qǐ zhān méng xié qià zhēng yuè, jǐn qiáng yǔ zuò è shí èr yuè, fán sān nián.
起旃蒙協洽正月,盡強圉作噩十二月,凡三年。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé wǔ nián liáo tiān qìng wǔ nián, jīn shōu guó yuán nián. yǐ wèi, yī yī yī wǔ nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和五年(遼天慶五年,金收國元年。乙未,一一一五年)
chūn, zhēng yuè, rén shēn shuò, nǚ zhí ā gǔ dá chēng huáng dì, wèi qí xià yuē: liáo yǐ bīn tiě wèi hào, qǔ qí jiān yě. bīn tiě suī jiān, zhōng yì biàn huài. wéi jīn bù biàn bù huài, jīn zhī sè bái, wán yán bù sè shàng bái. yú shì guó hào dà jīn, gǎi yuán shōu guó, gēng míng mín. è lán hā mǎ ěr jí zōng hàn yǐ gēng jù jiǔ wèi xiàn, zhù yuē: shǐ bì xià wú wàng jià sè zhī jiān. jīn zhǔ jìng ér shòu zhī. xuán yǐ è lán hā mǎ ěr wèi gǔ lùn bèi lēi.
春,正月,壬申朔,女直阿古達稱皇帝,謂其下曰:「遼以賓鐵為號,取其堅也。賓鐵雖堅,終亦變壞。惟金不變不壞,金之色白,完顏部色尚白。」於是國號大金,改元收國,更名旻。鄂蘭哈瑪爾及宗翰以耕具九為獻,祝曰:「使陛下無忘稼穡之艱。」金主敬而受之。旋以鄂蘭哈瑪爾為古論貝勒。
bǐng zǐ, jīn zhǔ zì jiāng gōng huáng lóng fǔ, jìn lín yì zhōu, zhōu rén zǒu bǎo huáng lóng, qǔ qí yú mín yǐ guī.
丙子,金主自將攻黃龍府,進臨益州,州人走保黃龍,取其餘民以歸。
bǐng xū, lú nán yàn zhōu yí bo lòu děng fǎn, gōng méi lǐng bǎo, xiàn zhī.
丙戌,瀘南晏州夷卜漏等反,攻梅嶺堡,陷之。
yàn zhōu liù xiàn shuǐ lù shí èr cūn jí shí zhōu wǔ cūn tuán sī é dòng zhū shú yí, sù xiá yǒng shàn dòu, dà zhōng xiáng fú yuán fēng jiān, lǚ wèi biān huàn. lú shuài jiǎ zōng liàng, wǔ rén yě, xǐ shēng shì, cháng yǐ xū zhú mù rǎo yí, yí yuàn zhī. zhì shì yòu wū zhì qí qiú dòu gù páng děng zuì, zhàng jí, qíng pèi, zhū yí fèn nù. bo lòu suì zhǔ méng, hé cóng rù kòu, yīn shàng yuán zhāng dēng, xí pò méi lǐng bǎo. zhī zhài gāo gōng lǎo qī, zú jī yě, gōng lǎo cháng xié zú jī yǐ jīn yù qì yǔ bo lòu bèi yǐn sī é dòng, bo lòu yàn zhī, gù lái gōng. gōng lǎo dùn qù, suì lüè qí qī jí jīn yù, sì chū fén lüè yǐ guī. zú jī, pú ān yì wáng zhī céng sūn, yú dì fú shǔ wèi jìn, shì wén, dì shén hài.
晏州六縣水路十二村及十州五村團思峨洞諸熟夷,素黠勇善斗,大中祥符、元豐間,屢為邊患。瀘帥賈宗諒,武人也,喜生事,嘗以需竹木擾夷,夷怨之。至是又誣致其酋斗{固}旁等罪,杖脊,黥配,諸夷憤怒。卜漏遂主盟,合從入寇,因上元張燈,襲破梅嶺堡。知寨高公老妻,族姬也,公老嘗攜族姬以金玉器與卜漏輩飲思峨洞,卜漏艷之,故來攻。公老遁去,遂略其妻及金玉,四出焚掠以歸。族姬,濮安懿王之曾孫,於帝服屬為近,事聞,帝甚駭。
shí shǔ jiǔ ān, rén xùn nuò bù xí bīng, suǒ zhì què zhàn shǒu bèi, yuǎn jìn wén jǐng sāo dòng. zǐ zhōu zhuǎn yùn shǐ zhào yù, shì àn bù cì chāng zhōu, jí chí zhì lú, ér tí diǎn xíng yù jiǎ ruò shuǐ yì zhì. yù kǒng zéi yú lú shuǐ yì nán yù, nǎi jí dū zōng liàng lǜ bīng jìn tún jiāng ān xiàn, jù shuǐ dāng zéi chōng, qiě yǐ jìn biān zhū lěi zhuǎn xiǎng gěi jūn, chǔ bèi wú fá. ruò shuǐ zhāi bǐ jìn xún wèi bīng jì zhì, yòu chéng dū lì kuí lù yuán shī yì jí, yǔ zōng liàng suǒ bù, dé zhòng wàn yú. dǎi zéi zài fàn wǔ níng lè gòng méi lǐng, zōng liàng chū bīng yǔ zéi zhàn, guān jūn dà nǜ, bì jiāng chén shì jī děng sǐ zhī. zéi lǚ shèng, yù chāng jué, chū méi wú xū rì, shǔ tǔ dà zhèn.
時蜀久安,人巽懦不習兵,所至闕戰守備,遠近聞警騷動。梓州轉運使趙遹,適案部次昌州,即馳至瀘,而提點刑獄賈若水亦至。遹恐賊逾瀘水益難御,乃急督宗諒率兵進屯江安縣,據水當賊沖,且以近邊諸壘轉餉給軍,儲備無乏。若水摘比近巡尉兵既至,又成都、利、夔路援師亦集,與宗諒所部,得眾萬餘。逮賊再犯武寧、樂共、梅嶺,宗諒出兵與賊戰,官軍大衄,裨將陳世基等死之。賊屢勝,愈猖獗,出沒無虛日,蜀土大震。
jǐ chǒu, lìng zhū zhōu xiàn zhì yī xué, lì gòng é.
己丑,令諸州縣置醫學,立貢額。
jiǎ wǔ, gǎi lóng zhōu wèi zhèng zhōu.
甲午,改龍州為政州。
liáo qiǎn xíng jūn dōu tǒng yē lǜ è ěr duō zuǒ fù tǒng xiāo yī sū yòu fù tǒng yē lǜ zhāng nǔ dōu jiān xiāo sè fú liè qí èr shí wàn bù zú qī shí wàn shù biān. liáo zhǔ lǜ bīng qū dá lǔ gá chéng, cì níng jiāng zhōu xī. liáo zhǔ xià zhào qīn zhēng, qiǎn sēng jiā nǔ chí shū yuē hé, chì jīn zhǔ jiù míng, qiě shǐ wèi shǔ guó. jīn zhǔ qiǎn sà lǎ fù shū: ruò guī pàn rén ā sū, qiān huáng lóng fǔ yú bié dì, rán hòu yì zhī. gēng zǐ, jìn shī bī dá lǔ gá chéng.
遼遣行軍都統耶律鄂爾多、左副統蕭伊蘇、右副統耶律章努、都監蕭色佛埒、騎二十萬、步卒七十萬戍邊。遼主率兵趨達嚕噶城,次寧江州西。遼主下詔親征,遣僧嘉努持書約和,斥金主舊名,且使為屬國。金主遣薩喇復書:「若歸叛人阿蘇,遷黃龍府於別地,然後議之。」庚子,進師逼達嚕噶城。
jīn zhǔ dēng gāo, wàng liáo bīng ruò lián yún guàn mù zhuàng, gù wèi zuǒ yòu yuē: liáo bīng xīn èr ér qíng qiè, suī duō, bù zú wèi. suì qū gāo fù wèi chén. zōng xióng yǐ yòu yì xiān chí liáo zuǒ jūn, zuǒ jūn què. yòu yì chū qí chén hòu, liáo yòu jūn jiē lì zhàn, luò suǒ ní chǔ hè chōng qí jiān, fán jiǔ xiàn chén, jiē lì zhàn ér chū. zōng hàn qǐng yǐ zhōng jūn zhù zhī, jīn zhǔ shǐ zōng gàn wǎng wèi yí bīng. zōng xióng yǐ dé lì, jī liáo yòu jūn, liáo bīng suì bài. chéng shèng zhuī niè zhì qí yíng, huì rì yǐ mù, wéi zhī. lí míng, liáo jūn kuì wéi chū, zhú běi zhì ā lǔ gāng, liáo bù zú jǐn yì.
金主登高,望遼兵若連雲灌木狀,顧謂左右曰:「遼兵心貳而情怯,雖多,不足畏。」遂趨高阜為陳。宗雄以右翼先馳遼左軍,左軍卻。右翼出其陳後,遼右軍皆力戰,洛索、尼楚赫沖其堅,凡九陷陳,皆力戰而出。宗翰請以中軍助之,金主使宗干往為疑兵。宗雄已得利,擊遼右軍,遼兵遂敗。乘勝追躡至其營,會日已暮,圍之。黎明,遼軍潰圍出,逐北至阿嚕岡,遼步卒盡殪。
shì yì yě, liáo rén běn yù tún tián, qiě zhàn qiě shǒu, gù jīn bìng dé qí gēng jù yǐ gěi zhū jūn.
是役也,遼人本欲屯田,且戰且守,故金並得其耕具以給諸軍。
tóng guàn qiǎn xī hé jīng lüè shǐ liú fǎ jiāng bù qí shí wǔ wàn chū huáng zhōu, qín fèng jīng lüè shǐ liú zhòng wǔ jiāng bīng wǔ wàn chū huì zhōu, guàn yǐ zhōng jūn zhù lán zhōu, wèi liǎng lù shēng yuán. zhòng wǔ zhì qīng shuǐ hé, zhú chéng tún shǒu ér hái. fǎ yǔ xià yòu xiāng jūn zhàn yú gǔ gǔ lóng, dà bài zhī, zhǎn shǒu sān qiān jí.
童貫遣熙河經略使劉法將步騎十五萬出湟州,秦鳳經略使劉仲武將兵五萬出會州,貫以中軍駐蘭州,為兩路聲援。仲武至清水河,築城屯守而還。法與夏右廂軍戰於古骨龍,大敗之,斬首三千級。
èr yuè, yǐ sì, lì dìng wáng huán wèi huáng tài zǐ.
二月,乙巳,立定王桓為皇太子。
jiǎ yín, cè huáng tài zǐ, shè tiān xià.
甲寅,冊皇太子,赦天下。
gēng wǔ, yǐ tóng guàn lǐng liù lù biān shì. shí yǒng xìng fū yán huán qìng qín fèng jīng yuán hé xī gè zhì jīng lüè ān fǔ shǐ, yǐ guàn zǒng lǐng zhī, yú shì xī bīng zhī bǐng jiē shǔ yú guàn.
庚午,以童貫領六路邊事。時永興、鄜延、環慶、秦鳳、涇原、河西各置經略安撫使,以貫總領之,於是西兵之柄皆屬於貫。
liáo ráo zhōu bó hǎi mó lī děng fǎn, zì chēng dài wáng, liáo zhǔ qiǎn xiāo sè fú liè děng tǎo zhī.
遼饒州渤海摩哩等反,自稱大王,遼主遣蕭色佛埒等討之。
sān yuè, xīn wèi shuò, tài bái zhòu jiàn.
三月,辛未朔,太白晝見。
jīn zhǔ liè yú liáo huì chéng.
金主獵於寥晦城。
guǐ yǒu, zhāng shāng yīng fù tōng fèng dài fū, tí jǔ chóng fú gōng.
癸酉,張商英復通奉大夫,提舉崇福宮。
zǐ zhōu lù zhuǎn yùn shǐ zhào yù mì zòu jiǎ zōng liàng jī biàn yàn yí zhī zuì, qiě yuē: lú nán biān shì, zhuǎn yùn shǐ guān bù dāng gàn yù, chén bù gǎn zuò shì, yǐ shōu léi bīng chí fù lè gòng chéng, quán xíng zhāo ān zhī cè, shù biān jiǎo zǎo dé níng xī. rán yù běn yì nǎi yù zhuān shì jìn tǎo, bīng duān yù dà yǐ. zhào: bà zōng liàng děng shěn dù shì yí rú yàn yí shàng gǎn chāng jué, jí yǎng qián qù yǎn shā ruò yǐ tuì sàn zhe yè, huò huǐ guò guī jiàng, jí bù de yào qiú gōng shǎng, bié shēng shì duān. dài yǐ kāng yán lǔ ér tīng yù jié zhì.
梓州路轉運使趙遹密奏賈宗諒激變晏夷之罪,且曰:「瀘南邊事,轉運使官不當干預,臣不敢坐視,已收羸兵馳赴樂共城,權行招安之策,庶邊徼早得寧息。」然遹本意乃欲專事進討,兵端愈大矣。詔:「罷宗諒等;審度事宜;如晏夷尚敢猖獗,即仰前去掩殺;若已退散著業,或悔過歸降,即不得要求功賞,別生事端。」代以康延魯而聽遹節制。
jiǎ shēn, zhuī lùn zhì hé jiā yòu dìng cè gōng, fēng hán qí wèi wèi jùn wáng, fù wén yàn bó guān.
甲申,追論至和、嘉祐定策功,封韓琦為魏郡王,復文彥博官。
dīng hài, zhào yǐ lì huáng tài zǐ, jiàn zé jiàng wén wǔ chén liáo, bìng yǔ qiān fù zhēn xù, fán qiān wǔ bǎi rén.
丁亥,詔以立皇太子,見責降文武臣僚,並與牽復甄敘,凡千五百人。
rén chén, shēng shū zhōu wèi dé qìng jūn jié dù.
壬辰,升舒州為德慶軍節度。
guǐ sì, cì lǐ bù zòu míng jìn shì chū shēn hé děng liù bǎi qī shí rén.
癸巳,賜禮部奏名進士出身何等六百七十人。
xià, sì yuè, jiǎ chén, zuò bǎo zhēn gōng.
