liú yǐn, qí zǔ ān rén, shàng cài rén yě, hòu xǐ mǐn zhōng, shāng gǔ nán hǎi, yīn jiā yān. fù qiān, wèi guǎng zhōu yá jiāng. táng gān fú wǔ nián, huáng cháo gōng pò guǎng zhōu, qù lüè hú xiāng jiān, guǎng zhōu biǎo qiān fēng zhōu cì shǐ hè jiāng zhèn è shǐ, yǐ yù wú guì yǐ xī. suì yú, yǒu bīng wàn rén, zhàn jiàn bǎi yú sōu. qiān sān zi, yuē yǐn tái yán.
刘隐,其祖安仁,上蔡人也,后徙闽中,商贾南海,因家焉。父谦,为广州牙 将。唐乾符五年,黄巢攻破广州,去略湖、湘间,广州表谦封州刺史、贺江镇遏使, 以御梧、桂以西。岁余,有兵万人,战舰百余艘。谦三子,曰隐、台、岩。
qiān zú, guǎng zhōu biǎo yǐn dài qiān fēng zhōu cì shǐ. gān níng zhōng, jié dù shǐ liú chóng guī sǐ, sì xuē wáng zhī róu dài wéi shuài, xíng zhì hú nán, guǎng zhōu jiāng lú jū tán zuò luàn, zhī róu bù gǎn jìn. yǐn yǐ fēng zhōu bīng gōng shā jū, yíng zhī róu, zhī róu pì yǐn xíng jūn sī mǎ. qí hòu xú yàn ruò dài zhī róu, biǎo yǐn jié dù fù shǐ, wěi yǐ jūn zhèng. yàn ruò zú, jūn zhōng tuī yǐn wèi liú hòu. tiān yòu èr nián, bài yǐn jié dù shǐ. liáng kāi píng yuán nián, jiā jiǎn jiào tài wèi jiān shì zhōng. èr nián, jiān jìng hǎi jūn jié dù ān nán dū hù. sān nián, jiā jiǎn jiào tài shī jiān zhōng shū lìng, fēng nán píng wáng.
谦卒,广州表隐代谦封州刺史。乾宁中,节度使刘崇龟死,嗣薛王知柔代为帅, 行至湖南,广州将卢琚、覃作乱,知柔不敢进。隐以封州兵攻杀琚、,迎知柔, 知柔辟隐行军司马。其后徐彦若代知柔,表隐节度副使,委以军政。彦若卒,军中 推隐为留后。天祐二年,拜隐节度使。梁开平元年,加检校太尉、兼侍中。二年, 兼静海军节度、安南都护。三年,加检校太师、兼中书令,封南平王。
yǐn fù zǐ qǐ fēng zhōu, zāo shì duō gù, shù yǒu gōng yú lǐng nán, suì yǒu nán hǎi. yǐn fù hǎo xián shì. shì shí, tiān xià yǐ luàn, zhōng cháo shì rén yǐ lǐng wài zuì yuǎn, kě yǐ bì dì, duō yóu yān. táng shì míng chén zhé sǐ nán fāng zhě wǎng wǎng yǒu zi sūn, huò dāng shí shì huàn zāo luàn bù dé hái zhě, jiē kè lǐng biǎo. wáng dìng bǎo ní shǔ liú jùn lǐ héng zhōu jié yáng dòng qián zhào guāng yì zhī tú, yǐn jiē zhāo lǐ zhī. dìng bǎo róng guǎn xún guān, shǔ táng tài xué bó shì, jùn chóng wàng zhī zǐ, yǐ bì luàn wǎng héng dé yù zhī sūn, táng yòu bǔ quē, yǐ fèng shǐ wǎng. jiē pì zhì mù fǔ, dài yǐ bīn kè. jié shàn xīng lì, táng sī nóng shǎo qīng, yīn bì luàn wǎng, yǐn shù wèn yǐ zāi biàn, jié chǐ yǐ xīng shù shì rén, cháng chēng jí bù qǐ, yǐn yì kè zhī. dòng qián chū wèi yōng guǎn xún guān, zhì mǎn kè nán hǎi, yǐn cháng shī shì zhī, hòu yǐ wéi jié dù fù shǐ, jí jiàn hào, wèi chén jí xiōng lǐ fǎ. wèi guó zhì dù, lüè yǒu cì xù, jiē yòng cǐ shù rén yān.
隐父子起封州,遭世多故,数有功于岭南,遂有南海。隐复好贤士。是时,天 下已乱,中朝士人以岭外最远,可以避地,多游焉。唐世名臣谪死南方者往往有子 孙,或当时仕宦遭乱不得还者,皆客岭表。王定保、倪曙、刘浚、李衡、周杰、杨 洞潜、赵光裔之徒,隐皆招礼之。定保容管巡官,曙唐太学博士,浚崇望之子,以 避乱往;衡德裕之孙,唐右补阙,以奉使往。皆辟置幕府,待以宾客。杰善星历, 唐司农少卿,因避乱往,隐数问以灾变,杰耻以星术事人,常称疾不起,隐亦客之。 洞潜初为邕管巡官,秩满客南海,隐常师事之,后以为节度副使,及僭号,为陈 吉凶礼法。为国制度,略有次序,皆用此数人焉。
gān huà yuán nián, jìn fēng yǐn nán hǎi wáng. shì suì zú, nián sān shí bā. dì lì.
乾化元年,进封隐南海王。是岁卒,年三十八。弟立。
, chū míng yán, qiān shù zǐ yě. qí mǔ duàn shì shēng yú wài shě, qiān qī wéi shì sù dù, wén zhī nù, bá jiàn ér chū, mìng chí zhì, jiāng shā zhī. jí jiàn ér jì, jiàn zhé duò dì, liáng jiǔ yuē:" cǐ fēi cháng ér yě!" hòu sān rì, zú shā duàn shì, yǎng wèi jǐ zi. jí zhǎng, shàn qí shè, shēn cháng qī chǐ, chuí shǒu guò xī.
