wáng róng
○王鎔

wáng róng, qí xiān huí gú ā bù sī zhī yí zhǒng, yuē méi nuò gàn, wèi zhèn zhōu wáng wǔ jùn qí jiāng, wǔ jùn lù yǐ wèi zi, suì mào xìng wáng shì. méi nuò gān zǐ yuē mò yuán huó, mò yuán huó zǐ yuē shēng, shēng zǐ yuē tíng còu, tíng còu zǐ yuē yuán dá, yuán dá zǐ yuē shào dǐng shào yì, shào dǐng zǐ yuē jǐng chóng. zì shēng yǐ shàng sān shì, cháng wèi zhèn zhōu qí jiāng, zì jǐng chóng yǐ shàng sì shì wǔ rén, jiē wèi chéng dé jūn jié dù shǐ. jǐng chóng guān zhì shǒu tài wèi, fēng cháng shān jùn wáng, táng zhōng hé èr nián zú. zi róng lì, nián shí suì. shì shí, jìn xīn yǒu tài yuán, lǐ kuāng wēi jù yōu zhōu, wáng chù cún jù zhōng shān, hè lián duó jù dà tóng, mèng fāng lì jù xíng tái, sì miàn háo jié bìng qǐ ér jiāo zhēng. róng jiè yú qí jiān, ér chéng zǔ fù bǎi nián zhī yè, shì mǎ qiáng ér chù jī fù, wèi táng lěi shì fān chén. gù róng nián suī shǎo, jí qí shì jiā yǐ qǔ zhòng, sì fāng zhū zhèn fèi lì chéng jì, yǒu qǐng yú táng zhě, jiē yīn róng yǐ wén.
王鎔，其先回鶻阿布思之遺種，曰沒諾干，為鎮州王武俊騎將，武俊錄以為子， 遂冒姓王氏。沒諾乾子曰末垣活，末垣活子曰升，升子曰廷湊，廷湊子曰元達，元 達子曰紹鼎、紹懿，紹鼎子曰景崇。自升以上三世，常為鎮州騎將，自景崇以上四 世五人，皆為成德軍節度使。景崇官至守太尉，封常山郡王，唐中和二年卒。子鎔 立，年十歲。是時，晉新有太原，李匡威據幽州，王處存據中山，赫連鐸據大同， 孟方立據邢台，四面豪傑並起而交爭。鎔介於其間，而承祖父百年之業，士馬強而 畜積富，為唐累世籓臣。故鎔年雖少，藉其世家以取重，四方諸鎮廢立承繼，有請 於唐者，皆因鎔以聞。

zì jìn bīng chū shān dōng, yǐ pò mèng qiān, qǔ xíng míng cí sān zhōu, jǐng fú yuán nián, nǎi dà jǔ jī zhào, xià lín chéng. róng qiú jiù yú lǐ kuāng wēi, kuāng wēi lái jiù, jìn jūn jiě qù. míng nián, jìn huì wáng chù cún gōng róng jiān gù xīn shì. jìn wáng yǔ chù cún jiē zì jiāng, ér róng wèi cháng lín jūn, qiǎn zhuī fēng dōu tuán liàn shǐ duàn liàng jiǎn kòu dōu tuán liàn shǐ mǎ kē děng, yǐ bīng shǔ kuāng wēi ér yǐ. kuāng wēi zhàn cí hé, jìn jūn dà bài. míng nián chūn, jìn gōng tiān zhǎng jūn, róng chū bīng jiù zhī, bài yú chì rì lǐng, jìn jūn suì chū jǐng xíng. róng yòu qiú jiù yú kuāng wēi, jìn jūn jiě qù.
自晉兵出山東，已破孟遷，取邢、洺、磁三州，景福元年，乃大舉擊趙，下臨 城。鎔求救於李匡威，匡威來救，晉軍解去。明年，晉會王處存攻鎔堅固、新市。 晉王與處存皆自將，而鎔未嘗臨軍，遣追風都團練使段亮、翦寇都團練使馬珂等， 以兵屬匡威而已。匡威戰磁河，晉軍大敗。明年春，晉攻天長軍，鎔出兵救之，敗 於叱日嶺，晉軍遂出井陘。鎔又求救於匡威，晉軍解去。

chū, kuāng wēi yuè qí dì kuāng chóu zhī fù měi ér yín zhī, kuāng chóu nù, jí qí jiù róng yě, yòu qí jūn luàn ér zì lì. kuāng wēi nèi cán bù gǎn hái, nǎi yǐ fú yìn guī qí dì, ér jiāng bēn yú jīng shī. xíng zhì shēn zhōu, róng dé kuāng wēi jiù jǐ, shǐ rén yāo zhī, guǎn yú méi zǐ yuán, yǐ fù shì zhī.
初，匡威悅其弟匡儔之婦美而淫之，匡儔怒，及其救鎔也，誘其軍亂而自立。 匡威內慚不敢還，乃以符印歸其弟，而將奔於京師。行至深州，鎔德匡威救己，使 人邀之，館於梅子園，以父事之。

kuāng wēi kè lǐ zhèng bào zhě, shǎo yóu yàn zhào jiān, měi pái huái cháng shān, ài zhī bù néng qù. zhèng bào kuāng wēi jiē shī guó wú liáo, xiāng yǔ dēng chéng xī gāo gé, gù lǎn shān chuān, xuàn rán ér qì, nǎi yǔ kuāng wēi móu jié niu ér dài zhī. yīn zhà wèi jì rì, róng qù wèi cóng, chén yì guǎn wèi, zuò dìng, jiǎ shì zì mù hòu chū, chí róng liǎng xiù, róng yuē: wú guó lài gōng ér cún, chéng wú yǐ bào hòu dé, jīn rì zhī shì, shì suǒ gān xīn. yīn kòu tóu yǐ wèi yǔ kuāng wēi. kuāng wēi sù shǎo róng, yǐ wèi wú néng wèi yě, yīn yǔ róng fāng pèi yì fǔ, jiāng dài qí wèi. xíng guò qīn shì yíng, jūn shì bì mén dà zào, tiān yù zhèn diàn, bào fēng bá mù, wū wǎ jiē fēi. tú zhě mò jūn hé wàng jiàn róng, shí zhī, cóng quē yuán zhōng yuè chū, xié róng yú mǎ, fù zhī ér zǒu, luàn jūn jī shā kuāng wēi zhèng bào, yàn rén jiē sǐ. kuāng chóu suī hàn qí xiōng, ér yáng yǐ dà yì zé róng shén jí. róng jì shī yàn yuán, ér jìn jūn jí gōng píng shān, jié róng yǐ méng, róng suì yǔ jìn hé.
匡威客李正抱者，少游燕、趙間，每徘徊常山，愛之不能去。正抱、匡威皆失 國無聊，相與登城西高閣，顧覽山川，泫然而泣，乃與匡威謀劫牜而代之。因詐為 忌日，鎔去衛從，晨詣館慰，坐定，甲士自幕後出，持鎔兩袖，鎔曰：「吾國賴公 而存，誠無以報厚德，今日之事，是所甘心。」因叩頭以位與匡威。匡威素少鎔， 以謂無能為也，因與鎔方轡詣府，將代其位。行過親事營，軍士閉門大噪，天雨震 電，暴風拔木，屋瓦皆飛。屠者墨君和望見鎔，識之，從缺垣中躍出，挾鎔於馬， 負之而走，亂軍擊殺匡威、正抱，燕人皆死。匡儔雖憾其兄，而陽以大義責鎔甚急。 鎔既失燕援，而晉軍急攻平山，劫鎔以盟，鎔遂與晉和。

qí hòu liáng tài zǔ xià jìn xíng míng cí sān zhōu, nǎi wèi shū zhào róng, shǐ jué jìn ér guī liáng, róng yī wéi bù jué. jìn jiāng lǐ sì zhāo fù qǔ míng zhōu, liáng tài zǔ jī bài sì zhāo, sì zhāo qì míng zhōu zǒu. liáng huò qí zī zhòng, dé róng yǔ sì zhāo shū, duō dào liáng shì, tài zǔ nù, yīn yí bīng cháng shān, gù wèi gé cóng zhōu yuē: dé zhèn zhōu yǐ yǔ ěr, ěr wèi wǒ xiān fēng. cóng zhōu zhì lín chéng, zhōng liú shǐ, wò yú zhōng, liáng jūn dà jǔ. liáng tài zǔ zì jiāng fù chéng xià, fén qí nán guān, róng jù, gù qí shǔ yuē: shì jí yǐ! nài hé? pàn guān zhōu shì, biàn shì yě, duì yuē: cǐ nán yǔ lì zhēng, ér kě yǐ lǐ duó yě. shì yǔ liáng tài zǔ yǒu jiù, yīn qǐng rù liáng jūn. tài zǔ wàng jiàn shì, mà yuē: wú cháng yǐ shū zhāo róng bù lái, jīn wú zhì cǐ, ér ěr wèi shuō kè, wǎn yǐ! qiě jìn wú chóu yě, ér róng fù zhī, wú zhī lǐ sì zhāo zài chéng zhōng, kě shǐ xiān chū. nǎi yǐ suǒ de róng yǔ sì zhāo shū shì shì, shì jìn yuē: liáng yù qǔ yī zhèn zhōu ér zhǐ hū, ér yù chéng bà yè yú tiān xià yě? qiě bà zhě zé rén yǐ yì ér bù sī, jīn tiān zǐ zài shàng, zhū hóu shǒu fēng mù lín, suǒ yǐ xī zhēng, qiě xiū mín yě. xī cáo gōng pò yuán shào, dé wèi jiāng lì yǔ shào shū, xī fén zhī, cǐ yīng xióng zhī shì hū! jīn liáng zhī bīng jǔ wú míng, ér jiǎ sì zhāo yǐ wèi cí. qiě wáng shì wǔ shì liù gōng fǔ yǒu cǐ shì, qǐ wú sǐ shì, ér dài sì zhāo hū? tài zǔ dà xǐ, qǐ qiān shì yī ér fǔ zhī yuē: wú yán xì ěr. yīn yán shì yú shàng zuò, yì yǔ róng hé. róng yǐ zi zhāo zuò wèi zhì, liáng tài zǔ yǐ nǚ qī zhī. tài zǔ jí wèi, fēng róng zhào wáng.
其後梁太祖下晉邢、洺、磁三州，乃為書詔鎔，使絕晉而歸梁，鎔依違不決。 晉將李嗣昭復取洺州，梁太祖擊敗嗣昭，嗣昭棄洺州走。梁獲其輜重，得鎔與嗣昭 書，多道梁事，太祖怒，因移兵常山，顧謂葛從周曰：「得鎮州以與爾，爾為我先 鋒。」從周至臨城，中流矢，臥輿中，梁軍大沮。梁太祖自將傅城下，焚其南關， 鎔懼，顧其屬曰：「事急矣！奈何？」判官周式，辨士也，對曰：「此難與力爭， 而可以理奪也。」式與梁太祖有舊，因請入梁軍。太祖望見式，罵曰：「吾常以書 招鎔不來，今吾至此，而爾為說客，晚矣！且晉吾仇也，而鎔附之，吾知李嗣昭在 城中，可使先出。」乃以所得鎔與嗣昭書示式，式進曰：「梁欲取一鎮州而止乎， 而欲成霸業於天下也？且霸者責人以義而不私，今天子在上，諸侯守封睦鄰，所以 息爭，且休民也。昔曹公破袁紹，得魏將吏與紹書，悉焚之，此英雄之事乎！今梁 知兵舉無名，而假嗣昭以為辭。且王氏五世六公撫有此士，豈無死士，而待嗣昭乎？」 太祖大喜，起牽式衣而撫之曰：「吾言戲耳。」因延式於上坐，議與鎔和。鎔以子 昭祚為質，梁太祖以女妻之。太祖即位，封鎔趙王。

