liè nǚ
列女
lǐ dé wǔ qī péi shū yīng yáng qìng qī wáng fáng xuán líng qī lú dú gū shī rén mǔ wáng lán yīng yáng sān ān qī lǐ fán huì rén mǔ jìng wèi xiào nǚ wú jì zhèng yì zōng qī lú liú jì qī xià hóu suì jīn yú mǐn zhí qī zhāng chǔ wáng líng guī fēi shàng guān yáng shào zōng qī wáng jiǎ xiào nǚ lǐ shì qī wáng ā zú pān yàn chēn qī wèi lǐ mǔ biàn nǚ lǐ cuī huì qī lú xián zhēn jié fù lǐ fú fèng qī yù yīng gāo ruì qī qín wáng lín qī wéi lú wéi qīng qī xú ráo é dòu bó nǚ zhòng nǚ lú fǔ qī lǐ zōu dài zhēng qī báo jīn jié fù gāo mǐn nǚ yáng liè fù jiǎ zhí yán qī dǒng lǐ xiào nǚ miào fǎ lǐ tuān qī dǒng chāng líng dān yáng wáng xiào nǚ hé zi duàn jū zhēn qī xiè yáng hán qī xiāo wéi yōng qī xiāo héng fāng hòu qī chéng zhèng xiào nǚ lǐ tíng jié qī cuī yīn bǎo huì qī fēng xuàn dòu liè fù lǐ zhěng qī lú shān yáng nǚ zhào zhōu dí qī zhū yán shòu qī wáng
李德武妻裴淑英 楊慶妻王 房玄齡妻盧 獨孤師仁姆王蘭英 楊三安妻李樊 會仁母敬 衛孝女無忌 鄭義宗妻盧 劉寂妻夏侯碎金 於敏直妻張 楚王靈龜妃 上官 楊紹宗妻王 賈孝女 李氏妻王阿足 攀彥琛妻魏 李母 汴女李崔繪妻盧 賢貞節婦李 符鳳妻玉英 高叡妻秦 王琳妻韋 盧惟清妻徐 饒娥竇伯女仲女 盧甫妻李 鄒待征妻薄 金節婦 高愍女 楊烈婦 賈直言妻 董李孝女妙法 李湍妻 董昌齡丹楊 王孝女和子 段居貞妻謝 楊含妻蕭 韋雍妻蕭 衡方厚妻程 鄭孝女 李廷節妻崔 殷保晦妻封絢 竇烈 婦 李拯妻盧山陽女趙 周迪妻 硃延壽妻王
nǚ zǐ zhī xíng, yú qīn yě xiào, fù yě jié, mǔ yě yì ér cí, zhǐ yǐ. zhōng gǔ yǐ qián, shū suǒ zài hòu fēi fū rén shì, tiān xià huà zhī. hòu tóng shǐ zhí fèi, fù xùn mǔ zé bù jí yú jiā, gù xián nǚ kě jì zhě qiān zài jiān liáo liáo xiāng wàng. táng xìng, fēng huà táo cuì qiě shù bǎi nián, ér wén jiā lìng xìng yǎo tiǎo shū nǚ, zhì lín dà nán, shǒu lǐ jié, bái rèn bù néng yí, yǔ zhé rén liè shì zhēng bù xiǔ míng, hán rú shuāng xuě, yì kě guì yǐ. jīn cǎi huò yóu xiǎn xíng zhě zhe zhī piān, yǐ xù zhèng fù fù zǐ zi fú fū fù fù zhī yì yún.
女子之行,於親也孝,婦也節,母也義而慈,止矣。中古以前,書所載後、妃、 夫人事,天下化之。後彤史職廢,婦訓、姆則不及於家,故賢女可紀者千載間寥寥 相望。唐興,風化陶淬且數百年,而聞家令姓窈窕淑女,至臨大難,守禮節,白刃 不能移,與哲人烈士爭不朽名,寒如霜雪,亦可貴矣。今採獲尤顯行者著之篇,以 緒正父父、子子、夫夫、婦婦之懿雲。
lǐ dé wǔ qī péi, zì shū yīng, ān yì gōng jǔ zhī nǚ, yǐ xiào wén xiāng dǎng. dé wǔ zài suí, zuò shì xǐ lǐng nán, shí jià fāng yú suì, jǔ biǎo lí hūn. dé wǔ wèi péi yuē: wǒ fāng biǎn, wú hái lǐ, jūn bì lì tā zú, yú cǐ zhǎng jué yǐ. dá yuē: fū, tiān yě, kě bèi hū? yuàn sǐ wú tā. yù gē ěr shì, bǎo mǔ chí bù xǔ. fū yīn wèi, suì shí sù wàng péi zhì lǐ wéi jǐn. jū bù yù xūn zé. dú liè nǚ chuán, jiàn shù bù gēng jià zhě, wèi rén yuē: bù jiàn èr tíng, fù rén zhī cháng, hé yì ér zài zhī shū? hòu shí nián, dé wǔ wèi hái, jǔ jué jià zhī, duàn fà bù shí, jǔ zhī bù néng duó, tīng zhī. dé wǔ gèng qǔ cuān zhū shì, yù shè hái, zhōng dào wén qí wán jié, nǎi qiǎn hòu qī, wèi fū fù rú chū.
李德武妻裴,字淑英,安邑公矩之女,以孝聞鄉黨。德武在隋,坐事徙嶺南, 時嫁方逾歲,矩表離婚。德武謂裴曰:「我方貶,無還理,君必儷它族,於此長決 矣。」答曰:「夫,天也,可背乎?願死無它。」欲割耳誓,保姆持不許。夫姻媦, 歲時塑望裴致禮惟謹。居不御薰澤。讀《列女傳》,見述不更嫁者,謂人曰:「不 踐二廷,婦人之常,何異而載之書?」後十年,德武未還,矩決嫁之,斷髮不食, 矩知不能奪,聽之。德武更娶汆硃氏,遇赦還,中道聞其完節,乃遣後妻,為夫婦 如初。
yáng qìng qī wáng zhě, shì chōng zú zhī nǚ. qìng yǐ hé jiān wáng zǐ wèi huán wáng, shǒu xíng yáng, xiàn yú shì chōng, gù shì chōng qī zhī, yòng wèi guǎn zhōu cì shǐ. tài zōng gōng luò yáng, qìng móu yǔ wáng guī táng, xiè yuē: zhèng yǐ wǒ fèng jī zhǒu zhě, zhuì gōng zhī xīn, jīn fù ēn bèi yì, zì wèi shēn móu, kě ruò hé? zhì zhǎng ān, zé gōng jiā bì ěr, yuàn sòng wǒ hái dōng dōu. qìng bù tīng, wáng wèi zuǒ yòu yuē: táng shèng zé zhèng miè, zhèng ān zé wú fū sǐ, ruò shì, shēng hé yì? nǎi yǐn yào sǐ. qìng rù cháo, guān yí zhōu cì shǐ.
楊慶妻王者,世充足之女。慶以河間王子為郇王,守滎陽,陷於世充,故世充 妻之,用為管州刺史。太宗攻洛陽,慶謀與王歸唐,謝曰:「鄭以我奉箕帚者,綴 公之心,今負恩背義,自為身謀,可若何?至長安,則公家婢耳,願送我還東都。」 慶不聽,王謂左右曰:「唐勝則鄭滅,鄭安則吾夫死,若是,生何益?」乃飲藥死。 慶入朝,官宜州刺史。
fáng xuán líng qī lú, shī qí shì. xuán líng wēi shí, bìng qiě sǐ, wěi yuē: wú bìng gé, jūn nián shào, bù kě guǎ jū, shàn shì hòu rén. lú qì rén zhàng zhōng, tī yī mù shì xuán líng, míng wú tā. huì xuán líng liáng yù, lǐ zhī zhōng shēn.