,初名岩,谦庶子也。其母段氏生于外舍,谦妻韦氏素妒,闻之怒,拔剑 而出,命持至,将杀之。及见而悸,剑辄堕地,良久曰:“此非常兒也!”后三 日,卒杀段氏,养为己子。及长,善骑射,身长七尺,垂手过膝。
yǐn wèi xíng jūn sī mǎ, yì pì xuē wáng fǔ zī yì cān jūn. yǐn zhèn nán hǎi, wèi fù shǐ. yǐn zú, dài lì. gān huà èr nián, chú qīng hǎi jié dù shǐ, jiǎn jiào tài bǎo tóng píng zhāng shì. sān nián, jiā jiǎn jiào tài fù. mò dì jí wèi, xī yǐ yǐn guān jué shòu, xí fēng nán hǎi wáng.
隐为行军司马,亦辟薛王府谘议参军。隐镇南海,为副使。隐卒,代立。 乾化二年,除清海节度使,检校太保、同平章事。三年,加检校太傅。末帝即位, 悉以隐官爵授,袭封南海王。
táng mò, nán hǎi zuì hòu luàn, xī zōng yǐ hòu, dà chén chū zhèn zhě, tiān xià jiē luàn, wú suǒ zhī, wéi chú nán hǎi ér yǐ, zì yǐn shǐ yì zì lì. shì shí, jiāo zhōu qū hào guì zhōu liú shì zhèng yōng zhōu yè guǎng lüè róng zhōu páng jù zhāo, fēn jù zhū guǎn lú guāng chóu jù qián zhōu yǐ gōng lǐng shàng, qí dì guāng mù jù cháo zhōu, zi yán chāng jù sháo zhōu gāo zhōu cì shǐ liú chāng lǔ xīn zhōu cì shǐ liú qián jí jiāng dōng qī shí yú zhài, jiē bù néng zhì. yǐn gōng sháo zhōu, yuē:" sháo zhōu suǒ lài zhě guāng chóu, jī zhī, qián rén bì yìng, yīng zé shǒu wěi shòu dí, cǐ bù yí zhí gōng ér kě yǐ jì qǔ." yǐn bù tīng, guǒ bài ér guī, yīn jǐn yǐ bīng shì fù. xī píng zhū zhài, suì shā chāng lǔ děng, gèng zhì cì shǐ, zú chū bīng gōng bài lú shì, qǔ cháo sháo. yòu xī yǔ mǎ yīn zhēng róng guì, yīn qǔ guì guǎn, lǔ shì zhèng qǔ róng guǎn, zhú jù zhāo, yòu qǔ yōng guǎn. yǐn zì liáng chū shòu fēng jué, bǐng zhēng shuò ér yǐ.
唐末,南海最后乱,僖宗以后,大臣出镇者,天下皆乱,无所之,惟除南海而 已,自隐始亦自立。是时,交州曲颢、桂州刘士政、邕州叶广略、容州庞巨昭,分 据诸管;卢光稠据虔州以攻岭上,其弟光睦据潮州,子延昌据韶州;高州刺史刘昌 鲁、新州刺史刘潜及江东七十余寨,皆不能制。隐攻韶州,曰:“韶州所赖者光 稠,击之,虔人必应,应则首尾受敌,此不宜直攻而可以计取。”隐不听,果败而 归,因尽以兵事付。悉平诸寨,遂杀昌鲁等,更置刺史,卒出兵攻败卢氏,取 潮、韶。又西与马殷争容、桂,殷取桂管,虏士政;取容管,逐巨昭,又取邕管。 隐、自梁初受封爵,禀正朔而已。
zhēn míng sān nián, jí huáng dì wèi, guó hào dà yuè, gǎi yuán yuē gān hēng. zhuī zūn ān rén wén huáng dì, qiān shèng wǔ huáng dì, yǐn xiāng huáng dì, lì sān miào. zhì bǎi guān, yǐ yáng dòng qián wèi bīng bù shì láng, lǐ héng lǐ bù shì láng, ní shǔ gōng bù shì láng, zhào guāng yìn bīng bù shàng shū, jiē píng zhāng shì. guāng yìn zì yǐ táng jiǎ zú, chǐ shì wěi guó, cháng yàng yàng sī guī. nǎi xí wèi guāng yìn shǒu shū, qiǎn shǐ jiān dào zhì luò yáng, zhào qí èr zi sǔn yì bìng qí jiā shǔ jiē zhì. guāng yìn jīng xǐ, wèi jìn xīn yān.
贞明三年,即皇帝位,国号大越,改元曰乾亨。追尊安仁文皇帝,谦圣武皇 帝,隐襄皇帝,立三庙。置百官,以杨洞潜为兵部侍郎,李衡礼部侍郎,倪曙工部 侍郎,赵光胤兵部尚书,皆平章事。光胤自以唐甲族,耻事伪国,常怏怏思归。 乃习为光胤手书,遣使间道至洛阳,召其二子损、益并其家属皆至。光胤惊喜,为 尽心焉。
xìng cōng wù ér kē kù, wèi dāo jù zhī jiě kū tī zhī xíng, měi shì shā rén, zé bù shèng qí xǐ, bù jué duǒ yí, chuí xián ya gā, rén yǐ wéi zhēn jiāo shèn yě. yòu hǎo shē chǐ, xī jù nán hǎi zhēn bǎo, yǐ wéi yù táng zhū diàn.
性聪悟而苛酷,为刀锯、支解、刳剔之刑,每视杀人,则不胜其喜,不觉朵 颐,垂涎呀呷,人以为真蛟蜃也。又好奢侈,悉聚南海珍宝,以为玉堂珠殿。
èr nián, sì tiān nán jiāo, dà shè jìng nèi, gǎi guó hào hàn. chū yù jiàn hào, dàn wáng dìng bǎo bù cóng, qiǎn dìng bǎo shǐ jīng nán, jí hái, jù qí fēi jǐ, shǐ ní shǔ láo zhī, gào yǐ jiàn guó. dìng bǎo yuē:" jiàn guó dāng yǒu zhì dù, wú rù nán mén, qīng hǎi jūn é yóu zài, sì fāng qí bù qǔ xiào hū!" xiào yuē:" wú bèi dìng bǎo jiǔ yǐ, ér bù sī cǐ, yí qí jī yě."
二年,祀天南郊,大赦境内,改国号汉。初欲僭号,惮王定保不从,遣定保 使荆南,及还,惧其非己,使倪曙劳之,告以建国。定保曰:“建国当有制度,吾 入南门,清海军额犹在,四方其不取笑乎!”笑曰:“吾备定保久矣,而不思此, 宜其讥也。”
sān nián, cè yuè guó fū rén mǎ shì wèi huáng hòu. mǎ shì, chǔ wáng yīn nǚ yě.