róng zǔ mǔ sàng, zhū zhèn jiē diào, liáng shǐ zhě jiàn jìn shǐ zài guǎn, hái yán zhào wáng yǒu èr zhì. shì shí, wèi bó luó shào wēi zú, liáng yīn yù jǐn qǔ hé běi, kāi píng sì nián dōng, qiǎn gòng fèng guān dù tíng yǐn jiān wèi bó jiāng xià yīn, yǐ bīng sān qiān xí shēn jì èr zhōu, yǐ wáng jǐng rén wèi běi miàn xíng yíng zhāo tǎo shǐ. róng jù, qǐ bīng yú jìn. jìn rén jī bài jǐng rén yú bǎi xiāng, liáng suì shī zhèn dìng, ér zhuāng zōng yóu cǐ yì qiáng, běi pò yōu yàn, nán bìng wèi bó, róng cháng yǐ bīng cóng. róng dé jìn shén. míng nián, huì zhuāng zōng yú chéng tiān jūn, fèng shāng wèi shòu, zhuāng zōng yǐ róng fù yǒu, zūn lǐ zhī, jiǔ hān wèi róng gē, bá pèi dāo duàn yī ér méng, xǔ yǐ nǚ qī róng zi zhāo huì.
鎔祖母喪，諸鎮皆吊，梁使者見晉使在館，還言趙王有二志。是時，魏博羅紹 威卒，梁因欲盡取河北，開平四年冬，遣供奉官杜廷隱監魏博將夏諲，以兵三千襲 深、冀二州，以王景仁為北面行營招討使。鎔懼，乞兵於晉。晉人擊敗景仁於柏鄉， 梁遂失鎮、定，而莊宗由此益強，北破幽、燕，南並魏博，鎔常以兵從。鎔德晉甚。 明年，會莊宗於承天軍，奉觴為壽，莊宗以鎔父友，尊禮之，酒酣為鎔歌，拔佩刀 斷衣而盟，許以女妻鎔子昭誨。

róng wèi rén rén ér bù wǔ, wèi cháng gǎn wèi bīng xiān, tuó bīng gōng zhào, cháng jí lín bīng wèi jiù. dāng shì shí, zhū zhèn xiāng bì yú zhàn zhēng, ér zhào dú ān, lè wáng shì zhī wú shì, dōu rén shì nǚ bāo yī bó dài, wù kuā chǐ wèi xī yóu. róng yóu jiāo yú fù guì, yòu hǎo zuǒ dào, liàn dān yào, qiú zhǎng shēng, yǔ dào shì wáng ruò nè liú yóu xī shān, dēng wáng mǔ cí, shǐ fù rén wéi jǐn xiù qiān chí ér shàng. měi chū, yú yuè wàng guī, rèn qí zhèng yú huàn zhě. huàn zhě shí xī méng yǔ róng tóng wò qǐ. tiān yòu shí bā nián dōng, róng zì xī shān sù gú yíng zhuāng, jiāng hái fǔ, xī méng zhǐ zhī. huàn zhě lǐ hóng guī jiàn yuē: jīn jìn wáng shēn zì bào lù yǐ qīn shǐ shí, ér dài wáng jié jūn guó zhī yòng wèi yóu tián zhī zī, kāi chéng kōng gōng, yú yuè bù fǎn, shǐ yī shī bì mén bù nà cóng zhě, dài wáng yù hé guī hū? róng jù, cù jià, xī méng gù zhǐ zhī. hóng guī nù, qiǎn qīn shì jūn jiāng sū hàn héng lǜ bīng huàn jiǎ lù rèn yú zhàng qián yuē: jūn shì láo yǐ! yuàn cóng wáng guī. hóng guī jì ér jìn yuē: huò wáng zhě xī méng yě, qǐng shā zhī yǐ xiè jūn shì! róng bù dá, hóng guī hū róng jiǎ shì zhǎn xī méng shǒu, zhì yú róng qián, róng jù, jù guī. shǐ qí zi zhāo zuò yǔ dà jiāng zhāng wén lǐ zú hóng guī hàn héng, shōu qí piān jiāng xià yù, qióng jiū fǎn zhuàng, qīn jūn jiē jù. wén lǐ yòu yǐ wèi luàn, yè bàn, qīn jūn qiān yú rén yú yuán ér rù, róng fāng yǔ dào shì fén xiāng shòu lù, jūn shì zhǎn róng shǒu, xiù zhī ér chū, yīn zòng huǒ fén qí gōng shì, suì miè wáng shì zhī zú.
鎔為人仁而不武，未嘗敢為兵先，佗兵攻趙，常藉鄰兵為救。當是時，諸鎮相 弊於戰爭，而趙獨安，樂王氏之無事，都人士女褒衣博帶，務夸侈為嬉遊。鎔尤驕 於富貴，又好左道，煉丹藥，求長生，與道士王若訥留游西山，登王母祠，使婦人 維錦繡牽持而上。每出，逾月忘歸，任其政於宦者。宦者石希蒙與鎔同臥起。天祐 十八年冬，鎔自西山宿鶻營莊，將還府，希蒙止之。宦者李弘規諫曰：「今晉王身 自暴露以親矢石，而大王竭軍國之用為游畋之資，開城空宮，逾月不返，使一失閉 門不納從者，大王欲何歸乎？」鎔懼，促駕，希蒙固止之。弘規怒，遣親事軍將蘇 漢衡率兵擐甲露刃於帳前曰：「軍士勞矣！願從王歸。」弘規繼而進曰：「惑王者 希蒙也，請殺之以謝軍士！」鎔不答，弘規呼鎔甲士斬希蒙首，擲於鎔前，鎔懼， 遽歸。使其子昭祚與大將張文禮族弘規、漢衡，收其偏將下獄，窮究反狀，親軍皆 懼。文禮誘以為亂，夜半，親軍千餘人逾垣而入，鎔方與道士焚香受籙，軍士斬鎔 首，袖之而出，因縱火焚其宮室，遂滅王氏之族。

róng xiǎo zi zhāo huì, nián shí suì, qí jūn shì yǒu dé róng zhě, cáng zhī xué zhōng, luàn dìng, kūn qí fā, bèi yǐ sēng yī, yù hú nán rén lǐ zhèn, nì zhāo huì yú chá lóng zhōng, zài zhī hú nán, yī nán yuè wèi fú tú, yì míng chóng yǐn. míng zōng shí, zhāo huì yǐ zhǎng, sī guī, ér róng gù jiāng fú xí wèi xuān wǔ jūn jié dù shǐ, zhèn yǐ guī xí, xí biǎo yú cháo. zhāo huì zì chēng qián chéng dé jūn zhōng jūn shǐ yǐ jiàn, bài kǎo gōng láng zhōng sī nóng shǎo qīng. zhōu xiǎn dé zhōng, yóu wèi shào fǔ jiān yún.
鎔小子昭誨，年十歲，其軍士有德鎔者，藏之穴中，亂定，髡其發，被以僧衣， 遇湖南人李震，匿昭誨於茶籠中，載之湖南，依南嶽為浮圖，易名崇隱。明宗時， 昭誨已長，思歸，而鎔故將符習為宣武軍節度使，震以歸習，習表於朝。昭誨自稱 前成德軍中軍使以見，拜考功郎中、司農少卿。周顯德中，猶為少府監雲。

