míng zōng hé wǔ xiàn huáng hòu cáo shì zhāo yì huáng hòu xià shì
明宗和武憲皇后曹氏 昭懿皇后夏氏
míng zōng sān hòu yī fēi: hé wǔ xiàn huáng hòu cáo shì shēng jìn guó gōng zhǔ zhāo yì huáng hòu xià shì shēng qín wáng cóng róng mǐn dì xuān xiàn huáng hòu wèi shì, lù wáng cóng kē mǔ yě shū fēi wáng shì, xǔ wáng cóng yì zhī cí mǔ yě. cáo shì xià shì jiē bù jiàn qí shì jiā. xià shì wú fēng jué, míng zōng wèi jí wèi qián zú. míng zōng tiān chéng yuán nián, fēng chǔ guó fū rén cáo shì wèi shū fēi, zhuī fēng xià shì jìn guó fū rén. zhǎng xìng yuán nián, lì shū fēi wèi huáng hòu, ér xià shì suǒ shēng èr zi jiē yǐ wáng, nǎi zhuī cè wèi huáng hòu, shì yuē zhāo yì.
明宗三後一妃:和武憲皇后曹氏生晉國公主;昭懿皇后夏氏生秦王從榮、愍帝; 宣憲皇后魏氏,潞王從珂母也;淑妃王氏,許王從益之慈母也。曹氏、夏氏皆不見 其世家。夏氏無封爵,明宗未即位前卒。明宗天成元年,封楚國夫人曹氏為淑妃, 追封夏氏晉國夫人。長興元年,立淑妃為皇后,而夏氏所生二子皆已王,乃追冊為 皇后,諡曰昭懿。
xuān xiàn huáng hòu wèi shì
○宣憲皇后魏氏
wèi shì, zhèn zhōu píng shān rén yě. chū shì píng shān mín wáng shì, shēng zǐ shí suì yǐ. míng zōng wèi qí jiāng, lüè píng shān, dé qí zǐ mǔ yǐ guī. jū shù nián, wèi shì zú, zàng tài yuán. qí zi shì wèi lù wáng cóng kē. míng zōng shí, cóng kē yǐ wáng, nǎi zhuī fēng wèi shì wèi lǔ guó fū rén. fèi dì jí wèi, zhuī zūn wèi shì wèi huáng tài hòu, yì jiàn líng qǐn, ér tài yuán shí jìng táng fǎn, nǎi yú jīng shī hé nán fǔ dōng lì qǐn gōng. qīng tài sān nián liù yuè bǐng yín, qiǎn gōng bù shàng shū cuī jiǎn fèng shàng huáng tài hòu bǎo cè, shì yuē xuān xiàn.
魏氏,鎮州平山人也。初適平山民王氏,生子十歲矣。明宗為騎將,掠平山, 得其子母以歸。居數年,魏氏卒,葬太原。其子是為潞王從珂。明宗時,從珂已王, 乃追封魏氏為魯國夫人。廢帝即位,追尊魏氏為皇太后,議建陵寢,而太原石敬瑭 反,乃於京師河南府東立寢宮。清泰三年六月丙寅,遣工部尚書崔儉奉上皇太后寶 冊,諡曰宣憲。
shū fēi wáng shì
○淑妃王氏
shū fēi wáng shì, bīn zhōu bǐng jiā zǐ yě, yǒu měi sè, hào huā jiàn xiū. shǎo mài liáng gù jiāng liú xún wèi shì ér, xún zú, wáng shì wú suǒ guī. shì shí, míng zōng xià fū rén yǐ zú, fāng qiú bié shì, yǒu yán wáng shì yú ān zhòng huì zhě, zhòng huì yǐ gào míng zōng ér nà zhī. wáng shì sù dé xún jīn shén duō, xī yǐ qiǎn míng zōng zuǒ yòu jí zhū zi fù, rén rén jiē wèi wáng shì chēng yù, míng zōng yì ài zhī. ér fū rén cáo shì wèi rén jiǎn zhì, cháng bì shì, yóu shì wáng shì zhuān chǒng.
淑妃王氏,邠州餅家子也,有美色,號「花見羞」。少賣梁故將劉鄩為侍兒, 鄩卒,王氏無所歸。是時,明宗夏夫人已卒,方求別室,有言王氏於安重誨者,重 誨以告明宗而納之。王氏素得鄩金甚多,悉以遣明宗左右及諸子婦,人人皆為王氏 稱譽,明宗益愛之。而夫人曹氏為人簡質,常避事,由是王氏專寵。
míng zōng jí wèi, yì lì huáng hòu, ér cáo shì dāng lì, cáo shì wèi wáng shì yuē: wǒ sù duō bìng, ér xìng bù nài fán, mèi dāng dài wǒ. wáng shì yuē: hòu, dì pǐ yě, zhì zūn zhī wèi, shuí gǎn gàn zhī! nǎi lì cáo shì wèi huáng hòu, wáng shì wèi shū fēi. fēi shì huáng hòu yì shén jǐn, měi dì chén qǐ, guàn zhì fú yù, jiē fēi zhí shì zuǒ yòu, jí bà cháo, dì yǔ huáng hòu shí, fēi shì, shí chè nǎi tuì, wèi cháng shǎo xiè, huáng hòu xīn yì yì ài zhī. rán gōng zhōng zhī shì, jiē zhǔ yú fēi. míng zōng bìng, fēi yǔ huàn zhě mèng hàn qióng chū nà zuǒ yòu, suì zhuān yòng shì, shā ān zhòng huì qín wáng cóng róng, jiē yǔ yān. liú xún zhū zi, jiē yǐ fēi gù fēng bài guān jué. mǐn dì jí wèi, cè zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, fēi wèi huáng tài fēi. chū, míng zōng hòu gōng yǒu shēng zǐ zhě, mìng fēi mǔ zhī, shì wèi xǔ wáng cóng yì. cóng yì rǔ mǔ sī yī wáng shì, jiàn míng zōng yǐ lǎo ér qín wáng wò bīng, xīn yù zì tuō wèi hòu jì, nǎi yuē: ér sī qín wáng. shì shí cóng yì yǐ sì suì, yòu shù jiào cóng yì zì yán qiú jiàn qín wáng. míng zōng qiǎn rǔ yù jiāng ér wǎng lái qín fǔ, suì yǔ cóng róng sī tōng, cóng róng yīn shǐ wáng shì cì chá gōng zhōng dòng jìng. cóng róng yǐ sǐ, sī yī wáng shì yǐ wèi qín wáng shí yǐ bīng rù gōng wèi tiān zǐ, ér yǐ fǎn jiàn zhū, chū yuàn yán. mǐn dì wén zhī, dà nù, cì sī yī wáng shì sǐ, ér shì lián tài fēi, yóu shì xīn bù yuè, yù qiān zhī zhì dé gōng, yǐ tài hòu sù shàn fēi, jù shāng qí yì ér zhǐ, rán dài zhī shén báo.
