qǐ chóng guāng chì fèn ruò zhēng yuè, jǐn zhāo yáng dān è sān yuè, fán èr nián yǒu qí.
起重光赤奮若正月,盡昭陽單閼三月,凡二年有奇。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé sān nián liáo bǎo dà yuán nián, jīn tiān fǔ wǔ nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝宣和三年(遼保大元年,金天輔五年)
chūn, zhēng yuè, dīng yǒu shuò, rì zhōng yǒu shěng, páng yǒu qīng hēi qì rú shuǐ bō xuán zhuǎn.
春,正月,丁酉朔,日中有眚,旁有青黑氣如水波旋轉。
liáo yǐ gǎi yuán sì shè.
遼以改元肆赦。
rén yín, dèng xún wǔ zú. dèng shì zì wǎn yǐ lái, shì jì qí jiān, ér xún wǔ ā cài jīng yóu shén. jīng zhī bài luàn tiān xià, huò yuán zì xún wǔ shǐ.
壬寅,鄧洵武卒。鄧氏自綰以來,世濟其奸,而洵武阿蔡京尤甚。京之敗亂天下,禍源自洵武始。
jǐ wèi, zhào: huái nán jiāng nán fú jiàn, gè quán tiān zhì wǔ chén tí xíng yī yuán.
己未,詔:「淮南、江南、福建,各權添置武臣提刑一員。」
dì chū yǐ dōng nán zhī shì fù tóng guàn, qiě yuē: rú yǒu jí, jí yǐ yù bǐ xíng zhī. guàn zhì wú, jiàn mín kùn huā shí zhī rǎo, zhòng yán zéi bù jí píng, zuò cǐ ěr. guàn jí mìng qí liáo dǒng yún zuò shǒu zhào zuì jǐ, bà sū háng zào zuò jú jí yù qián gāng yùn bìng mù shí cǎi sè děng wù, ér dì yì chù zhū miǎn fù zǐ dì zhí zhī zài zhí zhě, wú mín dà yuè.
帝初以東南之事付童貫,且曰:「如有急,即以御筆行之。」貫至吳,見民困花石之擾,眾言賊不亟平,坐此耳。貫即命其僚董耘作手詔罪己,罷蘇、杭造作局及御前綱運並木石采色等物,而帝亦黜硃勔父子弟侄之在職者,吳民大悅。
shì yuè, fāng là xiàn wù zhōu, yòu xiàn qú zhōu, shǒu chén péng rǔ fāng sǐ zhī.
是月,方臘陷婺州,又陷衢州,守臣彭汝方死之。
liáo zhǔ yǒu sì zǐ: zhǎng yuē zhào wáng shí nè liè, mǔ zhào zhāo róng cì jìn wáng é lǔ wēn, mǔ xiāo wén fēi cì qín wáng dìng xǔ wáng níng, jiē yuán fēi suǒ shēng. shū mì shǐ xiāo fèng xiān, yuán fēi zhī xiōng, ér qín xǔ wáng zhī jiù yě, yǐ guó rén shǔ yì jìn wáng, kǒng qín wáng bù dé lì, yīn qián tú zhī. wén fēi zǐ shì yē lǜ dá hā lēi, mèi shì yē lǜ yī dōu. yī rì, qí zǐ kǔ mèi jù huì jūn qián, fèng xiān fěng rén wū wén fēi yǔ fù mǎ xiāo yù jí dá hā lā yī dōu děng móu lì jìn wáng ér zūn liáo zhǔ wèi tài shàng huáng. liáo zhǔ xìn zhī, suì zhū xiāo yù dá hā lā ér cì wén fēi sǐ. yī dōu zài jūn zhōng, wén zhī dà jù, jí lǜ qiān yú qí pàn rù jīn. liáo zhǔ shǐ zhī xī wáng fǔ shì xiāo xī mò běi fǔ zǎi xiàng xiāo dé gōng sì jūn tài shī xiāo qiān jiāng suǒ bù bīng zhuī zhī, jí zhū lǘ shān xiàn. xī mò děng yì yuē: zhǔ shàng xìn xiāo fèng xiān yán, shì wú bèi miè rú yě. yī dōu nǎi zōng shì háo jùn, cháng bù kěn wèi fèng xiān xià. ruò qín yī dōu, tā rì wú dǎng jiē yī dōu yě, bù ruò zòng zhī. hái, jí gěi yuē: zhuī xí bù jí. fèng xiān jì jiàn yī dōu zhī wáng, kǒng hòu rì zhū jiāng xiào yì pàn, suì quàn liáo zhǔ zhòu jiā jué shǎng yǐ jié zhòng xīn, yǐ xiāo xī mò wèi xī wáng, yǐ xiāo dé gōng shì zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān pàn shàng jīng liú shǒu shì, xiāo gàn wèi zhèn guó dà jiāng jūn.
遼主有四子:長曰趙王實訥埒,母趙昭容;次晉王額嚕溫,母蕭文妃;次秦王定、許王寧,皆元妃所生。樞密使蕭奉先,元妃之兄,而秦、許王之舅也,以國人屬意晉王,恐秦王不得立,因潛圖之。文妃姊適耶律達哈勒,妹適耶律伊都。一日,其姊苦妹俱會軍前,奉先諷人誣文妃與駙馬蕭昱及達哈拉、伊都等謀立晉王而尊遼主為太上皇。遼主信之,遂誅蕭昱、達哈拉而賜文妃死。伊都在軍中,聞之大懼,即率千餘騎叛入金。遼主使知奚王府事蕭錫默、北府宰相蕭德恭、四軍太師蕭千將所部兵追之,及諸閭山縣。錫默等議曰:「主上信蕭奉先言,視吾輩蔑如也。伊都乃宗室豪俊,常不肯為奉先下。若擒伊都,它日吾黨皆伊都也,不若縱之。」還,即給曰:「追襲不及。」奉先既見伊都之亡,恐後日諸將校亦叛,遂勸遼主驟加爵賞以結眾心,以蕭錫默為奚王,以蕭德恭試中書門下平章事兼判上京留守事,蕭干為鎮國大將軍。
èr yuè, jiǎ xū, jiàng zhào zhāo fǔ fāng là.
二月,甲戌,降詔招撫方臘。
yǐ yǒu, bà tiān xià sān shè jí zōng xué bì yōng zhū lù tí jǔ xué guān shì.
乙酉,罷天下三舍及宗學、辟雍、諸路提舉學官事。
guǐ sì, shè tiān xià.
癸巳,赦天下。
fāng là xiàn jīng dé xiàn jí chù zhōu. bù jūn dōu yú hòu wáng bǐng fù háng zhōu.
方臘陷旌德縣及處州。步軍都虞候王稟復杭州。
huái nán dào sòng jiāng yǐ sān shí liù rén héng xíng hé shuò, zhuǎn lüè shí jùn, guān jūn mò gǎn yīng qí fēng. zhī bó zhōu hóu méng shàng shū, yán jiāng cái bì guò rén, bù ruò shè zhī, shǐ tǎo fāng là yǐ zì shú. dì mìng méng zhī dōng píng fǔ, wèi fù ér zú, yòu mìng zhāng shū yè zhī hǎi zhōu. jiāng jiāng zhì, shū yè shǐ jiān zhě chān suǒ xiàng, jiāng jìng qū hǎi bīn, jié jù zhōu shí yú, zài lǔ huò. shū yè mù sǐ shì dé qiān rén, shè fú suǒ chéng, ér chū qīng bīng jù hǎi, yòu zhī zhàn. xiān nì zhuàng zú hǎi páng, cì bīng hé, jǔ huǒ fén qí zhōu. zéi wén zhī, jiē wú dòu zhì, fú bīng chéng zhī, qín qí fù zéi, jiāng nǎi jiàng.
淮南盜宋江以三十六人橫行河朔,轉掠十郡,官軍莫敢攖其鋒。知亳州侯蒙上書,言江才必過人,不若赦之,使討方臘以自贖。帝命蒙知東平府,未赴而卒,又命張叔夜知海州。江將至,叔夜使間者覘所向,江徑趨海濱,劫巨舟十餘,載鹵獲。叔夜募死士得千人,設伏所城,而出輕兵距海,誘之戰。先匿壯卒海旁,伺兵合,舉火焚其舟。賊聞之,皆無鬥志,伏兵乘之,擒其副賊,江乃降。
liáo zhǔ rú yuān yāng luò.
遼主如鴛鴦濼。
xiān shì zhèn guó shàng jiāng jūn táng gǔ, cháng wèi liáo zhǔ yán xiāo dé lēi dài zhī wù guó, chén suī lǎo, yuàn wèi guó pò dí. liáo zhǔ bù nà, zhì shì tīng qí zhì shì.
先是鎮國上將軍唐古,嘗為遼主言蕭德勒岱之誤國,臣雖老,願為國破敵。遼主不納,至是聽其致仕。
shì yuè, jīn shǐ hā lǔ děng zhì dēng zhōu.
是月,金使哈嚕等至登州。
chū, nǚ zhí wǎng lái yì lùn, jiē zhǔ tóng guàn, yǐ zhào liáng sì shàng jīng zhī yuē, yù biàn jǔ bīng yīng zhī, gù xuǎn xī jīng sù jiāng huì jīng shī, yòu zhào huán qìng fū yán jūn yǔ hé běi jìn jūn gèng shù. huì fāng là pàn, guàn yǐ xī jīng bīng tǎo zéi, cháo tíng bà gèng shù, zhǐ huī dēng zhōu shǒu chén yǐ tóng guàn wèi huí, liú jīn shǐ bù qiǎn. hā lǔ juàn fèn, lǚ chū guǎn, yù tú bù rù jīng shī, xún zhào mǎ zhèng wáng xiāng yǐn zhī yì què.
初,女直往來議論,皆主童貫,以趙良嗣上京之約,欲便舉兵應之,故選西京宿將會京師,又詔環慶、鄜延軍與河北禁軍更戍。會方臘叛,貫以西京兵討賊,朝廷罷更戍,指揮登州守臣以童貫未回,留金使不遣。哈嚕狷忿,屢出館,欲徒步入京師,尋詔馬政、王瓖引之詣闕。
sān yuè, gēng shēn, cì lǐ bù zòu míng jìn shì jí dì chū shēn hé huàn děng liù bǎi sān shí rén.
三月,庚申,賜禮部奏名進士及第、出身何渙等六百三十人。
shì yuè, fāng là zài fàn háng zhōu, bù jūn dōu yú hòu wáng bǐng děng zhàn yú chéng wài, zhǎn shǒu wǔ bǎi jí. guān jūn yǔ zéi zhàn yú tóng lú, bài zhī, suì fù mù zhōu.