zhāng wén lǐ zhě, jiǎo kuài rén yě, róng huò ài zhī, yǐ wèi zi, hào wáng dé míng. róng yǐ sǐ, wén lǐ zì wèi liú hòu. zhuāng zōng chū nà zhī, hòu zhī qí tōng yú liáng yě, qiǎn zhào gù jiāng fú xí yǔ yán bǎo jī zhī. wén lǐ jiā guǐ yè kū, yě hé shuǐ biàn wèi xuè, yóu yú jiē sǐ, wén lǐ jù, bìng jū zú. zi chù jǐn mì sàng jù shǒu, jī bài xí děng. yǐ lǐ sì zhāo dài zhī, sì zhāo zhōng liú shǐ zú, yǐ lǐ cún jìn dài zhī, cún jìn zhé fù zhàn mò, nǎi yǐ fú cún shěn wèi zhāo tǎo shǐ, suì pò zhī. zhí wén lǐ qī jí zi chù jǐn chù qiú chù qí děng, zhé zú guī yú jìn. zhào rén qǐng ér hǎi zhī, zhé wén lǐ shī yú shì.
張文禮者，狡獪人也，鎔惑愛之，以為子，號王德明。鎔已死，文禮自為留後。 莊宗初納之，後知其通於梁也，遣趙故將符習與閻寶擊之。文禮家鬼夜哭，野河水 變為血，游魚皆死，文禮懼，病疽卒。子處瑾秘喪拒守，擊敗習等。以李嗣昭代之， 嗣昭中流矢卒，以李存進代之，存進輒復戰歿，乃以符存審為招討使，遂破之。執 文禮妻及子處瑾、處球、處琪等，折足歸於晉。趙人請而醢之，磔文禮屍於市。

luó shào wēi
○羅紹威

luó shào wēi, zì duān jǐ, qí xiān zhǎng shā rén. zǔ ràng, běi qiān wèi wèi zhōu guì xiāng rén. fù hóng xìn, wèi mù jiān zú. wén dé yuán nián, wèi bó yá jūn luàn, suì shā qí shuài lè yàn zhēn, lì qí jiāng zhào wén jiàn wèi liú hòu, yǐ ér yòu shā zhī. yá jiāng wèi zhī suǒ lì, nǎi jù hū yuē: shú néng wèi wǒ shuài zhě? hóng xìn cóng zhòng zhōng chū yīng yuē: wǒ kě wèi jūn děng shuài yě. hóng xìn zhuàng mào qí guài, miàn sè qīng hēi, jūn zhōng yì zhī, gòng lì wèi liú hòu. táng zhāo zōng jí wèi, bài hóng xìn jié dù shǐ.
羅紹威，字端己，其先長沙人。祖讓，北遷為魏州貴鄉人。父弘信，為牧監卒。 文德元年，魏博牙軍亂，遂殺其帥樂彥貞，立其將趙文建為留後，已而又殺之。牙 將未知所立，乃聚呼曰：「孰能為我帥者？」弘信從眾中出應曰：「我可為君等帥 也。」弘信狀貌奇怪，面色青黑，軍中異之，共立為留後。唐昭宗即位，拜弘信節 度使。

liáng tài zǔ jiāng gōng jìn, qǐ dí yú hóng xìn, hóng xìn bù yǔ, yóu shì yǒu xì. liáng bīng gōng wèi, qǔ lí yáng qí mén wèi xiàn. zhàn yú nèi huáng, wèi bīng wǔ zhàn wǔ bài, hóng xìn jù, qǐng méng, nǎi zhǐ. shì shí, liáng fāng dōng gōng yǎn yùn, běi dí jìn, jìn qiǎn lǐ cún xìn jiù zhū xuān, jiǎ dào yú wèi. tài zǔ wén, qiǎn shǐ yǔ hóng xìn yuē: jìn rén zhì zài hé shuò, bīng hái miè wèi yǐ. hóng xìn yǐ wèi rán, nǎi fā bīng jī cún xìn yú shēn xiàn, tài zǔ qiǎn gé cóng zhōu zhù zhī. liáng bīng qín jìn wáng zǐ luò luò, sòng yú wèi, hóng xìn shā zhī, nǎi yǔ jìn jué. tài zǔ yóu yí hóng xìn yǒu èr xīn, nǎi yǐ xiōng shì hóng xìn, cháng wèi bēi cí hòu bì yǐ pìn wèi. wèi shǐ zhě zhì liáng, tài zǔ běi miàn bài ér shòu bì, wèi shǐ zhě yuē: liù xiōng yú wǒ yǒu bèi nián zhī zhǎng, wú hé gǎn màn zhī. hóng xìn dà xǐ, yǐ wèi hòu jǐ. yǐ gù tài zǔ wǎng lái yàn zhào zhī jiān, zú yǒu hé běi zhě, wèi bù wèi zhī huàn yě. hóng xìn sǐ, shào wēi lì.
梁太祖將攻晉，乞糴於弘信，弘信不與，由是有隙。梁兵攻魏，取黎陽、淇門、 衛縣。戰於內黃，魏兵五戰五敗，弘信懼，請盟，乃止。是時，梁方東攻兗、鄆， 北敵晉，晉遣李存信救硃宣，假道於魏。太祖聞，遣使語弘信曰：「晉人志在河朔， 兵還滅魏矣。」弘信以為然，乃發兵擊存信於莘縣，太祖遣葛從周助之。梁兵擒晉 王子落落，送於魏，弘信殺之，乃與晉絕。太祖猶疑弘信有二心，乃以兄事弘信， 常為卑辭厚幣以聘魏。魏使者至梁，太祖北面拜而受幣，謂使者曰：「六兄於我有 倍年之長，吾何敢慢之。」弘信大喜，以為厚己。以故太祖往來燕、趙之間，卒有 河北者，魏不為之患也。弘信死，紹威立。

shào wēi hǎo xué gōng shū, pō zhī shǔ wén, jù shū shù wàn juǎn, kāi guǎn yǐ yán sì fāng zhī shì. hóng xìn zài táng, yǐ qí xiān zhǎng shā rén, gù fēng zhǎng shā jùn wáng, shào wēi xí fù jué zhǎng shā. shào wēi xīn lì, yōu zhōu liú rén gōng yǐ bīng shí wàn gōng wèi, tú bèi zhōu, shào wēi qiú jiù yú liáng, dà bài yàn jūn yú nèi huáng. míng nián, liáng tài zǔ qiǎn gé cóng zhōu huì wèi bīng gōng cāng zhōu, qǔ qí dé zhōu, suì bài yàn jūn yú lǎo yā dī, shào wēi yǐ gù dé liáng zhù jǐ.
紹威好學工書，頗知屬文，聚書數萬卷，開館以延四方之士。弘信在唐，以其 先長沙人，故封長沙郡王，紹威襲父爵長沙。紹威新立，幽州劉仁恭以兵十萬攻魏， 屠貝州，紹威求救於梁，大敗燕軍於內黃。明年，梁太祖遣葛從周會魏兵攻滄州， 取其德州，遂敗燕軍於老鴉堤，紹威以故德梁助己。

wèi bó zì tián chéng sì shǐ yǒu yá jūn, yá jūn suì jiǔ yì jiāo, zhì shào wēi shí yǐ èr bǎi nián, fù zǐ shì xiàng hūn yīn yǐ zì jié. qián shuài shǐ xiàn chéng hé quán hào hán jūn xióng lè yàn zhēn děng, jiē yóu yá jūn suǒ lì, nù zhé suì shā zhī. shào wēi wèi rén jīng hàn míng mǐn, tōng xí lì shì, wèi zhèng yǒu wēi yán, rán qí jiā shì yóu yá jūn suǒ lì. tiān yòu èr nián, wèi zhōu chéng zhōng dì xiàn, shào wēi jù yǒu biàn. yǐ ér yá xiào lǐ gōng quán zuò luàn, shào wēi zhū zhī, nǎi jiān qiǎn shǐ gào liáng qǐ bīng, yù jǐn zhū yá jūn. liáng tài zǔ xǔ zhī, wèi qiǎn lǐ sī ān děng gōng cāng zhōu, zhào bīng yú wèi, shào wēi yīn xī fā wèi bīng yǐ cóng, dú yá jūn zài.
魏博自田承嗣始有牙軍，牙軍歲久益驕，至紹威時已二百年，父子世相婚姻以 自結。前帥史憲誠、何全皞、韓君雄、樂彥貞等，皆由牙軍所立，怒輒遂殺之。紹 威為人精悍明敏，通習吏事，為政有威嚴，然其家世由牙軍所立。天祐二年，魏州 城中地陷，紹威懼有變。已而牙校李公牷作亂，紹威誅之，乃間遣使告梁乞兵，欲 盡誅牙軍。梁太祖許之，為遣李思安等攻滄州，召兵於魏，紹威因悉發魏兵以從， 獨牙軍在。

shào wēi zi tíng guī qǔ liáng nǚ, huì liáng nǚ zú, tài zǔ yīn qiǎn kè jiāng mǎ sì xūn xuǎn liáng bīng shí yú zhōng, yǐ zhǎng zhí jūn qiān rén zá yú fū rù wèi, zhà wèi zhù zàng, tài zǔ yǐ bīng jì qí hòu. shào wēi yè yǐ nú bīng shù bǎi, huì sì xūn bīng jī yá jūn, bìng qí jiā shǔ jǐn shā zhī. tài zǔ zì nèi huáng chí zhì wèi, wèi bīng cóng gōng cāng zhōu zhě xíng zhì lì tíng, wén zhī jiē fǎn, rù chán bó zhū zhōu, wèi jìng dà luàn, shù yuè, tài zǔ wèi xī píng zhī. yá jūn sǐ, wèi bīng xī pàn, shào wēi shì yì gū, tài zǔ nǎi yù duó qí dì, shào wēi shǐ dà huǐ. shì suì, tài zǔ fù gōng cāng zhōu, sù bīng zhǎng lú, shào wēi kuì gěi liáng bīng, zì cāng zhì wèi wǔ bǎi lǐ, qǐ tíng hòu, gōng zhàng shí wù zì jù, liáng bīng shù shí wàn jiē qǔ zú, shào wēi yǐ cǐ zhòng kùn. zhāo zōng dōng qiān luò yáng, zhào zhū zhèn shàn lǐ jīng shī, shào wēi yíng tài miào chéng, jiā bài shǒu shì zhōng, jìn fēng yè wáng.
紹威子廷規娶梁女，會梁女卒，太祖陰遣客將馬嗣勛選良兵實輿中，以長直軍 千人雜輿夫入魏，詐為助葬，太祖以兵繼其後。紹威夜以奴兵數百，會嗣勛兵擊牙 軍，並其家屬盡殺之。太祖自內黃馳至魏，魏兵從攻滄州者行至歷亭，聞之皆反， 入澶、博諸州，魏境大亂，數月，太祖為悉平之。牙軍死，魏兵悉叛，紹威勢益孤， 太祖乃欲奪其地，紹威始大悔。是歲，太祖復攻滄州，宿兵長蘆，紹威饋給梁兵， 自滄至魏五百里，起亭堠，供帳什物自具，梁兵數十萬皆取足，紹威以此重困。昭 宗東遷洛陽，詔諸鎮繕理京師，紹威營太廟成，加拜守侍中，進封鄴王。