明宗即位,議立皇后,而曹氏當立,曹氏謂王氏曰:「我素多病,而性不耐煩, 妹當代我。」王氏曰:「後,帝匹也,至尊之位,誰敢幹之!」乃立曹氏為皇后, 王氏為淑妃。妃事皇后亦甚謹,每帝晨起,盥櫛服御,皆妃執事左右,及罷朝,帝 與皇后食,妃侍,食徹乃退,未嘗少懈,皇后心亦益愛之。然宮中之事,皆主於妃。 明宗病,妃與宦者孟漢瓊出納左右,遂專用事,殺安重誨、秦王從榮,皆與焉。劉 鄩諸子,皆以妃故封拜官爵。愍帝即位,冊尊皇后為皇太后,妃為皇太妃。初,明 宗後宮有生子者,命妃母之,是為許王從益。從益乳母司衣王氏,見明宗已老而秦 王握兵,心欲自托為後計,乃曰:「兒思秦王。」是時從益已四歲,又數教從益自 言求見秦王。明宗遣乳嫗將兒往來秦府,遂與從榮私通,從榮因使王氏伺察宮中動 靜。從榮已死,司衣王氏以謂秦王實以兵入宮衛天子,而以反見誅,出怨言。愍帝 聞之,大怒,賜司衣王氏死,而事連太妃,由是心不悅,欲遷之至德宮,以太后素 善妃,懼傷其意而止,然待之甚薄。
fèi dì rù lì, cháng zhì jiǔ fēi yuàn, fēi jǔ jiǔ yuē: yuàn cí huáng dì wèi bǐ qiū ní. dì jīng, wèn qí gù, yuē xiǎo ér chù ǒu dé mìng, ruò dà rén bù róng, zé sǐ zhī rì, hé miàn jiàn xiān dì! yīn qì xià. fèi dì yì wèi zhī qī rán, dài zhī pō hòu. shí jìng táng bīng fàn jīng shī, fèi dì jù zú jiāng zì fén. fēi wèi tài hòu yuē: shì jí yǐ, yí shǎo huí bì, yǐ qí gū fū. tài hòu yuē: wǒ jiā zhì cǐ, hé rěn dú shēng, mèi zì miǎn zhī! tài hòu nǎi yǔ dì jù fán sǐ, ér fēi yǔ xǔ wáng cóng yì jí qí mèi nì yú jū yuàn yǐ miǎn.
廢帝入立,嘗置酒妃院,妃舉酒曰:「願辭皇帝為比丘尼。」帝驚,問其故, 曰「小兒處偶得命,若大人不容,則死之日,何面見先帝!」因泣下。廢帝亦為之 悽然,待之頗厚。石敬瑭兵犯京師,廢帝聚族將自焚。妃謂太后曰:「事急矣,宜 少迴避,以俟姑夫。」太后曰:「我家至此,何忍獨生,妹自勉之!」太后乃與帝 俱燔死,而妃與許王從益及其妹匿於鞠院以免。
jìn gāo zǔ lì, fēi zì qǐng wèi ní, bù kě, nǎi qiān yú zhì dé gōng. jìn qiān dōu biàn, yǐ fēi zǐ mǔ jù dōng, zhì yú gōng zhōng, gāo zǔ huáng hòu shì fēi rú mǔ. tiān fú sì nián jiǔ yuè guǐ wèi, zhào yǐ huán guó sān qiān hù fēng táng xǔ wáng cóng yì wèi huán guó gōng, yǐ fèng táng sì, fú sè jīng qí yī yī jiù zhì. tài cháng yì lì zhuāng zōng míng zōng mǐn dì sān shì, yǐ zhì dé gōng wèi miào zhào lì gāo zǔ tài zōng, wèi wǔ miào, shǐ cóng yì suì shí zhǔ cí.
晉高祖立,妃自請為尼,不可,乃遷於至德宮。晉遷都汴,以妃子母俱東,置 於宮中,高祖皇后事妃如母。天福四年九月癸未,詔以郇國三千戶封唐許王從益為 郇國公,以奉唐祀,服色、旌旗一依舊制。太常議立莊宗、明宗、愍帝三室,以至 德宮為廟;詔立高祖、太宗,為五廟,使從益歲時主祠。
chū dì jí wèi, fēi mǔ zǐ jù hái luò yáng. qì dān fàn jīng shī, zhào yán shòu suǒ shàng míng zōng gōng zhǔ yǐ sǐ, yē lǜ dé guāng nǎi wèi yán shòu qǔ cóng yì mèi, shì wèi yǒng ān gōng zhǔ. gōng zhǔ bù zhī qí mǔ wèi shuí, sù yì yǎng yú fēi, fēi zhì jīng shī zhǔ hūn lǐ. dé guāng jiàn míng zōng huà xiàng, fén xiāng zài bài, gù fēi yuē: míng zōng yǔ wǒ yuē wèi dì xiōng, ěr wú sǎo yě. yǐ ér jìn zhī yuē: jīn rì nǎi wú fù yě. nǎi bài cóng yì wèi zhāng xìn jūn jié dù shǐ, cóng yì cí, bù zhī guān, yǔ fēi jù hái luò yáng.