房玄齡妻盧,失其世。玄齡微時,病且死,諉曰:「吾病革,君年少,不可寡 居,善事後人。」盧泣人帳中,剔一目示玄齡,明無它。會玄齡良愈,禮之終身。
wáng lán yīng zhě, dú hú shī rén zhī mǔ. shī rén fù wǔ dū móu guī táng, wáng shì chōng shā zhī. shī rén shǐ sān suì, miǎn sǐ jìn gù, lán yīng qǐng kūn qián dé bǎo yǎng, xǔ zhī. shí sàng luàn, è sǐ zhě jí jí, yóu gài dào lù yǐ shí shī rén, shēn dàn tǔ yǐn shuǐ. hòu zhà wèi cǎi xīn, qiè shī rén guī jīng shī. gāo zǔ jiā qí yì, zhào fēng lán yīng yǒng shòu xiāng jūn.
王蘭英者,獨狐師仁之姆。師仁父武都謀歸唐,王世充殺之。師仁始三歲,免 死禁錮,蘭英請髡鉗得保養,許之。時喪亂,餓死者藉藉,游丐道路以食師仁,身 啖土飲水。後詐為采新,竊師仁歸京師。高祖嘉其義,詔封蘭英永壽鄉君。
yáng sān ān qī lǐ, jīng zhào gāo líng rén. jiù gū wáng, sān ān yòu sǐ, zi yòu, gū jù, huà tián yè fǎng, fán sān nián, zàng jiù gū jí fū xiōng dì fán qī sàng, yuǎn jìn jiē tì. tài zōng wén ér yì zhī, cì bó sān bǎi duàn, qiǎn zhōu xiàn cún wèn, miǎn qí yáo yì.
楊三安妻李,京兆高陵人。舅姑亡,三安又死,子幼,孤窶,畫田夜紡,凡三 年,葬舅姑及夫兄弟凡七喪,遠近嗟涕。太宗聞而異之,賜帛三百段,遣州縣存問, 免其徭役。
fán huì rén mǔ jìng, pú zhōu hé dōng rén, zì xiàng zi. jī ér shēng huì rén. fū sǐ, shì jiù gū xiáng shùn. jiā yǐ qí shǎo, sú jià zhī, qián yuē hūn yú lǐ rén, zhì qī, yáng wèi mǔ bìng, shǐ guī shì. jìng zhì, zhī jiàn shào, nǎi wài wèi bù zhī zhě, sī wèi huì rén yuē: wú shuāng chù bù sǐ zhě, yǐ mǔ lǎo ér yòu, jīn jiù jiāng duó wú zhì, rǔ yún hé? huì rén qì, jìng yuē: ér wú tí! nǎi sì xì dùn qù, jiā zhuī jí bàn dào, yǐ sǐ zì shǒu, nǎi bà. huì rén wèi guān zú, shí jìng mǔ yòu zhōng, jì zàng, wèi suǒ qīn yuē: mǔ sǐ zi wáng, hé shēng wèi! bù shí shù rì sǐ, wén zhě lián zhī.
樊會仁母敬,蒲州河東人,字象子。笄而生會仁。夫死,事舅姑祥順。家以其 少,俗嫁之,潛約婚於里人,至期,陽為母病,使歸視。敬至,知見紹,乃外為不 知者,私謂會仁曰:「吾孀處不死者,以母老兒幼,今舅將奪吾志,汝云何?」會 仁泣,敬曰:「兒毋啼!」乃伺隙遁去,家追及半道,以死自守,乃罷。會仁未冠 卒,時敬母又終,既葬,謂所親曰:「母死子亡,何生為!」不食數日死,聞者憐 之。
wèi xiào nǚ, jiàng zhōu xià rén, zì wú jì. fù wèi xiāng rén wèi zhǎng zé suǒ shā, wú jì fǔ liù suì, wú xiōng dì, mǔ gǎi jià. dǎi zhǎng, zhì bào fù chóu. huì cóng fù dà yán kè, zhǎng zé zài zuò, wú jì dǐ yǐ pì, shā zhī. yì lì chēng fù yuān yǐ bào, qǐng jiù xíng. xún chá shǐ chǔ suì liáng yǐ wén, tài zōng miǎn qí zuì, gěi yì xǐ yōng zhōu, cì tián zhái. zhōu xiàn yǐ lǐ jià zhī.
衛孝女,絳州夏人,字無忌。父為鄉人衛長則所殺,無忌甫六歲,無兄弟,母 改嫁。逮長,志報父仇。會從父大延客,長則在坐,無忌抵以甓,殺之。詣吏稱父 冤已報,請就刑。巡察使褚遂良以聞,太宗免其罪,給驛徙雍州,賜田宅。州縣以 禮嫁之。
zhèng yì zōng qī lú zhě, fàn yáng shì zú yě. shè shū shǐ, shì jiù gū gōng shùn. yè yǒu dào chí bīng jié qí jiā, rén jiē nì cuàn, wéi gū bù néng qù, lú mào rèn lì gū cè, wèi zéi zuó chuí jǐ sǐ. zéi qù, rén wèn hé wèi bù jù, dá yuē: rén suǒ yǐ yì niǎo shòu zhě, yǐ qí yǒu rén yì yě. jīn lián lǐ jí nán shàng xiāng fù, kuàng gū kě wěi qì xié? ruò bǎi yǒu yī wēi, wǒ bù dé dú shēng. gū yuē: suì hán rán hòu zhī sōng bǎi hòu diāo, wú nǎi jīn jiàn fù zhī xīn.
鄭義宗妻盧者,范陽士族也。涉書史,事舅姑恭順。夜有盜持兵劫其家,人皆 匿竄,惟姑不能去,盧冒刃立姑側,為賊捽捶幾死。賊去,人問何為不懼,答曰: 「人所以異鳥獸者,以其有仁義也。今憐里急難尚相赴,況姑可委棄邪?若百有一 危,我不得獨生。」姑曰:「歲寒然後知松柏後凋,吾乃今見婦之心。」
liú jì qī xià hóu, huá zhōu zuò chéng rén, zì suì jīn. fù zhǎng yún wèi yán chéng chéng, sàng míng. shí liú yǐ shēng èr nǚ yǐ, qiú yǔ liú jué, guī shì fù jí. yòu shì hòu mǔ yǐ xiào chēng. wǔ nián fù wáng, huǐ bù shèng sàng, bèi fā xǐ xiǎn, shēn fù tǔ zuò zhǒng, lú qí zuǒ, hán bù mián rì yī shí zhě sān nián. zhào cì wù èr shí duàn sù shí shí, biǎo yì mén lǘ. hòu qí nǚ jū mǔ sàng, yì rú mǔ xíng, guān yòu cì sù bó, biǎo qí mén.
劉寂妻夏侯,滑州胙城人,字碎金。父長云為鹽城丞,喪明。時劉已生二女矣, 求與劉絕,歸侍父疾。又事後母以孝稱。五年父亡,毀不勝喪,被發徙跣,身負土 作冢,廬其左,寒不綿、日一食者三年。詔賜物二十段、粟十石,表異門閭。後其 女居母喪,亦如母行,官又賜粟帛,表其門。
yú mǐn zhí qī zhāng zhě, wǎn chéng gōng jiǎn nǚ yě. shēng sān suì, měi fù mǔ bìng, yǐ néng zhòu yè shěng shì, yán sè rú chéng rén. jí zhǎng, yù gōng shùn rén xiào. jiǎn bìng dǔ, wén zhī, hào qì jǐ jué. jiǎn sǐ, yī tòng suì zú. gāo zōng yì qí xíng, cì wù bǎi duàn, yǐ zhuàng shǔ shǐ guān.
