guǐ chǒu gōng yuán 1613 nián zhī sān yuè huì měi yuè zuì mò yì tiān wèi huì, zì níng hǎi chū xī mén. yún sàn rì lǎng, rén yì shān guāng, jù yǒu xǐ tài. sān shí lǐ, zhì liáng huáng shān. wén cǐ wū tú jí lǎo hǔ jiā dào, yuè shāng shù shí rén, suì zhǐ sù.
癸丑(公元1613年)之三月晦(每月最末一天為晦),自寧海出西門。雲散日朗,人意山光,俱有喜態。三十里,至梁隍山。聞此於菟即老虎夾道,月傷數十人,遂止宿。
sì yuè chū yī rì zǎo yǔ. xíng shí wǔ lǐ, lù yǒu qí, mǎ shǒu xī xiàng tái shān, tiān sè jiàn jì. yòu shí lǐ, dǐ sōng mén lǐng, shān jùn lù huá, shě qí bù xíng. zì fèng huà lái, suī yuè lǐng shù zhòng, jiē xún shān lù zhì cǐ yū huí lín zhì, jù zài shān jǐ.
四月初一日早雨。行十五里,路有岐,馬首西向台山,天色漸霽。又十里,抵松門嶺,山峻路滑,舍騎步行。自奉化來,雖越嶺數重,皆循山麓;至此迂迴臨陟,俱在山脊。
ér yǔ hòu xīn jì qíng, quán shēng shān sè, wǎng fù chuàng biàn, cuì cóng zhōng shān juān yìng fā, jīn rén pān lì wàng kǔ. yòu shí wǔ lǐ, fàn yú jīn zhú ān. shān dǐng suí chù zhǒng mài. cóng jīn zhú lǐng nán xíng, zé xiàng guó qīng dà lù. shì yǒu guó qīng sēng yún fēng tóng fàn, yán cǐ dǐ shí liáng, shān xiǎn lù zhǎng, xíng lǐ bù biàn, bù ruò yǐ qīng zhuāng wǎng, ér zhòng dān xiàng guó qīng xiāng dài.
而雨後新霽晴,泉聲山色,往復創變,翠叢中山鵑映發,今人攀歷忘苦。又十五里,飯於筋竹庵。山頂隨處種麥。從筋竹嶺南行,則向國清大路。適有國清僧雲峰同飯,言此抵石樑,山險路長,行李不便,不若以輕裝往,而重擔向國清相待。
yú rán zhī, lìng dān fū suí yún fēng wǎng guó qīng. yú yǔ lián zhōu shàng rén: duì sēng rén de zūn chēng jiù shí liáng dào. xíng wǔ lǐ, guò jīn zhú lǐng. lǐng páng duō duǎn sōng, lǎo gān qū qǔ, gēn yè cāng xiù, jù wú chāng mén pén zhōng wù yě. yòu sān shí yú lǐ, dǐ mí tuó ān. shàng xià gāo lǐng, shēn shān huāng jì, kǒng cáng hǔ, gù cǎo mù jù fén qù. quán hōng fēng dòng, lù jué lǚ rén.
余然之,令擔夫隨雲峰往國清。余與蓮舟上人:對僧人的尊稱就石樑道。行五里,過筋竹嶺。嶺旁多短松,老乾屈曲,根葉蒼秀,俱吾閶門盆中物也。又三十餘里,抵彌陀庵。上下高嶺,深山荒寂,恐藏虎,故草木俱焚去。泉轟風動,路絕旅人。
ān zài wàn shān ào dī wā chù zhōng, lù huāng qiě zhǎng, shì dāng qí bàn, kě fàn kě sù.
庵在萬山坳低洼處中,路荒且長,適當其半,可飯可宿。
chū èr rì fàn hòu, yǔ shǐ zhǐ. suì yuè lǎo jī shuǐ pān lǐng, xī shí jiàn yōu, èr shí lǐ, mù dǐ tiān fēng sì. wò niàn chén shàng fēng dǐng, yǐ lǎng jì wèi yuán, gài lián rì wǎn jì, bìng wú xiǎo qíng. jí wǔ gēng mèng zhōng, wén míng xīng mǎn tiān, xǐ bù chéng mèi.