tài zǔ wéi cāng zhōu wèi xià, liú shǒu guāng huì jìn jūn pò liáng lù zhōu. tài zǔ zì zhǎng lú guī, guò wèi, jí zuò, wò fǔ zhōng, zhū jiāng mò de jiàn, shào wēi jù tài zǔ zhōng xí jǐ, nǎi chéng jiān rù jiàn yuē: jīn sì fāng chēng bīng, wèi liáng huàn zhě, yǐ táng zài gù yě táng jiā tiān mìng yǐ qù, bù rú zǎo zì qǔ zhī. tài zǔ dà xǐ, nǎi jí guī. tài zǔ jí wèi, jiāng dōu luò yáng, shào wēi qǔ wèi liáng cái wèi wǔ fèng lóu cháo yuán qián diàn, fú hé ér shàng, lì zhī jīng shī. tài zǔ tàn yuē: wú wén xiāo hé shǒu guān zhōng, wèi hàn qǐ wèi yāng gōng, qǐ ruò shào wēi yuè qiān lǐ ér wèi cǐ, ruò shén huà rán, gōng guò xiāo hé yuǎn yǐ! cì yǐ bǎo dài míng mǎ.
太祖圍滄州未下，劉守光會晉軍破梁潞州。太祖自長蘆歸，過魏，疾作，臥府 中，諸將莫得見，紹威懼太祖終襲己，乃乘間入見曰：「今四方稱兵，為梁患者， 以唐在故也；唐家天命已去，不如早自取之。」太祖大喜，乃急歸。太祖即位，將 都洛陽，紹威取魏良材為五鳳樓、朝元前殿，浮河而上，立之京師。太祖嘆曰： 「吾聞蕭何守關中，為漢起未央宮，豈若紹威越千里而為此，若神化然，功過蕭何 遠矣！」賜以寶帶名馬。

yàn wáng liú shǒu guāng qiú qí fù rén gōng, yǔ qí xiōng shǒu wén yǒu xì, shào wēi chí shū quàn shǒu guāng děng jiàng liáng. tài zǔ wén zhī xiào yuē: wú cháng gōng yàn bù néng xià, jīn shào wēi zhé jiǎn, nǎi shèng yòng bīng shí wàn. tài zǔ měi yǒu dà shì, duō qiǎn shǐ zhě wèn zhī, shào wēi shí yì chí jiǎn rù bái, shǐ zhě xiāng yù dào zhōng, qí shì wǎng wǎng xiāng hé.
燕王劉守光囚其父仁恭，與其兄守文有隙，紹威馳書勸守光等降梁。太祖聞之 笑曰：「吾常攻燕不能下，今紹威折簡，乃勝用兵十萬。」太祖每有大事，多遣使 者問之，紹威時亦馳簡入白，使者相遇道中，其事往往相合。

shào wēi zì yǐ wèi jiǔ bù yòng bīng, yuàn fá mù ān yáng qí mén wèi chuán, zì hé rù luò, suì cáo gǔ bǎi wàn shí, yǐ gōng jīng shī. tài zǔ yì yǐ shào wēi jǐn zhōng, qiǎn jiāng chéng hòu lú níng dū qí yì. zhōu wèi chéng ér shào wēi bìng, nǎi biǎo yán: wèi gù dà zhèn, duō wài bīng, yuàn dé liáng yī yǒu gōng zhòng chén lín zhī, qǐng yǐ hái gǔ jiù dì. tài zǔ jí mìng qí zi zhōu hàn jiān fǔ shì, yǔ shǐ zhě yuē: jí xíng, yǔ ér zhǔ, wèi wǒ qiáng fàn, rú yǒu bù huì, dāng shì shì guì ěr zi sūn. jīn shǐ zhōu hàn jiān fǔ shì, shàng jì qīng fù yù ěr. shào wēi shì liáng, lèi bài tài shī jiān zhōng shū lìng, zú nián sān shí sì, zèng shàng shū lìng, shì yuē zhēn zhuàng.
紹威自以魏久不用兵，願伐木安陽淇門為船，自河入洛，歲漕谷百萬石，以供 京師。太祖益以紹威盡忠，遣將程厚、盧凝督其役。舟未成而紹威病，乃表言： 「魏故大鎮，多外兵，願得梁一有功重臣臨之，請以骸骨就第。」太祖亟命其子周 翰監府事，語使者曰：「亟行，語而主，為我強飯，如有不諱，當世世貴爾子孫。 今使周翰監府事，尚冀卿復愈耳。」紹威仕梁，累拜太師兼中書令，卒年三十四， 贈尚書令，諡曰貞壯。

zi sān rén, tíng guī, guān zhì sī nóng qīng zú. zhōu hàn xí fù wèi, gān huà èr nián bā yuè wèi yáng shī hòu suǒ zhú, xǐ wèi xuān yì jūn jié dù shǐ, zú yú guān, nián shí sì. zhōu jìng dài wèi xuān yì jūn jié dù shǐ, nián shí suì, xǐ zhèn zhōng wǔ. míng nián, wèi mì shū jiān fù mǎ dū wèi guāng lù qīng. táng zhuāng zōng shí wèi jīn wú dà jiāng jūn, míng zōng yǐ wèi kuāng guó jūn jié dù shǐ, bà wèi shàng jiāng jūn. jìn tiān fú èr nián zú, nián sān shí èr. tíng guī qǔ liáng tài zǔ èr nǚ, yī yuē ān yáng gōng zhǔ, yī yuē jīn huá gōng zhǔ. zhōu hàn qǔ mò dì nǚ, yuē shòu chūn gōng zhǔ, zhōu jìng yì qǔ mò dì nǚ, yuē jìn ān gōng zhǔ.
子三人，廷規，官至司農卿卒。周翰襲父位，乾化二年八月為楊師厚所逐，徙 為宣義軍節度使，卒於官，年十四。周敬代為宣義軍節度使，年十歲，徙鎮忠武。 明年，為秘書監、駙馬都尉、光祿卿。唐莊宗時為金吾大將軍，明宗以為匡國軍節 度使，罷為上將軍。晉天福二年卒，年三十二。廷規娶梁太祖二女，一曰安陽公主， 一曰金華公主。周翰娶末帝女，曰壽春公主，周敬亦娶末帝女，曰晉安公主。

wáng chù zhí
○王處直

wáng chù zhí, zì yǔn míng, jīng zhào wàn nián rén yě. fù zōng, shàn zhí cái huò, fù nǐ wáng hóu, wèi táng shén cè jūn lì, guān zhì jīn wú dà jiāng jūn, lǐng xìng yuán jié dù shǐ, zi chù cún chù zhí. chù cún yǐ fù rèn wèi xiāo wèi jiāng jūn dìng zhōu yǐ lái zhì zhì nèi xián jiù gōng yuàn děng shǐ. gān fú liù nián, jí bài yì wǔ jūn jié dù shǐ. huáng cháo xiàn zhǎng ān, chù cún gǎn fèn liú tì, lǜ zhèn bīng rù guān tǎo zéi. cháo bài dì gōng, ér shōu chéng jī zéi, lǐ kè yòng wèi dì yī qín wáng chàng yì, chù cún wèi dì yī. gān níng èr nián, chù cún zú yú zhèn, sān jūn yǐ hé shuò gù shì, tuī chù cún zi gào wèi liú hòu, jí bài jié dù shǐ, jiā jiǎn xiào sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. chù zhí wèi hòu yuàn zhōng jūn dōu zhī bīng mǎ shǐ.
王處直，字允明，京兆萬年人也。父宗，善殖財貨，富擬王侯，為唐神策軍吏， 官至金吾大將軍，領興元節度使，子處存、處直。處存以父任為驍衛將軍、定州已 來制置內閒廄宮苑等使。乾符六年，即拜義武軍節度使。黃巢陷長安，處存感憤流 涕，率鎮兵入關討賊。巢敗第功，而收城擊賊，李克用為第一；勤王倡義，處存為 第一。乾寧二年，處存卒於鎮，三軍以河朔故事，推處存子郜為留後，即拜節度使， 加檢校司空、同中書門下平章事。處直為後院中軍都知兵馬使。

guāng huà sān nián, liáng bīng gōng dìng zhōu, gào qiǎn chù zhí shuài bīng jù zhī, zhàn yú shā hé, wèi liáng bīng suǒ bài. bīng fǎn rù chéng zhú gào, gào chū bēn jìn, luàn bīng tuī chù zhí wèi liú hòu. liáng bīng wéi zhī, chù zhí qiǎn rén gào liáng, qǐng jué jìn ér shì liáng, chū juàn shí wàn pǐ kào jūn, nǎi yǔ liáng méng. liáng tài zǔ biǎo chù zhí yì wǔ jūn jié dù shǐ, lèi fēng tài yuán wáng. tài zǔ jí wèi, fēng chù zhí běi píng wáng. qí hòu liáng bīng gōng wáng róng, róng qiú jiù yú jìn, chù zhí yì qiǎn rén zhì jìn, yuàn jué liáng yǐ zì xiào. jìn bīng jiù róng, chù zhí yǐ bīng wǔ qiān cóng, pò liáng jūn yú bǎi xiāng. qí hòu jìn běi pò yàn, nán qǔ wèi bó, yǔ liáng zhàn hé shàng, shí yú nián, chù zhí wèi cháng bù yǐ bīng cóng.
光化三年，梁兵攻定州，郜遣處直率兵拒之，戰於沙河，為梁兵所敗。兵返入 城逐郜，郜出奔晉，亂兵推處直為留後。梁兵圍之，處直遣人告梁，請絕晉而事梁， 出絹十萬匹犒軍，乃與梁盟。梁太祖表處直義武軍節度使，累封太原王。太祖即位， 封處直北平王。其後梁兵攻王鎔，鎔求救於晉，處直亦遣人至晉，願絕梁以自效。 晉兵救鎔，處直以兵五千從，破梁軍於柏鄉。其後晉北破燕，南取魏博，與梁戰河 上，十餘年，處直未嘗不以兵從。