於敏直妻張者,皖城公儉女也。生三歲,每父母病,已能晝夜省侍,顏色如成 人。及長,愈恭順仁孝。儉病篤,聞之,號泣幾絕。儉死,一慟遂卒。高宗懿其行, 賜物百段,以狀屬史官。
chǔ wáng líng guī fēi shàng guān zhě, xià guī shì zú yě. líng guī chū jì āi wáng hòu, ér jiù gū zài, fēi zhāo xī shì fèng, jǐn shén, fán zhēn měi, fēi jīng xiàn bù xiān cháng. líng guī zú, jiāng zàng, qián fēi wú jìn zú, yì zhě yù bù jǔ, fēi yuē: shì zhě yǒu zhī, hún kě wú tuō hū? nǎi bèi lǐ hé zàng. wén zhě jiā tàn. sàng chú, xiōng dì gòng yù: fēi shǎo, yòu wú zi, kě bù yǒu xíng. qì yuē: zhàng fū yǐ yì, fù rén yǐ jié, wǒ wèi néng xùn gōu hè, shàng kě yù zhuāng zé jì tā zuò hū? jiāng zì yì èr, zhòng suì bù gǎn qiáng.
楚王靈龜妃上官者,下邽士族也。靈龜出繼哀王后,而舅姑在,妃朝夕侍奉, 謹甚,凡珍美,非經獻不先嘗。靈龜卒,將葬,前妃無近族,議者欲不舉,妃曰: 「逝者有知,魂可無托乎?」乃備禮合葬。聞者嘉嘆。喪除,兄弟共諭:「妃少, 又無子,可不有行。」泣曰:「丈夫以義,婦人以節,我未能殉溝壑,尚可御妝澤、 祭他胙乎?」將自劓刵,眾遂不敢強。
yáng shào zōng qī wáng, huá zhōu huá yīn rén. zài bǎo ér mǔ wáng, jì mǔ jū ài. fù zhēng liáo mò, jì mǔ yòu zú, wáng nián shí wǔ, nǎi jǔ èr mǔ jiù ér lì fù xiàng, zhāo hún yǐ zàng, lú mù zuǒ. yǒng huī zhōng, zhào: yáng shì fù zài suí shí, fù mò liáo xī, néng zhāo hún kè zàng. zhì zǔ fù mǔ yíng suì, qīn fú bǎn zhú, āi gǎn xíng lù. yīn cì wù duàn bìng sù, yǐ què biǎo mén.
楊紹宗妻王,華州華陰人。在褓而母亡,繼母鞠愛。父征遼歿,繼母又卒,王 年十五,乃舉二母柩而立父象,招魂以葬,廬墓左。永徽中,詔:「楊氏婦在隋時, 父歿遼西,能招魂克葬。至祖父母塋隧,親服板築,哀感行路。」因賜物段並粟, 以闕表門。
jiǎ xiào nǚ, pú zhōu juàn chéng rén. nián shí wǔ, fù wèi zú rén xuán jī suǒ shā. xiào nǚ dì qiáng rén shàng yòu, xiào nǚ bù kěn jià, duǒ fǔ yù zhī. qiáng rén néng zì shù lì, jiào cì xuán jī shā zhī, qǔ qí xīn gào fù mù. qiáng rén yì xiàn yán zhuàng, yǒu sī lùn sǐ. xiào nǚ yì què qǐng dài dì sǐ, gāo zōng mǐn tàn, zhào bìng miǎn zhī, nèi xǐ luò yáng.
賈孝女,濮州鄄城人。年十五,父為族人玄基所殺。孝女弟強仁尚幼,孝女不 肯嫁,躲撫育之。強仁能自樹立,教伺玄基殺之,取其心告父墓。強仁詣縣言狀, 有司論死。孝女詣闕請代弟死,高宗閔嘆,詔並免之,內徙洛陽。
lǐ shì qī wáng ā zú, shēn zhōu lù chéng rén. zǎo gū, wú xiōng dì. guī lǐ shì shù suì, fū sǐ wú zi, yǐ lí zǐ gāo nián wú gōng yǎng, nǎi bù rěn jià. huà gēng yè zhī, néng bàn shēng shì, yú èr shí nián, zǐ nǎi wáng, zàng sòng rú lǐ. xiāng rén fú qí yì, zhēng qiǎn nǚ qī wǎng shī qí fēng xùn. shòu zhōng yú jiā.
李氏妻王阿足,深州鹿城人。早孤,無兄弟。歸李氏數歲,夫死無子,以嫠姊 高年無供養,乃不忍嫁。畫耕夜織,能辦生事,餘二十年,姊乃亡,葬送如禮。鄉 人服其義,爭遣女妻往師其風訓。壽終於家。
fán yàn chēn qī wèi zhě, yáng zhōu rén. yàn chēn bìng, wèi yuē: gōng bìng qiě dǔ, bù rěn gōng dú sǐ. yàn chēn yuē: sǐ shēng, cháng dào yě. xìng yǎng zhū gū shǐ chéng lì, xiāng cóng ér sǐ, fēi wú qǔ yě. yàn chēn zú, zhí xú jìng yè nán, xiàn bīng zhōng. wén qí zhī yīn, lìng gǔ zhēng, wèi yuē: fū wáng bù sǐ, ér bī wǒ guǎn xián, huò yóu wǒ fā. yǐn dāo zhǎn qí zhǐ. jūn wǔ yù qiáng qī zhī, gù jù bù cóng, nǎi fáng nǐ jǐng yuē: cóng wǒ zhě bù sǐ. wèi lì shēng yuē: gǒu dào, nǎi yù rǔ rén, sù sǐ, wú zhì yě! nǎi jiàn hài, wén zhě shāng zhī.
樊彥琛妻魏者,揚州人。彥琛病,魏曰:「公病且篤,不忍公獨死。」彥琛曰: 「死生,常道也。幸養諸孤使成立,相從而死,非吾取也。」彥琛卒,值徐敬業難, 陷兵中。聞其知音,令鼓箏,魏曰:「夫亡不死,而逼我管弦,禍由我發。」引刀 斬其指。軍伍欲強妻之,固拒不從,乃妨擬頸曰:「從我者不死。」魏厲聲曰: 「狗盜,乃欲辱人,速死,吾志也!」乃見害,聞者傷之。
lǐ shē mǔ zhě, shī qí shì. yǒu yuān shí. shē wèi jiān chá yù shǐ, dé bǐng mǐ, liàng zhī sān hú ér yíng, wèn yú shǐ, yuē: yù shǐ mǐ, bù gài yě. yòu wèn chē yōng yǒu jǐ, yuē: yù shǐ bù cháng yě. mǔ nù, chì guī yú mǐ, cháng qí yōng, yīn qiè zé shē. shē hé cāng guān, zì yán zhuàng, zhū yù shǐ wén zhī, yǒu cán sè.
李畲母者,失其氏。有淵識。畲為監察御史,得稟米,量之三斛而贏,問於史, 曰:「御史米,不概也。」又問車庸有幾,曰:「御史不償也。」母怒,敕歸餘米, 償其庸,因切責畲。畲劾倉官,自言狀,諸御史聞之,有慚色。
biàn nǚ lǐ zhě, nián bā suì fù wáng, bìn yú táng shí nián, zhāo xī lín. jí jī, mǔ yù jià zhī. duàn fà, gài zhōng yǎng. jū mǔ sàng, āi hào guò rén, zì pǐ zàng jù, zhōu lǐ sòng zàng qiān yú rén. lú yú mù, péng tóu, xiǎn ér fù tǔ, yǐ wán yuán yíng, shí sōng shù bǎi. wǔ hòu shí, àn chá shǐ xuē jì chǎng biǎo zhī, zhào shù què mén lǘ.
汴女李者,年八歲父亡,殯於堂十年,朝夕臨。及笄,母欲嫁之。斷髮,丐終 養。居母喪,哀號過人,自庀葬具,州里送葬千餘人。廬於墓,蓬頭,跣而負土, 以完園塋,蒔松數百。武后時,按察使薛季昶表之,詔樹闕門閭。
cuī huì qī lú zhě, luán tái shì láng xiàn zhī nǚ. xiàn yǒu měi míng. huì sàng, lú nián shào, jiā yù jià zhī, lú chēng jí bù xǔ. nǚ xiōng shì gōng bù shì láng lǐ sī chōng, zǎo wáng. sī chōng fāng xiǎn zhòng, biǎo qiú jì shì, zhào xǔ, jiā nèi wài yīn jiē rán kě. sī chōng guī bì sān bǎi yú, lú bù kě, yuē: wú qǐ zài rǔ yú rén hū? níng méi shēn wèi bì. shì xī, chū zì dòu, fèn huì miàn, hái cuī shě, duàn fà zì shì. sī chōng yǐ wén, wǔ hòu bù duó yě, zhào wèi fú tú pǐ yǐ zhōng.