初二日飯後,雨始止。遂越潦積水攀嶺,溪石漸幽,二十里,暮抵天封寺。臥念晨上峰頂,以朗霽為緣,蓋連日晚霽,並無曉晴。及五更夢中,聞明星滿天,喜不成寐。
chū sān rì chén qǐ, guǒ rì guāng yè yè yuán zhǐ huǒ rán jí wàng, cǐ zhǐ rì chì, jué cè xiàng dǐng. shàng shù lǐ, zhì huá dǐng ān yòu sān lǐ, jiāng jìn dǐng, wèi tài bái táng, jù wú kě guān.
初三日晨起,果日光燁燁原指火燃極旺,此指日熾,決策向頂。上數里,至華頂庵;又三里,將近頂,為太白堂,俱無可觀。
wén táng zuǒ xià yǒu huáng jīng dòng, nǎi cóng xiǎo jìng.
聞堂左下有黃經洞,乃從小徑。
èr lǐ, fǔ jiàn yī tū shí, pō jué xiù wèi. zhì zé yī fā sēng jié ān yú qián, kǒng fēng zì dòng lái yǐ shí zhòu sāi duī qì tián sāi qí mén, dà wèi tàn wǎn. fù shàng zhì tài bái, xún lù dēng jué dǐng. huāng cǎo mǐ mǐ, shān gāo fēng liè, cǎo shàng jié shuāng gāo cùn xǔ, ér sì shān huí yìng, qí huā yù shù, líng lóng mí wàng. lǐng jiǎo shān huā shèng kāi, dǐng shàng fǎn bù tǔ sè, gài wèi gāo hán suǒ lēi xiàn zhì ěr.
二里,俯見一突石,頗覺秀蔚。至則一發僧結庵於前,恐風自洞來、以石甃塞堆砌填塞其門,大為嘆惋。復上至太白,循路登絕頂。荒草靡靡,山高風冽,草上結霜高寸許,而四山回映,琪花玉樹,玲瓏彌望。嶺角山花盛開,頂上反不吐色,蓋為高寒所勒限制耳。
réng xià huá dǐng ān, guò chí biān xiǎo qiáo, yuè sān lǐng. xī huí shān hé, mù shí sēn lì, yī zhuǎn yī qí, shū qiàn mǎn zú suǒ wàng.
仍下華頂庵,過池邊小橋,越三嶺。溪回山合,木石森麗,一轉一奇,殊慊qiè滿足所望。
èr shí lǐ, guò shàng fāng guǎng, zhì shí liáng, lǐ fú tán huā tíng, bù xiá xì guān fēi pù.
二十里,過上方廣,至石樑,禮佛曇花亭,不暇細觀飛瀑。
xià zhì xià fāng guǎng, yǎng shì shí liáng fēi pù, hū zài tiān jì. wén duàn qiáo zhū lián yóu shèng, sēng yán fàn hòu xíng yóu jí wǎng fǎn, suì yóu xiān fá qiáo xiàng shān hòu. yuè yī lǐng, yán jiàn bā jiǔ lǐ, shuǐ pù cóng shí mén xiè xià, xuán zhuǎn sān qǔ. shàng céng wèi duàn qiáo, liǎng shí xié hé, shuǐ suì bèng shí jiān, huì zhuǎn rù tán zhōng céng liǎng shí duì zhì rú mén, shuǐ wèi mén shù, shì shén nù xià céng tán kǒu pō kuò, xiè chù rú yù mén kǎn, shuǐ cóng ào zhōng xié xià. sān jí jù gāo shù zhàng, gè jí shén qí, dàn xún jí ér xià, wǎn zhuǎn chù wèi qū suǒ zhē, bù néng yī wàng jǐn shōu, yòu lǐ xǔ, wèi zhū lián shuǐ, shuǐ qīng xià chù shén píng kuò, qí shì sàn huǎn, tāo tāo gǔ gǔ. yú chì zú tiào cǎo mǎng zhōng, róu mù yuán yá yì zhǐ pān zhù shù zhī pá shàng gāo yán, lián zhōu bù néng cóng. míng sè yè sè sì xià, shǐ fǎn. tíng zú xiān fá qiáo, guān shí liáng wò hóng, fēi pù pēn xuě, jǐ bù yù wò.
