cǎo yě shēng zhuān jīng zì xǔ, bù néng bó jiū, zé cóng qí shàn, tú yù fù kāng chéng, xiōng zi shèn, níng dào kǒng shèng wù, huì yán zhèng fú fēi.' rán zé zhèng fú zhī wài, jiē chóu yǐ. wǔ yě. fū wù jí zé biàn, bǐ jí bǎi nián, dāng yǒu míng zhé jūn zǐ, hèn bù yǔ wú tóng shì zhě. dào zhī xíng fèi, bì yǒu qí shí zhě yú? hé jù sù jìn míng zhī xián xié?"
客曰:“当局称迷,傍观必审,何所为疑而不申列?”答曰:“改易章句,是 有五难:汉孔安国注《古文尚书》,族兄臧与书曰:‘相如常忿俗儒淫词冒义,欲 拨乱反正而未能也。浮学守株,众非非正,自古而然,恐此道未信,而独智为谴。’ 一也。昔孔季产专古学,有孔扶者与俗浮沈,每诫产曰:‘今朝廷率章句内学,君 独脩古义。古义非章句内学,危身之道也,独善不容于世,君其殆哉!’二也。刘 歆好《左氏》,欲建学官,哀帝纳之,诸儒迁延不肯置对。歆移书诮让,诸博士皆 忿恨。龚胜时为光禄大夫,见歆议,乃乞骸骨。司空师丹因大发怒,诋歆改乱前志, 非毁先帝所立。歆惧,出为五原太守。以君宾之学,公仲之博,犹迫同门朋党之议, 卒令子骏负谤。三也。王肃规郑玄数千百条,郑学马昭诋劾肃短。诏遣博士张融按 经问诘,融推处是非,而肃酬对疲于岁时。四也。王粲曰:‘世称伊、雒以东,淮、 汉以北,康成一人而已。咸言先儒多阙,郑氏道备。’粲窃嗟怪,因求所学,得 《尚书注》,退思其意,意皆尽矣,所疑犹未谕焉,凡有二篇。王邵曰:‘魏、晋 浮华,古道湮替,历载三百,士大夫耻为章句。唯草野生专经自许,不能博究,择 从其善,徒欲父康成,兄子慎,宁道孔圣误,讳言郑、服非。’然则郑、服之外, 皆雠矣。五也。夫物极则变,比及百年,当有明哲君子,恨不与吾同世者。道之行 废,必有其时者欤?何遽速近名之嫌邪?”
é gài zhì shì, shí qī nián zú, nián qī shí qī, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē xiàn.
俄丐致仕,十七年卒,年七十七,赠礼部尚书,谥曰献。
chén zhēn jié, yǐng chuān rén. kāi yuán chū, wèi yòu shí yí. chū, yǐn zhāng huái yì dé jié mǐn sì tài zǐ bìng jiàn líng miào, fēn bā shǔ, zhì guān liè lì zú, sì shí cí guān jìn xiǎng. zhēn jié yǐ wéi fēi shì, shàng yán:" wáng zhě zhì sì, yǐ gōng dé zhě yóu qīn jǐn ér huǐ, sì tài zǐ miào jiē bié zǔ, wú gōng yú rén, ér yuán cí shí jiàn, yǒu sī shǒu wèi, yǔ liè dì móu. jīn zòu dēng gē, suǒ yǐ sòng gōng dé, shī yuē:' zhōng gǔ jì shè, yī zhāo xiǎng zhī.' shǐ wú gōng ér sòng, bù yuē wǔ yǒng fēi dù xié? zhōu zhì: shǐ zǔ nǎi chēng xiǎo miào. wèi zhī sì miào yù hé míng hū? qǐng bà zú lì, zhào cí guān wú lǐng shǔ, yǐ yīng lǐ diǎn. gǔ zhě bié zǐ wèi zǔ, gù yǒu dà xiǎo zōng. ruò wèi sì wèi kě jué, yí xǔ suǒ hòu zǐ sūn fèng zhī." zhào yǒu sī bó yì. jià bù yuán wài láng péi zi yú yuē:" sì tài zǐ jiē xiān dì zhǒng sì, liè shèng niàn yì shǔ ér wèi zhī xiǎng. chūn qiū shū jìn shì zǐ yuē:' jiāng yǐ jìn bì qín, qín jiāng sì yǔ.' cǐ bù sì yě. yòu yán:' shén bù xīn fēi lèi, jūn sì wú nǎi lì hū!' cǐ yǒu miào yě. lǔ dìng gōng yuán nián, lì yáng gōng. yáng, bó qín zi, jì shì yuǎn zǔ, shàng bù wéi xiàn, kuàng tiān zǐ dǔ qīn qīn yǐ jí páng qī, shuí bù yuē rán?" tài cháng bó shì duàn tóng yuē:" sì líng miào jiē tiān zǐ mù qīn jì jué yě. shì zhě xī píng fán, yóu shēng zhě zhī kāi máo tǔ. gǔ fēng jiàn zǐ dì, jù jiē yǒu gōng? shēng wú suǒ yì, sǐ nǎi yuán lǐ tíng cí, rén qí wèi hé? yǐn yú shàng, bó zǔ yě, fú sī zhāng huái, bó fù yě, fú qī yì dé jié mǐn, táng kūn dì yě, fú dà gōng. qīn wèi jǐn, miào bù kě fèi." lǐ bù shàng shū zhèng wéi zhōng děng èr shí qī rén yì fù qí yán. yú shì sì líng miào wéi jiǎn lì zú bàn, tā rú jiù.
陈贞节,颍川人。开元初,为右拾遗。初,隐、章怀、懿德、节愍四太子并建 陵庙,分八署,置官列吏卒,四时祠官进飨。贞节以为非是,上言:“王者制祀, 以功德者犹亲尽而毁,四太子庙皆别祖,无功于人,而园祠时荐,有司守卫,与列 帝侔。金奏登歌,所以颂功德,《诗》曰:‘钟鼓既设,一朝飨之。’使无功而颂, 不曰舞咏非度邪?周制:始祖乃称小庙。未知四庙欲何名乎?请罢卒吏,诏祠官无 领属,以应礼典。古者别子为祖,故有大、小宗。若谓祀未可绝,宜许所后子孙奉 之。”诏有司博议。驾部员外郎裴子余曰:“四太子皆先帝冢嗣,列圣念懿属而为 之享。《春秋》书晋世子曰:‘将以晋畀秦,秦将祀予。’此不祀也。又言:‘神 不歆非类,君祀无乃戾乎!’此有庙也。鲁定公元年,立炀宫。炀,伯禽子,季氏 远祖,尚不为限,况天子笃亲亲以及旁期,谁不曰然?”太常博士段同曰:“四陵 庙皆天子睦亲继绝也。逝者锡蘋繁,犹生者之开茅土。古封建子弟,讵皆有功?生 无所议,死乃援礼停祠,人其谓何?隐于上,伯祖也,服缌;章怀,伯父也,服期; 懿德、节愍,堂昆弟也,服大功。亲未尽,庙不可废。”礼部尚书郑惟忠等二十七 人亦附其言。于是四陵庙惟减吏卒半,它如旧。
qiān tài cháng bó shì. xuán zōng fèng zhāo chéng huáng hòu fù ruì zōng shì, yòu yù sù míng huáng hòu bìng shēng yān. zhēn jié zòu yán: " miào bì yǒu pèi, yī dì yī hòu, lǐ zhī zhèng yě. zhāo chéng huáng hòu yǒu tài sì zhī dé, yí shēng pèi ruì zōng sù míng huáng hòu jì fēi zi guì, yí zài bié miào. zhōu rén' zòu yí zé, gē xiǎo lǚ, yǐ xiǎng xiān bǐ'. xiān bǐ, jiāng yuán yě, yǐ shēng hòu jì, gù tè lì miào yuē bì gōng. jìn jiǎn wén dì zhèng xuān huáng hòu bù pèi shí, zhù gōng yú wài, yǐ suì shí zhì xiǎng. sù míng qǐng zhǔn zhōu jiāng yuán jìn xuān hòu, nà zhǔ bié miào, shí xiǎng rú yí." yú shì, liú zhǔ yí kūn miào, zhào lì tài miào, wú zhì guān shǔ. zhēn jié yòu yǔ bó shì sū xiàn shàng yán:" ruì zōng yú xiào hé, dì yě. àn hè xún shuō, xiōng dì bù xiāng wèi hòu. gù yīn pán gēng bù xù yáng jiǎ, ér shàng jì xiān jūn hàn guāng wǔ bù sì xiào chéng, ér shàng chéng yuán dì jìn huái dì jì shì zǔ, bù jì huì dì. gù yáng jiǎ xiào chéng chū wèi bié miào." yòu yán:" xiōng dì gòng shì, zhāo mù wèi tóng, zé huǐ èr miào. yǒu tiān xià zhě, cóng mí ér shàng shì qī miào, zūn zhě suǒ tǒng guǎng, gù jí yuǎn zǔ. ruò róng xiōng dì, zé shàng huǐ zǔ kǎo, tiān zi bù dé quán shì qī shì yǐ. qǐng yǐ zhōng zōng wèi bié miào, dà xiá zé hé shí tài zǔ. fèng ruì zōng jì gāo zōng, zé guàn xiàn yǒng xù." zhào kě. nǎi fèng zhōng zōng bié miào, shēng ruì zōng wèi dì qī shì.
迁太常博士。玄宗奉昭成皇后祔睿宗室,又欲肃明皇后并升焉。贞节奏言: “庙必有配,一帝一后,礼之正也。昭成皇后有太姒之德,宜升配睿宗;肃明皇后 既非子贵,宜在别庙。周人‘奏夷则,歌小吕,以享先妣’。先妣,姜嫄也,以生 后稷,故特立庙曰閟宫。晋简文帝郑宣皇后不配食,筑宫于外,以岁时致享。肃明 请准周姜嫄、晋宣后,纳主别庙,时享如仪。”于是,留主仪坤庙,诏隶太庙,毋 置官属。贞节又与博士苏献上言:“睿宗于孝和,弟也。按贺循说,兄弟不相为后。 故殷盘庚不序阳甲,而上继先君;汉光武不嗣孝成,而上承元帝;晋怀帝继世祖, 不继惠帝。故阳甲、孝成出为别庙。”又言:“兄弟共世,昭穆位同,则毁二庙。 有天下者,从祢而上事七庙,尊者所统广,故及远祖。若容兄弟,则上毁祖考,天 子不得全事七世矣。请以中宗为别庙,大祫则合食太祖。奉睿宗继高宗,则祼献永 序。”诏可。乃奉中宗别庙,升睿宗为第七室。
wǔ nián, tài miào huài, tiān zǐ shě shén zhǔ tài jí diàn, yíng xīn miào, sù fú bì zhèng qǐn, sān bǎi bù cháo, yóu xìng dōng dōu. yī quē nán zǐ sūn píng zi shàng shū yuē:" nǎi zhēng yuè tài miào huǐ, cǐ jī èr dì zhī yàn yě. chūn qiū:' jūn hōng, zú kū ér fù, fù ér zuò zhǔ, tè sì yú zhǔ, zhēng cháng dì yú miào.' jīn jiē wéi zhī. lǔ wén gōng zhī èr nián, jī xī yú mǐn shàng, hòu tài shì huài, chūn qiū shū qí zāi, shuō yuē:' xī suī mǐn xiōng, cháng wèi zhī chén, chén jū jūn shàng, shì wèi shī lǐ, gù tài shì huài.' qiě xiōng chén yú dì, yóu bù kě jī dì cháng chén xiōng, nǎi kě jī hū? zhuāng gōng hōng, mǐn gōng èr nián ér dì, chūn qiū fēi zhī. kuàng dà xíng xià bēng, ér tài miào dōng dì, bù yì jí hū? tài shì zūn suǒ, ruò yuē lǔ zì shì líng yí, duò zhōu gōng zhī sì. tài miào jīn huài, yì zhě qí jiāng líng yí, duò xiān dì zhī sì hū? bì xià wèi jì xiào hé, xiān jì tài shàng huáng, xiān chén hòu jūn. xī jī xiōng dì shàng, jīn dì xiān xiōng jì. xī tài shì huài, jīn tài miào huǐ, yǔ chūn qiū zhèng tóng, bù kě bù chá. wǔ hòu cuàn guó, xiào hé zhōng xīng yǒu gōng, jīn nèi zhǔ bié cí, bù dé lì yú shì, yì yǐ báo yǐ. fū gōng bù kě qì, jūn bù kě xià, zhǎng bù kě qīng. qiě chén jì jūn, yóu zǐ jì fù. gù yǔ bù xiān gǔn, zhōu bù xiān bù zhú, sòng zhèng bù yǐ dì yǐ lì wáng bù xiào, yóu zūn zhī yě, kuàng zhōng xīng xié? jìn tài kāng shí, xuān dì miào dì xiàn liáng zhé, yòu sān nián, tài miào diàn xiàn ér jí quán, gèng yíng zhī, liáng yòu zhé. tiān zhī suǒ qiǎn, fēi bì xiǔ ér huài yě. jìn bù chéng tiān, gù jí yú luàn. chén wèi yí qiān xiào hé hái miào, hé bì wéi lǐ, xià tóng lǔ jìn zāi?" dì yì qí yán, zhào yǒu sī fù yì. zhēn jié xiàn yǔ bó shì féng zōng zhì zhī yuē:" tiān zǐ qī miào, sān zhāo sān mù, yǔ tài zǔ ér qī. fù zhāo zi mù, xiōng dì bù yǔ yān. yīn zì chéng tāng zhì dì yǐ shí èr jūn, qí fù zǐ shì liù. yì gān záo dù yuē:' yīn zhī dì yǐ liù shì wáng.' zé xiōng dì bù wéi shì yǐ. yīn rén liù miào: qīn miào sì, bìng tāng ér liù. yīn xiōng dì sì jūn, ruò yǐ wéi shì, fāng shàng huǐ sì shì, nǎi wú zǔ mí, shì bì bù rán. gǔ zhě yáo mí jí zǔ, suī dié huǐ dié qiān, ér sān zhāo mù wèi cháng quē yě. lǐ: dà zōng wú zi, zé lì zhī zǐ. yòu yuē:' wèi rén hòu zhě wèi zhī zǐ.' wú xiōng dì xiāng wèi hòu zhě, gù shě zhì qīn, qǔ yuǎn shǔ. fù zǐ yuē jì, xiōng dì yuē jí, xiōng dì bù xiāng rù miào, shàng yǐ. jiè yǒu xiōng dì dài lì chéng tǒng, gào xiǎng bù dé chēng sì zǐ sì sūn, nǎi yán bó kǎo bó zǔ, hé tǒng xù hū? yīn shí èr jūn, wéi sān zǔ sān zōng, míng xiōng dì zì wèi bié miào. hàn shì zǔ liè qī miào, ér huì dì bù yǔ. wén wǔ zǐ sūn chāng yǎn, wén wèi hàn tài zōng. jìn jǐng dì yì wén dì xiōng, jǐng jué shì, bù liè yú miào. jí gào shì shì zǔ, chēng jǐng wèi cóng zǔ. jīn wèi jìn wǔ dì yuè chóng qí fù, ér miào huǐ jí wáng, hé hàn chū huì dì ér xiǎng shì cháng jiǔ hū? qī miào wǔ miào, míng tiān zǐ zhū hóu yě fù zǐ xiāng jì, yī tǒng yě zhāo mù liè xù, zhòng jì yě. lǐ, xiōng dì xiāng jì, bù dé chēng sì zǐ, míng ruì zōng bù fù xiào hé, bì shàng jì gāo zōng zhě. ǒu shì yú miào, zé wèi èr mù, yú lǐ kě hū? lǐ suǒ bù kě, ér shǐ tiān zǐ páng shào bó kǎo, qì jǐ qīn zhèng tǒng zāi? xiào hé zhōng xīng, bié jiàn yuán qǐn, bǎi shì bù huǐ, shàng hé yì zāi? píng zi wěi yǐn xī gōng nì sì wèi bǐ, shū bù zhī xiào hé shēng xīn qǐn, shèng zhēn fāng fù miào, zé wèi cháng yī rì jū shàng yě." dì yǔ zǎi xiàng zhào píng zi yǔ bó shì xiáng lùn. bó shì hù qián yán, hé yà píng zi. píng zi yuán jīng biàn shù fēn míng, xiàn děng bù néng qū. sū tǐng yòu bó shì, gù píng zi zuò biǎn dū chéng wèi. rán zhū rú yǐ píng zi gū tǐng, jiàn zé yú lǐ guān, bù píng. dì yì zhī qí zhí, jiǔ bù jué, rán zú bù fù zhōng zōng yú miào.