是月,方臘再犯杭州,步軍都虞候王稟等戰於城外,斬首五百級。官軍與賊戰於桐廬,敗之,遂復睦州。
jīn rén wén yē lǜ yī dōu zhī jiàng, xià, sì yuè, yǐ chǒu shuò, zōng hàn yán yú jīn zhǔ yuē: liáo zhǔ shī dé, zhōng wài lí xīn. wǒ cháo xìng shī, dà yè jì dìng, ér gēn běn fú chú, hòu bì wèi huàn. jīn chéng qí xìn, kě xí qǔ zhī, tiān shí rén shì, bù kě shī yě. jīn zhǔ rán zhī, mìng zhū lù jiè bèi jūn shì.
金人聞耶律伊都之降,夏,四月,乙丑朔,宗翰言於金主曰:「遼主失德,中外離心。我朝興師,大業既定,而根本弗除,後必為患。今乘其釁,可襲取之,天時人事,不可失也。」金主然之,命諸路戒備軍事。
bǐng yín, guì fēi liú shì hōng.
丙寅,貴妃劉氏薨。
fēi běn jiǔ jiā bǎo nǚ, fù zōng yuán, yǐ nǚ guì, wèi xìng níng jié dù shǐ. chū rù gōng, pō bèi gù yù, hòu yǐ shì qiú yú huàn zhě hé jiā, yáng jiǎn zòu qǔ guī, fù dé rù gōng, yóu cái rén lèi qiān zhì guì fēi. xìng yǐng wù, néng yíng zhǐ yì, yòu shàn zhuāng shì, yì guān tú shì yī xīn, shì zhēng xiào zhī. lín líng sù wèi dì wèi zhǎng shēng dì jūn, fēi wèi jiǔ huá yù zhēn ān fēi, měi shén xiāo jiàng, bì bié zhì ān fēi wèi, tú huà xiào fēi xiàng. shǐ, fēi qiú hé jiā, bù lǐ yān, jí dé zhì, suì xiàn yǐ zuì. zhì shì hōng, nián sān shí sān.
妃本酒家保女,父宗元,以女貴,為興寧節度使。初入宮,頗被顧遇,後以事囚於宦者何家,楊戩奏取歸,復得入宮,由才人累遷至貴妃。性穎悟,能迎旨意,又善裝飾,衣冠塗飾一新,世爭效之。林靈素謂帝為長生帝君,妃為九華玉真安妃,每神霄降,必別置安妃位,圖畫肖妃像。始,妃囚何家,不禮焉,及得志,遂陷以罪。至是薨,年三十三。
tóng guàn tán zhěn qián fēng zhì qīng hé yàn, shuǐ lù bìng jìn. fāng là fén guān shě fǔ kù mín jū xiāo dùn, hái qīng xī bāng yuán dòng. guàn děng hé bīng jī zhī, là zhòng shàng èr shí wàn, yǔ guān jūn lì zhàn ér bài, shēn jù yán wū, zhū jiāng mò zhī suǒ rù. wáng yuān bì jiāng hán shì zhōng, qián xíng xī gǔ, wèn yě fù dé jìng, jí tǐng shēn zhàng gē zhí qián dǎo qí xué, gé shā shù shí rén. gēng yín, qín là yǐ chū. shì zhōng, yán ān rén yě. zhōng zhōu fáng yù shǐ xīn xìng zōng, lǐng bīng jié dòng kǒu, lüè wèi jǐ gōng. zhū jiāng bìng qǔ là qī zǐ jí wěi xiāng fāng féi děng wǔ shí èr rén yú dòng shí xué zhōng, shā zéi qī wàn yú rén, qí dǎng jiē kuì. là zhī luàn, fán pò liù zhōu wǔ shí èr xiàn, qiāng píng mín èr bǎi wàn. suǒ lüè fù nǚ, zì zéi dòng táo chū, luǒ ér yì yú lín zhōng zhě, xiāng wàng bǎi yú lǐ.
童貫、譚稹前鋒至清河堰,水陸並進。方臘焚官舍、府庫、民居宵遁,還青溪幫源洞。貫等合兵擊之,臘眾尚二十萬,與官軍力戰而敗,深據岩屋,諸將莫知所入。王淵裨將韓世忠,潛行溪谷,問野婦得徑,即挺身仗戈直前搗其穴,格殺數十人。庚寅,擒臘以出。世忠,延安人也。忠州防禦使辛興宗,領兵截洞口,掠為己功。諸將並取臘妻子及偽相方肥等五十二人於洞石穴中,殺賊七萬餘人,其黨皆潰。臘之亂,凡破六州、五十二縣,戕平民二百萬。所掠婦女,自賊洞逃出,裸而縊於林中者,相望百餘里。
zhào: liǎng zhè jiāng dōng bèi zéi zhōu xiàn, gěi fù sān nián.
詔:「兩浙、江東被賊州縣,給復三年。」
guǐ sì, rǔ zhōu niú shēng qí lín.
癸巳,汝州牛生麒麟。
wǔ yuè, wù xū, quán lǐng shū mì yuàn shì zhèng jū zhōng luò quán zì.
五月,戊戌,權領樞密院事鄭居中落權字。
jīn zhǔ shè liǔ, yàn qún chén, gù wèi zōng hàn yuē: jīn yì xī zhēng, rǔ qián hòu jì yì, duō hé zhèn yì. zōng shì zhōng suī yǒu zhǎng yú rǔ zhě, ruò móu yuán shuài, wú yǐ yì rǔ, rǔ dāng zhì bīng yǐ qí shī qī. jīn zhǔ qīn zhuó jiǔ yǐn zhī, qiě mìng zhī lèi, jiě yù yī yǐ yī zhī. qún chén yán shí fāng rù shǔ, nǎi zhǐ.
金主射柳,宴群臣,顧謂宗翰曰:「今議西征,汝前後計議,多合朕意。宗室中雖有長於汝者,若謀元帥,無以易汝,汝當治兵以俟師期。」金主親酌酒飲之,且命之酹,解御衣以衣之。群臣言時方溽暑,乃止。
jǐ hài, zhào: háng yuè jiāng níng shǒu chén bìng dài ān fǔ shǐ.
己亥,詔:「杭、越江寧守臣並帶安撫使。」
jiǎ chén, zhuī cè guì fēi liú shì wèi huáng hòu, shì yuē míng jié.
甲辰,追冊貴妃劉氏為皇后,諡曰明節。
gǎi mù zhōu jiàn dé jūn wèi yán zhōu suì ān jūn, shè zhōu wèi huī zhōu.
改睦州建德軍為嚴州遂安軍,歙州為徽州。
bǐng wǔ, hā lǔ děng rù guó mén, zhào guó zi sī yè quán bāng yàn guān chá shǐ tóng shī lǐ guǎn zhī. wèi jǐ, shī lǐ chuán zhǐ bāng yàn děng yuē: liáo yǐ zhī jīn rén hǎi shàng wǎng fǎn, nán yǐ fù rú qián yì, yù qí shǐ zhě lìng guī. bāng yàn jīng yuē: rú cǐ, zé shī qí huān xīn, qū zài cháo tíng yǐ. shī lǐ rù zòu, fù chuán zhǐ, hòu tóng guàn xú yì zhī.
丙午,哈魯等入國門,詔國子司業權邦彥、觀察使童師禮館之。未幾,師禮傳旨邦彥等曰:「遼已知金人海上往返,難以復如前議,諭其使者令歸。」邦彥驚曰:「如此,則失其歡心,曲在朝廷矣。」師禮入奏,復傳旨,候童貫徐議之。
guǐ hài, zhào: sān xǐng jué chá tái jiàn wǎng shàng bèi gōng zhě, qǔ zhǐ qiǎn zé.
癸亥,詔:「三省覺察台諫罔上背公者,取旨譴責。」
chū, yù shǐ zhōng chéng chén guò tíng, yǐ mù kòu qiè fā, cháng shàng yán: zhì kòu zhě cài jīng, yǎng kòu zhě wáng fǔ, cuàn èr rén zé kòu zì píng. yòu yán: zhū miǎn fù zǐ, běn xíng yú xiǎo rén, jié jiāo quán jìn, qiè qǔ míng qì, zuì è yíng jī, yí zhāo zhèng diǎn xíng, yǐ xiè tiān xià. fǔ shēn hèn zhī, zhì shì xiàn yǐ zuì, bà zhī qí zhōu wèi bàn dào, zé huáng zhōu ān zhì.
初,御史中丞陳過庭,以睦寇竊發,嘗上言:「致寇者蔡京,養寇者王黼,竄二人則寇自平。」又言:「硃勔父子,本刑餘小人,結交權近,竊取名器,罪惡盈積,宜昭正典刑,以謝天下。」黼深恨之,至是陷以罪,罷知蘄州;未半道,責黃州安置。
liáo yē lǜ yī dōu zhī jiàng jīn yě, xiān shǐ rén sòng kuǎn, qǐ yuán jiē yú sāng lín dù. jīn zhǔ zhào yuē: yī dōu dào rì, shǐ yǔ qí guān shǔ xié lái, yú zhòng chù zhī biàn dì. shì yuè, yī dōu zhì xián zhōu, sòng shàng liáo guó xuān gào jí qì jiǎ qí zhì, xiān qiǎn qí jiāng shì hán fú nǔ děng rù xiè, shàng shū jù yán suǒ yǐ jiàng zhī yì, dà lüè wèi: liáo zhǔ shěn miǎn, huāng yú yóu tián, bù xù zhèng shì, hǎo nìng rén, yuǎn zhōng zhí, yín xíng lìn shǎng, xíng fán fù zhòng, mín bù liáo shēng shū mì shǐ dé lēi dài, běn wú cái néng, dàn ā yú qǔ róng. yòu zì yán: cū gèng jūn shì, cháng jìn cè yú liáo zhǔ, wèi dé lēi dài suǒ yì, liáo zhǔ yì bù xǐng chá. yòu yuē: dà jīn jiāng tǔ rì pì, yī dōu zhuó zhī tiān mìng, zì qù nián yǔ yē lǜ shèn sī děng dìng yì, yuē yǐ jīn xià lái jiàng. jìn wén dé lēi dài yù fā qí shì, cāng zú zhī jì, bù jí shōu hé sì yuǎn, dàn shōu bàng jìn bù zú hù sān qiān, chē wǔ bǎi liǎng, chù chǎn shù wàn, běi jūn dōu tǒng yǐ bīng xí zhuī, suì qì zī zhòng zhuǎn zhàn zhì cǐ. xuán lǜ qí jiāng lì rù jiàn, jīn zhǔ fǔ wèi zhī, mìng zhī zuò, bān tóng zǎi xiàng, cì yàn, jǐn zuì ér bà. jīn zhǔ mìng yī dōu yǐ jiù guān lǐng suǒ bù, qiě yù zhī yuē: ruò néng wèi guó lì gōng, bié dāng jiǎng yòng. zì yī dōu jiàng, jīn yì zhī liáo zhī xū shí yǐ.
