qǐ chóng guāng dān è zhēng yuè, jǐn è féng dūn zāng shí èr yuè, fán sì nián.
起重光單閼正月,盡閼逢敦牂十二月,凡四年。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé yuán nián liáo tiān qìng yuán nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和元年(遼天慶元年)
chūn, zhēng yuè, jǐ sì, yǐ xián fēi wáng shì wèi dé fēi.
春,正月,己巳,以賢妃王氏為德妃。
xīn wèi, zhào: zhū lù zhōu jūn xué shēng bù jí bā shí rén chù, bù zhì jiào shòu ruò xī fēng céng zhì jiào shòu zhě, suī rén shǎo, zì hé cún liú.
辛未,詔:「諸路州、軍學生不及八十人處,不置教授;若熙、豐曾置教授者,雖人少,自合存留。」
rén shēn, huǐ jīng shī yín cí yī qiān sān shí bā qū.
壬申,毀京師淫祠一千三十八區。
bǐng xū, fèi bái gōng èr zhōu.
丙戌,廢白、龔二州。
rén chén, zhào bǎi guān lì míng jié.
壬辰,詔百官厲名節。
chén guàn cháng wèi shào shèng shǐ guān zhuān jù wáng ān shí rì lù gǎi xiū shén zōng shǐ, biàn luàn shì fēi, bù kě chuán xìn, nǎi zuò zūn yáo jí, shēn míng wū wàng, yǐ zhèng jūn chén zhī yì. zhāng shāng yīng fèng qǐng xià míng zhōu qǔ qí shū, sòng biān xiū zhèng diǎn jú.
陳瓘嘗謂紹聖史官專據王安石《日錄》改修神宗史,變亂是非,不可傳信,乃作《尊堯集》,深明誣妄,以正君臣之義。張商英奉請下明州取其書,送編修政典局。
shì yuè, liáo zhǔ diào yú yú yā zi hé.
是月,遼主釣魚於鴨子河。
èr yuè, rén yín, cè huáng hòu.
二月,壬寅,冊皇后。
yǐ sì, zhào shǎn xī hé dōng fù zhù jiā xī qián.
乙巳,詔陝西、河東復鑄夾錫錢。
bǐng wǔ, yǐ tài zǐ shǎo shī zhèng shēn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
丙午,以太子少師鄭紳為開府儀同三司。
liáo zhǔ rú chūn zhōu.
遼主如春州。
sān yuè, guǐ hài shuò, yù zhì shū zhèng hé xīn xiū wǔ lǐ xù, yì lǐ jú qǐng kè shí yú tài cháng sì, xǔ zhī.
三月,癸亥朔,御製書《政和新修五禮序》,議禮局請刻石於太常寺,許之。
yǐ xīn zhī dà míng fǔ lǚ huì qīng wèi lǐ quán guān shǐ.
以新知大名府呂惠卿為醴泉觀使。
jǐ sì, zhào jiān sī dū zhōu xiàn zhǎng lì, quàn mín zēng zhí sāng zhè, kè qí duō guǎ wèi shǎng fá.
己巳,詔監司督州縣長吏,勸民增植桑柘,課其多寡為賞罰。
guǐ yǒu, yǐ lì bù shàng shū wáng xiāng tóng zhī shū mì yuàn shì.
癸酉,以吏部尚書王襄同知樞密院事。
yǐ hài, wǔ guó bù zhǎng gòng yú liáo.
乙亥,五國部長貢於遼。
xià, sì yuè, yǐ mǎo, bà shǎn xī hé dōng zhù jiā xī qián.
夏,四月,乙卯,罷陝西、河東鑄夾錫錢。
bǐng chén, lǜ qiú.
丙辰,慮囚。
lì shǒu lìng quàn nóng chù zhì fǎ.
立守令勸農黜陟法。
wǔ yuè, guǐ hài, zhào: sì chuān xiàn yú qián wù guī zuǒ cáng kù.
五月,癸亥,詔:「四川羨餘錢物歸左藏庫。」
wù chén, zhào: jiàn zài dāng shí qián bìng zuò dāng sān xíng shǐ, yǐ wèi dìng zhì.
戊辰,詔:「見在當十錢並作當三行使,以為定製。」
jǐ mǎo, dōng nán yǒu xīng zhòu yǔn.
己卯,東南有星晝隕。
dīng hài, jiě chí shēng hóng yán.
丁亥,解池生紅鹽。
shì yuè, zài xià tōng zhōu qǔ chén guàn zūn yáo jí sòng biān xiū zhèng diǎn jú.
是月,再下通州取陳瓘《尊堯集》送編修政典局。
liáo zhǔ qīng shǔ yú sàn shuǐ yuán.
遼主清暑於散水原。
liù yuè, jiǎ yín, fù cài jīng wèi tài zǐ shǎo shī.
六月,甲寅,復蔡京為太子少師。
qiū, qī yuè, guǐ wèi, fèi píng cóng èr zhōu wèi zhài.
秋,七月,癸未,廢平、從二州為砦。
wù zǐ, lǐ quán guān shǐ lǚ huì qīng, shǒu běn guān, zhì shì.
戊子,醴泉觀使呂惠卿,守本官,致仕。
bā yuè, yǐ wèi, fù cài jīng wèi tài zǐ tài shī.
八月,乙未,復蔡京為太子太師。
dīng sì, shàng shū yòu pú shè zhāng shāng yīng bà, zhōng chéng zhāng kè gōng lùn gěi shì zhōng liú sì míng yǐ jiǎo bó shì jiàng guān, shāng yīng lǐ qū gù yě.
丁巳,尚書右僕射張商英罷,中丞張克公論給事中劉嗣明以繳駁事降官,商英理屈故也。
shāng yīng wèi zhèng chí píng, wèi cài jīng suī míng shào shù, dàn jiè yǐ jié zhì rén zhǔ, jìn gù shì dài fū ěr. yú shì dà gé bì shì, gǎi jīng suǒ zhù dāng shí dà qián wèi dāng sān yǐ píng quán huò, fù zhuǎn bān cāng yǐ bà zhí dá, xíng yán chāo fǎ yǐ tōng shāng lǚ, juān héng liǎn yǐ kuān mín lì, quàn dì jié huá chǐ, xī tǔ mù, yì jiǎo xìng, dì pō yán dàn zhī. cháng qì shēng píng lóu, jiè zhǔ zhě yù chéng xiàng dǎo qí zhì, bì nì jiàng lóu xià, guò zé rú chū, shí chēng shāng yīng zhōng zhí. rán yì guǎng cái shū, fán suǒ dāng wèi, xiān yú gōng zuò sòng yán, gù bù biàn zhě dé yù wèi jì. chū, hé zhí zhōng yǔ cài jīng tóng xiāng, fán yíng lì jiē yù yì, zhì shì è shāng yīng chū jǐ shàng, yǔ jū zhōng rì yè yùn zhī qí duǎn, xiān shǐ yán zhě lùn qí mén xià kè táng gēng, cuàn zhī huì zhōu. yòu, dì zài qián dǐ, fāng jì guō tiān xìn yán dāng lǚ tiān wèi, jí jiàn zuò, pō juàn chǒng zhī, shāng yīng yīn yǔ wǎng lái, shì jué, dì bù yuè, jū zhōng nǎi fěng kè gōng yǐ sì míng shì lùn zhī, suì bà zhèng, chū zhī hé nán fǔ.
商英為政持平,謂蔡京雖明紹述,但藉以劫制人主,禁錮士大夫耳。於是大革弊事,改京所鑄當十大錢為當三以平泉貨,復轉般倉以罷直達,行鹽鈔法以通商旅,蠲橫斂以寬民力,勸帝節華侈,息土木,抑僥倖,帝頗嚴憚之。嘗葺昇平樓,戒主者遇丞相導騎至,必匿匠樓下,過則如初,時稱商英忠直。然意廣才疏,凡所當為,先於公座誦言,故不便者得預為計。初,何執中與蔡京同相,凡營立皆預議,至是惡商英出己上,與居中日夜醞織其短,先使言者論其門下客唐庚,竄之惠州。又,帝在潛邸,方伎郭天信言當履天位,及踐阼,頗眷寵之,商英因與往來,事覺,帝不悅,居中乃諷克公以嗣明事論之,遂罷政,出知河南府。
wù wǔ, zhào: jiān sī, bù nèi guān lì, yī suì zhōng yǒu fàn zuì zhì sān rén yǐ shàng, suī bù jí sān rén ér huò yǒu cháng jiàn jǔ zhě, zuì jí jiān sī.
戊午,詔:「監司,部內官吏,一歲中有犯罪至三人以上,雖不及三人而或有嘗薦舉者,罪及監司。」
jiǔ yuè, xīn yǒu shuò, zhào zhāng shāng yīng luò guān wén diàn dà xué shì, gǎi zhī dèng zhōu rén shēn, fù jiàng shòu dà zhōng dài fū, réng zhī dèng zhōu. xiào shū láng lǐ shì guān bì yōng bó shì yǐn tiān mín, bìng sòng lì bù, yǔ hé rù chāi qiǎn. yǐ liú sì míng zòu shāng yīng shàn biàn jiàng chì, lìng tiān mín shì guān biān lèi yù qián wén zì yě.
九月,辛酉朔,詔張商英落觀文殿大學士,改知鄧州;壬申,復降授大中大夫,仍知鄧州。校書郎李士觀、辟雍博士尹天民,並送吏部,與合入差遣。以劉嗣明奏商英擅便降敕,令天民、士觀編類御前文字也。
wù yín, tóng zhī shū mì yuàn shì wáng xiāng bà, zhī bó zhōu.
戊寅,同知樞密院事王襄罷,知亳州。
xīn sì, zhào: chén guàn zì zhuàn zūn yáo jí, yǔ yán wú xù, bìng xì dǐ wū, hé xíng huǐ qì réng lēi tíng, sòng tái zhōu jī guǎn, lìng běn zhōu dāng zhí guān cháng qiè jué chá, bù dé fàng chū zhōu chéng, yuè jù cún zài shēn shàng shū shěng. yú shì xíng yí jùn jí, suǒ guò zhōu xiàn, jiē yǐ bīng jiǎ fáng sòng, bù dé jī liú. zhì tái jiǔ zhī, rén mò gǎn yǐ jū wū jiè lìn zhě, zàn guǎn sēng shè. ér jùn shǒu yǐ shí yuè zhī fǎ, měi lìng xiāng xún qǐ qiǎn, shí rì zhé yí yī sì. shù yuè hòu, cháo tíng qǐ qiān rén shí jiè zhī zhōu shì, qiě lìng fù què zhī guān. jiè jì shì shì, qiǎn bīng guān yuē shù, wú dé chū rù, yòu zhì luó zú qián hòu xún chá, chāo lù bīn kè shū wèn zhī wǎng hái zhě. xún lìng bīng guān tū rù suǒ jū, sōu jiǎn xíng lǐ, shè guàn zhì zhōu tíng, dà chén yù jù, jiāng xié yǐ sǐ. guàn chuāi zhī qí yì, dà hū yuē: jīn rì zhī shì, qǐ bèi zhǐ xié! jiè shī cuò yuē: cháo zhǐ yù qǔ zūn yáo jí ěr. guàn yuē: jūn zhī zūn yáo suǒ yǐ lì míng hū? gài yǐ shén kǎo wèi yáo, ér yǐ zhǔ shàng wèi shùn yě. zhù shùn zūn yáo, hé wèi dǐ wū! shí xiāng xué shù qiǎn duǎn, wèi rén suǒ yú jūn suǒ de jǐ hé, nǎi yì bù wèi gōng yì, gān fàn míng fēn hū! jiè cán, lǚ yī guàn tuì, zhōng bù néng hài guàn. hé zhí zhōng nù, suì bà jiè, guàn yóu shì de miǎn.