三年,册越国夫人马氏为皇后。马氏,楚王殷女也。
sì nián chūn, zhì xuǎn bù gòng jǔ, fàng jìn shì míng jīng shí yú rén, rú táng gù shì, suì yǐ wéi cháng.
四年春,置选部贡举,放进士、明经十余人,如唐故事,岁以为常。
qī nián, táng zhuāng zōng rù biàn, jù, qiǎn gōng yuàn shǐ hé cí rù xún zhōng guó xū shí, chēng dà hàn guó zhǔ zhì shū dà táng huáng dì. cí hái, yán táng bì luàn, bù zú yōu, dà xǐ. yòu xìng hǎo kuā dà, lǐng běi shāng gǔ zhì nán hǎi zhě, duō zhào zhī, shǐ shēng gōng diàn, shì yǐ zhū yù zhī fù. zì yán jiā běn xián qín, chǐ wáng mán yí, hū táng tiān zǐ wèi" luò zhōu cì shǐ". shì suì, yún nán biāo xìn zhèng mín qiǎn shǐ zhì zhū zōng bái mǎ yǐ qiú hūn, shǐ zhě zì chēng huáng qīn mǔ dì qīng róng bù xiè jiān lǐ cì jīn jǐn páo hǔ líng wén pān jīn zhuāng dāo fēng guī rén qìng hóu shí yì yī qiān hù chí jié zhèng zhāo chún. zhāo chún hào xué yǒu wén cí, yǔ yóu yàn fù shī, jí qún chén jiē bù néng dǎi, suì yǐ yǐn nǚ zēng chéng xiàn zhǔ qī mín.
七年,唐庄宗入汴,惧,遣宫苑使何词入询中国虚实,称大汉国主致书大唐 皇帝。词还,言唐必乱,不足忧,大喜。又性好夸大,岭北商贾至南海者,多召 之,使升宫殿,示以珠玉之富。自言家本咸秦,耻王蛮夷,呼唐天子为“洛州刺史”。 是岁,云南骠信郑旻遣使致硃鬃白马以求婚,使者自称皇亲母弟、清容布燮兼理、 赐金锦袍虎绫纹攀金装刀、封归仁庆侯、食邑一千户、持节郑昭淳。昭淳好学有文 辞,与游宴赋诗,及群臣皆不能逮,遂以隐女增城县主妻旻。
bā nián, zuò nán gōng, wáng dìng bǎo xiàn nán gōng qī qí fù yǐ měi zhī. chū míng yán, yòu gèng yuē zhì.
八年,作南宫,王定保献《南宫七奇赋》以美之。初名岩,又更曰陟。
jiǔ nián, bái lóng jiàn nán gōng sān qīng diàn, gǎi yuán yuē bái lóng, yòu gēng míng gōng, yǐ yìng lóng jiàn zhī xiáng. yǒu hú sēng yán: " chèn shū' miè liú shì zhě gōng yě.'" nǎi cǎi zhōu yì" fēi lóng zài tiān" zhī yì wèi"" zì, yīn " yǎn", yǐ míng yān.
九年,白龙见南宫三清殿,改元曰白龙,又更名龚,以应龙见之祥。有胡僧言: “谶书‘灭刘氏者龚也。’”乃采《周易》“飞龙在天”之义为“”字,音 “俨”,以名焉。
sì nián, chǔ rén yǐ zhōu shī gōng fēng zhōu, fēng zhōu bīng bài yú hè jiāng, jù, yǐ zhōu yì shì zhī, yù dà yǒu, suì shè jìng nèi, gǎi yuán yuē dà yǒu. qiǎn jiàng sū zhāng yǐ shén nǔ jūn sān qiān jiù fēng zhōu, zhāng yǐ liǎng tiě suǒ shěn hè jiāng zhōng, wèi jù lún yú àn shàng, zhù dī yǐ yǐn zhī, yīn qīng zhōu yíng zhàn, yáng bài ér bēn, chǔ rén zhú zhī, zhāng jǔ jù lún wǎn suǒ suǒ chǔ zhōu, yǐ qiáng nǔ jiā jiāng shè zhī, jǐn shā chǔ rén.
四年,楚人以舟师攻封州,封州兵败于贺江,惧,以《周易》筮之,遇《大 有》,遂赦境内,改元曰大有。遣将苏章以神弩军三千救封州,章以两铁索沈贺江 中,为巨轮于岸上,筑堤以隐之,因轻舟迎战,阳败而奔,楚人逐之,章举巨轮挽 索锁楚舟,以强弩夹江射之,尽杀楚人。
sān nián, qiǎn jiàng lǐ shǒu yōng liáng kè zhēn gōng jiāo zhǐ, qín qū chéng měi děng. chéng měi zhì nán hǎi, dēng yì fèng lóu shòu fú, wèi chéng měi yuē:" gōng cháng yǐ wǒ wèi wěi tíng, jīn fǎn miàn fù, hé yě?" chéng měi dùn shǒu fú zuì, nǎi shè zhī. chéng měi, hào zi yě. kè zhēn yòu gōng zhàn chéng, lüè qí bǎo huò ér guī.
三年,遣将李守鄘、梁克贞攻交趾,擒曲承美等。承美至南海,登义凤楼受 俘,谓承美曰:“公常以我为伪廷,今反面缚,何也?”承美顿首伏罪,乃赦之。 承美,颢子也。克贞又攻占城,掠其宝货而归。
sì nián, ài zhōu yáng tíng yì pàn, gōng jiāo zhōu cì shǐ lǐ jìn, jìn dùn guī. qiǎn chéng zhǐ chéng bǎo gōng tíng yì, bǎo zhàn sǐ.
四年,爱州杨廷艺叛,攻交州刺史李进,进遁归。遣承旨程宝攻廷艺,宝战 死。
wǔ nián, fēng zǐ yào shū yōng wáng, guī tú kāng wáng, hóng dù qín wáng, hóng xī jìn wáng, hóng chāng yuè wáng, hóng bì qí wáng, hóng yǎ sháo wáng, hóng zé zhèn wáng, hóng cāo wàn wáng, hóng gǎo xún wáng, hóng xī wáng, hóng miǎo gāo wáng, hóng jiǎn tóng wáng, hóng jiàn yì wáng, hóng jì biàn wáng, hóng dào guì wáng, hóng zhāo xuān wáng, hóng zhèng tōng wáng, hóng yì dìng wáng.