出帝即位,妃母子俱還洛陽。契丹犯京師,趙延壽所尚明宗公主已死,耶律德 光乃為延壽娶從益妹,是為永安公主。公主不知其母為誰,素亦養於妃,妃至京師 主婚禮。德光見明宗畫像,焚香再拜,顧妃曰:「明宗與我約為弟兄,爾吾嫂也。」 已而靳之曰:「今日乃吾婦也。」乃拜從益為彰信軍節度使,從益辭,不之官,與 妃俱還洛陽。
dé guāng běi guī, liú xiāo hàn shǒu biàn zhōu. hàn gāo zǔ qǐ tài yuán, hàn yù běi qù, nǎi shǐ rén zhào cóng yì, wěi yǐ zhōng guó. cóng yì zǐ mǔ táo yú huī líng yù zhōng, yǐ bì shǐ zhě, shǐ zhě pò zhī yǐ dōng, suì yǐ cóng yì quán zhī nán cháo jūn guó shì. cóng yì yù chóng yuán diàn, hàn lǜ qì dān zhū jiāng bài diàn shàng, jìn qún chén bài diàn xià. qún chén rù yè tài fēi, fēi yuē: wú jiā zǐ mǔ gū ruò, wèi hàn suǒ pò, cǐ qǐ fú xié? huò xíng zhì yǐ! nǎi yǐ wáng sōng zhào shàng jiāo wèi zuǒ yòu chéng xiàng, lǐ shì dí guāng yè wèi shū mì shǐ, yàn jiāng liú zuò wèi shì wèi qīn jūn dōu zhǐ huī shǐ. hàn liú qì dān bīng qiān rén shǔ zuò ér qù.
德光北歸,留蕭翰守汴州。漢高祖起太原,翰欲北去,乃使人召從益,委以中 國。從益子母逃於徽陵域中,以避使者,使者迫之以東,遂以從益權知南朝軍國事。 從益御崇元殿,翰率契丹諸將拜殿上,晉群臣拜殿下。群臣入謁太妃,妃曰:「吾 家子母孤弱,為翰所迫,此豈福邪?禍行至矣!」乃以王松、趙上交為左右丞相, 李式、翟光鄴為樞密使,燕將劉祚為侍衛親軍都指揮使。翰留契丹兵千人屬祚而去。
hàn gāo zǔ yōng bīng ér nán, cóng yì qiǎn rén zhào gāo xíng zhōu wǔ xíng dé děng wèi jù, xíng zhōu děng jiē bù zhì, nǎi yǔ wáng sōng móu yǐ yàn bīng bì chéng zì shǒu. fēi yuē: wú jiā wáng guó zhī yú, ān gǎn yǔ rén zhēng tiān xià! nǎi qiǎn rén shàng shū yíng hàn gāo zǔ. gāo zǔ wén qí cháng zhào xíng zhōu ér bù zhì, qiǎn guō cóng yì xiān rù jīng shī shā fēi mǔ zǐ. fēi lín sǐ hū yuē: wú jiā mǔ zǐ hé zuì? hé bù liú wú ér, shǐ měi suì hán shí chí yī yú fàn sǎ míng zōng fén shàng. wén zhě bēi zhī. cóng yì sǐ shí nián shí qī.
漢高祖擁兵而南,從益遣人召高行周、武行德等為拒,行周等皆不至,乃與王 松謀以燕兵閉城自守。妃曰:「吾家亡國之餘,安敢與人爭天下!」乃遣人上書迎 漢高祖。高祖聞其嘗召行周而不至,遣郭從義先入京師殺妃母子。妃臨死呼曰: 「吾家母子何罪?何不留吾兒,使每歲寒食持一盂飯灑明宗墳上。」聞者悲之。從 益死時年十七。
mǐn dì āi huáng hòu kǒng shì
○愍帝哀皇后孔氏
mǐn dì āi huáng hòu kǒng shì, fù xún, héng hǎi jūn jié dù shǐ. hòu yǒu xián xíng, shēng sì zǐ. mǐn dì jí wèi, lì wèi huáng hòu, wèi jí cè mìng ér nán zuò. mǐn dì chū bēn, hòu bìng zi yòu, jiē bù néng cóng. fèi dì rù lì, hòu jí sì zǐ jiē jiàn shā. jìn gāo zǔ lì, zhuī shì yuē āi.
愍帝哀皇后孔氏,父循,橫海軍節度使。後有賢行,生四子。愍帝即位,立為 皇后,未及冊命而難作。愍帝出奔,後病子幼,皆不能從。廢帝入立,後及四子皆 見殺。晉高祖立,追諡曰哀。
míng zōng èr zi
○明宗二子
míng zōng sì zǐ, yuē cóng jǐng cóng róng cóng hòu cóng yì.
明宗四子,曰從璟、從榮、從厚、從益。
cóng jǐng chū míng cóng shěn, wèi rén xiāo yǒng shàn zhàn, ér qiān tuì jǐn chì. cóng zhuāng zōng zhàn, shù yǒu gōng, wèi jīn qiāng zhǐ huī shǐ. míng zōng jūn biàn yú wèi, zhuāng zōng wèi cóng jǐng yuē: ěr fù yú guó yǒu dà gōng, zhōng xiào zhī xīn, zhèn zì míng xìn. jīn wèi luàn jūn suǒ bī, ěr yí zì wǎng xuān zhèn yì, wú shǐ zì yí. cóng jǐng chí zhì wèi zhōu, wèi yuán xíng qīn suǒ zhí, jiāng shā zhī, cóng jǐng hū yuē: wǒ fù wèi luàn jūn suǒ bī, gōng děng bù liàng qí xīn, wǒ yì bù néng zhì wèi, yuàn guī wèi tiān zǐ. xíng qīn shì zhī. zhuāng zōng lián qí yán, cì míng jì jǐng, yǐ wèi jǐ zi.