崔繪妻盧者,鸞台侍郎獻之女。獻有美名。繪喪,盧年少,家欲嫁之,盧稱疾 不許。女兄適工部侍郎李思沖,早亡。思沖方顯重,表求繼室,詔許,家內外姻皆 然可。思沖歸幣三百輿,盧不可,曰:「吾豈再辱於人乎?寧沒身為婢。」是夕, 出自竇,糞穢〓面,還崔舍,斷髮自誓。思沖以聞,武后不奪也,詔為浮屠庀以終。
jiān zhēn jié fù lǐ zhě, nián shí qī, jià wèi zhèng lián qī. wèi yú nián, lián sǐ, cháng bù yī shū shí. yè hū mèng nán zi qiú wèi qī, chū bù xǔ, hòu shù shù mèng zhī. lǐ zì yí róng mào wèi shuāi chǒu suǒ zhào yě, jí jié fā, má yī, bù xūn shì, gòu miàn chén fū, zì shì bù fù mèng. cì shǐ bái dà wēi qīn qí cāo, hào jiān zhēn jié fù, biǎo jīng mén què, míng suǒ jū yuē jié fù lǐ.
堅貞節婦李者,年十七,嫁為鄭廉妻。未逾年,廉死,常布衣蔬食。夜忽夢男 子求為妻,初不許,後數數夢之。李自疑容貌未衰丑所召也,即截發,麻衣,不薰 飾,垢面塵膚,自是不復夢。刺史白大威欽其操,號堅貞節婦,表旌門闕,名所居 曰節婦里。
fú fèng qī mǒu shì, zì yù yīng, yóu shū měi. fèng yǐ zuì xǐ dān zhōu, zhì nán hǎi, wèi liáo zéi suǒ shā, xié yù yīng sī zhī, duì yuē: yī fù rén bù zú shì zhòng nán zǐ, qǐng tuī yī zhǎng zhě. zéi rán zhī. nǎi qǐng gēng yī, yǒu qǐng, shèng fú lì yú zhōu, mà yuē: shòu zéi rǔ, bù rú sǐ! zì chén yú hǎi.
符鳳妻某氏,字玉英,尤姝美。鳳以罪徙儋州,至南海,為獠賊所殺,脅玉英 私之,對曰:「一婦人不足事眾男子,請推一長者。」賊然之。乃請更衣,有頃, 盛服立於舟,罵曰:「受賊辱,不如死!」自沉於海。
gāo ruì qī qín. ruì wèi zhào zhōu cì shǐ, wèi mò chuài suǒ gōng. zhōu xiàn, ruì yǎng yào bù sǐ, zhì mò chuài suǒ, shì yǐ dòu dài yì páo, yuē: jiàng wǒ, cì ěr guān bù jiàng, qiě sǐ. ruì shì qín, qín yuē: jūn shòu tiān zǐ ēn, dāng yǐ sǐ bào, zéi yī pǐn guān ān zú róng? zì shì jiē míng mù bù yǔ. mò chuài zhī bù kě qū, nǎi shā zhī.
高叡妻秦。叡為趙州刺史,為默啜所攻。州陷,叡仰藥不死,至默啜所,示以 竇帶異袍,曰:「降我,賜爾官;不降,且死。」叡視秦,秦曰:「君受天子恩, 當以死報,賊一品官安足榮?」自是皆瞑目不語。默啜知不可屈,乃殺之。
wáng lín qī wéi zhě, shì zú yě. lín wèi méi zhōu sī gōng cān jūn, sú jiàn chǐ shèng shì, wéi bù zhī yǒu zān ěr. xùn èr zi jiān bīng yǒu fǎ, hòu jiē míng wén. lín zú shí, wéi nián èr shí wǔ, jiā yù qiáng jià zhī, wéi gù jù, zhì bù tīng yīn lè, chù yī shì, huò zhōng rì bù shí. zú nián qī shí wǔ, zhe nǚ xùn xíng yú shì.
王琳妻韋者,士族也。琳為眉州司功參軍,俗僭侈盛飾,韋不知有簪珥。訓二 子堅、冰有法,後皆名聞。琳卒時,韋年二十五,家欲強嫁之,韋固拒,至不聽音 樂,處一室,或終日不食。卒年七十五,著《女訓》行於世。
lú wéi qīng qī xú, zī zhōu rén, shì kè chén liú. wéi qīng shì lì xiào shū láng. xú nǚ xiōng zhī fū lǐ yí dé yǐ zuì chì, wéi qīng zuò liáo yīn, biǎn bō chuān wèi. xú hái xiāng lǐ, lì shí, chì qiān gāo, cǎi chī bù yù. huì dà shè, xú jiān guān yíng wéi qīng, zhì jīng zhōu, wén wéi qīng sǐ, èr rán nú jiāng jié xú guī xià jiāng, xú zhī zhī, shù qí zuì, nú bù gǎn bī, jié qí zī qù. xú bèi dào héng zhì bō chuān, zú jiǎn liú xiě, dé wéi qīng hù, yǐ sàng hái, yuè suì zhì luò yáng. jì zàng, yǐ wú zi, zhōng fú hái chén liú. biàn zhōu cì shǐ qí hàn gāo qí jié, sòng ér shī zhī.
盧惟清妻徐,淄州人,世客陳留。惟清仕歷校書郎。徐女兄之夫李宜得以罪斥, 惟清坐僚姻,貶播川尉。徐還鄉里,糲食,斥鉛膏,采絺不御。會大赦,徐間關迎 惟清,至荊州,聞惟清死,二髯奴將劫徐歸下江,徐知之,數其罪,奴不敢逼,劫 其貲去。徐倍道行至播川,足繭流血,得惟清戶,以喪還,閱歲至洛陽。既葬,以 無子,終服還陳留。汴州刺史齊瀚高其節,頌而詩之。
ráo é zì qióng zhēn, ráo zhōu lè píng rén. shēng xiǎo jiā, qín zhī rèn, pō zì xiū zhěng. fù jī, yú yú jiāng, yù fēng tāo, zhōu fù, shī bù chū. é nián shí sì, kū shuǐ shàng, bù shí sān rì sǐ. é dà zhèn diàn, shuǐ chóng duō sǐ, fù shī fú chū, xiāng rén yì zhī, guī fèng jù lǐ, zàng fù jí é pó shuǐ zhī yīn. xiàn lìng wèi zhòng guāng jié qí mù. jiàn zhōng chū, chù zhì shǐ zhèng shū zé biǎo jīng qí lǘ, hé dōng liǔ zōng yuán wèi lì bēi yún.
饒娥字瓊真,饒州樂平人。生小家,勤織紝,頗自修整。父勣,漁於江,遇風 濤,舟覆,屍不出。娥年十四,哭水上,不食三日死。俄大震電,水蟲多死,父屍 浮出,鄉人異之,歸賵具禮,葬父及娥鄱水之陰。縣令魏仲光碣其墓。建中初,黜 陟使鄭淑則表旌其閭,河東柳宗元為立碑雲。
dòu bó nǚ zhòng nǚ, jīng zhào fèng tiān rén. yǒng tài zhōng, yù zéi xíng piāo, èr nǚ zì nì shān gǔ, zéi jī ér dé zhī, jiāng bī yǐ sī. xíng lín dà gǔ, bó yuē: wǒ qǐ shòu wū yú zéi! nǎi zì tóu xià, zéi dà hài. é ér zhòng yì yuè ér zhuì. jīng zhào yǐn dì wǔ qí biǎo qí liè xíng, zhào jīng mén lǘ, miǎn qí jiā yáo yì, guān wèi pǐ zàng.