五年,太庙坏,天子舍神主太极殿,营新庙,素服避正寝,三百不朝,犹幸东 都。伊阙男子孙平子上书曰:“乃正月太庙毁,此跻二帝之验也。《春秋》:‘君 薨,卒哭而祔,祔而作主,特祀于主,烝尝禘于庙。’今皆违之。鲁文公之二年, 跻僖于闵上,后太室坏,《春秋》书其灾,说曰:‘僖虽闵兄,尝为之臣,臣居君 上,是谓失礼,故太室坏。’且兄臣于弟,犹不可跻;弟尝臣兄,乃可跻乎?庄公 薨,闵公二年而禘,《春秋》非之。况大行夏崩,而太庙冬禘,不亦亟乎?太室尊 所,若曰鲁自是陵夷,堕周公之祀。太庙今坏,意者其将陵夷,堕先帝之祀乎?陛 下未祭孝和,先祭太上皇,先臣后君。昔跻兄弟上,今弟先兄祭。昔太室坏,今太 庙毁,与《春秋》正同,不可不察。武后篡国,孝和中兴有功,今内主别祠,不得 立于世,亦已薄矣。夫功不可弃,君不可下,长不可轻。且臣继君,犹子继父。故 禹不先鲧,周不先不窋,宋、郑不以帝乙、厉王不肖,犹尊之也,况中兴邪?晋太 康时,宣帝庙地陷梁折,又三年,太庙殿陷而及泉,更营之,梁又折。天之所谴, 非必朽而坏也。晋不承天,故及于乱。臣谓宜迁孝和还庙,何必违礼,下同鲁、晋 哉?”帝异其言,诏有司复议。贞节、献与博士冯宗质之曰:“天子七庙,三昭三 穆,与太祖而七。父昭子穆,兄弟不与焉。殷自成汤至帝乙十二君,其父子世六。 《易乾凿度》曰:‘殷之帝乙六世王。’则兄弟不为世矣。殷人六庙:亲庙四,并 汤而六。殷兄弟四君,若以为世,方上毁四室,乃无祖祢,是必不然。古者繇祢极 祖,虽迭毁迭迁,而三昭穆未尝阙也。《礼》:大宗无子,则立支子。又曰:‘为 人后者为之子。’无兄弟相为后者,故舍至亲,取远属。父子曰继,兄弟曰及,兄 弟不相入庙,尚矣。借有兄弟代立承统,告享不得称嗣子、嗣孙,乃言伯考、伯祖, 何统绪乎?殷十二君,惟三祖、三宗,明兄弟自为别庙。汉世祖列七庙,而惠帝不 与。文、武子孙昌衍,文为汉太宗。晋景帝亦文帝兄,景绝世,不列于庙。及告谥 世祖,称景为从祖。今谓晋武帝越崇其父,而庙毁及亡,何汉出惠帝而享世长久乎? 七庙、五庙,明天子、诸侯也;父子相继,一统也;昭穆列序,重继也。礼,兄弟 相继,不得称嗣子,明睿宗不父孝和,必上继高宗者。偶室于庙,则为二穆,于礼 可乎?礼所不可,而使天子旁绍伯考,弃己亲正统哉?孝和中兴,别建园寝,百世 不毁,尚何议哉?平子猥引僖公逆祀为比,殊不知孝和升新寝,圣真方祔庙,则未 尝一日居上也。”帝语宰相召平子与博士详论。博士护前言,合轧平子。平子援经 辩数分明,献等不能屈。苏颋右博士,故平子坐贬都城尉。然诸儒以平子孤挺,见 迮于礼官,不平。帝亦知其直,久不决,然卒不复中宗于庙。
míng nián, dì jiāng dà xiǎng míng táng, zhēn jié è wǔ hòu suǒ yíng, fēi gǔ suǒ wèi" mù bù lòu tǔ bù wén" zhī zhì, nǎi yǔ féng zōng shàng yán:" míng táng bì zhí bǐng sì, yǐ xiàn fáng xīn bù zhèng, tài wēi shàng dì zhī suǒ. wǔ hòu shǐ yǐ qián yuán zhèng qǐn zhàn yáng wǔ dì, xiān dì suǒ yǐ tīng zhèng, gù huǐ diàn zuò táng. chè zhī rì, yǒu yīn rú léi, shù mín huā shàn, yǐ wéi shén líng bù yuè. táng chéng, zāi huǒ cóng zhī. hòu bù xiū dé, é fù yíng gòu, dān yòng jí chǐ, guǐ ráng jué biàn, yòu yù yán pèi shàng dì, shén ān kěn lín? qiě mì ěr yē tíng, rén shén zá rǎo, shì wèi bù kě fàng wù zhě yě. èr jīng shàng dōu, sì fāng shì zé. tiān zǐ tīng zhèng, nǎi jū biàn zuò, wú yǐ zūn shì qún chén. yuàn yǐ míng táng fù wèi qián yuán diàn, shǐ rén shí qí jiù, bù yì yù hū?" zhào suǒ sī xiáng yì. xíng bù shàng shū wáng zhì yīn děng qiān wèi:" míng táng guī guài bù fǎ, tiān jìn zhī yú, bù róng dà xiǎng. qǐng yīn jiù xún zhì, hái shǔ qián yuán zhèng qǐn. zhèng zhì, tiān zǐ yù yǐ cháo huì. ruò dà xiǎng, fù yù huán qiū." zhì yuē kě. zhēn jié yǐ shòu zú.
明年,帝将大享明堂,贞节恶武后所营,非古所谓“木不镂、土不文”之制, 乃与冯宗上言:“明堂必直丙巳,以宪房、心布政,太微上帝之所。武后始以乾元 正寝占阳午地,先帝所以听政,故毁殿作堂。撤之日,有音如雷,庶民哗讪,以为 神灵不悦。堂成,灾火从之。后不脩德,俄复营构,殚用极侈,诡禳厥变,又欲严 配上帝,神安肯临?且密迩掖廷,人神杂扰,是谓不可放物者也。二京上都,四方 是则。天子听政,乃居便坐,无以尊示群臣。愿以明堂复为乾元殿,使人识其旧, 不亦愈乎?”诏所司详议。刑部尚书王志愔等佥谓:“明堂瑰怪不法,天烬之余, 不容大享。请因旧循制,还署乾元正寝。正、至,天子御以朝会。若大享,复寓圜 丘。”制曰可。贞节以寿卒。
shī jìng běn, rùn zhōu dān yáng rén. kāi yuán zhōng, wèi sì mén zhù jiào. xuán zōng jiāng fēng shàn, zhào yǒu sī jiǎng qiú diǎn yí. jiù zhì, guàn shǒu xǐ jué, jiē shì zhōng zhǔ zhī zhào sì tiān shén, tài zhù zhǔ zhī. jìng běn shàng yán yuē:" zhōu zhì, dà zōng bó yù rén, xià shì èr, zhǎng guàn shì. hàn wú yù rén, yòng jìn chén. hàn shì shì zhōng wēi shén, jí rú hóng rú děng xìng chén wèi zhī. hòu hàn shào hé zì shì zhōng qiān bù bīng xiào wèi, zhì qiān dàn, qí zhí shěng qǐ jū, zhí hǔ zǐ, gài xiè chén yě. jīn shì zhōng wèi zǎi xiàng, fēi yù rén bǐ. zhù zhě jiàn zhǔ rén yì yú shén, fēi jiàn zhí yě. gǔ èr jūn xiāng jiàn, qīng wèi shàng bīn, kuàng tiān rén jì zāi! zhōu tài zhù, xià dài fū èr, shàng shì sì. xià dài fū, jīn láng zhōng tài cháng chéng zhī bǐ shàng shì, yuán wài láng bó shì zhī bǐ. hàn tài zhù lìng zhì liù bǎi shí, jīn tài zhù nǎi xià shì. yǐ xià shì jiē tiān, yǐ dà chén fèng tiān zi, qīng zhòng bù lún, fēi lǐ yě. jiù zhì, yè zhě yǐn tài wèi shēng tán. yè zhě wèi xià, shēng tán lǐ zhòng. hàn shàng shū yù shǐ shǔ, yǒu yè zhě pú yè yī, zhì liù bǎi shí, tóng yìn qīng shòu yè zhě sān shí wǔ, yǐ láng zhōng mǎn suì chēng jǐ shì zhōng, wèi mǎn suì chēng yè zhě. guāng lù xūn shǔ, yǒu yè zhě, zhǎng bīn zàn, yuán qī shí, zhì bǐ liù bǎi shí. zé gǔ yè zhě míng zhì chā yì děng, jīn yè zhě bān wēi, xún kōng míng, wàng shí shì, fēi suǒ yǐ shì tiān yě." dì zhào zhōng shū lìng zhāng shuō yǐn jìng běn shú xī qí yì, gù shì zhōng zhù yè zhě, shì lǐ qīng zhòng, yǐ tā guān shè lǐng.
施敬本,润州丹阳人。开元中,为四门助教。玄宗将封禅,诏有司讲求典仪。 旧制,盥手、洗爵,皆侍中主之;诏祀天神,太祝主之。敬本上言曰:“周制,大 宗伯郁人,下士二,掌祼事。汉无郁人,用近臣。汉世侍中微甚,籍孺、闳孺等幸 臣为之。后汉邵阖自侍中迁步兵校尉,秩千石,其职省起居,执虎子,盖亵臣也。 今侍中位宰相,非郁人比。祝者荐主人意于神,非贱职也。古二君相见,卿为上傧, 况天人际哉!周太祝,下大夫二,上士四。下大夫,今郎中、太常丞之比;上士, 员外郎、博士之比。汉太祝令秩六百石,今太祝乃下士。以下士接天,以大臣奉天 子,轻重不伦,非礼也。旧制,谒者引太尉升坛。谒者位下,升坛礼重。汉尚书御 史属,有谒者仆射一,秩六百石,铜印青绶;谒者三十五,以郎中满岁称给事中, 未满岁称谒者。光禄勋属,有谒者,掌宾赞,员七十,秩比六百石。则古谒者名秩 差异等,今谒者班微,循空名,忘实事,非所以事天也。”帝诏中书令张说引敬本 熟悉其议,故侍中、祝、谒者,视礼轻重,以它官摄领。
jìng běn yǐ tài cháng bó shì wèi jí xián yuàn xiū zhuàn. yú nián, qiān yòu bǔ quē mì shū láng, zú.
敬本以太常博士为集贤院脩撰。逾年,迁右补阙、秘书郎,卒。
lú lǚ bīng, yōu zhōu fàn yáng rén, yuán wèi dū guān shàng shū yì xī wǔ shì sūn. kāi yuán wǔ nián, shì lì yòu bǔ quē. jiàn yán:" gǔ zhě fù zài wèi mǔ qī, chè líng ér xīn sàng. wǔ hòu shǐ qǐng tóng fù sān nián, fēi shì, qǐng rú lǐ biàn." xuán zōng yí zhī, yòu yǐ jiù sǎo shū fú wèi ān, bìng xià bǎi guān yì. xíng bù láng zhōng tián zài sī yuē:" huì lǐ zhī jiā bǐ jù sòng. xún gǔ bù bì shì, ér xíng jīn wèi bì fēi. fù zài wèi mǔ sān nián, gāo zōng shí xíng zhī, zhe lìng yǐ jiǔ. hé bì guāi xiān dì zhī zhǐ, hé rén zǐ zhī qíng, ài yī qī fú yú qí qīn, shǐ yǔ bó shū mǔ gū zǐ mèi tóng? sǎo shū jiù shēng fú, tài zōng shí zhì zhī, yuè bǎi nián wú yì lùn, bù kě gǎi." lǚ bīng yīn yán:" shàng yuán zhōng, fù zài wèi mǔ sān nián, hòu suī qǐng, wèi yòng yě, dǎi chuí gǒng shǐ xíng zhī. zhì yǒu zǔ fù mǔ zài ér zǐ sūn fù méi, xíng fú zài qī, bù kě wèi yí. lǐ, nǚ zǐ wú zhuān dào, gù yuē' jiā wú èr zūn'. fù zài wèi mǔ fú qī, tǒng yī zūn yě. jīn bù zhèng qí shī, kǒng hòu shì fù yǒu fù duó fū zhī bài, bù kě bù chá." shū liú wèi xià. lǚ bīng jí jí chén:" fù zài wèi mǔ lì jǐ yán zhě yī qī, xīn sàng zhě zài qī, fù bì sān nián ér hòu qǔ, yǐ dá zǐ zhī zhì. fū shèng rén qǐ miè qíng yú suǒ shēng? gù yǒu yì yú tiān xià. xī wǔ hòu yīn chǔ cuàn móu, yù zì guāng chóng, shēng qī qí, kàng zhǎn shuāi, é ér chéng líng táng jiā, yǐ qǐ xìn jiē. xiào hé jǐn dé fǎn zhèng, wéi shì fù chū, shā tiān zǐ, jǐ wáng zōng shè. gù chén jiāng yǐ zhèng fū fù zhī gāng, fēi tè mǔ zǐ jiān yě. yì zhě huò yán:' jiàng mǔ fú, fēi shī suǒ wèi wǎng jí zhě, ér yòu yǔ bó shū mǔ gū zǐ mèi děng. qiě qí zhǎn yǐ yǒu shēng jiàng, zé suì yuè bù róng yì yě.' cǐ yū shēng bǐ rú, wèi xí xiān wáng zhī zhǐ, ān zú yì fū lǐ zāi? wǎng jí zhě, chūn qiū jì sì, yǐ shí sī zhī, wèi jūn zǐ yǒu zhōng shēn zhī yōu, hé xiàn yī qī èr qī fú zāi? shèng rén zhī yú lǐ, bì jiàn zhōng zhì, shǐ xián bù xiào gòng chéng wén lǐ ér hòu shì, bǐ bó shū gū zǐ, wū yǒu yán zhàng zhī zhì sān nián xīn sàng hū? mǔ qí fù zhǎn, bù yì zhī dào yě." zuǒ sàn qí cháng shì yuán xíng chōng yì yuē:" gǔ yuán qíng zhì fú: nǚ tiān fù, qī tiān fū, zhǎn shuāi sān nián, qíng lǐ jù jǐn zhě, yīn xīn lì jí yě. qī sàng zhàng qī, qíng lǐ jù shā zhě, yuǎn xián yí, zūn qián dào yě. wèi dí zǐ sān nián zhǎn shuāi ér bù qù guān, zūn zǔ zhòng dí, chóng qí lǐ, shā qí qíng yě. xiào mò dà yú yán fù, gù fù zài wèi mǔ miǎn guān, qí xū ér qī, xīn sàng sān nián, qíng yǐ shēn ér lǐ shā yě, zì yáo shùn zhōu gōng kǒng zǐ suǒ tóng. ér jīn shě zūn yàn zhī zhòng, kuī yán fù zhī yì, wèi zhī lǐ, kě hū? yí jiān cóng mǔ zhī míng, yǐ mǔ zhī nǚ dǎng, jiā yǐ jiù fú, bù wéi wú lǐ. sǎo shū bù fú, zé yuǎn xián yě. qǐng jù gǔ wèi shì." dì fú bào. shì shí yán sāng fú, gè yǐ suǒ jiàn fèn, jiāo kǒu fēn téng. qī nián, nǎi xià zhào:" fú jì yī yòng gǔ zhì." zì shì rén jiān fù zài wèi mǔ fú, huò qī ér dàn, dàn ér shì, xīn sàng sān nián huò qī ér dàn, zhōng sān nián huò qí shuāi sān nián.
卢履冰,幽州范阳人,元魏都官尚书义僖五世孙。开元五年,仕历右补阙。建 言:“古者父在为母期,彻灵而心丧。武后始请同父三年,非是,请如礼便。”玄 宗疑之,又以舅、嫂叔服未安,并下百官议。刑部郎中田再思曰:“会礼之家比聚 讼。循古不必是,而行今未必非。父在为母三年,高宗实行之,著令已久。何必乖 先帝之旨,阂人子之情,爱一期服于其亲,使与伯叔母、姑姊妹同?嫂叔、舅甥服, 太宗实制之,阅百年无异论,不可改。”履冰因言:“上元中,父在为母三年,后 虽请,未用也,逮垂拱始行之。至有祖父母在而子孙妇没,行服再期,不可谓宜。 礼,女子无专道,故曰‘家无二尊’。父在为母服期,统一尊也。今不正其失,恐 后世复有妇夺夫之败,不可不察。”书留未下。履冰即极陈:“父在为母立几筵者 一期,心丧者再期,父必三年而后娶,以达子之志。夫圣人岂蔑情于所生?固有意 于天下。昔武后阴储篡谋,豫自光崇,升期齐,抗斩衰,俄而乘陵唐家,以启衅阶。 孝和仅得反正,韦氏复出,■杀天子,几亡宗社。故臣将以正夫妇之纲,非特母子 间也。议者或言:‘降母服,非《诗》所谓罔极者,而又与伯叔母、姑姊妹等。且 齐、斩已有升降,则岁月不容异也。’此迂生鄙儒,未习先王之旨,安足议夫礼哉? 罔极者,春秋祭祀,以时思之,谓君子有终身之忧,何限一期、二期服哉?圣人之 于礼,必建中制,使贤不肖共成文理而后释,彼伯叔、姑姊,乌有筵杖之制、三年 心丧乎?母齐父斩,不易之道也。”左散骑常侍元行冲议曰:“古缘情制服:女天 父,妻天夫,斩衰三年,情礼俱尽者,因心立极也。妻丧杖期,情礼俱杀者,远嫌 疑,尊乾道也。为嫡子三年斩衰而不去官,尊祖重嫡,崇其礼,杀其情也。孝莫大 于严父,故父在为母免官,齐需而期,心丧三年,情已申而礼杀也,自尧、舜、周 公、孔子所同。而今舍尊厌之重,亏严父之义,谓之礼,可乎?姨兼从母之名,以 母之女党,加以舅服,不为无礼。嫂叔不服,则远嫌也。请据古为适。”帝弗报。 是时言丧服,各以所见奋,交口纷腾。七年,乃下诏:“服纪一用古制。”自是人 间父在为母服,或期而禫,禫而释,心丧三年;或期而禫,终三年;或齐衰三年。
hòu lǚ bīng yǐ guān zú.
后履冰以官卒。
wáng zhòng qiū, yí zhōu láng yá rén. zǔ shī shùn, shì gāo zōng, yì cáo shū shì yǒu míng dāng shí, zhōng sī mén láng zhōng. zhòng qiū kāi yuán zhōng lì zuǒ bǔ quē nèi gòng fèng jí xián xiū zhuàn qǐ jū shè rén.