辛巳,詔:「陳瓘自撰《尊堯集》,語言無緒,並系詆誣,合行毀棄;仍勒停,送台州羈管,令本州當職官常切覺察,不得放出州城,月具存在申尚書省。」於是行移峻急,所過州縣,皆以兵甲防送,不得稽留。至台久之,人莫敢以居屋借賃者,暫館僧舍。而郡守以十月之法,每令廂巡起遣,十日輒移一寺。數月後,朝廷起遷人石悈知州事,且令赴闕之官。悈既視事,遣兵官約束,毋得出入,又置邏卒前後巡察,鈔錄賓客書問之往還者。尋令兵官突入所居,搜檢行李,攝瓘至州庭,大陳獄具,將脅以死。瓘揣知其意,大呼曰:「今日之事,豈被旨邪!」悈失措曰:「朝旨欲取《尊堯集》耳。」瓘曰:「君知《尊堯》所以立名乎?蓋以神考為堯,而以主上為舜也。助舜尊堯,何謂詆誣!時相學術淺短,為人所愚;君所得幾何,乃亦不畏公議,干犯名分乎!」悈慚,屢揖瓘退,終不能害瓘。何執中怒,遂罷悈,瓘由是得免。
tóng guàn jì dé zhì yú xià, suì wèi liáo yì kě tú, yīn qǐng shǐ liáo yǐ chān zhī, nǎi yǐ duān míng diàn xué shì zhèng yǔn zhōng chōng hè shēng chén shǐ, ér guàn fù zhī. huò yán: yǐ huàn guān wèi shàng jiè, guó wú rén hū? dì yuē: liáo rén wén guàn pò qiāng, gù yù jiàn zhī yīn shǐ chān qí guó, cè zhī shàn zhě yě. suì xíng.
童貫既得志於夏,遂謂遼亦可圖,因請使遼以覘之,乃以端明殿學士鄭允中充賀生辰使,而貫副之。或言:「以宦官為上介,國無人乎?」帝曰:「遼人聞貫破羌,故欲見之;因使覘其國,策之善者也。」遂行。
tóng guàn zhì liáo, liáo jūn xiāng jù zhǐ xiào yuē: nán cháo rén cái rú cǐ! rán liáo zhǔ fāng zòng sì, tān dé nán fāng yù bó zhēn wán, ér guàn suǒ jī jiē jí zhēn qí, zhì yùn liǎng zhè xiū qī zhī jù yǐ wèi kuì. liáo zhǔ suǒ yǐ yí guàn zhě yì chēng shì.
童貫至遼,遼君相聚指笑曰:「南朝人才如此!」然遼主方縱肆,貪得南方玉帛珍玩,而貫所齎皆極珍奇,至運兩浙髹漆之具以為饋。遼主所以遺貫者亦稱是。
dōng, shí yuè, gēng yín shuò, guān wén diàn xué shì guāng lù dài fū zhì shì lǚ huì qīng zú. zèng kāi fǔ yí tóng sān sī, shì wén mǐn.
冬,十月,庚寅朔,觀文殿學士、光祿大夫、致仕呂惠卿卒。贈開府儀同三司,諡文敏。
huì qīng fù ēn pái wáng ān shí, zhòng jiē báo zhī, suī zhāng dūn céng bù cài jīng dāng guó, xián wèi è qí rén, bù gǎn yǐn rù cháo, yǐ shì zhuǎn xǐ wài fú, qì yú sǐ yún.
惠卿負恩排王安石,眾皆薄之,雖章惇、曾布、蔡京當國,咸畏惡其人,不敢引入朝,以是轉徙外服,訖於死雲。
xīn mǎo, yǐ yòng shì zhī chén duō xiǎn zào péng bǐ, xià zhào shēn jǐng.
辛卯,以用事之臣多險躁朋比,下詔申儆。
xīn hài, zhī dèng zhōu zhāng shāng yīng zé shòu chóng xìn jūn jié dù fù shǐ, héng zhōu ān zhì dān zhōu ān zhì zhāng tiān xìn zé shòu zhāo huà jūn jié dù xíng jūn sī mǎ, yí xīn zhōu ān zhì. yǐ kāi fēng yù chéng, shāng yīng tiān xìn cháng lìng yú fù sēng dé hóng péng jǐ wǎng lái jiāo jié, chén liáo zài lùn liè, gù yǒu shì zé.
辛亥,知鄧州張商英責授崇信軍節度副使,衡州安置;單州安置張天信責授昭化軍節度行軍司馬,移新州安置。以開封獄成,商英、天信嘗令余負、僧德洪、彭幾往來交結,臣僚再論列,故有是責。
liáo zhǔ zhù ǒu sī diàn.
遼主駐藕絲淀。
wū ěr gǔ dé lēi bù pàn liáo, liáo zhǔ yǐ yē lǜ táng gǔ wèi wū ěr gǔ jié dù shǐ. zhì bù, yù jiàng zhī, suì chū sī cái jí fā fù mín jī yǐ zhèn qí kùn fá, bù mín dà yuè. jiā zhèn guó dà jiāng jūn.
烏爾古德勒部叛遼,遼主以耶律棠古為烏爾古節度使。至部,諭降之,遂出私財及發富民積以賑其睏乏,部民大悅。加鎮國大將軍。
shí yī yuè, rén xū, zhào: shàng shū xié děng jí céng jīng rù jí rén, bìng bù xǔ shì xué guān.
十一月,壬戌,詔:「上書邪等及曾經入籍人,並不許試學官。」
bǐng zǐ, chén liáo yán ěr yīng jiǎng jīng, qí yīn shì yì yì, dāng bìng yǐ wáng ān shí děng suǒ jìn jīng yì wèi zhǔn, cóng zhī.
丙子,臣僚言邇英講經,其音釋意義,當並以王安石等所進經義為準,從之。
yǐ yǒu, jīng jī tí jǔ xué shì lín zhèn qǐ zì jīn yīng yǐ bā háng yán rù xiàn xué zhě, bìng yǐ zhōu xué wài shě shēng lì gěi shí, cóng zhī.
乙酉,京畿提舉學事林震乞自今應以八行延入縣學者,並以州學外捨生例給食,從之。
shí èr yuè, jǐ yǒu, zhào tái jiàn yǐ zhí dào hé shì fēi, wú dàn dà lì, wú bǐ jìn xí.
十二月,己酉,詔台諫以直道核是非,毋憚大吏,毋比近習。
xīn hài, fèi zhèn zhōu, shēng qióng zhōu wèi jìng hǎi jūn.
辛亥,廢鎮州,升瓊州為靖海軍。
yǐ mǎo, chén liáo yán: chén guàn zūn yáo jí shí juǎn, dà gāng qǔ rì lù zhī shì, jiě shì chéng wén, yǒu lùn jí wáng ān shí shì. chén suī bù jiàn qí quán wén, dàn guàn zài jiàn zhōng jìng guó jiān, cháng yǐ ān shí rì lù wèi bù rán. zuó lái dà lǜ lǐng zhèng diǎn jú, zhī guàn sù yǒu yì lùn, yù zhù chéng fēi móu, gù xià guàn jiā qǔ suǒ. wàng tè zhǐ yán cì jìn yuē, bù dé chuán xí rú yǒu yǐ céng chuán lù zhī jiā, bìng qǐ lì xiàn jiǎo nà, réng xià guàn jiā qǔ suǒ gǎo běn, yī qiè fén huǐ. zhào yī zòu.
乙卯,臣僚言:「陳瓘《尊堯集》十卷,大綱取《日錄》之事,解釋成文,有論及王安石事。臣雖不見其全文,但瓘在建中靖國間,嘗以安石《日錄》為不然。昨來大慮領政典局,知瓘素有異論,欲助成非謀,故下瓘家取索。望特旨嚴賜禁約,不得傳習;如有已曾傳錄之家,並乞立限繳納,仍下瓘家取索稿本,一切焚毀。」詔依奏。
liáo yǐ zhī huáng lóng fǔ shì xiāo wū nà wèi dōng běi lù tǒng jūn shǐ. shàng shū yuē: chén zhì yǔ nǚ zhí jiē rǎng, guān qí suǒ wèi, qí zhì fēi xiǎo, yí xiān qí wèi fā, jǔ bīng tú zhī. zhāng shù shàng, jiē bù tīng.
遼以知黃龍府事蕭烏納為東北路統軍使。上書曰:「臣治與女直接壤,觀其所為,其志非小,宜先其未發,舉兵圖之。」章數上,皆不聽。
yàn rén mǎ zhí, běn liáo dà zú, shì zhì guāng lù qīng, xíng wū ér nèi luàn, bù chǐ yú rén. tóng guàn shǐ liáo, dào lú gōu, zhí yè jiàn qí shì shǐ, zì yán yǒu miè yàn zhī cè, yīn dé jiàn guàn. guàn yǔ yǔ, dà qí zhī, zài yǔ jù guī, yì xìng míng yuē lǐ liáng sì, jiàn zhū cháo. zhí jí xiàn cè yuē: nǚ zhí hèn liáo rén qiè gǔ, ér tiān zuò huāng yín shī dào, běn cháo ruò zì dēng lái shè hǎi, jié hǎo nǚ zhí, yǔ zhī xiāng yuē gōng liáo, qí guó kě tú yě. yì zhě wèi zǔ zōng yǐ lái suī yǒu cǐ dào, yǐ qí dì jiē zhū fān, jìn shāng jiǎ zhōu chuán bù de xíng, bǎi yǒu yú nián yǐ, yī dàn qǐ zhī, jù fēi zhōng guó zhī lì, bù tīng.
燕人馬植,本遼大族,仕至光祿卿,行污而內亂,不齒於人。童貫使遼,道盧溝,植夜見其侍史,自言有滅燕之策,因得見貫。貫與語,大奇之,載與俱歸,易姓名曰李良嗣,薦諸朝。植即獻策曰:「女直恨遼人切骨,而天祚荒淫失道,本朝若自登、萊涉海,結好女直,與之相約攻遼,其國可圖也。」議者謂祖宗以來雖有此道,以其地接諸蕃,禁商賈舟船不得行,百有餘年矣,一旦啟之,懼非中國之利,不聽。
dì zhào zhí wèn zhī, zhí duì yuē: liáo guó bì wáng. bì xià niàn jiù mín zāo tú tàn zhī kǔ, fù zhōng guó wǎng xī zhī jiāng, dài tiān qiǎn zé, yǐ zhì fá luàn, wáng shī yī chū, bì hú jiāng lái yíng. wàn yī nǚ zhí de zhì, xiān fā zhì rén, shì bù móu yǐ. dì jiā nà zhī. cì xìng zhào shì, yǐ wèi mì shū chéng. tú yàn zhī yì zì cǐ shǐ.
帝召植問之,植對曰:「遼國必亡。陛下念舊民遭塗炭之苦,復中國往昔之疆,代天譴責,以治伐亂,王師一出,必壺漿來迎。萬一女直得志,先發制人,事不侔矣。」帝嘉納之。賜姓趙氏,以為秘書丞。圖燕之議自此始。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé èr nián liáo tiān qìng èr nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和二年(遼天慶二年)
chūn, zhēng yuè, jǐ wèi shuò, liáo zhǔ rú yā zi hé.
春,正月,己未朔,遼主如鴨子河。
jiǎ zǐ, zhì: shàng shū xié děng rén bìng bù chú jiān sī.
甲子,制:「上書邪等人並不除監司。」
dīng chǒu, wǔ guó bù zhǎng cháo yú liáo.
丁丑,五國部長朝於遼。
guǐ wèi, zhào: shì jiào xiū shè shuǐ lù jí qí ráng dào chǎng, zhé jiāng dào jiào shén wèi xiàng cān zhě, sēng ní yǐ wéi zhì lùn zhǔ zhě zhī ér bù jǔ, yǔ tóng zuì. zhe wèi lìng.
癸未,詔:「釋教修設水陸及祈禳道場,輒將道教神位相參者,僧尼以違制論;主者知而不舉,與同罪。著為令。」
èr yuè, wù zǐ shuò, zhào: tài zǐ tài shī zhì shì cài jīng, liǎng jū shàng zǎi, fǔ zhèng bā nián, shǒu jiàn shào shù, qín láo bǎi wèi, jiàng zhì jū wài, jiàn lì suì shí. kuàng yuán fēng shì cóng bèi yù shén kǎo zhě, jīn zé wú jǐ, ér yòu lèi jīng ēn pèi, lǐ yí yōu yì. kě tè fù tài shī, réng wèi chǔ guó gōng, cì dì jīng shī.