夏,四月,甲辰,作葆真宮。
bǐng wǔ, zhào yù zòu: jié cì zhāo dào yàn zhōu yí zéi qiān yú rén jí shǒu lǐng dòu gāng děng èr bǎi sì shí qī rén, yòu shuō yù dào zéi shǒu bo lòu děng shí yú rén, jù lái méi lài cūn bà, qù jūn chéng shí lǐ, yǔ suǒ chāi shǐ chén tóng cì māo shēng jī xuè, hé jiǔ yǐn shì, chēng yī xīn guī sòng, gèng bù zuò guò. bǐ yǐn wèn yú tīng shì zhī suǒ, xiān yǐ shū qí guò è, cì yǐ míng yáng jūn fù bù shā zhī ēn, lǜ jiē miàn què jī sǎng zài bài yǐ xiè. chén jí kào yǐ jiǔ shí, xī yǐ yín cǎi, bǐ lìng zhe yè. suì fēn bīng xiū fù méi lǐng bǎo, jiān chuàng zhú zhū chéng zhài, yǐ bèi bù yú.
丙午,趙遹奏:「節次招到晏州夷賊千餘人及首領斗岡等二百四十七人,又說諭到賊首卜漏等十餘人,俱來梅賴村壩,去君城十里,與所差使臣同刺貓牲、雞血,和酒飲誓,稱一心歸宋,更不作過。比引問於聽事之所,先以疏其過惡,次以明揚君父不殺之恩,率皆面闕稽顙再拜以謝。臣即犒以酒食,錫以銀采,俾令著業。遂分兵修復梅嶺堡,兼創築諸城寨,以備不虞。」
dīng wèi, yì jǐng líng gōng hái, xìng mì shū shěng, jìn guǎn zhí guān yī děng.
丁未,詣景靈宮;還,幸秘書省,進館職官一等。
gēng xū, gǎi jí yīng diàn wèi yòu wén diàn.
庚戌,改集英殿為右文殿。
guǐ chǒu, liáo xiāo sè fú liè děng wèi bó hǎi mó lī suǒ bài, yǐ nán miàn fù bù shǔ xiāo tuō sī hé wèi dōu tǒng, fù zhī. tuō sī hé yǔ mó lī zhàn, fù bài jī.
癸丑,遼蕭色佛埒等為渤海摩哩所敗,以南面副部署蕭托斯和為都統,赴之。托斯和與摩哩戰,復敗績。
guǐ hài, zhì xuān hé diàn xué shì.
癸亥,置宣和殿學士。
zhào dōng gōng jiǎng dú guān bà dú shǐ.
詔東宮講讀官罷讀史。
liáo zhǔ shǐ yē lǜ zhāng nǔ děng jī shū shǐ jīn, chì qí zhǔ míng, jì yǐ sù jiàng. jīn zhǔ yǐ wèi shū cí wǔ màn, liú qí wǔ rén, dú qiǎn zhāng nǔ hái, bào shū yì rú zhī.
遼主使耶律章努等齎書使金,斥其主名,冀以速降。金主以為書辭侮慢,留其五人,獨遣章努還,報書亦如之。
wǔ yuè, gēng wǔ shuò, jīn zhǔ bì shǔ yú jìn jiāo. jiǎ xū, bài tiān, shè liǔ. zì hòu měi suì yǐ wǔ yuè wǔ rì qī yuè shí wǔ rì jiǔ yuè jiǔ rì bài tiān, shè liǔ.
五月,庚午朔,金主避暑於近郊。甲戌,拜天,射柳。自後每歲以五月五日、七月十五日、九月九日拜天,射柳。
liù yuè, jǐ hài shuò, liáo zhāng nǔ fù yǐ guó shū zhì jīn zhǔ, yóu chì qí míng, cí yǔ qián tóng jīn zhǔ yì chì liáo zhǔ míng yǐ bào zhī, qiě yù zhī shǐ jiàng.
六月,己亥朔,遼章努復以國書致金主,猶斥其名,辭與前同;金主亦斥遼主名以報之,且諭之使降。
guǐ chǒu, yǐ xiū sān shān hé qiáo, jiàng dé yīn yú hé běi jīng dōng jīng xī lù.
癸丑,以修三山河橋,降德音於河北、京東、京西路。
cài jīng yǐ mèng chāng líng wèi dōu shuǐ shǐ zhě, xiàn yì dǎo hé dà pī, kě zhì yǒng yuǎn fú qiáo, wèi: hé liú zì dà pī zhī dōng ér lái, zhí dà pī shān xī ér zhǐ, shù lǐ fāng huí nán, dōng zhuǎn ér guò, fù zhé běi ér dōng, zé yòu zhí zhì dà pī shān zhī dōng, dì xíng shuǐ shì, pò shù xiāng zhí, céng bù shí yú lǐ. qiě dì shì bēi, bù kě yǐ chéng hé, yǐ shān kě wèi mǎ tóu. yòu yǒu zhōng shui dān, zhèng rú hé yáng, ruò yǐn shǐ chuān dà pī dà shān jí dōng běi èr xiǎo shān, fēn wèi liǎng gǔ ér guò, hé yú xià liú, yīn sān shān wèi zhǐ yǐ xì fú liáng, shěng fèi shù shí bǎi bèi, kě kuān hé shuò zhū lù zhī yì. cháo tíng xǐ ér cóng zhī, zhì tí jǔ, xiū xì yǒng qiáo, suǒ diào yì fū shù shí wàn, mín bù liáo shēng. zhì shì gōng bì, zhào tí jǔ suǒ jù gōng lì děng dì wén zòu. yòu zhào jū shān zhì dà pī shān fú qiáo shǔ jùn xiàn zhě, cì míng tiān chéng qiáo dà pī shān zhì wèn zi shān fú qiáo, shǔ huá zhōu zhě, cì míng róng guāng qiáo, é gǎi róng guāng yuē shèng gōng. yù zhì qiáo míng, mó yá kè zhī. chāng líng qiān gōng bù shì láng. fāng hé zhī kāi yě, shuǐ liú suī tōng, rán tuān jī měng bào, yù shān shāo ài, wǎng wǎng fàn yì, jìn zhài mín fū, duō bèi piào ruò, yīn jí tōng lì jūn, hòu suì zhù chéng jù luò yún.
蔡京以孟昌齡為都水使者,獻議導河大伾,可置永遠浮橋,謂:「河流自大伾之東而來,直大伾山西而止,數里方回南,東轉而過,復折北而東,則又直至大伾山之東,地形水勢,迫束相直,曾不十餘里。且地勢卑,不可以成河,倚山可為馬頭。又有中氵單,正如河陽,若引使穿大伾大山及東北二小山,分為兩股而過,合於下流,因三山為趾以系浮梁,省費數十百倍,可寬河朔諸路之役。」朝廷喜而從之,置提舉,修系永橋,所調役夫數十萬,民不聊生。至是工畢,詔提舉所具功力等第聞奏。又詔居山至大伾山浮橋屬濬縣者,賜名天成橋;大伾山至汶子山浮橋,屬滑州者,賜名榮光橋,俄改榮光曰聖功。御製橋銘,磨崖刻之。昌齡遷工部侍郎。方河之開也,水流雖通,然湍激猛暴,遇山稍隘,往往泛溢,近砦民夫,多被漂弱,因及通利軍,後遂注成巨濼雲。
qiū, qī yuè, wù chén shuò, rì yǒu shí zhī.
秋,七月,戊辰朔,日有食之。
jīn zhǔ yǐ dì wū qí mài wèi ān bān bèi lēi, yǐ guó xiāng sà hā dì gǎo bìng wèi gǔ lùn bèi lēi.
金主以弟烏奇邁為安班貝勒,以國相薩哈、弟杲並為古論貝勒。
yǐ hài, shēng rǔ zhōu wèi lù hǎi jūn jié dù.
乙亥,升汝州為陸海軍節度。
dīng chǒu, zhào jiàn míng táng yú qǐn zhī nán.
丁丑,詔建明堂於寢之南。
zhào yù zòu: yàn zhōu yí zéi yú méng zuò guò, chū méi piāo lüè, ruò zhì ér bù wèn, kǒng yǎng chéng jiān è, bié shēng dà huàn, bù kě bù zǎo wèi zhī jì. dàn shì lì wèi shèng, bù gǎn qīng jǔ shēn rù. qǐ jiù qín fèng jīng yuán huán qìng lù gòng diào bīng sān wàn, qián lái gōng tǎo. zhào yǒng xìng lù xuǎn bīng èr qiān rén fù zhī. xīn sì, yòu zhào jīng yuán fā bīng sān qiān, huán qìng èr qiān, yā fù lú nán tīng yòng. réng yǐ zhào yù wèi lú nán zhāo tǎo tǒng zhì shǐ, wáng yù mǎ jué wèi tóng tǒng zhì, léi dí dīng shēng qīng jūn qián chéng shòu, sūn xī sǒu wáng liáng bì yīng fù qián liáng, bìng tīng yù jié zhì.
趙遹奏:「晏州夷賊渝盟作過,出沒剽掠,若置而不問,恐養成奸惡,別生大患,不可不早為之計。但事力未勝,不敢輕舉深入。乞就秦鳳、涇原、環慶路共調兵三萬,前來攻討。」詔永興路選兵二千人赴之。辛巳,又詔涇原發兵三千,環慶二千,押赴瀘南聽用。仍以趙遹為瀘南招討統制使,王育、馬覺為同統制,雷迪、丁升卿軍前承受,孫羲叟、王良弼應副錢糧,並聽遹節制。
jiǎ shēn, yǐ zhāo qìng jūn jié dù shǐ cài biàn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
甲申,以昭慶軍節度使蔡卞為開府儀同三司。
shì yuè, liáo shǐ sà lǎ yǐ guó shū zhì jīn zhǔ, jīn zhǔ liú zhī bù qiǎn.
是月,遼使薩喇以國書致金主,金主留之不遣。
bā yuè, wù xū shuò, jīn zhǔ zì jiāng gōng huáng lóng fǔ, cì hùn tóng jiāng, wú zhōu jīn zhǔ shǐ yī rén dǎo qián, chéng zhě bái mǎ jìng shè, yuē: shì wú biān suǒ zhǐ ér xíng. zhū jūn suí zhī, shuǐ jí mǎ fù. hòu shǐ zhōu rén cè qí dù chù, shēn bù dé qí dǐ.
八月,戊戌朔,金主自將攻黃龍府,次混同江,無舟;金主使一人導前,乘赭白馬徑涉,曰:「視吾鞭所指而行。」諸軍隨之,水及馬腹。後使舟人測其渡處,深不得其底。
jǐ hài, dōu shuǐ jiān yán: dà hé yǐ jiù sān shān tōng liú, zhèng zài tōng lì zhī dōng, lǜ shuǐ yì wèi huàn, qǐ yí jūn chéng yú dà pī shān jū shān zhī jiān yǐ jiù gāo yǎng. cóng zhī.
己亥,都水監言:「大河已就三山通流,正在通利之東,慮水溢為患,乞移軍城於大伾山、居山之間以就高仰。」從之。
jǐ yǒu, zhào mì shū shěng yí yú tā suǒ, yǐ qí dì wèi míng táng. háng zhōu guān chá shǐ chén yàn, yán míng táng jī yí zhèng lín bǐng fāng shāo dōng, yǐ jù fú dé zhī dì, gù yǒu shì zhào. mìng cài jīng wèi míng táng shǐ, kāi jú xìng gōng, rì yì wàn rén.
己酉,詔秘書省移於它所,以其地為明堂。杭州觀察使陳彥,言明堂基宜正臨丙方稍東,以據福德之地,故有是詔。命蔡京為明堂使,開局興工,日役萬人。
gēng xū, zhào: zhōng shū shè rén chén bāng guāng, tí jǔ dòng xiāo gōng, chí zhōu jū zhù.
庚戌,詔:「中書舍人陳邦光,提舉洞霄宮,池州居住。」
xiān shì bāng guāng yǐ zhōng shū shè rén jiān tài zǐ zhān shì, huì cài jīng xiàn tài zǐ yǐ dà shí bō lí jiǔ qì, luó liè gōng tíng. tài zǐ nù yuē: tiān zǐ dà chén, bù wén dào yì xiāng xùn, nǎi chí wán hǎo zhī jù dàng wú zhì xié! mìng zuǒ yòu jī suì zhī. jīng wén bāng guāng shí jī tài zǐ, hán nù wèi fā, suì yīn shì chì zhī.
先是邦光以中書舍人兼太子詹事,會蔡京獻太子以大食玻璃酒器,羅列宮庭。太子怒曰:「天子大臣,不聞道義相訓,乃持玩好之具盪吾志邪!」命左右擊碎之。京聞邦光實激太子,含怒未發,遂因事斥之。
xīn hài, shēng tōng lì jūn wèi jùn zhōu.
辛亥,升通利軍為濬州。
sì pú wáng zhòng zēng hōng, dì zhòng yù sì.
嗣濮王仲增薨,弟仲御嗣。
bǐng yín, chén guàn tè xù chéng shì láng, xǔ rèn biàn jū zhù, yuán lì tài zǐ shè yě. guàn jì yù tōng zhōu, ér shèng zhāng yǔ shí jiè yǒu xì, qǔ mì zhǐ biān zhì tōng zhōu, yáng yán wèi guàn bào chóu, guàn wén ér tàn yuē: cǐ qǐ shèng shì suǒ yí yǒu xié! yīn móu xǐ bì, suì qiè jiā zhì jiǔ jiāng bǔ jū yān.
丙寅,陳瓘特敘承事郎,許任便居住,緣立太子赦也。瓘既寓通州,而盛章與石悈有隙,取密旨編置通州,揚言為瓘報仇,瓘聞而嘆曰:「此豈盛世所宜有邪!」因謀徙避,遂挈家至九江卜居焉。
jiǔ yuè, dīng mǎo shuò, liáo huáng lóng fǔ xiàn yú jīn. jīn zhǔ qiǎn liáo shǐ sà lǎ hái, suì bān shī, zhì hùn tóng jiāng, jìng dù rú qián.
