guǐ chǒu gōng yuán 1613 nián zhī sān yuè huì měi yuè zuì mò yì tiān wèi huì, zì níng hǎi chū xī mén. yún sàn rì lǎng, rén yì shān guāng, jù yǒu xǐ tài. sān shí lǐ, zhì liáng huáng shān. wén cǐ wū tú jí lǎo hǔ jiā dào, yuè shāng shù shí rén, suì zhǐ sù.
癸丑(公元1613年)之三月晦(每月最末一天为晦),自宁海出西门。云散日朗,人意山光,俱有喜态。三十里,至梁隍山。闻此於菟即老虎夹道,月伤数十人,遂止宿。
sì yuè chū yī rì zǎo yǔ. xíng shí wǔ lǐ, lù yǒu qí, mǎ shǒu xī xiàng tái shān, tiān sè jiàn jì. yòu shí lǐ, dǐ sōng mén lǐng, shān jùn lù huá, shě qí bù xíng. zì fèng huà lái, suī yuè lǐng shù zhòng, jiē xún shān lù zhì cǐ yū huí lín zhì, jù zài shān jǐ.
四月初一日早雨。行十五里,路有岐,马首西向台山,天色渐霁。又十里,抵松门岭,山峻路滑,舍骑步行。自奉化来,虽越岭数重,皆循山麓;至此迂回临陟,俱在山脊。
ér yǔ hòu xīn jì qíng, quán shēng shān sè, wǎng fù chuàng biàn, cuì cóng zhōng shān juān yìng fā, jīn rén pān lì wàng kǔ. yòu shí wǔ lǐ, fàn yú jīn zhú ān. shān dǐng suí chù zhǒng mài. cóng jīn zhú lǐng nán xíng, zé xiàng guó qīng dà lù. shì yǒu guó qīng sēng yún fēng tóng fàn, yán cǐ dǐ shí liáng, shān xiǎn lù cháng, xíng lǐ bù biàn, bù ruò yǐ qīng zhuāng wǎng, ér zhòng dàn xiàng guó qīng xiāng dài.
而雨后新霁晴,泉声山色,往复创变,翠丛中山鹃映发,今人攀历忘苦。又十五里,饭于筋竹庵。山顶随处种麦。从筋竹岭南行,则向国清大路。适有国清僧云峰同饭,言此抵石梁,山险路长,行李不便,不若以轻装往,而重担向国清相待。
yú rán zhī, lìng dān fū suí yún fēng wǎng guó qīng. yú yǔ lián zhōu shàng rén: duì sēng rén de zūn chēng jiù shí liáng dào. xíng wǔ lǐ, guò jīn zhú lǐng. lǐng páng duō duǎn sōng, lǎo gàn qū qǔ, gēn yè cāng xiù, jù wú chāng mén pén zhōng wù yě. yòu sān shí yú lǐ, dǐ mí tuó ān. shàng xià gāo lǐng, shēn shān huāng jì, kǒng cáng hǔ, gù cǎo mù jù fén qù. quán hōng fēng dòng, lù jué lǚ rén.
余然之,令担夫随云峰往国清。余与莲舟上人:对僧人的尊称就石梁道。行五里,过筋竹岭。岭旁多短松,老干屈曲,根叶苍秀,俱吾阊门盆中物也。又三十余里,抵弥陀庵。上下高岭,深山荒寂,恐藏虎,故草木俱焚去。泉轰风动,路绝旅人。
ān zài wàn shān ào dī wā chù zhōng, lù huāng qiě zhǎng, shì dàng qí bàn, kě fàn kě sù.
庵在万山坳低洼处中,路荒且长,适当其半,可饭可宿。
chū èr rì fàn hòu, yǔ shǐ zhǐ. suì yuè lǎo jī shuǐ pān lǐng, xī shí jiàn yōu, èr shí lǐ, mù dǐ tiān fēng sì. wò niàn chén shàng fēng dǐng, yǐ lǎng jì wèi yuán, gài lián rì wǎn jì, bìng wú xiǎo qíng. jí wǔ gēng mèng zhōng, wén míng xīng mǎn tiān, xǐ bù chéng mèi.