二月,戊子朔,詔:「太子太師致仕蔡京,兩居上宰,輔政八年,首建紹述,勤勞百為,降秩居外,洊歷歲時。況元豐侍從被遇神考者,今則無幾,而又累經恩霈,理宜優異。可特復太師,仍為楚國公,賜第京師。」
dīng yǒu, liáo zhǔ rú chūn zhōu, xìng hùn tóng jiāng diào yú, jiè wài shēng nǚ zhí bù zhǎng zài qiān lǐ nèi zhě, yǐ gù shì jiē lái cháo. shì yù tóu yú yàn, jiǔ bàn hān, liáo zhǔ lín xuān. mìng zhū bù zhǎng cì dì qǐ wǔ. dú ā gǔ dá cí yǐ bù néng, yù zhī zài sān, zhōng bù cóng. tā rì, liáo zhǔ mì wèi běi yuàn shū mì shǐ xiāo fèng xiān yuē: qián rì zhī yàn, ā gǔ dá yì qì xióng háo, gù shì bù cháng, kě tuō yǐ biān shì zhū zhī, fǒu zé bì yí hòu huàn. fèng xiān yuē: cū rén bù zhī lǐ yì, wú dà gù ér shā zhī, kǒng shāng xiàng huà zhī xīn. jiǎ yǒu yì zhì, zuì ěr xiǎo guó, yì hé néng wèi! liáo zhǔ nǎi zhǐ. ā gǔ dá zhī dì wū qí mài děng, cháng cóng liáo zhǔ liè, néng hū lù cì hǔ, liáo zhǔ xǐ, zhé jiā guān jué.
丁酉,遼主如春州,幸混同江釣魚,界外生女直部長在千里內者,以故事皆來朝。適遇頭魚宴,酒半酣,遼主臨軒。命諸部長次第起舞。獨阿古達辭以不能,諭之再三,終不從。它日,遼主密謂北院樞密使蕭奉先曰:「前日之燕,阿古達意氣雄豪,顧視不常,可托以邊事誅之,否則必詒後患。」奉先曰:「粗人不知禮義,無大故而殺之,恐傷向化之心。假有異志,蕞爾小國,亦何能為!」遼主乃止。阿古達之弟烏奇邁等,嘗從遼主獵,能呼鹿、刺虎,遼主喜,輒加官爵。
gēng zǐ, yǐ wǎn róng cuī shì wèi xián fēi.
庚子,以婉容崔氏為賢妃。
sān yuè, yǐ hài, zhào cài jīng dào què, cháo jiàn, yǐn duì, bài shù tè yī yuán fēng zhōng wén yàn bó lì, xǔ yī jiù fú yù dài, yù liù cān rì chèn fù qǐ jū, zài dà bān tuì, qīn wáng hòu rù.
三月,乙亥,詔蔡京到闕,朝見,引對,拜數特依元豐中文彥博例,許依舊服玉帶,遇六參日趁赴起居,在大班退,親王后入。
jǐ mǎo, cì lǐ bù zòu míng jìn shì jí dì chū shēn mò chóu děng qī bǎi sān shí rén.
己卯,賜禮部奏名進士及第、出身莫儔等七百三十人。
xià, sì yuè, jǐ chǒu, zhào xiàn lìng yǐ shí èr shì quàn nóng yú jìng nèi, gōng xíng qiān mò, chéng dū qín duò.
夏,四月,己丑,詔縣令以十二事勸農於境內,躬行阡陌,程督勤惰。
xīn mǎo, fù xíng fāng tián.
辛卯,復行方田。
rì zhōng yǒu hēi zǐ, zhà èr zhà sān, rú lì dà.
日中有黑子,乍二乍三,如栗大。
jiǎ wǔ, yàn cài jīng děng yú tài qīng lóu, dì qīn wèi zhī jì. jīng yòu shàng jì, bèi yán gōng shì fú wán zhī shèng.
甲午,燕蔡京等於太清樓,帝親為之記。京又上記,備言宮室服玩之盛。
gēng xū, yǐ hé zhí zhōng wèi sī kōng.
庚戌,以何執中為司空。
rén zǐ, zhào héng zhōu ān zhì zhāng shāng yīng xǔ zì biàn.
壬子,詔衡州安置張商英許自便。
cài jīng yán: shāng yīng qiǎn zé yuǎn fāng, suī qí suǒ fàn chǒu è, ér chén yǔ zhī tóng yù xiān dì, chū rù sān cháo, báo zì qíng qì, quán quán zhī sī, gǎn yǐ cǐ qǐng. gù yǒu shì mìng.
蔡京言:「商英譴責遠方,雖其所犯醜惡,而臣與之同遇先帝,出入三朝,薄自情契,拳拳之私,敢以此請。」故有是命。
wǔ yuè, jǐ sì, cài jīng luò zhì shì, yǐ tài shī sān rì yī zhì dōu táng yì shì, yǐ shàng shū shěng lìng tīng wèi zhì suǒ, réng yā chì zhá.
五月,己巳,蔡京落致仕,以太師三日一至都堂議事,以尚書省令廳為治所,仍押敕札。
zhī yǒng jiā xiàn yú fáng yán: cháo tíng zuó xíng dāng shí qián, zuì fù guó biàn mín zhī liáng fǎ yě, suǒ guì tuī xíng zhī dé qí rén ér yǐ. qián rì yì yì zhī rén, wù kuài yī rì zhī sī, shàng qī tiān tīng, gǎi wèi dāng sān, yì wù guó zhī yī yě. wàng tè xǔ xìng fù, yǐ biàn shàng xià. zhào: yú fáng chú míng lēi tíng, sòng xún zhōu biān guǎn.
知永嘉縣虞防言:「朝廷昨行當十錢,最富國便民之良法也,所貴推行之得其人而已。前日異議之人,務快一日之私,上欺天聽,改為當三,亦誤國之一也。望特許興復,以便上下。」詔:「虞防除名勒停,送循州編管。」
guǐ wèi, cài jīng yán: mén xià shěng nǎi fù bó zhī dì, chén nǎi jiān ér mào chù, shí yǒu fáng xián, wěi wěn guān zhì, wàng xǔ chén miǎn shū mén xià shěng wén zì. cóng zhī.
癸未,蔡京言:「門下省乃覆駁之地,臣乃兼而冒處,實有妨嫌,委紊官制,望許臣免書門下省文字。」從之。
jiù zhì, fán zhào lìng jiē zhōng shū mén xià yì, ér hòu mìng xué shì wèi zhī. zhì xī níng jiān, yǒu nèi jiàng shǒu zhào, bù yóu zhōng shū mén xià gòng yì, gài dà chén yǒu cóng yīn zhōng ér wèi zhī zhě. jí cài jīng zhuān zhèng, huàn yán zhě yì jǐ, nǎi zuò yù bǐ mì jìn, ér gài dì qīn shū yǐ jiàng, wèi zhī yù bǐ shǒu zhào, wéi zhě yǐ wéi zhì zuò zhī. shì wú jù xì, jiē tuō ér xíng, zhì yǒu bù lèi dì zhá zhě, qún xià jiē mò gǎn yán. zì shì guì qī jìn chén zhēng xiāng qǐng qiú, zhì shǐ zhōng rén yáng qiú dài shū, hào yuē shū yáng yún.
舊制,凡詔令皆中書、門下議,而後命學士為之。至熙寧間,有內降手詔,不由中書、門下共議,蓋大臣有從陰中而為之者。及蔡京專政,患言者議己,乃作御筆密進,而丐帝親書以降,謂之御筆手詔,違者以違制坐之。事無巨細,皆托而行,至有不類帝札者,群下皆莫敢言。自是貴戚近臣爭相請求,至使中人楊球代書,號曰「書楊」雲。
chén liáo shàng yán, yǐ kē jǔ fèi bà xiàn xué suì shēng zhī fǎ fēi biàn, zhào: zì jīn bìng yī dà guān sān nián sì yuè yǐ qián zhǐ huī qí hòu jiàng zhǐ huī, gèng bù shī xíng.
臣僚上言,以科舉廢罷縣學歲升之法非便,詔:「自今並依大觀三年四月以前指揮;其後降指揮,更不施行。」
liù yuè, jǐ chǒu, yǐ zī zhèng diàn xué shì yú shēn wèi mén xià shì láng.
六月,己丑,以資政殿學士余深為門下侍郎。
gēng yín, liáo zhǔ qīng shǔ yú nán yá.
庚寅,遼主清暑於南崖。
jiǎ wǔ, hé zhōu huí gú gòng yú liáo.
甲午,和州回鶻貢於遼。
jiǎ chén, zhǔn bù gòng yú liáo.
甲辰,准布貢於遼。
yǐ mǎo, hù bù shàng shū chén xiǎn, yīn duì, yán zài yòng cài jīng, shì mín shī wàng. dì nù, biǎn xiǎn zhī yuè zhōu. xiǎn bù fù shì, guī yǐn sì míng.
乙卯,戶部尚書陳顯,因對,言再用蔡京,士民失望。帝怒,貶顯知越州。顯不復仕,歸隱四明。
qiū, qī yuè, yǐ chǒu, liáo zhǔ liè yú nán shān.
秋,七月,乙丑,遼主獵於南山。
rén shēn, fǎng tiān xià yí shū.
壬申,訪天下遺書。
jiǔ yuè, jǐ wèi, liáo zhǔ shè huò xióng, yàn qún chén, liáo zhǔ zì yù pí pá xiāng yú lè.
九月,己未,遼主射獲熊,宴群臣,遼主自御琵琶相娛樂。
guǐ wèi, gēng dìng guān míng.
癸未,更定官名。
cài jīng shuài yì zì yòng, yù gǎi zhì yǐ jì yuán fēng zhī zhèng, nǎi shǒu gèng kāi fēng shǒu chén wèi yǐn mù. yóu shì fǔ fēn liù cáo, xiàn fēn liù àn, nèi shì shěng zhí, xī fǎng jī tíng zhī hào, xiū liù shàng jú, jiàn sān wèi láng. suì zhào: tài shī tài fù tài bǎo, gǔ sān gōng zhī guān, jīn wèi sān shī, gǔ wú cǐ chēng, hé yī sān dài yǐ sān gōng wèi zhēn xiàng zhī rèn. sī tú sī kōng, zhōu liù qīng zhī guān, tài wèi, qín zhǔ bīng zhī rèn, jiē fēi sān gōng, bìng yí bà. réng lì sān gū wèi cì xiāng zhī rèn. gèng shì zhōng wèi zuǒ fǔ, zhōng shū lìng wèi yòu bì. shàng shū zuǒ pú shè wèi tài zǎi jiān mén xià shì láng, yòu pú shè wèi shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng. bà shàng shū lìng jí wén wǔ xūn guān, ér yǐ tài wèi guān wǔ jiē. rán shì shí yuán jì làn rǒng, míng qiě wěn zá, shèn zhě huáng guān dào liú, yì làn cháo pǐn, yuán fēng zhī zhì, zhì cǐ dà huài.
蔡京率意自用,欲改制以繼元豐之政,乃首更開封守臣為尹、牧。由是府分六曹,縣分六案,內侍省職,悉仿機廷之號,修六尚局,建三衛郎。遂詔:「太師、太傅、太保,古三公之官,今為三師,古無此稱,合依三代以三公為真相之任。司徒、司空,周六卿之官,太尉,秦主兵之任,皆非三公,並宜罷。仍立三孤為次相之任。更侍中為左輔,中書令為右弼。尚書左僕射為太宰兼門下侍郎,右僕射為少宰兼中書侍郎。罷尚書令及文武勛官,而以太尉冠武階。」然是時員既濫冗,名且紊雜,甚者黃冠道流,亦濫朝品,元豐之制,至此大壞。
ā gǔ dá zì hùn tóng jiāng yàn guī, yí liáo zhǔ zhī qí yì zhì, suì chēng bīng xiān bìng páng jìn bù zú. nǚ zhí zhào sān ā gú chǎn jù zhī, ā gǔ dá lǔ qí jiā shǔ èr rén, zǒu sù xián zhōu xiáng gǔn sī, sòng běi yuàn shū mì shǐ xiāo fèng xiān, zuò cháng shì yǐ wén. liáo zhǔ réng sòng xián zhōu jié zé, yù shǐ zì xīn. hòu shù zhào ā gǔ dá, jìng chēng jí bù zhì.
阿古達自混同江宴歸,疑遼主知其異志,遂稱兵先並旁近部族。女直趙三阿鶻產拒之,阿古達擄其家屬二人,走訴咸州詳袞司,送北院樞密使蕭奉先,作常事以聞。遼主仍送咸州詰責,欲使自新。後數召阿古達,竟稱疾不至。
dōng, shí yuè, yǐ sì, dé yù guī yú mín jiān, xuān shì qún chén. cài jīng hé zhí zhōng děng yì, yǐ wèi: cǐ jí yǔ xī zhī xuán guī, bì xià zuǎn yǔ zhī xù, xíng yáo zhī dào, gù tiān shòu yǐ zhì bǎo, bù shèng dà qìng! jǐ yǒu, zòu qǐng xíng shòu bǎo zhī lǐ, zhào bù yǔn, zì shì sān shàng biǎo, cóng zhī.