五年,封子耀枢邕王,龟图康王,洪度秦王,洪熙晋王,洪昌越王,洪弼齐王, 洪雅韶王,洪泽镇王,洪操万王,洪杲循王,洪息王,洪邈高王,洪简同王,洪 建益王,洪济辨王,洪道贵王,洪昭宣王,洪政通王,洪益定王。
jiǔ nián, qiǎn jiàng jūn sūn dé chéng gōng méng zhōu, bù kè.
九年,遣将军孙德晟攻蒙州,不克。
shí nián, jiāo zhōu yá jiāng jiǎo gōng xiàn shā yáng tíng yì zì lì, tíng yì gù jiāng wú quán gōng jiāo zhōu, gōng xiàn lái qǐ shī. fēng hóng cāo jiāo wáng, chū bīng bái téng yǐ gōng zhī. yǐ bīng zhù hǎi mén, quán yǐ shā gōng xiàn, nì zhàn hǎi kǒu, zhí tiě jué hǎi zhōng, quán bīng chéng cháo ér jìn, hóng cāo zhú zhī, cháo tuì zhōu hái, lì jué zhě jiē fù, hóng cāo zhàn sǐ, shōu yú zhòng ér hái.
十年,交州牙将皎公羡杀杨廷艺自立,廷艺故将吴权攻交州,公羡来乞师。 封洪操交王,出兵白藤以攻之。以兵驻海门,权已杀公羡,逆战海口,植铁橛海 中,权兵乘潮而进,洪操逐之,潮退舟还,轹橛者皆覆,洪操战死,收余众而还。
shí wǔ nián, zú, nián wǔ shí sì, shì tiān huáng dà dì, miào hào gāo zǔ, líng yuē kāng líng. zi bīn lì.
十五年,卒,年五十四,谥天皇大帝,庙号高祖,陵曰康陵。子玢立。
bīn, chū míng hóng dù, fēng qín wáng. zi yào shū guī tú jiē zǎo sǐ, bīn cì dāng lì. bìng wò qǐn zhōng, zhào yòu pú yè wáng fān yǔ yǔ, hū hóng dù hóng xī xiǎo zì yuē:" shòu jùn suī zhǎng, rán jiē bù zú rèn wú shì, wéi hóng chāng lèi wǒ, wú yù lì zhī. nài hé wú zǐ sūn bù xiào, hòu shì rú shǔ rù niú jiǎo, shì dāng jiàn xiǎo ěr!" yīn qì xià xū xī. fān wèi móu, chū hóng dù yǐ yōng zhōu, hóng xī róng zhōu, rán hòu lì hóng chāng wèi tài zǐ. yì yǐ dìng, chóng wén shǐ xiāo yì rù wèn jí, yǐ gào zhī, yì jiàn yuē:" shǎo zhě dé lì, zhǎng zhě zhēng zhī, huò shǐ cǐ yǐ!" yóu shì hóng dù zú dé lì. gēng míng bīn, gǎi yuán yuē guāng tiān, zūn mǔ zhào zhāo yí wèi huáng tài fēi, yǐ jìn wáng hóng xī fǔ zhèng.
玢,初名洪度,封秦王。子耀枢、龟图皆早死,玢次当立。病卧寝中,召 右仆射王翻与语,呼洪度、洪熙小字曰:“寿、俊虽长,然皆不足任吾事,惟洪昌 类我,吾欲立之。奈何吾子孙不肖,后世如鼠入牛角,势当渐小尔!”因泣下歔欷。 翻为谋,出洪度以邕州,洪熙容州,然后立洪昌为太子。议已定,崇文使萧益入 问疾,以告之,益谏曰:“少者得立,长者争之,祸始此矣!”由是洪度卒得立。 更名玢,改元曰光天,尊母赵昭仪为皇太妃,以晋王洪熙辅政。
bīn lì, guǒ bù néng rèn shì. zài bìn, zhào líng rén zuò yuè, yǐn jiǔ gōng zhōng, luǒ nán nǚ yǐ wéi lè, huò yī mò cuī yǔ chàng nǚ yè xíng, chū rù mín jiā. yóu shì shān hǎi jiān dào zéi jìng qǐ. yāo rén zhāng yù xián, zì chēng zhōng tiān bā guó wáng, gōng xiàn xún zhōu. bīn qiǎn yuè wáng hóng chāng xún wáng hóng gǎo gōng zhī, yù xián wéi hóng chāng děng yú qián bó guǎn, pí jiàng wàn jǐng xīn chén dào xiáng lì zhàn, xié èr wáng kuì wéi ér zǒu. bīn mò néng shěng, lǐng dōng jiē luàn.
玢立,果不能任事。在殡,召伶人作乐,饮酒宫中,裸男女以为乐,或衣墨 缞与倡女夜行,出入民家。由是山海间盗贼竞起。妖人张遇贤,自称中天八国王, 攻陷循州。玢遣越王洪昌、循王洪杲攻之,遇贤围洪昌等于钱帛馆,裨将万景忻、 陈道庠力战,挟二王溃围而走。玢莫能省,岭东皆乱。
hóng xī rì yì jìn shēng jì yòu bīn wèi huāng zì. bīn yì pō yí zhū dì tú jǐ, chì huàn guān shǒu gōng mén, rù zhě jiē lù suǒ. hóng xī hóng gǎo hóng chāng yīn qiǎn chén dào xiáng yǎng yǒng shì liú sī cháo tán lìng yīn lín shǎo qiáng shǎo liáng hé chāng tíng děng, xí wèi jiǎo dǐ yǐ xiàn bīn. bīn yàn cháng chūn gōng yǐ yuè zhī, bīn zuì qǐ, dào xiáng yǔ sī cháo děng suí zhì qǐn mén lā shā zhī, jǐn shā qí zuǒ yòu. bīn lì èr nián, nián èr shí sì, shì yuē shāng. dì chéng lì.