九月,丁卯朔,遼黃龍府陷於金。金主遣遼使薩喇還,遂班師,至混同江,徑度如前。
jīn zōng hàn jí qí dì zōng bì děng yí shū liáo zhǔ, yáng wèi bēi āi zhī cí, shí yù qiú zhàn. liáo zhǔ nù, xià zhào qīn zhēng, yǒu nǚ zhí zuò guò, dà jūn jiǎn chú zhī yǔ. jīn zhǔ jù zhòng, lí miàn yǎng tiān tòng kū yuē: shǐ yǔ rǔ děng qǐ bīng, gài kǔ qì dān cán rěn, yù zì lì guó. jīn tiān zuò qīn zhēng, nài hé? fēi rén sǐ zhàn, mò néng dāng yě. bù ruò shā wǒ yī zú, rǔ děng yíng jiàng, zhuǎn huò wèi fú. zhū jūn jiē yuē: shì yǐ zhì cǐ, wéi mìng shì cóng.
金宗翰及其弟宗弼等遺書遼主,陽為卑哀之辭,實欲求戰。遼主怒,下詔親征,有「女直作過,大軍翦除」之語。金主聚眾,剺面仰天慟哭曰:「始與汝等起兵,蓋苦契丹殘忍,欲自立國。今天祚親征,奈何?非人死戰,莫能當也。不若殺我一族,汝等迎降,轉禍為福。」諸軍皆曰:「事已至此,惟命是從。」
guǐ sì, jīn yǐ gǔ lùn bèi lēi sà hā wèi gǔ lùn hū tú bèi lēi, è lán hā mǎ ěr wèi gǔ lùn yī shí bèi lēi.
癸巳,金以古論貝勒薩哈為古論呼圖貝勒,鄂蘭哈瑪爾為古論伊實貝勒。
wáng hòu yǔ liú zhòng wǔ hé jīng yuán fū yán huán qìng qín fèng zhī shī gōng xià zāng dǐ hé chéng, bài jī, sǐ zhě shí sì wǔ, qín fèng děng sān jiāng quán jūn wàn rén jiē méi. hòu jù zuì, zhòng lù tóng guàn, nì bù yǐ wén. wèi jǐ, xià rén dà lüè xiāo guān ér qù.
王厚與劉仲武合涇原、鄜延、環慶、秦鳳之師攻夏臧底河城,敗績,死者十四五,秦鳳等三將、全軍萬人皆沒。厚懼罪,重賂童貫,匿不以聞。未幾,夏人大掠蕭關而去。
liáo shī dù hùn tóng jiāng, fù dōu tǒng yē lǜ zhāng nǔ fǎn, bēn shàng jīng, móu yíng lì wèi guó wáng chún. liáo zhǔ qiǎn fù mǎ xiāo yù lǐng bīng yì guǎng píng diàn, hù hòu fēi xíng gōng, shí dá ěr yī xùn chí shū chí bào chún. shí zhāng nǔ xiān qiǎn chún fēi qīn dì xiāo dí lǐ yǐ suǒ móu shuō chún, chún yuē: cǐ fēi xì shì, zhǔ shàng zì yǒu zhū wáng dāng lì, běi nán miàn dà chén bù lái, ér rǔ yán jí cǐ, hé yě? mì lìng zuǒ yòu jū zhī. yǒu qǐng, yī xùn jī yù zhá zhì, bèi yán zhāng nǔ děng móu fèi lì shì. chún duì yī xùn hào kū, lì zhǎn dí lǐ shǒu yǐ xiàn, dān qí jiān dào yì guǎng píng diàn dài zuì, liáo zhǔ yù zhī rú chū.
遼師渡混同江,副都統耶律章努反,奔上京,謀迎立魏國王淳。遼主遣駙馬蕭昱領兵詣廣平淀,護后妃行宮,實達爾伊遜持書馳報淳。時章努先遣淳妃親弟蕭迪里以所謀說淳,淳曰:「此非細事,主上自有諸王當立,北、南面大臣不來,而汝言及此,何也?」密令左右拘之。有頃,伊遜齎御札至,備言章努等謀廢立事。淳對伊遜號哭,立斬迪里首以獻,單騎間道詣廣平淀待罪,遼主遇之如初。
zhāng nǔ zhī chún bù jiàn tīng, nǎi lǜ huī xià lüè qǔ shàng jīng fǔ kù cái wù, zhì zǔ zhōu, lǜ qí dǎng gào tài zǔ miào, shù liáo zhǔ guò è, yí xí zhōu xiàn, suì jié bó hǎi qún dào shù wàn qū guǎng píng, fàn xíng gōng, bù kè, běi qū shàng shùn guó. nǚ zhí ā gù qí, yǐ sān bǎi qí yī zhàn shèng zhī, qín qí guì zú èr bǎi yú rén, bìng zhǎn yǐ xùn, yú dé tuō zhě jiē bēn jīn. zhāng nǔ zhà wèi shǐ zhě, yì yù bēn jīn, wèi luó zhě suǒ huò, fù sòng xíng zài, yāo zhǎn yú shì, pōu qí xīn yǐ xiàn zǔ miào, zhī jiě yǐ xùn.
章努知淳不見聽,乃率麾下掠取上京府庫財物,至祖州,率其黨告太祖廟,數遼主過惡,移檄州縣,遂結渤海群盜數萬趨廣平,犯行宮,不克,北趨上順國。女直阿固齊,以三百騎一戰勝之,擒其貴族二百餘人,並斬以徇,餘得脫者皆奔金。章努詐為使者,亦欲奔金,為邏者所獲,縛送行在,腰斬於市,剖其心以獻祖廟,支解以徇。
dōng, shí yuè, guǐ mǎo, yǐ sōng shān dào rén wáng zǐ xī wèi chōng yǐn chù shì. zǐ xī, yù zhāng rén, zì yán yù xǔ xùn zhēn jūn, shòu yǐ dà dòng yǐn shū huō luò qī yuán zhī fǎ, néng zhī rén huò fú. wáng lǎo zhì sǐ hòu, zǐ xī lái dū xià, dì zhī zhī, zhào lìng zhǒng lǎo zhì shì, yù cài jīng dì, yīn yǒu shì mìng.
冬,十月,癸卯,以嵩山道人王仔昔為沖隱處士。仔昔,豫章人,自言遇許遜真君,授以大洞隱書、豁落七元之法,能知人禍福。王老志死後,仔昔來都下,帝知之,召令踵老志事,寓蔡京第,因有是命。
jǐ yǒu, zhào yù tǒng bīng fā jiāng ān xiàn, qīn dū wáng yù yóu lè gòng chéng lù, mìng mǎ jué yǐ bié bù yóu zhǎng níng jūn lù, zhāng sī zhèng yóu méi lǐng bǎo shuǐ lú zhān zhōng lù, qī xī huì yú yàn zhōu lún fù dà dùn, hé shǎn xī sān lù bīng, jiāng běn lù shì jūn yì jūn tǔ dīng zǐ dì bǎo jiǎ gōng shǒu rén fū gòng sān wàn wǔ bǎi sì shí rén.
己酉,趙遹統兵發江安縣,親督王育由樂共城路,命馬覺以別部由長寧軍路,張思正由梅嶺堡、水蘆氈中路,期悉會於晏州輪縛大囤,合陝西三路兵,將本路士軍、義軍、土丁子弟、保甲弓手、人夫共三萬五百四十人。
wù wǔ, xià rén rù gòng.
戊午,夏人入貢。
shí yī yuè, guǐ yǒu, lù zhāo xiàn dù huáng hòu zhī yì.
十一月,癸酉,錄昭憲杜皇后之裔。
gēng chén, zhào yù gōng pò yàn zhōu lún fù dà dùn, yí zéi bo lòu dùn qù, guān jūn zhuī huò zhī, jiàng zhě xiāng jì ér zhì, zhū dùn xī píng.
庚辰,趙遹攻破晏州輪縛大囤,夷賊卜漏遁去,官軍追獲之,降者相繼而至,諸囤悉平。
chū, wáng yù děng jì gōng pò shàng xià luò yàng cūn jí sī é zhōu, suǒ xiàng ruò pò zhú, wú bù jí xià, yù suì yǔ mǎ jué zhāng sī zhèng jūn jiē zhì lún fù dà dùn. qí shān jué qǐ shù bǎi rèn, zhōu sì shí yú lǐ, bo lòu jū zhī, fán zhū dùn zhī bēn wáng zhě xī guī yú cǐ, gòng bǎo jù jù shǒu. zéi zì shàng shī shǐ shí, zhí kàn guān jūn, zhōng zhě jí jī fěn. guān jūn yǐ qiáng gōng nǔ shè zhī, céng bù néng jí bàn, bīng chén sì zhōu fán lèi rì, jiāng shì xiāng gù wú jì. lú zhōu dōu xún jiǎn shǐ zhǒng yǒu zhí, shān xī jiāng jiā zǐ, shěn mì néng rèn shì sī qián zhōu xún jiǎn tián yòu gōng, běn sī qián yí suǒ bù tǔ dīng yào jiàn shǒu, qīng qiáo xí shān xiǎn. yù nǎi wēi fú chéng mǎ, mìng yǒu zhí yòu gōng cóng, àn shì xíng shì jiàn shān wēi yá bì yóu dǒu jué, zéi yǐ xiǎn gù bù shè bèi, yù nǎi xī yí jūn dāng zéi, ér mìng èr rén lǜ suǒ bù jūn yú xià, wèi yuē: cǐ chù yá bì, yí kě yǐ jì dēng. qiě shān duō náo, sī qián rén shàn néng bǔ qǔ, rǔ děng jí bàn zhī. xìn sù, yǒu zhí bǔ dé shēng náo shù qiān, yù xǐ yuē: shì jì yǐ. nǎi xī yǐ chéng suàn shòu yǒu zhí, qiě lìng zhū jūn gè bèi yún tī, shì shān shàng huǒ fā, jí yǐ jìn.
初,王育等既攻破上、下落樣村及思峨州,所向若破竹,無不即下,遹遂與馬覺、張思正軍皆至輪縛大囤。其山崛起數百仞,周四十餘里,卜漏居之,凡諸囤之奔亡者悉歸於此,共保聚拒守。賊自上施矢石,直瞰官軍,中者即齏粉。官軍以強弓弩射之,曾不能及半,兵陳四周凡累日,將士相顧無計。瀘州都巡檢使種友直,山西將家子,沈密能任事;思黔州巡檢田祐恭,本思黔夷所部土丁藥箭手,輕趫習山險。遹乃微服乘馬,命友直、祐恭從,案視形勢;見山隈崖壁尤陡絕,賊以險故不設備,遹乃悉移軍當賊,而命二人率所部軍於下,謂曰:「此處崖壁,疑可以計登。且山多猱,思黔人善能捕取,汝等急辦之。」信宿,友直捕得生猱數千,遹喜曰:「事濟矣。」乃悉以成算授友直,且令諸軍各備雲梯,視山上火發,即以進。
shì rì, nǚ zhí xuǎn suǒ bù yǔ yòu gōng zhī zhòng, dé èr qiān yú, rèn má wèi zhǎng jù, guàn yǐ gāo là, shǐ qún náo bèi fù zhī. mù yè, xiān yǐ shù bèi dēng yá diān, xì shéng tī shù shí, zhuì ér xià, zhòng gè xián méi, qiè qún náo cì dì wǎn shéng tī ér dēng. jī fāng chàng, zhòng yǐ xī dēng, jí shān, nǎi rán jù zòng náo. zéi lú shě jiē máo zhú wèi zhī, qún náo suǒ lì, huǒ zhé fā, zéi bēn hū pū jiù bù xiá. náo yì jīng tiào, huǒ yì chì, zhēng qián qū zhú qún náo. guān jūn yǐ pò shān, gǔ zào jī qí hòu, zéi yóu yǔ guān jūn lì dòu. yù wàng huǒ fā, lìng zhū jūn wō gǔ, jù yǐ yún tī jìn, zéi róu luàn, guān jūn nèi wài xiāng yīng, suì zhǎn guān huán chéng ér dēng. bo lòu cóng zhū qiú tū wéi dùn, yù mìng yǒu zhí jí tǒng lǐng guān liú qìng yǐ bù qí wǔ qiān zhuī zhì shān hòu, qín bo lòu jí zhū qiú zhǎng. yù zì rù qiú jìng zhì pò lún fù, fán suǒ píng zhōu èr, xiàn bā, zhū dùn sān shí yú chéng, yǐ qí dì zhī yào hài zhě jiàn zhì zhài bǎo, tà dì huán èr qiān yú lǐ, jiē yǎn wò yí zhǒng zhí, huà qí jiāng mǔ, mù bìng biān zhī rén gēng zhī, shǐ xí zhàn shǒu, rú xī běi gōng jiàn shè zhī zhì, hào yuē shèng bīng.
是日,女直選所部與祐恭之眾,得二千餘,紉麻為長炬,灌以膏蠟,使群猱背負之。暮夜,先以數輩登崖顛,繫繩梯數十,縋而下,眾各銜枚,挈群猱次第挽繩梯而登。雞方唱,眾已悉登,及柵,乃然炬縱猱。賊廬舍皆茅竹為之,群猱所歷,火輒發,賊奔呼撲救不暇。猱益驚跳,火益熾,爭前驅逐群猱。官軍已破柵,鼓譟擊其後,賊猶與官軍力斗。遹望火發,令諸軍撾鼓,俱以雲梯進,賊蹂亂,官軍內外相應,遂斬關環城而登。卜漏從諸酋突圍遁,遹命友直及統領官劉慶以步騎五千追至山後,擒卜漏及諸酋長。遹自入酋境至破輪縛,凡所平州二,縣八,諸囤三十餘城,以其地之要害者建置寨堡,拓地環二千餘里,皆衍沃宜種植,畫其疆畝,募並邊之人耕之,使習戰守,如西北弓箭社之制,號曰勝兵。
gēng yín, gāo lì qiǎn zǐ dì rù xué.
庚寅,高麗遣子弟入學。
shì yuè, liáo zhǔ zì jiāng qīn jūn qī shí wàn chí zhì tuó mén, fù mǎ xiāo tè mò lín yá xiāo sà lǎ děng jiāng qí bīng wǔ wàn bù zú sì shí wàn zhì wò lín luò. jīn zhǔ zì jiāng yù zhī.