從璟初名從審,為人驍勇善戰,而謙退謹敕。從莊宗戰,數有功,為金槍指揮 使。明宗軍變於魏,莊宗謂從璟曰:「爾父於國有大功,忠孝之心,朕自明信。今 為亂軍所逼,爾宜自往宣朕意,毋使自疑。」從璟馳至衛州,為元行欽所執,將殺 之,從璟呼曰:「我父為亂軍所逼,公等不亮其心,我亦不能至魏,願歸衛天子。」 行欽釋之。莊宗憐其言,賜名繼璟,以為己子。
cóng zhuāng zōng rú biàn zhōu, jiāng shì duō wáng yú dào, dú cóng jǐng bù qù, zuǒ yòu huò quàn qí táo huò, cóng jǐng bù tīng. zhuāng zōng wén míng zōng yǐ dù lí yáng, fù yù qiǎn cóng jǐng tōng wèn. xíng qīn yǐ wèi bù kě, suì shā zhī. míng zōng jí wèi, zèng tài bǎo.
從莊宗如汴州,將士多亡於道,獨從璟不去,左右或勸其逃禍,從璟不聽。莊 宗聞明宗已渡黎陽,復欲遣從璟通問。行欽以為不可,遂殺之。明宗即位,贈太保。
wū hū! wú fù wū shēng, wú jūn wū yǐ wèi shēng? ér shì zhī yán yuē: wèi zhōng xiào zhě bù liǎng quán. fū qǐ rán zāi? jūn fù, rén lún zhī dà běn zhōng xiào, chén zǐ zhī dà jié. qǐ qí bù xiāng wèi yòng, ér yòu xiāng hài zhě hū? yì sī yǔ yì ér yǐ ěr. gài yǐ qí sī zé liǎng hài, yǐ qí yì zé liǎng dé. qí fù yǐ bīng gōng qí jūn, wèi qí zi zhě, cóng fù hū? cóng jūn hū? yuē: shēn cóng qí jū, zhì cóng qí yì, kě yě. shēn jū jūn suǒ zé cóng jūn, jū fù suǒ zé cóng fù. qí cóng yú jūn zhě, bì cí qí jūn yuē: zi bù kě yǐ shè fù, yuàn wú yǔ bīng yān! zé yòu hào qì ér hū qí fù yuē: hé shě bīng ér guī wǒ jūn hū! jūn bài zé sǐ zhī, fù bài zé zhōng sàng ér shì jūn. qí cóng yú fù zhě, bì gào zhī yuē: jūn bù kě yǐ shè yě, hé shě bīng ér guī wú jūn hū! jūn bài zé sǐ zhī, fù bài zé dài zuì yú jūn, shè jǐ zé zhōng sàng ér shì zhī. gǔ zhī zhī xiào zhě mò rú shùn, zhī yì zhě mò rú kǒng mèng, qí yú jūn chén fù zǐ zhī jì xiáng yǐ, shǐ qí bù xìng ér zāo yān, qí yì rú shì ér yǐ yǐ! cóng jǐng zhī yú zhuāng zōng, zhī suǒ cóng ér dé qí sǐ yǐ. āi zāi!
嗚呼!無父烏生,無君烏以為生?而世之言曰:「為忠孝者不兩全。」夫豈然 哉?君父,人倫之大本;忠孝,臣子之大節。豈其不相為用,而又相害者乎?抑私 與義而已耳。蓋以其私則兩害,以其義則兩得。其父以兵攻其君,為其子者,從父 乎?從君乎?曰:「身從其居,志從其義,可也。」身居君所則從君,居父所則從 父。其從於君者,必辭其君曰:「子不可以射父,願無與兵焉!」則又號泣而呼其 父曰:「盍舍兵而歸我君乎!」君敗則死之,父敗則終喪而事君。其從於父者,必 告之曰:「君不可以射也,盍舍兵而歸吾君乎!」君敗則死之,父敗則待罪於君, 赦己則終喪而事之。古之知孝者莫如舜,知義者莫如孔、孟,其於君臣父子之際詳 矣,使其不幸而遭焉,其亦如是而已矣!從璟之於莊宗,知所從而得其死矣。哀哉!
qín wáng cóng róng, tiān chéng yuán nián, yǐ jiǎn xiào sī tú jiān yù shǐ dài fū, bài tiān xióng jūn jié dù shǐ tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. sān nián, xǐ zhèn hé dōng. zhǎng xìng yuán nián, bài hé nán yǐn, jiān pàn liù jūn zhū wèi shì. cóng jǐng sǐ, cóng róng yú zhū huáng zǐ cì zuì zhǎng, yòu wò bīng bǐng. rán qí wèi rén qīng juàn ér yīng shì, pō xǐ rú, xué wèi gē shī, duō zhāo wén xué zhī shì, fù shī yǐn jiǔ, gù hòu shēng fú báo zhī tú, rì jìn yú nìng yǐ jiāo qí xīn. zì jiāng xiāng dà chén jiē huàn zhī, míng zōng pō zhī qí fēi ér bù néng cái zhì. cóng róng cháng shì cè, míng zōng wèn yuē: ěr jūn zhèng zhī yú, xí hé shì yè? duì yuē: yǒu xiá dú shū, yǔ zhū rú jiǎng lùn jīng yì ěr. míng zōng yuē: jīng yǒu jūn chén fù zǐ zhī dào, rán xū shuò rú duān shì, nǎi kě qīn zhī. wú jiàn xiān dì hǎo zuò gē shī, shén wú wèi yě. rǔ jiāng jiā zǐ, wén zhāng fēi sù xí, bì bù néng gōng, chuán yú rén kǒu, tú qǔ xiào yě. wú lǎo yǐ, yú jīng yì suī bù néng xiǎo, rán shàng xǐ lǚ wén zhī, shén yú bù zú xué yě.