chù zhí hǎo wū, ér kè yǒu lǐ yīng zhī zhě, yāo wàng rén yě. chù zhí yǒu jí, yīng zhī yǐ zuǒ dào zhì zhī ér yù, chù zhí yì yǐ wèi shén, shǐ yī dào shì fú, yǐ wèi xíng yíng sī mǎ, jūn zhèng wú dà xiǎo, xián qǔ jué yān. chū, yīng zhī yú xíng yì lán dé xiǎo ér liú yún láng, yǎng yǐ wèi zi, ér chù zhí wèi yǒu zi, nǎi yǐ yún láng yǔ chù zhí, ér dài yuē: cǐ zi shēng ér yǒu yì. chù zhí yǎng yǐ wèi zi, gēng míng yuē dōu, shén ài zhī. yīng zhī yóu cǐ yì héng, nǎi jí guǎn nèi dīng zhuàng, bié lì xīn jūn, zì jiāng zhī, zhì dì bó líng fāng, sì miàn kāi mén, jiē yòng zuǒ dào. chù zhí jiāng lì zhī qí bì wèi huàn, ér mò néng jiàn yě. shì shí, yōu zhōu lǐ kuāng chóu jiǎ dào zhōng shān yǐ rú jīng shī, chù zhí fú jiǎ chéng wài, yǐ bèi bù yú. kuāng chóu yǐ qù, jiǎ shì rù chéng wéi yīng zhī dì, zhí ér shā zhī, yīn yì chù zhí qǐng shā dōu, chù zhí bù yǔ. míng rì, dì gōng xíng shǎng, yīn yīn shū jiǎ shì xìng míng, zì duì zhǎng yǐ shàng cáng yú bié jí, qí hòu yīn shì zhū zhī, fán èr shí nián, wú yī rén miǎn zhě, ér chù zhí zhōng wèi dōu suǒ shā.
處直好巫，而客有李應之者，妖妄人也。處直有疾，應之以左道治之而愈，處 直益以為神，使衣道士服，以為行營司馬，軍政無大小，咸取決焉。初，應之於陘 邑闌得小兒劉雲郎，養以為子，而處直未有子，乃以雲郎與處直，而紿曰：「此子 生而有異。」處直養以為子，更名曰都，甚愛之。應之由此益橫，乃籍管內丁壯， 別立新軍，自將之，治第博陵坊，四面開門，皆用左道。處直將吏知其必為患，而 莫能諫也。是時，幽州李匡儔假道中山以如京師，處直伏甲城外，以備不虞。匡儔 已去，甲士入城圍應之第，執而殺之，因詣處直請殺都，處直不與。明日，第功行 賞，因陰疏甲士姓名，自隊長已上藏於別籍，其後因事誅之，凡二十年，無一人免 者，而處直終為都所殺。

dōu wèi rén jiǎo nìng duō móu, chù zhí yǐ wèi jié dù fù shǐ. zhāng wén lǐ shì wáng róng, zhuāng zōng fā bīng tǎo wén lǐ, chù zhí yǔ zuǒ yòu móu yuē: zhèn, dìng zhī bì yě, wén lǐ suī yǒu zuì, rán zhèn wáng dìng bù dú cún. nǎi qiǎn rén qǐng zhuāng zōng wú fā bīng, zhuāng zōng qǔ suǒ huò wén lǐ yǔ liáng là shū shì chù zhí yuē: wén lǐ fù wǒ, shī bù kě zhǐ. chù zhí yǒu niè zǐ yù, dāng gào zhī wáng yú jìn yě, yù yì bēn yān, jìn wáng yǐ nǚ qī zhī, wèi xīn zhōu fáng yù shǐ. chù zhí jiàn zhuāng zōng bì tǎo wén lǐ, yì zì yí, nǎi yīn yǔ yù jiāo tōng, shǐ yù běi zhāo qì dān rù sāi yǐ qiān jìn bīng, qiě xǔ zhào yù wèi sì, dōu wén zhī bù shuō. ér dìng rén jiē yán qì dān bù kě zhào, kǒng zì yí huàn, chù zhí bù tīng. yù zì bēn jìn, cháng kǒng chù zhí bù róng, yīn cǐ dà xǐ, yǐ wèi chéng qí xì kě qǔ zhī, nǎi yǐ hòu lù yòu qì dān ā bǎo jī. ā bǎo jī jǔ guó rù kòu, dìng rén jiē bù yù qì dān zhī jǔ, xiǎo lì hé zhāo xùn quàn dōu jǔ shì, dōu yīn zhí chù zhí, qiú zhī xī zhái, zì wèi liú hòu, fán wáng shì zi sūn jí chù zhí jiāng xiào shā lù dài jǐn. míng nián zhēng yuè shuò dàn, dōu bài chù zhí yú xī zhái, chù zhí fèn qǐ zhèn qí xiōng ér hū yuē: nì zéi! wú hé fù ěr? rán zuǒ yòu wú bīng, suì yù niè qí bí, dōu chè xiù ér zǒu, chù zhí suì jiàn shā.
都為人狡佞多謀，處直以為節度副使。張文禮弒王鎔，莊宗發兵討文禮，處直 與左右謀曰：「鎮，定之蔽也，文禮雖有罪，然鎮亡定不獨存。」乃遣人請莊宗毋 發兵，莊宗取所獲文禮與梁蠟書示處直曰：「文禮負我，師不可止。」處直有孽子 郁，當郜之亡於晉也，郁亦奔焉，晉王以女妻之，為新州防禦使。處直見莊宗必討 文禮，益自疑，乃陰與郁交通，使郁北招契丹入塞以牽晉兵，且許召郁為嗣，都聞 之不說。而定人皆言契丹不可召，恐自貽患，處直不聽。郁自奔晉，常恐處直不容， 因此大喜，以為乘其隙可取之，乃以厚賂誘契丹阿保機。阿保機舉國入寇，定人皆 不欲契丹之舉，小吏和昭訓勸都舉事，都因執處直，囚之西宅，自為留後，凡王氏 子孫及處直將校殺戮殆盡。明年正月朔旦，都拜處直於西宅，處直奮起揕其胸而呼 曰：「逆賊！吾何負爾？」然左右無兵，遂欲齧其鼻，都掣袖而走，處直遂見殺。

chū, yǒu huáng shé jiàn yú bēi lóu, chù zhí yǐ wèi lóng, cáng ér cí zhī, yòu yǒu yě què shù bǎi, cháo mài tián zhōng, chù zhí yǐ wèi jǐ dé suǒ zhì, ér dìng rén jiē zhī qí bù xiáng, yuē: shé xué shān zé, ér chù rén shì, què cháo wū, jiàng ér tián jū, xiǎo rén qiè wèi, ér zài shàng zhě shī qí suǒ jū zhī xiàng yě. yǐ ér chù zhí guǒ bèi fèi sǐ.
初，有黃蛇見於碑樓，處直以為龍，藏而祠之，又有野鵲數百，巢麥田中，處 直以為己德所致，而定人皆知其不祥，曰：「蛇穴山澤，而處人室，鵲巢烏，降而 田居，小人竊位，而在上者失其所居之象也。」已而處直果被廢死。

zhuāng zōng yǐ bài qì dān yú shā hé, zhuī bēn guò dìng zhōu, yǔ dōu xiāng de huān shén, yǐ qí zi jì jí qǔ dōu nǚ, yǐ dōu wèi yì wǔ jūn jié dù shǐ. tóng guāng èr nián, zhuāng zōng xìng yè, dōu lái cháo, cì yǔ jù wàn. zhuāng zōng yǐ jì jí gù, dài dōu shén hòu, suǒ qǐng wú bù cóng. jí míng zōng lì, pō è dōu wèi rén, ér ān zhòng huì měi yǐ fǎ shéng zhī, dōu shǐ yǒu yì zhì. shì shí, táng bīng jī qì dān, shù wǎng lái dìng zhōu, dōu gōng kuì duō què, yì bù zì ān. hé zhāo xùn wèi dōu móu yuē: tiān zi xīn lì, sì fāng wèi fù, qí shì yì lí, kě wèi zì ān zhī jì. yǐ ér zhū shǒu yīn fǎn yú biàn zhōu, dōu suì yì fǎn, qiǎn rén yǐ là shū zhāo qīng xú qí lù zǐ wǔ zhèn, yuē jiē jǔ bīng, ér wǔ zhèn bù yīng. míng zōng qiǎn wáng yàn qiú tǎo zhī. dōu fù yǔ wáng yù zhāo qì dān wèi yuán, qì dān qiǎn tū něi jiāng wàn qí jiù dōu. dōu qiǎn zhǐ huī shǐ zhèng jì lín lóng quán zhèn jiāng dù hóng shòu yǐ èr qiān rén yíng qì dān, wèi yàn qiú suǒ bài. jì lín hóng shòu bèi zhí, yàn qiú zé yuē: wú cháng shǐ rén zhāo rǔ, hé gù bù jiàng? hóng shòu duì yuē: shòu ēn zhōng shān liǎng shì yǐ, bù gǎn yǒu èr xīn. suì jiàn shā, hóng shòu lín xíng, shén sè zì ruò. yàn qiú tún jūn wàng dū, yǔ dōu jí qì dān zhàn, dà bài zhī qū yáng, dōu jí tū něi dé shù qí dùn qù, bì chéng bù fù chū.
莊宗已敗契丹於沙河，追奔過定州，與都相得歡甚，以其子繼岌娶都女，以都 為義武軍節度使。同光二年，莊宗幸鄴，都來朝，賜與巨萬。莊宗以繼岌故，待都 甚厚，所請無不從。及明宗立，頗惡都為人，而安重誨每以法繩之，都始有異志。 是時，唐兵擊契丹，數往來定州，都供饋多闕，益不自安。和昭訓為都謀曰：「天 子新立，四方未附，其勢易離，可為自安之計。」已而硃守殷反於汴州，都遂亦反， 遣人以蠟書招青、徐、岐、潞、梓五鎮，約皆舉兵，而五鎮不應。明宗遣王晏球討 之。都復與王郁招契丹為援，契丹遣禿餒將萬騎救都。都遣指揮使鄭季璘、龍泉鎮 將杜弘壽以二千人迎契丹，為晏球所敗。季璘、弘壽被執，晏球責曰：「吾嘗使人 招汝，何故不降？」弘壽對曰：「受恩中山兩世矣，不敢有二心。」遂見殺，弘壽 臨刑，神色自若。晏球屯軍望都，與都及契丹戰，大敗之曲陽，都及禿餒得數騎遁 去，閉城不復出。