冬,十月,乙巳,得玉圭於民間,宣示群臣。蔡京、何執中等議,以為:「此即禹錫之玄圭,陛下纘禹之緒,行堯之道,故天授以至寶,不勝大慶!」己酉,奏請行授寶之禮,詔不允,自是三上表,從之。
liáo zhǔ zhù fèng shèng zhōu.
遼主駐奉聖州。
shí yī yuè, yǐ mǎo, liáo zhǔ rú nán jīng.
十一月,乙卯,遼主如南京。
jǐ wèi, zhì zhī kè shěng yǐn jìn sì fāng guǎn dōng xī shàng gé mén shì.
己未,置知客省、引進、四方館、東、西上閤門事。
dīng mǎo, liáo zhǔ yè tài zǔ miào.
丁卯,遼主謁太祖廟。
dīng chǒu, yù bǐ yán: fāng tián zhī fǎ, běn yǐ jūn shuì, yǒu sī fèng xíng wéi lì, huò huì gōng xíng. háo yòu xíng shì zhī jiā, lèi juān fù yì ér yí yú xià hù, zhì shǐ liú xǐ cháng fù suǒ rù, kuī é zhì duō, shū shī xiān dì hòu mín yù guó zhī yì. yǐ jiàng zhǐ huī, quán bà fāng liàng yǒu sù sòng fù yì bù jūn zhě, qiě yī wèi fāng yǐ qián jiù shù. qí liú yí rén hù, yǎng shǒu lìng duō fāng cuò zhì, zhāo yòu guī yè.
丁丑,御筆言:「方田之法,本以均稅,有司奉行違戾,貨賄公行。豪右形勢之家,類蠲賦役而移於下戶,致使流徙;常賦所入,虧額致多,殊失先帝厚民裕國之意。已降指揮,權罷方量;有訴訟賦役不均者,且依未方以前舊數。其流移人戶,仰守令多方措置,招誘歸業。」
wù yín, rì nán zhì, shòu yuán guī yú dà qìng diàn, shè tiān xià.
戊寅,日南至,受元圭於大慶殿,赦天下。
xīn sì, cài jīng jìn fēng lǔ guó gōng. yǐ hé zhí zhōng wèi tài zǎi shǎo fù jiān mén xià shì láng. zhí zhèng jiē jìn zhì.
辛巳,蔡京進封魯國公。以何執中為太宰、少傅兼門下侍郎。執政皆進秩。
shí èr yuè, yǐ yǒu, yǐ zhèng jū zhōng wèi tè jìn.
十二月,乙酉,以鄭居中為特進。
bǐng xū, yǐ wǔ xìn jūn jié dù shǐ tóng guàn wèi tài wèi.
丙戌,以武信軍節度使童貫為太尉。
yǐ sì, dìng mìng fù míng wèi jiǔ děng.
乙巳,定命婦名為九等。
bǐng wǔ, yàn fǔ chén yú yán fú gōng.
丙午,宴輔臣於延福宮。
chū, cài jīng yù yǐ gōng shì mèi dì, zhào nèi shì tóng guàn yáng jiǎn jiǎ xiáng hé sù lán cóng xī, fěng yǐ nèi zhōng bī zhǎi zhī zhuàng. guàn děng nǎi qǐng yú dà nèi běi gǒng chén mén xià, yīn yán fú jiù míng ér xīn zuò zhī. wǔ rén fēn rèn gōng yì, shì lì suǒ zhì, zhēng yǐ chǐ lì gāo guǎng xiāng kuā shàng, gè wèi zhì dù, bù wù yán xí. jí chéng, hào yán fú wǔ wèi, dì zì wèi wén yǐ jì zhī. měi suì dōng zhì hòu jí fàng dēng, zì dōng huá mén yǐ běi, bìng bù jīn yè. xǐ shì mín xíng pù jiā dào yǐ jū, zòng bó qún yǐn, zhì shàng yuán hòu nǎi zuì, wèi zhī xiān shǎng.
初,蔡京欲以宮室媚帝,召內侍童貫、楊戩、賈詳、何訴、藍從熙,諷以內中逼窄之狀。貫等乃請於大內北拱宸門下,因延福舊名而新作之。五人分任工役,視力所致,爭以侈麗高廣相夸尚,各為制度,不務沿襲。及成,號延福五位,帝自為文以記之。每歲冬至後即放燈,自東華門以北,並不禁夜。徙市民行鋪夾道以居,縱博群飲,至上元後乃罪,謂之先賞。
guǐ chǒu, shǐ zhào zhū lù gěi dì mù mǎ. yòu yǐ zhū lù mǎ shí chǔ jī yì jiān, yán biān tǔ kuàng, chéng chūn fā shēng, qīng cǎo mào shèng, zhū chéng zhài yí fēn fān chū mù, jiù yě bǎo qīng, wǎn chí cǎo guī yǐ chōng yè mò, zé guān chú kě shěng, zhào shǎn xī zhū lù xiāng dù cuò zhì zòu wén.
癸丑,始詔諸路給地牧馬。又以諸路馬食儲積亦艱,沿邊土曠,乘春發生,青草茂盛,諸城寨宜分番出牧,就野飽青,晚持草歸以充夜秣,則官芻可省,詔陝西諸路相度措置奏聞。
shì suì, gāo lì rù gòng.
是歲,高麗入貢。
chéng dū lù yí rén dǒng shùn zī dǒng yàn bó nèi fù, zhì qí hēng èr zhōu.
成都路夷人董舜諮、董彥博內附,置祺、亨二州。
liáo fàng jìn shì hán fǎng děng qī shí qī rén.
遼放進士韓昉等七十七人。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé sān nián liáo tiān qìng sān nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和三年(遼天慶三年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ zǐ, yǐ tiān xī yuán guī, qiǎn guān cè gào yǒng yù yǒng tài líng.
春,正月,甲子,以天錫元圭,遣官冊告永裕、永泰陵。
bǐng yín, liáo cì nán jīng pín mín qián.
丙寅,遼賜南京貧民錢。
dīng mǎo, liáo zhǔ rú dà yú luò.
丁卯,遼主如大魚濼。
guǐ yǒu, zhuī fēng wáng ān shí wèi shū wáng, zi pāng wèi lín chuān bó. zhòng chūn shì diàn, yǐ yǎn guó zōu guó gōng jí shū wáng pèi xiǎng wén xuān wáng miào.
癸酉,追封王安石為舒王,子雱為臨川伯。仲春釋奠,以兗國、鄒國公及舒王配饗文宣王廟。
jiǎ xū, liáo jìn sēng ní pò jiè.
甲戌,遼禁僧尼破戒。
bǐng zǐ, liáo zhǔ liè yú gǒu yá shān. dà hán, liè rén duō sǐ.
丙子,遼主獵於狗牙山。大寒,獵人多死。
dīng chǒu, wú jū hòu bà, yǐ zhèng jū zhōng zhī shū mì yuàn shì.
丁丑,吳居厚罷,以鄭居中知樞密院事。
jū hòu jiǔ jū zhèng fǔ, yǐ zhōu jǐn zì mèi, yī shí jù liǎn zhě tuī wèi chēng dào. zhì shì shàng zhāng gào lǎo, chú wǔ kāng jūn jié dù shǐ zhī hóng zhōu.
居厚久居政府,以周謹自媚,一時聚斂者推為稱道。至是上章告老,除武康軍節度使、知洪州。
gēng chén, zhào: yì lǐ jú xīn xiū wǔ lǐ yí zhù, yí yǐ zhèng hé wǔ lǐ xīn yí wèi míng.
庚辰,詔:「議禮局新修《五禮儀注》,宜以《政和五禮新儀》為名。」
èr yuè, jiǎ shēn, yǐ dé fēi wáng shì wèi shū fēi.
二月,甲申,以德妃王氏為淑妃。
gēng yín, bà wén chén xūn guān.
庚寅,罷文臣勛官。
chóng ēn huáng tài hòu liú shì, dì yǐ zhé zōng gù, tè jiā ēn lǐ, ér hòu pō gàn yù wài shì, qiě yǐ bù jǐn wén. dì yǔ fǔ chén yì, jiāng fèi zhī. xīn mǎo, hòu wèi zuǒ yòu suǒ bī, jí lián gōu zì yì ér bēng, nián sān shí wǔ.
崇恩皇太后劉氏,帝以哲宗故,特加恩禮,而後頗干預外事,且以不謹聞。帝與輔臣議,將廢之。辛卯,後為左右所逼,即簾鈎自縊而崩,年三十五。
jiǎ wǔ, yǐ liáo nǚ zhí xiāng chí, zhào chì hé běi biān fáng.
甲午,以遼、女直相持,詔飭河北邊防。
dīng yǒu, zhào: bǎi guān fèng cí lù zhě, bìng yǐ sān nián wèi rèn.
丁酉,詔:「百官奉祠祿者,並以三年為任。」
yǐ sì, zēng dìng liù cháo xūn chén yī bǎi shí liù rén.
乙巳,增定六朝勛臣一百十六人。
sān yuè, rén zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
三月,壬子朔,日有食之。
wù chén, shēng yǒng ān xiàn wèi yǒng ān jūn.
戊辰,升永安縣為永安軍。
guǐ yǒu, cì shàng shě shēng shí jiǔ rén jí dì.
癸酉,賜上捨生十九人及第。
fù zhì suàn xué.
復置算學。
jiǎ xū, zuǒ jiē dào lù xú zhī cháng, tè shòu chōng xū xiān shēng.
甲戌,左街道錄徐知常,特授沖虛先生。
xīn sì, zhào pú zhōu wáng lǎo zhì cì hào ān pō chù shì. lǎo zhì, pú zhī lín quán rén, lì dōng jīng zhuǎn yùn sī wèi shū lì. zì yán cháng yù zhōng lí zhēn rén shòu nèi dān yào jué, qì qī zǐ, jié cǎo wèi lú, shī bìng zhě yào, xǐ yǔ rén yán xiū jiù, pō jí jí yǒu wén, gù yǒu shì mìng.
辛巳,詔濮州王老志賜號安泊處士。老志,濮之臨泉人,隸東京轉運司為書吏。自言常遇鍾離真人授內丹要訣,棄妻子,結草為廬,施病者藥,喜與人言休咎,頗藉藉有聞,故有是命。
nǚ zhí ā gǔ dá, yī rì lǜ wǔ bǎi qí tū zhì liáo xián zhōu, lì mín dà jīng. yì rì, fù xiáng gǔn sī, yǔ zhào sān děng miàn zhé tíng xià, ā gǔ dá bù qū, sòng suǒ sī wèn zhuàng. yī xī dùn qù, qiǎn rén sù yú liáo zhǔ, wèi xiáng gǔn sī yù jiàn shā, gù bù gǎn liú. zì shì zhào bù fù zhì.
女直阿古達,一日率五百騎突至遼咸州,吏民大驚。翼日,赴詳袞司,與趙三等面折庭下,阿古達不屈,送所司問狀。一夕遁去,遣人訴於遼主,謂詳袞司欲見殺,故不敢留。自是召不復至。
xià, sì yuè, jiǎ shēn, xuān yì láng huáng guān yán: yù lìng tiān xià shì zì xiāng ér shēng zhī xiàn xué, zì xiàn xué ér shēng zhī zhōu xué, tōng wèi zhī xuǎn shì, qí zì chēng zé yuē wài shě shēng. cái zhī xiàng chéng, shēng yú nèi shě, zé wèi zhī jùn shì, zì chēng nèi shě shēng. yòu qí cái zhī yǐ chéng ér gòng zhī bì yōng, rán hòu wèi zhī gòng shì, qí zì chēng yì yǐ shì. cóng zhī.
夏,四月,甲申,宣義郎黃冠言:「欲令天下士自鄉而升之縣學,自縣學而升之州學,通謂之選士,其自稱則曰外捨生。才之向成,升於內舍,則謂之俊士,自稱內捨生。又其才之已成而貢之辟雍,然後謂之貢士,其自稱亦以是。」從之。
wù zǐ, zuò bǎo hé diàn, zǒng wèi wū qī shí wǔ jiān, shàng shì chún lǜ, xià qī yǐ zhū, wú wén zǎo huì huà wǔ cǎi yuán yōng wú fěn zé, yǐ qiǎn mò zuò hán lín píng yuǎn qín zhú zuǒ shí diǎn mó xùn gào jīng shǐ, yòu cáng sān dài yí qì, dōng xù zhì gǔ jīn shū huà, xī xù shōu qín ruǎn bǐ yàn yān.