王仲丘,沂州琅邪人。祖师顺,仕高宗,议漕输事有名当时,终司门郎中。仲 丘开元中历左补阙内供奉、集贤脩撰、起居舍人。
shí diǎn zhāng chà bó, zhòng qiū yù hé zhēn guān xiǎn qìng èr lǐ, jù" yǒu qí jǔ zhī, mò kě fèi zhī" zhī yì, jí shàng yán:" zhēn guān lǐ, zhēng yuè shàng xīn, sì gǎn dì yú nán jiāo. xiǎn qìng lǐ: sì hào tiān shàng dì yú yuán qiū yǐ qí gǔ. chén wèi shī' chūn xià qí gǔ yú shàng dì', lǐ' shàng xīn qí gǔ yú shàng dì', zé shàng dì dāng hào tiān yǐ. zhèng xuán yuē:' tiān zhī wǔ dì dì wáng, wáng zhě bì gǎn yī yǐ xìng. pín xià zhēng yuè jì suǒ shēng yú jiāo, yǐ qí zǔ pèi zhī, yīn yǐ qí gǔ.' gǎn dì zhī sì, zhēn guān yòng zhī yǐ. qǐng yīn qí gǔ zhī tán, biàn jì wǔ fāng dì. wǔ dì zhě, wǔ xíng zhī jīng, jiǔ gǔ zhī zōng yě. qǐng èr lǐ jiē yòng. zhēn guān lǐ, yú sì wǔ fāng shàng dì wǔ rén dì wǔ guān yú nán jiāo. xiǎn qìng lǐ, sì hào tiān shàng dì yú yuán qiū. chén wèi yú shàng dì, wèi bǎi gǔ qí gān yǔ, gù yuè lìng:' dà yú dì, yòng shèng lè.' zhèng xuán shuō:' dì, shàng dì yě, nǎi tiān bié hào. sì yú yuán qiū, zūn tiān wèi yě.' xiǎn qìng sì hào tiān yǔ yuè lìng hé, ér zhēn guān cháng sì wǔ dì yǐ, qǐng èr lǐ jiē yòng. zhēn guān lǐ, jì qiū sì wǔ fāng dì wǔ guān yú míng táng. xiǎn qìng lǐ, sì hào tiān shàng dì yú míng táng. chén wèi zhōu jiāo sì hòu jì yǐ pèi tiān, zōng sì wén wáng yú míng táng yǐ pèi shàng dì. xiān rú yǐ tiān wèi gǎn dì, yǐn tài wēi wǔ dì zhe zhī, shàng dì zé shǔ zhī hào tiān. zhèng xuán chēng zhōu guān lǚ shàng dì, sì wǔ dì, gè wén ér yì lǐ, bù róng bìng ér wèi yī. gù yú xiào jīng tiān shàng dì, shēn zhī yuē:' shàng dì yì tiān yě.' shén wú èr zhǔ, dàn yì qí chù, yǐ bì hòu jì. jīn xiǎn qìng xiǎng shàng dì, hé yú jīng, rán zhēn guān cháng sì wǔ fāng dì yǐ. qǐng èr lǐ jiē yòng." zhào kě.
时典章差驳,仲丘欲合《贞观》、《显庆》二礼,据“有其举之,莫可废之” 之谊,即上言:“《贞观礼》,正月上辛,祀感帝于南郊。《显庆礼》:祀昊天上 帝于圆丘以祈谷。臣谓《诗》‘春夏祈谷于上帝’,《礼》‘上辛祈谷于上帝’, 则上帝当昊天矣。郑玄曰:‘天之五帝递王,王者必感一以兴。玭夏正月祭所生于 郊,以其祖配之,因以祈谷。’感帝之祀,《贞观》用之矣。请因祈谷之坛,遍祭 五方帝。五帝者,五行之精,九谷之宗也。请二礼皆用。《贞观礼》,雩祀五方上 帝、五人帝、五官于南郊。《显庆礼》,祀昊天上帝于圆丘。臣谓雩上帝,为百谷 祈甘雨,故《月令》:‘大雩帝,用盛乐。’郑玄说:‘帝,上帝也,乃天别号。 祀于圆丘,尊天位也。’《显庆》祀昊天与《月令》合,而《贞观》尝祀五帝矣, 请二礼皆用。《贞观礼》,季秋祀五方帝、五官于明堂。《显庆礼》,祀昊天上帝 于明堂。臣谓周郊祀后稷以配天,宗祀文王于明堂以配上帝。先儒以天为感帝,引 太微五帝著之,上帝则属之昊天。郑玄称《周官》旅上帝,祀五帝,各文而异礼, 不容并而为一。故于《孝经》天、上帝,申之曰:‘上帝亦天也。’神无二主,但 异其处,以避后稷。今《显庆》享上帝,合于《经》,然《贞观》尝祀五方帝矣。 请二礼皆用。”诏可。
qiān lǐ bù yuán wài láng. zú, zèng mì shū shǎo jiān.
迁礼部员外郎。卒,赠秘书少监。
kāng zi yuán, yuè zhōu kuài jī rén. shì lì xiàn líng lìng. kāi yuán chū, zhào zhōng shū lìng zhāng shuō jǔ néng zhì yì lǎo zhuāng zhě, jí xián zhí xué shì hóu xíng guǒ jiàn zi yuán jí píng yáng jìng huì zhēn yú shuō, shuō jiè yǐ wén, bìng cì yī bì, dé shì dú. zi yuán zhuó lèi mì shū shǎo jiān, huì zhēn sì mén bó shì, é jiē jiān jí xián shì jiǎng xué shì.
康子元,越州会稽人。仕历献陵令。开元初,诏中书令张说举能治《易》、 《老》、《庄》者,集贤直学士侯行果荐子元及平阳敬会真于说,说藉以闻,并赐 衣币,得侍读。子元擢累秘书少监,会真四门博士,俄皆兼集贤侍讲学士。
xuán zōng jiāng dōng zhī tài shān, shuō yǐn zǐ yuán xíng guǒ xú jiān wéi tāo shāng cái fēng shàn yí. chū, gāo zōng zhī fēng, zhōng shū lìng xǔ jìng zōng yì:" zhōu rén shàng chòu, gù qián jì ér fán chái." shuō jiān zi yuán bái zòu:" zhōu guān: lè liù biàn, tiān shén jiàng. shì jiàng shén yǐ lè, fēi yuán fán yě. sòng qí yǐ lái, jiē xiān jì fú jiǔ, nǎi liáo. qǐng xiān jì hòu fán, rú zhēn guān lǐ biàn." xíng guǒ yǔ zhào dōng xī yì, yǐ wéi:" xiān liáo jiàng shén, shàng yǐ. ruò jì yǐ ér fán, shén wú yóu jiàng." zi yuán yì tǐng bù xǐ. shuō yuē:" kāng zi dú chū méng lún, yǐ dāng yī duì xié?" yì wèi pàn, shuō qǐng jué yú dì, dì zhào hòu fán.
玄宗将东之泰山,说引子元、行果、徐坚、韦縚商裁封禅仪。初,高宗之封, 中书令许敬宗议:“周人尚臭,故前祭而燔柴。”说、坚、子元白奏:“《周官》: 乐六变,天神降。是降神以乐,非缘燔也。宋、齐以来,皆先哜福酒,乃燎。请先 祭后燔,如《贞观礼》便。”行果与赵冬曦议,以为:“先燎降神,尚矣。若祭已 而燔,神无由降。”子元议挺不徙。说曰:“康子独出蒙轮,以当一队邪?”议未 判,说请决于帝,帝诏后燔。
shèng yú zì dài hái, jiǎn cóng guān, xiān cì dōng dōu, wéi zi yuán wú jiǒng wéi shù yǐ xué shì cóng. jiǔ nǎi xǐ zōng zhèng shǎo qīng, yǐ jí shòu mì shū jiān, zhì shì. zú, zèng biàn zhōu cì shǐ. dì cháng zhì zàn cì shuō zi yuán, mìng gōng tú qí xiàng, zhào dōng xī shù jiǒng fēn wéi fù.
乘舆自岱还,减从官,先次东都,唯子元、毋煚、韦述以学士从。久乃徙宗正 少卿,以疾授秘书监,致仕。卒,赠汴州刺史。帝尝制赞赐说、子元,命工图其象, 诏冬曦、述、煚分为傅。
xíng guǒ zhě, shàng gǔ rén, lì guó zǐ sī yè, shì huáng tài zǐ dú. zú, zèng qìng wáng fù.
行果者,上谷人,历国子司业,侍皇太子读。卒,赠庆王傅。
shǐ, xíng guǒ huì zhēn jí cháng lè féng cháo yǐn tóng jìn jiǎng. cháo yǐn néng tuī suǒ lǎo zhuāng mì yì, huì zhēn yì shàn lǎo zi, měi qǐ piān, xiān xūn guàn nǎi dú. dì yuē:" wǒ yù gèng qiú shàn yì zhě, rán wú xián xíng guǒ yún." cháo yǐn zhōng tài zǐ yòu yù dé, huì zhēn tài xué bó shì.
始,行果、会真及长乐冯朝隐同进讲。朝隐能推索《老》、《庄》秘义,会真 亦善《老子》,每启篇,先薰盥乃读。帝曰:“我欲更求善《易》者,然无贤行果 云。”朝隐终太子右谕德,会真太学博士。
zhào dōng xī, dìng zhōu gǔ chéng rén. jìn shì zhuó dì, lì zuǒ shí yí. shén lóng chū, shàng shū yuē:" gǔ lǜ tiáo mù qiān yú. suí shí jiān chén wǔ fǎ, zhe lǜ yuē:' lǜ wú zhèng tiáo zhě, chū zuì jǔ zhòng yǐ míng qīng, rù zuì jǔ qīng yǐ míng zhòng.' yī cí ér fèi tiáo mù shù bǎi. zì shì qīng zhòng yán ài zēng, bèi fá zhě bù zhī qí rán, shǐ jiǎ yì jiàn zhī, tòng kū bì yǐ. fū fǎ yì zhī, zé xià bù gǎn fàn ér yuǎn jī jǐng wén yì shēn, zé lì chéng biàn ér péng fù shèng. lǜ lìng gé shì, wèi yí kān dìng kē tiáo, zhí shū qí shì. qí yǐ zhǔn jiā jiǎn bǐ fù liàng qíng jí jǔ qīng yǐ míng zhòng bù yīng wèi zhī lèi, jiē wù yòng. shǐ yú fū yú fù xiāng shuài ér yuǎn zuì, fàn zhě suī guì bì zuò. lǜ míng zé rén xìn, fǎ yī zé zhǔ zūn." dāng shí chēng shì.
赵冬曦,定州鼓城人。进士擢第,历左拾遗。神龙初,上书曰:“古律条目千 余。隋时奸臣侮法,著律曰:‘律无正条者,出罪举重以明轻,入罪举轻以明重。’ 一辞而废条目数百。自是轻重沿爱憎,被罚者不知其然,使贾谊见之,恸哭必矣。 夫法易知,则下不敢犯而远机阱;文义深,则吏乘便而朋附盛。律、令、格、式, 谓宜刊定科条,直书其事。其以准加减比附、量情及举轻以明重、不应为之类,皆 勿用。使愚夫愚妇相率而远罪,犯者虽贵必坐。律明则人信,法一则主尊。”当时 称是。
kāi yuán chū, qiān jiān chá yù shǐ, zuò shì liú yuè zhōu. zhào hái fù guān, yǔ mì shū shǎo jiān hè zhī zhāng jiào shū láng sūn jì liáng dà lǐ píng shì xián yì yè rù jí xián yuàn xiū zhuàn. shì shí, jiāng shì láng wáng sì lín sì mén zhù jiào fàn xiān shà wèi xiào kān, hàn lín gòng fèng lǚ xiàng dōng fāng hào wèi xiào lǐ. wèi jǐ, dōng xī zhī shǐ guān shì, qiān kǎo gōng yuán wài láng. yú nián, yǔ jì liáng yì yè zhī zhāng lǚ xiàng jiē wèi zhí xué shì. dōng xī é qiān zhōng shū shè rén nèi gòng fèng, yǐ guó zǐ jì jiǔ zú.
开元初,迁监察御史,坐事流岳州。召还复官,与秘书少监贺知章、校书郎孙 季良、大理评事咸廙业入集贤院脩撰。是时,将仕郎王嗣琳、四门助教范仙厦为校 勘,翰林供奉吕向、东方颢为校理。未几,冬曦知史官事,迁考功员外郎。逾年, 与季良、廙业、知章、吕向皆为直学士。冬曦俄迁中书舍人内供奉,以国子祭酒卒。
dōng xī xìng fàng dá, bù xiè shì shì. xiōng xià rì, dì hé bì ān zhēn jū zhēn yí zhēn huì zhēn, jiē zhuó jìn shì dì. ān zhēn jǐ shì zhōng, jū zhēn wú jùn cǎi fǎng shǐ, yí zhēn ān xī dū hù. jū zhēn zǐ chāng, bié zhuàn.
冬曦性放达,不屑世事。兄夏日,弟和璧、安贞、居贞、颐贞、汇贞,皆擢进 士第。安贞给事中,居贞吴郡采访使,颐贞安西都护。居贞子昌,别传。
wáng sì lín yǐ tài zǐ jiào shū láng bà. dōng fāng hào shàng shū wǔ zhǐ, zuǒ qiān gāo ān chéng. yì yè yì zuò shì zuǒ qiān yú háng lìng. xiān shà shàn jiǎng lùn, hòu wèi dào shì.
王嗣琳以太子校书郎罢。东方颢上书忤旨,左迁高安丞。廙业亦坐事左迁余杭 令。仙厦善讲论,后为道士。
kāi yuán jí xián xué shì, yòu yǒu yǐn yīn lù jiān zhèng qīn shuō lú zhuàn míng shāo zhe.
开元集贤学士,又有尹愔、陆坚、郑钦说、卢僎名稍著。
yǐn yīn, qín zhōu tiān shuǐ rén. fù sī zhēn, zì jì ruò. míng chūn qiū, zhuó gāo dì. cháng shòu xué yú guó zǐ bó shì wáng dào guī, chēng zhī yuē:" wú mén rén duō yǐ, yǐn zi pǒ cè yě." yǐ qīn sàng āi huǐ. chú sàng, bù shì. zuǒ yòu shǐ zhāng shuō yǐn yuán kǎi jiàn wèi guó zǐ dà chéng. měi shì diàn, jiǎng biàn sān jiào, tīng zhě jiē dé suǒ wèi wén. qiān sì mén zhù jiào, zhuàn zhū jīng yì shū xù shǐ jì jiē wèi jiù. mèng tiān guān lín tái jiāo pì, wù ér huì qīn zú xù jué, èr rì zú, nián sì shí.
尹愔,秦州天水人。父思贞,字季弱。明《春秋》,擢高第。尝受学于国子博 士王道珪,称之曰:“吾门人多矣,尹子叵测也。”以亲丧哀毁。除丧,不仕。左 右史张说、尹元凯荐为国子大成。每释奠,讲辨三教,听者皆得所未闻。迁四门助 教,撰《诸经义枢》、《续史记》皆未就。梦天官、麟台交辟,寤而会亲族叙诀, 二日卒,年四十。
yīn bó xué, yóu tōng lǎo zǐ shū. chū wèi dào shì, xuán zōng shàng xuán yán, yǒu jiàn yīn zhě, zhào duì, xǐ shén, hòu lǐ zhī, bài jiàn yì dài fū jí xián yuàn xué shì, jiān xiū guó shǐ, gù cí bù qǐ. yǒu zhào yǐ dào shì fú shì shì, nǎi jiù zhí, zhuān lǐng jí xián shǐ guǎn tú shū. kāi yuán mò, zú, zèng zuǒ sàn qí cháng shì.
愔博学,尤通老子书。初为道士,玄宗尚玄言,有荐愔者,召对,喜甚,厚礼 之,拜谏议大夫、集贤院学士,兼脩国史,固辞不起。有诏以道士服视事,乃就职, 颛领集贤、史馆图书。开元末,卒,赠左散骑常侍。
lù jiān, hé nán luò yáng rén. chū wèi rǔ zhōu cān jūn, yǐ yǒu xù lǐ cí fú zhū, biǎn fú zhōu cān jūn, zài qiān tōng shì shè rén. yǒu zhào qǐ fù, qiǎn zhōng guān dūn yù, bù jiù. yǐ jǐ shì zhōng jiān xué shì. shàn shū. chū míng yǒu tì, xuán zōng jiā qí gāng zhèng, gèng cì míng. cóng fēng tài shān, fēng jiàn ān nán. dì dài zhī shén hòu, tú xíng jìn zhōng, qīn zhì zàn. yǐ mì shū jiān zú, nián qī shí yī, zèng lì bù shàng shū, shì yuē yì.