秦王從榮,天成元年,以檢校司徒兼御史大夫,拜天雄軍節度使、同中書門下 平章事。三年,徙鎮河東。長興元年,拜河南尹,兼判六軍諸衛事。從璟死,從榮 於諸皇子次最長,又握兵柄。然其為人輕雋而鷹視,頗喜儒,學為歌詩,多招文學 之士,賦詩飲酒,故後生浮薄之徒,日進諛佞以驕其心。自將相大臣皆患之,明宗 頗知其非而不能裁製。從榮嘗侍側,明宗問曰:「爾軍政之餘,習何事業?」對曰: 「有暇讀書,與諸儒講論經義爾。」明宗曰:「經有君臣父子之道,然須碩儒端士, 乃可親之。吾見先帝好作歌詩,甚無謂也。汝將家子,文章非素習,必不能工,傳 於人口,徒取笑也。吾老矣,於經義雖不能曉,然尚喜屢聞之,甚余不足學也。」
shì suì qiū, fēng cóng róng qín wáng. gù shì, zhū wáng shòu fēng bù cháo miào, ér yǒu sī xī zhǐ, yù zhòng qí lǐ, nǎi jiàn yì yuē: gǔ zhě yīn dì cháng ér fā jué lù, suǒ yǐ shì bù gǎn zhuān. jīn shòu dà fēng ér bù gào miào, fēi jìng shùn zhī dào yě. yú shì cóng róng cháo fú, chéng hé chē, jù lǔ bù, zhì cháo táng shòu cè, chū, zài cè yǐ chē, cháo yú tài miào, jīng shī zhī rén jiē yǐ wèi róng. sān nián, jiā jiān zhōng shū lìng. yǒu sī yòu yán: gù shì, qīn wáng bān zǎi xiàng xià, jīn qín wáng wèi gāo ér bān xià, bù chēng. yú shì yǔ zǎi xiàng fēn bān ér jū yòu.
是歲秋,封從榮秦王。故事,諸王受封不朝廟,而有司希旨,欲重其禮,乃建 議曰:「古者因禘、嘗而發爵祿,所以示不敢專。今受大封而不告廟,非敬順之道 也。」於是從榮朝服,乘輅車,具鹵簿,至朝堂受冊,出,載冊以車,朝於太廟, 京師之人皆以為榮。三年,加兼中書令。有司又言:「故事,親王班宰相下,今秦 王位高而班下,不稱。」於是與宰相分班而居右。
sì nián, jiā shàng shū lìng, shí yì wàn hù. tài pú shǎo qīng hé zé shàng shū, qǐng lì cóng róng wèi huáng tài zǐ. shì shí míng zōng yǐ bìng, dé zé shū bù yuè, gù zuǒ yòu yuē: qún chén yù lì tài zǐ, wú dāng yǎng lǎo yú hé dōng. nǎi zhào dà chén yì lì tài zǐ shì, dà chén jiē mò gǎn kě fǒu. cóng róng rù bái yuē: chén wén jiān rén yán, yù lì chén wèi tài zǐ, chén shí bù yuàn yě. míng zōng yuē: cǐ qún chén zhī yù ěr. cóng róng chū, jiàn fàn yán guāng zhào yán shòu děng yuē: zhū gōng yì yù lì wú wèi tài zǐ, shì yù duó wú bīng bǐng ér yōu zhī dōng gōng ěr. yán guāng děng huàn zhī, nǎi jiā cóng róng tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài. yǒu sī yòu yán: yuán shuài huò tǒng zhū dào, huò zhuān yī miàn, zì qián shì wú tiān xià dà yuán shuài zhī míng, qí lǐ wú suǒ kǎo àn. qǐng zì jié dù shǐ yǐ xià, fán lǐng bīng zhí zhě, jiē jù tuó jiān yǐ jūn lǐ tíng cān qí jiān tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì zhě, chū jiàn yì rú zhī, qí hòu xǔ rú kè lǐ. fán yuán shuài fǔ wén fú xíng tiān xià, jiē yòng tiē. yòu shēng bān zài zǎi xiàng shàng. cóng róng dà yàn yuán shuài fǔ, zhū jiāng jiē yǒu bān gěi: kòng hè fèng shèng yán wèi zhǐ huī shǐ, rén mǎ yī pǐ juàn shí pǐ qí zhū jūn zhǐ huī shǐ, rén juàn shí pǐ dōu tóu yǐ xià, qī pǐ zhì sān pǐ. yòu qǐng yán wèi pěng shèng qiān rén wèi yá bīng, měi rù cháo, yǐ shù bǎi qí xiān hòu, zhāng gōng xié shǐ, chí zǒu dào shàng, jiàn zhě jiē zhèn shè. cóng róng yòu mìng qí liáo shǔ jí sì fāng yóu shì shì zuò zhēng huái xí, chén jǐ suǒ yǐ píng yì tiān xià zhī yì.
四年,加尚書令,食邑萬戶。太僕少卿何澤上書,請立從榮為皇太子。是時明 宗已病,得澤書不悅,顧左右曰:「群臣欲立太子,吾當養老於河東。」乃召大臣 議立太子事,大臣皆莫敢可否。從榮入白曰:「臣聞奸人言,欲立臣為太子,臣實 不願也。」明宗曰:「此群臣之欲爾。」從榮出,見范延光、趙延壽等曰:「諸公 議欲立吾為太子,是欲奪吾兵柄而幽之東宮耳。」延光等患之,乃加從榮天下兵馬 大元帥。有司又言:「元帥或統諸道,或專一面,自前世無天下大元帥之名,其禮 無所考按。請自節度使以下,凡領兵職者,皆具橐鞬以軍禮庭參;其兼同中書門下 平章事者,初見亦如之,其後許如客禮。凡元帥府文符行天下,皆用帖。又升班在 宰相上。」從榮大宴元帥府,諸將皆有頒給:控鶴、奉聖、嚴衛指揮使,人馬一匹、 絹十匹;其諸軍指揮使,人絹十匹;都頭已下,七匹至三匹。又請嚴衛、捧聖千人 為牙兵,每入朝,以數百騎先後,張弓挾矢,馳走道上,見者皆震懾。從榮又命其 寮屬及四方游士試作《征淮檄》,陳己所以平一天下之意。
yán shì zhě qǐng wèi zhū wáng zé shī fù, yǐ jiā xùn dǎo. zǎi xiàng nán qí shì, yīn qǐng cóng róng zì zé. cóng róng nǎi qǐng hàn lín xué shì cuī zhuó xíng bù shì láng rèn zàn wèi yuán shuài pàn guān. míng zōng yuē: xué shì dài yǔ yán, bù kě yě. cóng róng chū ér huì yuē: rèn yǐ yuán shuài ér bù dé qǐng shǔ liáo, fēi wú suǒ yù yě. jiāng xiāng dà chén jiàn cóng róng quán wèi yì lóng, ér qīng tuō rú cǐ, jiē zhī qí huò ér mò gǎn yán zhě. wéi yán guāng yán shòu yīn yǒu bì huò yì, shù jiàn míng zōng, tì qì qiú jiě shū mì, èr rén jiē yǐn qù, ér cóng róng zhī nán zuò.