戊子,作保和殿,總為屋七十五間,上飾純綠,下漆以硃,無文藻、繪畫五采;垣墉無粉澤,以淺墨作寒林平遠禽竹;左實典謨訓誥經史,右藏三代彝器,東序置古今書畫,西序收琴阮筆硯焉。
guǐ sì, shàng shū yòu chéng dèng xún rén bà zhī bó zhōu, yǐ chén liáo lùn qí dì jiāo huáng jīng chén yě.
癸巳,尚書右丞鄧洵仁罷知亳州,以臣僚論其締交黃經臣也。
yǐ sì, yǐ fú níng diàn dōng jiàn yù qīng hé yáng gōng.
乙巳,以福寧殿東建玉清和陽宮。
bǐng wǔ, shēng dìng zhōu wèi zhōng shān fǔ.
丙午,升定州為中山府。
jǐ yǒu, yǐ zī zhèng diàn xué shì xuē áng wèi shàng shū yòu chéng.
己酉,以資政殿學士薛昂為尚書右丞。
gēng xū, zhèng jū zhōng děng zòu: biān chéng zhèng hé wǔ lǐ xīn yí bìng xù lì, zǒng èr bǎi èr shí juǎn, mù lù liù juǎn, gòng èr bǎi èr shí liù juǎn, biàn yí zhèng wù, tuī běn liù jīng cháo zhe guān chēng, yī zūn jìn zhì. zhào lìng bān jiàng.
庚戌,鄭居中等奏:「編成《政和五禮新儀》並序例,總二百二十卷,目錄六卷,共二百二十六卷,辨儀正誤,推本《六經》朝著官稱,一遵近制。」詔令頒降。
rùn yuè, jiǎ yín, zhào bā háng xǔ tiān chà zhū zhōu jiào shòu, cóng fèng yì láng wáng yù zòu qǐng yě.
閏月,甲寅,詔八行許添差諸州教授,從奉議郎王愈奏請也。
bǐng chén, gǎi gōng zhǔ wèi dì jī, jùn zhǔ wèi zōng jī, xiàn zhǔ wèi zú jī. yú shì mín jiān yǒu wú zhǔ zhī shuō, yòu yán jī zhě jī yě, yì yòng dù bù zú zhī chèn yún.
丙辰,改公主為帝姬,郡主為宗姬,縣主為族姬。於是民間有無主之說,又言姬者飢也,亦用度不足之讖雲。
wù wǔ, fù zhì yī xué.
戊午,復置醫學。
liáo zhǔ yù yǐ yán xíng wēi zhòng, huì lǐ hóng yǐ zuǒ dào jù zhòng wèi luàn, suì zhī jiě zhī, fēn shì wǔ jīng.
遼主欲以嚴刑威眾,會李洪以左道聚眾為亂,遂支解之,分示五京。
xīn yǒu, shàng chóng ēn huáng tài hòu shì yuē zhāo huái.
辛酉,上崇恩皇太后諡曰昭懷。
wǔ yuè, bǐng shēn, shēng sū zhōu wèi píng jiāng fǔ.
五月,丙申,升蘇州為平江府。
gēng zǐ, dà yíng cāng huǒ.
庚子,大盈倉火。
rén yín, yǐ zhú qín bō èr zhōu, jìn zhí zhèng guān yī děng.
壬寅,以築溱、播二州,進執政官一等。
bǐng wǔ, zàng zhāo huái huáng hòu yú yǒng tài líng.
丙午,葬昭懷皇后於永泰陵。
dīng wèi, zhào shàng shū nèi shěng fēn liù sī, yǐ zhǎng wài shěng liù cáo suǒ shàng zhī shì, zhì nèi zǎi fù zǎi nèi shǐ zhì zhōng děng guān jí dōu shì yǐ xià lì yuán.
丁未,詔尚書內省分六司,以掌外省六曹所上之事,置內宰、副宰、內史、治中等官及都事以下吏員。
jǐ yǒu, zhào bān dà chéng lè yú tiān xià, jiù lè suì jìn.
己酉,詔頒《大晟樂》於天下,舊樂遂禁。
liù yuè, bǐng chén, xià guó gòng yú liáo.
六月,丙辰,夏國貢於遼。
dīng sì, zhào: wǔ xué, zhōu xiàn wài shě shēng chēng wǔ xuǎn shì, nèi shě shēng chēng wǔ jùn shì.
丁巳,詔:「武學,州縣外捨生稱武選士,內捨生稱武俊士。」
gēng shēn, shàng shū shěng yán: xiàn xué wèi shēng gòng zhī běn. jīn tiān xià lìng zuǒ, lì bù zhù shòu, duō fēi qí rén. sú lì zé yǐ xué wèi bù jí, bù jiā chá zhì, zòng qí fàn fǎ yōng lì zé fèi fǎ róng jiān, màn bù jiā shěng, yǒu zuì bù zhì. yǐ gù xué shēng zài xué, ōu dòu zhēng sòng, zhì huò shā rén. gài lìng zuǒ bù jiā xùn zhì, zhōu xué bù qiè jǔ chá, tí jǔ guān shī yú tí àn, yǐ zhì bài huài rú cǐ. jīn lì fǎ zhěng chì, qǐ cì zhǐ huī shī xíng. cóng zhī.
庚申,尚書省言:「縣學為升貢之本。今天下令佐,吏部注授,多非其人。俗吏則以學為不急,不加察治,縱其犯法;庸吏則廢法容奸,漫不加省,有罪不治。以故學生在學,毆鬥爭訟,至或殺人。蓋令佐不加訓治,州學不切舉察,提舉官失於提按,以致敗壞如此。今立法整飭,乞賜指揮施行。」從之。
guǐ hài, fù zhāo huái huáng hòu shén zhǔ yú tài miào.
癸亥,祔昭懷皇后神主於太廟。
xīn wèi, zhāng shāng yīng tè zé shòu rǔ zhōu tuán liàn fù shǐ.
辛未,張商英特責授汝州團練副使。
qiū, qī yuè, guǐ wèi, shēng zhào chéng xiàn wèi qìng zuò jūn.
秋,七月,癸未,升趙城縣為慶祚軍。
jiǎ shēn, hái wáng guī sūn gù zèng shì, zhuī fù hán zhōng yàn céng bù ān dào lǐ qīng chén huáng lǚ děng guān zhí.
甲申,還王珪、孫固贈諡,追復韓忠彥、曾布、安燾、李清臣、黃履等官職。
jǐ hài, zhào: yú biān lèi yù bǐ suǒ zhì lǐ zhì jú, tǎo lùn gǔ jīn yán gé, jù huà lái shàng, zhèn jiāng qīn lǎn, cān zhuó qí yí, yǐ gé qiān gǔ zhī lòu, chéng yī dài zhī diǎn, shù jǐ xiān wáng chuí fǎ hòu shì.
己亥,詔:「於編類御筆所置禮制局,討論古今沿革,具畫來上,朕將親覽,參酌其宜,以革千古之陋,成一代之典,庶幾先王垂法後世。」
chóng níng yǐ lái, jī gǔ diàn duō jù sān dài lǐ qì, ruò dǐng yí fǔ guǐ xī xiàng zūn léi dēng dòu jué jiǎ liǎn zhì diàn xǐ, fán gǔ zhì qì xī chū, yīn dé jiàn shāng zhōu zhī jiù, shǐ yàn xiān rú suǒ chuán dà é. zhì shì jì zhì lǐ zhì jú, nǎi qǐng yù fǔ suǒ cáng, xī jiā tǎo lùn, jǐn gǎi yǐ cóng gǔ, jiàn zhī jiāo miào, huàn rán dà bèi. yǒu wàn shòu yù zūn zhě, dà yóu sì shēng qì, diāo zhuó shū jué. yù diàn kuò yíng chǐ yǒu èr cùn, dì měi jì sì yǐn fú, dà cháo huì, jué qún chén zé yòng yān. qí tā duō chēng shì. zhì qí zhì zuò zhī jīng, dài yǔ gǔ liè, zì hàn yǐ lái, wèi zhī yǒu yě. zhōng shū shè rén dí rǔ wén zòu qǐ biān jí xīn lǐ, gǎi zhèng sān lǐ tú yǐ shì hòu shì, zú bù guǒ xíng.
崇寧以來,稽古殿多聚三代禮器,若鼎、彝、簠、簋、犧、象尊、罍、登、豆、爵、斝、璉、觶、坫、洗,凡古制器悉出,因得見商、周之舊,始驗先儒所傳大訛。至是既置禮制局,乃請御府所藏,悉加討論,盡改以從古,薦之郊廟,煥然大備。有萬壽玉尊者,大猶四升器,雕琢殊絕。玉坫闊盈尺有二寸,帝每祭祀飲福,大朝會,爵群臣則用焉。其它多稱是。至其製作之精,殆與古埒,自漢以來,未之有也。中書舍人翟汝文奏乞編集新禮,改正《三禮圖》以示後世,卒不果行。
gēng zǐ, guì fēi liú shì hōng.
庚子,貴妃劉氏薨。
rén yín, fù zhì bái zhōu.
壬寅,復置白州。
liáo zhǔ rú qiū shān.
遼主如秋山。
bā yuè, jiǎ xū, yǐ yàn lè chéng, jìn zhí zhèng guān yī děng.
八月,甲戌,以燕樂成,進執政官一等。
bǐng zǐ, yǐ hé zhí zhōng wèi shǎo shī.
丙子,以何執中為少師。
dīng chǒu, shēng rùn zhōu wèi zhèn jiāng fǔ.
丁丑,升潤州為鎮江府。
wù yín, fēng sì zhèn shān wèi wáng.
戊寅,封四鎮山為王。
jiǔ yuè, gēng yín, zhào dà lǐ sì kāi fēng fǔ bù dé zòu yù kōng, qí tuī ēn zhī cì bìng bà.
九月,庚寅,詔大理寺開封府不得奏獄空,其推恩支賜並罷。
xīn mǎo, zhào wáng lǎo zhì fù què dīng yǒu, fēng wèi dòng wēi xiān shēng. lǎo zhì suǒ jū dì bì shēng huā, wèi zhī dì jǐn. zhì jīng shī, guǎn cài jīng cì dì nán yuán, shì dài fū tián mén. shù zhào duì jìn zhōng, dì shǒu shū guān miào míng zhēn zhī hào cì zhī.
辛卯,召王老志赴闕;丁酉,封為洞微先生。老志所居地必生花,謂之地錦。至京師,館蔡京賜第南園,士大夫闐門。數召對禁中,帝手書「觀妙明真」之號賜之。
wù xū, zhuī cè guì fēi liú shì wèi huáng hòu, shì yuē míng dá.
戊戌,追冊貴妃劉氏為皇后,諡曰明達。
liáo zhǔ rú ǒu sī diàn.
遼主如藕絲淀。
dōng, shí yuè, wù shēn shuò, yuán guān fǎ shī chéng ruò xū, fēng bǎo lù xiān shēng.
冬,十月,戊申朔,元觀法師程若虛,封寶籙先生。
gēng xū, shǒu zhào yuē: zhèn hé tiān gù shì, xī yǐ yuán guī, wài chì nèi hēi, chǐ yǒu èr cùn, páng liè shí yǒu èr shān, gài zhōu zhī zhèn guī yǒu fǎ hū shì. zhī tiān zhī xiū, yú yǐ zhāo shì shàng dì ér tǐ qí dào, guò zhōu yuǎn yǐ. jiāng lái dōng sì, kě jìn dà guī, zhí zhèn guī, shù gé shàng dì zhī xīn, fū yòu yú xià mín, yǒng wèi dìng zhì.
庚戌,手詔曰:「朕荷天顧諟,錫以元圭,外赤內黑,尺有二寸,旁列十有二山,蓋周之鎮圭有法乎是。祗天之休,於以昭事上帝而體其道,過周遠矣。將來冬祀,可搢大圭,執鎮圭,庶格上帝之心,敷佑於下民,永為定製。」
yǐ chǒu, yuè xīn lè qì yú chóng zhèng diàn, chū qì yǐ shì bǎi guān.
乙丑,閱新樂器於崇政殿,出器以示百官。
wù chén, zhào: dōng sì dà lǐ jí cháo jǐng líng gōng, bìng yǐ dào shì bǎi rén zhí wēi yí qián dǎo.
戊辰,詔:「冬祀大禮及朝景靈宮,並以道士百人執威儀前導。」
shí yī yuè, xīn sì, cháo xiàn jǐng líng gōng.