陆坚,河南洛阳人。初为汝州参军,以友婿李慈伏诛,贬涪州参军,再迁通事 舍人。有诏起复,遣中官敦谕,不就。以给事中兼学士。善书。初名友悌,玄宗嘉 其刚正,更赐名。从封泰山,封建安男。帝待之甚厚,图形禁中,亲制赞。以秘书 监卒,年七十一,赠吏部尚书,谥曰懿。
guō qīn shuō, hòu wèi pú yáng tài shǒu jìng shū bā shì sūn. kāi yuán chū, yáo xīn jīn chéng qǐng shì wǔ jīng, zhuó dì, shòu gǒng xiàn wèi jí xián yuàn xiào lǐ. lì yòu bǔ quē nèi gòng fèng. tōng lì shù, bó wù. chū, liáng tài cháng rèn fǎng dà tóng sì nián qī yuè yú zhōng shān kuàng zhōng de míng yuē:" guī yán tǔ, shī yán shuǐ, diān fú huáng zhōng qǐ líng zhǐ. yì zài sān shàng gēng, duò yù qī zhōng jǐ. liù qiān sān bǎi jiā chén jiāo, èr jiǔ zhòng sān sì bǎi pǐ." dāng shí mò néng biàn zhě, yīn cáng zhī, jiè zhū zǐ yuē: " shì shì yǐ míng fǎng tōng rén, yǒu zhī zhī zhě, wú sǐ wú hèn." fǎng wǔ shì sūn shēng zhī, yǐn jū shāng luò, xiě yǐ shòu qīn shuō. qīn shuō chū shǐ, dé zhī yú cháng lè yì, zhì fū shuǐ sān shí lǐ ér wù yuē:" bǔ zhái zhě sōu zàng zhī suì yuè, ér xiān shí mù pǐ rì chén. diān fú, wǔ bǎi yě, huáng zhōng shí yī yě, yáo dà tóng sì nián què qiú hàn jiàn wǔ sì nián, fán wǔ bǎi yī shí yī nián. zàng yǐ sān yuè shí rì gēng yín, sān shàng gēng yě. pǐ yǐ qī yuè shí èr rì jǐ sì, qī zhōng jǐ yě. jiā chén, shí èr yě, jiàn wǔ sì nián sān yuè zhì dà tóng sì nián qī yuè, liù qiān sān bǎi yī shí èr yuè, yuè yī jiāo, gù yuē liù qiān sān bǎi jiā chén jiāo. èr jiǔ, shí bā yě. zhòng sān, liù yě. jiàn wǔ sì nián sān yuè shí rì, jù dà tóng sì nián qī yuè shí èr rì, shí bā wàn liù qiān sì bǎi rì, gù yuē èr jiǔ zhòng sān sì bǎi pǐ." shēng zhī dà jīng, fú qí zhì.
郭钦说,后魏濮阳太守敬叔八世孙。开元初,繇新津丞请试五经,擢第,授巩 县尉、集贤院校理。历右补阙内供奉。通历术,博物。初,梁太常任昉大同四年七 月于钟山圹中得铭曰:“龟言土,蓍言水,甸服黄钟启灵址。瘗在三上庚,堕遇七 中己。六千三百浃辰交,二九重三四百圮。”当时莫能辨者,因藏之,戒诸子曰: “世世以铭访通人,有知之者,吾死无恨。”昉五世孙升之,隐居商洛,写以授钦 说。钦说出使,得之于长乐驿,至敷水三十里而悟曰:“卜宅者廋葬之岁月,而先 识墓圮日辰。甸服,五百也,黄钟十一也,繇大同四年却求汉建武四年,凡五百一 十一年。葬以三月十日庚寅,三上庚也。圮以七月十二日己巳,七中己也。浃辰, 十二也,建武四年三月至大同四年七月,六千三百一十二月,月一交,故曰六千三 百浃辰交。二九,十八也。重三,六也。建武四年三月十日,距大同四年七月十二 日,十八万六千四百日,故曰二九重三四百圮。”升之大惊,服其智。
qīn shuō yǎ wèi lǐ lín fǔ suǒ è, wéi jiān sǐ, qīn shuō shí wèi diàn zhōng shì yù shǐ, cháng wèi jiān pàn guān, biǎn yè láng wèi, zú.
钦说雅为李林甫所恶,韦坚死,钦说时位殿中侍御史,常为坚判官,贬夜郎尉, 卒。
zi kè jūn, wèi dōu guān láng zhōng. tǔ bō wéi líng zhōu, jūn xiǎng kuì jié, dé zōng yǐ kè jūn wèi líng xià èr zhōu yùn liáng shǐ, zhuǎn mǐ zhì sāi xià, shǒu zhě suì ān.
子克钧,为都官郎中。吐蕃围灵州,军饷匮竭,德宗以克钧为灵、夏二州运粮 使,转米峙塞下,守者遂安。
lú zhuàn, lì bù shàng shū cóng yuàn sān cóng fù yě. zì wén xǐ wèi wéi xué shì, zhōng lì bù yuán wài láng.
卢僎,吏部尚书从愿三从父也。自闻喜尉为学士,终吏部员外郎。
xiōng fǔ, zhōng zōng shí lì yòu bǔ quē. mò chuài rù kòu, bài shā zhā zhōng yì, zhào bǎi guān chén pò zéi shèng cè, dú fǔ shàng shū yǐ wéi:" zhì nèi kě yǐ jí wài, shǎng fá míng zé shì jǐn jié. míng shā zhī yì, zhǔ jiàng xiān dùn, zhōng jūn yóu néng sǐ zhàn. zhèng fǎ jì gōng, zé róng háng kě quàn. ruò zhōng yì, qí jiāng cái, bù kě dāng dà rèn. yí yīn gǔ fǎ, mù rén xǐ biān, miǎn xíng yì, cì lú wǔ, míng jiào lìng, shǎng lǔ huò, jìn zhàn zé shǒu jiā, yuǎn zhàn zé lì huò. gòu biàn yǒng, qiáng zhū fān, yǐ tú gōng qǔ. zé biān zhōu cì shǐ, sōu chéng jī sù, jǐn fēng suì yǐ bèi shǒu." zhōng zōng shàn qí yán, rán wú shī xíng zhě. fǔ zhōng mì shū shǎo jiān.
兄俌,中宗时历右补阙。默啜入寇,败沙吒忠义,诏百官陈破贼胜策,独俌上 疏以为:“治内可以及外,赏罚明则士尽节。鸣沙之役,主将先遁,中军犹能死战。 正法纪功,则戎行可劝。若忠义,骑将材,不可当大任。宜因古法,募人徙边,免 行役,次庐伍,明教令,赏虏获,近战则守家,远战则利货。购辩勇,强诸蕃,以 图攻取。择边州刺史,搜乘积粟,谨烽燧以备守。”中宗善其言,然无施行者。俌 终秘书少监。
dàn zhù, zì shū zuǒ, zhào zhōu rén, hòu xǐ guān zhōng. yān gāi jīng shù. tiān bǎo mò, diào lín hǎi wèi dān yáng zhǔ bù. zhì mǎn, píng jū, gān zú shū qiǔ.
啖助,字叔佐,赵州人,后徙关中。淹该经术。天宝末,调临海尉、丹阳主簿。 秩满,屏居,甘足疏糗。
shàn wèi chūn qiū, kǎo sān jiā duǎn cháng, fèng zhàn lòu quē, hào jí chuán, fán shí nián nǎi chéng, fù shè qí gāng tiáo wèi lì tǒng. qí yán kǒng zǐ xiū chūn qiū yì, yǐ wéi:" xià zhèng zhōng, zhōng zhī bì yě shāng rén chéng zhī yǐ jìng, jìng zhī bì guǐ zhōu rén chéng zhī yǐ wén, wén zhī bì sài. jiù sài mò ruò zhōng. fū wén zhě, zhōng zhī mò yě. shè jiào yú běn, qí bì qiě mò shè jiào yú mò, bì jiāng nài hé? wǔ wáng zhōu gōng chéng shāng zhī bì, bù dé yǐ yòng zhī. zhōu gōng méi, mò zhī suǒ yǐ gǎi, gù qí bì shèn yú èr dài. kǒng zǐ shāng zhī yuē:' yú xià zhī dào, guǎ yuàn yú mín shāng zhōu zhī dào, bù shèng qí bì!' gù yuē:' hòu dài suī yǒu zuò zhě, yú dì bù kě jí yǐ.' gài yán táng yú zhī huà, nán xíng yú jì shì, ér xià zhī zhōng, dāng biàn ér zhì yān. gù chūn qiū yǐ quán fǔ yòng, yǐ chéng duàn lǐ, ér yǐ zhōng dào yuán qíng yún. bù jū kōng míng, bù shàng juàn jiè, cóng yí jiù luàn, yīn shí chù zhì. gǔ yǔ yuē:' shāng biàn xià, zhōu biàn shāng, chūn qiū biàn zhōu.' ér gōng yáng zǐ yì yán:' lè dào yáo shùn zhī dào, yǐ nǐ hòu shèng.' shì zhī chūn qiū yòng èr dì sān wáng fǎ, yǐ xià wèi běn, bù yī shǒu zhōu diǎn míng yǐ." yòu yán:" yōu lì suī shuāi, yǎ wèi wèi fēng. dǎi píng wáng zhī dōng, rén xí yú huà, gǒu yǒu shàn è, dāng yǐ zhōu fǎ zhèng zhī. gù duàn zì píng wáng zhī jì, yǐ yǐn gōng wèi shǐ, suǒ yǐ zhěng báo miǎn shàn, jiù zhōu zhī bì, gé lǐ zhī shī yě." zhù ài gōng gǔ èr jiā, yǐ zuǒ shì jiě yì duō miù, qí shū nǎi chū yú kǒng shì mén rén. qiě lún yǔ kǒng zǐ suǒ yǐn, lǜ qián shì rén lǎo péng bó yí děng, lèi fēi tóng shí ér yán" zuǒ qiū míng chǐ zhī, qiū yì chǐ zhī". qiū míng zhě, gài rú shǐ yì chí rèn zhě. yòu zuǒ shì chuán guó yǔ, shǔ zhuì bù lún, xù shì guāi là, fēi yī rén suǒ wéi. gài zuǒ shì jí zhū guó shǐ yǐ shì chūn qiū, hòu rén wèi zuǒ shì, biàn fù zhe qiū míng, fēi yě. zhù zhī záo yì duō cǐ lèi.
善为《春秋》,考三家短长,缝绽漏阙,号《集传》,凡十年乃成,复摄其纲 条为例统。其言孔子脩《春秋》意,以为:“夏政忠,忠之敝野;商人承之以敬, 敬之敝鬼;周人承之以文,文之敝僿。救僿莫若忠。夫文者,忠之末也。设教于本, 其敝且末;设教于末,敝将奈何?武王、周公承商之敝,不得已用之。周公没,莫 知所以改,故其敝甚于二代。孔子伤之曰:‘虞、夏之道,寡怨于民;商、周之道, 不胜其敝!’故曰:‘后代虽有作者,虞帝不可及已。’盖言唐、虞之化,难行于 季世,而夏之忠,当变而致焉。故《春秋》以权辅用,以诚断礼,而以忠道原情云。 不拘空名,不尚狷介,从宜救乱,因时黜陟。古语曰:‘商变夏,周变商,春秋变 周。’而公羊子亦言:‘乐道尧、舜之道,以拟后圣。’是知《春秋》用二帝、三 王法,以夏为本,不壹守周典明矣。”又言:“幽、厉虽衰,《雅》未为《风》。 逮平王之东,人习余化,苟有善恶,当以周法正之。故断自平王之季,以隐公为始, 所以拯薄勉善,救周之敝,革礼之失也。”助爱公、谷二家,以左氏解义多谬,其 书乃出于孔氏门人。且《论语》孔子所引,率前世人老彭、伯夷等,类非同时;而 言“左丘明耻之,丘亦耻之”。丘明者,盖如史佚、迟任者。又《左氏传》、《国 语》,属缀不伦,序事乖剌,非一人所为。盖左氏集诸国史以释《春秋》,后人谓 左氏,便傅著丘明,非也。助之凿意多此类。
zhù mén rén zhào kuāng lù zhì, qí gāo dì yě. zhù zú, nián sì shí qī. zhì yǔ qí zi yì póu lù zhù suǒ wéi chūn qiū jí zhù zǒng lì, qǐng kuāng sǔn yì, zhì zuǎn huì zhī, hào zuǎn lì. kuāng zhě, zì bó xún, hé dōng rén, lì yáng zhōu cì shǐ, zhì suǒ chēng wéi zhào fū zǐ zhě.
助门人赵匡、陆质,其高弟也。助卒,年四十七。质与其子异裒录助所为《春 秋集注总例》,请匡损益,质纂会之,号《纂例》。匡者,字伯循,河东人,历洋 州刺史,质所称为赵夫子者。
dà lì shí, zhù kuāng zhì yǐ chūn qiū, shī shì gài yǐ shī, zhòng zǐ líng yuán yí wéi tóng wéi dā yǐ lǐ, cài guǎng chéng yǐ yì, qiáng méng yǐ lún yǔ, jiē zì míng qí xué, ér shì gài zǐ líng zuì zhuō yì.
大历时,助、匡、质以《春秋》,施士丐以《诗》,仲子陵、袁彝、韦彤、韦 荅以《礼》,蔡广成以《易》,强蒙以《论语》,皆自名其学,而士丐、子陵最卓 异。
shì gài, wú rén, jiān shàn zuǒ shì chūn qiū, yǐ èr jīng jiào shòu. yáo sì mén zhù jiào wèi bó shì, zhì mǎn dāng qù, zhū shēng fēng shū qǐ liú, fán shí jiǔ nián, zú yú guān. dì zǐ gòng zàng zhī. shì gài zhuàn chūn qiū chuán, wèi shén chuán. hòu wén zōng xǐ jīng shù, zǎi xiàng lǐ shí yīn yán shì gài chūn qiū kě dú. dì yuē:" zhèn jiàn zhī yǐ, chuān záo zhī xué, tú wèi yì tóng, dàn xué zhě rú jùn jǐng, dé měi shuǐ ér yǐ, hé bì láo kǔ páng qiú, rán hòu wèi dé xié?"
士丐,吴人,兼善《左氏春秋》,以二经教授。繇四门助教为博士,秩满当去, 诸生封疏乞留,凡十九年,卒于官。弟子共葬之。士丐撰《春秋传》,未甚传。后 文宗喜经术,宰相李石因言士丐《春秋》可读。帝曰:“朕见之矣,穿凿之学,徒 为异同,但学者如浚井,得美水而已,何必劳苦旁求,然后为得邪?”
zǐ líng, shǔ rén, hào gǔ xué, shě é méi shān. jǔ xián liáng fāng zhèng, zhuó tài cháng bó shì, tōng hòu cāng dà xiǎo dài lǐ. yǒu sī qǐng zhèng tài zǔ dōng xiàng wèi, ér qiān xiàn yì èr zhǔ. zǐ líng yì cáng zhǔ dé míng xìng shèng miào, qí yán diǎn zhèng. hòu yì lùn fēn huí, fù wèi tōng nán shì zhū rú, zhū rú bù néng qū. jiǔ zhī, diǎn qián zhòng xuǎn bǔ, chéng chuán guò jiā, xī rén yǐ wéi róng. zhōng sī mén yuán wài láng. zǐ líng yǐ wén yì zì yí, jí wáng, qí jiā suǒ cún, wéi tú shū jí jiǔ shù hú ér yǐ.
子陵,蜀人,好古学,舍峨眉山。举贤良方正,擢太常博士,通后苍、大小戴 《礼》。有司请正太祖东向位,而迁献、懿二主。子陵议藏主德明、兴圣庙,其言 典正。后异论纷洄,复为《通难》示诸儒,诸儒不能诎。久之,典黔中选补,乘传 过家,西人以为荣。终司门员外郎。子陵以文义自怡,及亡,其家所存,惟图书及 酒数斛而已。
zàn yuē: chūn qiū shī yì shū, yóu kǒng zǐ shí shī dì zǐ xiāng chuán, lì bào qín, bù duàn rú xì. zhì hàn xìng, chǎn xié shū lìng, zé rú zhě sì rán jiǎng shòu, jīng diǎn jìn xìng. zuǒ shì yǔ kǒng zǐ tóng shí, yǐ lǔ shǐ fù chūn qiū zuò chuán, ér gōng yáng gāo gǔ liáng chì jiē chū zi xià mén rén. sān jiā yán jīng, gè yǒu huí chuǎn, rán yóu xī běn zhī shèng rén, qí dé yǔ shī gài shí wǔ, yì huò móu wù, xiān rú wèi shèng rén, bù gǎn zhé gǎi yě. dàn zhù zài táng, míng zhì chūn qiū, zhí shàn sān jiā, bù běn suǒ chéng, zì yòng míng xué, píng sī yì jué, zūn zhī yuē " kǒng zǐ yì yě", zhào lù cóng ér chàng zhī, suì xiǎn yú shí. wū hū! kǒng zǐ méi nǎi shù qiān nián, zhù suǒ tuī zhe guǒ qí yì hū? qí wèi kě bì yě. yǐ wèi kě bì ér bì zhī, zé gù chí yī jǐ zhī gù ér chàng zī shì, zé wū. wū yǔ gù, jūn zǐ suǒ bù qǔ. zhù guǒ wèi kě hū? tú lìng hòu shēng chuān záo guǐ biàn, gòu qián rén, shě chéng shuō, ér zì wèi fēn fēn, zhù suǒ jiē yǐ.
赞曰:《春秋》、《诗》、《易》、《书》,由孔子时师弟子相传,历暴秦, 不断如系。至汉兴,刬挟书令,则儒者肆然讲授,经典浸兴。左氏与孔子同时,以 《鲁史》附《春秋》作《传》,而公羊高、谷梁赤皆出子夏门人。三家言经,各有 回舛,然犹悉本之圣人,其得与失盖十五,义或缪误,先儒畏圣人,不敢辄改也。 啖助在唐,名治《春秋》,摭讪三家,不本所承,自用名学,凭私臆决,尊之曰 “孔子意也”,赵、陆从而唱之,遂显于时。呜呼!孔子没乃数千年,助所推著果 其意乎?其未可必也。以未可必而必之,则固;持一己之固而倡兹世,则诬。诬与 固,君子所不取。助果谓可乎?徒令后生穿凿诡辨,诟前人,舍成说,而自为纷纷, 助所阶已。
wéi tóng, jīng zhào rén. sì shì cóng zǔ fāng zhì wèi wǔ hòu shí zǎi xiàng. tóng míng zhì lǐ, dé zōng shí wéi tài cháng bó shì.