竇伯女、仲女,京兆奉天人。永泰中,遇賊行剽,二女自匿山谷,賊跡而得之, 將逼以私。行臨大谷,伯曰:「我豈受污於賊!」乃自投下,賊大駭。俄而仲亦躍 而墜。京兆尹第五琦表其烈行,詔旌門閭,免其家徭役,官為庀葬。
lú fǔ qī lǐ, qín zhōu chéng jì rén. fù lán, yǒng tài chū wèi qí lìng. liáng sòng bīng xìng, lán yù jiàng jù zéi shù qiān rén. cì shǐ cáo shēng xí zéi, bài zhī. zéi yí lán mài jǐ, zhí lán jí qí dì bó, xiōng dì zhēng xiāng dài sǐ, lǐ jiàn fù bèi yīn, yì qǐng dài fù, suì jiē yù hài.
盧甫妻李,秦州成紀人。父瀾,永泰初為蘄令。梁、宋兵興,瀾諭降劇賊數千 人。刺史曹升襲賊,敗之。賊疑瀾賣己,執瀾及其弟渤,兄弟爭相代死,李見父被 殷,亦請代父,遂皆遇害。
yòu yǒu wáng fàn qī péi zhě, yì fú zéi zhōng, yù wū zhī, mà yuē: wú, yì guān zi, qǐ ài shēng shòu wū xié! zéi lín yǐ bīng, mà bù zhǐ, nǎi zhī jiě yān.
又有王泛妻裴者,亦俘賊中,欲污之,罵曰:「吾,衣冠子,豈愛生受污邪!」 賊臨以兵,罵不止,乃支解焉。
xuān wèi shǐ lǐ jì qīng wén zhuàng, zhào zèng lǐ zhě chāng xiàn jūn péi hé dōng xiàn jūn, lán bó bìng zèng guān.
宣慰使李季卿聞狀,詔贈李者昌縣君、裴河東縣君,瀾、渤並贈官。
zōu dài zhēng qī báo zhě, cóng shì zhēng guān jiāng yīn. yuán cháo luàn, báo wèi zéi suǒ lüè, jiāng wū zhī, bù cóng. yǔ jiā ǎo shǐ bào dài zhēng yuē: wǒ yì bù rǔ. jí sǐ yú shuǐ. zéi qù, dé qí shī. yì shēng dòng jiāng nán, wén rén lǐ huá zuò āi jié fù fù.
鄒待征妻薄者,從侍征官江陰。袁晁亂,薄為賊所掠,將污之,不從。語家媼 使報待征曰:「我義不辱。」即死於水。賊去,得其屍。義聲動江南,聞人李華作 《哀節婦賦》。
jīn jié fù zhě, ān nán zéi shuài táo qí liàng zhī mǔ yě. cháng yǐ zhōng yì huì qí liàng, wán bù shòu, suì jué zhī. zì tián ér shí, fǎng ér yī, zhōu lǐ jīn fǎ yān. dà lì chū, zhào cì liǎng dīng shì yǎng, běn dào shǐ sì shí cún wèn zhōng shēn.
金節婦者,安南賊帥陶齊亮之母也。常以忠義誨齊亮,頑不受,遂絕之。自田 而食,紡而衣,州里矜法焉。大曆初,詔賜兩丁侍養,本道使四時存問終身。
gāo mǐn nǚ míng mèi mei, fù yàn zhāo shì lǐ zhèng jǐ. jí nà jù mìng, zhì qí qī zǐ, shǐ shǒu pú yáng. jiàn zhōng èr nián, qiè chéng guī hé nán dōu tǒng liú xuán zuǒ, nà tú qí jiā. shí nǚ qī suì, mǔ lǐ lián qí yòu, qǐng miǎn sǐ wèi bì, xǔ zhī. nǚ bù kěn, yuē: mǔ xiōng mián bù miǎn, hé lài ér shēng? mǔ xiōng jiāng bèi xíng, biàn bài sì fāng. nǚ wèn gù, dá yuē: shén kě qí yě. nǚ yuē: wǒ jiā yǐ zhōng yì zhū, shén shàng hé zhī ér bài zhī! wèn fù zài suǒ, xī xiàng kū, zài bài jiù sǐ. dé zōng hài tàn, zhào tài cháng shì yuē mǐn. zhū rú zhēng wèi zhī lěi.
高愍女名妹妹,父彥昭事李正己。及納拒命,質其妻子,使守濮陽。建中二年, 挈城歸河南都統劉玄佐,納屠其家。時女七歲,母李憐其幼,請免死為婢,許之。 女不肯,曰:「母兄綿不免,何賴而生?」母兄將被刑,遍拜四方。女問故,答曰: 「神可祈也。」女曰:「我家以忠義誅,神尚何知而拜之!」問父在所,西向哭, 再拜就死。德宗駭嘆,詔太常諡曰愍。諸儒爭為之誄。
yàn zhāo cóng xuán zuǒ jiù níng líng, fù biàn zhōu, lèi gōng shòu yǐng zhōu cì shǐ. cháo tíng lù qí zhōng, jū zhōu èr shí nián bù xǐ, zú zèng shǎn zhōu dū du.
彥昭從玄佐救寧陵,復汴州,累功授潁州刺史。朝廷錄其忠,居州二十年不徙, 卒贈陝州都督。
yáng liè fù zhě, lǐ kǎn qī yě. jiàn zhōng mò, lǐ xī liè xiàn biàn, móu xí chén zhōu. kǎn wèi xiàng chéng lìng, xī liè fēn bīng shù qiān lüè dìng zhū xiàn, kǎn yǐ chéng xiǎo zéi ruì, yù táo qù, fù yuē: kòu zhì dāng shǒu, lì bù zú, zé sǐ yān. jūn ér táo, shàng shuí shǒu? kǎn yuē: bīng shǎo cái fá, ruò hé? fù yuē: xiàn bù shǒu, zé dì zéi dì yě, cāng lǐn fǔ kù jiē qí jī yě, bǎi xìng jiē qí zhàn shì yě yú guó jiā hé yǒu? qǐng zhòng shǎng mù sǐ shì, shàng kě jì. kǎn nǎi zhào lì mín rù tíng zhōng yuē: lìng chéng ruò zhǔ yě, rán mǎn suì zé qù, fēi rú lì mín shēng cǐ tǔ yě, fén mù cún yān, yí xiāng yǔ sǐ shǒu, rěn shī shēn běi miàn fèng zéi hū? zhòng qì, xǔ nuò. nǎi xùn yuē: yǐ wǎ shí jī zéi zhě, shǎng qiān qián yǐ dāo shǐ shā zéi zhě, wàn qián. dé shù bǎi rén. kǎn lǜ yǐ chéng chéng, fù shēn zì xìn yǐ xiǎng zhòng. bào zéi yuē: xiàng chéng fù lǎo yì bù xià zéi, dé wú chéng bù zú wèi wēi, yí jí qù tú shī lì, wú yì yě. zéi dà xiào. kǎn zhōng liú shǐ, hái jiā, fù zé yuē: jūn bù zài, rén shuí kěn gù? sǐ yú wài, yóu yù yú zhuàng yě. kǎn jù dēng chéng. huì zéi jiāng zhōng shǐ sǐ, suì yǐn qù, xiàn zú wán. zhào qiān kǎn tài píng lìng.