初二日饭后,雨始止。遂越潦积水攀岭,溪石渐幽,二十里,暮抵天封寺。卧念晨上峰顶,以朗霁为缘,盖连日晚霁,并无晓晴。及五更梦中,闻明星满天,喜不成寐。
chū sān rì chén qǐ, guǒ rì guāng yè yè yuán zhǐ huǒ rán jí wàng, cǐ zhǐ rì chì, jué cè xiàng dǐng. shàng shù lǐ, zhì huá dǐng ān yòu sān lǐ, jiāng jìn dǐng, wèi tài bái táng, jù wú kě guān.
初三日晨起,果日光烨烨原指火燃极旺,此指日炽,决策向顶。上数里,至华顶庵;又三里,将近顶,为太白堂,俱无可观。
wén táng zuǒ xià yǒu huáng jīng dòng, nǎi cóng xiǎo jìng.
闻堂左下有黄经洞,乃从小径。
èr lǐ, fǔ jiàn yī tū shí, pō jué xiù wèi. zhì zé yī fà sēng jié ān yú qián, kǒng fēng zì dòng lái yǐ shí zhòu sāi duī qì tián sāi qí mén, dà wéi tàn wǎn. fù shàng zhì tài bái, xún lù dēng jué dǐng. huāng cǎo mǐ mǐ, shān gāo fēng liè, cǎo shàng jié shuāng gāo cùn xǔ, ér sì shān huí yìng, qí huā yù shù, líng lóng mí wàng. lǐng jiǎo shān huā shèng kāi, dǐng shàng fǎn bù tǔ sè, gài wèi gāo hán suǒ lēi xiàn zhì ěr.
二里,俯见一突石,颇觉秀蔚。至则一发僧结庵于前,恐风自洞来、以石甃塞堆砌填塞其门,大为叹惋。复上至太白,循路登绝顶。荒草靡靡,山高风冽,草上结霜高寸许,而四山回映,琪花玉树,玲珑弥望。岭角山花盛开,顶上反不吐色,盖为高寒所勒限制耳。
réng xià huá dǐng ān, guò chí biān xiǎo qiáo, yuè sān lǐng. xī huí shān hé, mù shí sēn lì, yī zhuǎn yī qí, shū qiàn mǎn zú suǒ wàng.
仍下华顶庵,过池边小桥,越三岭。溪回山合,木石森丽,一转一奇,殊慊qiè满足所望。
èr shí lǐ, guò shàng fāng guǎng, zhì shí liáng, lǐ fó tán huā tíng, bù xiá xì guān fēi pù.
二十里,过上方广,至石梁,礼佛昙花亭,不暇细观飞瀑。
xià zhì xià fāng guǎng, yǎng shì shí liáng fēi pù, hū zài tiān jì. wén duàn qiáo zhū lián yóu shèng, sēng yán fàn hòu xíng yóu jí wǎng fǎn, suì yóu xiān fá qiáo xiàng shān hòu. yuè yī lǐng, yán jiàn bā jiǔ lǐ, shuǐ pù cóng shí mén xiè xià, xuán zhuǎn sān qǔ. shàng céng wèi duàn qiáo, liǎng shí xié hé, shuǐ suì bèng shí jiān, huì zhuǎn rù tán zhōng céng liǎng shí duì zhì rú mén, shuǐ wèi mén shù, shì shén nù xià céng tán kǒu pō kuò, xiè chù rú yù mén kǎn, shuǐ cóng ào zhōng xié xià. sān jí jù gāo shù zhàng, gè jí shén qí, dàn xún jí ér xià, wǎn zhuǎn chù wèi qū suǒ zhē, bù néng yī wàng jǐn shōu, yòu lǐ xǔ, wèi zhū lián shuǐ, shuǐ qīng xià chǔ shén píng kuò, qí shì sàn huǎn, tāo tāo gǔ gǔ. yú chì zú tiào cǎo mǎng zhōng, róu mù yuán yá yì zhǐ pān zhù shù zhī pá shàng gāo yán, lián zhōu bù néng cóng. míng sè yè sè sì xià, shǐ fǎn. tíng zú xiān fá qiáo, guān shí liáng wò hóng, fēi pù pēn xuě, jǐ bù yù wò.