韦彤,京兆人。四世从祖方质为武后时宰相。彤名治《礼》,德宗时为太常博 士。
xiān cǐ, tiān bǎo zhōng, zhào shàng shí shuò wàng jìn shí tài miào, tiān zǐ shǐ zhōng rén shì cí, yǒu sī bù yǔ yě. zhēn yuán shí èr nián, dì shǐ zhào shuò wàng shí, bì zōng zhèng tài cháng hé gōng. yú shì tóng yǔ bó shì péi kān yì yuē:" lǐ, zōng miào shuò wàng bù jì, yuán qǐn zé yǒu zhī. zhēn guān kāi yuán jiān, zài lǐ ruò lìng, bù gǎn biàn gǔ. tiān bǎo zhōng, shǐ yǒu jìn shí shì, dài wáng yú yuán shēng shì wáng, yòng yàn jù xiè zhuàn, cān dú lǐ jiàn, bù kě shì yuǎn. chuán yuē:' jì fēi wài zhì, shēng yú xīn zhě yě.' shì gù shèng rén děng shēng láo, bù biān dòu, kūn chóng cǎo mù kě jiàn zhě, mò bù xián zài, suǒ yǐ xiǎng zōng miào, jiāo shén míng, quán xiào jìng yě. jié shàn xiū, bā zhēn bǎi pǐn, kě shì zhī zhuàn, měi cuì gān zhǐ, wèi zhī xiè wèi, suǒ yǐ yàn bīn kè, jiē rén qíng, shì cí huì yě. shì zé jiàn yǔ yàn, shèng rén pàn wèi èr wù, bù kě luàn yě. jīn ruò shú yōng ér xiǎng, fēi yǐ yì wèi jìng zhī yì. qiě jì bù yù shù, yì bù yù shū, gǎn shí zhì xiǎng, yǐ zhì zhōng yě. jīn yuán qǐn yuè èr jì, bù wéi shū, miào suì wǔ xiǎng, bù wéi shù, yǒu sī fèng chéng, dé jǐn qí gōng. ruò yòu jiā shèng zhuàn yú shuò wàng, shì shī lǐ zhī zhōng, yǒu sī bù dé jǐn qí gōng yě. gù wáng zhě jī gǔ, fú gǎn yǐ xiào sī zhī jí ér yì lǐ, fú gǎn yǐ yáo pǐn zhī duō ér shèng wèi. yuàn bà tiān bǎo suǒ zēng, fèng yuán qǐn yǐ zhēn, fèng zōng miào yǐ lǐ, liǎng de suǒ yí." dì yuē:" shì lǐ xiān dì cái dìng, jù gèng zhī, qí wèi zhèn hé? xú yì qí kě." ér shuò wàng shí zú bù fèi.
先此,天宝中,诏尚食朔望进食太庙,天子使中人侍祠,有司不与也。贞元十 二年,帝始诏朔望食,畀宗正、太常合供。于是彤与博士裴堪议曰:“礼,宗庙朔 望不祭,园寝则有之。贞观、开元间,在礼若令,不敢变古。天宝中,始有进食事, 殆王玙缘生事亡,用燕具亵馔,参渎礼荐,不可示远。传曰:‘祭非外至,生于心 者也。’是故圣人等牲牢,布笾豆,昆虫、草木可荐者,莫不咸在,所以享宗庙, 交神明,全孝敬也。洁膳羞,八珍百品,可嗜之馔,美膬甘旨,谓之亵味,所以燕 宾客,接人情,示慈惠也。是则荐与宴,圣人判为二物,不可乱也。今若熟饔而享, 非以异为敬之意。且祭不欲数,亦不欲疏,感时致享,以制中也。今园寝月二祭, 不为疏,庙岁五享,不为数,有司奉承,得尽其恭。若又加盛馔于朔望,是失礼之 中,有司不得尽其恭也。故王者稽古,弗敢以孝思之极而溢礼,弗敢以肴品之多而 剩味。愿罢天宝所增,奉园寝以珍,奉宗庙以礼,两得所宜。”帝曰:“是礼先帝 裁定,遽更之,其谓朕何?徐议其可。”而朔望食卒不废。
huì zhāo líng qǐn gōng wèi yuán huǒ yán fán, ér kè jì yáo tái fó sì. yòu gù gōng zài shān shàng, fá shuǐ quán, zuò zhě dàn láo, yù jí xíng gōng zuò qǐn, zhào zǎi xiàng bǎi guān yì. lì bù yuán wài láng yáng yú líng yì yuē:" yuán qǐn fēi sān dài zhì, zì qín hàn yǐ lái, fù líng zhì qǐn, huò yuǎn ruò ěr, zé wú wén yān. wéi xuán chéng děng yì yuán líng, yú xīng fèi chū wú shì yǔ. qiě qǐn gōng suǒ zhàn, zài bǎi chéng zhōng, jù líng bù yuǎn, shǐ zhū líng zhī qǐn, jiē yǒu qū xiàn, gù bù kě xǐ ruò zhǐ bǎi chéng, zé gù qǐn yǐ fán, xíng gōng yǐ jiǔ, yīn yǐ zhì shì, yì fù hé xián? huò yuē:' tài zōng chuàng yè, qǐn gōng bù zhé yì.' shì bù rán. fū líng yù zhái shén, shén běn jìng, jīn dà xīng huāng fèi, xiāo yì mì ěr, fēi yōu xī suǒ ān, gǎi zhī biàn." tóng yuē:" xiān wáng jiàn dū lì yì, bù lì zé wèi zhī qiān, kuàng yǒu gù xié? jīn wén qǐn zāi, xǐ ér gōng zhī, fēi wú gù yě. shén ān yú xǐ, yīn ér jiàn qǐn, yú lǐ zhì shùn. yòu tā líng jiē zài bǎi chéng, suí biàn yíng zuò, bù yuè fēng zhào, lì shěng yì cóng." dì zhòng gǎi xiān dì zhì, hái gōng shān diān.
会昭陵寝宫为原火延燔,而客祭瑶台佛寺。又故宫在山上,乏水泉,作者惮劳, 欲即行宫作寝,诏宰相百官议。吏部员外郎杨于陵议曰:“园寝非三代制,自秦、 汉以来,附陵置寝,或远若迩,则无闻焉。韦玄成等议园陵,于兴废初无适语。且 寝宫所占,在柏城中,距陵不远,使诸陵之寝,皆有区限,故不可徙;若止柏城, 则故寝已燔,行宫已久,因以治饰,亦复何嫌?或曰:‘太宗创业,寝宫不辄易。’ 是不然。夫陵域宅神,神本静,今大兴荒废,嚣役密迩,非幽穸所安,改之便。” 彤曰:“先王建都立邑,不利则为之迁,况有故邪?今文寝灾,徙而宫之,非无故 也。神安于徙,因而建寝,于礼至顺。又它陵皆在柏城,随便营作,不越封兆,力 省易从。”帝重改先帝制,还宫山颠。
tóng zú hòu, wǔ zōng huì chāng wǔ nián, zhào jīng chéng bù xǔ qún chén zuò sī miào. zǎi xiàng lǐ dé yù děng yǐn tóng suǒ yì: " gǔ zhì: miào bì zhōng mén zhī wài, jí xiōng jiē gào, yǐ qīn ér zūn zhī, bù zì zhuān yě. jīn bǐ lì miào jīng wài, bù néng dé qí yì yú lǐ. gōng zhī nán jiǔ fāng, sān fāng yuē wéi wài, dì huāng zuǒ, lì miào wú xián yú liù fāng kě jìn." zhào bù xǔ, tīng zhǔn gǔ jí jū suǒ lì miào.
彤卒后,武宗会昌五年,诏京城不许群臣作私庙。宰相李德裕等引彤所议: “古制:庙必中门之外,吉凶皆告,以亲而尊之,不自专也。今俾立庙京外,不能 得其意于礼。宫之南九坊,三坊曰围外,地荒左,立庙无嫌;余六坊可禁。”诏不 许,听准古即居所立庙。
chén jīng, zì qìng fù, chén yí dū wáng shū míng wǔ shì sūn. fù jiān, wèi yòu bǔ quē hàn lín xué shì. jīng shàn wén cí, cháng gǔn chēng zhī, qī yǐ xiōng zi. zhuó jìn shì dì, qiān lèi tài cháng bó shì.
陈京,字庆复,陈宜都王叔明五世孙。父兼,为右补阙、翰林学士。京善文辞, 常衮称之,妻以兄子。擢进士第,迁累太常博士。
dé zōng zài fèng tiān, wén duàn xiù shí wèi zéi suǒ hài, qī rì bù cháo. zǎi xiàng yǐ wéi" fāng duō nàn shí, bù yí yōng wàn jī, tiān xià qí wèi hé?" jīng yuē:" chéng xiàng zhī yán fēi yě. fū bāo dà jié, xù xián chén, tiān xià suǒ yǐ ān, kuàng zhuō zhuō tè yì zhě hū?" dì yuē:" shàn." hái jīng shī, zhuó zuǒ bǔ quē. dì yǐ lú sì wèi ráo zhōu cì shǐ, jīng yǔ zhào xū péi jí yǔ wén xuàn lú jǐng liàng zhāng jiàn gòng hé:" sì fǔ zhèng yào wèi, dà chén yú shí yuè bù de duì, bǎi guān lǐn lǐn cháng ruò bīng zài jǐng. bì xià fù yòng zhī, jiān zéi tuò zhǎng fù xīng." dì bù tīng. jīng děng zhēng yóu què, dì dà nù, zuǒ yòu pì yì, jiàn zhě shāo yǐn què. jīng zhèng sè yuē:" xū děng wú jù tuì!" jí dào bù kě, yǐ sǐ qǐng, sì suì fèi. dì zhī lì, yíng fǎng tài hòu, jiǔ bù dé, yì qiě dài. jīng mì bái:" dì qiǎn shǐ wù sè yǐ qiú." dì dà wù, zhōng dài bù gǎn zhì.
德宗在奉天,闻段秀实为贼所害,七日不朝。宰相以为“方多难时,不宜壅万 机,天下其谓何?”京曰:“丞相之言非也。夫褒大节,恤贤臣,天下所以安,况 卓卓特异者乎?”帝曰:“善。”还京师,擢左补阙。帝以卢巳为饶州刺史,京 与赵需、裴佶、宇文炫、卢景亮、张荐共劾:“巳辅政要位,大臣逾时月不得对, 百官懔懔常若兵在颈。陛下复用之,奸贼唾掌复兴。”帝不听。京等争尤确,帝大 怒,左右辟易,谏者稍引却。京正色曰:“需等毋遽退!”极道不可,以死请, 巳遂废。帝之立,迎访太后,久不得,意且怠。京密白:“第遣使物色以求。”帝 大悟,终代不敢置。
chū, xuán zōng sù zōng jì fù shì, qiān xiàn yì èr zǔ yú xī jiā shì, yǐn tài zǔ wèi dōng xiàng. lǐ yí shǐ yú xiū liè yì:" xiàn yì shǔ zūn yú tài zǔ, ruò hé shí, zé tài zǔ wèi bù dé zhèng, qǐng cáng èr zǔ shén zhǔ, yǐ tài zōng zhōng zōng ruì zōng sù zōng cóng shì zǔ nán xiàng, gāo zōng xuán zōng cóng gāo zǔ běi xiàng." dì xiá bù jí èr zǔ, fán shí bā nián. jiàn zhōng chū, dài zōng sàng bì, dāng dà xiá. jīng yǐ tài cháng bó shì shàng yán:" chūn qiū zhī yì, huǐ miào zhī zhǔ chén yú tài zǔ, wèi huǐ miào zhī zhǔ hé shí yú zǔ, wú huǐ miào qiān zhǔ bù xiǎng zhī yán. táng jiā sì zhì yǔ zhōu yì, zhōu yǐ hòu jì wèi shǐ fēng zǔ, ér huǐ zhǔ jiē zài hòu jì xià, gù tài zǔ dōng xiàng, cháng tǒng qí zūn. sī mǎ jìn yǐ gāo huáng tài huáng zhēng xī sì fǔ jūn wèi bié miào, dà dì xiá zé zhèng tài zǔ wèi, wú suǒ qū. bié miào jì gāo tài yǐ jiàng, suǒ yǐ xù qīn yě. táng jiā yí bié wèi xiàn yì èr zǔ lì miào, dì xiá zé jì, tài zǔ suì zhèng dōng xiàng wèi. dé míng xìng shèng èr dì, xiàng yǐ yǒu miào, zé cáng fù èr zǔ wèi yí."
初,玄宗、肃宗既附室,迁献、懿二祖于西夹室,引太祖位东向。礼仪使于休 烈议:“献、懿属尊于太祖,若合食,则太祖位不得正,请藏二祖神主,以太宗、 中宗、睿宗、肃宗从世祖南向,高宗、玄宗从高祖北向。”禘祫不及二祖,凡十八 年。建中初,代宗丧毕,当大祫。京以太常博士上言:“《春秋》之义,毁庙之主 陈于太祖,未毁庙之主合食于祖,无毁庙迁主不享之言。唐家祀制与周异,周以后 稷为始封祖,而毁主皆在后稷下,故太祖东向,常统其尊。司马晋以高皇、太皇、 征西四府君为别庙,大禘祫则正太祖位,无所屈。别庙祭高、太以降,所以叙亲也。 唐家宜别为献、懿二祖立庙,禘祫则祭,太祖遂正东向位。德明、兴圣二帝,向已 有庙,则藏祔二祖为宜。”
zhào bǎi guān pǔ yì. lǐ yí shǐ tài zǐ shǎo shī yán zhēn qīng yuē:" jīn yì zhě yǒu sān: yī wèi xiàn yì qīn yuǎn ér qiān, bù dàng xiá, yí cáng zhǔ xī shì èr wèi èr zǔ yí xiá shí, yǔ tài zǔ bìng zhāo mù, quē dōng xiàng wèi sān wèi yǐn èr zǔ xiá dì, jí tài zǔ yǒng bù dé quán qí shǐ, yí yǐ èr zhǔ fù dé míng miào. suī rán, yú rén shén wèi yàn yě. jǐng dì jì shòu mìng shǐ fēng yǐ, bǎi dài bù qiān yǐ, ér yòu pèi tiān, zūn wú yǔ shàng, zhì dì xiá shí, zàn qū zhāo mù yǐ shēn xiào zūn xiān, shí míng shén zhī yì, suǒ yǐ jiào tiān xià zhī xiào yě. kuàng jìn cài mó děng yǒu chéng yì, bù wéi wú jù. qǐng dà xiá xiǎng fèng xiàn zhǔ dōng xiàng, yì zhǔ jū zhāo, jǐng zhǔ jū mù, zhòng běn shàng shùn, wèi wàn dài fǎ. fū xiá, hé yě. yǒu rú bié xiǎng dé míng, shì nǎi fēn shí, fēi hé shí yě." shí yì zhě jǔ rán. yú shì hái xiàn yì zhǔ xiá yú miào, rú zhēn qīng yì.
诏百官普议。礼仪使、太子少师颜真卿曰:“今议者有三:一谓献、懿亲远而 迁,不当祫,宜藏主西室;二谓二祖宜祫食,与太祖并昭穆,阙东向位;三谓引二 祖祫禘,即太祖永不得全其始,宜以二主祔德明庙。虽然,于人神未厌也。景帝既 受命始封矣,百代不迁矣,而又配天,尊无与上,至禘祫时,蹔屈昭穆以申孝尊先, 实明神之意,所以教天下之孝也。况晋蔡谟等有成议,不为无据。请大祫享奉献主 东向,懿主居昭,景主居穆,重本尚顺,为万代法。夫祫,合也。有如别享德明, 是乃分食,非合食也。”时议者举然。于是还献、懿主祫于庙,如真卿议。
zhēn yuán qī nián, tài cháng qīng péi yù shàng yán:" shāng zhōu yǐ xiè jì wèi zǔ, shàng wú yú zūn, gù hé shí yǒu xù. hàn shòu mìng, zǔ gāo huáng dì, gù tài shàng huáng bù yǐ zhāo mù hé shí. wèi zǔ wǔ dì, jìn zǔ xuān dì, gù gāo huáng chǔ shì zhēng xī děng jūn, yì bù yǐ zhāo mù hé shí. jǐng huáng dì shǐ fēng táng, táng tuī zǔ yān, ér xiàn yì qīn jǐn miào qiān, yóu jū dōng xiàng, fēi lǐ zhī sì, shén suǒ bù xiǎng. yuàn xià qún chén yì." yú shì tài zǐ zuǒ shù zǐ lǐ róng děng shàng yán:" jǐn àn jìn sūn qīn yì:' tài zǔ yǐ qián, suī yǒu zhǔ, dì xiá suǒ bù jí qí suǒ jí zhě, tài zǔ hòu wèi huǐ yǐ shēng cáng yú èr tiāo zhě, gù suī bǎi dài jí zhī.' xiàn yì zài shǐ fēng qián, qīn jǐn zhǔ qiān, shàng nǐ sān dài, zé dì xiá suǒ bù jí. tài zǔ ér xià, ruò shì zǔ, zé chūn qiū suǒ wèi' chén yú tài zǔ' zhě. hàn yì bà jùn guó miào, chéng xiàng wéi xuán chéng yì:' tài shàng huáng xiào huì qīn jǐn yí huǐ. tài shàng zhǔ yí yì yú yuán, huì zhǔ qiān gāo miào.' tài shàng huáng zài tài zǔ qián, zhǔ yì yú yuán, bù jí dì xiá, xiàn yì bǐ yě. huì qiān gāo miào, zài tài zǔ hòu, ér jí dì xiá, shì zǔ bǐ yě. wèi míng dì qiān chǔ shì zhǔ zhì yuán yì, suì shí yǐ lìng chéng fèng jiàn dōng jìn yǐ zhēng xī děng zǔ qiān rù xī chú, tóng wèi zhī tiāo, jiē bù jí sì. gù táng chū xià qì kāi yuán, dì xiá yóu xū dōng xiàng wèi. jì lì jiǔ miào, zhuī zǔ xiàn yì, rán zhù yú sān zǔ bù chēng chén. zhì dé shí, fù zuò miào, suì bù wéi hóng nóng fǔ jūn zhǔ, yǐ sì bù jí yě. guǎng dé zhōng, shǐ yǐ jǐng huáng dì dāng dōng xiàng wèi, yǐ xiàn yì liǎng zhǔ qīn jǐn, bà xiá ér cáng. yán zhēn qīng yǐn cài mó yì, fù fèng xiàn zhǔ dōng xiàng, yì zhāo jǐng mù. bù jì mó yì jìn wèi cháng yòng, ér táng yī wáng fǎ róng kě zhǔn hū? chén děng wèi cháng dì jiāo shè wú èr zūn, yì huǐ qiān cáng, gè yǐ yì duàn. jǐng huáng dì yǐ dōng xiàng, yī rì gǎi yì, bù kě wèi lǐ, yí fù cáng xiàn yì èr zhǔ yú xī shì, yǐ běn jì fǎ' yuǎn miào wèi tiāo, qù tiāo ér tán, qù tán ér shàn, tán shàn, yǒu dǎo jì, wú dǎo zhǐ' zhī yì. tài zǔ dé zhèng, wú suǒ qū."