是月,遼主自將親軍七十萬馳至駝門,駙馬蕭特默、林牙蕭薩喇等將騎兵五萬、步卒四十萬至斡鄰濼。金主自將御之。
shí èr yuè, jǐ hài, shēng suì zhōu wèi suì níng jūn jié dù.
十二月,己亥,升遂州為遂寧軍節度。
yǐ sì, liáo dōu jiān zhāng jiā nǔ pàn.
乙巳,遼都監章嘉努叛。
bǐng wǔ, yǐ zhào yù wèi lóng tú gé zhí xué shì, zhī xī zhōu.
丙午,以趙遹為龍圖閣直學士,知熙州。
jīn zhǔ xíng cì yuē luó, huì zhū jiāng yì, jiē yuē: liáo bīng hào qī shí wàn, qí fēng wèi yì dāng wú jūn yuǎn lái, rén mǎ pí fá, yí shēn gōu gāo lěi yǐ dài. cóng zhī.
金主行次約羅,會諸將議,皆曰:「遼兵號七十萬,其鋒未易當;吾軍遠來,人馬疲乏,宜深溝高壘以待。」從之。
dīng wèi, jīn zhǔ yǐ qí bīng qīn hòu liáo jūn, huò dū xiǎng zhě, zhī liáo zhǔ yǐ yē lǜ zhāng jiā nǔ pàn, xī hái èr rì yǐ. zhū jiāng qǐng zhuī jī zhī, jīn zhǔ yuē: dí lái bù yíng zhàn, qù ér zhuī zhī, yù yǐ cǐ wèi yǒng xié? zhòng jiē sǒng kuì, yuàn zì xiào. jīn zhǔ yuē: chéng yù zhuī dí, yuē jī yǐ wǎng, wú shì yùn kuì. ruò pò dí, hé qiú bù dé! zhòng jiē fèn yuè, zhuī jí liáo zhǔ yú hū bo tú gāng. shì yì yě, bīng zhǐ èr wàn. jīn zhǔ yuē: bǐ zhòng wǒ guǎ, bīng bù kě fēn. shì qí zhōng jūn zuì jiān, qí zhǔ bì zài yān bài qí zhōng jūn, kě yǐ dé zhì. nǎi shǐ yòu yì xiān zhàn, bīng shù jiāo, zuǒ yì hé ér gōng zhī. liáo bīng kuì, jīn shī chí zhī, héng chū qí zhōng, sǐ zhě xiāng shǔ bǎi yú lǐ, huò yú niǎn dì wò bīng xiè jūn zī tā bǎo wù mǎ niú bù kě shèng jì. jīn shī nǎi hái.
丁未,金主以騎兵親候遼軍,獲督餉者,知遼主以耶律章嘉努叛,西還二日矣。諸將請追擊之,金主曰:「敵來不迎戰,去而追之,欲以此為勇邪?」眾皆悚愧,願自效。金主曰:「誠欲追敵,約齎以往,無事餫饋。若破敵,何求不得!」眾皆奮躍,追及遼主於呼卜圖岡。是役也,兵止二萬。金主曰:「彼眾我寡,兵不可分。視其中軍最堅,其主必在焉;敗其中軍,可以得志。」乃使右翼先戰,兵數交,左翼合而攻之。遼兵潰,金師馳之,橫出其中,死者相屬百餘里,獲輿輦、帝幄、兵械、軍資、它寶物、馬牛不可勝計。金師乃還。
jǐ wèi, liáo jǐn zhōu cì shǐ yē lǜ zhū zé pàn yīng zhāng jiā nǔ, qiǎn běi miàn lín yá yē lǜ mǎ gé tǎo zhī.
己未,遼錦州刺史耶律珠澤叛應章嘉努,遣北面林牙耶律瑪格討之。
gēng shēn, yǐ píng yàn yí, qū shè sì chuān.
庚申,以平晏夷,曲赦四川。
guǐ hài, zhì lú nán yán biān ān fǔ sī, yǐ sūn xī sǒu wèi jí xián diàn xiū zhuàn zhī lú zhōu, chōng ān fǔ shǐ.
癸亥,置瀘南沿邊安撫司,以孫羲叟為集賢殿修撰、知瀘州,充安撫使。
liáo yǐ běi yuàn xuān huī shǐ xiāo hǎn jiā nǔ zhī běi yuàn shū mì shǐ shì, nán yuàn xuān huī shǐ xiāo tè mò wèi hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ.
遼以北院宣徽使蕭罕嘉努知北院樞密使事,南院宣徽使蕭特默為漢人行宮都部署。
shì suì, píng jiāng fǔ cháng hú xiù sān zhōu shuǐ.
是歲,平江府、常、湖、秀三州水。
xià gǎi yuán yōng níng.
夏改元雍寧。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé liù nián liáo tiān qìng liù nián, jīn shōu guó èr nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和六年(遼天慶六年,金收國二年)
chūn, zhēng yuè, bǐng yín shuò, liáo dōng jīng yǒu è shào nián shí yú, chéng jiǔ chí rèn, yú rù liú shǒu fǔ, wèn liú níng xiāo bǎo xiān suǒ zài, jīn jūn biàn, qǐng wèi bèi bǎo xiān chū, cì shā zhī. hù bù shǐ dà gōng dǐng wén luàn, jí shè liú shǒu shì, yǔ fù liú shǒu gāo qīng míng jí xī hàn bīng qiān rén, jǐn bǔ qí zhòng, zhǎn zhī, fǔ dìng qí mín.
春,正月,丙寅朔,遼東京有惡少年十餘,乘酒持刃,逾入留守府,問留寧蕭保先所在,今軍變,請為備;保先出,刺殺之。戶部使大公鼎聞亂,即攝留守事,與副留守高清明集奚、漢兵千人,盡捕其眾,斬之,撫定其民。
dōng jīng, gù bó hǎi dì, liáo tài zǔ lì zhàn èr shí yú nián nǎi dé zhī. ér bǎo xiān yán kù, bó hǎi kǔ zhī, gù yǒu shì biàn. qí bì jiāng bó hǎi gāo yǒng chāng, shí yǐ bīng sān qiān tún bā dān kǒu, jiàn liáo zhèng rì shuāi, jīn shì fāng qiáng, suì kǎi yú fēi cháng, yòu bó hǎi bìng shù zú rù liáo yáng, jù zhī. xún rì zhī jiān, yuǎn jìn xiǎng yīng, yǒu bīng bā qiān rén, yīn jiàn chēng guó hào dà yuán, jiàn yuán lóng jī. liáo zhǔ qiǎn xiāo yī sū gāo xìng shùn zhāo zhī, yǒng chāng jù mìng bù cóng.
東京,故渤海地,遼太祖力戰二十餘年乃得之。而保先嚴酷,渤海苦之,故有是變。其裨將渤海高永昌,時以兵三千屯八甔口,見遼政日衰,金勢方強,遂凱覦非常,誘渤海並戍卒入遼陽,據之。旬日之間,遠近響應,有兵八千人,因僭稱國號大元,建元隆基。遼主遣蕭伊蘇、高興順招之,永昌拒命不從。
wù zǐ, yǐ lú nán xiàn jié, zhuǎn zǎi zhí yī guān.
戊子,以瀘南獻捷,轉宰職一官。
yǐ tóng guàn wèi shǎn xī hé běi xuān fǔ shǐ.
以童貫為陝西、河北宣撫使。
shì rì, jīn zhǔ xià zhào yuē: zì pò liáo bīng, sì fāng lái jiàng zhě zhòng, yí jiā yōu xù. zì jīn zhū bù guān mín yǐ jiàng huò wèi jūn suǒ fú huò, táo dùn ér hái zhě, wù zuì. réng guān qí qiú zhǎng, qiě shǐ cóng yí jū chù.
是日,金主下詔曰:「自破遼兵,四方來降者眾,宜加優恤。自今諸部官民已降或為軍所俘獲,逃遁而還者,勿罪。仍官其酋長,且使從宜居處。」
rùn yuè, rén yín, shēng yǐng zhōu wèi shùn chāng fǔ.
閏月,壬寅,升潁州為順昌府。
gēng shēn, tài fǔ sì chéng wáng dǐng zòu: wǔ lǐ xīn yí jì yǐ chéng shū, yù qǐ yī fǎng xīn lè bān xíng zhī. réng xǔ lìng zhōu xiàn zhào mù lǐ shēng yì yè yú guān, shǐ zhī tuī xíng mín jiān, zhuān yǐ xīn yí cóng shì. xīn yǒu, kāi fēng fǔ yǐn wáng gé zòu: qǐ xià guó zi jiān, wěi xué guān jiāng xīn yí nèi guān hūn sàng jì mín jiān suǒ dāng tōng zhī zhě, bié biān lèi zuò yī zhì, lòu bǎn fù zhū lù xué shì sī, quàn yù xué shēng, wù lìng tōng zhī jié wén zhī yì. bìng cóng zhī.
庚申,太府寺丞王鼎奏:「《五禮新儀》既已成書,欲乞依仿新樂頒行之。仍許令州縣召募禮生肄業於官,使之推行民間,專以新儀從事。」辛酉,開封府尹王革奏:「乞下國子監,委學官將新儀內冠、昏、喪、祭民間所當通知者,別編類作一帙,鏤板付諸路學事司,勸諭學生,務令通知節文之意。」並從之。
liáo guì dé zhōu shǒu jiāng yē lǜ yī dōu yǐ guǎng zhōu bó hǎi pàn fù gāo yǒng chāng. liáo zhǔ qiǎn xiāo hǎn jiā nǔ zhāng lín tǎo zhī.
遼貴德州守將耶律伊都以廣州渤海叛附高永昌。遼主遣蕭罕嘉努、張琳討之。
èr yuè, rén shēn, lìng dào jiào gǎi lì mì shū shěng.
二月,壬申,令道教改隸秘書省。
guǐ wèi, zhào: fǎng wén dì zhōu shì rén liú dòng, shū shí bǎo shén, xū xīn qì dào, rén zhī yǐn ào, dòng rán zhào zhī, chù fāng shū fú, měi yǒu yīng yàn. kě lìng dūn qiǎn fù shàng shū shěng shěn yàn wài, yú shàng qīng bǎo lù gōng ān xià, réng gěi lù fèi yì quàn dì mǎ, wú lìng shī suǒ.
癸未,詔:「訪聞棣州士人劉棟,蔬食葆神,虛心契道,人之隱奧,洞然照知,處方書符,每有應驗。可令敦遣赴尚書省審驗外,於上清寶籙宮安下,仍給路費驛券遞馬,無令失所。」
dīng hài, zhào zēng guǎng tiān xià xué shě.
丁亥,詔增廣天下學舍。
gēng yín, zhào guǎng jīng chéng.
庚寅,詔廣京城。
liáo shì yù sī tú tuō bo jiā děng tǎo zhāng jiā nǔ, zhàn yú zǔ zhōu, bài jī fù qiǎn hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ xiāo tè mò lǜ zhū jiāng tǎo zhī. zhāng jiā nǔ yòu ráo zhōu bó hǎi jí zhōng jīng zéi hóu gài děng wàn yú rén, gōng xiàn gāo zhōu.
遼侍御司徒托卜嘉等討章嘉努,戰於祖州,敗績;復遣漢人行宮都部署蕭特默率諸將討之。章嘉努誘饒州渤海及中京賊侯概等萬餘人,攻陷高州。
sān yuè, guǐ chǒu, cì shàng shě shēng shí yī rén jí dì.
三月,癸丑,賜上捨生十一人及第。
yǐ mǎo, cì wáng zǐ xī hào tōng miào xiān shēng.
乙卯,賜王仔昔號通妙先生。
liáo dōng miàn xíng jūn fù dōu tǒng xiāo chóu gān děng qín hóu gài yú chuān zhōu.
遼東面行軍副都統蕭酬乾等擒侯概於川州。
xià, sì yuè, yǐ chǒu, huì dào shì yú shàng qīng bǎo lù gōng. gōng jiàn yú jǐng lóng mén, duì chén huī mén, mì lián jìn shǔ, yòng dào shì lín líng sù yán yě.
夏,四月,乙丑,會道士於上清寶籙宮。宮建於景龍門,對晨暉門,密連禁署,用道士林靈素言也。
líng sù, yǒng jiā rén, shǎo cóng fú tú xué, kǔ qí shī chī mà, qù wèi dào shì, zuǒ jiē dào lù xú zhī cháng yǐn zhī yǐ fù huì zhū yān. shí wáng zǐ xī chǒng shāo shuāi, dì fǎng fāng shì yú zhī cháng, yǐ líng sù duì, yī jiàn, dì shì rú jiù shí. líng sù dà yán yuē: tiān yǒu jiǔ xiāo, ér shén xiāo zuì gāo, qí zhì yuē fǔ. shén xiāo yù qīng wáng zhě, shàng dì zhī zhǎng zi, zhǔ nán fāng, hào zhǎng shēng dà dì jūn, bì xià shì yě. jì xià jiàng yú shì, qí dì hào qīng huá dì jūn zhě, zhǔ dōng fāng, shè lǐng zhī. jǐ nǎi fǔ xiān qīng, yuē chǔ huì, yì xià jiàng dì jūn zhī zhì. yòu mù cài jīng wèi zuǒ yuán xiān bó, wáng fǔ wèi wén huá lì, cài yōu wèi yuán yuàn bǎo huá lì, zhèng jū zhōng liú zhèng fū shèng zhāng wáng gé jí zhū jù yān, jiē yǒu míng wèi. ér guì fēi liú shì fāng yǒu chǒng, zé yuē jiǔ huá yù zhēn ān fēi yě. dì xīn dú xǐ qí shuō, cì hào tōng zhēn xiān shēng, zuò shàng qīng bǎo lù gōng, dì shí dēng huáng chéng, xià shì zhī. yóu shì kāi jǐng lóng mén, chéng shàng zuò fù dào tōng bǎo lù gōng, yǐ biàn zhāi jiào zhī shì.