十一月,辛巳,朝獻景靈宮。
rén wǔ, xiǎng tài miào, jiā shang shén zōng shì yuē tǐ yuán xiǎn dào fǎ gǔ lì xiàn dì dé wáng gōng yīng wén liè wǔ qīn rén shèng xiào huáng dì. gǎi shàng zhé zōng shì yuē xiàn yuán jì dào shì dé yáng gōng qīn wén ruì wǔ qí shèng zhāo xiào huáng dì, yú shén zōng jiā fǎ gǔ lì xiàn sì zì, zhé zōng gǎi xiǎn dé dìng gōng yuē shì dé yáng gōng, jiē cài jīng suǒ wèi, yǐ zhāng shào shù zhī yì yě.
壬午,饗太廟,加上神宗諡曰體元顯道法古立憲帝德王功英文烈武欽仁聖孝皇帝。改上哲宗諡曰憲元繼道世德揚功欽文睿武齊聖昭孝皇帝,於神宗加「法古立憲」四字,哲宗改「顯德定功」曰「世德揚功」,皆蔡京所為,以彰紹述之義也。
guǐ wèi, sì yuán qiū, dà shè tiān xià.
癸未,祀圜丘,大赦天下。
dì yǒu shì yú nán jiāo, cài yōu wèi zhí suī guān. yù hé chū nán xūn mén, dì hū yuē: yù jīn yuán dōng ruò yǒu lóu tái zhòng fù, shì hé chù yě? yōu jí zòu: jiàn yún jiān lóu diàn tái gé, yǐn yǐn shù zhòng, jì ér shěn shì, jiē qù dì shù shí zhàng. qǐng zhī, dì yòu wèn yuē: jiàn rén wù fǒu? yōu jí zòu: yǒu dào liú tóng zǐ chí fān jié gài, xiāng jì ér chū yún jiān, yī fú méi mù, lì lì kě shí. yǐ yǒu, suì yǐ tiān shén jiàng, zhào gào zài wèi, zuò tiān zhēn jiàng lín shì jiàn jì. dì cháng mèng bèi zhào, rú zài fān dǐ shí, jiàn lǎo jūn zuò diàn shàng, yí wèi rú wáng zhě, yù dì yuē: rǔ yǐ sù mìng, dāng xìng wú jiào. dì shòu mìng ér chū, mèng jué, jì qí shì. jí shì dōng sì, wáng lǎo zhì yì cóng. dì zài tài miào xiǎo cì zhōng, lǎo zhì yuē: bì xià xī mèng, shàng jì zhī hū? shí chén zài dì páng yě. lí míng, chū nán xūn mén, jiàn tiān shén jiàng yú kōng zhōng, yì zhě wèi lǎo zhì suǒ wèi. dào jiào zhī shèng zì cǐ shǐ.
帝有事於南郊,蔡攸為執綏官。玉輅出南薰門,帝忽曰:「玉津園東若有樓台重複,是何處也?」攸即奏:「見雲間樓殿台閣,隱隱數重,既而審視,皆去地數十丈。」頃之,帝又問曰:「見人物否?」攸即奏:「有道流童子持幡節蓋,相繼而出雲間,衣服眉目,歷歷可識。」乙酉,遂以天神降,詔告在位,作《天真降臨示見記》。帝常夢被召,如在籓邸時,見老君坐殿上,儀衛如王者,諭帝曰:「汝以宿命,當興吾教。」帝受命而出,夢覺,記其事。及是冬祀,王老志亦從。帝在太廟小次中,老志曰:「陛下昔夢,尚記之乎?時臣在帝旁也。」黎明,出南薰門,見天神降於空中,議者謂老志所為。道教之盛自此始。
jǐ chǒu, yǐ xián fēi cuī shì wèi dé fēi.
己丑,以賢妃崔氏為德妃。
rén chén, zhú xiáng zhōu.
壬辰,築祥州。
jiǎ wǔ, liáo yǐ sān sī shǐ yú róng zhī nán yuàn shū mì shǐ shì, xī nán miàn zhāo tǎo shǐ xiāo lè gǔ wèi nán fǔ zǎi xiàng.
甲午,遼以三司使虞融知南院樞密使事,西南面招討使蕭樂古為南府宰相。
zhī shū mì shǐ shì yē lǜ yǎn yǒu jí, liáo zhǔ mìng chéng xiǎo chē rù cháo, jí shén, qiǎn tài yī shì zhī.
知樞密使事耶律儼有疾,遼主命乘小車入朝,疾甚,遣太醫視之。
jǐ hài, zhào yǒu guān rén xǔ jǔ bā háng.
己亥,詔有官人許舉八行。
shì yuè, dà yǔ xuě, lián shí yú rì bù zhǐ, píng dì bā chǐ yú, bīng huá, rén mǎ bù néng xíng, zhào bǎi guān chéng jiào rù cháo.
是月,大雨雪,連十餘日不止,平地八尺餘,冰滑,人馬不能行,詔百官乘轎入朝。
shí èr yuè, guǐ chǒu, zhào tiān xià fǎng qiú dào jiào xiān jīng.
十二月,癸丑,詔天下訪求道教仙經。
jiǎ yín, liáo yǐ shū mì zhí xué shì mǎ rén wàng cān zhī zhèng shì. rén wàng yǒu cāo shǒu, wèi cháng fù lì qiú jìn. zhì shì rén hè, rén wàng qiǎo rán yuē: dé wù xǐ, shī wù yōu, kàng zhī shén gāo, jǐ zhī bì kù. qí wèi shèn rú cǐ.
甲寅,遼以樞密直學士馬人望參知政事。人望有操守,未嘗附麗求進。至是人賀,人望愀然曰:「得勿喜,失勿憂,抗之甚高,擠之必酷。」其畏慎如此。
hé běi zhuǎn yùn pàn guān zhāng xiào chún yán: zhōu guān yǐ liù yì jiào shì, bì shè ér hòu xíng. gǔ zhě zhū hóu gòng shì, tiān zǐ shì zhī yú shè gōng. qǐ zhào zhū lù zhōu jùn, měi suì jiàn gòng shì yú guó xué, yīn jiǎng shè lǐ. cóng zhī.
河北轉運判官張孝純言:「《周官》以六藝教士,必射而後行。古者諸侯貢士,天子試之於射宮。乞詔諸路州郡,每歲薦貢士於國學,因講射禮。」從之。
yǐ mǎo, zhào tiān xià gòng yī shì.
乙卯,詔天下貢醫士。
bǐng chén, liáo zhī shū mì yuàn shì yē lǜ yǎn zú. zèng shàng fù, shì zhōng yì. yǎn pō yǐ lián jié wén, gù bù néng yǐ lǐ zhèng jiā, jiè yǐ gù chǒng, wén zhě bǐ zhī. běi yuàn shū mì shǐ xiāo fèng xiān, sù yǔ yǎn xiāng jié, yǎn sǐ, jiàn qí zhí lǐ chù wēn wèi xiāng, yǎn běn xìng lǐ yě. wài wēn yīn fèng xiān yǒu yuán jǐ lì, qīng xīn ē fù, ér tān wū yóu shén, fán suǒ jiē yǐn, lèi duō xiǎo rén.
丙辰,遼知樞密院事耶律儼卒。贈尚父,諡忠懿。儼頗以廉潔聞,顧不能以禮正家,藉以固寵,聞者鄙之。北院樞密使蕭奉先,素與儼相結,儼死,薦其侄李處溫為相,儼本姓李也。外溫因奉先有援己力,傾心阿附,而貪污尤甚,凡所接引,類多小人。
xīn yǒu, tài bái zhòu jiàn.
辛酉,太白晝見。
guǐ hài, gāo lì gòng yú liáo.
癸亥,高麗貢於遼。
liáo shēng nǚ zhí bù jié dù shǐ wū yǎ shū, mèng zhú láng, lǚ fā bù néng zhōng, ā gǔ dá qián, shè zhòng zhī. dàn rì, yǐ suǒ mèng wèn liáo zuǒ, jiē yuē: jí, xiōng bù néng dé ér dì dé zhī zhī zhào yě. shì yuè, wū yǎ shū zú, ā gǔ dá xí wèi wèi dá bèi lēi. liáo shǐ ā lēi bó wǎng wèi zhī yuē: hé gù bù gào sàng? ā gǔ dá yuē: yǒu sàng ér bù diào, ér nǎi yǐ wèi zuì hū? tā rì, ā lēi bó jìng zhì wū yǎ shū bìn suǒ, yuè fèng mǎ, yù qǔ zhī, ā gǔ dá nù, jiāng shā zhī, zōng xióng jiàn ér zhǐ. zōng xióng běn míng mó luō huān, wū yǎ shū zhī zhǎng zi yě.
遼生女直部節度使烏雅舒,夢逐狼,屢發不能中,阿古達前,射中之。旦日,以所夢問僚佐,皆曰:「吉,兄不能得而弟得之之兆也。」是月,烏雅舒卒,阿古達襲位為達貝勒。遼使阿勒博往謂之曰:「何故不告喪?」阿古達曰:「有喪而不弔,而乃以為罪乎?」它日,阿勒博徑至烏雅舒殯所,閱賵馬,欲取之,阿古達怒,將殺之,宗雄諫而止。宗雄本名摩囉歡,烏雅舒之長子也。
ā gǔ dá yù fá liáo ér wèi jué, nǎi zhī wán yán bù, wèi dōu gǔ lǔ nà yuē: liáo míng wèi dà guó, qí shí kōng xū, zhǔ jiāo ér shì qiè, zhàn chén wú yǒng, kě qǔ yě. wú yù jǔ bīng ér xī, jūn yǐ wèi hé rú? dōu gǔ lǔ nà yuē: yǐ gōng yīng wǔ, shì zú lè wèi yòng. liáo dì huāng yú tián liè, zhèng lìng wú cháng, yì yǔ yě. ā gǔ dá rán zhī.
阿古達欲伐遼而未決,乃之完顏部,謂都古嚕納曰:「遼名為大國,其實空虛,主驕而士怯,戰陳無勇,可取也。吾欲舉兵而西,君以為何如?」都古嚕納曰:「以公英武,士卒樂為用。遼帝荒於畋獵,政令無常,易與也。」阿古達然之。
shì suì, jiāng dōng hàn.
是歲,江東旱。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhèng hé sì nián liáo tiān qìng sì nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝政和四年(遼天慶四年)
chūn, zhēng yuè, wù yín shuò, zhì dào jiē liù zì xiān shēng zhì é wài jiàn yì pǐn zhì, bǐ shì zhōng dài fū zhì jiāng shì láng, fán èr shí liù děng, bìng wú qǐng gěi rén cóng jí bù xǔ shēn qǐ ēn lì.
春,正月,戊寅朔,置道階六字先生至額外鑒議品秩,比視中大夫至將仕郎,凡二十六等,並無請給人從及不許申乞恩例。
jiǎ shēn, zhī qín zhōu hú shī wén jìn zhōng fèng dài fū, yǐ tǎo lùn yuán guī tuī shǎng yě.
甲申,知秦州胡師文進中奉大夫,以討論元圭推賞也。
xīn chǒu, wáng lǎo zhì jiā hào guān miào míng zhēn dòng wēi xiān shēng.
辛丑,王老志加號觀妙明真洞微先生。
jiǎ chén, tōng pàn kāi fǔ wáng jǐng wén, zhuǎn fèng zhí dài fū, yǔ zhī zhōu chāi qiǎn, réng fù zhào dōu táng, yǐ yuán guī dé zhī qí jiā yě.
甲辰,通判開府王景文,轉奉直大夫,與知州差遣,仍赴召都堂,以元圭得之其家也。
shì yuè, liáo zhǔ rú chūn shuǐ.
是月,遼主如春水。
èr yuè, dīng sì, cì shàng shě shēng shí qī rén jí dì.
二月,丁巳,賜上捨生十七人及第。
guǐ hài, gǎi yù jǐng jiān wèi zhǎng níng jūn.
癸亥,改淯井監為長寧軍。
guǐ yǒu, huáng zhǎng zi huán guān.
癸酉,皇長子桓冠。
sān yuè, bǐng zǐ shuò, yǐ shū fēi wáng shì wèi guì fēi.
三月,丙子朔,以淑妃王氏為貴妃。
dīng chǒu, zhào: zhū lù yīng xiǎo xué shēng jí bǎi rén chù, bìng zēng chà jiào yù yī yuán.
丁丑,詔:「諸路應小學生及百人處,並增差教諭一員。」
xīn mǎo, zhào: zhū lù jiān sī, měi lù tōng xuǎn gōng guān dào shì shí rén, qiǎn fā shàng jīng, fù zuǒ yòu jiē dào lù yuàn jiǎng xí kē dào shēng zàn guī yí, hòu xí shú qiǎn hái běn chù.