chū, zhuāng zōng jūn zhōng lán dé yī nán zǐ, ài zhī, shǐ mào xìng lǐ, míng jì táo, yǎng yú gōng zhōng yǐ wèi zi. míng zōng jí wèi, ān zhòng huì chū yǐ qǐ duàn huái, huái yì è ér zhú zhī. dōu shǐ rén qiú dé zhī. zhì shì, dài qí zhòng yuē: cǐ zhuāng zōng tài zǐ yě. bèi yǐ tiān zǐ zhī fú, shǐ xún chéng shàng, yǐ shì yàn qiú jūn, jūn shì shí zhě yuē: jì táo yě. gòng gòu zhī. dōu jū chéng zhōng, bīng shǎo, wéi yǐ qì dān èr qiān rén shǒu chéng, hū tū něi wèi něi wáng, qū shēn shì zhī. zhū jiāng yǒu yù chū jiàng zhě, dōu cì chá yán mì, shā lù wú xū rì, yǐ gù jiān shǒu jīng nián. tiān chéng sì nián èr yuè, chéng pò, dōu yǔ jiā shǔ jiē zì fén sǐ, wáng shì suì jué yú zhōng shān. ér chù cún yǒu zi yè, yè zi tíng yìn, yǔ zhuāng zōng lián wài yīn, wèi rén xiāo yǒng, zì wèi jūn xiào, néng yǔ shì zú tóng xīn kǔ, míng zōng shí, lì bèi xīn mì chán xí zhōu cì shǐ. fàn yán guāng fǎn yú yè, jìn gāo zǔ yǐ tíng yìn wèi yáng guāng yuǎn xíng yíng zhōng jūn shǐ. pò yán guāng yǒu gōng, bài zhāng dé jūn jié dù shǐ.
初，莊宗軍中闌得一男子，愛之，使冒姓李，名繼陶，養於宮中以為子。明宗 即位，安重誨出以乞段徊，徊亦惡而逐之。都使人求得之。至是，紿其眾曰：「此 莊宗太子也。」被以天子之服，使巡城上，以示晏球軍，軍士識者曰：「繼陶也。」 共詬之。都居城中，兵少，惟以契丹二千人守城，呼禿餒為餒王，屈身事之。諸將 有欲出降者，都伺察嚴密，殺戮無虛日，以故堅守經年。天成四年二月，城破，都 與家屬皆自焚死，王氏遂絕於中山。而處存有子鄴，鄴子廷胤，與莊宗連外姻，為 人驍勇，自為軍校，能與士卒同辛苦，明宗時，歷貝、忻、密、澶、隰州刺史。范 延光反於鄴，晉高祖以廷胤為楊光遠行營中軍使。破延光有功，拜彰德軍節度使。

chū, chù zhí wèi dōu suǒ qiú, yòu zǐ wēi běi zǒu qì dān. qì dān wèi jìn gāo zǔ yuē: wú yù shǐ wēi xí qí xiān rén jué shì, rú hé? gāo zǔ duì yuē: zhōng guó zhī fǎ, zì jiāng xiào wèi cì shǐ, shēng tuán liàn fáng yù ér zhì jié dù shǐ, qǐng sòng wēi guī zhōng guó, jiàn jìn zhī. qì dān nù yuē: ěr zì zhū hóu wèi tiān zǐ, qǐ yǒu jiàn hū? gāo zǔ wén zhī, jù xǐ tíng yìn zhèn yì wǔ, yuē: cǐ yì wáng shì zhī hòu yě. hòu xǐ zhèn hǎi ér zú.
初，處直為都所囚，幼子威北走契丹。契丹謂晉高祖曰：「吾欲使威襲其先人 爵士，如何？」高祖對曰：「中國之法，自將校為刺史，升團練防禦而至節度使， 請送威歸中國，漸進之。」契丹怒曰：「爾自諸侯為天子，豈有漸乎？」高祖聞之， 遽徙廷胤鎮義武，曰：「此亦王氏之後也。」後徙鎮海而卒。

liú shǒu guāng
○劉守光

liú shǒu guāng, shēn zhōu lè shòu rén yě. qí fù rén gōng, shì yōu zhōu lǐ kě jǔ, néng xué dì wèi dào yǐ gōng chéng, jūn zhōng hào liú kū tóu. shāo yǐ gōng qiān jūn xiào. rén gōng wèi rén yǒu yǒng, hǎo dà yán. kě jǔ sǐ, zi kuāng wēi è qí wèi rén, bù yù shǐ jū jūn zhōng, xǐ wèi yíng zhōu jǐng chéng xiàn lìng. yíng zhōu jūn luàn, shā cì shǐ, rén gōng mù xiàn zhōng de qiān rén, tǎo píng zhī, kuāng wēi xǐ, fù yǐ wèi jiāng, shǐ shù wèi zhōu. shù bīng guò qī bù dé dài, jiē sī guī, chū yuàn yán. kuāng wēi wèi dì kuāng chóu suǒ zhú, rén gōng wén luàn, nǎi yōng shù bīng gōng yōu zhōu, xíng zhì jū yōng guān, zhàn bài, bēn jìn jìn yǐ wèi shòu yáng zhèn jiāng.
劉守光，深州樂壽人也。其父仁恭，事幽州李可舉，能穴地為道以攻城，軍中 號「劉窟頭。」稍以功遷軍校。仁恭為人有勇，好大言。可舉死，子匡威惡其為人， 不欲使居軍中，徙為瀛州景城縣令。瀛州軍亂，殺刺史，仁恭募縣中得千人，討平 之，匡威喜，復以為將，使戍蔚州。戍兵過期不得代，皆思歸，出怨言。匡威為弟 匡儔所逐，仁恭聞亂，乃擁戍兵攻幽州，行至居庸關，戰敗，奔晉、晉以為壽陽鎮 將。

rén gōng duō zhì zhà, shàn shì rén, shì jìn wáng ài jiāng gài yù yóu jǐn, měi duì yù tì qì, zì yán: jū yàn wú zuì, yǐ chán jiàn zhú. yīn dào yàn xū shí, chén kě qǔ zhī móu, jìn wáng yì xìn ér ài zhī. gān níng yuán nián, jìn jī pò kuāng chóu, nǎi yǐ rén gōng wèi yōu zhōu liú hòu, liú qí qīn xìn yàn liú dé děng shí yú rén jiān qí jūn, wèi zhī qǐng mìng yú táng, bài jiǎn xiào sī kōng lú lóng jūn jié dù shǐ.
仁恭多智詐，善事人，事晉王愛將蓋寓尤謹，每對寓涕泣，自言：「居燕無罪， 以讒見逐。」因道燕虛實，陳可取之謀，晉王益信而愛之。乾寧元年，晉擊破匡儔， 乃以仁恭為幽州留後，留其親信燕留得等十餘人監其軍，為之請命於唐，拜檢校司 空、盧龍軍節度使。

qí hòu jìn gōng luó hóng xìn, qiú bīng yú rén gōng, rén gōng bù yǔ, jìn wáng yǐ shū wēi zé qiào zhī, rén gōng dà nù, zhí jìn shǐ zhě, shā yàn liú dé děng yǐ pàn. jìn wáng zì jiāng tǎo zhī, zhàn yú ān sāi, jìn wáng dà bài. guāng huà yuán nián, qiǎn qí zi shǒu wén xí cāng zhōu, zhú jié dù shǐ lú yàn wēi, suì qǔ cāng jǐng dé sān zhōu. wèi qí zi qǐng mìng yú táng, zhāo zōng chí zhī, wèi jí cóng, rén gōng nù, yǔ táng shǐ zhě yuē: wèi wǒ yǔ tiān zǐ, jīng jié wú zì yǒu, dàn yào zhǎng ān běn shǎi ěr, hé lǚ qiú ér bù dé xié! zhāo zōng zú yǐ shǒu wén wèi héng hǎi jūn jié dù shǐ.
其後晉攻羅弘信，求兵於仁恭，仁恭不與，晉王以書微責誚之，仁恭大怒，執 晉使者，殺燕留得等以叛。晉王自將討之，戰於安塞，晉王大敗。光化元年，遣其 子守文襲滄州，逐節度使盧彥威，遂取滄、景、德三州。為其子請命於唐，昭宗遲 之，未即從，仁恭怒，語唐使者曰：「為我語天子，旌節吾自有，但要長安本色爾， 何屢求而不得邪！」昭宗卒以守文為橫海軍節度使。