靈素,永嘉人,少從浮屠學,苦其師笞罵,去為道士,左街道錄徐知常引之以附會諸閹。時王仔昔寵稍衰,帝訪方士於知常,以靈素對,一見,帝視如舊識。靈素大言曰:「天有九霄,而神霄最高,其治曰府。神霄玉清王者,上帝之長子,主南方,號長生大帝君,陛下是也。既下降於世,其弟號青華帝君者,主東方,攝領之。己乃府仙卿,曰褚慧,亦下降帝君之治。」又目蔡京為左元仙伯,王黼為文華吏,蔡攸為園苑寶華吏,鄭居中、劉正夫、盛章、王革及諸巨閹,皆有名位。而貴妃劉氏方有寵,則曰九華玉真安妃也。帝心獨喜其說,賜號通真先生,作上清寶籙宮,帝時登皇城,下視之。由是開景龍門,城上作復道通寶籙宮,以便齋醮之事。
xīn wèi, shàng shū yòu pú shè hé zhí zhōng zhì shì. zhí zhōng fǔ zhèng yī jì, nián gāo jí shén, cì zhī kuān gào. tā rì zào cháo, mìng zhǐ fù liù cān qǐ jū, tuì zhì shěng shì, suì yǐ tài fù róng guó gōng jiù dì, cháo shuò wàng, yí wù lǐn shāo, yī rú jū wèi shí, rù jiàn, dì yuē: zì xiàng wèi zhì wèi chén, shù shí nián wú cǐ yǐ. zhí zhōng duì yuē: xī zhāng shì xùn yì yǐ jiù xué jì yù, yòng tài fù zhì shì, yǔ chén shì tóng. dì yuē: dāng shí ēn lǐ, kǒng wèi bì ěr. zhí zhōng dùn shǒu xiè. zhí zhōng cháng wèi duān wáng shì jiǎng, gù zhōng shǐ ēn yù bù tì rán wú suǒ jiàn míng, wéi yǐ jǐn wèi yíng shùn zhǔ yì, zàn shì tài píng ér yǐ.
辛未,尚書右僕射何執中致仕。執中輔政一紀,年高疾甚,賜之寬告。它日造朝,命止赴六參起居,退治省事,遂以太傅、榮國公就第,朝朔望,儀物廩稍,一如居位時,入見,帝曰:「自相位致為臣,數十年無此矣。」執中對曰:「昔張士遜亦以舊學際遇,用太傅致仕,與臣適同。」帝曰:「當時恩禮,恐未必爾。」執中頓首謝。執中嘗為端王侍講,故終始恩遇不替;然無所建明,惟以謹畏迎順主意,贊飾太平而已。
liáo zhǔ qīn zhēng zhāng jiā nǔ, guǐ yǒu, bài zhī. jiǎ xū, zhū pàn dǎng, ráo zhōu bó hǎi píng. bǐng zǐ, shǎng píng zéi jiāng shì yǒu chà. ér xiāo hǎn jiā nǔ zhāng lín fù wèi zéi yú dǎng suǒ bài.
遼主親征章嘉努,癸酉,敗之。甲戌,誅叛黨,饒州渤海平。丙子,賞平賊將士有差。而蕭罕嘉努、張琳復為賊餘黨所敗。
dīng chǒu, zhào: tiān níng zhū jié jí rén xū rì, zhàng yǐ xià zuì tīng shú.
丁丑,詔:「天寧諸節及壬戌日,杖以下罪聽贖。」
bǐng xū, què jiān sī shǒu chén jìn xiàn.
丙戌,卻監司守臣進獻。
cài jīng sān shàng zhāng qǐ zhì shì, dì bù yǔn gēng yín, zhào jīng sān rì yī zào cháo, zhèng gōng xiàng wèi, tōng zhì sān xǐng shì.
蔡京三上章乞致仕,帝不允;庚寅,詔京三日一造朝,正公相位,通治三省事。
xīn mǎo, gāo yáng guān lù ān fǔ shǐ wú zhēn yán jì zhōu zǎo qiáng xiàn huáng hé qīng zhào xǔ chēng hè.
辛卯,高陽關路安撫使吳珍言冀州棗強縣黃河清;詔許稱賀。
wǔ yuè, jiǎ wǔ shuò, lìng cài jīng yù shuò wàng fù cháo, sān rì yī zhī yìn dāng bǐ bù fù cháo rì, xǔ fǔ dì shū yā. xún yòu zhào: zì jīn yù yǒu zòu shì, fēi zào cháo rì yì fù, réng xǔ zhèng xiè.
五月,甲午朔,令蔡京遇朔望赴朝,三日一知印當筆;不赴朝日,許府第書押。尋又詔:「自今遇有奏事,非造朝日亦赴,仍許正謝。」
dīng yǒu, fèi xī qián.
丁酉,廢錫錢。
gēng zǐ, yǐ zhèng jū zhōng wèi shǎo bǎo tài zǎi jiān mén xià shì láng, liú zhèng fū wèi tè jìn shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng.
庚子,以鄭居中為少保、太宰兼門下侍郎,劉正夫為特進、少宰兼中書侍郎。
shí cài jīng dà xìng gōng yì, mín bù liáo shēng, biàn luàn fǎ dù, lì wú suǒ shī. jū zhōng měi wèi dì yán, dì yì è jīng zhuān, nǎi bài jū zhōng tài zǎi, shǐ cì chá zhī. yòu yǐ zhèng fū yì lùn shù yǔ jīng yì, bài wèi shǎo zǎi. jū zhōng cún jì gāng, shǒu gé lìng, yì jiǎo xìng, zhèn yān zhì, shì lùn xī rán wàng zhì.
時蔡京大興工役,民不聊生,變亂法度,吏無所師。居中每為帝言,帝亦惡京專,乃拜居中太宰,使伺察之。又以正夫議論數與京異,拜為少宰。居中存紀綱,守格令,抑僥倖,振淹滯,士論翕然望治。
rén yín, yǐ bǎo dà jūn jié dù shǐ dèng xún wǔ zhī shū mì yuàn shì.
壬寅,以保大軍節度使鄧洵武知樞密院事。
liáo zhǔ yǐ zhāng jiā nǔ jì píng, jiāng qīng shǔ sàn shuǐ yuán, xiāo tuō sī hé qǐng yuē: jīn biān bīng xiè chí, ruò qīng shǔ lǐng xī, zé hàn rén xiào jù, mín xīn yì yáo. chén yú yǐ wèi yí bà cǐ xíng. bù nà.
遼主以章嘉努既平,將清暑散水原,蕭托斯和請曰:「今邊兵懈弛,若清暑嶺西,則漢人嘯聚,民心益搖。臣愚以為宜罷此行。」不納。
xiān shì gāo yǒng chāng shǐ tuō rén jiā qiú yuán yú jīn, qiě yuē: yuàn bìng lì yǐ qǔ liáo. jīn zhǔ shǐ hū shí bù wèi yǒng chāng yuē: tóng lì qǔ liáo gù kě dōng jīng jìn dì, rǔ zhé jù zhī yǐ jiàn dà hào zé bù kě. ruò néng guī kuǎn, dāng shòu wáng jué. yǒng chāng bù cóng. jīn zhǔ nǎi qiǎn gàn lǔ shuài zhū jūn gōng yǒng chāng, yù liáo bīng, bài zhī, suì qǔ shěn zhōu. yǒng chāng wén zhī, dà jù, shǐ jiā nú tǎ lǎ yì jīn shī, qǐng qù jiàn hào chēng fān, gàn lǔ zhī qí zhà, jìn bīng gōng zhī. yǒng chāng suì zhī jiě hū shí bù děng, lǜ zhòng jù jīn, yù yú huó shuǐ. jīn shī jì jì, yǒng chāng zhī jūn bù zhàn ér què, zhú běi zhì liáo yáng chéng xià. míng rì, yǒng chāng jǐn lǜ qí zhòng yǔ jīn zhàn, dà bài, yǐ wǔ qiān qí bēn zhǎng sōng dǎo. liáo yáng rén zhí yǒng chāng qī zǐ yǐ chéng jiàng, tuō bo jiā yì zhí yǒng chāng yǐ xiàn, jīn zhǔ mìng shā zhī. yú shì liáo zhī dōng jīng zhōu xiàn jí nán lù xì liáo nǚ zhí jiē jiàng yú jīn. jīn zhǔ zhào chú liáo fǎ, shěng fù shuì, zhì míng ān mù kūn, yǐ gàn lǔ wèi nán lù dōu tǒng, wò léng zhī dōng jīng shì.
先是高永昌使托人嘉求援於金,且曰:「願併力以取遼。」金主使呼實布謂永昌曰:「同力取遼固可;東京近地,汝輒據之以僭大號則不可。若能歸款,當授王爵。」永昌不從。金主乃遣干魯帥諸軍攻永昌,遇遼兵,敗之,遂取瀋州。永昌聞之,大懼,使家奴塔喇詣金師,請去僭號稱籓,干魯知其詐,進兵攻之。永昌遂支解呼實布等,率眾拒金,遇於活水。金師既濟,永昌之軍不戰而卻,逐北至遼陽城下。明日,永昌盡率其眾與金戰,大敗,以五千騎奔長松島。遼陽人執永昌妻子以城降,托卜嘉亦執永昌以獻,金主命殺之。於是遼之東京州縣及南路系遼女直皆降於金。金主詔除遼法,省賦稅,置明安、穆昆,以干魯為南路都統,沃棱知東京事。
liù yuè, yǐ chǒu, liáo jí zhū lù bīng, yǒu zá chù shí tóu yǐ shàng zhě jiē cóng jūn.
六月,乙丑,遼籍諸路兵,有雜畜十頭以上者皆從軍。
bǐng yín, bān zhōng shū guān zhì gé.
丙寅,班《中書官制格》。
gēng wǔ, lǜ qiú.
庚午,慮囚。
jiǎ xū, zhào: táng lì qiān guān, zhì fèng zhí dài fū zhǐ.
甲戌,詔:「堂吏遷官,至奉直大夫止。」
gēng chén, liáo wèi guó wáng chún jìn fēng qín jìn guó wáng, wèi dōu yuán shuài yǐ shàng jīng liú shǒu xiāo tuō bo jiā wèi qì dān xíng gōng dōu bù shǔ jiān fù yuán shuài.
庚辰,遼魏國王淳進封秦晉國王,為都元帥;以上京留守蕭托卜嘉為契丹行宮都部署兼副元帥。
guǐ wèi, huáng tài zǐ lì fēi zhū shì. fēi, xiáng fú rén, wǔ kāng jūn jié dù shǐ bó cái nǚ yě.
癸未,皇太子立妃硃氏。妃,祥符人,武康軍節度使伯材女也。
dīng hài, liáo zhī běi yuàn shū mì shǐ shì xiāo hǎn jiā nǔ wèi shàng jīng liú shǒu.
丁亥,遼知北院樞密使事蕭罕嘉努為上京留守。
qiū, qī yuè, rén chén shuò, yǐ zhèn wǔ chéng wèi zhèn wǔ jūn.
秋,七月,壬辰朔,以震武城為震武軍。
jiǎ wǔ, yǐ dé fēi cuī shì wèi guì fēi.
甲午,以德妃崔氏為貴妃。
xīn hài, yàn zhōu yí zéi bo lòu jí yuán zhōu huáng ān jùn dìng biān jūn lǐ é yí bìng fú zhū, zhào hán shǒu yú zhōng kù.
辛亥,宴州夷賊卜漏及沅州黃安俊、定邊軍李吪移並伏誅,詔函首於中庫。
rén zǐ, qū shè hú běi.
壬子,曲赦湖北。
wù wǔ, cài jīng qǐng míng sān shān qiáo míng gé yuē zuǎn yǔ jì wén zhī gé, mén yuē míng gōng zhī mén.
戊午,蔡京請名三山橋銘閣曰「纘禹冀文之閣」,門曰「銘功之門」。
jǐ wèi, jiě chí shēng hóng yán.
己未,解池生紅鹽。
xīn yǒu, gǎi zǒu mǎ chéng shòu gōng shì wèi lián fǎng shǐ zhě.
辛酉,改走馬承受公事為廉訪使者。
liáo zhǔ liè yú qiū shān. chūn zhōu bó hǎi èr qiān yú hù pàn, dōng běi lù tǒng jūn shǐ lè bīng zhuī jí, jǐn fú yǐ hái.
遼主獵於秋山。春州渤海二千餘戶叛,東北路統軍使勒兵追及,盡俘以還。
bā yuè, rén xū shuò, jiè běi biān shuài chén wú shēng shì.
八月,壬戌朔,戒北邊帥臣毋生事。
jǐ sì, yǐ hóu méng wèi zhōng shū shì láng, xuē áng wèi shàng shū zuǒ chéng.
己巳,以侯蒙為中書侍郎,薛昂為尚書左丞。
gēng chén, cài jīng zòu: chén zuó yǐ nián dǎi qī shí, jiā zhī jí bìng, qǐ jiě jī wù, méng ēn tè xǔ sān rì yī zhāo. jīn chén bìng yǐ quán, jīn lì shàng kě miǎn qiáng, fú wàng xǔ chén rì fèng cháo qǐng, qí zhì shì jí yī yǐ jiàng zhǐ huī. cóng zhī.
庚辰,蔡京奏:「臣昨以年逮七十,加之疾病,乞解機務,蒙恩特許三日一朝。今臣病已痊,筋力尚可勉強,伏望許臣日奉朝請,其治事即依已降指揮。」從之。
rén wǔ, zhào tiān xià jiān sī jùn shǒu sōu fǎng yán gǔ zhī shì, suī huī guǐ jué guài zì huì zhě, xī yǐ míng wén.
壬午,詔天下監司、郡守搜訪岩谷之士,雖恢詭譎怪自晦者,悉以名聞。
dīng hài, yì jiàn lóng guān, suì xìng cài jīng cì dì.
丁亥,詣建隆觀,遂幸蔡京賜第。
jǐ chǒu, shēng jìn zhōu wèi píng yáng fǔ, shòu zhōu shòu chūn fǔ, qí zhōu jì nán fǔ.
己丑,升晉州為平陽府,壽州壽春府,齊州濟南府。
shì yuè, jīn sà lǐ hǎn xiàn liáo bǎo zhōu.