下至下方廣,仰視石樑飛瀑,忽在天際。聞斷橋、珠簾尤勝,僧言飯後行猶及往返,遂由仙筏橋向山後。越一嶺,沿澗八九里,水瀑從石門瀉下,旋轉三曲。上層為斷橋,兩石斜合,水碎迸石間,匯轉入潭;中層兩石對峙如門,水為門束,勢甚怒;下層潭口頗闊,瀉處如閾yù門坎,水從坳中斜下。三級俱高數丈,各級神奇,但循級而下,宛轉處為曲所遮,不能一望盡收,又里許,為珠簾水,水傾下處甚平闊,其勢散緩,滔滔汩汩。余赤足跳草莽中,揉木緣崖意指攀住樹枝爬上高岩,蓮舟不能從。暝色夜色四下,始返。停足仙筏橋,觀石樑臥虹,飛瀑噴雪,幾不欲臥。
chū sì rì tiān shān yī bì rú dài.
初四日天山一碧如黛。
bù xiá chén cān, jí xún xiān fá shàng tán huā tíng, shí liáng jí zài tíng wài. liáng kuò chǐ yú, zhǎng sān zhàng, jià liǎng shān ào jiān. liǎng fēi pù cóng tíng zuǒ lái, zhì qiáo nǎi hé yǐ xià zhuì, léi hōng hé tuí yuán yì wèi kuǎ tā, cǐ chù zhǐ hé shuǐ bēn liú xùn měng, bǎi zhàng bù zhǐ. yú cóng liáng shàng xíng, xià kàn shēn tán, máo gǔ jù sǒng. liáng jǐn, jí wèi dà shí suǒ gé, bù néng dá qián shān, nǎi hái.
不暇晨餐,即循仙筏上曇花亭,石樑即在亭外。梁闊尺余,長三丈,架兩山坳間。兩飛瀑從亭左來,至橋乃合以下墜,雷轟河隤kùi原意為垮塌,此處指河水奔流迅猛,百丈不止。余從樑上行,下瞰深潭,毛骨俱悚。梁盡,即為大石所隔,不能達前山,乃還。
guò tán huā, rù shàng fāng guǎng sì.
過曇花,入上方廣寺。
xún sì qián xī, fù zhì gé shān dà shí shàng, zuò guān shí liáng. wèi xià sì sēng cù fàn, nǎi qù.
循寺前溪,復至隔山大石上,坐觀石樑。為下寺僧促飯,乃去。
fàn hòu, shí wǔ lǐ, dǐ wàn nián sì, dēng cáng jīng gé. gé liǎng zhòng, yǒu nán běi jīng liǎng cáng. sì qián hòu duō gǔ shān, xī sān rén wéi, hè cháo yú shàng, chuán shēng liáo lì shēng yīn xiǎng liàng ér qīng yuǎn, yì shān zhōng yī qīng xiǎng yě. shì rì, yú yù xiàng tóng bǎi gōng, mì qióng tái shuāng què, lù duō mí jīn, suì móu xiàng guó qīng. guó qīng qù wàn nián sì shí lǐ, zhōng guò lóng wáng táng. měi xià yī lǐng, yú wèi yǐ zài píng dì, jí xià shù zhòng, shì yóu wèi zhǐ, shǐ wù huá dǐng zhī gāo, qù tiān fēi yuǎn! rì mù, rù guó qīng, yǔ yún fēng xiāng jiàn, rú yù gù zhī, yǔ shāng tàn qí cì dì. yún fēng yán: míng shèng wú rú liǎng yán, suī yuǎn, kě yǐ qí xíng. xiān liǎng yán ér hòu bù zhì táo yuán, dǐ tóng bǎi, zé cuì chéng chì chéng, kě yī lǎn shōu yǐ.
飯後,十五里,抵萬年寺,登藏經閣。閣兩重,有南北經兩藏。寺前後多古杉,悉三人圍,鶴巢於上,傳聲嘹嚦聲音響亮而清遠,亦山中一清響也。是日,余欲向桐柏宮,覓瓊台、雙闕,路多迷津,遂謀向國清。國清去萬年四十里,中過龍王堂。每下一嶺,余謂已在平地,及下數重,勢猶未止,始悟華頂之高,去天非遠!日暮,入國清,與雲峰相見,如遇故知,與商探奇次第。雲峰言:「名勝無如兩岩,雖遠,可以騎行。先兩岩而後步至桃源,抵桐柏,則翠城、赤城,可一覽收矣。」
chū wǔ rì yǒu yǔ sè, bù gù, qǔ hán míng liǎng yán dào, yóu sì xiàng xī mén mì qí. qí zhì, yǔ yì zhì. wǔ shí lǐ zhì bù tóu, yǔ zhǐ, qí qù. èr lǐ, rù shān, fēng suǒ shuǐ yìng, mù xiù shí qí, yì shén lè zhī. yī xī cóng dōng yáng lái, shì shén jí, dà ruò cáo é. sì gù wú fá, fù nú bèi ér shè. shēn guò yú xī, yí dù yī jiàn, jǐ yī shí. sān lǐ, zhì míng yán. míng yán wèi hán shān shí dé yǐn shēn dì, liǎng shān huí qū, zhì suǒ wèi bā cùn guān yě.