rén gōng fù zǐ lǜ liǎng zhèn bīng shí wàn, hào chēng sān shí wàn yǐ jī wèi, tú bèi zhōu. luó shào wēi qiú jiù yú liáng, liáng qiǎn lǐ sī ān jiù wèi, dà bài shǒu wén yú nèi huáng, zhǎn shǒu wǔ wàn. rén gōng zǒu, liáng jūn zhuī jī zhī, zì wèi zhì zhǎng hé, héng shī shù bǎi lǐ. liáng jūn zì shì lián suì gōng zhī, pò qí yíng mò èr zhōu, rén gōng jù, fù fù jìn.
仁恭父子率兩鎮兵十萬，號稱三十萬以擊魏，屠貝州。羅紹威求救於梁，梁遣 李思安救魏，大敗守文於內黃，斬首五萬。仁恭走，梁軍追擊之，自魏至長河，橫 屍數百里。梁軍自是連歲攻之，破其瀛、漠二州，仁恭懼，復附晉。

tiān yòu sān nián, liáng gōng cāng zhōu, rén gōng diào qí jìng nèi fán nán zǐ nián shí wǔ yǐ shàng qī shí yǐ xià, jiē qíng qí miàn, wén yuē dìng bà dōu, dé èr shí wàn rén, bīng liáng zì jù, tún yú wǎ qiáo. liáng jūn bì zhǎng lú, shēn gōu gāo lěi, rén gōng bù néng jìn. cāng zhōu bèi wéi bǎi yú rì, chéng zhōng shí jǐn, rén zì xiāng shí, xī hái ér cuàn, huò wán jìn tǔ ér shí, sǐ zhě shí liù qī. rén gōng qiú jiù yú jìn, jìn wáng wèi zhī gōng lù zhōu yǐ qiān liáng wéi, jìn pò lù zhōu, liáng jūn nǎi jiě qù.
天祐三年，梁攻滄州，仁恭調其境內凡男子年十五已上、七十已下，皆黥其面， 文曰「定霸都」，得二十萬人，兵糧自具，屯於瓦橋。梁軍壁長蘆，深溝高壘，仁 恭不能近。滄州被圍百餘日，城中食盡，人自相食，析骸而爨，或丸墐土而食，死 者十六七。仁恭求救於晉，晉王為之攻潞州以牽梁圍，晉破潞州，梁軍乃解去。

rán rén gōng xìng shì duō gù, ér jiāo yú fù guì, zhú gōng dà ān shān, qióng jí shē chǐ, xuǎn yàn měi nǚ chōng qí zhōng. yòu yǔ dào shì liàn dān yào, jì kě bù sǐ. lìng yàn rén yòng jìn tǔ wèi qián, xī liǎn tóng qián, luán shān ér cáng zhī, yǐ ér shā qí gōng yǐ miè kǒu, hòu rén jiē mò zhī qí chù.
然仁恭幸世多故，而驕於富貴，築宮大安山，窮極奢侈，選燕美女充其中。又 與道士煉丹藥，冀可不死。令燕人用墐土為錢，悉斂銅錢，鑾山而藏之，已而殺其 工以滅口，後人皆莫知其處。

rén gōng yǒu ài qiè luó shì, qí zi shǒu guāng zhēng zhī, rén gōng nù, chī shǒu guāng, zhú zhī. liáng kāi píng yuán nián, qiǎn lǐ sī ān gōng rén gōng, rén gōng zài dà ān, shǒu guāng zì wài jiāng bīng yǐ rù, jī zǒu sī ān, nǎi zì chēng lú lóng jié dù shǐ, qiǎn lǐ xiǎo xǐ yuán xíng qīn yǐ bīng gōng dà ān shān, zhí rén gōng ér yōu zhī. qí xiōng shǒu wén wén fù qiě qiú, jí lǜ bīng tǎo shǒu guāng, zhì yú lú tái, wèi shǒu guāng suǒ bài, jìn zhàn yù tián, yòu bài, nǎi qǐ bīng yú qì dān. míng nián, shǒu wén jiāng qì dān tǔ hún bīng sì wàn rén zhàn yú jī sū, shǒu guāng bīng bài, shǒu wén yáng wèi bù rěn, chū yú zhèn ér hū qí zhòng yuē: wú shā wú dì! shǒu guāng jiāng yuán xíng qīn shí shǒu wén, yuè mǎ ér qín zhī, yòu qiú zhī yú bié shì, jì ér shā zhī. shǒu wén jiāng lì sūn hè lǚ yǎn děng, lì shǒu wén zi yán zuò yǐ jù shǒu guāng, shǒu guāng wéi zhī bǎi yú rì, chéng zhōng shí jǐn, mǐ hú zhí qián sān wàn, rén xiāng shā ér shí, huò shí jìn tǔ, mǎ xiāng shí qí jùn wěi, yǎn děng lǜ chéng zhōng jī mín shí yǐ qū, hào zǎi wù, rì shā yǐ xiǎng jūn. jiǔ zhī, yán zuò lì qióng, suì jiàng.
仁恭有愛妾羅氏，其子守光烝之，仁恭怒，笞守光，逐之。梁開平元年，遣李 思安攻仁恭，仁恭在大安，守光自外將兵以入，擊走思安，乃自稱盧龍節度使，遣 李小喜、元行欽以兵攻大安山，執仁恭而幽之。其兄守文聞父且囚，即率兵討守光， 至於盧台，為守光所敗，進戰玉田，又敗，乃乞兵於契丹。明年，守文將契丹、吐 渾兵四萬人戰於雞蘇，守光兵敗，守文陽為不忍，出於陣而呼其眾曰：「毋殺吾弟！」 守光將元行欽識守文，躍馬而擒之，又囚之於別室，既而殺之。守文將吏孫鶴、呂 兗等，立守文子延祚以距守光，守光圍之百餘日，城中食盡，米斛直錢三萬，人相 殺而食，或食墐土，馬相食其駿尾，兗等率城中饑民食以麴，號「宰務」，日殺以 餉軍。久之，延祚力窮，遂降。

shǒu guāng sù yōng yú, yóu cǐ yì jiāo, wèi tiě lóng tiě shuā, rén yǒu guò zhě, zuò zhī lóng zhōng, wài liáo yǐ huǒ, huò shuā tī qí pí fū yǐ sǐ, yàn zhī shì táo huò yú tuó jìng. shǒu guāng shēn yī zhě huáng, wèi qí jiāng lì yuē: wǒ yī cǐ ér nán miàn, kě yǐ dì tiān xià hū? sūn hè qiè jiàn yǐ wèi bù kě. liáng gōng zhào, zhào wáng wáng róng qiú jiù yú shǒu guāng, sūn hè yuē: jīn zhào wú zuì, ér liáng fá zhī, zhū hóu jiù zhào zhī bīng, xiān zhì zhě bà, chén kǒng yàn jūn wèi chū, ér jìn yǐ xiān pò liáng yǐ, cǐ bù kě shī zhī shí yě. shǒu guāng yuē: zhào wáng cháng yǔ wǒ méng ér bèi zhī, jīn jí nǎi lái guī wǒ qiě liǎng hǔ fāng dòu, kě dài zhī, wú dāng wèi biàn zhuāng zi yě. suì bù chū bīng. jìn wáng guǒ jiù zhào, dà bài liáng bīng yú bǎi xiāng, jìn lüè xíng míng, zhì yú lí yáng. shǒu guāng wén jìn kōng guó shēn rù liáng, nǎi zhì bīng jiè yán, qiǎn rén yǐ yǔ dòng zhèn dìng yuē: yàn yǒu jīng bīng sān shí wàn, lǜ èr zhèn yǐ cóng jìn, rán shuí dāng zhǔ cǐ méng zhě? jìn rén huàn zhī, móu yuē: xī fū chà zhēng huáng chí zhī huì, ér yuè rù wú xiàng yǔ tān fá qí zhī lì, ér hàn bài chǔ. jīn wú yuè qiān lǐ yǐ fá rén, ér qiáng yàn zài qí hòu, cǐ fù xīn zhī huàn yě. nǎi wèi zhī bān shī.
守光素庸愚，由此益驕，為鐵籠、鐵刷，人有過者，坐之籠中，外燎以火，或 刷剔其皮膚以死，燕之士逃禍於佗境。守光身衣赭黃，謂其將吏曰：「我衣此而南 面，可以帝天下乎？」孫鶴切諫以為不可。梁攻趙，趙王王鎔求救於守光，孫鶴曰： 「今趙無罪，而梁伐之，諸侯救趙之兵，先至者霸，臣恐燕軍未出，而晉已先破梁 矣，此不可失之時也。」守光曰：「趙王嘗與我盟而背之，今急乃來歸我；且兩虎 方斗，可待之，吾當為卞莊子也。」遂不出兵。晉王果救趙，大敗梁兵於柏鄉，進 掠邢、洺，至於黎陽。守光聞晉空國深入梁，乃治兵戒嚴，遣人以語動鎮、定曰： 「燕有精兵三十萬，率二鎮以從晉，然誰當主此盟者？」晉人患之，謀曰：「昔夫 差爭黃池之會，而越入吳；項羽貪伐齊之利，而漢敗楚。今吾越千里以伐人，而強 燕在其後，此腹心之患也。」乃為之班師。