言事者請為諸王擇師傅,以加訓導。宰相難其事,因請從榮自擇。從榮乃請翰 林學士崔梲、刑部侍郎任贊為元帥判官。明宗曰:「學士代予言,不可也。」從榮 出而恚曰:「任以元帥而不得請屬寮,非吾所諭也。」將相大臣見從榮權位益隆, 而輕脫如此,皆知其禍而莫敢言者。惟延光、延壽陰有避禍意,數見明宗,涕泣求 解樞密,二人皆引去,而從榮之難作。
shí yī yuè wù zǐ, xuě, míng zōng xìng gōng xī shì hé tíng, dé shāng hán jí. jǐ chǒu, cóng róng yǔ shū mì shǐ zhū hóng zhāo féng yūn rù wèn qǐ jū yú guǎng shòu diàn, dì bù néng zhī rén. wáng shū fēi gào yuē cóng róng zài cǐ. yòu yuē: hóng zhāo děng zài cǐ. jiē bù yīng. cóng róng děng qù, nǎi qiān yú yōng hé diàn, gōng zhōng jiē tòng kū. zhì yè bàn hòu, dì jué rán zì xìng yú tà, ér shì jí zhě jiē qù, gù diàn shàng shǒu lòu gōng nǚ yuē: yè lòu jǐ hé? duì yuē: sì gēng yǐ! dì jí tuò ròu rú fèi zhě shù piàn, nì xián yè dòu yú. shǒu lòu zhě yuē: dà jiā shěng shì hū? yuē: wú bù zhī yě. yǒu qǐng, liù gōng jiē zhì, yuē: dà jiā hái hún yǐ! yīn jìn zhōu yī qì. zhì dàn, jí shǎo yù, ér cóng róng chēng jí bù cháo.
十一月戊子,雪,明宗幸宮西士和亭,得傷寒疾。己丑,從榮與樞密使硃弘昭、 馮贇入問起居於廣壽殿,帝不能知人。王淑妃告曰「從榮在此。」又曰:「弘昭等 在此。」皆不應。從榮等去,乃遷於雍和殿,宮中皆慟哭。至夜半後,帝蹶然自興 於榻,而侍疾者皆去,顧殿上守漏宮女曰:「夜漏幾何?」對曰:「四更矣!」帝 即唾肉如肺者數片,溺涎液斗余。守漏者曰:「大家省事乎?」曰:「吾不知也。」 有頃,六宮皆至,曰:「大家還魂矣!」因進粥一器。至旦,疾少愈,而從榮稱疾 不朝。
chū, cóng róng cháng jì sòng wáng cóng hòu xián yú jǐ, ér jù bù wèi sì. qí píng jū jiāo jīn zì dé, jí wén rén dào sòng wáng zhī shàn, zé qiǎo rán yǒu bù zú zhī sè. qí rù wèn jí yě, jiàn dì yǐ bù zhī rén, jì qù, ér wén gōng zhōng kū shēng, yǐ wèi dì yǐ bēng yǐ, nǎi móu yǐ bīng rù gōng. shǐ qí yā yá mǎ chù jūn gào hóng zhāo děng, yù yǐ yá bīng rù sù wèi, wèn hé suǒ kě yǐ jū zhě. hóng zhāo děng duì yuē: gōng zhōng jiē wáng suǒ kě jū, wáng zì zé zhī. yīn sī wèi chù jūn yuē: shèng shàng wàn fú, wáng yí jié lì zhōng xiào, bù kě cǎo cǎo. chù jūn jù yǐ gào cóng róng, cóng róng hái qiǎn chù jūn yǔ hóng zhāo děng yuē: ěr bèi bù niàn jiā zú hū? hóng zhāo yūn jí xuān huī shǐ mèng hàn qióng děng rù gào wáng shū fēi yǐ móu zhī, yuē: cǐ shì xū dé shì wèi bīng wèi zhù. nǎi zhào shì wèi zhǐ huī shǐ kāng yì chéng, móu yú zhú lín zhī xià. yì chéng yǒu zi zài qín wáng fǔ, bù gǎn jué qí móu, wèi hóng zhāo yuē: pū wèi jiāng xiào, wéi gōng suǒ shǐ ěr! hóng zhāo dà jù.
初,從榮常忌宋王從厚賢於己,而懼不為嗣。其平居驕矜自得,及聞人道宋王 之善,則愀然有不足之色。其入問疾也,見帝已不知人,既去,而聞宮中哭聲,以 謂帝已崩矣,乃謀以兵入宮。使其押衙馬處鈞告弘昭等,欲以牙兵入宿衛,問何所 可以居者。弘昭等對曰:「宮中皆王所可居,王自擇之。」因私謂處鈞曰:「聖上 萬福,王宜竭力忠孝,不可草草。」處鈞具以告從榮,從榮還遣處鈞語弘昭等曰: 「爾輩不念家族乎?」弘昭、贇及宣徽使孟漢瓊等入告王淑妃以謀之,曰:「此事 須得侍衛兵為助。」乃召侍衛指揮使康義誠,謀於竹林之下。義誠有子在秦王府, 不敢決其謀,謂弘昭曰:「仆為將校,惟公所使爾!」弘昭大懼。
míng rì, cóng róng qiǎn mǎ chù jūn gào féng yūn yuē: wú jīn rì rù jū xìng shèng gōng. yòu gào yì chéng, yì chéng xǔ nuò. yūn jí chí rù nèi, jiàn yì chéng jí hóng zhāo hàn qióng děng zuò zhōng xìng diàn gé yì shì, yūn zé yì chéng yuē: zhǔ shàng suǒ yǐ chù yǎng wú tú zhě, wèi jīn rì ěr! jīn ān wēi zhī jī, jiān bù róng fà, nài hé yǐ zi gù huái gù wàng, shǐ qín wáng dé zhì cǐ mén, zhǔ shàng ān suǒ guī hū? wú bèi fù yǒu zhǒng hū? hàn qióng yuē: jiàn mìng bù zú xī, wú zì lǜ bīng jù zhī. jí rù jiàn yuē: cóng róng fǎn, bīng yǐ gōng duān mén. gōng zhōng xiāng gù hào qì. míng zōng wèn hóng zhāo děng yuē: shí yǒu zhī hū? duì yuē: yǒu zhī. míng zōng yǐ shǒu zhǐ tiān qì xià, liáng jiǔ yuē: yì chéng zì chù zhì, wú lìng zhèn dòng jīng shī. lù wáng zǐ zhòng jí zài cè, míng zōng yuē: wú yǔ ěr fù qǐ wēi jiàn, zhì qǔ tiān xià, shù jiù wǒ wēi jiǒng. cóng róng dé hé qì lì, ér zuò cǐ è shì! ěr jí yǐ bīng shǒu zhū mén. zhòng jí jí yǐ kòng hè bīng shǒu gōng mén.