洪熙日益进声妓诱玢为荒恣。玢亦颇疑诸弟图己,敕宦官守宫门,入者皆露索。 洪熙、洪杲、洪昌阴遣陈道庠养勇士刘思潮、谭令禋、林少强、少良、何昌廷等, 习为角牴以献玢。玢宴长春宫以阅之,玢醉起,道庠与思潮等随至寝门拉杀之,尽 杀其左右。玢立二年,年二十四,谥曰殇。弟晟立。
chéng, chū míng hóng xī, fēng jìn wáng. jì shì bīn, suì zì lì, gǎi yuán yuē yīng gān, yǐ hóng chāng wèi bīng mǎ yuán shuài, zhī zhèng shì, hóng gǎo fù yuán shuài, liú sī cháo děng fēng gōng chén. chéng jì shā xiōng, lì bù shùn, jù zhòng bù fú, nǎi yì jùn xíng fǎ yǐ wēi zhòng. yǐ ér hóng gǎo lǚ qǐng tǎo zéi, yīn quàn chéng zhū sī cháo děng yǐ zhǐ wài yì. chéng dà nù, shǐ shǐ zhě yè zhào hóng gǎo. hóng gǎo zhī bù miǎn, nǎi liú shǐ zhě, rù jù mù yù, yì fú qián zhù yuē:" hóng gǎo wù niàn, lái shēng wáng gōng, jīn jiàn shā yǐ. hòu shì dāng shēng mín jiā, yǐ miǎn tú hài." tì qì yǔ jiā rén jué bié, rán hòu fù zhào, zhì zé shā zhī. dōng, chéng sì tiān nán jiāo, gǎi yuán yuē gān hé, qún chén shàng zūn hào yuē dà shèng wén wǔ dà míng zhì dào dà guāng xiào huáng dì.
晟,初名洪熙,封晋王。既弑玢,遂自立,改元曰应乾,以洪昌为兵马元帅, 知政事,洪杲副元帅,刘思潮等封功臣。晟既杀兄,立不顺,惧众不伏,乃益峻刑 法以威众。已而洪杲屡请讨贼,阴劝晟诛思潮等以止外议。晟大怒,使使者夜召洪 杲。洪杲知不免,乃留使者,入具沐浴,诣佛前祝曰:“洪杲误念,来生王宫,今 见杀矣。后世当生民家,以免屠害。”涕泣与家人诀别,然后赴召,至则杀之。冬, 晟祀天南郊,改元曰乾和,群臣上尊号曰大圣文武大明至道大光孝皇帝。
èr nián xià, qiǎn hóng chāng cí xiāng dì líng yú hǎi qǔ, zhì chāng huá gōng, chéng shǐ dào cì shā zhī. chéng zì shā hóng gǎo, yóu shì yǔ zhū dì yǒu xì, ér hóng chāng zuì xián, sù suǒ yù lì zhě, chéng yóu jì zhī, gù xiān jí hài. zhèn wáng hóng zé jū yōng zhōu, yǒu shàn zhèng, shì suì fèng huáng jiàn yōng zhōu, chéng nù, shǐ rén zhèn shā zhī. ér zhū dì xiāng cì jiàn shā.
二年夏,遣洪昌祠襄帝陵于海曲,至昌华宫,晟使盗刺杀之。晟自杀洪杲,由 是与诸弟有隙,而洪昌最贤,素所欲立者,晟尤忌之,故先及害。镇王洪泽居邕 州,有善政,是岁凤皇见邕州,晟怒,使人酖杀之。而诸弟相次见杀。
sān nián, shā qí dì hóng yǎ, yòu shā liú sī cháo děng wǔ rén. sī cháo děng sǐ, chén dào xiáng jù, bù zì ān, qí yǒu dèng shēn yǐ xún yuè hàn jì yí zhī, dào xiáng mò néng xiǎo, shēn mà yuē:" duì liáo! hán xìn zhū ér péng yuè hǎi, jiē zài cǐ shū yǐ!" dào xiáng wù, yì jù. chéng wén zhī dà nù, yǐ dào xiáng shēn xià yù, jiē zhǎn zhī yú shì, yí qí zú. yǐ yòu pú yè wáng fān wèi yīng zhōu cì shǐ, shǐ rén shā zhī yú lù.
三年,杀其弟洪雅,又杀刘思潮等五人。思潮等死,陈道庠惧,不自安,其友 邓伸以荀悦《汉纪》遗之,道庠莫能晓,伸骂曰:“憝獠!韩信诛而彭越醢,皆在 此书矣!”道庠悟,益惧。晟闻之大怒,以道庠、伸下狱,皆斩之于市,夷其族。 以右仆射王翻为英州刺史,使人杀之于路。
wǔ nián, chéng dì hóng bì hóng dào hóng yì hóng jì hóng jiǎn hóng jiàn hóng hóng zhāo, tóng rì jiē jiàn shā.
五年,晟弟洪弼、洪道、洪益、洪济、洪简、洪建、洪、洪昭,同日皆见杀。
liù nián, qiǎn gōng bù láng zhōng zhī zhì gào zhōng yǔn zhāng pìn chǔ yǐ qiú hūn, chǔ bù xǔ. yǔn zhāng hái, chéng yuē:" mǎ gōng fù néng jīng lüè nán tǔ hū?" shì shí, mǎ xī guǎng xīn lì, xī è qǐ bīng wǔ líng, hú nán dà luàn, yǔn zhāng jù yán chǔ kě gōng zhī zhuàng. chéng nǎi qiǎn jù xiàng zhǐ huī shǐ wú xún nèi shì wú huái ēn gōng hè zhōu, yǐ kè zhī, chǔ rén lái jiù, xún záo dà jǐng yú chéng xià, fù bó yú shàng, yǐ tǔ fù zhī, chǔ bīng pò chéng, xī xiàn jǐng zhōng, sǐ zhě shù qiān, chǔ rén jiē zǒu. xún děng gōng guì zhōu jí lián yí yán wú méng wǔ zhōu, jiē kè zhī. lüè quán zhōu ér hái.