贞元七年,太常卿裴郁上言:“商、周以卨、稷为祖,上无余尊,故合食有序。 汉受命,祖高皇帝,故太上皇不以昭穆合食。魏祖武帝,晋祖宣帝,故高皇、处士、 征西等君,亦不以昭穆合食。景皇帝始封唐,唐推祖焉,而献、懿亲尽庙迁,犹居 东向,非礼之祀,神所不享。愿下群臣议。”于是太子左庶子李嵘等上言:“谨按 晋孙钦议:‘太祖以前,虽有主,禘祫所不及;其所及者,太祖后未毁已升藏于二 祧者,故虽百代及之。’献、懿在始封前,亲尽主迁,上拟三代,则禘祫所不及。 太祖而下,若世祖,则《春秋》所谓‘陈于太祖’者。汉议罢郡国庙,丞相韦玄成 议:‘太上皇、孝惠亲尽宜毁。太上主宜瘗于园,惠主迁高庙。’太上皇在太祖前, 主瘗于园,不及禘祫,献、懿比也。惠迁高庙,在太祖后,而及禘祫,世祖比也。 魏明帝迁处士主置园邑,岁时以令丞奉荐;东晋以征西等祖迁入西除,同谓之祧, 皆不及祀。故唐初下讫开元,禘祫犹虚东向位。洎立九庙,追祖献、懿,然祝于三 祖不称臣。至德时,复作庙,遂不为弘农府君主,以祀不及也。广德中,始以景皇 帝当东向位,以献、懿两主亲尽,罢祫而藏。颜真卿引蔡谟议,复奉献主东向,懿 昭景穆。不记谟议晋未尝用,而唐一王法容可准乎?臣等谓尝、禘、郊、社无二尊, 瘗、毁、迁、藏,各以义断。景皇帝已东向,一日改易,不可谓礼,宜复藏献、懿 二主于西室,以本《祭法》‘远庙为祧,去祧而坛,去坛而墠,坛、墠,有祷祭, 无祷止’之义。太祖得正,无所屈。”
lì bù láng zhōng liǔ miǎn děng shí èr rén yì yuē:" tiān zǐ yǐ shòu mìng zhī jūn wèi tài zǔ, zhū hóu yǐ shǐ fēng zhī zhǔ wèi zǔ, gù zì tài zǔ zǔ yǐ xià, qīn jǐn dié huǐ. jì qín miè xué, hàn bù xiá lǐ, jìn shī sòng yīn, gù yǒu lián wáng miào zhī zhì, yǒu xū tài zǔ zhī wèi. qiě bù liè zhāo mù, fēi suǒ wèi yǒu xù bù jiàn dié huǐ, fēi suǒ wèi yǒu shā lián wáng miào, fēi suǒ wèi yǒu bié xū tài zǔ wèi, fēi suǒ wèi yī zūn. cǐ lǐ suǒ yóu fèi yě. chuán yuē:' fù wèi shì, zi wèi tiān zǐ, jì yǐ tiān zǐ, zàng yǐ shì.' jīn xiàn yì èr zǔ, zài táng wèi shòu mìng shí, yóu shì yě. gù gāo zǔ tài zōng yǐ tiān zi zhī lǐ jì zhī, ér bù gǎn fèng yǐ dōng xiàng wèi. jīn ér yì zhī, wú nǎi luàn xiān dì xù hū? zhōu yǒu tiān xià, zhuī wáng tài wáng wáng jì yǐ tiān zǐ lǐ jí qí jì, zé qīn jǐn ér huǐ. hàn yǒu tiān xià, zūn tài shàng huáng yǐ tiān zǐ zhī lǐ jí jì yě, qīn jǐn ér huǐ. táng jiā zhuī wáng xiàn yì èr zǔ yǐ tiān zǐ lǐ jí qí jì yě, qīn jǐn ér huǐ, fù hé suǒ yí? zhōu guān yǒu xiān gōng zhī tiāo xiān wáng zhī tiāo. xiān gōng qiān zhǔ, cáng hòu jì zhī miào, qí zhōu wèi shòu mìng zhī tiāo hū? xiān wáng qiān zhǔ, zàng wén wǔ zhī miào, qí zhōu yǐ shòu mìng zhī tiāo hū? gù yǒu èr tiāo, suǒ yǐ yì miào yě. jīn zì xiàn ér xià, yóu xiān gōng yě zì jǐng ér xià, yóu xiān wáng yě. qǐng bié miào yǐ jū èr zǔ, zé xíng zhōu dào, fù gǔ zhì, biàn."
吏部郎中柳冕等十二人议曰:“天子以受命之君为太祖,诸侯以始封之主为祖, 故自太祖、祖以下,亲尽迭毁。洎秦灭学,汉不暇礼,晋失宋因,故有连王庙之制, 有虚太祖之位。且不列昭穆,非所谓有序;不建迭毁,非所谓有杀;连王庙,非所 谓有别;虚太祖位,非所谓一尊。此礼所由废也。《传》曰:‘父为士,子为天子, 祭以天子,葬以士。’今献、懿二祖,在唐未受命时,犹士也。故高祖、太宗以天 子之礼祭之,而不敢奉以东向位。今而易之,无乃乱先帝序乎?周有天下,追王太 王、王季以天子礼;及其祭,则亲尽而毁。汉有天下,尊太上皇以天子之礼;及祭 也,亲尽而毁。唐家追王献、懿二祖以天子礼;及其祭也,亲尽而毁,复何所疑? 《周官》有先公之祧、先王之祧。先公迁主,藏后稷之庙,其周未受命之祧乎?先 王迁主,藏文、武之庙,其周已受命之祧乎?故有二祧,所以异庙也。今自献而下, 犹先公也;自景而下,犹先王也。请别庙以居二祖,则行周道,复古制,便。”
gōng bù láng zhōng zhāng jiàn děng qǐng zì xiàn ér jiàng, xī rù zhāo mù, xū dōng xiàng wèi. sī xūn yuán wài láng péi shū yuē:" lǐ:' qīn qīn gù zūn zǔ, zūn zǔ gù jìng zōng, jìng zōng gù shōu zú, shōu zú gù zōng miào yán, zōng miào yán gù shè jì zhòng.' tài zǔ zhī shàng, fù zhuī zūn yān, zé zūn zǔ zhī yì guāi. tài miào zhī wài, bié jì miào yān, zé shè jì bù zhòng. hàn wéi xuán chéng qǐng yì zhǔ yú yuán, jìn yú xǐ qǐng yì miào liǎng jiē jiān. xǐ jù zuǒ shì zì zhèng yuē:' xiān wáng rì jì zǔ kǎo, yuè sì céng gāo, shí xiǎng jí èr tiāo, suì xiá jí tán shàn, zhōng dì jí jiāo zōng shí shì, shì wèi jiāo zōng zhī zǔ.' xǐ qǐng jiā shì zhōng wèi shí shì yǐ chù zhī, shì bù rán. hé zhě? jiā shì suǒ yǐ jū tài zǔ xià, fēi tài zǔ shàng cáng zhǔ suǒ jū. wèi yǒu bēi chù zhèng zūn jū bàng yě. ruò jiàn shí shì yú yuán qǐn, ān qiān zhǔ, cǎi hàn jìn jiù zhāng, xiá dì lǜ yī jì, shù hū chūn qiū dé biàn zhī zhèng."
工部郎中张荐等请自献而降,悉入昭穆,虚东向位。司勋员外郎裴枢曰:“ 《礼》:‘亲亲故尊祖,尊祖故敬宗,敬宗故收族,收族故宗庙严,宗庙严故社稷 重。’太祖之上,复追尊焉,则尊祖之义乖。太庙之外,别祭庙焉,则社稷不重。 汉韦玄成请瘗主于园,晋虞喜请瘗庙两阶间。喜据左氏自证曰:‘先王日祭祖、考, 月祀曾、高,时享及二祧,岁祫及坛墠,终禘及郊宗石室,是谓郊宗之祖。’喜请 夹室中为石室以处之,是不然。何者?夹室所以居太祖下,非太祖上藏主所居。未 有卑处正、尊居傍也。若建石室于园寝,安迁主,采汉、晋旧章,祫禘率一祭,庶 乎《春秋》得变之正。”
shì shí, jīng yǐ kǎo gōng yuán wài láng yòu yán:" xìng shèng huáng dì zé xiàn zhī zēng zǔ, yì zhī gāo zǔ. yǐ zēng sūn fù céng gāo zhī miào, rén qíng dà shùn yě." jīng zhào shǎo yǐn wéi wǔ yuē:" xiá zé dà hé, dì zé xù tiāo. dāng xiá zhī suì, cháng yǐ xiàn dōng xiàng, lǜ yì ér hòu yǐ zhāo mù jí qīn qīn. jí dì, zé tài zǔ yán yú xī, liè zhòng zhǔ zuǒ yòu, yú shì tài zǔ bù wéi jiàng, xiàn wú suǒ yàn." shí zhū rú yǐ zuǒ shì" zi qí shèng, bù xiān fù shí", qǐng yíng xiàn zhǔ quán dōng xiàng, tài zǔ zàn hái mù wèi. tóng guān wèi zhòng zǐ líng yuē:" suǒ wèi bù xiān shí zhě, qiū míng zhèng wén gōng nì sì. rú zhě ān zhī xià hòu shì shù wèi zú shí, yán yǔ bù xiān gǔn hū? wèi jìn shǐ zǔ lǜ jìn, shǐ zǔ shàng jiē yǒu qiān zhǔ. yǐn bì gōng shī, zé yǒng bì kě yě. yīn yú zhǔ, zé yì yuán kě yě. yuán yuǎn tiāo, zé zhù gōng kě yě. yǐ tài zǔ shí bēi, zé xū wèi kě yě. rán yǒng bì yǔ yì yuán, chén zǐ suǒ bù ān. ruò xū zhèng wèi, zé tài zǔ zhī zūn wú shí ér shēn. qǐng fèng xiàn yì èr zǔ qiān yú dé míng xìng shèng miào wèi shùn. huò yuē èr zǔ bié miào, fēi hé shí. qiě dé míng xìng shèng èr miào dì xiá zhī nián, jiē yǒu jiàn xiǎng, shì yǐ fēn shí, xī dú yí èr zǔ hū?"
是时,京以考功员外郎又言:“兴圣皇帝则献之曾祖,懿之高祖。以曾孙祔曾 高之庙,人情大顺也。”京兆少尹韦武曰:“祫则大合,禘则序祧。当祫之岁,常 以献东向,率懿而后以昭穆极亲亲。及禘,则太祖筵于西,列众主左右,于是太祖 不为降,献无所厌。”时诸儒以左氏“子齐圣,不先父食”,请迎献主权东向,太 祖暂还穆位。同官尉仲子陵曰:“所谓不先食者,丘明正文公逆祀。儒者安知夏后 世数未足时,言禹不先鲧乎?魏、晋始祖率近,始祖上皆有迁主。引《閟宫》诗, 则永閟可也。因虞主,则瘗园可也。缘远祧,则筑宫可也。以太祖实卑,则虚位可 也。然永閟与瘗园,臣子所不安。若虚正位,则太祖之尊无时而申。请奉献、懿二 祖迁于德明、兴圣庙为顺。或曰二祖别庙,非合食。且德明、兴圣二庙禘祫之年, 皆有荐飨,是已分食,奚独疑二祖乎?”
guó zǐ sì mén bó shì hán yù zhì zhòng yì, zì shēn qí shuō yuē:" yī wèi xiàn yì èr zhǔ yí yǒng cáng jiā shì, chén bù wèi kě. qiě lǐ, xiá jì, huǐ zhǔ jiē hé shí. jīn cáng jiā shì, zhì xiá dé bù shí tài miào hū? ruò èr zǔ bù yù, bù wèi zhī hé yǐ. èr wèi liǎng zhǔ yí huǐ ér yì zhī, chén bù wèi kě. lǐ, tiān zǐ qī miào yī tán yī shàn, qiān zhǔ jiē cáng yú tiāo, suī bǎi dài bù huǐ. xiá zé tài miào xiǎng yān. wèi jìn yǐ lái, shǐ yǒu huǐ yì zhī yì, bú jiàn yú jīng. táng jiā lì jiǔ miào, yǐ zhōu zhì tuī zhī, xiàn yì yóu zài tán shàn, kě huǐ yì ér bù dì xiá hū? sān wèi èr zǔ zhī zhǔ yí gè qiān zhū líng, chén bù wèi kě. èr zǔ xiǎng tài miào èr bǎi nián, yī rì qiān zhī, kǒng juàn gù yī wéi, bù jí xiǎng yú xià guó. sì wèi yí fèng zhǔ fù xìng shèng miào ér bù dì xiá, chén bù wèi kě. lǐ,' jì rú zài'. jǐng huáng dì suī tài zǔ, yú xiàn yì, zǐ sūn yě. jīn yǐn zǐ dōng xiàng, fèi fù zhī jì, bù kě wèi diǎn. wǔ wèi xiàn yì yí bié lì miào jīng shī, chén bù wèi kě. fán lǐ yǒu jiàng yǒu shā, gù qù miào wèi tiāo, qù tiāo wèi tán, qù tán wèi shàn, qù shàn wèi guǐ, jiàn ér yuǎn zhě, jì yì xī. xī lǔ lì yáng gōng, chūn qiū fēi zhī, wèi bù dàng qǔ yǐ huǐ zhī miào jì cáng zhī zhǔ, fù zhù gōng yǐ jì. jīn yì zhèng tóng, gù chén jiē bù wèi kě. gǔ zhě yīn zǔ xuán wáng, zhōu zǔ hòu jì, tài zǔ zhī shàng, jiē zì wèi dì. yòu shì shù yǐ yuǎn, bù fù jì zhī, gù shǐ zǔ dé dōng xiàng yě. jǐng huáng dì suī tài zǔ, yú xiàn yì, zǐ sūn yě. dāng dì xiá, xiàn zǔ jū dōng xiàng wèi, jǐng cóng zhāo ruò mù, shì zǔ yǐ sūn zūn, sūn yǐ zǔ qū, shén dào rén qíng, qí bù xiāng yuǎn. yòu cháng jì zhòng, hé jì guǎ, zé tài zǔ suǒ qū shǎo, ér suǒ shēn duō. yǔ qí shēn sūn zūn, fèi zǔ jì, bù yǐ shùn hū?"
国子四门博士韩愈质众议,自申其说曰:“一谓献、懿二主宜永藏夹室,臣不 谓可。且礼,祫祭,毁主皆合食。今藏夹室,至祫得不食太庙乎?若二祖不豫,不 谓之合矣。二谓两主宜毁而瘗之,臣不谓可。礼,天子七庙、一坛、一墠,迁主皆 藏于祧,虽百代不毁。祫则太庙享焉。魏晋以来,始有毁瘗之议,不见于经。唐家 立九庙,以周制推之,献、懿犹在坛墠,可毁瘗而不禘祫乎?三谓二祖之主宜各迁 诸陵,臣不谓可。二祖享太庙二百年,一日迁之,恐眷顾依违,不即享于下国。四 谓宜奉主祔兴圣庙而不禘祫,臣不谓可。礼,‘祭如在’。景皇帝虽太祖,于献、 懿,子孙也。今引子东向,废父之祭,不可谓典。五谓献、懿宜别立庙京师,臣不 谓可。凡礼有降有杀,故去庙为祧,去祧为坛,去坛为墠,去墠为鬼,渐而远者, 祭益希。昔鲁立炀宫,《春秋》非之,谓不当取已毁之庙、既藏之主,复筑宫以祭。 今议正同,故臣皆不谓可。古者殷祖玄王,周祖后稷,太祖之上,皆自为帝。又世 数已远,不复祭之,故始祖得东向也。景皇帝虽太祖,于献、懿,子孙也。当禘祫, 献祖居东向位,景从昭若穆,是祖以孙尊,孙以祖屈,神道人情,其不相远。又常 祭众,合祭寡,则太祖所屈少,而所伸多。与其伸孙尊,废祖祭,不以顺乎?”
miǎn yòu shàng dì xiá yì zhèng shí sì piān, dì zhào shàng shū shěng huì bǎi guān guó zǐ rú guān, míng dìng kě fǒu. zuǒ sī láng zhōng lù chún zòu:" àn lǐ jí zhū rú yì, fù tài zǔ zhī wèi, zhèng yě. tài zǔ wèi zhèng, zé xiàn yì èr zhǔ yí yǒu suǒ ān. jīn yì zhě yǒu sì: yuē cáng jiā shì, yuē zhì bié miào, yuē gè qiān yú yuán, yuē fù xìng shèng miào. chén wèi cáng jiā shì, zé xiǎng xiàn wú qī, fēi zhōu rén cáng èr tiāo zhī yì zhì bié miào, lùn shǐ cáo wèi, lǐ wú chuán yān, sī mǎ jìn yì ér bù yòng qiān zhū yuán, luàn zōng miào zhī zhì. wéi fù xìng shèng miào, dì ruò xiá yī jì, shù hū dé lǐ." dì yī wéi wèi jué yě.