是月,金薩里罕陷遼保州。
bǎo zhōu běn gāo lì dì, sà lǐ hǎn gōng zhī, jiǔ bù kè, qǐng jì shī. gāo lì shǐ wèi jīn yuē: bǎo zhōu běn wú rǎng tǔ, yuàn yǐ jiàn hái. jīn zhǔ yuē: ěr qí zì qǔ zhī. jīn zhǔ nǎi yì sà lǐ hǎn bīng, wú hé gāo lì, zhì shì bá zhī.
保州本高麗地,薩里罕攻之,久不克,請濟師。高麗使謂金曰:「保州本吾壤土,願以見還。」金主曰:「爾其自取之。」金主乃益薩里罕兵,無合高麗,至是拔之。
jiǔ yuè, xīn mǎo shuò, dì fèng yù cè yù bǎo yì yù qīng hé yáng gōng, shàng zūn hào yuē tài shàng kāi tiān zhí fú yù lì hán zhēn tǐ dào wú tiān yù huáng shàng dì.
九月,辛卯朔,帝奉玉冊玉寶詣玉清和陽宮,上尊號曰太上開天執符御歷含真體道吳天玉皇上帝。
bǐng shēn, shè tiān xià, lìng dòng tiān fú dì xiū jiàn gōng guān, sù zào shèng xiàng. yòu jìn zhōng wài bù xǔ yǐ lóng tiān jūn yù dì shàng shèng huáng děng wèi míng zì.
丙申,赦天下,令洞天福地修建宮觀,塑造聖像。又禁中外不許以龍、天、君、玉、帝、上、聖、皇等為名字。
guǐ mǎo, zhào dìng dǐng gé yú tiān zhāng gé, yǐ fāng shì wáng zǐ xī yán jiǔ dǐng shén qì yí nà zhī jìn zhōng, bù kě chù wài yě. mìng cài jīng wèi dìng dǐng lǐ yí shǐ.
癸卯,詔定鼎閣於天章閣,以方士王仔昔言九鼎神器宜納之禁中,不可處外也。命蔡京為定鼎禮儀使。
bǐng wǔ, liáo zhǔ yè huái líng.
丙午,遼主謁懷陵。
jǐ wèi, yǐ tóng guàn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
己未,以童貫為開府儀同三司。
jīn shǐ zhì jīn pái.
金始制金牌。
dōng, shí yuè, yǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn.
冬,十月,乙丑,太白晝見。
dīng mǎo, liáo yǐ zhāng lín jūn bài, duó qí guān.
丁卯,遼以張琳軍敗,奪其官。
wù yín, zhāng shāng yīng fù guān wén diàn xué shì.
戊寅,張商英復觀文殿學士。
wū kù bù pàn liáo, liáo qiǎn zhōng chéng yē lǜ tuō bo jiā zhāo zhī gēng chén, wū kù bù jiàng.
烏庫部叛遼,遼遣中丞耶律托卜嘉招之;庚辰,烏庫部降。
jiǎ shēn, zhào chéng gǎn diàn zhǎng shēng dà dì jūn shén xiàng kě qiān fù tiān zhāng gé xī wèi dǐng gé fèng ān.
甲申,詔誠感殿長生大帝君神像可遷赴天章閣西位鼎閣奉安。
xīn mǎo, cài jīng děng yán jì zhōu sān shān hé qīng, qǐ bài biǎo chēng hè.
辛卯,蔡京等言冀州三山河清,乞拜表稱賀。
shí yī yuè, jiǎ wǔ, zhào: dì nài gǎi wèi lóng nài, zhèng nán tóng dǐng wèi míng dǐng, xī nán fù dǐng wèi shùn dǐng, zhèng xī xiǎo dǐng wèi yùn dǐng, xī běi kuí dǐng wèi jiàn dǐng, zhèng běi bǎo dǐng yī jiù, dōng běi mǔ dǐng wèi hé dǐng, zhèng dōng cāng dǐng wèi yù dǐng, dōng nán fēng dǐng wèi jié dǐng, dǐng gé wèi huán xiàng huī diào zhī gé. gé shàng shén xiàng, zuǒ zhōu dǐng xīng jūn, zhōng dì xí xīng jūn, yòu dà jiǎo xīng jūn. gé xià dǐng nài shén xiàng, gè shǒu zhú dǐng pái liè. yì yòng wáng zǐ xī jiàn yì yě.
十一月,甲午,詔:「帝鼐改為隆鼐,正南彤鼎為明鼎,西南阜鼎為順鼎,正西皛鼎為蘊鼎,西北魁鼎為建鼎,正北寶鼎依舊,東北牡鼎為和鼎,正東倉鼎為育鼎,東南風鼎為潔鼎,鼎閣為圜象徽調之閣。閣上神像,左周鼎星君,中帝席星君,右大角星君。閣下鼎鼐神像,各守逐鼎排列。」亦用王仔昔建議也。
jǐ hài, sì yuán qiū, shè.
己亥,祀圜丘,赦。
gēng zǐ, yǐ lǐ bù shàng shū bái shí zhōng wèi shàng shū yòu chéng.
庚子,以禮部尚書白時中為尚書右丞。
wù shēn, liáo dōng miàn xíng jūn fù dōu tǒng mǎ gé gōng jīn zhī hā sī hǎn, bài jī, liáo zhǔ xuē qí guān.
戊申,遼東面行軍副都統瑪格攻金之哈斯罕,敗績,遼主削其官。
xià rén dà jǔ bīng gōng jīng yuán jìng xià chéng. shí jiǔ wú xuě, xià rén shǐ shù wàn qí rào chéng jiàn zhī, chén qǐ zhǎng tiān, nǎi qián chuān háo wèi dì dào, rù chéng zhōng, chéng suì xiàn, tú zhī ér qù.
夏人大舉兵攻涇原靖夏城。時久無雪,夏人使數萬騎繞城踐之,塵起漲天,乃潛穿壕為地道,入城中,城遂陷,屠之而去。
shí èr yuè, gēng shēn shuò, jīn ān bān bèi lēi wū qí mài jí qún chén shàng qí zhǔ zūn hào yuē dà shèng huáng dì. gǎi míng nián wèi tiān fǔ yuán nián.
十二月,庚申朔,金安班貝勒烏奇邁及群臣上其主尊號曰大聖皇帝。改明年為天輔元年。
jǐ sì, yǐ wǎn yí liú shì wèi xián fēi.
己巳,以婉儀劉氏為賢妃。
yǐ hài, liáo fēng shù rén xiāo shì wèi tài huáng tài fēi.
乙亥,遼封庶人蕭氏為太皇太妃。
wù yín, yǐ xī hé jìn zhú gōng chéng, jìn zhí zhèng yī guān.
戊寅,以熙河進築功成,進執政一官。
yǐ yǒu, zūn jiǔ dǐng yú huán xiàng huī diào gé yì rì, fù yì gé xíng xiāng, bǎi guān péi wèi.
乙酉,尊九鼎於圜象徽調閣;翼日,復詣閣行香,百官陪位。
tè jìn shǎo zǎi liú zhèng fū bà. zhèng fū yóu bó shì rù dōu, xún zhì zǎi xiàng, néng yíng shí shàng xià, chí lù yǎng quán, zhì shì yǐ kāi fǔ yí tóng sān sī zhì shì.
特進、少宰劉正夫罷。正夫由博士入都,馴致宰相,能迎時上下,持祿養權,至是以開府儀同三司致仕。
shì suì, mào zhōu yí zhì yǒng shòu nèi fù, yǐ qí dì zhì shòu níng yán níng jūn.
是歲,茂州夷至永壽內附,以其地置壽寧、延寧軍。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé qī nián liáo tiān qìng qī nián, jīn tiān fǔ yuán nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和七年(遼天慶七年,金天輔元年)
chūn, zhēng yuè, yǐ wèi, lìng: tiān xià dào shì, yǔ miǎn jiē chí yíng jiē yá fǔ, gōng guān kē pèi jiè suǒ sāo rǎo jùn guān jiān sī xiāng jiàn, yī zhǎng lǎo fǎ.
春,正月,乙未,令:「天下道士,與免階墀迎接衙府,宮觀科配借索騷擾;郡官、監司相見,依長老法。」
gēng zǐ, yǐ diàn qián dōu zhǐ huī shǐ gāo qiú wèi tài wèi.
庚子,以殿前都指揮使高俅為太尉。
jiǎ yín, liáo jiǎn jiù mǎ sù, fēn gěi zhū jú.
甲寅,遼減廄馬粟,分給諸局。
shì yuè, jīn jūn gōng liáo chūn zhōu, liáo dōng běi miàn zhū jūn bù zhàn zì kuì. nǚ gǔ pí shì sì bù jí bó hǎi rén jiē jiàng yú jīn bèi lēi gǎo fù xiàn tài zhōu.
是月,金軍攻遼春州,遼東北面諸軍不戰自潰。女古皮室四部及渤海人皆降於金;貝勒杲復陷泰州。
èr yuè, guǐ hài, yǐ dà lǐ guó zhǔ duàn hé yù wèi yún nán jié dù shǐ dà lǐ guó wáng.
二月,癸亥,以大理國主段和譽為雲南節度使、大理國王。
jiǎ zǐ, zhào tōng zhēn xiān shēng lín líng sù yú shàng qīng bǎo lù gōng xuān yù qīng huá dì jūn jiàng lín shì.
甲子,詔通真先生林靈素於上清寶籙宮宣諭清華帝君降臨事。
chū, liú hùn kāng yú xiān gū wáng lǎo zhì wáng zǐ xī, jiē wèi dì suǒ lǐ, rán qí shén guài shì duō chū zì fāng shì yě. jí líng sù zhì, nǎi yǐ shì guī zhī yú dì, ér yuē jǐ dú zuǒ zhī, měi zì hào xiǎo lì zuǒ zhì, gù shàng xià mò yǒu gōng qí fēi zhě. rán líng sù shí wú shù, tú gǎn wèi dà yán. shì shí dì xìng dào jiào jiāng shí nián, dú sī wèi yǒu yī yàn fú qún xià zhě. líng sù yīn xī zhǐ zào wèi qīng huá dì jūn yè jiàng xuān hé diàn shì, jiǎ dì gào tiān shū yún zhuàn. dì nǎi huì dào shì èr qiān yú rén yú shàng qīng bǎo lù gōng, bǐ líng sù xuān yù qí shì. zuǒ jiē dào lù fù xī liè děng, jiē zuò jì shàng zhī.
初,劉混康、虞仙姑、王老志、王仔昔,皆為帝所禮,然其神怪事多出自方士也。及靈素至,乃以事歸之於帝,而曰己獨佐之,每自號小吏佐治,故上下莫有攻其非者。然靈素實無術,徒敢為大言。是時帝興道教將十年,獨思未有一厭服群下者。靈素因希指造為清華帝君夜降宣和殿事,假帝誥天書雲篆。帝乃會道士二千餘人於上清寶籙宮,俾靈素宣諭其事。左街道錄傅希烈等,皆作記上之。
dīng mǎo, yù yòu wén diàn, cè gāo lì jìn shì.
丁卯,御右文殿,策高麗進士。
xīn wèi, zhào tiān xià: tiān níng wàn shòu guān gǎi wèi shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng, réng yú diàn shàng shè zhǎng shēng dà dì jūn qīng huá dì jūn shèng xiàng.
辛未,詔天下:「天寧萬壽觀改為神霄玉清萬壽宮,仍於殿上設長生大帝君、青華帝君聖像。」
yǐ hài, xìng shàng qīng bǎo lù gōng, mìng líng sù jiǎng dào jīng. zì shì měi shè dà zhāi, fèi mín qián shù wàn, wèi zhī qiān dào huì, lìng shì shù rù diàn tīng jiǎng, dì wèi shè wò qí cè. líng sù jù gāo zuò, shǐ rén yú xià zài bài qǐng wèn. rán suǒ yán wú shū jué zhě, shí zá yǐ jié gěi cháo huī, yǐ zī xiè xiào. fù lìng lì mín yì gōng shòu shén xiāo mì lù, cháo shì zhī shì jìn zhě yì mí rán cóng zhī.
乙亥,幸上清寶籙宮,命靈素講道經。自是每設大齋,費緡錢數萬,謂之千道會,令士庶入殿聽講,帝為設幄其側。靈素據高座,使人於下再拜請問。然所言無殊絕者,時雜以捷給嘲詼,以資媟笑。復令吏民詣宮受神霄秘籙,朝士之嗜進者亦靡然從之。
liáo lái shuǐ xiàn zéi dǒng páng ér jù zhòng wàn yú, xī jīng liú níng xiāo yī sū nán jīng tǒng jūn dōu jiān zhā lā yǔ zhàn yú yì shuǐ, pò zhī.
遼淶水縣賊董龐兒聚眾萬餘,西京留寧蕭伊蘇、南京統軍都監扎拉與戰於易水,破之。
sān yuè, gēng yín, cì gāo lì jì qì. gāo lì jìn shì quán shì děng sì rén, cì shàng shě jí dì.
三月,庚寅,賜高麗祭器。高麗進士權適等四人,賜上舍及第。
yǐ wèi, yǐ tóng guàn lǐng shū mì yuàn.
乙未,以童貫領樞密院。
bǐng shēn, shēng dǐng zhōu wèi cháng dé jūn jié dù.
丙申,升鼎州為常德軍節度。
rén zǐ, yù zhì míng táng shàng liáng wén.
壬子,御製《明堂上樑文》。
liáo dǒng páng ér zhī dǎng fù jù, xiāo yī sū fù jī pò zhī.