六年,遣工部郎中、知制诰钟允章聘楚以求婚,楚不许。允章还,晟曰:“马 公复能经略南土乎?”是时,马希广新立,希萼起兵武陵,湖南大乱,允章具言楚 可攻之状。晟乃遣巨象指挥使吴珣、内侍吴怀恩攻贺州,已克之,楚人来救,珣凿 大阱于城下,覆箔于上,以土傅之,楚兵迫城,悉陷阱中,死者数千,楚人皆走。 珣等攻桂州及连、宜、严、梧、蒙五州,皆克之。掠全州而还。
jiǔ nián dōng, yòu qiǎn nèi shì pān chóng chè gōng chēn zhōu, lǐ jǐng bīng yì zài, yǔ chóng chè yù, zhàn, dà bài jǐng bīng yú yí zhāng, suì qǔ chēn zhōu. chéng yì dé zhì, qiǎn jù jiàn zhǐ huī shǐ jì yàn yūn yǐ bīng rù hǎi, lüè shāng rén jīn bó zuò lí gōng yóu liè, gù shí liú shì yǒu nán gōng dà míng chāng huá gān quán wán huá xiù huá yù qīng tài wēi zhū gōng, fán shù bǎi, bù kě xī jì. huàn zhě lín yán yù gōng rén lú qióng xiān, nèi wài zhuān zì wèi shā lù, chéng bù fù shěng. cháng yè yǐn dà zuì, yǐ guā zhì líng rén shàng yù lóu xiàng, bá jiàn zhǎn zhī yǐ shì jiàn, yīn bìng zhǎn qí shǒu. míng rì jiǔ xǐng, fù zhào yù lóu shì yǐn, zuǒ yòu bái yǐ shā zhī, chéng tàn xī ér yǐ.
九年冬,又遣内侍潘崇彻攻郴州,李景兵亦在,与崇彻遇,战,大败景兵于宜 章,遂取郴州。晟益得志,遣巨舰指挥使暨彦赟以兵入海,掠商人金帛作离宫游猎, 故时刘氏有南宫、大明、昌华、甘泉、玩华、秀华、玉清、太微诸宫,凡数百,不 可悉纪。宦者林延遇、宫人卢琼仙,内外专恣为杀戮,晟不复省。常夜饮大醉,以 瓜置伶人尚玉楼项,拔剑斩之以试剑,因并斩其首。明日酒醒,复召玉楼侍饮,左 右白已杀之,晟叹息而已。
shí nián, hú nán wáng jìn kuí yǐ bīng wǔ wàn lǜ xī dòng mán gōng chēn zhōu, pān chóng chè bài jìn kuí yú háo shí, zhǎn shǒu wàn yú jí.
十年,湖南王进逵以兵五万率溪洞蛮攻郴州,潘崇彻败进逵于豪石,斩首万 余级。
shí yī nián, chéng bìng shén, fēng qí zi jì xīng wèi wáng, xuán xìng guì wáng, qìng xìng jīng wáng, bǎo xìng xiáng wáng, chóng xìng méi wáng.
十一年,晟病甚,封其子继兴卫王,璇兴桂王,庆兴荆王,保兴祥王,崇兴梅 王。
shí èr nián, chéng qīn gēng jí tián. jiāo zhōu wú chāng jùn qiǎn shǐ chēng chén, qiú jié yuè. chāng jùn zhě, quán zi yě. quán zì shí jù jiāo zhōu, qiǎn hóng cāo gōng zhī, hóng cāo zhàn sǐ, suì qì bù fù gōng. quán sǐ, zi chāng jí lì, chāng jí zú, dì chāng jùn lì, shǐ chēng chén yú chéng. chéng qiǎn jǐ shì zhōng lǐ yú yǐ jīng jié zhāo zhī, yú zhì bái zhōu, jùn shǐ rén zhǐ yú yuē: " hǎi zéi wèi luàn, dào lù bù tōng." yú bù guǒ xíng. chéng shā qí dì hóng miǎo.
十二年,晟亲耕藉田。交州吴昌浚遣使称臣,求节钺。昌浚者,权子也。权自 时据交州,遣洪操攻之,洪操战死,遂弃不复攻。权死,子昌岌立,昌岌卒, 弟昌浚立,始称臣于晟。晟遣给事中李玙以旌节招之,玙至白州,浚使人止玙曰: “海贼为乱,道路不通。”玙不果行。晟杀其弟洪邈。
shí sān nián, yòu shā qí dì hóng zhèng, yú shì zhī zhū zǐ jǐn yǐ. xiǎn dé sān nián, shì zōng píng jiāng běi, chéng shǐ huáng kǒng, qiǎn shǐ xiū gòng yú jīng shī, wèi chǔ rén suǒ gé, shǐ zhě bù de xíng, chéng yōu xíng yú sè. yòu cháng zì yán zhī xīng, mò nián, yuè shí niú nǚ jiān, chū shū zhàn zhī, tàn yuē:" wú dāng zhī yǐ!" yīn wèi cháng yè zhī yǐn.
十三年,又杀其弟洪政,于是之诸子尽矣。显德三年,世宗平江北,晟始惶 恐,遣使修贡于京师,为楚人所隔,使者不得行,晟忧形于色。又尝自言知星,末 年,月食牛女间,出书占之,叹曰:“吾当之矣!”因为长夜之饮。
shí liù nián, bo zàng yù yú chéng běi, yùn pì wèi kuàng, chéng qīn lín shì zhī. shì qiū zú, nián sān shí jiǔ, shì yuē wén wǔ guāng shèng míng xiào huáng dì, miào hào zhōng zōng, líng yuē zhāo líng. zi chǎng lì.
十六年,卜葬域于城北,运甓为圹,晟亲临视之。是秋卒,年三十九,谥曰文 武光圣明孝皇帝,庙号中宗,陵曰昭陵。子鋹立。
chǎng, chū míng jì xīng, fēng wèi wáng. chéng zú, yǐ zhǎng zǐ lì, gǎi yuán yuē dà bǎo. chéng xìng gāng jì, bù néng rèn chén xià, ér dú rèn qí bì xìng huàn guān gōng bì yán yù qióng xiān děng. zhì chǎng yóu yú, yǐ wèi qún chén jiē zì yǒu jiā shì, gù zǐ sūn, bù néng jìn zhōng, wéi huàn zhě qīn jìn kě rèn, suì wěi qí zhèng yú huàn zhě gōng chéng shū chén yán shòu děng, zhì qí qún chén yǒu yù yòng zhě, jiē yān rán hòu yòng. chéng shū děng jì zhuān zhèng, chǎng nǎi yǔ gōng bì bō sī nǚ děng yín xì hòu gōng, bù fù chū shěng shì. yán shòu yòu yǐn nǚ wū fán hú zǐ, zì yán yù huáng jiàng hú zǐ shēn. chǎng yú nèi diàn shè zhàng wò, chén bǎo bèi, hú zǐ guān yuǎn yóu guān, yī zǐ xiá jū, zuò zhàng zhōng xuān huò fú, hū chǎng wèi tài zǐ huáng dì, guó shì jiē jué yú hú zǐ, lú qióng xiān gōng chéng shū děng zhēng fù zhī. hú zǐ nǎi wèi chǎng yán:" chéng shū děng jiē shàng tiān shǐ lái fǔ tài zǐ, yǒu zuì bù kě wèn." shàng shū zuǒ chéng zhōng yǔn zhāng cān zhèng shì, shēn jí zhī, shù qǐng zhū huàn guān, huàn guān jiē zè mù.