明日,從榮遣馬處鈞告馮贇曰:「吾今日入居興聖宮。」又告義誠,義誠許諾。 贇即馳入內,見義誠及弘昭、漢瓊等坐中興殿閣議事,贇責義誠曰:「主上所以畜 養吾徒者,為今日爾!今安危之機,間不容髮,奈何以子故懷顧望,使秦王得至此 門,主上安所歸乎?吾輩復有種乎?」漢瓊曰:「賤命不足惜,吾自率兵拒之。」 即入見曰:「從榮反,兵已攻端門。」宮中相顧號泣。明宗問弘昭等曰:「實有之 乎?」對曰:「有之。」明宗以手指天泣下,良久曰:「義誠自處置,毋令震動京 師。」潞王子重吉在側,明宗曰:「吾與爾父起微賤,至取天下,數救我危窘。從 榮得何氣力,而作此惡事!爾亟以兵守諸門。」重吉即以控鶴兵守宮門。
shì rì, cóng róng zì hé nán fǔ yōng bīng qiān rén yǐ chū. cóng róng liáo shǔ shén zhòng, ér zhèng zhí zhī shì duō jiàn è, qí yóu suǒ è zhě liú zàn wáng jū mǐn, ér suǒ nì zhě liú zhì gāo niǎn. cóng róng bīng chū, yǔ zhì niǎn bìng pèi ěr yǔ, xíng zhì tiān jīn qiáo nán, zhǐ rì jǐng wèi niǎn yuē: míng rì ér jīn, zhū wáng jū mǐn yǐ! yīn zhèn bīng qiáo běi, xià jù hú chuáng ér zuò, shǐ rén zhào kāng yì chéng. ér duān mén yǐ bì, kòu zuǒ yē mén, yì bì, ér yú mén xì zhōng jiàn pěng shèng zhǐ huī shǐ zhū hóng shí lǜ qí bīng cóng běi lái, jí chí gào cóng róng. cóng róng jīng jù, suǒ tiě yàn xīn, zì diào gōng shǐ. huáng chéng shǐ ān cóng yì lǜ qí bīng sān bǎi chōng zhī, cóng róng bīng shè zhī, cóng yì shāo què. hóng shí qí bīng wǔ bǎi zì zuǒ yē mén chū, fāng dù hé, ér hòu jūn lái zhě shén zhòng, cóng róng nǎi zǒu guī hé nán fǔ, qí pàn guān rèn zàn yǐ xià jiē zǒu chū dìng dǐng mén, yá bīng jié jiā shàn fāng ér kuì. cóng róng fū qī nì chuáng xià, cóng yì shā zhī.
是日,從榮自河南府擁兵千人以出。從榮寮屬甚眾,而正直之士多見惡,其尤 所惡者劉贊、王居敏,而所昵者劉陟、高輦。從榮兵出,與陟、輦並轡耳語,行至 天津橋南,指日景謂輦曰:「明日而今,誅王居敏矣!」因陣兵橋北,下據胡床而 坐,使人召康義誠。而端門已閉,叩左掖門,亦閉,而於門隙中見捧聖指揮使硃弘 實率騎兵從北來,即馳告從榮。從榮驚懼,索鐵厭心,自調弓矢。皇城使安從益率 騎兵三百沖之,從榮兵射之,從益稍卻。弘實騎兵五百自左掖門出,方渡河,而後 軍來者甚眾,從榮乃走歸河南府,其判官任贊已下皆走出定鼎門,牙兵劫嘉善坊而 潰。從榮夫妻匿床下,從益殺之。
míng zōng wén cóng róng yǐ sǐ, bēi yān jǐ duò yú tà, jué ér sū zhě zài. féng dào lǜ bǎi liáo rù jiàn, míng zōng yuē: wú jiā shì ruò cǐ, cán jiàn qún chén! jūn chén xiāng gù, qì xià zhān jīn. cóng róng èr zi shàng yòu, jiē cóng sǐ. hòu liù rì ér míng zōng bēng.
明宗聞從榮已死,悲咽幾墮於榻,絕而蘇者再。馮道率百寮入見,明宗曰: 「吾家事若此,慚見群臣!」君臣相顧,泣下沾襟。從榮二子尚幼,皆從死。後六 日而明宗崩。
míng zōng sì zhí
○明宗四侄
míng zōng xiōng dì jiē bù jiàn yú shì jiā, ér yǒu zhí sì rén, yuē cóng càn cóng zhāng cóng wēn cóng mǐn.
明宗兄弟皆不見於世家,而有侄四人,曰從璨、從璋、從溫、從敏。
cóng càn chū wèi yòu wèi dà jiāng jūn, ān zhòng huì yòng shì, zì zhū wáng jiāng xiāng jiē xià zhī, cóng càn wèi rén gāng měng, bù néng shǎo qū, ér xìng tì tǎng, qīng cái hào shī, zhòng huì jì zhī. míng zōng xìng biàn zhōu, yǐ cóng càn wèi dà nèi huáng chéng shǐ. cháng yú huì jié yuán yǐn, jiǔ hān, xì dēng yù tà, zhòng huì zòu qí shì, biǎn fáng zhōu sī hù cān jūn, cì sǐ. zhòng huì jiàn zhū, zhào fù qí guān, zèng tài bǎo.