楊烈婦者,李侃妻也。建中末,李希烈陷汴,謀襲陳州。侃為項城令,希烈分 兵數千略定諸縣,侃以城小賊銳,欲逃去,婦曰:「寇至當守,力不足,則死焉。 君而逃,尚誰守?」侃曰:「兵少財乏,若何?」婦曰:「縣不守,則地賊地也, 倉廩府庫皆其積也,百姓皆其戰士也於國家何有?請重賞募死士,尚可濟。」侃乃 召吏民入廷中曰:「令誠若主也,然滿歲則去,非如吏民生此土也,墳墓存焉,宜 相與死守,忍失身北面奉賊乎?」眾泣,許諾。乃徇曰:「以瓦石擊賊者,賞千錢; 以刀矢殺賊者,萬錢。」得數百人。侃率以乘城,婦身自釁以享眾。報賊曰:「項 城父老義不下賊,得吾城不足為威,宜亟去;徒失利,無益也。」賊大笑。侃中流 矢,還家,婦責曰:「君不在,人誰肯固?死於外,猶愈於狀也。」侃遽登城。會 賊將中矢死,遂引去,縣卒完。詔遷侃太平令。
xiān shì wàn suì tōng tiān chū, qì dān kòu píng zhōu, zōu bǎo yīng wèi cì shǐ, chéng qiě xiàn, qī xī lǜ jiā tóng nǚ dīng chéng chéng, bù xià zéi, zhào fēng chéng jié fū rén. mò chuài gōng fēi hú, xiàn lìng gǔ xuán yīng qī gāo néng gù shǒu, lǔ yǐn qù, zhào fēng xùn zhōng xiàn jūn. shǐ sī míng zhī pàn, wèi zhōu nǚ zǐ hóu huá zhōu nǚ zǐ táng qīng zhōu nǚ zǐ wáng, xiāng yǔ shà xuè fù xíng yíng tǎo zéi, huá pú jié dù shǐ xǔ shū jì biǎo qí zhōng, jiē bǔ guǒ yì. suī gǎn jué bù wàng yú guó, rán bù rú yáng liè fù kǎi kāng zhī jūn chén dà yì yún.
先是萬歲通天初,契丹寇平州,鄒保英為刺史,城且陷,妻奚率家僮女丁乘城, 不下賊,詔封誠節夫人。默啜攻飛狐,縣令古玄應妻高能固守,虜引去,詔封徇忠 縣君。史思明之叛,衛州女子侯、滑州女子唐、青州女子王,相與歃血赴行營討賊, 滑濮節度使許叔冀表其忠,皆補果毅。雖敢決不忘於國,然不如楊烈婦慨慷知君臣 大義雲。
jiǎ zhí yán qī dǒng. zhí yán zuò shì, biǎn lǐng nán, yǐ qī shǎo, nǎi jué yuē: shēng sǐ bù kě qī, wú qù, kě jí jià, wú xū yě. dǒng bù dá, yǐn shéng shù fà, fēng yǐ bó, shǐ zhí yán shǔ, yuē: fēi jūn shǒu bù jiě. zhí yán biǎn èr shí nián nǎi hái, shǔ bó wǎn rán. jí tāng mù, fā duò wú yú.
賈直言妻董。直言坐事,貶嶺南,以妻少,乃訣曰:「生死不可期,吾去,可 亟嫁,無須也。」董不答,引繩束髮,封以帛,使直言署,曰:「非君手不解。」 直言貶二十年乃還,署帛宛然。及湯沐,發墮無餘。
lǐ xiào nǚ zhě, míng miào fǎ, yíng zhōu bó yě rén. ān lù shān luàn, bèi jié xǐ tā zhōu. wén fù wáng, yù jiān dào bēn sàng, yī zi bù rěn qù, gē yī rǔ liú yǐ xíng. jì zhì, fù yǐ zàng, hào yǒng qǐng kāi fù mù yǐ shì, zōng zú bù xǔ. fù chí dāo cì xīn, nǎi wèi kāi. jiàn guān, shé qù chén, fā zhì shì zhī. jié lú mù zuǒ, shǒu zhí sōng bǎi, yǒu yì niǎo zhì. hòu, mǔ bìng, huò bù shí yǐn, nǚ zhōng rì wèi cháng shì bǐ zhù, jí wáng, cì xuè shū yú mǔ bì ér zàng, lú mù zhōng shēn.
李孝女者,名妙法,瀛州博野人。安祿山亂,被劫徙它州。聞父亡,欲間道奔 喪,一子不忍去,割一乳留以行。既至,父已葬,號踴請開父墓以視,宗族不許。 復持刀刺心,乃為開。見棺,舌去塵,發治拭之。結廬墓左,手植松柏,有異鳥至。 後,母病,或不食飲,女終日未嘗視匕箸,及亡,刺血書於母臂而葬,廬墓終身。
lǐ tuān qī mǒu shì. tuān jí wú yuán jì jūn, yuán hé zhōng, zì bá guī niǎo zhòng yìn, qī wèi zéi fù ér luán shí zhī, jiāng sǐ, yóu hào tuān yuē: shàn shì niǎo pú shè! guān zhě tàn qì. zhòng yìn qǐng yǐ qí shì shǔ shǐ guān, zhào kě.
李湍妻某氏。湍籍吳元濟軍,元和中,自拔歸鳥重胤,妻為賊縛而臠食之,將 死,猶號湍曰:「善事鳥僕射!」觀者嘆泣。重胤請以其事屬史官,詔可。
dǒng chāng líng mǔ yáng, shì jū cài. chāng líng gèng shì wú shǎo yáng, zhì yuán jì shí, wèi wú fáng lìng. mǔ cháng mì jiè yuē: nì shùn chéng bài, ér kě tú zhī. chāng líng wèi jué, tú yǎn chéng, yáng fù yuē: nì zéi qī tiān, shén suǒ bù fú. dāng nì jiàng, wú yǐ wǒ lèi. ér wèi zhōng chén, wú sǐ bù qiàn. huì wáng shī bī yǎn chéng, chāng líng nǎi jiàng. xiàn zōng xǐ, jí bài yǎn chéng lìng jiān jiān chá yù shǐ, chāng líng xiè yuē: mǔ zhī xùn yě, chén hé néng! dì jiē tàn. yuán jì qiú yáng, yù shā zhě lǚ yǐ. cài píng ér mǔ zài, chén xǔ jié dù lǐ xùn biǎo zhī, fēng běi píng jùn tài jūn.
董昌齡母楊,世居蔡。昌齡更事吳少陽,至元濟時,為吳房令。母常密戒曰: 「逆順成敗,兒可圖之。」昌齡未決,徒郾城,楊復曰:「逆賊欺天,神所不福。 當逆降,無以我累。兒為忠臣,吾死不慊。」會王師逼郾城,昌齡乃降。憲宗喜, 即拜郾城令兼監察御史,昌齡謝曰:「母之訓也,臣何能!」帝嗟嘆。元濟囚楊, 欲殺者屢矣。蔡平而母在,陳許節度李遜表之,封北平郡太君。
wáng xiào nǚ, xú zhōu rén, zì hé zi. yuán hé zhōng, fù xiōng jiē fáng qiū tún jīng zhōu, yè fān kòu biān, bìng zhàn sǐ. hé zi nián shí qī, dān shēn bèi fā tú xiǎn suō shang dǐ jīng tún, rì gài dài, hù èr sàng hái, zàng yú xiāng, zhí sōng bǎi, jiǎn fā huài róng, lú mù suǒ. jié dù shǐ wáng zhì xìng bái zhuàng, zhào jīng qí mén.