鋹,初名继兴,封卫王。晟卒,以长子立,改元曰大宝。晟性刚忌,不能任臣 下,而独任其嬖倖宦官、宫婢延遇、琼仙等。至鋹尤愚,以谓群臣皆自有家室,顾 子孙,不能尽忠,惟宦者亲近可任,遂委其政于宦者龚澄枢、陈延寿等,至其群臣 有欲用者,皆阉然后用。澄枢等既专政,鋹乃与宫婢波斯女等淫戏后宫,不复出省 事。延寿又引女巫樊胡子,自言玉皇降胡子身。鋹于内殿设帐幄,陈宝贝,胡子冠 远游冠,衣紫霞裾,坐帐中宣祸福,呼鋹为太子皇帝,国事皆决于胡子,卢琼仙、 龚澄枢等争附之。胡子乃为鋹言:“澄枢等皆上天使来辅太子,有罪不可问。”尚 书左丞钟允章参政事,深嫉之,数请诛宦官,宦官皆仄目。
èr nián, chǎng sì tiān nán jiāo, qián sān rì, yǔn zhāng yǔ lǐ guān dēng tán, sì gù zhǐ huī, huàn zhě xǔ yàn zhēn wàng jiàn zhī yuē:" cǐ móu fǎn ěr!" nǎi bá jiàn shēng tán, yǔn zhāng yíng chì zhī, yàn zhēn chí zǒu, gào yǔn zhāng fǎn. chǎng xià yǔn zhāng yù, qiǎn lǐ bù shàng shū xuē yòng pī zhì zhī. yǔn zhāng yǔ yòng pī yǒu jiù, yīn qì xià yuē:" wú jīn wú zuì, zì wū yǐ sǐ gù wú hèn, rán wú èr zi jiē yòu, bù zhī fù yuān, qí qí zhǎng, gōng kě gào zhī." yàn zhēn wén zhī, mà yuē:" fǎn zéi yù shǐ ér zi bào chóu xié?" fù rù bái chǎng, bìng bǔ èr zi xì yù, suì zú zhū zhī. chén yán shòu wèi chǎng yuē:" xiān dì suǒ yǐ dé chuán bì xià zhě, yóu jǐn shā qún dì yě." quàn chǎng shāo zhū qù zhū wáng. chǎng yǐ wéi rán, shā qí dì guì wáng xuán xìng. shì suì, jiàn lóng yuán nián yě. chǎng jiāng shào tíng xuàn yán yú chǎng yuē:" hàn chéng táng luàn, jū cǐ wǔ shí nián, xìng zhōng guó yǒu gù, gān gē bù jí, ér hàn yì jiāo yú wú shì, jīn bīng bù shí qí gǔ, ér rén zhǔ bù zhī cún wáng. fū tiān xià luàn jiǔ yǐ, luàn jiǔ ér zhì, zì rán zhī shì yě. jīn wén zhēn zhǔ yǐ chū, bì jiāng jǐn yǒu hǎi nèi, qí shì fēi yì tiān xià bù néng yǐ." quàn chǎng xiū bīng wèi bèi, bù rán, xī zhēn bǎo fèng zhōng guó, qiǎn shǐ yǐ tōng hǎo. chǎng měng rán mò yǐ wéi lǜ, è tíng xuàn yán zhí, shēn hèn zhī.
二年,鋹祀天南郊,前三日,允章与礼官登坛,四顾指麾,宦者许彦真望见之 曰:“此谋反尔!”乃拔剑升坛,允章迎叱之,彦真驰走,告允章反。鋹下允章狱, 遣礼部尚书薛用丕治之。允章与用丕有旧,因泣下曰:“吾今无罪,自诬以死固无 恨,然吾二子皆幼,不知父冤,俟其长,公可告之。”彦真闻之,骂曰:“反贼欲 使而子报仇邪?”复入白鋹,并捕二子系狱,遂族诛之。陈延寿谓鋹曰:“先帝所 以得传陛下者,由尽杀群弟也。”劝鋹稍诛去诸王。鋹以为然,杀其弟桂王璇兴。 是岁,建隆元年也。鋹将邵廷琄言于鋹曰:“汉乘唐乱,居此五十年,幸中国有故, 干戈不及,而汉益骄于无事,今兵不识旗鼓,而人主不知存亡。夫天下乱久矣,乱 久而治,自然之势也。今闻真主已出,必将尽有海内,其势非一天下不能已。”劝 鋹修兵为备,不然,悉珍宝奉中国,遣使以通好。鋹懵然莫以为虑,恶廷琄言直, 深恨之。
sì nián, zhī jūn shēng gōng zhōng, yě shòu chù qǐn mén, yuàn zhōng yáng tǔ zhū, jǐng páng shí zì lì, xíng bǎi yú bù ér pū, fán hú zǐ jiē yǐ fú ruì fěng qún chén rù hè.
四年,芝菌生宫中,野兽触寝门,苑中羊吐珠,井旁石自立,行百余步而仆, 樊胡子皆以符瑞讽群臣入贺。
wǔ nián, chǎng yǐ huàn zhě lǐ tuō yǎng nǚ wèi guì fēi, zhuān chǒng. tuō wèi nèi tài shī, jū zhōng zhuān zhèng. xǔ yàn zhēn jì shā zhōng yǔn zhāng, è gōng chéng shū děng jū jǐ shàng, móu shā zhī. chéng shū shǐ rén gào yàn zhēn fǎn, zú zhū zhī.