初五日有雨色,不顧,取寒、明兩岩道,由寺向西門覓騎。騎至,雨亦至。五十里至步頭,雨止,騎去。二里,入山,峰索水映,木秀石奇,意甚樂之。一溪從東陽來,勢甚急,大若曹娥。四顧無筏,負奴背而涉。深過於膝,移渡一澗,幾一時。三里,至明岩。明岩為寒山、拾得隱身地,兩山回曲,《志》所謂八寸關也。
rù guān, zé sì zhōu qiào bì rú chéng.
入關,則四周峭壁如城。
zuì hòu, dòng shēn shù zhàng, guǎng róng shù bǎi rén. dòng wài, zuǒ yǒu liǎng yán, jiē zài bàn bì yòu yǒu shí sǔn tū sǒng, shàng qí shí bì, xiāng qù yī xiàn, qīng sōng zǐ ruǐ, wēng cōng cǎo mù mào shèng yú shàng, qià yǔ zuǒ yán xiāng duì, kě chēng qí jué. chū bā cùn guān, fù shàng yī yán, yì zuǒ xiàng. lái shí yǎng wàng rú yī xì, jí dēng qí shàng, míng chǎng róng shù bǎi rén. yán zhōng yī jǐng. yuē xiān rén jǐng, qiǎn ér bù kě jié.
最後,洞深數丈,廣容數百人。洞外,左有兩岩,皆在半壁;右有石筍突聳,上齊石壁,相去一線,青松紫蕊,翁蓯wēngcōng草木茂盛於上,恰與左岩相對,可稱奇絕。出八寸關,復上一岩,亦左向。來時仰望如一隙,及登其上,明敞容數百人。岩中一井。曰仙人井,淺而不可竭。
yán wài yī tè shí, gāo shù zhàng, shàng qí lì rú liǎng rén, sēng zhǐ wèi hán shān shí dé yún. rù sì. fàn hòu yún yīn kuì sàn, xīn yuè zài tiān, rén zài huí yán dǐng shàng, duì zhī qīng guāng yì bì.
岩外一特石,高數丈,上岐立如兩人,僧指為寒山、拾得雲。入寺。飯後雲陰潰散,新月在天,人在回岩頂上,對之清光溢壁。
chū liù rì líng chén chū sì, liù qī lǐ zhì hán yán. shí bì zhí shàng rú pī, yǎng shì kōng zhōng, dòng xué shén duō. yán bàn yǒu yī dòng, kuò bā shí bù, shēn bǎi yú bù, píng zhǎn míng lǎng. xún yán shí xíng, cóng shí ài yǎng dēng. yán ào yǒu liǎng shí duì sǒng, xià fēn shàng lián, wèi què qiáo, yì kě yǔ fāng guǎng shí liáng zhēng qí, dàn shǎo fēi pù zhí xià ěr. hái fàn sēng shè, mì fá dù yī xī. xún xī xíng shān xià, yī dài qiào bì chán yá, cǎo mù pán chuí qí shàng, nèi duō hǎi táng zǐ jīng, yìng yīn xī sè, xiāng fēng lái chù, yù lán fāng cǎo, chù chù bù jué. yǐ zhì yī shān zuǐ, shí bì zhí shù jiàn dǐ, jiàn shēn liú shǐ, páng wú yú dì.