shǒu guāng yì yǐ wèi zhū zhèn wèi qí qiáng, nǎi fěng zhū zhèn gòng tuī zūn jǐ, yú shì jìn wáng lǜ tiān dé sòng yáo zhèn wǔ zhōu dé wēi zhāo yì lǐ sì zhāo yì wǔ wáng chù zhí chéng dé wáng róng děng, yǐ mò zhì cè zūn shǒu guāng wèi shàng shū lìng shàng fù. shǒu guāng yòu qiǎn gào yú liáng, qǐng shòu jǐ hé běi bīng mǎ dōu tǒng, yǐ tǎo zhèn dìng hé dōng. liáng qiǎn gé mén shǐ wáng tóng bài shǒu guāng hé běi cǎi fǎng shǐ. yǒu sī bái shǒu guāng, shàng fù shòu cè, yòng táng cè tài wèi lǐ yí, shǒu guāng wèn yuē: cǐ yí zhù hé bù jiāo tiān gǎi yuán? yǒu sī yuē: cǐ tiān zǐ zhī lǐ yě, shàng fù suī zūn, nǎi rén chén ěr. shǒu guāng nù yuē: wǒ wèi shàng fù, shuí dāng dì zhě hū? qiě jīn tiān xià sì fēn wǔ liè, dà zhě chēng dì, xiǎo zhě chēng wáng, wǒ yǐ èr qiān lǐ zhī yàn, dú bù néng dì yī fāng hū? nǎi xiè liáng jìn shǐ zhě xià yù, zhì fǔ jīn zhì yú qí tíng, lìng yuē: gǎn jiàn zhě sǐ! sūn hè jìn yuē: cāng zhōu zhī bài, chén méng wáng bù shā zhī ēn, jīn rì zhī shì, bù gǎn bù jiàn. shǒu guāng nù, tuī zhī fú jīn zhì, lìng jūn shì gē ér dàn zhī. hè hū yuē: bù chū bǎi rì, dà bīng dāng zhì! mìng zhì qí kǒu ér hǎi zhī. shǒu guāng suì yǐ liáng gān huà yuán nián bā yuè zì hào dà yàn huáng dì, gǎi yuán yuē yīng tiān, yǐ wáng tóng qí shè wèi zuǒ yòu xiāng. jìn qiǎn tài yuán shǎo yǐn lǐ chéng xūn hè cè shàng fù, zhì yàn, ér shǒu guāng yǐ jiàn hào. yǒu sī pò chéng xūn chēng chén, chéng xūn bù qū, yǐ liè guó jiāo pìn lǐ rù jiàn, shǒu guāng nù, shā zhī.
守光益以為諸鎮畏其強，乃諷諸鎮共推尊己，於是晉王率天德宋瑤、振武周德 威、昭義李嗣昭、義武王處直、成德王鎔等，以墨制冊尊守光為尚書令、尚父。守 光又遣告於梁，請授己河北兵馬都統，以討鎮、定、河東。梁遣閣門使王瞳拜守光 河北採訪使。有司白守光，尚父受冊，用唐冊太尉禮儀，守光問曰：「此儀注何不 郊天改元？」有司曰：「此天子之禮也，尚父雖尊，乃人臣耳。」守光怒曰：「我 為尚父，誰當帝者乎？且今天下四分五裂，大者稱帝，小者稱王，我以二千里之燕， 獨不能帝一方乎？」乃械梁、晉使者下獄，置斧釒質於其庭，令曰：「敢諫者死！」 孫鶴進曰：「滄州之敗，臣蒙王不殺之恩，今日之事，不敢不諫。」守光怒，推之 伏釒質，令軍士割而啖之。鶴呼曰：「不出百日，大兵當至！」命窒其口而醢之。 守光遂以梁乾化元年八月自號大燕皇帝，改元曰應天，以王瞳、齊涉為左右相。晉 遣太原少尹李承勛賀冊尚父，至燕，而守光已僭號。有司迫承勛稱臣，承勛不屈， 以列國交聘禮入見，守光怒，殺之。

míng nián, jìn qiǎn zhōu dé wēi jiāng sān wàn rén, huì zhèn dìng zhī bīng yǐ gōng yàn, zì qí gōu guān rù, qí chán zhuō wǔ shùn zhū zhōu jiē yíng jiàng. shǒu guāng bèi wéi jīng nián, lèi zhàn cháng bài, nǎi qiǎn kè jiāng wáng zūn huà zhì shū yú dé wēi yuē: yǔ dé zuì yú jìn, mí ér bù fù, jīn qí bìng yǐ, gōng shàn wèi wǒ cí yān. dé wēi wèi zūn huà yuē: dà yàn huáng dì shàng wèi jiāo tiān, hé zhì cǐ xié? yǔ shòu mìng yǐ tǎo jiàn luàn, bù zhī qí tuó yě. shǒu guāng yì jiǒng, nǎi xiàn juàn qiān pǐ yín qiān liǎng jǐn bǎi duàn, qiǎn qí jiāng zhōu zūn yè wèi dé wēi yuē: wú wáng yǐ qíng gào gōng, fù guì chéng bài, rén zhī cháng lǐ lù gōng yòu guò, bà zhě zhī shì yě. shǒu guāng qù suì wàng zì zūn chóng, běn bù néng wèi zhū wēn xià ěr, qǐ yì dà guó bào shī jīng nián, xìng shǎo kuān zhī. dé wēi bù xǔ. shǒu guāng dēng chéng hū dé wēi yuē: gōng sān jìn xián shì, dú bù jí rén zhī wēi hū? qiǎn rén yǐ suǒ chéng mǎ yì dé wēi mǎ ér qù, yīn gào yuē: qí jìn wáng zhì zé jiàng. jìn wáng nǎi zì lín jūn, shǒu guāng dēng chéng jiàn jìn wáng, jìn wáng wèn jiāng rú hé? shǒu guāng yuē: jīn rì zǔ shàng ròu ěr, wéi wáng suǒ wèi yě! shǒu guāng yǒu bì zhě lǐ xiǎo xǐ, quàn qí wú jiàng, shǒu guāng yīn qǐng qí tuó rì. shì xī, xiǎo xǐ pàn jiàng yú jìn jūn. míng dàn, jìn jūn gōng pò qí chéng, zhí rén gōng jí qí jiā zú sān bǎi kǒu.
明年，晉遣周德威將三萬人，會鎮、定之兵以攻燕，自祈溝關入，其澶、涿、 武、順諸州皆迎降。守光被圍經年，累戰常敗，乃遣客將王遵化致書於德威曰： 「予得罪於晉，迷而不復，今其病矣，公善為我辭焉。」德威謂遵化曰：「大燕皇 帝尚未郊天，何至此邪？予受命以討僭亂，不知其佗也。」守光益窘，乃獻絹千匹、 銀千兩、錦百段，遣其將周遵業謂德威曰：「吾王以情告公，富貴成敗，人之常理； 錄功宥過，霸者之事也。守光去歲妄自尊崇，本不能為硃溫下耳，豈意大國暴師經 年，幸少寬之。」德威不許。守光登城呼德威曰：「公三晉賢士，獨不急人之危乎？」 遣人以所乘馬易德威馬而去，因告曰：「俟晉王至則降。」晉王乃自臨軍，守光登 城見晉王，晉王問將如何？守光曰：「今日俎上肉耳，惟王所為也！」守光有嬖者 李小喜，勸其毋降，守光因請俟佗日。是夕，小喜叛降於晉軍。明旦，晉軍攻破其 城，執仁恭及其家族三百口。

shǒu guāng yǔ qí qī lǐ shì zhù shì, zi jì xún jì fāng jì zuò děng, nán zǒu cāng zhōu, mí shī dào, zhì yàn lè jiè zhōng, shù rì bù dé shí, qiǎn qí qī zhù shì qǐ shí yú tián jiā, tián jiā guài ér jié zhī, zhù shì yǐ shí gào, nǎi bèi qín sòng yōu zhōu. jìn wáng fāng dà xiǎng jūn, kè jiāng yǐn shǒu guāng jiàn, jìn wáng xì zhī yuē: zhǔ rén hé bì kè zhī jù yě? shǒu guāng kòu tóu qǐng sǐ, mìng xiè shǒu guāng bìng qí fù rén gōng yǐ cóng jūn. jūn hái guò zhào, zhào wáng wáng róng huì jìn wáng, zhì jiǔ, jiǔ hān qǐng yuē: yuàn jiàn rén gōng fù zǐ. jìn wáng mìng pò xiè chū zhī, yǐn zhì xià zuò. yǐn shí zì ruò, jiē wú cán sè.
守光與其妻李氏、祝氏，子繼珣、繼方、繼祚等，南走滄州，迷失道，至燕樂 界中，數日不得食，遣其妻祝氏乞食于田家，田家怪而詰之，祝氏以實告，乃被擒 送幽州。晉王方大饗軍，客將引守光見，晉王戲之曰：「主人何避客之遽也？」守 光叩頭請死，命械守光並其父仁恭以從軍。軍還過趙，趙王王鎔會晉王，置酒，酒 酣請曰：「願見仁恭父子。」晉王命破械出之，引置下坐。飲食自若，皆無慚色。

jìn wáng zhì tài yuán, rén gōng fù zǐ yè yǐ zǔ liàn, xiàn yú tài miào. shǒu guāng jiāng sǐ, qì yuē: chén sǐ wú hèn, rán jiào chén bù jiàng zhě, lǐ xiǎo xǐ yě, zuì rén bù sǐ, chén jiāng sù yú dì xià. jìn wáng shǐ zhào xiǎo xǐ, xiǎo xǐ zhēn mù yuē: qiú fù shì xiōng, zhēng qí gǔ ròu, yì xiǎo xǐ jiào ěr xié? jìn wáng nù, mìng xiān zhǎn xiǎo xǐ. shǒu guāng zhī bù miǎn, hū yuē: wáng jiāng fù táng shì yǐ chéng bà yè, hé bù shè chén shǐ zì xiào? qí èr fù cóng páng mà yuē: shì yǐ zhì cǐ, shēng fù hé wèi? yuàn xiān sǐ! nǎi jù sǐ. jìn wáng mìng lǐ cún bà zhí rén gōng zhì yàn mén, cì qí xīn xuè yǐ jì xiān wáng mù, rán hòu zhǎn zhī.
晉王至太原，仁恭父子曳以組練，獻於太廟。守光將死，泣曰：「臣死無恨， 然教臣不降者，李小喜也，罪人不死，臣將訴於地下。」晉王使召小喜，小喜真 目曰：「囚父弒兄，蒸其骨肉，亦小喜教爾邪？」晉王怒，命先斬小喜。守光知不 免，呼曰：「王將復唐室以成霸業，何不赦臣使自效？」其二婦從旁罵曰：「事已 至此，生復何為？願先死！」乃俱死。晉王命李存霸執仁恭至雁門，刺其心血以祭 先王墓，然後斬之。