五年,鋹以宦者李托养女为贵妃,专宠。托为内太师,居中专政。许彦真既杀 钟允章,恶龚澄枢等居己上,谋杀之。澄枢使人告彦真反,族诛之。
qī nián, wáng shī nán fá, kè chēn zhōu, chéng suǒ qiǎn jiàng jì yàn yūn yǔ qí cì shǐ lù guāng tú jiē zhàn sǐ, yú zhòng tuì bǎo sháo zhōu. chǎng shǐ sī tíng xuàn yán, qiǎn tíng xuàn yǐ zhōu bīng chū guāng kǒu kàng wáng shī. huì wáng shī tuì shě, tíng xuàn xùn shì zú, xiū zhàn bèi, lǐng rén yǐ yǐ wéi liáng jiàng. yǒu zèn zhě tóu wú míng shū yán tíng xuàn fǎn, chǎng qiǎn shǐ zhě cì sǐ shì zú pái jūn mén jiàn shǐ zhě, sù tíng xuàn wú fǎn zhuàng, bù néng jiù, wèi lì cí yú guāng kǒu.
七年,王师南伐,克郴州,晟所遣将暨彦赟与其刺史陆光图皆战死,余众退保 韶州。鋹始思廷琄言,遣廷琄以舟兵出洸口抗王师。会王师退舍,廷琄训士卒,修 战备,岭人倚以为良将。有谮者投无名书言廷琄反,鋹遣使者赐死;士卒排军门见 使者,诉廷琄无反状,不能救,为立祠于洸口。
bā nián, jiāo zhōu wú chāng wén zú, qí zuǒ lǚ chù píng yǔ fēng zhōu cì shǐ qiáo zhī yòu zhēng lì, jiāo zhǐ dà luàn, huān zhōu dīng liǎn jǔ bīng jī pò zhī, chǎng shòu liǎn jiāo zhōu jié dù.
八年,交州吴昌文卒,其佐吕处玶与峰州刺史乔知祐争立,交趾大乱,驩州丁 琏举兵击破之,鋹授琏交州节度。
jiǔ nián, nán hǎi mín qī shēng zǐ liǎng shǒu sì bì. shì shí, tài zǔ huáng dì zhào lǐ yù yù chǎng shǐ chēng chén, chǎng nù, qiú yù shǐ zhě gōng shèn yí.
九年,南海民妻生子两首四臂。是时,太祖皇帝诏李煜谕鋹使称臣,鋹怒,囚 煜使者龚慎仪。
shí sān nián, zhào tán zhōu fáng yù shǐ pān měi chū shī, shī cì bái xiá. chǎng qiǎn gōng chéng shū shǒu hè zhōu guō chóng yuè shǒu guì zhōu lǐ tuō shǒu sháo zhōu yǐ bèi. shì suì qiū, pān měi píng hè zhōu, shí yuè píng zhāo zhōu, yòu píng guì zhōu, shí yī yuè píng lián zhōu. chǎng xǐ yuē:" zhāo guì lián hè, běn shǔ hú nán, jīn běi shī qǔ zhī, zú yǐ, qí bù fù nán yě." qí yú rú cǐ. shí èr yuè píng sháo zhōu. kāi bǎo sì nián zhēng yuè, píng yīng xióng èr zhōu, chǎng jiāng pān chóng chè xiān jiàng. shī cì lóng tóu, chǎng qiǎn shǐ qǐng hé, qiú huǎn shī. èr yuè, shī dù mǎ jìng, chǎng qiǎn qí yòu pú yè xiāo cuǐ fèng biǎo jiàng. cuǐ xíng, chǎng huáng pò, fù lìng zhěng bīng jù mìng. měi děng jìn shī, chǎng qiǎn qí dì xiáng wáng bǎo xìng lǜ wén wǔ yì měi jūn jiàng, bù nà. gōng chéng shū lǐ tuō děng móu yuē:" běi shī zhī lái, lì wú guó bǎo huò ěr, fén wèi kōng chéng, shī bù néng zhù, dāng zì hái yě." nǎi jǐn fén qí fǔ kù gōng diàn. chǎng yǐ hǎi bó shí yú, xī zài zhēn bǎo pín yù, jiāng rù hǎi, huàn guān lè fàn qiè qí zhōu yǐ táo guī. shī cì bái tián, chǎng sù yī bái mǎ yǐ jiàng. xiàn fú jīng shī, shè chǎng wèi zuǒ qiān niú wèi dà jiàng jūn, fēng ēn shè hóu. qí hòu shì jù guó shǐ.
十三年,诏潭州防御使潘美出师,师次白霞。鋹遣龚澄枢守贺州、郭崇岳守桂 州、李托守韶州以备。是岁秋,潘美平贺州,十月平昭州,又平桂州,十一月平连 州。鋹喜曰:“昭、桂、连、贺,本属湖南,今北师取之,足矣,其不复南也。” 其愚如此。十二月平韶州。开宝四年正月,平英、雄二州,鋹将潘崇彻先降。师次 泷头,鋹遣使请和,求缓师。二月,师度马迳,鋹遣其右仆射萧漼奉表降。漼行, 鋹惶迫,复令整兵拒命。美等进师,鋹遣其弟祥王保兴率文武诣美军降,不纳。龚 澄枢、李托等谋曰:“北师之来,利吾国宝货尔,焚为空城,师不能驻,当自还也。” 乃尽焚其府库、宫殿。鋹以海舶十余,悉载珍宝、嫔御,将入海,宦官乐范窃其舟 以逃归。师次白田,鋹素衣白马以降。献俘京师,赦鋹为左千牛卫大将军,封恩赦 侯。其后事具国史。
yǐn xìng miè nián shì, zhū shū jiē tóng. gài zì táng tiān yòu èr nián yǐn wèi guǎng zhōu jié dù shǐ, zhì huáng cháo kāi bǎo sì nián guó miè, fán liù shí qī nián. jiù wǔ dài shǐ yǐ liáng zhēn míng sān nián jiàn hào wèi shǐ, gù yuē wǔ shí wǔ nián ěr.
隐兴灭年世,诸书皆同。盖自唐天祐二年隐为广州节度使,至皇朝开宝四年国 灭,凡六十七年。《旧五代史》以梁贞明三年僭号为始,故曰五十五年尔。