遼耶律伊都之降金也,先使人送款,乞援接於桑林渡。金主詔曰:「伊都到日,使與其官屬偕來,餘眾處之便地。」是月,伊都至咸州,送上遼國宣誥及器甲、旗幟,先遣其將士韓福努等入謝,上書具言所以降之意,大略謂:「遼主沈湎,荒於游畋,不恤政事,好佞人,遠忠直,淫刑吝賞,刑煩賦重,民不聊生;樞密使德勒岱,本無材能,但阿諛取容。」又自言:「粗更軍事,嘗進策於遼主,為德勒岱所抑,遼主亦不省察。」又曰:「大金疆土日辟,伊都灼知天命,自去年與耶律慎思等定議,約以今夏來降。近聞德勒岱欲發其事,倉卒之際,不及收合四遠,但收傍近部族戶三千,車五百兩,畜產數萬,北軍都統以兵襲追,遂棄輜重轉戰至此。」旋率其將吏入見,金主撫慰之,命之坐,班同宰相,賜宴,盡醉而罷。金主命伊都以舊官領所部,且諭之曰:「若能為國立功,別當獎用。」自伊都降,金益知遼之虛實矣。
rùn yuè, bǐng yín, jiǎn zhū zhōu cáo yuàn guān.
閏月,丙寅,減諸州曹掾官。
wáng fǔ yán yú dì yuē: fāng là zhī qǐ, yóu chá yán fǎ yě, ér tóng guàn rù jiān yán, guī guò bì xià. dì nù, jiǎ xū, zhào fù yīng fèng jú, mìng fǔ jí liáng shī chéng lǐng zhī, ér zhū miǎn yì fù dé zhì yǐ.
王黼言於帝曰:「方臘之起,由茶鹽法也,而童貫入奸言,歸過陛下。」帝怒,甲戌,詔復應奉局,命黼及梁師成領之,而硃勔亦復得志矣。
chū, guàn xuān fǔ liǎng zhè, lìng dǒng yún quán zuò shǒu zhào, bà huā shí yǐ ān rén qíng. dì jiàn qí cí, dà bù yuè. jí fù yīng fèng, guàn yòu duì dì tàn yuē: dōng nán rén jiā fàn guō zi wèi wěn zài, fù zuò cǐ xié? dì yì nù, dǒng yún yóu shì de zuì.
初,貫宣撫兩浙,令董耘權作手詔,罷花石以安人情。帝見其詞,大不悅。及復應奉,貫又對帝嘆曰:「東南人家飯鍋子未穩在,復作此邪?」帝益怒,董耘由是得罪。
xīn sì, jīn gǔ lùn bèi lēi sà hā zú. jīn zhǔ wǎng diào, chéng bái mǎ, lí é, kū zhī tòng. jí zàng, fù qīn lín zhī, fèng yǐ suǒ yù mǎ.
辛巳,金古論貝勒薩哈卒。金主往吊,乘白馬,剺額,哭之慟。及葬,復親臨之,賵以所御馬。
sà hā dūn hòu duō zhì, zhǎng yú yòng rén. jiā jū chún jiǎn, hǎo jià sè. zì shǐ wèi guó xiāng, néng xún fú zhū bù, sòng yù dé qí qíng, dāng shí yǒu yán: bù jiàn guó xiāng, shì hé cóng jué! jí zhǔ bīng fá liáo, sà hā měi yǐ zōng chén wèi nèi wài yī zhòng, bù yǐ zhàn duō wèi qí gōng yě. hòu zhuī shì zhōng yì.
薩哈敦厚多智,長於用人。家居純儉,好稼穡。自始為國相,能馴服諸部,訟獄得其情,當時有言:「不見國相,事何從決!」及主兵伐遼,薩哈每以宗臣為內外依重,不以戰多為其功也。後追諡忠毅。
liù yuè, gēng zǐ, jīn zhǔ mìng qí dì ān bān bèi lēi chéng yuē: rǔ wéi zhèn zhī mǔ dì, yì jūn yī tǐ, shì yòng rǔ èr wǒ guó zhèng. fán jūn shì wéi zhě, yuè shí qí zuì, cóng yí chù zhī, qí yú shì wú dà xiǎo, yī yī běn cháo jiù zhì.
六月,庚子,金主命其弟安班貝勒晟曰:「汝唯朕之母弟,義均一體,是用汝貳我國政。凡軍事違者,閱實其罪,從宜處之,其餘事無大小,一依本朝舊制。
shì yuè, hé jué ēn zhōu qīng hé sào.
是月,河決恩州清河埽。
qiū, qī yuè, dīng mǎo, zhèn wēn chù děng bā zhōu.
秋,七月,丁卯,振溫、處等八州。
gēng wǔ, lìng sān jīng zhì nǚ dào lù fù dào lù gè yī yuán, jié zhèn zhì dào zhèng fù gè yī yuán, yú zhōu zhì dào zhèng yī yuán, cóng cài yōu zòu qǐng yě.
庚午,令三京置女道錄、副道錄各一員,節鎮置道正、副各一員,餘州置道正一員,從蔡攸奏請也。
gēng chén, jīn zhǔ zhào xián zhōu dōu tǒng sī yuē: zì yī dōu lái, zhuó jiàn liáo guó shì yí, yǐ jué yì qīn zhēng, qí zhì jūn yǐ qí shī qī. xún yǐ lián yǔ, bà qīn zhēng.
庚辰,金主詔咸州都統司曰:「自伊都來,灼見遼國事宜,已決議親征,其治軍以俟師期。」尋以連雨,罷親征。
liáo zhǔ liè yú tàn shān.
遼主獵於炭山。
chū, kuí xiá guǎng nán biān chén kāi nà shì zhī yì, jiàn lì jūn zhōu, shàng dù guó yòng, xià dān mín cái, zhì shì yán zhě yǐ wèi bìng. dīng hài, zhào fèi chún zī xiáng hēng qí qín chéng bō ēn lóng chōng fú shí èr zhōu jí xī níng zūn yì èr jūn, huò wèi xiàn, huò wèi bǎo sāi.
初,夔峽、廣南邊臣開納士之議,建立軍州,上蠹國用,下殫民財,至是言者以為病。丁亥,詔廢純、茲、祥、亨、淇、溱、承、播、恩、隆、充、孚十二州及熙寧、遵義二軍,或為縣,或為堡塞。
shì yuè, hé nán fǔ jī nèi é yán, yǒu wù rú rén huò rú quǎn, qí sè zhèng hēi, bù biàn méi mù, shǐ yè zé lüè xiǎo ér shí zhī, hòu bái zhòu rù rén jiā wèi huàn, suǒ zhì xuān rán bù ān, wèi zhī hēi hàn. yǒu lì zhě yè zhí qiāng zì wèi, yì yǒu tuō yǐ zuò guò zhě. èr nián nǎi xī.
是月,河南府畿內訛言,有物如人或如犬,其色正黑,不辨眉目,始夜則掠小兒食之,後白晝入人家為患,所至喧然不安,謂之黑漢。有力者夜執槍自衛,亦有托以作過者。二年乃息。
bā yuè, jiǎ chén, qū shè liǎng zhè jiāng dōng fú jiàn huái nán lù.
八月,甲辰,曲赦兩浙、江東、福建、淮南路。
yǐ sì, yǐ tóng guàn wèi tài shī, tán zhěn jiā jié dù shǐ.
乙巳,以童貫為太師,譚稹加節度使。
dīng wèi, fù míng jié huáng hòu shén zhǔ yú bié miào.
丁未,祔明節皇后神主於別廟。
jīn hā lǔ děng liú què xià fán yuè yú. rén zǐ, qiǎn hū qìng sòng guī, dàn fù guó shū, bù fù qiǎn shǐ, yòng wáng fǔ yì yě. shū cí yuē: yuǎn qín zhuān shǐ, jiàn shì huá jiān, jù chéng qì hǎo zhī xiū, shēn xī jiāng fēng zhī yù. wéi sù dūn yú dà xìn, yǐ bèi zài yú qián shū, suǒ yǒu hàn dì děng shì, bìng rú chū yì. qí wén jǔ jūn dào xī jīng de qī, yǐ píng jiā gōng. shí dì shēn huǐ qián jǔ, yì yù bà jié yuē, fǔ jí liáng shī chéng yòu yǔ tóng guàn gèng xiāng máo dùn, gù dì xīn shén lán, ér fú shěn qí cí rú cǐ.
金哈嚕等留闕下凡月餘。壬子,遣呼慶送歸,但付國書,不復遣使,用王黼議也。書辭曰:「遠勤專使,薦示華緘,具承契好之修,深悉疆封之諭。維夙惇於大信,已備載於前書,所有漢地等事,並如初議。俟聞舉軍到西京的期,以憑夾攻。」時帝深悔前舉,意欲罷結約,黼及梁師成又與童貫更相矛盾,故帝心甚闌,而浮沈其辭如此。
bǐng chén, fāng là fú zhū.
丙辰,方臘伏誅。
jiǔ yuè, bǐng yín, yǐ wáng fǔ wèi shǎo fù, zhèng jū zhōng wèi shǎo zǎi. gēng wǔ, jìn zhí zhèng guān yī děng.
九月,丙寅,以王黼為少傅,鄭居中為少宰。庚午,進執政官一等。
liáo zhǔ zhì nán jīng.
遼主至南京。
dōng, shí yuè, jiǎ yín, zhào: zì jīn zāng lì yù jù, lùn jué wù dài.
冬,十月,甲寅,詔:「自今贓吏獄具,論決勿貸。」
tóng guàn fù lǐng shǎn xī liǎng hé xuān fǔ.
童貫復領陝西、兩河宣撫。
bǐng chén, yù shén xiāo gōng, qīn shòu wáng fǔ děng yuán yī liù yáng shén xiān mì lù jí bǎo xiān mì lù.
丙辰,御神霄宮,親授王黼等元一六陽神仙秘籙及保仙秘籙。
shí yī yuè, guǐ hài, liáo yǐ xī jīng liú shǒu zhào wáng shí nà liè wèi tè lǐ gǔn.
十一月,癸亥,遼以西京留守趙王實納埒為特里袞。
jiǎ zǐ, yù bǐ: tí jǔ dào lù yuàn jiàn xiū dào shǐ, biǎo bù xū shè. jì duàn zì tiān dì shǐ fēn, yǐ sān qīng wèi shǒu. sān huáng ér xià, dì wáng zhī dé dào zhě, yǐ shì cì xiān hòu liè yú jì zhì, wèi shí èr piān, chuán fēn shí lèi. yòu zhào: zì hàn zhì wǔ dài wèi dào shǐ, běn cháo wèi dào diǎn.
甲子,御筆:「提舉道錄院見修《道史》,《表》不須設。《紀》斷自天地始分,以三清為首。三皇而下,帝王之得道者,以世次先後列於《紀》、《志》,為十二篇,《傳》分十類。」又詔:「自漢至五代為《道史》,本朝為《道典》。」
dīng chǒu, zhōng shū shì láng féng xī zài bà zhī bó zhōu. yǐ zhāng bāng chāng wèi zhōng shū shì láng, wáng ān zhōng wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì lǐ bāng yàn wèi shàng shū yòu chéng.