下至下方广,仰视石梁飞瀑,忽在天际。闻断桥、珠帘尤胜,僧言饭后行犹及往返,遂由仙筏桥向山后。越一岭,沿涧八九里,水瀑从石门泻下,旋转三曲。上层为断桥,两石斜合,水碎迸石间,汇转入潭;中层两石对峙如门,水为门束,势甚怒;下层潭口颇阔,泻处如阈yù门坎,水从坳中斜下。三级俱高数丈,各级神奇,但循级而下,宛转处为曲所遮,不能一望尽收,又里许,为珠帘水,水倾下处甚平阔,其势散缓,滔滔汩汩。余赤足跳草莽中,揉木缘崖意指攀住树枝爬上高岩,莲舟不能从。暝色夜色四下,始返。停足仙筏桥,观石梁卧虹,飞瀑喷雪,几不欲卧。
chū sì rì tiān shān yī bì rú dài.
初四日天山一碧如黛。
bù xiá chén cān, jí xún xiān fá shàng tán huā tíng, shí liáng jí zài tíng wài. liáng kuò chǐ yú, zhǎng sān zhàng, jià liǎng shān ào jiān. liǎng fēi pù cóng tíng zuǒ lái, zhì qiáo nǎi hé yǐ xià zhuì, léi hōng hé tuí yuán yì wèi kuǎ tā, cǐ chù zhǐ hé shuǐ bēn liú xùn měng, bǎi zhàng bù zhǐ. yú cóng liáng shàng xíng, xià kàn shēn tán, máo gǔ jù sǒng. liáng jǐn, jí wéi dà shí suǒ gé, bù néng dá qián shān, nǎi hái.
不暇晨餐,即循仙筏上昙花亭,石梁即在亭外。梁阔尺余,长三丈,架两山坳间。两飞瀑从亭左来,至桥乃合以下坠,雷轰河隤kùi原意为垮塌,此处指河水奔流迅猛,百丈不止。余从梁上行,下瞰深潭,毛骨俱悚。梁尽,即为大石所隔,不能达前山,乃还。
guò tán huā, rù shàng fāng guǎng sì.
过昙花,入上方广寺。
xún sì qián xī, fù zhì gé shān dà shí shàng, zuò guān shí liáng. wéi xià sì sēng cù fàn, nǎi qù.
循寺前溪,复至隔山大石上,坐观石梁。为下寺僧促饭,乃去。
fàn hòu, shí wǔ lǐ, dǐ wàn nián sì, dēng zàng jīng gé. gé liǎng chóng, yǒu nán běi jīng liǎng cáng. sì qián hòu duō gǔ shān, xī sān rén wéi, hè cháo yú shàng, chuán shēng liáo lì shēng yīn xiǎng liàng ér qīng yuǎn, yì shān zhōng yī qīng xiǎng yě. shì rì, yú yù xiàng tóng bǎi gōng, mì qióng tái shuāng quē, lù duō mí jīn, suì móu xiàng guó qīng. guó qīng qù wàn nián sì shí lǐ, zhōng guò lóng wáng táng. měi xià yī lǐng, yú wèi yǐ zài píng dì, jí xià shù zhòng, shì yóu wèi zhǐ, shǐ wù huá dǐng zhī gāo, qù tiān fēi yuǎn! rì mù, rù guó qīng, yǔ yún fēng xiāng jiàn, rú yù gù zhī, yǔ shāng tàn qí cì dì. yún fēng yán:" míng shèng wú rú liǎng yán, suī yuǎn, kě yǐ qí xíng. xiān liǎng yán ér hòu bù zhì táo yuán, dǐ tóng bǎi, zé cuì chéng chì chéng, kě yī lǎn shōu yǐ."
饭后,十五里,抵万年寺,登藏经阁。阁两重,有南北经两藏。寺前后多古杉,悉三人围,鹤巢于上,传声嘹呖声音响亮而清远,亦山中一清响也。是日,余欲向桐柏宫,觅琼台、双阙,路多迷津,遂谋向国清。国清去万年四十里,中过龙王堂。每下一岭,余谓已在平地,及下数重,势犹未止,始悟华顶之高,去天非远!日暮,入国清,与云峰相见,如遇故知,与商探奇次第。云峰言:“名胜无如两岩,虽远,可以骑行。先两岩而后步至桃源,抵桐柏,则翠城、赤城,可一览收矣。”
chū wǔ rì yǒu yǔ sè, bù gù, qǔ hán míng liǎng yán dào, yóu sì xiàng xī mén mì qí. qí zhì, yǔ yì zhì. wǔ shí lǐ zhì bù tóu, yǔ zhǐ, qí qù. èr lǐ, rù shān, fēng suǒ shuǐ yìng, mù xiù shí qí, yì shén lè zhī. yī xī cóng dōng yáng lái, shì shén jí, dà ruò cáo é. sì gù wú fá, fù nú bèi ér shè. shēn guò yú xī, yí dù yī jiàn, jǐ yī shí. sān lǐ, zhì míng yán. míng yán wèi hán shān shí dé yǐn shēn dì, liǎng shān huí qū, zhì suǒ wèi bā cùn guān yě.