遼董龐兒之黨復聚,蕭伊蘇復擊破之。
xià, sì yuè, gēng shēn, dì fěng dào lù yuàn yuē: zhèn nǎi hào tiān shàng dì yuán zǐ, wèi dà xiāo dì jūn, dǔ zhōng huá bèi jīn dí zhī jiào, fén zhǐ liàn bì, shě shēn yǐ qiú zhèng jué, zhèn shén mǐn yān. suì āi kěn shàng dì, yuàn wèi rén zhǔ, lìng tiān xià guī yú zhèng dào. dì yǔn suǒ qǐng, lìng dì qīng huá dì jūn quán zhèn dà xiāo zhī fǔ. zhèn sù xī jīng jù, shàng lǜ wǒ jiào suǒ dìng wèi zhōu, qīng děng kě shàng biǎo zhāng, cè zhèn wèi jiào zhǔ dào jūn huáng dì. yú shì qún chén jí dào lù yuàn shàng biǎo cè zhī, rán zhǐ yòng yú jiào mén zhāng shū, ér bù shī yú zhèng shì yě. jiào zhǔ dào jūn huáng dì zhě, jí zhǎng shēng dà dì jūn, dào jiào wǔ zōng zhī yī, suǒ wèi shén huà zhī dào, gǎn jiàng xiān shèng, bù xì jiào fǎ zhī nèi zhě yě.
夏,四月,庚申,帝諷道錄院曰:「朕乃昊天上帝元子,為大霄帝君,睹中華被金狄之教,焚指煉臂,捨身以求正覺,朕甚閔焉。遂哀懇上帝,願為人主,令天下歸於正道。帝允所請,令弟青華帝君權朕大霄之府。朕夙昔驚懼,尚慮我教所訂未周,卿等可上表章,冊朕為教主道君皇帝。」於是群臣及道錄院上表冊之,然止用於教門章疏,而不施於政事也。教主道君皇帝者,即長生大帝君,道教五宗之一,所謂神化之道,感降仙聖,不系教法之內者也。
xīn yǒu, shēng wēn zhōu wèi yīng dào jūn jié dù, wèi lín líng sù yě.
辛酉,升溫州為應道軍節度,為林靈素也。
bǐng zǐ, zhào qīn sì míng táng.
丙子,詔親祀明堂。
wǔ yuè, wù zǐ shuò, shēng qìng zhōu wèi qìng yáng jūn jié dù, wèi zhōu wèi píng liáng jūn jié dù.
五月,戊子朔,升慶州為慶陽軍節度,渭州為平涼軍節度。
jǐ chǒu, yì yù qīng hé yáng gōng, shàng dì qí huī hào. zhào yuē: wáng zhě fù tiān mǔ dì, nǎi zhě qí lǜ wàn bāng lí shù, qiáng wèi zhī míng, yǐ yù cè yù bǎo zhāo gào shàng dì, ér dì zhī wèi yǒu chēng wèi, jǐn shàng huī hào yuē chéng tiān xiào fǎ hòu dé guāng dà hòu tǔ huáng dì qí, yì gōng shàng bǎo cè, yí lǐ yī rú shàng dì.
己丑,詣玉清和陽宮,上地祇徽號。詔曰:「王者父天母地,乃者祇率萬邦黎庶,強為之名,以玉冊玉寶昭告上帝,而地祗未有稱謂,謹上徽號曰承天效法厚德光大后土皇地祇,詣宮上寶冊,儀禮一如上帝。」
xīn mǎo, mìng cài yōu tí jǔ mì shū shěng, bìng zuǒ yòu jiē dào lù yuàn.
辛卯,命蔡攸提舉秘書省,並左右街道錄院。
yǐ wèi, zhào quán bà gōng shì xiū zào.
乙未,詔權罷宮室修造。
xīn chǒu, jì dì yú fāng zé, jiàng dé yīn yú zhū lù.
辛丑,祭地於方澤,降德音於諸路。
yǐ jiān sī zhōu xiàn gòng wèi jiān zéi, lìng lián fǎng shǐ zhě chá zòu, réng xǔ mín jìng fù shàng shū shěng chén sù.
以監司州縣共為奸賊,令廉訪使者察奏,仍許民徑赴尚書省陳訴。
guǐ mǎo, gǎi yù qīng hé yáng gōng wèi yù qīng shén xiāo gōng.
癸卯,改玉清和陽宮為玉清神霄宮。
yǐ sì, liáo zhǔ mìng wéi chǎng xì dì xǔ mín qiáo cǎi.
乙巳,遼主命圍場隙地許民樵採。
dīng wèi, zhào: yīng jiān sī jiān lǐng cuò zhì qǐ fā huā shí.
丁未,詔:「應監司兼領措置起發花石。」
jīn zhǔ mìng: zì shōu níng jiāng zhōu yǐ hòu, tóng xìng wèi hūn shì, zhàng ér lí zhī.
金主命:「自收寧江州以後,同姓為婚事,杖而離之。」
liù yuè, wù wǔ shuò, yǐ míng táng chéng, jìn fēng cài jīng wèi chén lǔ guó gōng. jīng cí liǎng guó bù bài, zhào guān qí qīn shǔ èr rén.
六月,戊午朔,以明堂成,進封蔡京為陳魯國公。京辭兩國不拜,詔官其親屬二人。
jǐ wèi, tóng guàn jiā jiǎn xiào shǎo fù, liáng shī chéng wèi jiǎn xiào shǎo bǎo, xuān hé diàn xué shì cài yōu shèng zhāng kāi fēng yǐn wáng gé xiǎn mó gé dài zhì cài shū cài xiāo, gè qiān guān yǒu chà, jiē yǐ míng táng chéng tuī shǎng yě.
己未,童貫加檢校少傅,梁師成為檢校少保,宣和殿學士蔡攸、盛章、開封尹王革、顯謨閣待制蔡儵、蔡翛,各遷官有差,皆以明堂成推賞也。
yǐ hài, cài jīng děng shàng biǎo qǐng yù míng táng tīng cháo, bān cháng shì shuò, zhào dá bù yǔn biǎo sān shàng, nǎi cóng zhī.
乙亥,蔡京等上表請御明堂聽朝,頒常視朔,詔答不允;表三上,乃從之。
xīn sì, liáo yǐ tóng zhī shū mì yuàn shì yī lēi jiā wèi běi yuàn dài wáng.
辛巳,遼以同知樞密院事伊勒嘉為北院大王。
rén wǔ, zhào jìn wū xí.
壬午,詔禁巫覡。
bǐng xū, guì fēi sòng shì hōng.
丙戌,貴妃宋氏薨。
qiū, qī yuè, dīng hài shuò, lìng: sēng tú rú yǒu guī xīn dào mén, yuàn gǎi zuò pī dài wèi dào shì zhě, xǔ fù fǔ zhèng tíng chén sù, lì cì dù dié zǐ yī.
秋,七月,丁亥朔,令:「僧徒如有歸心道門,願改作披戴為道士者,許赴輔正亭陳訴,立賜度牒、紫衣。」
rén chén, xī hé huán qìng jīng yuán dì zhèn.
壬辰,熙河、環慶、涇原地震。
gēng zǐ, zhào: bā bǎo nèi zēng dìng mìng bǎo, jīn hòu yǐ jiǔ bǎo wèi shǒu.
庚子,詔:「八寶內增定命寶,今後以九寶為首。」
guǐ mǎo, liáo zhǔ liè yú qiū shān.
癸卯,遼主獵於秋山。
zì jiàn lóng chū, nǚ zhí cháng yóu sū zhōu fàn hǎi zhì dēng zhōu mài mǎ, gù dào suī cún, jiǔ bì bù tōng. zhì shì jīn zhī sū zhōu hàn ér gāo yào shī cáo xiào cái jí sēng jí róng děng, lǜ qí qīn shǔ èr bǎi yú rén, yǐ dà zhōu fú hǎi, yù qū gāo lì bì luàn, shì yuè, wèi fēng piào dá sòng jiè tuó jī dǎo, bèi yán nǚ zhēn jì zhǎn gāo yǒng chāng, bó hǎi hàn ér qún jù wèi dào, qì dān bù néng zhì. nǚ zhēn gōng qì fán duó qí dì, yǐ guò liáo hé zhī xī. zhī dēng zhōu wáng shī zhōng jù zòu qí shì, cháo yì gù yù jiāo jīn yǐ tú liáo, wén zhī shén xǐ, nǎi zhào cài jīng jí tóng guàn děng gòng yì, jí gòng zòu: guó chū shí, nǚ zhēn cháng gòng fèng, ér tài zōng lǚ zhào shì mǎ nǚ zhēn, qí hòu shǐ jué. yí jiàng zhào, zūn gù shì, yǐ shì wù wèi míng, jiù lìng fǎng wén shì tǐ xū shí. nǎi zhào shī zhōng xuǎn chà jiāng xiào qī rén, gè jiè yǐ guān, yòng píng hǎi zhǐ huī bīng chuán zài gāo yào shī děng, jī shì mǎ zhào, fàn hǎi yǐ wǎng.
自建隆初,女直嘗由蘇州泛海至登州賣馬,故道雖存,久閉不通。至是金之蘇州漢兒高藥師、曹孝才及僧即榮等,率其親屬二百餘人,以大舟浮海,欲趨高麗避亂,是月,為風漂達宋界駝基島,備言「女真既斬高永昌,渤海、漢兒群聚為盜,契丹不能制。女真攻契凡奪其地,已過遼河之西」。知登州王師中具奏其事,朝議固欲交金以圖遼,聞之甚喜,乃召蔡京及童貫等共議,即共奏:「國初時,女真常貢奉,而太宗屢詔市馬女真,其後始絕。宜降詔,遵故事,以市物為名,就令訪聞事體虛實。」乃詔師中選差將校七人,各藉以官,用平海指揮兵船載高藥師等,齎市馬詔,泛海以往。
zhèng hé chū, cài jīng bèi zhào, dì xì yǔ jīng zi yōu, wèi xū jìn tǔ yí, suì dé gǎn lǎn yī xiǎo zhū, zá zhū cǎo mù jìn zhī, dāng shí yǐ wèi zhēn. qí hòu yòu yǒu shǐ chén wáng yǒng cóng shì rén yú zhōu, jiē lì cài yōu, měi huā shí zhì, dòng shù shí zhōu. shèng zhāng shǒu sū zhōu, jí guī, zuò kāi fēng yǐn, yì zhǔ jìn fèng, rán zhū miǎn zhī gāng wèi zuì. sì nián yǐ hòu, dōng nán jùn shǒu, èr guǎng shì bó, lǜ yǒu yīng fèng, duō zhǔ cài yōu, zhì shì zé yòu yǒu bù dài zhǐ zhě. dàn jìn wù zhì, jì huì zhū yān rén, yān rén yì zhēng qǔ yǐ xiàn yān, tiān xià nǎi dà sāo rán yǐ. dà shuài tài hú, líng bì cí xī wǔ kāng zhū shí, èr zhè huā zhú zá mù hǎi cuò, fú jiàn yì huā lì zi lóng yǎn gǎn lǎn, hǎi nán yē shí, hú xiāng mù zhú wén zhú, jiāng nán zhū guǒ, dēng lái zī yí hǎi cuò wén shí, èr guǎng, sì chuān yì huā qí guǒ, gòng dà zhě zhào hǎi dù jiāng, huǐ qiáo liáng, záo chéng guō ér zhì zhí zhī, jiē shēng chéng, yì wèi zhēn bāo, lǜ yǐ jiàn bù jié zǒu, suī wàn lǐ, yòng sì sān rì jí dá, sè xiāng wèi biàn yě. cài jīng yīn zòu: bì xià wú shēng sè quǎn mǎ zhī fèng, suǒ shàng zhě shān lín zhú shí, nǎi rén zhī qì wù. dàn yǒu sī fèng xíng guò dāng, kě jí qí fú làn ér chéng ài zhī. nǎi zuò tí jǔ rén chuán suǒ, mìng jù yān dèng wén gào lǐng yān. yòu zhào jiān sī jùn shǒu děng bù xǔ wàng jìn, qí xì yīng fèng zhě, dú lìng zhū miǎn cài yōu wáng yǒng cóng yú zhōu lù jiàn yīng ān dào liù rén tīng zhǐ, tā xī bà zhī, yóu shì shāo jí wèi jǐ, tiān xià fù zhēng xiàn rú gù. yòu zēng tí jǔ rén chuán suǒ, jìn fèng huā shí, gāng yùn suǒ guò, zhōu xiàn mò gǎn shuí hé, dài zhì jié lüè, suì wèi dà huàn.
政和初,蔡京被召,帝戲語京子攸,謂須進土宜,遂得橄欖一小株,雜諸草木進之,當時以為珍。其後又有使臣王永從、士人俞輖,皆隸蔡攸,每花石至,動數十舟。盛章守蘇州,及歸,作開封尹,亦主進奉,然硃勔之綱為最。四年以後,東南郡守,二廣市舶,率有應奉,多主蔡攸,至是則又有不待旨者。但進物至,計會諸閹人,閹人亦爭取以獻焉,天下乃大騷然矣。大率太湖,靈壁、慈谿、武康諸石,二浙花竹、雜木、海錯,福建異花、荔子、龍眼、橄欖,海南椰實,湖湘木竹、文竹,江南諸果,登、萊、淄、沂海錯、文石,二廣,四川異花、奇果,貢大者趙海渡江,毀橋樑,鑿城郭而置植之,皆生成,異味珍苞,率以健步捷走,雖萬里,用四三日即達,色香未變也。蔡京因奏:「陛下無聲色犬馬之奉,所尚者山林竹石,乃人之棄物。但有司奉行過當,可即其浮濫而懲艾之。」乃作提舉人船所,命巨閹鄧文誥領焉。又詔監司、郡守等不許妄進,其系應奉者,獨令硃勔、蔡攸、王永從、俞輖、陸漸、應安道六人聽旨,它悉罷之,由是稍戢;未幾,天下復爭獻如故。又增提舉人船所,進奉花石,綱運所過,州縣莫敢誰何,殆至劫掠,遂為大患。
bā yuè, bǐng chén shuò, xuān hé diàn dà xué shì cài yōu zòu: zhuāng liè kàng sāng wén zi, jiē zhe shū yǐ chuán hòu shì. jīn zhuāng liè zhī shū yǐ rù guó zi xué, ér kàng sāng zi wén zi wèi wén bān xíng, qǐ qǔ qí shū, jīng jiā chóu dìng, liè yú guó zi zhī jí, yǔ zhuāng liè bìng xíng. cóng zhī.