丁丑,中書侍郎馮熙載罷知亳州。以張邦昌為中書侍郎,王安中為尚書左丞,翰林學士李邦彥為尚書右丞。
bāng yàn běn yín gōng zi, jùn shuǎng měi fēng zī. shēng zhǎng lǘ yán, xí wěi bǐ shì, yīng duì biàn jié, shàn ōu xuè, néng cù jū, měi zhuì jiē shì lǐ yán wèi cí qū, rén zhēng chuán zhī, zì hào lǐ làng zǐ. yǐ shàn shì zhōng rén, zhēng jiàn yù zhī, suì dēng zhèng fǔ.
邦彥本銀工子,俊爽美風姿。生長閭閻,習猥鄙事,應對便捷,善謳謔,能蹴鞠,每綴街市俚言為詞曲,人爭傳之,自號李浪子。以善事中人,爭薦譽之,遂登政府。
rén wǔ, guān wén diàn dà xué shì tí jǔ chóng fú gōng zhāng shāng yīng zú. zèng shǎo bǎo.
壬午,觀文殿大學士、提舉崇福宮張商英卒。贈少保。
chén guàn yǔ rén yuē: shāng yīng fēi cuì dé, qiě fù cái shū, rán shí rén guī xiàng zhī. jīn qí yún wáng, rén wàng jué yǐ. jìn guān tiān shí rén shì, bì yǒu biàn gé. zhèng kǒng suī yǒu shèng dé zhě, wèi bì fú shàng xià zhī tīng, dài nán jì yě.
陳瓘語人曰:「商英非粹德,且復才疏,然時人歸向之。今其雲亡,人望絕矣。近觀天時人事,必有變革。正恐雖有盛德者,未必孚上下之聽,殆難濟也。」
shí èr yuè, xīn mǎo shuò, rì zhōng yǒu hēi zǐ rú lǐ dà.
十二月,辛卯朔,日中有黑子如李大。
jīn zōng hàn fù qǐng fá liáo, zhū jūn jiǔ zhù, rén sī zì fèn, mǎ yì qiáng jiàn, yí chéng cǐ shí, jìn nán cháo, qǔ zhōng jīng. xīn chǒu, jīn zhǔ mìng gǎo wèi nèi wài zhū jūn dōu tǒng, yǐ yù zōng hàn zōng gàn zōng wàng zōng qìng děng fù zhī, xī shī dù liáo ér xī, yòng yī dōu wèi qián fēng, qū liáo zhōng jīng. jiǎ chén, zhào yuē: liáo zhèng bù gāng, rén shén gòng qì. jīn mìng rǔ lǜ dà jūn yǐ xíng tǎo fá, ěr qí zé yòng shàn móu, shǎng fá bì xíng, liáng xiǎng bì jì, wù rǎo xiáng fú, wù zòng fú lüè. jiàn kě ér jìn, wú yān shī qī shì yǒu cóng quán, wú xū shēn bǐng. wù shēn, yòu zhào yuē: ruò kè zhōng jīng, suǒ de lǐ lè yí zhàng tú shū wén jí, bìng xiān cì jīn fā fù què.
金宗翰復請伐遼,諸軍久駐,人思自奮,馬亦強健,宜乘此時,進南朝,取中京。辛丑,金主命杲為內外諸軍都統,以昱、宗翰、宗干、宗望、宗磬等副之,悉師渡遼而西,用伊都為前鋒,趨遼中京。甲辰,詔曰:「遼政不綱,人神共棄。今命汝率大軍以行討伐,爾其擇用善謀,賞罰必行,糧餉必繼,勿擾降服,勿縱俘掠。見可而進,無淹師期;事有從權,毋須申稟。」戊申,又詔曰:「若克中京,所得禮樂儀仗、圖書文籍,並先次津發赴闕。」
rén zǐ, jìn fēng guǎng píng jùn wáng gòu wèi kāng wáng.
壬子,進封廣平郡王構為康王。
shì suì, zhū lù huáng.
是歲,諸路蝗。
yǐ kǒng duān yǒu xí fēng yǎn shèng gōng.
以孔端友襲封衍聖公。
nèi shì yáng jiǎn, shǎo gěi shì yè tíng, shàn cè cì rén zhǔ yì, zì chóng níng hòu rì yǒu chǒng, shǒu jiàn qī mén xíng xìng shì yǐ gù qí quán, shì yǔ liáng shī chéng liè, lèi guān jié dù shǐ jiǎn xiào shǎo bǎo zhì tài fù.
內侍楊戩,少給事掖庭,善測伺人主意,自崇寧後日有寵,首建期門行幸事以固其權,勢與梁師成埒,累官節度使、檢校少保至太傅。
yǒu xū lì dù gōng cái zhě, xiàn cè yú jiǎn, lì fǎ suǒ mín tián qì, zì jiǎ zhī yǐ yǐ zhī bǐng, zhǎn zhuǎn jiū xún, zhì wú kě zhèng, zé dù dì suǒ chū, zēng lì fù zū. shǐ yú rǔ zhōu, jìn yín yú jīng dōng xī huái xī běi, kuò fèi tí qì yàn huāng shān tuì tān jí dà hé yū liú zhī chù, jiē lēi mín zhǔ diàn é yí dìng hòu, suī chōng dàng huí fù bù kě jiǎn. yī yì lǜ yú cháng fù wài zēng zū qián zhì shí yú wàn mín shuǐ hàn juān shuì, cǐ bù dé miǎn. zhuó gōng cái wèi guān chá shǐ.
有胥吏杜公才者,獻策於戩,立法索民田契,自甲之乙、乙之丙,展轉究尋,至無可證,則度地所出,增立賦租。始於汝州,浸淫於京東、西、淮西、北,括廢提、棄堰、荒山、退灘及大河淤流之處,皆勒民主佃;額一定後,雖沖盪回復不可減。一邑率於常賦外增租錢至十餘萬緡;水旱蠲稅,此不得免。擢公才為觀察使。
zhì shì jiǎn sǐ, yǐ nèi shì lǐ yàn jì zhī, hěn bì, mì yǔ wáng fǔ biǎo lǐ, zhì jú rǔ zhōu, lín shì yù jù. fán mín jiān měi tián, shǐ tā rén tóu dié gào chén, jiē zhǐ wèi tiān huāng suī zhí yìn quàn, jiē bù xǐng. lǔ shān hé jù jǐn kuò wèi gōng tián, sù zhě zhé jiā xíng wēi, zhì sǐ zhě qiān wàn. tián zhǔ jì shū zū, qí jiù shuì, zhuǎn yùn shǐ yì bù wèi zòu chú, nǎi jūn zhū bié zhōu. jīng xī tí jǔ guān jí jīng dōng zhōu xiàn lì jiē zhù yàn wèi nüè, mín bù shèng fèn tòng. fā wù gòng fèng, dà dǐ lèi zhū miǎn, zé bàn yú mín, wú xiū xī qī, nóng bù dé zhī tián, niú bù dé gēng kěn, dān cái mí chú, lì jié è sǐ, huò zì yì yuán è jiān. rú lóng lín bì lì yī běn, niǎn zhì zhī fèi yú bǎi wàn. xǐ shǎng nù xíng, huò fú zhuǎn shǒu, yīn zhī dé měi guān zhě shén zhòng. yǐng chāng bīng mǎ qián xiá fàn liáo bù wèi qǔ zhú, wū yǐ zuì, lēi tíng. qián zhí zhèng guān guān dài cāo hù yíng yè mǎ shǒu, yàn chù zhī zì rú. suǒ zhì jù zuò táng shàng, jiān sī jùn shǒu bù gǎn kàng lǐ. yǒu yán yú dì zhě, liáng shī chéng shí shì zài páng, kàng shēng yuē: wáng rén suī wēi, xù yú zhū hóu zhī shàng, qǐ zú wèi guò! yán zhě jù, bù gǎn fù yán.
至是戩死,以內侍李彥繼之,很愎,密與王黼表里,置局汝州,臨事愈劇。凡民間美田,使它人投牒告陳,皆指為天荒;雖執印券,皆不省。魯山闔具盡括為公田,訴者輒加刑威,致死者千萬。田主既輸租,其舊稅,轉運使亦不為奏除,乃均諸別州。京西提舉官及京東州縣吏皆助彥為虐,民不勝忿痛。發物供奉,大抵類硃勔,責辦於民,無休息期,農不得之田,牛不得耕墾,殫財縻芻,力竭餓死,或自縊轅軛間。如龍鱗薜荔一本,輦至之費逾百萬。喜賞怒刑,禍福轉手,因之得美官者甚眾。潁昌兵馬鈐轄范寥不為取竹,誣以罪,勒停。前執政官冠帶操笏迎謁馬首,彥處之自如。所至倨坐堂上,監司、郡守不敢抗禮。有言於帝者,梁師成時適在旁,抗聲曰:「王人雖微,序於諸侯之上,豈足為過!」言者懼,不敢復言。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé sì nián liáo bǎo dà èr nián, jīn tiān fǔ liù nián. rén yín, yī yī èr èr nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝宣和四年(遼保大二年,金天輔六年。壬寅,一一二二年)
chūn, zhēng yuè, dīng mǎo, yǐ cài yōu wèi shǎo bǎo, liáng shī chéng wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
春,正月,丁卯,以蔡攸為少保,梁師成為開府儀同三司。
guǐ yǒu, jīn dōu tǒng gǎo kè liáo zhī gāo ēn huí hé èr chéng. yǐ hài, xiàn liáo zhōng jīng, suì xià zé zhōu. liáo zhǔ chū jū yōng guān, zhì yuān yāng luò, wén yī dōu yǐn luò suǒ yǎn zhì, yōu shén. shū mì shǐ xiāo fèng xiān yuē: yī dōu, zōng zhī yě, qǐ yù liáo wáng zāi? bù guò yù lì qí shēng jìn wáng ěr. ruò wèi shè jì jì, bù xī yī zi, míng qí zuì zhū zhī, kě bù zhàn ér tuì. huì yē lǜ sà bā děng móu lì jìn wáng é lǔ wēn, shì jué, liáo zhǔ zhào shū mì xiāo dé lēi dài děng yì yuē: fǎn zhě bì yǐ cǐ ér wèi míng, ruò bù chú qù, hé yǐ fù ān! dé lēi dài wěi wěi. liáo zhǔ nǎi qiǎn rén yì zhī. huò quàn é lǔ wēn wáng, é lǔ wēn yuē: ān néng wèi zuì ěr zhī qū ér shī chén zǐ zhī jié! suì jiù sǐ. liáo zhǔ sù fú sān rì. sà bā děng jiē fú zhū. é lǔ wēn sù yǒu rén wàng, zhū jūn wén qí sǐ, wú bù liú tì, yóu shì rén rén jiě tǐ.