冕又上《禘祫议证》十四篇,帝诏尚书省会百官、国子儒官,明定可否。左司 郎中陆淳奏:“按《礼》及诸儒议,复太祖之位,正也。太祖位正,则献、懿二主 宜有所安。今议者有四:曰藏夹室,曰置别庙,曰各迁于园,曰祔兴圣庙。臣谓藏 夹室,则享献无期,非周人藏二祧之义;置别庙,论始曹魏,《礼》无传焉,司马 晋议而不用;迁诸园,乱宗庙之制。唯祔兴圣庙,禘若祫一祭,庶乎得礼。”帝依 违未决也。
shí jiǔ nián, jiāng dì jì, jīng fù zòu dì jì dà hé zǔ zōng, bì zūn tài zǔ wèi, zhèng zhāo mù. qǐng zhào bǎi guān yì. shàng shū zuǒ pú yè yáo nán zhòng děng qǐng fèng xiàn yì zhǔ fù dé míng xìng shèng miào. hóng lú qīng wáng quán shēn yǎn zhī yuē:" zhōu rén zǔ wén wáng, zōng wǔ wáng, gù shī qīng miào zhāng yuē:' sì wén wáng yě.' hú bù yán tài wáng wáng jì? zé tài wáng wáng jì ér shàng, jiē fù hòu jì, gù qīng miào dé sì wén wáng yě. tài wáng wáng jì zhī zūn, sī lǐ yě fù hòu jì miào, bù gǎn yǐ sī duó gōng yě. gǔ zhě xiān wáng qiān miào zhǔ, yǐ zhāo mù hé cáng yú zǔ miào. xiàn yì zhǔ yí fù xìng shèng miào, zé tài zǔ dōng xiàng dé qí zūn, xiàn yì zhǔ guī dé qí suǒ." shì shí, yán fù xìng shèng miào shén qī bā, tiān zǐ shàng yóu yù wèi shān dìng. zhì shì, qún chén shāo xiǎn yán èr zǔ běn zhuī chóng, fēi yǒu shòu mìng kāi guó zhī hóng gòu yòu quán gēn yuán shī lǐ míng bái. dì pàn rán, yú shì dìng qiān èr zǔ yú xìng shèng miào, fán dì xiá yī xiǎng. zhào zēng guǎng xìng shèng èr shì. huì sì rì báo, miào wèi chéng, zhāng zēng wèi shì, nèi shén zhǔ miào yuán jiān, fèng xìng shèng dé míng zhǔ jū zhī. miào chéng ér fù. zì shì jǐng huáng dì suì dōng xiàng.
十九年,将禘祭,京复奏禘祭大合祖宗,必尊太祖位,正昭穆。请诏百官议。 尚书左仆射姚南仲等请奉献、懿主祔德明、兴圣庙。鸿胪卿王权、申衍之曰:“周 人祖文王,宗武王,故《诗·清庙》章曰:‘祀文王也。’胡不言太王、王季?则 太王、王季而上,皆祔后稷,故清庙得祀文王也。太王、王季之尊,私礼也;祔后 稷庙,不敢以私夺公也。古者先王迁庙主,以昭穆合藏于祖庙。献、懿主宜祔兴圣 庙,则太祖东向得其尊,献、懿主归得其所。”是时,言祔兴圣庙什七八,天子尚 犹豫未删定。至是,群臣稍显言二祖本追崇,非有受命开国之鸿构;又权根援《诗》、 《礼》明白。帝泮然,于是定迁二祖于兴圣庙,凡禘祫一享。诏增广兴圣二室。会 祀日薄,庙未成,张缯为室,内神主庙垣间,奉兴圣、德明主居之。庙成而祔。自 是景皇帝遂东向。
jīng zì bó shì xiàn yì, mí èr shí nián nǎi jué, zhū rú wú hòu yán. dì cì jīng fēi yī yín yú. zhāo líng qǐn zhàn shān shàng, huàn shì dàn wǎn jí fá, qǐng gèng qí suǒ, zǎi xiàng wèi néng kàng. jīng yuē:" cǐ tài zōng zhī zhì, qí jiǎn zú yǐ wéi hòu shì fǎ, bù kě gǎi." yì zhě duō fù huàn rén, dì yuē:" jīng yì shàn." zú bù xǐ. dì qì jīng, wèi yǒu zǎi xiàng cái, yù yòng zhī. huì bìng kuáng yì, zì cì fú shū, yòu yán zhōng shū shè rén cuī bīn yù shǐ zhōng chéng lǐ wèn shàn jǐ, dì shǐ jí biàn wú zhuàng, rán yóu zì kǎo gōng yuán wài zài qiān jǐ shì zhōng, jiē jiān jí xián diàn xué shì. dì yí jīng wèi jì zhě zhòng shāng, zhōng rén wèn lài xiāng jì. hòu duì yán yīng, dì yù qiǎn, jīng jǔ hài zǒu chū, bà wèi mì shū shǎo jiān, zú.
京自博士献议,弥二十年乃决,诸儒无后言。帝赐京绯衣、银鱼。昭陵寝占山 上,宦侍惮輓汲乏,请更其所,宰相未能抗。京曰:“此太宗之志,其俭足以为后 世法,不可改。”议者多附宦人,帝曰:“京议善。”卒不徙。帝器京,谓有宰相 才,欲用之。会病狂易,自刺弗殊,又言中书舍人崔邠、御史中丞李汶讪己,帝使 诘辨无状,然犹自考功员外再迁给事中,皆兼集贤殿学士。帝疑京为忌者中伤,中 人问赉相继。后对延英,帝谕遣,京沮骇走出,罢为秘书少监,卒。
chū, dì tǎo lǐ xī liè, cái yòng qū, jīng yǔ hù bù shì láng zhào zàn qǐng shuì mín wū jià, jí gǔ rén zī lì, yǐ lǜ dài zhī. xiàn zōng cháng wèn zǎi xiàng lǐ jí fǔ:" wǒ zài fān dǐ, wén dé zōng bō qiān liáng hàn, jiǔ nǎi fù, shuí shí zhào luàn, wèi wǒ yán zhī." duì yuē:" dé zōng shǐ jí wèi, gōng xíng cí jiǎn, jīng cuī yòu fǔ fǔ zhèng, sì fāng qǐ wàng zhì zhì. yòu fǔ mò, zǎi xiàng fēi qí rén, jiān nìng yíng gǔ, wèi hé běi pàn chén kě yǐ lì fú, gān yǔ xiān rù, zhǔ tīng huò yān. ér chén jīng zhào zàn wèi dì shuì wū jià, dài jiǎ mín, nèi yuàn wài fèn, shēn jí dà luàn. jiù xìng xìn xiāo rén, bō xià zuǒ shàng, lài tiān zhī líng, bài bù dǐ wáng." dì hèn wǎn yuē:" jīng yǔ zàn, zhēn zéi chén."
初,帝讨李希烈,财用屈,京与户部侍郎赵赞请税民屋架,籍贾人赀力,以率 贷之。宪宗尝问宰相李吉甫:“我在籓邸,闻德宗播迁梁、汉,久乃复,谁实召乱, 为我言之。”对曰:“德宗始即位,躬行慈俭,经崔祐甫辅政,四方企望至治。祐 甫殁,宰相非其人,奸佞营蛊,谓河北叛臣可以力服,甘语先入,主听惑焉。而陈 京、赵赞为帝税屋架,贷贾缗,内怨外忿,身及大乱。咎兴信宵人,剥下佐上,赖 天之灵,败不抵亡。”帝恨惋曰:“京与赞,真贼臣。”
jīng wú zi, yǐ cóng zǐ bāo sì. bāo sūn bó xuān, cí zhù zuò zuǒ láng bù bài.
京无子,以从子褒嗣。褒孙伯宣,辞著作佐郎不拜。
zàn yuē: dé zōng bì zhèng, shuì jiān jià jiè shāng qián gōng shì wèi zuì shén. shùn zōng wèi tài zǐ, yù jí chén zhī, chéng wáng shū wén zhī jiàn ér zhǐ, qí wèi rú cǐ. qū qū zhī chén, mào yán ér guān shuō, nán zāi! qí xiǎng guó rì qiǎn, zhì bù zài mín yǐ. xiàn zōng wén bào liǎn zhī lìng shǒu yú zéi chén, gǎn fèn tài xī, ài rén zhī zhì yě. jí rèn chéng yì huáng fǔ jīn fū, jiàn zhě bù tīng. xìng lì zhī chén bài jūn zhī dé shén yǐ!
赞曰:德宗敝政,税间架、借商钱、宫市为最甚。顺宗为太子,欲极陈之,惩 王叔文之谏而止,其畏如此。区区之臣,冒颜而关说,难哉!其飨国日浅,志不在 民矣。宪宗闻暴敛之令首于贼臣,感愤太息,爱人之至也。及任程异、皇甫钅尃, 谏者不听。兴利之臣败君之德甚矣!
chàng dāng, hé dōng rén. fù cuǐ, zuǒ sàn qí cháng shì, dài zōng shí, yǔ péi miǎn jiǎ zhì wáng yán chāng dài zhì jí xián yuàn, zhōng hù bù shàng shū.
畅当,河东人。父璀,左散骑常侍,代宗时,与裴冕、贾至、王延昌待制集贤 院,终户部尚书。
dāng jìn shì zhuó dì, zhēn yuán chū, wèi tài cháng bó shì. zhāo dé huáng hòu bēng, zhōng wài fú chú, huáng tài zǐ zhū wáng jiāng fú sān nián, zhào tài cháng yì tài zǐ fú. dāng yǔ bó shì zhāng jiàn liǔ miǎn lǐ jí fǔ yuē:" zi wèi mǔ qí shuāi sān nián, gài tōng sàng yě tài zǐ wèi huáng hòu fú, gǔ wú wén. jìn yuán huáng hòu bēng, yì yí tài zǐ fú. dù yù yì:' gǔ tiān zǐ sān nián sàng, jì zàng chú fú, wèi yì yǐ jì zàng wèi jié. huáng tài zǐ yǔ guó wèi tǐ, ruò bù biàn chú, zé dōng gōng chén pú yì yǐ shuāi má chū rù diàn shěng.' tài zǐ suì yǐ zú kū chú fú. zhēn guān shí nián liù yuè, wén dé huáng hòu bēng, shí yī yuè ér zàng, tài zǐ sāng fú zhī jié, guó shǐ bù shū. zhì míng nián zhēng yuè, yǐ jìn wáng wèi bīng zhōu dū du. jì mìng guān, dāng yǐ chú yǐ. jīn huáng tài zǐ yí rú wèi jìn zhì: jì zàng ér yú, yú ér zú kū, zú kū ér chú, xīn sàng sān nián." zǎi xiàng liú zī qí yìng zhào wèn dāng děng:"' zi shí yú yǒu sàng zhě zhī cè, wèi cháng bǎo yě.' jīn tài zǐ yǐ shuāi fú shì shàn zhì zàng, kě hū? lìng: qún chén qí shuāi sān shí rì gōng chú. yí yuē yǐ wéi fú xiàn." nǎi qǐng rú sòng qí huáng hòu wèi qí fù mǔ fú sān shí rì chú, rù yè zé fú mò cǎn, hái gōng shuāi má. yòu bǔ quē mù zhì shàng shū yuē:"' sān nián zhī sàng, zì tiān zǐ dá yú shù rén.' hàn wén dì yǐ zōng miào shè jì zhī zhòng zì biǎn, nǎi yǐ rì yì yuè, hòu shì suǒ bù néng gé. tài zǐ, rén chén yě, bù dé rú rén jūn zhī zhì, mǔ sāng yí wú yàn jiàng. wéi jìn jì zàng gōng chú, yì zhě guǐ cí yǐ gān shí zhǔ, bù zú shī fǎ. jīn yǒu sī zhī yì, kuī huà bài sú, cháng qíng suǒ yù. fū zhèng yǐ dé wèi běn, dé yǐ xiào wèi dà. hòu shì jì lǐ zhī shī, zì jīn ér shǐ, gù bù zhòng zāi! fù zài wèi mǔ qī, gǔ lǐ yě. guó cháo fú zhī sān nián, chén wèi sān nián zé tài zhòng, wéi xíng gǔ wèi dé lǐ." dé zōng qiǎn nèi cháng shì mǎ qīn xù wèi zhì yuē:" tài zǐ yǒu fǔ jūn jiān guó wèn ān shì shàn zhī shì, yǒu sī yǐ sān shí rì chú, jì zàng shì fú, yǐ mò shuāi zhōng, shì hé yí xié?" zhì yòu zòu shū yuē:" tài zǐ yú bì xià, zǐ dào yě, chén dào yě. jūn chén yǐ yì, zé fǔ jūn jiān guó, yǒu quán duó. fù zǐ wèn ān shì shàn, gù wú fú shuāi zhī xián, gǔ wèi yǒu fú shuāi ér fèi zhě. shū wáng yǐ xià fú sān nián, jiāng bù dé wèn ān shì shàn xié? tài zǐ shū wáng, jiē chén zǐ yě, bù yí shén yì. qiě huáng hòu, tiān xià zhī mǔ, qí fù mǔ, shì shù yě, yǐ tiān xià zhī mǔ, wèi shì shù xiáng fú, kě yě. tài zǐ, chén zǐ yě, yǐ chén zǐ wèi mǔ jiàng, kě hū? gōng chú, fēi gǔ yě. rù gōng mén biàn fú, jīn qī sàng yǐ xià cǎn zhì shì yě. tài zǐ chén hūn shì, fēi gōng chú bǐ. mò shuāi duó qíng, shì yuán jīn gé. jīn bù jiān guó fǔ jūn, hé yì duó xié? zi zhī yú fù mǔ, lǐ yì ér qíng jūn. tài zǐ fèng jūn fù zhī rì yuǎn, bào mǔ zhī rì shǎo, rěn shǐ shī lìng míng zāi?" nǎi zhào zǎi chén yǔ yǒu sī gèng yì, dāng děng yuē:" lǐ yǒu gōng mén tuō qí shuāi, kāi yuán lǐ, huáng hòu fù mǔ fú shí èr yuè, cóng cháo zhǐ zé shí sān rì ér chú huáng tài zǐ wài zǔ fù mǔ fú wǔ yuè, cóng cháo zhǐ zé wǔ rì ér chú. kǒng sāng fú rù shì, shāng zhì zūn zhī yì, fēi tè yǐ jīn gé duó yě. tài zǐ gōng chú, yǐ mò cǎn fèng cháo, guī gōng shuāi má, zhuó biàn wéi zhì kě yě." zǎi xiàng nǎi lìng tài cháng qīng zhèng shū zé cǎo zòu:" jì zàng zú kū, shí yī yuè xiǎo xiáng, shí sān yuè dà xiáng, shí wǔ yuè shì tán, nèi yè jí mò fú." fù zhào wèn zhì, zhì yǐ wéi suī bù néng xún gǔ lǐ, yóu yù yú wèi jìn zhī wén yuǎn shén. zǎi xiàng nǎi yán:" tài zǐ jū huáng hòu sàng, zhì cháo zé yì āi chéng cí, shí chén zǐ zhì xíng. wéi xīn yǔ fú, nèi wài yí chēng. jīn zhì qǐng xiáng zhào yú wài, wú hài mò shuāi yú nèi. chén wèi yán xíng yú wài, ér fú yì yú nèi, shì fēi zhì chéng, guāi yú dé jiào. qǐng xià míng zhào rú shū zé yì." tiān zǐ cóng zhī. jí dǒng jìn dài shū zé wèi tài cháng qīng, dì yuē:" huáng tài zǐ fú qī, yáo jiàn guān, chū fēi zhèn yì. chàng dāng děng qǐng xún wèi jìn gù shì, zhì lùn yě."