初五日有雨色,不顾,取寒、明两岩道,由寺向西门觅骑。骑至,雨亦至。五十里至步头,雨止,骑去。二里,入山,峰索水映,木秀石奇,意甚乐之。一溪从东阳来,势甚急,大若曹娥。四顾无筏,负奴背而涉。深过于膝,移渡一涧,几一时。三里,至明岩。明岩为寒山、拾得隐身地,两山回曲,《志》所谓八寸关也。
rù guān, zé sì zhōu qiào bì rú chéng.
入关,则四周峭壁如城。
zuì hòu, dòng shēn shù zhàng, guǎng róng shù bǎi rén. dòng wài, zuǒ yǒu liǎng yán, jiē zài bàn bì yòu yǒu shí sǔn tū sǒng, shàng jì shí bì, xiāng qù yī xiàn, qīng sōng zǐ ruǐ, wēng cōng cǎo mù mào shèng yú shàng, qià yǔ zuǒ yán xiāng duì, kě chēng qí jué. chū bā cùn guān, fù shàng yī yán, yì zuǒ xiàng. lái shí yǎng wàng rú yī xì, jí dēng qí shàng, míng chǎng róng shù bǎi rén. yán zhōng yī jǐng. yuē xiān rén jǐng, qiǎn ér bù kě jié.
最后,洞深数丈,广容数百人。洞外,左有两岩,皆在半壁;右有石笋突耸,上齐石壁,相去一线,青松紫蕊,翁苁wēngcōng草木茂盛于上,恰与左岩相对,可称奇绝。出八寸关,复上一岩,亦左向。来时仰望如一隙,及登其上,明敞容数百人。岩中一井。曰仙人井,浅而不可竭。
yán wài yī tè shí, gāo shù zhàng, shàng qí lì rú liǎng rén, sēng zhǐ wèi hán shān shí dé yún. rù sì. fàn hòu yún yīn kuì sàn, xīn yuè zài tiān, rén zài huí yán dǐng shàng, duì zhī qīng guāng yì bì.
岩外一特石,高数丈,上岐立如两人,僧指为寒山、拾得云。入寺。饭后云阴溃散,新月在天,人在回岩顶上,对之清光溢壁。
chū liù rì líng chén chū sì, liù qī lǐ zhì hán yán. shí bì zhí shàng rú pī, yǎng shì kōng zhōng, dòng xué shén duō. yán bàn yǒu yī dòng, kuò bā shí bù, shēn bǎi yú bù, píng zhǎn míng lǎng. xún yán shí xíng, cóng shí ài yǎng dēng. yán ào yǒu liǎng shí duì sǒng, xià fēn shàng lián, wèi què qiáo, yì kě yǔ fāng guǎng shí liáng zhēng qí, dàn shǎo fēi pù zhí xià ěr. hái fàn sēng shè, mì fá dù yī xī. xún xī xíng shān xià, yí dài qiào bì chán yá, cǎo mù pán chuí qí shàng, nèi duō hǎi táng zǐ jīng, yìng yīn xī sè, xiāng fēng lái chù, yù lán fāng cǎo, chǔ chù bù jué. yǐ zhì yī shān zuǐ, shí bì zhí shù jiàn dǐ, jiàn shēn liú shǐ, páng wú yú dì.