癸酉,金都統杲克遼之高恩、回紇二城。乙亥,陷遼中京,遂下澤州。遼主出居庸關,至鴛鴦濼,聞伊都引洛索奄至,憂甚。樞密使蕭奉先曰:「伊都,宗支也,豈欲遼亡哉?不過欲立其甥晉王耳。若為社稷計,不惜一子,明其罪誅之,可不戰而退。」會耶律薩巴等謀立晉王額嚕溫,事覺,遼主召樞密蕭德勒岱等議曰:「反者必以此兒為名,若不除去,何以復安!」德勒岱唯唯。遼主乃遣人縊之。或勸額嚕溫亡,額嚕溫曰:「安能為蕞爾之軀而失臣子之節!」遂就死。遼主素服三日。薩巴等皆伏誅。額嚕溫素有人望,諸軍聞其死,無不流涕,由是人人解體。
yī dōu yǐn jīn bīng bī liáo zhǔ xíng gōng, liáo zhǔ lǜ wèi shì wǔ qiān yú qí zì yuān yāng luò zǒu xī jīng, zuǒ qǐ gōng jiàn, bù tīng. cāng zú chū zǒu, yí chuán guó xǐ yú sāng gān hé. liáo zhǔ yǐ shēn rù wèi yōu, xiāo fèng xiān yuē: nǚ zhí suī néng xiàn wǒ zhōng jīng, zhōng bù néng yuǎn lí cháo xué, yuè sān qiān lǐ zhí dǎo yún zhōng yě.
伊都引金兵逼遼主行宮,遼主率衛士五千餘騎自鴛鴦濼走西京,左企弓諫,不聽。倉卒出走,遺傳國璽於桑乾河。遼主以深入為憂,蕭奉先曰:「女直雖能陷我中京,終不能遠離巢穴,越三千里直搗雲中也。」
jīn dōu tǒng gǎo qiǎn rén xiàn jié, jīn zhǔ cì zhào jiā zhī, qiě yuē: shān hòu ruò wèi kě wǎng, jí yíng tián mù, qí qiū dà jǔ, gèng dāng shú yì, jiàn kě zé xíng. wú shì yī zhàn zhī shèng, zhé zì chí màn.
金都統杲遣人獻捷,金主賜詔嘉之,且曰:「山後若未可往,即營田牧,俟秋大舉,更當熟議,見可則行。無恃一戰之勝,輒自弛慢。」
èr yuè, gēng yín shuò, rì yǒu shí zhī.
二月,庚寅朔,日有食之。
jǐ hài, jīn zōng hàn lǜ piān shī qū běi ān zhōu. liáo xī wáng xiāo xī mò xiān shǐ rén dài jiàng, yǐ ér chū shī wéi zhī. jīn bīng qù mǎ shū sǐ zhàn, bài xī mò bīng, zhuī shā zhì mù, suì qǔ běi ān zhōu.
己亥,金宗翰率偏師趨北安州。遼奚王蕭錫默先使人紿降,已而出師圍之。金兵去馬殊死戰,敗錫默兵,追殺至暮,遂取北安州。
guǐ mǎo, yǔ báo.
癸卯,雨雹。
shì yuè, guǎn jù tài píng guān chén guàn zú.
是月,管句太平觀陳瓘卒。
huò wèn yóu cù yǐ dāng jīn kě yǐ jì shì zhě, cù yuē: chén le wēng qí rén yě. liú ān shì cháng yīn guàn bìng, shǐ rén miǎn yǐ yī yào zì fǔ, yuē: tiān xià jiāng yǒu lài yú gōng, dāng lì jiā bǎo yǎng yǐ dài shí yòng. le wēng, guàn bié hào yě. zhì shì zú yú chǔ zhōu.
或問游酢以當今可以濟世者,酢曰:「陳了翁其人也。」劉安世嘗因瓘病,使人勉以醫藥自輔,曰:「天下將有賴於公,當力加保養以待時用。」了翁,瓘別號也。至是卒於楚州。
sān yuè, xīn yǒu, xìng mì shū shěng, suì xìng tài xué, cì mì shū shǎo jiān wēng yàn shēn wáng shí yōng guó zi jì jiǔ wéi shòu lóng sī yè quán bāng yàn zhāng fú, guǎn zhí xué guān zhū shēng ēn xī yǒu chà.
三月,辛酉,幸秘書省,遂幸太學,賜秘書少監翁彥深、王時雍、國子祭酒韋壽隆、司業權邦彥章服,館職、學官、諸生恩錫有差。
jīn zōng hàn zhù bīng běi ān, qiǎn xī yǐn lüè jìn dì, huò liáo hù wèi shí nà liè, shǐ zhī liáo zhǔ shā qí zi jìn wáng, zhòng xīn yì lí, xī běi xī nán liǎng lù bīng mǎ, jiē léi ruò bù kě yòng. shǐ rén bào gǎo yuē: liáo zhǔ qióng pò yú shān xī, yóu shì tián liè, bù xù wēi wáng zì shā qí zi, chén mín shī wàng. gōng qǔ zhī cè, xìng sù jiàn yù. gǎo shǐ hái bào yuē: qǐng fèng zhào zhǐ, bù lìng biàn qū shān xī, dāng shěn xiáng xú yì. zōng hàn zhī gǎo wú yì jìn qǔ, jí jué cè jìn bīng, fù bào gǎo yuē: chū shòu mìng, suī wèi lìng biàn qǔ shān xī, yì xǔ pián yí cóng shì. liáo rén kě qǔ, qí shì jǐ jiàn, yī shī jī huì, hòu nán tú yǐ! jīn yǐ jìn bīng, dāng yǐ dà jūn huì yú hé dì, xìng yǐ jiàn bào. zōng gàn wèi gǎo yuē: zài shǐ lái qǐng, bì fēi qīng jǔ. qiě bǐ fā bīng, bù kě zhōng zhǐ. zài sān yán zhī, gǎo nǎi xǔ huì shī. gǎo chū qǐng lǐng, zōng hàn chū piáo lǐng, qī huì yú yáng chéng luò, zōng wàng zōng bì lǜ bǎi qí xiān jìn. liáo zhǔ wén jīn shī jiāng chū lǐng xī, suì qū bái shuǐ luò. zōng hàn zōng gàn yǐ jīng bīng liù qiān xí zhī, xī yǐn wèi qián qū, yī rì sān bài liáo shī.
金宗翰駐兵北安,遣希尹略近地,獲遼護衛實納埒,始知遼主殺其子晉王,眾心益離,西北、西南兩路兵馬,皆羸弱不可用。使人報杲曰:「遼主窮迫於山西,猶事畋獵,不恤危亡;自殺其子,臣民失望。攻取之策,幸速見諭。」杲使還報曰:「頃奉詔旨,不令便趨山西,當審詳徐議。」宗翰知杲無意進取,即決策進兵,復報杲曰:「初受命,雖未令便取山西,亦許便宜從事。遼人可取,其勢己見,一失機會,後難圖矣!今已進兵,當以大軍會於何地,幸以見報。」宗幹謂杲曰:「再使來請,必非輕舉。且彼發兵,不可中止。」再三言之,杲乃許會師。杲出請嶺,宗翰出瓢嶺,期會於羊城濼,宗望、宗弼率百騎先進。遼主聞金師將出嶺西,遂趨白水濼。宗翰、宗幹以精兵六千襲之,希尹為前驅,一日三敗遼師。
liáo zhǔ zhì mò běi, wén jīn bīng jiāng jìn, jì bù zhī suǒ chū. xiāo fèng xiān qǐng qū jiā shān, liáo zhǔ suì qì zī zhòng, chéng qīng qí rù jiā shān. jì zhì, shǐ wù fèng xiān zhī bù zhōng, nù yuē: rǔ fù zǐ wù wǒ zhì cǐ, jīn yù zhū rǔ, hé yì yú shì! kǒng jūn xīn fèn nù, ěr cáo bì dí gǒu ān, huò bì jí wǒ, qí wù cóng xíng. fèng xiān xià mǎ kū bài ér qù. xíng wèi shù lǐ, zuǒ yòu zhí qí fù zǐ, fù sòng yú jīn, jīn rén zhǎn qí zhǎng zi áng, yǐ fèng xiān jí qí cì zǐ yù xiè sòng jīn zhǔ dào yù liáo jūn, duó yǐ guī guó, bìng cì sǐ. yuán fēi xiāo shì, dé lēi dài zhī gū yě, wèi dé lēi dài yuē: ěr rèn guó shì, zhì jūn rú cǐ, hé yǐ shēng wèi! dé lēi dài dàn xiè zuì ér yǐ. míng rì, liáo zhǔ suì zhú zhī, zhào tuō bo jiā diǎn jìn wèi.
遼主至漠北,聞金兵將近,計不知所出。蕭奉先請趨夾山,遼主遂棄輜重,乘輕騎入夾山。既至,始悟奉先之不忠,怒曰:「汝父子誤我至此,今欲誅汝,何益於事!恐軍心忿怒,爾曹避敵苟安,禍必及我,其勿從行。」奉先下馬哭拜而去。行未數里,左右執其父子,縛送於金,金人斬其長子昂,以奉先及其次子昱械送金主;道遇遼軍,奪以歸國,並賜死。元妃蕭氏,德勒岱之姑也,謂德勒岱曰:「爾任國事,致君如此,何以生為!」德勒岱但謝罪而已。明日,遼主遂逐之,召托卜嘉典禁衛。
wù chén, liáo tóng zhī diàn qián diǎn jiǎn shì yē lǜ gāo bā lǜ wèi shì jiàng jīn.
戊辰,遼同知殿前點檢事耶律高八率衛士降金。
chū, liáo zhǔ zǒu yún zhōng, liú nán fǔ zǎi xiàng zhāng lín, cān zhī zhèng shì lǐ chù wēn yǔ qín jìn guó wáng chún shǒu yān jīng. chù wēn wén liáo zhǔ rù jiā shān, mìng lìng bù tōng, jí yǔ zú dì chù néng jí zi shì, wài jiǎ yuàn jūn, nèi jié dōu tǒng xiāo gàn, móu lì chún. chù wēn yāo zhāng lín bái qí shì, lín yuē: shè zhèng zé kě, jí zhēn zé bù kě. chù wēn yuē: jīn rì zhī shì, tiān yì rén xīn yǐ dìng, qǐ kě yì yě! lín bù gǎn zhí, suì yǔ zhū dà chén yē lǜ dá shí zuǒ qǐ gōng yú zhòng wén cáo yǒng yì kāng gōng bì, jí fān hàn bǎi guān zhū jūn jí fù lǎo shù wàn rén yì chún fǔ, yǐn táng líng wǔ gù shì quàn jìn, chún bù xǔ. lǐ shì chí zhě páo bèi zhī, lìng bǎi guān bài wǔ shān hū, chún jīng hài, zài sān cí, bù huò, cóng zhī. qún chén shàng zūn hào yuē tiān xī huáng dì, gǎi yuán jiàn fú, yǐ qī xiāo shì wèi dé fēi. fēi, pǔ xián nǚ yě. jiā chù wēn shǒu tài wèi, lín shǒu tài shī, yú yǔ móu zhě shòu guān yǒu chà. gǎi yuàn jūn wèi cháng shèng jūn. jūn lǚ zhī shì, xī wěi dá shí. yáo jiàng tiān zuò wèi xiāng yīn wáng, suì jù yǒu yàn yún píng jí shàng jīng liáo xī zhī dì. tiān zuò suǒ yǒu, shā mò yǐ běi xī nán xī běi liǎng dōu zhāo tǎo fǔ zhū fān bù zú ér yǐ.