從璨初為右衛大將軍,安重誨用事,自諸王將相皆下之,從璨為人剛猛,不能 少屈,而性倜儻,輕財好施,重誨忌之。明宗幸汴州,以從璨為大內皇城使。嘗於 會節園飲,酒酣,戲登御榻,重誨奏其事,貶房州司戶參軍,賜死。重誨見誅,詔 復其官,贈太保。
cóng zhāng zì zi liáng, shǎo shàn qí shè. zhuāng zōng shí, jiāng bīng shù cháng shān, wén míng zōng bīng biàn yú wèi, nǎi yì qǐ bīng jù xíng zhōu. míng zōng jí wèi, yǐ wèi pěng shèng zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, gǎi huáng chéng shǐ, lǐng ráo zhōu cì shǐ, bài zhāng guó jūn jié dù shǐ, xǐ zhèn yì chéng. míng zōng xìng biàn zhōu, cóng zhāng yù lǜ mín wèi gòng xiàn, qí cóng shì jiàn yǐ wèi bù kě, cóng zhāng nù, yǐn gōng yù shè zhī, zuò bà wèi yòu xiāo wèi shàng jiāng jūn. jū jiǔ zhī, chū zhèn bǎo yì, xǐ hé zhōng. zhǎng xìng sì nián xià, fēng yáng wáng. jìn gāo zǔ lì, xǐ zhèn wēi shèng, jiàng fēng lǒng xī jùn gōng. cóng zhāng wèi rén tān bǐ, zì zhèn bǎo yì, shǐ zhé jié zì xiū, zài nán yáng pō yǒu yí ài. tiān fú èr nián zú, nián wǔ shí yī.
從璋字子良,少善騎射。莊宗時,將兵戍常山,聞明宗兵變於魏,乃亦起兵據 刑州。明宗即位,以為捧聖左廂都指揮使,改皇城使,領饒州刺史,拜彰國軍節度 使,徙鎮義成。明宗幸汴州,從璋欲率民為貢獻,其從事諫以為不可,從璋怒,引 弓欲射之,坐罷為右驍衛上將軍。居久之,出鎮保義,徙河中。長興四年夏,封洋 王。晉高祖立,徙鎮威勝,降封隴西郡公。從璋為人貪鄙,自鎮保義,始折節自修, 在南陽頗有遺愛。天福二年卒,年五十一。
cóng wēn zì dé jī, chū wèi běi jīng fù liú shǒu. lì ān guó zhōng wǔ yì wǔ chéng dé wǔ níng wǔ jié dù shǐ, fēng yǎn wáng. jìn gāo zǔ lì, fù wèi zhōng wǔ jūn jié dù shǐ. cóng wēn wèi rén tān bǐ, duō zuò tiān zǐ qì fú yǐ zì jiàn, zōng zú bīn kè jiàn zhī, bù tīng, qí qī guān shì dà hū yú yá mén yuē: cóng wēn yù fǎn, ér zào tiān zǐ fú qì. cóng wēn dà kǒng, nǎi xī huǐ zhī.
從溫字德基,初為北京副留守。歷安國、忠武、義武、成德、武寧五節度使, 封兗王。晉高祖立,復為忠武軍節度使。從溫為人貪鄙,多作天子器服以自僭,宗 族、賓客諫之,不聽,其妻關氏大呼於牙門曰:「從溫欲反,而造天子服器。」從 溫大恐,乃悉毀之。
míng zōng zhū zi bā rén, zhì jìn chū dì shí liù yǐ wáng mò, wéi cóng wēn cóng mǐn zài, tài hòu cháng yuē: wú wéi yǒu yī xiōng, qǐ kě shéng zhī yǐ fǎ! cóng wēn yóu cǐ yì jiāo. cháng wū qīn lì xuē rén sì wèi dào, xī jí méi qí jiā zī shù qiān wàn. rén sì děng yì què zì sù, shì xià yǒu sī, cóng wēn jù fú. chū dì jù shāng tài hòu yì, shì zhī ér bù wèn. kāi yùn èr nián, xǐ hé yáng sān chéng, zú yú guān.
明宗諸子八人,至晉出帝時六已亡歿,惟從溫、從敏在,太后常曰:「吾惟有 一兄,豈可繩之以法!」從溫由此益驕。嘗誣親吏薛仁嗣為盜,悉籍沒其家貲數千 萬。仁嗣等詣闕自訴,事下有司,從溫具伏。出帝懼傷太后意,釋之而不問。開運 二年,徙河陽三城,卒於官。
shì shí cóng zhāng zi zhòng jùn wèi guó zhōu cì shǐ, zuò zāng, yì yǐ tài hòu gù, zuì qí pàn guān gāo xiàn ér yǐ. zhòng jùn fù wèi shāng zhōu cì shǐ. zuò yǔ qí mèi jiān jí shā qí pū sūn hàn róng lüè qí qī, cì sǐ.
是時從璋子重俊為虢州刺史,坐髒,亦以太后故,罪其判官高獻而已。重俊復 為商州刺史。坐與其妹奸及殺其仆孫漢榮掠其妻,賜死。
cóng mǐn zì shū dá, wèi rén chén hòu guǎ yán, shàn qí shè. chū cóng zhuāng zōng wèi mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ jiān xíng jūn sī mǎ, míng zōng rù lì, qiān huáng chéng shǐ bǎo yì jūn jié dù shǐ, yǔ tǎo wáng dōu. lì zhèn héng hǎi yì wǔ chéng dé guī dé bǎo yì zhāo yì hé yáng, fēng jīng wáng. hàn gāo zǔ shí, wèi xī jīng liú shǒu, fēng qín guó gōng. zhōu guǎng shùn yuán nián zú, zèng zhōng shū lìng, shì yuē gōng huì.
從敏字叔達,為人沉厚寡言,善騎射。初從莊宗為馬步軍都指揮使兼行軍司馬, 明宗入立,遷皇城使、保義軍節度使,與討王都。歷鎮橫海、義武、成德、歸德、 保義、昭義、河陽,封涇王。漢高祖時,為西京留守,封秦國公。周廣順元年卒, 贈中書令,諡曰恭惠。