初六日凌晨出寺,六七里至寒岩。石壁直上如劈,仰視空中,洞穴甚多。岩半有一洞,闊八十步,深百餘步,平展明朗。循岩石行,從石隘仰登。岩坳有兩石對聳,下分上連,為鵲橋,亦可與方廣石樑爭奇,但少飛瀑直下耳。還飯僧舍,覓筏渡一溪。循溪行山下,一帶峭壁巉崖,草木盤垂其上,內多海棠紫荊,映蔭溪色,香風來處,玉蘭芳草,處處不絕。已至一山嘴,石壁直豎澗底,澗深流駛,旁無餘地。
bì shàng záo kǒng yǐ xíng, kǒng zhōng jǐn róng bàn zhǐ jiǎo, bī shēn ér guò, shén pò wèi dòng, zì hán yán shí wǔ lǐ zhì bù tóu, cóng xiǎo lù xiàng táo yuán. táo yuán zài hù guó sì páng, sì yǐ fèi, tǔ rén máng wú zhī zhě. suí yún fēng mǎng xíng qū lù zhōng, rì yǐ duò, jìng wú sù chù, nǎi fù wèn zhì píng tóu tán. tán qù bù tóu jǐn èr shí lǐ, jīn cóng xiǎo lù, fǎn yū huí sān shí yú lǐ. sù. xìn táo yuán wù rén yě.
壁上鑿孔以行,孔中僅容半趾腳,逼身而過,神魄為動,自寒岩十五里至步頭,從小路向桃源。桃源在護國寺旁,寺已廢,土人茫無知者。隨雲峰莽行曲路中,日已墮,竟無宿處,乃復問至坪頭潭。潭去步頭僅二十里,今從小路,返迂迴三十餘里。宿。信桃源誤人也。
chū qī rì zì píng tóu tán xíng qū lù zhōng sān shí yú lǐ, dù xī rù shān. yòu sì wǔ lǐ shān kǒu jiàn jiā xiá zhǎi, yǒu guǎn yuē táo huā wù. xún shēn tán ér xíng, tán shuǐ chéng bì, fēi quán zì shàng lái zhù, wèi míng yù jiàn. jiàn suí shān zhuǎn, rén suí jiàn xíng. liǎng páng shān jiē shí gǔ, zǎn cù yōng luán jiā cuì, shè mù chéng shǎng, dà dǐ shèng zài hán míng liǎng yán jiān. jiàn qióng lù jué, yī pù cóng shān ào xiè xià, shì shén zòng héng. chū fàn guǎn zhōng, xún wù shān wā dōng nán xíng, yuè liǎng lǐng, xún suǒ wèi qióng tái shuāng què, jìng wú zhī zhě. qù shù lǐ, fǎng zhī zài shān dǐng.
初七日自坪頭潭行曲路中三十餘里,渡溪入山。又四五里山口漸夾狹窄,有館曰桃花塢。循深潭而行,潭水澄碧,飛泉自上來注,為鳴玉澗。澗隨山轉,人隨澗行。兩旁山皆石骨,攢簇擁巒夾翠,涉目成賞,大抵勝在寒、明兩岩間。澗窮路絕,一瀑從山坳瀉下,勢甚縱橫。出飯館中,循塢山窪東南行,越兩嶺,尋所謂「瓊台」、「雙闕」,竟無知者。去數里,訪知在山頂。
yǔ yún fēng xún lù pān yuán, shǐ dá qí diān.
與雲峰循路攀援,始達其巔。
xià shì qiào xuē huán zhuǎn, yī rú táo yuán, ér cuì bì wàn zhàng guò zhī. fēng tóu zhōng duàn, jí wèi shuāng què shuāng què suǒ jiā ér huán zhě, jí wèi qióng tái. tái sān miàn jué bì, hòu zhuǎn jí lián shuāng què. yú zài duì què, rì mù bù jí fù dēng, rán shèng fēng jǐng yǐ yī rì jǐn yǐ. suì xià shān, cóng chì chéng hòu hái guó qīng, fán sān shí lǐ.
下視峭削環轉,一如桃源,而翠壁萬丈過之。峰頭中斷,即為雙闕;雙闕所夾而環者,即為瓊台。台三面絕壁,後轉即連雙闕。余在對闕,日暮不及復登,然勝風景已一日盡矣。遂下山,從赤城後還國清,凡三十里。
chū bā rì lí guó qīng, cóng shān hòu wǔ lǐ dēng chì chéng. chì chéng shān dǐng yuán bì tè qǐ, wàng zhī rú chéng, ér shí sè wēi chì.
初八日離國清,從山後五里登赤城。赤城山頂圓壁特起,望之如城,而石色微赤。
yán xué wèi sēng shè líng zá, jǐn yǎn tiān qù.
岩穴為僧舍凌雜,盡掩天趣。
suǒ wèi yù jīng dòng jīn qián chí xǐ cháng jǐng, jù wú shén qí.
所謂玉京洞、金錢池、洗腸井,俱無甚奇。