初,遼主走雲中,留南府宰相張琳,參知政事李處溫與秦晉國王淳守燕京。處溫聞遼主入夾山,命令不通,即與族弟處能及子奭,外假怨軍,內結都統蕭干,謀立淳。處溫邀張琳白其事,琳曰:「攝政則可,即真則不可。」處溫曰:「今日之事,天意人心已定,豈可易也!」琳不敢執,遂與諸大臣耶律達實、左企弓、虞仲文、曹勇義、康公弼,集番、漢百官諸軍及父老數萬人詣淳府,引唐靈武故事勸進,淳不許。李奭持赭袍被之,令百官拜舞山呼,淳驚駭,再三辭,不獲,從之。群臣上尊號曰天錫皇帝,改元建福,以妻蕭氏為德妃。妃,普賢女也。加處溫守太尉,琳守太師,餘與謀者授官有差。改怨軍為常勝軍。軍旅之事,悉委達實。遙降天祚為湘陰王,遂據有燕、雲、平及上京、遼西之地。天祚所有,沙漠以北、西南、西北兩都招討府諸番部族而已。
chún jiāng jiàng shè, yān jīng fù lǎo jù yán nèi kù dōu diǎn jiǎn liú yàn liáng yǐ jiān nìng de xìng yú tiān zuò, zhuān dǎo yǐn wèi shī dé zhī shì qí qī chàng yě, chū rù jìn zhōng, fū fù bìng wèi guó hài. nǎi xiāo yàn liáng fū fù yú shì, rán hòu dà shè.
淳將降赦,燕京父老俱言內庫都點檢劉彥良以奸佞得幸於天祚,專導引為失德之事;其妻倡也,出入禁中,夫婦並為國害。乃梟彥良夫婦於市,然後大赦。
dá shí, tài zǔ bā shì sūn, tōng liáo hàn zì, shàn qí shè, dēng jìn shì dì, lèi zhuó hàn lín xué shì chéng zhǐ, gù chēng dá shí lín yá yún.
達實,太祖八世孫,通遼、漢字,善騎射,登進士第,累擢翰林學士承旨,故稱達實林牙雲。
yē lǜ chún qǐng hé yú jīn, dōu tǒng gǎo zé qí bù xiān bǐng mìng, zhé chēng dà hào, ruò néng zì guī, dāng yǐ yān jīng liú shǒu chù zhī. chún fù qǐ cún zōng sì, gǎo fù shū yuē: gé xià xiàng wèi yuán shuài, zǒng tǒng zhū jūn, rèn fēi bù zhòng, céng wú chǐ cùn zhī gōng, yù jù yī chéng yǐ kàng wǒ guó zhī bīng, bù yì nán hū? suǒ rèn yòng zhě jì bù néng sǐ guó, jīn shuí kěn wèi gé xià yòng zhě? yù shì cǐ yǐ chéng gōng, jì yì shū yǐ. mù fǔ fèng zhào, guī zhě guān zhī, nì zhě tǎo zhī, ruò zhí mí bù sòng, qī yú tiǎn miè ér yǐ! chún nǎi qiǎn shǐ qǐng yú jīn zhǔ, cì yǐ zhào yuē: rǔ, liáo zhī jìn shǔ, wèi jū jiāng xiāng, bù néng yǔ guó cún wáng, nǎi qiè jù gū chéng, jiàn chēng dà hào, ruò bù jiàng fù, jiāng yǒu hòu huǐ!
耶律淳請和於金,都統杲責其不先稟命,輒稱大號,若能自歸,當以燕京留守處之。淳復乞存宗祀,杲復書曰:「閣下向為元帥,總統諸軍,任非不重,曾無尺寸之功,欲據一城以抗我國之兵,不亦難乎?所任用者既不能死國,今誰肯為閣下用者?欲恃此以成功,計亦疏矣。幕府奉詔,歸者官之,逆者討之,若執迷不送,期於殄滅而已!」淳乃遣使請於金主,賜以詔曰:「汝,遼之近屬,位居將相,不能與國存亡,乃竊據孤城,僭稱大號,若不降附,將有後悔!」
mìng tóng guàn wèi hé běi hé dōng lù xuān fǔ shǐ.
命童貫為河北、河東路宣撫使。
mù kòu chū píng, dì yì huǐ yòng bīng. wáng fǔ dú yán yuē: zhōng guó yǔ liáo suī wèi xiōng dì zhī bāng, rán bǎi yú nián jiān, bǐ zhī suǒ yǐ kāi biān màn wǒ zhě duō yǐ. qiě jiān ruò gōng mèi, wǔ zhī shàn jīng yě. jīn ér bù qǔ yàn yún, nǚ zhí bì qiáng, zhōng yuán gù dì jiāng bù fù wèi wǒ yǒu. dì suì jué yì zhì bīng.
睦寇初平,帝亦悔用兵。王黼獨言曰:「中國與遼雖為兄弟之邦,然百餘年間,彼之所以開邊慢我者多矣。且兼弱攻昧,武之善經也。今而不取燕、雲,女直必強,中原故地將不復為我有。」帝遂決意治兵。
fǔ yú sān xǐng zhì jīng fǔ fáng, zhuān zhì biān shì, bù guān shū mì. kuò tiān xià dīng fū, jì kǒu chū suàn, dé qián liù qiān èr bǎi wàn mín yǐ chōng yòng. fǔ yòu yí tóng guàn shū yuē: tài shī ruò běi xíng, yuàn jǐn sǐ lì. huì yē lǜ chún qiǎn shǐ gào jí wèi, qiě yán miǎn suì bì, jié qián hǎo. cháo yì wèi jī bù kě shī, nǎi yǐ cài yōu fù guàn, lè bīng shí wǔ wàn xún běi biān yǐ yīng jīn, qiě zhāo yù yōu yàn. yōu tóng yǐ bù xí shì, wèi gōng yè kě tuò shǒu zhì, rù cí zhī rì, sì yán wú jì, dì fú zé.
黼於三省置經撫房,專治邊事,不關樞密。括天下丁夫,計口出算,得錢六千二百萬緡以充用。黼又遺童貫書曰:「太師若北行,願盡死力。」會耶律淳遣使告即位,且言免歲幣,結前好。朝議謂機不可失,乃以蔡攸副貫,勒兵十五萬巡北邊以應金,且招諭幽燕。攸童矣不習事,謂功業可唾手致,入辭之日,肆言無忌,帝弗責。
chū, jiā gōng zhī yuē, cài jīng tóng guàn zhǔ zhī. xī hé qián xiá zhào lóng cháng jí yán qí bù kě, guàn yuē: jūn néng gòng cǐ, dāng yǒu shū bài. lóng yuē: lóng wǔ fū, qǐ gǎn gàn shǎng yǐ bài zǔ zōng èr bǎi nián zhī hǎo! yì shí qǐ xìn, wàn sǐ bù zú xiè zé. guàn bù yuè. zhèng jū zhōng yì lì chén bù kě, wèi jīng yuē: gōng shǒu tái yuán lǎo, bù shǒu liǎng guó méng yuē, zhé zào shì duān, chéng fēi miào suàn. jīng yuē: shàng yàn suì bì wǔ shí wàn gù ěr. jū zhōng yuē: gōng dú bù jiàn hàn shì hé róng zhī fèi hū? shǐ bǎi wàn shēng líng gān nǎo tú dì, gōng shí wèi zhī! shí yòu yǒu ān yáo chén zhě, yì shàng shū lùn yàn yún zhī shì yuē: huàn sì zhuān mìng, chàng wèi běi fá. yàn yún zhī yì xìng, zé biān xìn suì kāi huàn sì zhī quán zhòng, zé huáng gāng bù zhèn. jīn tóng guàn shēn jié cài jīng, nà zhào liáng sì yǐ wèi móu zhǔ, gù jiàn píng yàn zhī yì. chén kǒng yì shí chún wáng chǐ hán, biān jìng yǒu kě chéng zhī xìn, qiáng dí xù ruì sì xì yǐ chěng qí yù, cǐ chén suǒ yǐ rì yè hán xīn. fú wàng sī zǔ zōng jī lèi zhī jiān nán, jiàn lì dài jūn chén zhī dé shī, dù sè biān xì, wù shǒu jiù hǎo, wú shǐ xīn qǐ zhī dí chéng jiān yǐ kuī zhōng guó, shàng yǐ ān zōng miào, xià yǐ wèi shēng líng. dì rán zhī, yóu shì yì shāo qǐn. jí liáo shì rì cù, guàn nǎi fù qǐ jǔ bīng, jū zhōng yòu yán bù yí xìng zāi ér dòng, dài qí zì bì kě yě, bù tīng.
初,夾攻之約,蔡京、童貫主之。熙河鈐轄趙隆嘗極言其不可,貫曰:「君能共此,當有殊拜。」隆曰:「隆武夫,豈敢幹賞以敗祖宗二百年之好!異時啟釁,萬死不足謝責。」貫不悅。鄭居中亦力陳不可,謂京曰:「公首台元老,不守兩國盟約,輒造事端,誠非廟算。」京曰:「上厭歲幣五十萬故爾。」居中曰:「公獨不見漢世和戎之費乎?使百萬生靈肝腦塗地,公實為之!」時又有安堯臣者,亦上書論燕、雲之事曰:「宦寺專命,倡為北伐。燕、雲之役興,則邊釁遂開;宦寺之權重,則皇綱不振。今童貫深結蔡京,納趙良嗣以為謀主,故建平燕之議。臣恐異時脣亡齒寒,邊境有可乘之釁,強敵蓄銳伺隙以逞其欲,此臣所以日夜寒心。伏望思祖宗積累之艱難,鑒歷代君臣之得失,杜塞邊隙,務守舊好,無使新起之敵乘間以窺中國,上以安宗廟,下以慰生靈。」帝然之,由是議稍寢。及遼勢日蹙,貫乃復乞舉兵,居中又言不宜幸災而動,待其自斃可也,不聽。
liáo yē lǜ chún jiàn lì, huàn běn sú bīng shǎo xiāo gàn jiàn yì jí dōng xī xī jí lǐng wài nán běi dài wáng zhū bù, dé wàn yú hù, hù xuǎn yī rén wèi jūn, wèi zhī shòu jūn, sàn chù zhuō yì jiān, sì wèi qīn lüè, mín shén kǔ zhī.