辛卯,詔:「諸路監司,每路通選宮觀道士十人,遣發上京,赴左右街道錄院講習科道聲贊規儀,候習熟遣還本處。」
xià, sì yuè, gēng xū, xìng shàng shū shěng, yǐ shǒu zhào xùn jiè cài jīng hé zhí zhōng gè guān qiān zhì, lì cì bó yǒu chà.
夏,四月,庚戌,幸尚書省,以手詔訓誡蔡京、何執中、各官遷秩,吏賜帛有差。
guǐ chǒu, yuè tài xué bì yōng zhū shēng yǎ lè.
癸丑,閱太學、辟雍諸生雅樂。
jiǎ yín, shàng shū shěng yán: shuǐ mó chá chǎng suì shōu qián yuē sì bǎi wàn guàn yǐ shàng, bǐ jiù yǐ jí sān bèi, bù xì shěng qián, bié wú zhī yòng, shàng xún jiù lì, zhǐ měi jì fàn jìn, wèi yǒu yuè jìn zhī shù. jīn yù měi yuè jìn wǔ wàn guàn, suǒ shōu qián shàng yǒu yú, bù zhì què shǎo. zhào yī suǒ zòu, réng zì jīn yuè wèi shǐ.
甲寅,尚書省言:「水磨茶場歲收錢約四百萬貫以上,比舊已及三倍,不系省錢,別無支用,尚循舊例,只每季泛進,未有月進之數。今欲每月進五萬貫,所收錢尚有餘,不至闕少。」詔依所奏,仍自今月為始。
jiǎ zǐ, gǎi róng zhōu wèi xù zhōu.
甲子,改戎州為敘州。
wǔ yuè, bǐng xū, chū jì dì qí yú fāng zé, yǐ tài zǔ pèi. jiàng dé yīn yú tiān xià.
五月,丙戌,初祭地祇於方澤,以太祖配。降德音於天下。
liáo zhǔ qīng shǔ yú sàn shuǐ yuán.
遼主清暑於散水原。
liù yuè, wù wǔ, lǜ qiú.
六月,戊午,慮囚。
gēng wǔ, zhào: xiǎo xué fǎng tài xué lì sān shè fǎ.
庚午,詔:「小學仿太學立三舍法。」
rén shēn, yǐ guǎng xī xī dòng dì zhì lóng duì èr zhōu.
壬申,以廣西谿洞地置隆、兌二州。
qiū, qī yuè, dīng chǒu, zhì bǎo shòu cuì hé guǎn, yǐ yǎng gōng rén yǒu jí zhě.
秋,七月,丁丑,置保壽粹和館,以養宮人有疾者。
wù yín, fén yuàn dōng mén suǒ chǔ yào kě yǐ shā rén zhě, réng jìn wù dé fù gòng.
戊寅,焚苑東門所儲藥可以殺人者,仍禁勿得復貢。
jiǎ wǔ, fù míng dá huáng hòu shén zhǔ yú bié miào.
甲午,祔明達皇后神主於別廟。
liáo zhǔ hǎo tián liè, dài yú zhèng shì, měi suì qiǎn shǐ shì míng yīng yú hǎi shàng, dào chū shēng nǚ zhí, shǐ zhě tān zòng, zhēng suǒ wú yì, nǚ zhí yàn kǔ zhī. wū yǎ shū cháng yǐ liáo zhǔ bù qiǎn ā sū wèi cí, shāo jù qí shì yīng shǐ zhě. jí ā gǔ dá xí jié dù shǐ, xiāng jì qiǎn pǔ jiā nǔ shí gǔ nè děng suǒ ā sū, liáo zhǔ zhōng bù xǔ. shí gǔ nè guī, jù yán liáo zhǔ jiāo sì fèi chí zhī zhuàng. ā gǔ dá nǎi zhào qí suǒ shǔ, gào yǐ fá liáo zhī gù, shǐ bèi chōng yào, jiàn chéng bǎo, xiū róng qì, yǐ tīng hòu mìng. liáo zhǔ shǐ shì yù ā lēi bó wǎng jié zhī, ā gǔ dá yuē: wǒ, xiǎo guó yě, shì dà guó bù gǎn fèi lǐ. dà guó dé zé bù shī, ér bū táo shì zhǔ, yǐ cǐ zì xiǎo, néng wú wàng hū! ruò hái ā sū, cháo gòng rú gù gǒu bù huò yǐ, qǐ néng shù shǒu shòu zhì yě! ā lēi bó hái, liáo zhǔ shǐ wèi bèi, mìng tǒng jūn xiāo tuō bo jiā diào zhū jūn yú níng jiāng zhōu. ā gǔ dá wén zhī, shǐ bù sà hā fù suǒ ā sū, shí guān qí xíng shì. bù sà hā hái, yán liáo bīng duō, bù zhī qí shù. ā gǔ dá yuē: bǐ chū diào bīng, qǐ néng jù jí rú cǐ! fù qiǎn hū shí bù wǎng. hái, yán wéi sì yuàn tǒng jūn sī yǔ níng jiāng zhōu jūn jí bó hǎi bā bǎi rén ěr. ā gǔ dá yuē: guǒ rú wú yán. wèi zhū jiāng zuǒ yuē: liáo bīng zhī wǒ jiāng jǔ bīng, jí zhū lù jūn bèi wǒ, wǒ bì xiān fā zhì zhī, wú wèi rén zhì. zhòng jiē yuē: shàn! nǎi rù jiàn pō lā shū qī fù chá shì, gào yǐ fá liáo shì, fù chá shì yuē: rǔ sì fù xiōng lì bāng jiā, jiàn kě zé xíng. wú lǎo yǐ, wú yí wǒ yōu, rǔ yì bì bù zhì shì. ā gǔ dá fèng shāng wèi shòu, jí zòu fù chá shì lǜ zhū jiāng chū mén, jǔ shāng dōng xiàng, yǐ liáo rén huāng sì bù guī ā sū bìng yǐ yòng bīng zhī yì dǎo yú huáng tiān hòu tǔ. lèi bì, fù chá shì mìng ā gǔ dá zhèng zuò, yǔ liáo shǔ huì jiǔ, hào lìng zhū bù, shǐ bó lēi hé zhēng yī lán gǔ lǔ nè zhī bīng, zhí liáo zhàng yīng guān.
遼主好畋獵,怠於政事,每歲遣使市名鷹於海上,道出生女直,使者貪縱,征索無藝,女直厭苦之。烏雅舒嘗以遼主不遣阿蘇為辭,稍拒其市鷹使者。及阿古達襲節度使,相繼遣普嘉努、實古訥等索阿蘇,遼主終不許。實古訥歸,具言遼主驕肆廢弛之狀。阿古達乃召其所屬,告以伐遼之故,使備衝要,建城堡,修戎器,以聽後命。遼主使侍御阿勒博往詰之,阿古達曰:「我,小國也,事大國不敢廢禮。大國德澤不施,而逋逃是主,以此字小,能無望乎!若還阿蘇,朝貢如故;苟不獲已,豈能束手受制也!」阿勒博還,遼主始為備,命統軍蕭托卜嘉調諸軍於寧江州。阿古達聞之,使布薩哈復索阿蘇,實觀其形勢。布薩哈還,言遼兵多,不知其數。阿古達曰:「彼初調兵,豈能遽集如此!」復遣呼實布往。還,言唯四院統軍司與寧江州軍及渤海八百人耳。阿古達曰:「果如吾言。」謂諸將佐曰:「遼兵知我將舉兵,集諸路軍備我,我必先發制之,無為人制。」眾皆曰:「善!」乃入見頗拉淑妻富察氏,告以伐遼事,富察氏曰:「汝嗣父兄立邦家,見可則行。吾老矣,無詒我憂,汝亦必不至是。」阿古達奉觴為壽,即奏富察氏率諸將出門,舉觴東向,以遼人荒肆不歸阿蘇並已用兵之意禱於皇天后土。酹畢,富察氏命阿古達正坐,與僚屬會酒,號令諸部,使博勒和征伊蘭古嚕訥之兵,執遼障鷹官。
bā yuè, yǐ sì, gǎi duān míng diàn xué shì wèi yán kāng diàn xué shì, shū mì zhí xué shì wèi shù gǔ diàn zhí xué shì.
八月,乙巳,改端明殿學士為延康殿學士,樞密直學士為述古殿直學士。
xīn hài, zhào: zhū lù xué xiào jí sān bǎi rén yǐ shàng zhě, sān fēn zēng yī fēn, bǎi rén yǐ shàng zhě, zēng yī fēn zhī bàn.
辛亥,詔:「諸路學校及三百人以上者,三分增一分,百人以上者,增一分之半。」
guǐ hài, dìng wǔ chén héng bān, yǐ wǔ shí yuán wèi é.
癸亥,定武臣橫班,以五十員為額。
jiǔ yuè, xīn mǎo, zhào yǐ bì yōng dà chéng diàn míng bān zhū lù zhōu xué.
九月,辛卯,詔以辟雍大成殿名頒諸路州學。
jiǔ yuè, jǐ hài, zhào: zhū lù bīng yīng yì jīng shī zhě, bìng yǐ shí yuè shuò qiǎn guī.
九月,己亥,詔:「諸路兵應役京師者,並以十月朔遣歸。」
shì yuè, nǚ zhí ā gǔ dá jǔ bīng fá liáo, jìn jūn níng jiāng zhōu, cì liáo huì chéng. bó lēi hé zhēng bīng hòu qī, zhàng zhī, fù qiǎn dū jūn zhū lù bīng jiē huì yú lā lín shuǐ, dé èr qiān wǔ bǎi rén. shēn gào yú tiān dì yuē: shì shì liáo guó, kè xiū zhí gòng, yǒu gōng bù xǐng, ér qīn wǔ shì jiā. jīn jiāng wèn zuì yú liáo, tiān dì qí jiàn yòu zhī! suì mìng zhū jiāng chuán tǐng ér shì yuē: rǔ děng tóng xīn jǐn lì, yǒu gōng zhě, nú bì bù qǔ wèi liáng, shù rén guān zhī xiān yǒu guān zhě, xù jìn qīng zhòng shì gōng. gǒu wéi shì yán, shēn sǐ tǐng xià, jiā shǔ wú shè!
是月,女直阿古達舉兵伐遼,進軍寧江州,次寥晦城。博勒和徵兵後期,杖之,復遣督軍諸路兵皆會於拉林水,得二千五百人。申告於天地曰:「世事遼國,恪修職貢,有功不省,而侵侮是加。今將問罪於遼,天地其鑒佑之!」遂命諸將傳梃而誓曰:「汝等同心盡力,有功者,奴婢部曲為良,庶人官之;先有官者,敘進輕重視功。苟違誓言,身死梃下,家屬無赦!」
shī jiāng zhì liáo jiè, xiān shǐ zōng gàn dū shì zú yí qiàn, jì dù, yù bó hǎi jūn gōng zuǒ yì qī mù kūn, zhòng shǎo què, liáo bīng zhí dǐ zhōng jūn. gǎo chū zhàn, zhé dié xiān qū, ā gǔ dá yuē: zhàn bù kě yì yě. qiǎn zōng gàn zhǐ zhī. zōng gàn chí chū gǎo qián, kòng zhǐ dǎo qí zhé dié zhī mǎ, gǎo suì yǔ jù hái, liáo bīng cóng zhī. yē lǜ sè shí zhuì mǎ, liáo rén qián jiù, ā gǔ dá shè jiù zhě, bì, bìng shè sè shí, zhōng zhī. yǒu qí tū qián, yòu shè zhī, chè zhá dòng xiōng. sè shí bá jiàn zǒu, zhuī shè zhī, zhōng qí bèi, fèn ér sǐ. zōng gàn yǔ shù qí xiàn liáo jūn zhōng, ā gǔ dá jiù zhī, miǎn zhòu zhàn. huò zì páng shè zhī, shǐ fú yú sǎng, ā gǔ dá gù jiàn shè zhě, yī shǐ ér bì, wèi jiāng shì yuē: jǐn dí ér zhǐ! zhòng cóng zhī, yǒng qì zì bèi. liáo jūn dà bēn, róu jiàn sǐ zhě shí qī bā.