王孝女,徐州人,字和子。元和中,父兄皆防秋屯涇州,葉蕃寇邊,並戰死。 和子年十七,單身被發徒跣蓑裳抵涇屯,日丐貸,護二喪還,葬於鄉,植松柏,翦 發壞容,廬墓所。節度使王智興白狀,詔旌其門。
duàn jū zhēn qī xiè, zì xiǎo é, hóng zhōu yù zhāng rén. jū zhēn běn lì yáng xiá shào nián, zhòng qì jué, qǔ suì yú, yǔ xiè fù tóng jiǎ jiāng hú shàng, bìng wèi dào suǒ shā. xiǎo é fù jiāng liú, shāng nǎo zhé zú, rén jiù yǐ miǎn. zhuǎn cè gài shí zhì shàng yuán, mèng fù jí fū gào suǒ shā zhǔ míng, lí xī qí wén wèi shí èr yán, chí wèn nèi wài yīn, mò néng xiǎo. lǒng xī lǐ gōng zuǒ yǐn zhàn dé qí yì, yuē: shā ruò fù zhě bì shēn lán, ruò tiān bì shēn chūn, shì yǐ shì qiú zhī. xiǎo é qì xiè. zhū shēn, nǎi míng dào wáng mìng zhě yě. xiǎo é guǐ fú wèi nán zǐ, yǔ yōng bǎo zá. wù sè suì yú, dé lán yú jiāng zhōu, chūn yú dú shù pǔ. lán yǔ chūn, cóng xiōng dì yě. xiǎo é tuō yōng lán jiā, rì yǐ hù xìn zì xiào, lán yǐ zhī, suī bāo jū wú bù wěi. xiǎo é jiàn suǒ dào duàn xiè fú yòng gù zài, yì zhī suǒ mèng bù yí. chū rù èr jī, cì qí biàn. tā rì lán jǐn jí qún tōu shāi jiǔ, lán yǔ chūn zuì, wò lú. xiǎo é bì hù, bá pèi dāo zhǎn lán shǒu, yīn dà hū bǔ zéi. xiāng rén qiáng jiù, qín chūn, dé zāng qiān wàn, qí dǎng shù shí. xiǎo é xī shū qí rén shàng zhī guān, jiē dǐ sǐ, nǎi shǐ zì yán zhuàng. cì shǐ zhāng xī jiā qí liè, bái guān chá shǐ, shǐ bù wèi qǐng. hái yù zhāng, rén zhēng pìn zhī, bù xǔ. zhù fà shì fú tú dào, gòu yī lì fàn zhōng shēn.
段居貞妻謝,字小娥,洪州豫章人。居貞本歷陽俠少年,重氣決,娶歲餘,與 謝父同賈江湖上,並為盜所殺。小娥赴江流,傷腦折足,人救以免。轉側丐食至上 元,夢父及夫告所殺主名,離析其文為十二言,持問內外姻,莫能曉。隴西李公佐 隱佔得其意,曰:「殺若父者必申蘭,若天必申春,試以是求之。」小娥泣謝。諸 申,乃名盜亡命者也。小娥詭服為男子,與傭保雜。物色歲餘,得蘭於江州,春於 獨樹浦。蘭與春,從兄弟也。小娥托傭蘭家,日以護信自效,蘭〓倚之,雖包苴無 不委。小娥見所盜段、謝服用故在,益知所夢不疑。出入二箕,伺其便。它日蘭盡 集群偷釃酒,蘭與春醉,臥廬。小娥閉戶,拔佩刀斬蘭首,因大呼捕賊。鄉人牆救, 禽春,得贓千萬,其黨數十。小娥悉疏其人上之官,皆抵死,乃始自言狀。刺史張 錫嘉其烈,白觀察使,使不為請。還豫章,人爭聘之,不許。祝髮事浮屠道,垢衣 糲飯終身。
yáng hán qī xiāo, fù lì, wèi fǔ zhōu zhǎng shǐ, yǐ guān zú, mǔ yì wáng. xiāo nián shí liù, yǔ wèi jiē sháo shū, huǐ mào, zài èr sàng hái xiāng lǐ, pín bù néng gěi zhōu yōng, cì xuān zhōu zhàn niǎo shān, zhōu zǐ wěi jiù qù. xiāo jié lú shuǐ bīn, yǔ bì chuān kuàng nà guān chéng fén, shí sōng bǎi, zhāo xī lín, yǒu xún niǎo gǎo tù jūn zhī zhī xiáng. zhǎng lǎo děng wèi lì shě, suì shí jìn sù jiān. sàng mǎn bù shì suō, rén gāo qí xíng. huò qǐng hūn, nǚ yuē: wǒ ruò bù néng běi hái, jūn chéng wèi wǒ zhì èr jiù zàng gù lǐ, qǐng shì jūn zǐ. yú shì, hán yǐ gāo ān wèi bà guī, pìn zhī, qiě qǐng rú sù. xiāo yǐ qīn wèi zàng, xǔ qí zài, cí qí cǎi. yǐ zàng, nǎi shì fú ér guī yáng yún.
楊含妻蕭,父歷,為撫州長史,以官卒,母亦亡。蕭年十六,與謂皆韶淑,毀 貌,載二喪還鄉里,貧不能給舟庸,次宣州戰鳥山,舟子委柩去。蕭結廬水濱,與 婢穿壙納棺成墳,蒔松柏,朝夕臨,有馴鳥、縞兔、菌芝之祥。長老等為立舍,歲 時進粟縑。喪滿不釋蓑,人高其行。或請昏,女曰:「我弱不能北還,君誠為我致 二柩葬故里,請事君子。」於是,含以高安尉罷歸,聘之,且請如素。蕭以親未葬, 許其載,辭其采。已葬,乃釋服而歸楊雲。
wéi yōng qī xiāo. zhāng hóng jìng zhèn yōu zhōu yě, biǎo yōng zài mù fǔ. zhū kè róng luàn, yōng bèi jié. xiāo wén nán, yǔ yōng jiē chū, zuǒ yòu gé zhī, bù tuì. yōng lín rèn, xiāo hū yuē: wǒ gǒu shēng wú yì, yuàn jīn rì sǐ jūn qián. xíng zhě duàn qí bì, nǎi shā yōng. xiāo yì xiàng yàn rán, guān zhě āi tàn. shì xī sǐ. dà hé zhōng, yáng zhì chéng biǎo qí liè, zhào zèng lán líng xiàn jūn.
韋雍妻蕭。張弘靖鎮幽州也,表雍在幕府。硃克融亂,雍被劫。蕭聞難,與雍 皆出,左右格之,不退。雍臨刃,蕭呼曰:「我苟生無益,願今日死君前。」刑者 斷其臂,乃殺雍。蕭意象晏然,觀者哀嘆。是夕死。大和中,楊志誠表其烈,詔贈 蘭陵縣君。
yōng zì hé shū, zhuó jìn shì dì.
雍字和叔,擢進士第。
héng fāng hòu qī chéng. dà hé zhōng, fāng hòu wèi yōng zhōu lù shì cān jūn. zhāo tǎo shǐ dǒng chāng líng zhì wú zhuàng, fāng hòu shù zhēng shì, chāng líng nù, jiāng zhí fù lì, cí yǐ jí, bù miǎn, jí yǐ sǐ gào, wò guān zhōng. chāng líng zhī zhī, shǐ hé guān shén láo. fāng hòu bì jiǔ, yǐ zhǎo jué guān, zhǎo jǐn nǎi jué. chéng jù bìng sǐ, bù gǎn kū. chāng líng tián bù yí, hòu qiǎn qí sàng. chéng tú xíng zhì què xià, kòu yòu yín tái mén, zì èr chén yuān, xià yù shǐ jū zhì yǒu shí, chāng líng nǎi dé zuì. wén zōng zhào fēng chéng wǔ chāng xiàn jūn, cì yī zi jiǔ pǐn zhèng guān yuán.
衡方厚妻程。大和中,方厚為邕州錄事參軍。招討使董昌齡治無狀,方厚數爭 事,昌齡怒,將執付吏,辭以疾,不免,即以死告,臥棺中。昌齡知之,使闔棺甚 牢。方厚閉久,以爪攫棺,爪盡乃絕。程懼並死,不敢哭。昌齡恬不疑,厚遣其喪。 程徒行至闕下,叩右銀台門,自刵陳冤,下御史鞫治有實,昌齡乃得罪。文宗詔封 程武昌縣君,賜一子九品正官員。
zhèng xiào nǚ, yǎn zhōu xiá qiū rén. fù shén zuǒ, wèi guān bīng, zhàn sǐ qìng zhōu. shí mǔ yǐ wáng, yòu wú xiōng dì, nǚ shí nián èr shí sì, jí jiǎn fā huǐ fú, shēn hù sàng hái xiāng lǐ, yǔ mǔ hé zàng. lú mù xià, shǒu shù sōng bǎi chéng lín. chū, xǔ shì yá bīng lǐ xuán qìng, zhì shì, xiè bù jià. dà zhōng zhōng, yǎn zhōu jié dù shǐ xiāo chù zhuàng yú cháo, yǒu zhào jīng biǎo qí lǘ.