遼耶律淳僭立,患本俗兵少;蕭干建議籍東、西奚及嶺外南北大王諸部,得萬餘戶,戶選一人為軍,謂之瘦軍,散處涿、易間,肆為侵掠,民甚苦之。
xiāo dé lēi dài zhī jiàn zhú yě, dào wèi jīn bīng suǒ zhí cì jiān wáng guī, fù wèi rén zhí sòng yē lǜ chún. dé lēi dài zì zhī bù miǎn, guǐ yuē: wú bù néng shì jiàn qiè zhī jūn. bù shí shù rì sǐ.
蕭德勒岱之見逐也,道為金兵所執;伺間亡歸,復為人執送耶律淳。德勒岱自知不免,詭曰:「吾不能事僭竊之君。」不食數日死。
xià, sì yuè, xīn mǎo, liáo xī nán miàn zhāo tǎo shǐ yē lǜ fú dǐng jí yún nèi níng biān dōng shèng děng zhōu bìng jiàng yú jīn.
夏,四月,辛卯,遼西南面招討使耶律佛頂及雲內、寧邊、東勝等州並降於金。
jīn huò ā sū yǐ guī. jīn rén zhī qǐ bīng yě, yǐ bù guī ā sū wèi cí, jí jì huò, bù guò zhàng ér shì zhī. jīn rén jiàn ā sū, huò wèn wèi shuí, ā sū yuē: wǒ, pò liáo guǐ yě.
金獲阿蘇以歸。金人之起兵也,以不歸阿蘇為詞,及既獲,不過杖而釋之。金人見阿蘇,或問為誰,阿蘇曰:「我,破遼鬼也。」
jīn shī gōng xī jīng, liáo gěng shǒu zhōng jiù zhī. zōng hàn zōng xióng zōng gān děng jì zhì, zōng hàn lǜ huī xià zì qí zhōng chōng jī, shǐ yú bīng qù mǎ cóng páng shè zhī. shǒu zhōng dà bài, xī jīng suì xiàn, xī lù zhōu xiàn bù zú jiē jiàng jīn. liáo zhǔ suì dùn yú é sū lún, wéi běi bù mǎ kè shí jìn mǎ tuó shí yáng yān.
金師攻西京,遼耿守忠救之。宗翰、宗雄、宗乾等繼至,宗翰率麾下自其中衝擊,使餘兵去馬從旁射之。守忠大敗,西京遂陷,西路州縣部族皆降金。遼主遂遁於額蘇倫,唯北部瑪克實贐馬駝食羊焉。
guǐ mǎo, bái hóng guàn rì.
癸卯,白虹貫日。
bǐng wǔ, lìng jùn xiàn fǎng yí shū.
丙午,令郡縣訪遺書。
jīn dōu tǒng gǎo qiǎn zōng wàng rù zòu, qǐng jīn zhǔ lín jūn. wǔ yuè, xīn yǒu, zōng wàng zhì shàng jīng zòu jié, qún chén rù hè, cì yàn. zōng wàng yuē: jīn yún zhōng xīn dìng, zhū lù liáo bīng shàng shù wàn liáo zhǔ zài yīn shān tiān dé zhī jiān, ér yē lǜ chún zì lì yú yān jīng. xīn jiàng zhī mín, qí xīn wèi gù, shì yǐ zhū jiāng wàng bì xià xìng jūn zhōng jīng. jīn zhǔ xǔ zhī.
金都統杲遣宗望入奏,請金主臨軍。五月,辛酉,宗望至上京奏捷,群臣入賀,賜宴。宗望曰:「今雲中新定,諸路遼兵尚數萬;遼主在陰山、天德之間,而耶律淳自立於燕京。新降之民,其心未固,是以諸將望陛下幸軍中京。」金主許之。
rén xū, yǐ gāo qiú wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
壬戌,以高俅為開府儀同三司。
jiǎ xū, sì pú wáng zhòng yù hōng, yǐ qí dì zhòng yuán sì.
甲戌,嗣濮王仲御薨,以其弟仲爰嗣。
liáo dōu tǒng mǎ gé, shōu jí sàn wáng, huì yú ōu lǐ jǐn, liáo zhǔ mìng zhī běi yuàn shū mì shǐ shì jiān dōu tǒng.
遼都統瑪格,收集散亡,會於漚里謹,遼主命知北院樞密使事兼都統。
gēng chén, yǐ tán zhěn wèi tài wèi.
庚辰,以譚稹為太尉。
tóng guàn zhì gāo yáng guān, yòng zhī xióng zhōu hé shēn jì, jiàng huáng bǎng jí qí, shù diào mín fá zuì zhī yì, qiě yún: ruò yǒu háo jié néng yǐ yān jīng lái xiàn zhě, jí chú jié dù shǐ. suì mìng dōu tǒng zhì zhǒng shī dào jǐn hù zhū jiāng.
童貫至高陽關,用知雄州和詵計,降黃榜及旗,述弔民伐罪之意,且云:「若有豪傑能以燕京來獻者,即除節度使。」遂命都統制种師道盡護諸將。
shī dào jiàn yuē: jīn rì zhī jǔ, pì rú dào rù lín jiā, bù néng jiù, yòu chéng zhī ér fēn qí shì yān, wú nǎi bù kě hū! guàn bù tīng. fēn bīng wèi liǎng dào, shī dào zǒng dōng lù zhī bīng qū bái gōu, xīn xìng zōng zǒng xī lù zhī bīng qù fàn cūn. yē lǜ chún wén zhī, qiǎn yē lǜ dá shí xiāo gàn yù zhī. shī dào cì bái gōu, liáo rén zào ér qián, shī dào qián jūn tǒng zhì yáng kě shì bài jī, shì zú duō shāng. shī dào xiān lìng rén chí yī jù tǐng zì fáng, lài yǐ bù dà bài, tuì shī xióng zhōu liáo rén zhuī jī, zhì yú chéng xià. xīn xìng zōng yǔ xiāo gàn zhàn, yì bài yú fàn cūn.
師道諫曰:「今日之舉,譬如盜入鄰家,不能救,又乘之而分其室焉,無乃不可乎!」貫不聽。分兵為兩道,師道總東路之兵趨白溝,辛興宗總西路之兵趣范村。耶律淳聞之,遣耶律達實、蕭干御之。師道次白溝,遼人噪而前,師道前軍統制楊可世敗績,士卒多傷。師道先令人持一巨梃自防,賴以不大敗,退師雄州;遼人追擊,至於城下。辛興宗與蕭干戰,亦敗於范村。
liáo shǐ lái yán yuē: nǚ zhí zhī pàn běn cháo, yì nán cháo zhī shén è yě. jīn shè yī shí zhī lì, qì bǎi nián zhī hǎo, jié xīn qǐ zhī lín, jī tā rì zhī huò, wèi wèi dé jì, kě hū? jiù zāi xù lín, gǔ jīn tōng yì, wéi dà guó tú zhī! guàn bù néng duì. shī dào fù qǐng xǔ zhī hé, guàn bù nà, ér mì hé shī dào zhù zéi. wáng fǔ nù, zé shòu shī dào yòu wèi jiāng jūn, zhì shì.
遼使來言曰:「女直之叛本朝,亦南朝之甚惡也。今射一時之利,棄百年之好,結新起之鄰,基它日之禍,謂為得計,可乎?救災恤鄰,古今通義,唯大國圖之!」貫不能對。師道復請許之和,貫不納,而密劾師道助賊。王黼怒,責授師道右衛將軍,致仕。
liù yuè, wù zǐ shuò, jīn zhǔ zì jiāng fá liáo, fā zì shàng jīng, mìng ān bān bèi lēi chéng jiān guó.
六月,戊子朔,金主自將伐遼,發自上京,命安班貝勒晟監國。
jǐ chǒu, dì wén zhǒng shī dào děng bīng bài, jù shén, zhào bān shī.
己丑,帝聞种師道等兵敗,懼甚,詔班師。
rén yín, yǐ wáng fǔ wèi shǎo shī.
壬寅,以王黼為少師。
liáo yē lǜ chún qǐn jí, wén tiān zuò chuán xí tiān dé yún nèi shuò wǔ yīng wèi děng zhōu, hé zhū fān jīng qí wǔ wàn, yuē yǐ bā yuè rù yàn, bìng qiǎn rén wèn láo, suǒ yī qiú míng yào. chún dà jīng, mìng nán běi miàn dà chén yì. ér lǐ chù wēn xiāo gān děng yǒu yíng qín jù xiāng zhī shuō, jí fān hàn bǎi guān yì zhī, cóng qí yì zhě dōng lì, wéi nán miàn xíng yíng dōu bù shǔ yē lǜ níng xī lì. chù wēn děng wèn gù, níng yuē: tiān zuò guǒ néng yǐ zhū fān bīng dà jǔ duó yàn, zé shì tiān shù wèi jǐn, qǐ néng jù zhī? fǒu zé qín xiāng fù zǐ yě, jù zé jiē jù, zì gǔ ān yǒu yíng zi ér jù qí fù zhě? chù wēn děng xiāng gù wēi xiào, yǐ níng shàn luàn jūn xīn, yù shā zhī. chún yǐ zhěn zhǎng tàn yuē: bǐ, zhōng chén yě, yān kě shā? tiān zuò guǒ lái, wú yǒu sǐ ěr, fù hé miàn mù xiāng jiàn hū!
遼耶律淳寢疾,聞天祚傳檄天德、雲內、朔、武、應、蔚等州,合諸蕃精騎五萬,約以八月入燕,並遣人問勞,索衣裘茗藥。淳大驚,命南北面大臣議。而李處溫、蕭乾等有迎秦拒湘之說,集蕃、漢百官議之,從其議者東立,唯南面行營都部署耶律寧西立。處溫等問故,寧曰:「天祚果能以諸蕃兵大舉奪燕,則是天數未盡,豈能拒之?否則秦、湘父子也,拒則皆拒,自古安有迎子而拒其父者?」處溫等相顧微笑,以寧扇亂軍心,欲殺之。淳倚枕長嘆曰:「彼,忠臣也,焉可殺?天祚果來,吾有死耳,復何面目相見乎!」
yǐ ér chún sǐ, zhòng nǎi yì lì dé fēi xiāo shì wèi huáng tài hòu, zhǔ jūn guó shì, fèng yí mìng, yíng lì tiān zuò cì zǐ qín wáng dìng wèi dì. xiāo fēi suì chēng zhì, gǎi yuán dé xìng, shì chún wèi xiào zhāng huáng dì, miào hào xuān zōng, zàng yú yàn xī zhī xiāng shān.
已而淳死,眾乃議立德妃蕭氏為皇太后,主軍國事,奉遺命,迎立天祚次子秦王定為帝。蕭妃遂稱制,改元德興,諡淳為孝章皇帝,廟號宣宗,葬於燕西之香山。
chù wēn fù zǐ jù huò, nán tōng tóng guàn, yù xié xiāo fēi nà tǔ běi tōng yú jīn, móu wèi nèi yīng. shì jué, xiāo fēi zhí chù wēn wèn zhī. chù wēn zì chén yǒu dìng cè gōng, xiāo fēi yuē: wù qín jìn guó wáng zhě, jiē rǔ fù zǐ, hé gōng zhī yǒu! bìng shù qí qián hòu zuì è, chù wēn wú yǐ duì, nǎi cì sǐ, luán qí zi shì. jí qí jiā, dé qián qī wàn mín, jīn yù bǎo qì chēng shì, jiē wèi zǎi xiàng shù yuè jiān suǒ qǔ yě.