初六日凌晨出寺,六七里至寒岩。石壁直上如劈,仰视空中,洞穴甚多。岩半有一洞,阔八十步,深百余步,平展明朗。循岩石行,从石隘仰登。岩坳有两石对耸,下分上连,为鹊桥,亦可与方广石梁争奇,但少飞瀑直下耳。还饭僧舍,觅筏渡一溪。循溪行山下,一带峭壁巉崖,草木盘垂其上,内多海棠紫荆,映荫溪色,香风来处,玉兰芳草,处处不绝。已至一山嘴,石壁直竖涧底,涧深流驶,旁无余地。
bì shàng záo kǒng yǐ xíng, kǒng zhōng jǐn róng bàn zhǐ jiǎo, bī shēn ér guò, shén pò wèi dòng, zì hán yán shí wǔ lǐ zhì bù tóu, cóng xiǎo lù xiàng táo yuán. táo yuán zài hù guó sì páng, sì yǐ fèi, tǔ rén máng wú zhī zhě. suí yún fēng mǎng xíng qū lù zhōng, rì yǐ duò, jìng wú sù chù, nǎi fù wèn zhì píng tóu tán. tán qù bù tóu jǐn èr shí lǐ, jīn cóng xiǎo lù, fǎn yū huí sān shí yú lǐ. sù. xìn táo yuán wù rén yě.
壁上凿孔以行,孔中仅容半趾脚,逼身而过,神魄为动,自寒岩十五里至步头,从小路向桃源。桃源在护国寺旁,寺已废,土人茫无知者。随云峰莽行曲路中,日已堕,竟无宿处,乃复问至坪头潭。潭去步头仅二十里,今从小路,返迂回三十余里。宿。信桃源误人也。
chū qī rì zì píng tóu tán xíng qū lù zhōng sān shí yú lǐ, dù xī rù shān. yòu sì wǔ lǐ shān kǒu jiàn jiā xiá zhǎi, yǒu guǎn yuē táo huā wù. xún shēn tán ér xíng, tán shuǐ chéng bì, fēi quán zì shàng lái zhù, wèi míng yù jiàn. jiàn suí shān zhuǎn, rén suí jiàn xíng. liǎng páng shān jiē shí gǔ, cuán cù yōng luán jiā cuì, shè mù chéng shǎng, dà dǐ shèng zài hán míng liǎng yán jiān. jiàn qióng lù jué, yī pù cóng shān ào xiè xià, shì shén zòng héng. chū fàn guǎn zhōng, xún wù shān wā dōng nán xíng, yuè liǎng lǐng, xún suǒ wèi" qióng tái"" shuāng quē", jìng wú zhī zhě. qù shù lǐ, fǎng zhī zài shān dǐng.
初七日自坪头潭行曲路中三十余里,渡溪入山。又四五里山口渐夹狭窄,有馆曰桃花坞。循深潭而行,潭水澄碧,飞泉自上来注,为鸣玉涧。涧随山转,人随涧行。两旁山皆石骨,攒簇拥峦夹翠,涉目成赏,大抵胜在寒、明两岩间。涧穷路绝,一瀑从山坳泻下,势甚纵横。出饭馆中,循坞山洼东南行,越两岭,寻所谓“琼台”、“双阙”,竟无知者。去数里,访知在山顶。
yǔ yún fēng xún lù pān yuán, shǐ dá qí diān.
与云峰循路攀援,始达其巅。
xià shì qiào xuē huán zhuǎn, yī rú táo yuán, ér cuì bì wàn zhàng guò zhī. fēng tóu zhōng duàn, jí wéi shuāng quē shuāng quē suǒ jiā ér huán zhě, jí wéi qióng tái. tái sān miàn jué bì, hòu zhuǎn jí lián shuāng quē. yú zài duì quē, rì mù bù jí fù dēng, rán shèng fēng jǐng yǐ yī rì jǐn yǐ. suì xià shān, cóng chì chéng hòu hái guó qīng, fán sān shí lǐ.
下视峭削环转,一如桃源,而翠壁万丈过之。峰头中断,即为双阙;双阙所夹而环者,即为琼台。台三面绝壁,后转即连双阙。余在对阙,日暮不及复登,然胜风景已一日尽矣。遂下山,从赤城后还国清,凡三十里。
chū bā rì lí guó qīng, cóng shān hòu wǔ lǐ dēng chì chéng. chì chéng shān dǐng yuán bì tè qǐ, wàng zhī rú chéng, ér shí sè wēi chì.
初八日离国清,从山后五里登赤城。赤城山顶圆壁特起,望之如城,而石色微赤。
yán xué wèi sēng shè líng zá, jǐn yǎn tiān qù.
岩穴为僧舍凌杂,尽掩天趣。
suǒ wèi yù jīng dòng jīn qián chí xǐ cháng jǐng, jù wú shén qí.
所谓玉京洞、金钱池、洗肠井,俱无甚奇。