鄭孝女,兗州瑕丘人。父神佐,為官兵,戰死慶州。時母已亡,又無兄弟,女 時年二十四,即翦發毀服,身護喪還鄉里,與母合葬。廬墓下,手樹松柏成林。初, 許適牙兵李玄慶,至是,謝不嫁。大中中,兗州節度使蕭俶狀於朝,有詔旌表其閭。
lǐ tíng jié qī cuī. gān fú zhōng, tíng jié wèi jiá chéng wèi. wáng xiān zhī gōng rǔ zhōu, tíng jié bèi zhí. zéi jiàn cuī mèi měi, jiāng qī zhī, gòu yuē: wǒ, shì rén qī, sǐ wáng yǒu mìng, nài hé shòu zéi wū? zéi nù, kū qí xīn shí zhī.
李廷節妻崔。乾符中,廷節為郟城尉。王仙芝攻汝州,廷節被執。賊見崔妹美, 將妻之,詬曰:「我,士人妻,死亡有命,柰何受賊污?」賊怒,刳其心食之。
yīn bǎo huì qī fēng, áo sūn yě, míng xuàn, zì jǐng wén. néng wén zhāng cǎo lì. bǎo huì lì xiào shū láng. huáng cháo rù zhǎng ān, gòng nì lán líng lǐ. míng rì, bǎo huì táo. zéi yuè fēng sè, yù qǔ zhī, gù jù. zéi yòu shuō wàn cí, bù dá. zéi nù, bó rán yuē: cóng zé shēng, bù rán, zhèng gāo wǒ jiàn! fēng mà yuē: wǒ, gōng qīng zi, shǒu zhèng ér sǐ, yóu shēng yě, zhōng bù rǔ nì zéi shǒu! suì yù hài. bǎo huì guī, zuǒ yòu yuē: fū rén sǐ yǐ! bǎo huì hào ér jué.
殷保晦妻封,敖孫也,名絢,字景文。能文章、草隸。保晦歷校書郎。黃巢入 長安,共匿蘭陵里。明日,保晦逃。賊悅封色,欲取之,固拒。賊誘說萬詞,不答。 賊怒,勃然曰:「從則生,不然,正膏我劍!」封罵曰:「我,公卿子,守正而死, 猶生也,終不辱逆賊手!」遂遇害。保晦歸,左右曰:「夫人死矣!」保晦號而絕。
dòu liè fù zhě, hé nán rén, cháo yì lìng huá mǒu qī. chū, tóng zhōu jūn luàn, zhú jié dù shǐ lǐ táng zǒu hé zhōng, lìng nì wàng xiān lǐ, bù zhī suǒ shě nǎi chóu jiā yě. yè bàn dào rù, zuó lìng shǒu, yù shā zhī, dòu qì bì hàn, kǔ chí zéi mèi, zhì zhōng dāo bù jiě, lìng dé tuō zǒu bù sǐ, zéi yì qù. jīng zhào wén zhī, guī jiǔ bó yī yào, jǐ sǐ ér yù.
竇烈婦者,河南人,朝邑令華某妻。初,同州軍亂,逐節度使李瑭走河中,令 匿望仙里,不知所舍乃仇家也。夜半盜入,捽令首,欲殺之,竇泣蔽捍,苦持賊袂, 至中刀不解,令得脫走不死,賊亦去。京兆聞之,歸酒帛醫藥,幾死而愈。
lǐ zhěng qī lú zhě, měi zī, néng shǔ wén. zhěng zì chāng shí, xián tōng mò zhuó jìn shì, qiān lèi kǎo gōng láng zhōng. huáng cháo luàn, bì dì píng yáng, xī zōng zhào wèi hàn lín xué shì. dì chū bǎo jī, xiàn yú sì xiāng wáng yùn. yùn bài, zhěng sǐ, lú fú shī kū. wáng xíng yú bīng bī zhī, bù cóng, xié yǐ rèn, duàn yī bì sǐ.
李拯妻盧者,美姿,能屬文。拯字昌時,咸通末擢進士,遷累考功郎中。黃巢 亂,避地平陽,僖宗召為翰林學士。帝出寶雞,陷於嗣襄王熅。熅敗,拯死,盧伏 屍哭。王行瑜兵逼之,不從,脅以刃,斷一臂死。
shān yáng nǚ zhào zhě, fù dào yán, dāng lùn sǐ, nǚ yì guān sù yuē: pò jī ér dào, jiù sǐ ěr, qíng yǒu kě yuán, néng yuán zhī xié? fǒu zé qǐng jù sǐ. yǒu sī yì zhī, xǔ jiǎn fù sǐ. nǚ yuē: shēn jīn wèi guān suǒ cì, yuàn huǐ fú yī fú tú fǎ yǐ bào. jié jié ěr zì xìn, shì fù jí, zú bù jià.
山陽女趙者,父盜鹽,當論死,女詣官訴曰:「迫飢而盜,救死爾,情有可原, 能原之邪?否則請俱死。」有司義之,許減父死。女曰:「身今為官所賜,願毀服 依浮屠法以報。」節截耳自信,侍父疾,卒不嫁。
zhōu dí qī mǒu shì. dí shàn jiǎ, wǎng lái guǎng líng. huì bì shī duó luàn, rén xiāng lüè mài yǐ shí. dí jī jiāng jué, qī yuē: jīn yù guī, bù liǎng quán. jūn qīn zài, bù kě bìng sǐ, yuàn jiàn mài yǐ jì jūn xíng. dí bù rěn, qī gù yǔ yì sì, shòu dé shù qiān qián yǐ fèng. dí zhì chéng mén, shǒu zhě shuí hé, yí qí dài, yǔ dí zhì sì wèn zhuàng, jiàn qī shǒu yǐ zài jī yǐ. dí lǐ yú tǐ guī zàng zhī.
周迪妻某氏。迪善賈,往來廣陵。會畢師鐸亂,人相掠賣以食。迪飢將絕,妻 曰:「今欲歸,不兩全。君親在,不可並死,願見賣以濟君行。」迪不忍,妻固與 詣肆,售得數千錢以奉。迪至城門,守者誰何,疑其紿,與迪至肆問狀,見妻首已 在枅矣。迪里餘體歸葬之。
zhū yán shòu qī wáng zhě, dāng yáng xíng mì shí, yán shòu shì xíng mì wèi shòu zhōu cì shǐ, è xíng mì bù chén, yǔ níng guó jié dù shǐ tián yūn móu jué zhī yǐ guī táng. shì xiè, xíng mì yǐ jì zhào yán shòu, yù yǔ yáng zhōu, yán shòu xìn zhī. jiāng xíng, wáng yuē: jīn ruò dé yáng zhōu, chéng sù zhì, jù xìng shuāi zài shí, fēi xì jiā yě, rán yuàn rì yī jiè wèi yàn. xǔ zhī. jí wèi xíng mì suǒ shā, jiè bù zhì, wáng yuē: shì bài yǐ. jí bù jiā pú, shòu bīng qì. fāng hé fēi ér bǔ qí zhì, suì chū sī tǎng shī mín, fā bǎi liáo fén yá jū, hū tiān yuē: wǒ shì bù wèi chóu rén rǔ! fù huǒ sǐ.
硃延壽妻王者,當楊行密時,延壽事行密為壽州刺史,惡行密不臣,與寧國節 度使田頵謀絕之以歸唐。事泄,行密以計召延壽,欲與揚州,延壽信之。將行,王 曰:「今若得揚州,成宿志,具興衰在時,非系家也,然願日一介為驗。」許之。 及為行密所殺,介不至,王曰:「事敗矣。」即部家僕,授兵器。方闔扉而捕騎至, 遂出私帑施民,發百燎焚牙居,呼天曰:「我誓不為仇人辱!」赴火死。