八月,丙辰朔,宣和殿大學士蔡攸奏:「莊、列、亢桑、文子,皆著書以傳後世。今《莊》、《列》之書已入國子學,而《亢桑子》、《文子》未聞頒行,乞取其書,精加讎定,列於國子之籍,與《莊》、《列》並行。」從之。
guǐ hài, zhào míng táng bìng sì wǔ dì.
癸亥,詔明堂並祀五帝。
shǎo bǎo tài zǎi zhèng jū zhōng, yǐ mǔ yōu qù wèi.
少保、太宰鄭居中,以母憂去位。
jū zhōng yǔ cài jīng bù xiāng néng, jí jū sàng, jīng jù qí qǐ fù, yǐ jū zhōng wáng guī zhī xù, nǎi shǐ cài què zi mào zhòng lǐ dìng cè shì yǐ jǔ zhī. suì zhuī fēng què qīng yuán jùn wáng, yù zhì bēi wén, lì shí mù qián, ér zhuó mào tóng zhī shū mì yuàn shì, yòng jū zhōng zhū zi yú cháo. mào, jí wèi yě.
居中與蔡京不相能,及居喪,京懼其起復,以居中王珪之婿,乃使蔡確子懋重理定策事以沮之。遂追封確清源郡王,御製碑文,立石墓前,而擢懋同知樞密院事,用居中諸子於朝。懋,即渭也。
bǐng yín, liáo mìng dōu yuán shuài qín jìn wáng chún, fù yán biān huì sì lù bīng mǎ fáng qiū.
丙寅,遼命都元帥秦晉王淳,赴沿邊會四路兵馬防秋。
jīn zhī bá bǎo zhōu yě, gāo lì bīng yǐ zài chéng zhōng, jīn rén rù shǒu. gāo lì wáng fù shǐ pú mǎ rú jīn jià jié, qiě yuē: bǎo zhōu běn wú jiù dì, yuàn yǐ jiàn hái. jīn zhǔ yuē: bǎo zhōu jìn ěr biān jìng, tīng ěr zì qǔ. jīn nǎi qín wǒ shī tú, pò dí chéng xià, dì hé kě de yě!
金之拔保州也,高麗兵已在城中,金人入守。高麗王復使蒲馬如金駕捷,且曰:「保州本吾舊地,願以見還。」金主曰:「保州近爾邊境,聽爾自取。今乃勤我師徒,破敵城下,地何可得也!」
jiǔ yuè, wù zǐ, zhào: hú běi mín lì wèi shū, hú ěr xī dào kě bà jìn zhú.
九月,戊子,詔:「湖北民力未舒,胡耳西道可罷進築。」
xīn mǎo, sì shàng dì yú míng táng, yǐ shén zōng pèi xiǎng. shè tiān xià.
辛卯,祀上帝於明堂,以神宗配享。赦天下。
yǐ wèi, tè jìn shǎo zǎi liú zhèng fū zú.
乙未,特進、少宰劉正夫卒。
bǐng shēn, yǐ yù shǐ zhōng chéng wáng ān zhōng wèi hàn lín xué shì.
丙申,以御史中丞王安中為翰林學士。
ān zhōng zhī wèi zhōng chéng yě, yī rì, qǐng duì, yuē: chén qǐ zhū shēng, méng bì xià qīn zhuó, bèi yuán zhōng zhí fǎ, jù wú yǐ bào. jīn chén suǒ lùn, shì guān zōng shè, tǎng bì xià shǎo liú tīng cǎi, xìng shèn! dì sǒng rán. ān zhōng chū xiù zhōng shū, suǒ lùn nǎi cài jīng yě. dì yuē: chéng rú qīng yán. ān zhōng jí fú zòu yuē: chén gū yuǎn yī jiè, bù zì liàng lì, zhé lùn dà chén. jīng lǎo jiān duō zhì, bì jiāng wèi suǒ zhōng hài, zì cǐ cuàn zhú, wú fù zài wàng qīng guāng yǐ. yuàn bài cí. dì yuē: wù rú cǐ, dāng wèi qīng bà jīng. shí cài yōu rì yè chū rù jìn zhōng, jǐn lǜ zǐ dì jiàn dì, qì qiě bài, dì yuē: zhōng sī wén zì rú cǐ, nài hé? yōu děng gù kěn: bì xià tǎng quán chén zōng, qǐ yí ān zhōng yī bié chāi qiǎn, zé shì zì jǐ yǐ. dì cè rán, xǔ zhī. ān zhōng fāng cǎo dì sān shū, yì rì qiú duì, zhōng yè yǒu kòu mén zhě yuē: shì yù bǐ, zhōng chéng chú hàn lín xué shì, rì xià gōng zhí yǐ. ān zhōng tàn yuē: wú huò qí zài cǐ hū! zì shì jīng zhī shì yì shèng.
安中之為中丞也,一日,請對,曰:「臣起諸生,蒙陛下親擢,備員中執法,懼無以報。今臣所論,事關宗社,倘陛下少留聽采,幸甚!」帝悚然。安中出袖中疏,所論乃蔡京也。帝曰:「誠如卿言。」安中即伏奏曰:「臣孤遠一介,不自量力,輒論大臣。京老奸多智,必將為所中害,自此竄逐,無復再望清光矣。願拜辭。」帝曰:「勿如此,當為卿罷京。」時蔡攸日夜出入禁中,盡率子弟見帝,泣且拜,帝曰:「中司文字如此,奈何?」攸等固懇:「陛下儻全臣宗,乞移安中一別差遣,則事自己矣。」帝惻然,許之。安中方草第三疏,翼日求對,中夜有扣門者曰:「適御筆,中丞除翰林學士,日下供職矣。」安中嘆曰:「吾禍其在此乎!」自是京之勢益盛。
dīng yǒu, xī fān wáng zǐ yì má dǎng zhēng jiàng, jiàn yú zǐ chén diàn.
丁酉,西蕃王子益麻黨征降,見於紫宸殿。
guǐ chǒu, guì fēi wáng shì hōng.
癸丑,貴妃王氏薨。
liáo zhǔ zì yàn zhì yīn liáng hé, zhì yuàn jūn bā yíng, mù zì yí zhōu zhě yuē qián yí hòu yí, zì jǐn zhōu zhě yuē qián jǐn hòu jǐn, zì gān zì xiǎn zhě yuē gān yuē xiǎn. yòu yǒu gān xiǎn dà yíng èr wàn bā qiān yú rén, tún wèi zhōu jí lí shān.
遼主自燕至陰涼河,置怨軍八營,募自宜州者曰前宜、後宜,自錦州者曰前錦、後錦,自乾、自顯者曰乾、曰顯。又有乾顯大營二萬八千餘人,屯衛州蒺藜山。
dōng, shí yuè, yǐ mǎo shuò, yù míng táng píng shuò zuǒ gè, yǐ shì yuè tiān yùn zhèng zhì bù gào tiān xià yòu bān lái suì suì yùn lì shù.
冬,十月,乙卯朔,御明堂平朔左個,以是月天運政治布告天下;又頒來歲歲運歷數。
liáo zhǔ zhì zhōng jīng.
遼主至中京。
wù yín, zhōng shū shì láng hóu méng bà, cài jīng è zhī yě.
戊寅,中書侍郎侯蒙罷,蔡京惡之也。
xīn sì, zhào yǐ lái nián zhēng yuè yī rì zhī shòu shòu mìng bǎo.
辛巳,詔以來年正月一日祗受受命寶。
shí dé yú tián dà yù, yú èr chǐ, sè rú jié fáng, dì nǎi zhì wèi bǎo, wén yuē fàn wéi tiān dì, yōu zàn shén míng, bǎo hé tài hé, wàn shòu wú jiāng, zhuàn yǐ chóng yú, zhì zuò zhī gōng, jǐ yú qín xǐ, hào yuē shòu mìng bǎo. dì shén zhòng zhī, yuē: bā bǎo zhě, guó zhī shén qì zhì yú dìng mìng, nǎi wǒ suǒ zì zhì yě.
時得于闐大玉,逾二尺,色如截肪,帝乃制為寶,文曰「範圍天地,幽贊神明,保合太和,萬壽無疆」,篆以蟲魚,製作之工,幾於秦璽,號曰受命寶。帝甚重之,曰:「八寶者,國之神器;至於定命,乃我所自製也。」
shí yī yuè, gēng yín, zhào: tài shī lǔ guó gōng cài jīng wǔ rì yī zhāo, cì fù dōu táng zhì shì, ēn lǐ chǒng shù, bìng rú jiù zhì.
十一月,庚寅,詔:「太師、魯國公蔡京五日一朝,次赴都堂治事,恩禮寵數,並如舊制。」
xīn mǎo, zhèng jū zhōng qǐ fù wèi tài zǎi yǐ yú shēn wèi tè jìn shǎo zǎi zhōng shū shì láng, bái shí zhōng wèi zhōng shū shì láng.
辛卯,鄭居中起復為太宰;以余深為特進、少宰、中書侍郎,白時中為中書侍郎。
rén chén, fù zhì lǐ zhōu.
壬辰,復置醴州。
bǐng shēn, tài fù zhì shì hé zhí zhōng zú. zèng tài shī qīng yuán jùn wáng, shì zhèng xiàn.
丙申,太傅致仕何執中卒。贈太師、清源郡王,諡正獻。
shēng shí quán xiàn wèi jūn.
升石泉縣為軍。
shí èr yuè, jiǎ yín shuò, yǒu xīng rú yuè.
十二月,甲寅朔,有星如月。
dīng sì, yǐ xuē áng wèi mén xià shì láng.
丁巳,以薛昂為門下侍郎。
jiǎ zǐ, jīn xián zhōu dōu tǒng wū léng gǔ děng bài liáo qín jìn guó wáng chún bīng yú jí lí shān. chún chū yí wū léng gǔ shū yì hé, wū léng gǔ gào yú jīn zhǔ, jīn zhǔ yuē: guī wǒ xíng sà lǎ jí sòng ā sū děng, zé hé yì kě chéng. chún jūn jí lí shān, wū léng gǔ jí zhī dōng jīng shì wò léng děng jìn gōng xiǎn zhōu. liáo yuàn jūn shuài guō yào shī chéng yè lái xí, wò léng jī zǒu zhī. wū léng gǔ suì yǔ chún zhàn, bài zǒu, wū léng gǔ zhuī zhì é lēi jǐn bēi, suì bá xiǎn zhōu. yú shì, gān yì háo huī chéng chuān huì děng zhōu jiē jiàng yú jīn. liáo zhǔ xià zhào zì zé, qiǎn yī lēi xī bā zhā lā yǔ dà gōng dǐng zhū lù mù bīng.
甲子,金咸州都統烏楞古等敗遼秦晉國王淳兵於蒺藜山。淳初遺烏楞古書議和,烏楞古告於金主,金主曰:「歸我行薩喇及送阿蘇等,則和議可成。」淳軍蒺藜山,烏楞古及知東京事沃棱等進攻顯州。遼怨軍帥郭藥師乘夜來襲,沃棱擊走之。烏楞古遂與淳戰,敗走,烏楞古追至額勒錦陂,遂拔顯州。於是,乾、懿、豪、徽、成、川、惠等州皆降於金。遼主下詔自責,遣伊勒希巴扎拉與大公鼎諸路募兵。
wù chén, zhào tiān shén jiàng yú kūn níng diàn, kè shí yǐ jì zhī.
戊辰,詔天神降於坤寧殿,刻石以紀之。
gēng wǔ, yǐ tóng guàn lǐng shū mì yuàn.
庚午,以童貫領樞密院。
mìng hù bù shì láng mèng kuí yú shàng qīng bǎo lù gōng zhī dōng zhú shān, yǐ xiàng yú háng zhī fèng huáng shān, hào yuē wàn suì, zhōu shí yú lǐ.
命戶部侍郎孟揆於上清寶籙宮之東築山,以象餘杭之鳳皇山,號曰萬歲,周十餘里。
xīn wèi, yù bǐ gǎi lǎo zǐ dào dé jīng wèi tài shàng hùn yuán shàng dé huáng dì dào dé zhēn jīng.
辛未,御筆改《老子道德經》為《太上混元上德皇帝道德真經》。
dīng chǒu, liáo yǐ xī jīng liú shǒu xiāo yī sū wèi běi fǔ zǎi xiàng.
丁丑,遼以西京留守蕭伊蘇為北府宰相。
guǐ wèi, yǐ zhāng shāng yīng wèi guān wén diàn dà xué shì.
癸未,以張商英為觀文殿大學士。
shì suì, dà hàn, dì yǐ wèi niàn. shì yù shǐ huáng bǎo guāng shàng shū yán: cài jīng qiáng hàn zì zhuān, chǐ dà guò zhì, wú jūn chén zhī fēn. zhèng jū zhōng yú shēn, yī wéi wèi bì, bù néng rèn tiān xià zhī zé, gù zhì cǐ zāi. bù bào, qiě yù zài shàng zhāng. jīng quán shì zhèn hè, jǔ cháo jié shé, bǎo guāng dú chū lì gōng zhī. jīng jù, zhōng yǐ tā shì, biǎn zhī zhāo zhōu lì shān xiàn. yòu shǐ yán guān lùn qí fù huì jiāo jié, xiè lòu mì yǔ, zhào yǐ zhāng jiē shì cháo táng, ān zhì zhāo zhōu.
是歲,大旱,帝以為念。侍御史黃葆光上疏言:「蔡京強悍自專,侈大過制,無君臣之分。鄭居中、余深,依違畏避,不能任天下之責,故致此災。」不報,且欲再上章。京權勢震赫,舉朝結舌,葆光獨出力攻之。京懼,中以它事,貶知昭州立山縣。又使言官論其附會交結,泄漏密語,詔以章揭示朝堂,安置昭州。
wáng zǐ xī jù ào ér zhuàng, dì dài yǐ kè lǐ, gù yù huàn zhě ruò tóng nú, yòu yù qún dào shì zōng jǐ. lín líng sù jì zhī, yǔ huàn zhě féng hào wū yǐ yán yǔ yuàn wàng, xià yù sǐ.
王仔昔倨傲而戇,帝待以客禮,故遇宦者若僮奴,又欲群道士宗己。林靈素忌之,與宦者馮浩誣以言語怨望,下獄死。