師將至遼界,先使宗干督士卒夷塹,既度,遇渤海軍攻左翼七穆昆,眾少卻,遼兵直抵中軍。杲出戰,哲垤先驅,阿古達曰:「戰不可易也。」遣宗干止之。宗干馳出杲前,控止導騎哲垤之馬,杲遂與遽還,遼兵從之。耶律色實墜馬,遼人前救,阿古達射救者,斃,並射色實,中之。有騎突前,又射之,徹札洞胸。色實拔箭走,追射之,中其背,僨而死。宗干與數騎陷遼軍中,阿古達救之,免胄戰。或自旁射之,矢拂於顙,阿古達顧見射者,一矢而斃,謂將士曰:「盡敵而止!」眾從之,勇氣自倍。遼軍大奔,蹂踐死者十七八。
sà hā zài bié lù, bù jí huì zhàn, ā gǔ dá shǐ rén yǐ zhàn shèng gào. sà hā qiǎn qí zi zōng hàn jí wán yán xī yǐn lái hè, qiě quàn chēng dì, ā gǔ dá yuē: yī zhàn ér shèng, suì chēng dà hào, hé shì rén qiǎn yě!
薩哈在別路,不及會戰,阿古達使人以戰勝告。薩哈遣其子宗翰及完顏希尹來賀,且勸稱帝,阿古達曰:「一戰而勝,遂稱大號,何示人淺也!」
jūn zhì níng jiāng zhōu, tián qiàn gōng chéng. níng jiāng rén zì dōng mén chū, yāo jī, jǐn yì zhī. liáo tǒng jūn sī yǐ wén, liáo zhǔ shè lù yú qìng zhōu, lüè bù jiè yì, qiǎn hǎi zhōu cì shǐ gāo xiān shòu tǒng bó hǎi jūn yīng yuán ér yǐ. dōng, shí yuè, níng jiāng zhōu xiàn, fáng yù shǐ dà yào shī nǔ bèi huò, ā gǔ dá yīn zòng zhī, shǐ zhāo yù liáo rén. suì yǐn bīng hái, yè fù chá shì, yǐ suǒ huò bān zōng zú qí lǎo.
軍至寧江洲,填塹攻城。寧江人自東門出,邀擊,盡殪之。遼統軍司以聞,遼主射鹿於慶州,略不介意,遣海州刺史高仙壽統渤海軍應援而已。冬,十月,寧江州陷,防禦使大藥師努被獲,阿古達陰縱之,使招諭遼人。遂引兵還,謁富察氏,以所獲頒宗族耆老。
chū, nǚ zhí bù mín jiē wú yáo yì, zhuàng zhě xī wèi bīng, píng jū zé yú tián shè liè, yǒu jǐng zé xià lìng zhū bù zhī zhǎng, fán bù qí zhī zhàng qiǔ, jiē zì bèi yān. qí bù zhǎng yuē bèi lēi, xíng bīng zé chēng yuē míng ān mù kūn. míng ān yóu qiān fū zhǎng, mù kūn yóu bǎi fū zhǎng yě.
初,女直部民皆無徭役,壯者悉為兵,平居則漁畋射獵,有警則下令諸部之長,凡步騎之仗糗,皆自備焉。其部長曰貝勒,行兵則稱曰明安、穆昆。明安猶千夫長,穆昆猶百夫長也。
liáo zhǔ wén níng jiāng zhōu xiàn, zhào qún chén yì. hàn rén xíng gōng fù bù shǔ xiāo tuō sī hé yuē: nǚ zhí suī xiǎo, qí rén yǒng ér shàn shè. wǒ bīng jiǔ bù liàn, ruò yù qiáng dí, shāo yǒu bù lì, zhū bù lí xīn, bù kě zhì yǐ. jīn mò ruò dà fā zhū dào bīng yǐ wēi yàn zhī. běi yuàn shū mì shǐ xiāo dé lēi dài yuē: rú tuō sī hé zhī móu, tú shì ruò ěr. dàn fā huá shuǐ bīng, zú yǐ jù zhī. nǎi yǐ sī kōng xiāo sì xiān wèi dōng běi lù dōu tǒng, xiāo tuō bo jiā fù zhī, fā qì dān xī jūn sān qiān rén, zhōng jīng jìn bīng jí tǔ háo èr qiān rén, xuǎn zhū lù wǔ yǒng èr qiān yú rén, tún chū hé diàn.
遼主聞寧江州陷,召群臣議。漢人行宮副部署蕭托斯和曰:「女直雖小,其人勇而善射。我兵久不練,若遇強敵,稍有不利,諸部離心,不可制矣。今莫若大發諸道兵以威厭之。」北院樞密使蕭德勒岱曰:「如托斯和之謀,徒示弱耳。但發滑水兵,足以拒之。」乃以司空蕭嗣先為東北路都統,蕭托卜嘉副之,發契丹、奚軍三千人,中京禁兵及土豪二千人,選諸路武勇二千餘人,屯出河店。
yǐ sì, fù zhì gǒng zhōu.
乙巳,復置拱州。
shí yī yuè, xīn sì, guān miào míng zhēn dòng wēi xiān shēng wáng lǎo zhì zú. lǎo zhì qǐ guī, liú zhī bù dé, xún zú, cì jīn yǐ zàng.
十一月,辛巳,觀妙明真洞微先生王老志卒。老志乞歸,留之不得,尋卒,賜金以葬。
liáo dōu tǒng xiāo sì xiān děng jiāng bù qí zhū jūn huì yú yā zi hé běi, ā gǔ dá shuài zhòng lái yù. wèi zhì yā zi hé, huì yè, ā gǔ dá fāng jiù zhěn, ruò yǒu fú qí shǒu zhě sān, wù ér qǐ, yuē: shén míng jǐng wǒ yě. jí míng gǔ jǔ suì ér xíng. lí míng, jí hé. liáo rén fāng huài líng dào, ā gǔ dá xiān zhuàng shì qiān rén jī zǒu zhī, yīn shuài zhòng jì jìn, suì dēng àn, yǔ liáo bīng yù yú chū hé diàn. huì dà fēng qǐ, chén āi bì tiān, ā gǔ dá chéng fēng fèn jī, liáo bīng kuì. zhú zhì wò lùn luò, shā huò bù kě shèng jì, liáo jiāng shì dé miǎn zhě shí yǒu qī rén. shū mì xiāo fèng xiān, jù xiōng sì xiān dé zuì, zhé zòu: dōng zhēng kuì jūn, suǒ zhì jié lüè, ruò bù sì shè, kǒng jù wèi huàn. liáo zhǔ cóng zhī, sì xiān dàn miǎn guān ér yǐ. yú shì zhū jūn xiāng wèi yuē: zhàn zé yǒu sǐ wú gōng, tuì zé yǒu shēng wú zuì. gù shì wú dòu zhì, jiàn dí zhé kuì.
遼都統蕭嗣先等將步騎諸軍會於鴨子河北,阿古達帥眾來御。未至鴨子河,會夜,阿古達方就枕,若有扶其首者三,寤而起,曰:「神明警我也。」即鳴鼓舉燧而行。黎明,及河。遼人方壞陵道,阿古達先壯士千人擊走之,因帥眾繼進,遂登岸,與遼兵遇於出河店。會大風起,塵埃蔽天,阿古達乘風奮擊,遼兵潰。逐至斡論濼,殺獲不可勝計,遼將士得免者十有七人。樞密蕭奉先,懼兄嗣先得罪,輒奏:「東征潰軍,所至劫掠,若不肆赦,恐聚為患。」遼主從之,嗣先但免官而已。於是諸軍相謂曰:「戰則有死無功,退則有生無罪。」故士無鬥志,見敵輒潰。
rén chén, liáo dōu tǒng xiāo dí lǐ děng yíng yú wò lùn luò, yòu wèi nǚ zhí bīng suǒ xí, sǐ zhě shén zhòng. dí lǐ yì zuò miǎn guān.
壬辰,遼都統蕭迪里等營於斡論濼,又為女直兵所襲,死者甚眾。迪里亦坐免官。
liáo rén cháng yán nǚ zhí bīng mǎn wàn zé bù kě dí, zhì shì shǐ mǎn wàn yún.
遼人嘗言女直兵滿萬則不可敵,至是始滿萬雲。
shí èr yuè, jǐ yǒu, yǐ jìn zhōng shén yù diàn chéng, jiǎn tiān xià qiú zuì yī děng.
十二月,己酉,以禁中神御殿成,減天下囚罪一等。
guǐ chǒu, dìng cháo yí, fèng zhí dài fū yǐ bā shí yuán wèi é.
癸丑,定朝儀,奉直大夫以八十員為額。
yǐ mǎo, xuě jiàng, cì yàn yú zàng jīng dì.
乙卯,雪降,賜宴於葬京第。
jǐ wèi, zhào guǎng nán shì bó sī suì gòng zhēn zhū xī jiǎo xiàng chǐ.
己未,詔廣南市舶司歲貢真珠、犀角、象齒。
huán zhōu dìng yuǎn dà shǒu lǐng xià rén lǐ ā yǎ bo, yǐ shū yí qí guó tǒng jūn liáng duō líng yuē: wǒ jū hàn èr shí qī nián, měi jiàn liáng cǎo zhuǎn shū, lì gěi kōng quàn. fāng chūn mò qiū chū, shì yǒu jī sè. ruò jìng dǎo dìng yuǎn, tuò shǒu kě qǔ. jì dé dìng yuǎn, zé páng shí yú chéng bù láo ér xià yǐ. wǒ chǔ gǔ lèi suì, jué dì cáng zhī, dà bīng zhī lái, dòu liáng wú jī, kě zuò ér bǎo yě. duō líng suì yǐ wàn rén lái yíng. zhuǎn yùn shǐ rèn liàng, xiān zhī qí móu, mù bīng jǐn fā jiào gǔ. duō líng wéi dìng yuǎn, shī suǒ cáng, yuè qī rì, ā yǎ bo suì yǐ qí bù wàn yú rén guī xià, xià zhú zāng dǐ hé chéng. zhào tóng guàn wèi shǎn xī jīng lüè shǐ yǐ tǎo zhī.
環州定遠大首領夏人李阿雅卜,以書遺其國統軍梁多凌曰:「我居漢二十七年,每見糧草轉輸,例給空券。方春末秋初,士有飢色。若徑搗定遠,唾手可取。既得定遠,則旁十餘城不勞而下矣。我儲谷累歲,掘地藏之,大兵之來,斗糧無齎,可坐而飽也。」多凌遂以萬人來迎。轉運使任諒,先知其謀,募兵盡發窖谷。多凌圍定遠,失所藏,越七日,阿雅卜遂以其部萬餘人歸夏,夏築臧底河城。詔童貫為陝西經略使以討之。
liáo bīn xián xiáng sān zhōu jí tiě lí bù jù jiàng yú nǚ zhí.
遼賓、咸、祥三州及鐵驪部俱降於女直。
tiě zhōu yáng pǔ, cháng shì liáo wèi mì shū láng, zhì shì jiàng yú nǚ zhí, shuō ā gǔ dá yuē: dài wáng chuàng xìng shī lǚ, dāng biàn jiā wèi guó, tú bà tiān xià. bǐ zhě zhū bù bīng zhòng jiē guī dài wáng, jīn lì kě bá shān tián hǎi, ér bù néng gé gù dǐng xīn, cè dì hào, fēng zhū fān, chuán xí xiǎng yīng qiān lǐ. zì shì dōng jiē hǎi yú, nán lián sòng, xī tōng xià, běi ān yuǎn guó zhī mín, jiàn wàn shì zhī zī jī, xìng dì wáng zhī shè jì, xíng zhī yǒu yí, huò rú fā shǐ, dài wáng rú hé? wū qí mài sà hā děng bìng yǐ pǔ yán wèi rán, lǜ guān shǔ quàn jìn, yuàn yǐ xīn suì yuán rì shàng zūn hào, ā gǔ dá bù xǔ. pǔ jiā nǔ zōng hàn děng jìn yuē: jīn dà gōng yǐ jiàn, ruò bù chēng zūn hào, wú yǐ xì tiān xià xīn. ā gǔ dá yuē: wú jiāng sī zhī.
鐵州楊朴,嘗仕遼為秘書郎,至是降於女直,說阿古達曰:「大王創興師旅,當變家為國,圖霸天下。比者諸部兵眾皆歸大王,今力可拔山填海,而不能革故鼎新,冊帝號,封諸蕃,傳檄響應千里。自是東接海隅,南連宋,西通夏,北安遠國之民,建萬世之鎡基,興帝王之社稷,行之有疑,禍如發矢,大王如何?」烏奇邁、薩哈等並以朴言為然,率官屬勸進,願以新歲元日上尊號,阿古達不許。普嘉努、宗翰等進曰:「今大功已建,若不稱尊號,無以系天下心。」阿古達曰:「吾將思之。」