当进士擢第,贞元初,为太常博士。昭德皇后崩,中外服除,皇太子、诸王将 服三年,诏太常议太子服。当与博士张荐、柳冕、李吉甫曰:“子为母齐衰三年, 盖通丧也;太子为皇后服,古无文。晋元皇后崩,亦疑太子服。杜预议:‘古天子 三年丧,既葬除服,魏亦以既葬为节。皇太子与国为体,若不变除,则东宫臣仆亦 以衰麻出入殿省。’太子遂以卒哭除服。贞观十年六月,文德皇后崩,十一月而葬, 太子丧服之节,国史不书。至明年正月,以晋王为并州都督。既命官,当已除矣。 今皇太子宜如魏、晋制:既葬而虞,虞而卒哭,卒哭而除,心丧三年。”宰相刘滋、 齐映召问当等:“‘子食于有丧者之侧,未尝饱也。’今太子以衰服侍膳至葬,可 乎?令:群臣齐衰三十日公除。宜约以为服限。”乃请如宋、齐皇后为其父母服三 十日除,入谒则服墨惨,还宫衰麻。右补阙穆质上疏曰:“‘三年之丧,自天子达 于庶人。’汉文帝以宗庙社稷之重自贬,乃以日易月,后世所不能革。太子,人臣 也,不得如人君之制,母丧宜无厌降。惟晋既葬公除,议者诡辞以甘时主,不足师 法。今有司之议,亏化败俗,常情所郁。夫政以德为本,德以孝为大。后世记礼之 失,自今而始,顾不重哉!父在为母期,古礼也。国朝服之三年,臣谓三年则太重, 唯行古为得礼。”德宗遣内常侍马钦叙谓质曰:“太子有抚军、监国、问安、侍膳 之事,有司以三十日除,既葬释服,以墨衰终,是何疑邪?”质又奏疏曰:“太子 于陛下,子道也,臣道也。君臣以义,则抚军监国,有权夺。父子问安侍膳,固无 服衰之嫌,古未有服衰而废者。舒王以下服三年,将不得问安侍膳邪?太子、舒王, 皆臣子也,不宜甚异。且皇后,天下之母,其父母,士庶也,以天下之母,为士庶 降服,可也。太子,臣子也,以臣子为母降,可乎?公除,非古也。入公门变服, 今期丧以下惨制是也。太子晨昏侍,非公除比。墨衰夺情,事缘金革。今不监国抚 军,何抑夺邪?子之于父母,礼异而情均。太子奉君父之日远,报母之日少,忍使 失令名哉?”乃诏宰臣与有司更议,当等曰:“《礼》有公门脱齐衰,《开元礼》, 皇后父母服十二月,从朝旨则十三日而除;皇太子外祖父母服五月,从朝旨则五日 而除。恐丧服入侍,伤至尊之意,非特以金革夺也。太子公除,以墨惨奉朝,归宫 衰麻,酌变为制可也。”宰相乃令太常卿郑叔则草奏:“既葬卒哭,十一月小祥, 十三月大祥,十五月礻覃,内谒即墨服。”复诏问质,质以为虽不能循古礼,犹愈 于魏、晋之文远甚。宰相乃言:“太子居皇后丧,至朝则抑哀承慈,实臣子至行。 唯心与服,内外宜称。今质请降诏于外,无害墨衰于内。臣谓言行于外,而服异于 内,事非至诚,乖于德教。请下明诏如叔则议。”天子从之。及董晋代叔则为太常 卿,帝曰:“皇太子服期,繇谏官,初非朕意。畅当等请循魏、晋故事,至论也。”
dāng yǐ guǒ zhōu cì shǐ zú.
当以果州刺史卒。
lín yùn, zì fù mèng, quán zhōu pú tián rén. fù pī, zì mào yàn, yǐ lín tīng duō shān guǐ yín cí, mín yàn kǔ zhī, zhuàn wú guǐ lùn. cì shǐ fán huǎng zòu shǔ lín tīng lìng, yǐ zhì xíng qiān bié jià.
林蕴,字复梦,泉州莆田人。父披,字茂彦,以临汀多山鬼淫祠,民厌苦之, 撰《无鬼论》。刺史樊晃奏署临汀令,以治行迁别驾。
yùn shì tōng jīng, xī chuān jié dù shǐ wéi gāo pì tuī guān. liú pì fǎn, yùn xiǎo yǐ nì shùn, bù tīng. fù yí shū qiè jiàn, pì nù, xiè yú yù, qiě shā zhī, jiāng jiù xíng, dà hū yuē:"' wēi bāng bù rù, luàn bāng bù jū', de sǐ wèi xìng yǐ!" pì xī qí zhí, yīn jiè xíng rén chōu jiàn mó qí jǐng, yǐ xié fú zhī. yùn chì yuē:" sǐ jí sǐ, wǒ xiàng qǐ wán nú dǐ shí xié?" pì zhī bù kě fú, shě zhī, chì wèi táng chāng wèi. jí pì bài, yùn míng zhòng jīng shī.
蕴世通经,西川节度使韦皋辟推官。刘辟反,蕴晓以逆顺,不听。复遗书切谏, 辟怒,械于狱,且杀之,将就刑,大呼曰:“‘危邦不入,乱邦不居’,得死为幸 矣!”辟惜其直,阴戒刑人抽剑磨其颈,以胁服之。蕴叱曰:“死即死,我项岂顽 奴砥石邪?”辟知不可服,舍之,斥为唐昌尉。及辟败,蕴名重京师。
lǐ jí fǔ lǐ jiàng wǔ yuán héng wèi xiāng, yùn yí shū fěng yǐ:" guó jiā yǒu xī tǔ, yóu yòu bì yě. jīn bì bù fù tǐ, běi mí bīn jiāo, xī jí qiān lǒng, bù shù bǎi lǐ wèi wài yù. jīng yuán fèng xiáng bīn níng sān zhèn jiē yòu bì, dà fān yōng máo yuè shù shí bǎi rén, wéi lǐ bào yù qǐng fù hé huáng, mìng jiāng bù dé qí rén, yí bá háng wǔ zhī zhǎng, shǐ shǒu qín lǒng. wáng zhě gōng chéng zuò yuè, zhì dìng zhì lǐ. yǒu quán chén zhì yuè qǔ, zì lì sàng jì. shùn mìng qì:' bǎi xìng fú qīn, wǔ pǐn bù xùn, rǔ zuò sī tú.' táng yǐ gāo yòu è jì ān wèi sī tú, guān bù zé rén. lú cóng shǐ yú gāo mó zuì dà ér xíng qīng. nóng sāng wú bǎi fēn zhī yī, nóng fū yī rén gěi bǎi kǒu, cán fù yī rén gōng bǎi shēn, jié lì yú xià zhě, jī bù dé shí, hán bù dé yī. biān bīng cài sè, ér jiàng shuài zòng chǐ zì yǎng. zhōng rén shí hù bù zú yǐ gěi yī wú gōng zhī zú, bǎi zú bù zú fèng yī jiāo jiāng." liù shì jiē dāng shí jí bì. yùn yì wéi gāo suǒ yǐn zhòng, jí qí zhuān zhì, gǎn fèn guān shuō. rán shì jiǔ duō wǔ wù, zǎi xiàng zhì bù yòng yě.
李吉甫、李绛、武元衡为相,蕴贻书讽以:“国家有西土,犹右臂也。今臂不 附体,北弥豳郊,西极汧、陇,不数百里为外域。泾原、凤翔、邠宁三镇皆右臂, 大籓拥旄钺数十百人,唯李抱玉请复河、湟,命将不得其人,宜拔行伍之长,使守 秦、陇。王者功成作乐,治定制礼。有权臣制乐曲,自立丧纪。舜命契:‘百姓弗 亲,五品不逊,汝作司徒。’唐以皋、佑、锷、季安为司徒,官不择人。卢从史、 于皋谟罪大而刑轻。农桑无百分之一,农夫一人给百口,蚕妇一人供百身,竭力于 下者,饥不得食,寒不得衣。边兵菜色,而将帅纵侈自养。中人十户不足以给一无 功之卒,百卒不足奉一骄将。”六事皆当时极敝。蕴亦韦皋所引重,嫉其专制,感 愤关说。然嗜酒多忤物,宰相置不用也。
cāng jǐng chéng quán pì zhǎng shū jì. jì ér quán shàng sì zhōu bǎn jí qǐng lì, ér jūn zhōng xí shú shàn dì, wèi nèi shǔ, xié quán jù mìng, bù dé chū. yùn chén jūn chén dà yì, yù shǒu jiāng, rén rén shì rán, yú shì quán dé qù. yùn qiān lǐ bù yuán wài láng. xíng bù shì láng liú bó chú jiàn zhī yú cháo, chū wèi shào zhōu cì shǐ. cháng zhàng shā kè táo xuán zhī, tóu shī jiāng zhōng, jí qí qī wèi chàng, fù zuò zāng, zhàng liú dān zhōu ér zú.
沧景程权辟掌书记。既而权上四州版籍请吏,而军中习熟擅地,畏内属,挟权 拒命,不得出。蕴陈君臣大谊,谕首将,人人释然,于是权得去。蕴迁礼部员外郎。 刑部侍郎刘伯刍荐之于朝,出为邵州刺史。尝杖杀客陶玄之,投尸江中,籍其妻为 倡,复坐赃,杖流儋州而卒。
yùn biàn gěi, cháng yǒu xìng cuī zhě jīn shì zú, yùn zhé zhī yuē:" cuī zhù shì qí jūn, lín fàng wèn lǐ zhī běn, yōu liè hé rú xié?" qí rén fǔ shǒu bù néng duì.
蕴辩给,尝有姓崔者矜氏族,蕴折之曰:“崔杼弑齐君,林放问礼之本,优劣 何如邪?”其人俯首不能对。
wéi gōng sù, suí yí tóng guān chéng gōng yuē qī shì sūn. yuán hé chū wèi tài cháng bó shì jiān xiū zhuàn. xiàn zōng jiāng gēng jí, zhào gōng sù cǎo jù yí diǎn, róng jiā shàn zhī. tài zǐ shǎo fù pàn tài cháng qīng shì zhèng yú qìng miào yǒu èr zǔ bǐ, yí yú fù jì, qǐng zhū yǒu sī. gōng sù yì:" gǔ zhū hóu yī qǔ jiǔ nǚ, gù miào wú èr dí. zì qín yǐ lái yǒu zài qǔ, qián qǔ hòu jì, jiē dí yě, liǎng fù wú xián. jìn piào qí dà jiàng jūn wēn jiào jì shì sān, yí bìng wèi fū rén, yǐ wèn tài xué bó shì chén shū, shū yuē:' qī suī xiān méi, róng rǔ bìng cóng fū. lǐ fù yú zǔ gū, zǔ gū yǒu sān, zé gè fù jiù zhī suǒ shēng. shì jiē fū rén yě. shēng yǐ zhèng lǐ, méi bù kě biǎn.' yú shì suì yòng shū yì. qiě dí jì yú gǔ yǒu shū zhì, yú jīn wú yì děng, fù pèi zhī diǎn, ān dé bù tóng? qīng shì zhī qǐn jì èr qī, miào xiǎng kě yì hū? gǔ jì yǐ yìng qiè, jīn yǐ dí qī, bù yí yuán yī qǔ wèi bǐ, shǐ zǐ sūn róng xiǎng bù dǎi yě. huò yuē:' chūn qiū, lǔ huì gōng yuán fēi mèng zǐ zú, jì shì yǐ shēng zi, shēng zi, mèng zhí dì yě, bù rù huì miào. sòng wǔ gōng shēng zhòng zi, guī yú lǔ, shēng huán gōng ér huì hōng, lì gōng ér fèng zhī, bù hé yú huì gōng, ér bié gōng zhě hé? zhuī fù zhì yě. rán qí bǐ nài hé?' yuē: jìn nán chāng fǔ jūn miào yǒu xún xuē liǎng shì, jǐng dì miào yǒu xià hóu yáng liǎng shì, táng jiā ruì zōng shì zé zhāo chéng sù míng èr hòu, gù tài shī yán zhēn qīng zǔ shì yǒu yīn liǔ liǎng shì. èr fū rén bìng fù, gù shì zé rán." zhū rú bù néng yì.
韦公肃,隋仪同观城公约七世孙。元和初为太常博士兼脩撰。宪宗将耕籍,诏 公肃草具仪典,容家善之。太子少傅判太常卿事郑余庆庙有二祖妣,疑于祔祭,请 诸有司。公肃议:“古诸侯一娶九女,故庙无二嫡。自秦以来有再娶,前娶后继, 皆嫡也,两祔无嫌。晋骠骑大将军温峤继室三,疑并为夫人,以问太学博士陈舒, 舒曰:‘妻虽先没,荣辱并从夫。礼祔于祖姑,祖姑有三,则各祔舅之所生。是皆 夫人也。生以正礼,没不可贬。’于是遂用舒议。且嫡继于古有殊制,于今无异等, 祔配之典,安得不同?卿士之寝祭二妻,庙享可异乎?古继以媵妾,今以嫡妻,不 宜援一娶为比,使子孙荣享不逮也。或曰:‘《春秋》,鲁惠公元妃孟子卒,继室 以声子,声子,孟侄娣也,不入惠庙。宋武公生仲子,归于鲁,生桓公而惠薨,立 宫而奉之,不合于惠公,而别宫者何?追父志也。然其比奈何?’曰:晋南昌府君 庙有荀、薛两氏,景帝庙有夏侯、羊两氏,唐家睿宗室则昭成、肃明二后,故太师 颜真卿祖室有殷、柳两氏。二夫人并祔,故事则然。”诸儒不能异。
chū, ruì zōng xiáng yuè, tài cháng zòu shuò wàng chí cháo, shàng shí jìn shū jù, zhǐ lè. yú rì yù biàn diàn, jù gòng fèng zhàng. zhōng shū mén xià guān dé shì, tā fēi zòu shì wú yè. qián jì yǔ huì sān rì hòu sān rì, jiē bù tīng shì. jì huì zhī míng rì, bǎi guān kòu cè mén tōng wèi. hòu suì wèi cháng. jí shì, gōng sù shàng yán:" lǐ, jì rì bù lè, ér wú jì yuè. wéi jìn mù dì jiāng nà hòu, yí kāng dì jì yuè, xià qí yì yǒu sī, yú shì xún nà wáng qià děng yǐn jì shí jì suì jī pò qí yán. jīn yǒu sī chéng qián suǒ jìn, zài èr shí wǔ yuè xiàn, yǒu chí cháo chè lè shì. sàng chú zé lǐ gé, wáng zhě bù yǐ sī huái yú lǐ jié, gù dàn lǐ xǐ yuè lè, jiàn qù qí qíng yě, bù róng zhuī yuǎn, ér lì lǐ fǎn zhòng. jīn zī tài cháng, suī jiāo miào, lè qiě tíng xí, shì wèi fǎn zhòng yǐ màn shén yě. yǒu sī xī jìn zhōng wài zuò yuè, shì wèi wú gù ér chè yě. yuàn yī jīng yì, cái zhèng qí wéi." yǒu zhào zhōng shū mén xià zhào lǐ guān xué guān yì, xián yuē yí rú gōng sù suǒ qǐng. zhì kě. yǐ guān shòu zú.
初,睿宗祥月,太常奏朔望弛朝,尚食进蔬具,止乐。余日御便殿,具供奉仗。 中书、门下官得侍,它非奏事毋谒。前忌与晦三日、后三日,皆不听事。忌晦之明 日,百官叩侧门通慰。后遂为常。及是,公肃上言:“《礼》,忌日不乐,而无忌 月。唯晋穆帝将纳后,疑康帝忌月,下其议有司,于是荀纳、王洽等引忌时、忌岁 讥破其言。今有司承前所禁,在二十五月限,有弛朝彻乐事。丧除则礼革,王者不 以私怀逾礼节,故禫礼徙月乐,渐去其情也,不容追远,而立礼反重。今兹太常, 虽郊庙,乐且停习,是谓反重以慢神也。有司悉禁中外作乐,是谓无故而彻也。愿 依经谊,裁正其违。”有诏中书门下召礼官、学官议,咸曰宜如公肃所请。制可。 以官寿卒。
xǔ kāng zuǒ, zhēn yuán zhòng jǔ jìn shì hóng cí, lián zhòng zhī. jiā kǔ pín, mǔ lǎo, qiú wèi zhī yuàn guān, rén jī qí bù zé lù. jí mǔ sāng yǐ chú, fán pì mìng jiē bù dá, rén nǎi zhī qí wèi qīn qū, yóu shì yǒu míng.
许康佐,贞元中举进士、宏辞,连中之。家苦贫,母老,求为知院官,人讥其 不择禄。及母丧已除,凡辟命皆不答,人乃知其为亲屈,由是有名。
qiān shì yù shǐ. yǐ zhōng shū shè rén wèi hàn lín shì jiǎng xué shì, yǔ wáng qǐ jiē wéi wén zōng chǒng lǐ. dì dú chūn qiū zhì" hūn shì wú zǐ yú jì", wèn:" hūn hé rén xié?" kāng zuǒ yǐ zhōng guān fāng qiáng, bù gǎn duì, dì xī xiào bà. hòu guān shū péng lái diàn, zhào lǐ xùn wèn zhī, duì yuē:" gǔ hūn sì, jīn huàn rén yě. jūn bù jìn xíng chén, yǐ wéi qīng sǐ zhī dào, kǒng zǐ shū zhī yǐ wéi jiè." dì yuē:" zhèn ěr xíng chén duō yǐ, dé bù lǜ zāi!" xùn yuē:" liè shèng zhī ér bù néng yuǎn, è ér bù néng qù, bì xià niàn zhī, zōng miào fú yě." yú shì nèi móu jiǎn chú yǐ. kāng zuǒ zhī dì zhǐ, yīn cí jí, bà wèi bīng bù shì láng. qiān lǐ bù shàng shū. zú, zèng lì bù, shì yuē yì.
迁侍御史。以中书舍人为翰林侍讲学士,与王起皆为文宗宠礼。帝读《春秋》 至“阍弑吴子余祭”,问:“阍何人邪?”康佐以中官方强,不敢对,帝嘻笑罢。 后观书蓬莱殿,召李训问之,对曰:“古阍寺,今宦人也。君不近刑臣,以为轻死 之道,孔子书之以为戒。”帝曰:“朕迩刑臣多矣,得不虑哉!”训曰:“列圣知 而不能远,恶而不能去,陛下念之,宗庙福也。”于是内谋翦除矣。康佐知帝指, 因辞疾,罢为兵部侍郎。迁礼部尚书。卒,赠吏部,谥曰懿。
zhū dì jiē zhuó jìn shì dì, ér yáo zuǒ zuì xiān jìn, yòu jǔ hóng cí, wèi tài zǐ jiào shū láng. bā nián, kāng zuǒ jì zhī. yáo zuǒ wèi jiàn yì dài fū.
诸弟皆擢进士第,而尧佐最先进,又举宏辞,为太子校书郎。八年,康佐继之。 尧佐位谏议大夫。