處溫父子懼禍,南通童貫,欲挾蕭妃納土;北通於金,謀為內應。事覺,蕭妃執處溫問之。處溫自陳有定策功,蕭妃曰:「誤秦晉國王者,皆汝父子,何功之有!」並數其前後罪惡,處溫無以對,乃賜死,臠其子奭。籍其家,得錢七萬緡,金玉寶器稱是,皆為宰相數月間所取也。
liáo zhǔ wén yē lǜ chún sǐ, xià zhào zhuī duó suǒ shòu guān jué fēng hào, qī xiāo shì jiàng wèi shù rén, gǎi xìng huī shì.
遼主聞耶律淳死,下詔追奪所授官爵封號,妻蕭氏降為庶人,改姓虺氏。
mǎ kè shí yǐ bīng yuán liáo, jīn rén bài zhī yú hóng huī shuǐ.
瑪克實以兵援遼,金人敗之於洪灰水。
xià rén yì shǐ lǐ liáng fǔ jiāng bīng sān wàn jiù liáo, jīn wò lǔ luò suǒ bài zhī yú yí shuǐ. zhì yě gǔ, jiàn shuǐ bào zhì, xià rén piào méi zhě bù kě shèng jì.
夏人亦使李良輔將兵三萬救遼,金斡魯、洛索敗之於宜水。至野谷,澗水暴至,夏人漂沒者不可勝計。
liáo zhǔ zhī chū bēn yě, yē lǜ táng gǔ yè yú dǎo tā lǐng, wèi liáo zhǔ liú tì, liáo zhǔ wèi zhǐ zhī, fù bài wū ěr gǔ bù jié dù shǐ.
遼主之出奔也,耶律棠古謁於倒塌嶺,為遼主流涕,遼主慰止之,復拜烏爾古部節度使。
qiū, qī yuè, dīng sì shuò, dé liè lēi bù pàn liáo, yǐ wǔ qiān rén lái fàn, táng gǔ lǜ jiā nú jī pò zhī, jiā tài zǐ tài bǎo. wèi jǐ, táng gǔ zú.
秋,七月,丁巳朔,德埒勒部叛遼,以五千人來犯,棠古率家奴擊破之,加太子太保。未幾,棠古卒。
jǐ wèi, fèi guì fēi cuī shì wèi shù rén.
己未,廢貴妃崔氏為庶人。
xīn wèi, xià guó qiǎn shǐ rú liáo, wèn liáo zhǔ qǐ jū.
辛未,夏國遣使如遼,問遼主起居。
rén wǔ, wáng fǔ yǐ liáo yē lǜ chún sǐ, fù mìng tóng guàn cài yōu zhì bīng, yǐ hé yáng sān chéng jié dù shǐ liú yán qìng wèi dōu tǒng zhì.
壬午,王黼以遼耶律淳死,復命童貫、蔡攸治兵,以河陽三城節度使劉延慶為都統制。
chū, qiǎn chén gòu jīng zhì jiāng huái qī lù, zhì háng zhōu, yǐ gōng kuì xiǎng. gòu yǐ cái yòng bù gěi, chàng yì bǐ jiào jiǔ wù jí dù gōng jiā chū nà qián liáng, qǔ qí yíng yú, hào jīng zhì qián, suì wèi dōng nán qī lù zhī hài.
初,遣陳遘經制江、淮七路,治杭州,以供饋餉。遘以財用不給,倡議比較酒務及度公家出納錢糧,取其贏餘,號經制錢,遂為東南七路之害。
bā yuè, jǐ chǒu, jīn zhǔ cì yuān yāng luò, wén liáo zhǔ zài dà yú luò, nǎi zì jiāng jīng bīng wàn rén xí zhī, yù zōng wàng lǜ bīng sì qiān wèi qián fēng, zhòu yè jiān xíng. wù xū, zhuī jí liáo zhǔ yú yòu niǎn yì, jūn shì zhì zhě cái qiān rén. liáo bīng èr wàn wǔ qiān, fāng zhì yíng lěi. yù yǔ zhū jiāng yì, yē lǜ yī dōu yuē: wǒ jūn wèi jí, rén mǎ pí jù, wèi kě zhàn yě. zōng wàng yuē: jīn zhuī jí liáo zhǔ ér bù jí zhàn, rì rù ér dùn, zé wú jí yǐ. suì zhàn, duǎn bīng jiē, liáo bīng wéi zhī shù zhòng, fù tǒng jūn xiāo dé mò yù jiāng shì yǐ jūn chén zhī yì, shì jiē shū sǐ zhàn. liáo zhǔ wèi zōng wàng bīng shǎo bì bài, suì yǔ fēi pín dēng gāo fù guān zhàn. yī dōu zhǐ liáo zhǔ huī gài yǐ shì zhū jiāng, zōng wàng děng suì yǐ qí chí fù zhī. liáo zhǔ wàng jiàn, dà jīng, jí dùn qù, liáo bīng suì kuì. zōng wàng děng hái, jīn zhǔ yuē: liáo zhǔ qù bù yuǎn, hé jí zhuī zhī! zōng wàng zhuī zhì è lēi zhé tú, liáo zhǔ qì zī zhòng ér dùn, xiāo dé mò bèi zhí.
八月,己丑,金主次鴛鴦濼,聞遼主在大魚濼,乃自將精兵萬人襲之,昱、宗望率兵四千為前鋒,晝夜兼行。戊戌,追及遼主於右輦驛,軍士至者才千人。遼兵二萬五千,方治營壘。昱與諸將議,耶律伊都曰:「我軍未集,人馬疲劇,未可戰也。」宗望曰:「今追及遼主而不亟戰,日入而遁,則無及矣。」遂戰,短兵接,遼兵圍之數重,副統軍蕭德默諭將士以君臣之義,士皆殊死戰。遼主謂宗望兵少必敗,遂與妃嬪登高阜觀戰。伊都指遼主麾蓋以示諸將,宗望等遂以騎馳赴之。遼主望見,大驚,即遁去,遼兵遂潰。宗望等還,金主曰:「遼主去不遠,盍即追之!」宗望追至鄂勒哲圖,遼主棄輜重而遁,蕭德默被執。
gēng zǐ, cì xīn chú tài pú sì shǎo qīng wáng dì jìn shì chū shēn, yǐ ān shí sūn, gù jīng zhī.
庚子,賜新除太僕寺少卿王棣進士出身,以安石孫,故旌之。
jiǔ yuè, wù wǔ, zhào: xī fēng zhèng shì, xī zì wáng ān shí jiàn míng, jīn qí jiā lún tì, lǐ yí bāo xù, kě cì dì yī qū, sūn dì chú xiǎn mó gé dài zhì tí jǔ wàn shòu guān, céng sūn shú jué, bìng zhuǎn xuān yì láng, sūn nǚ céng sūn nǚ yì gè jiā fēng hào.
九月,戊午,詔:「熙、豐政事,悉自王安石建明,今其家淪替,理宜褒恤,可賜第一區,孫棣除顯謨閣待制、提舉萬壽觀,曾孫璹、珏,並轉宣義郎,孫女、曾孫女亦各加封號。」
cháo sàn láng sòng zhāo shàng shū, jí yán liáo bù kě gōng, jīn bù kě lín, yì shí jīn bì bài méng, wèi zhōng guó huàn, qǐ zhū wáng fǔ tóng guàn zhào liáng sì děng, qiě yuē: liǎng guó zhī shì, bài méng zhě huò jí jiǔ zú. bì xià yǐ xiào zhì tiān xià, qí rěn wàng liè shèng zhī líng hū? bì xià yǐ rén fù tiān xià, qí rěn shǐ hé běi zhī mín gān nǎo tú dì hū? wáng fǔ dà è zhī, chú míng, biān guǎn guǎng nán.
朝散郎宋昭上書,極言遼不可攻,金不可鄰,異時金必敗盟,為中國患,乞誅王黼、童貫、趙良嗣等,且曰:「兩國之誓,敗盟者禍及九族。陛下以孝治天下,其忍忘列聖之靈乎?陛下以仁覆天下,其忍使河北之民肝腦塗地乎?」王黼大惡之,除名,編管廣南。
xīn yǒu, dà xiǎng míng táng.
辛酉,大饗明堂。
yǐ chǒu, jīn tōng yì shǐ gāo qìng yì děng jiàn yú chóng zhèng diàn, fèng guó shū yǐ jìn. dì tè lìng yǐn shàng diàn zòu shì.
乙丑,金通議使高慶裔等見於崇政殿,奉國書以進。帝特令引上殿奏事。
xiān shì jīn jì xí pò liáo tiān zuò xíng zhàng, réng zhàn shān hòu zhōu xiàn, hū wén tóng guàn jǔ bīng qū yàn, hào èr bǎi wàn, jīn zhǔ yǔ qún chén yì, kǒng shuǎng yuē, suì zhuān qiǎn shǐ chéng huí chuán zhì dēng zhōu, qiě zì zhāo jūn chéng jī cuò zhì. jí qìng yì děng jìn guó shū, yīn guì zòu yuē: huáng dì qiǎn chén lái yán, guì cháo hǎi shàng zhī shǐ, lǚ lái běn guó, gòng yì qì dān, yǐ zài guó shū. zhōng guó lǐ yì zhī xiāng, bì bù shuǎng yuē. rú wén guì cháo yòu fù zhōng chuò, gù qiǎn chén lái pìn. zhào liáng sì dá yuē: huáng dì wén guì cháo jīn nián zhēng yuè yǐ kè zhōng jīng, yǐn bīng zhì sōng tíng guān gǔ běi kǒu, qǔ xī jīng, suī bù dé dà jīn bào qǐ bīng yuè rì, yǐ zhī guì cháo dà bīng qǐ fā, suì lìng tóng guàn tǒng bīng yǐ yīng guì cháo jiā gōng zhī yì. bǐ cǐ bù bào, bù zài jiào yě. suì gè tuì guī.
先是金既襲破遼天祚行帳,仍占山後州縣,忽聞童貫舉兵趨燕,號二百萬,金主與群臣議,恐爽約,遂專遣使乘回船至登州,且自招軍乘機措置。及慶裔等進國書,因跪奏曰:「皇帝遣臣來言,貴朝海上之使,屢來本國,共議契丹,已載國書。中國禮義之鄉,必不爽約。如聞貴朝又復中輟,故遣臣來聘。」趙良嗣答曰:「皇帝聞貴朝今年正月已克中京,引兵至松亭關、古北口,取西京,雖不得大金報起兵月日,已知貴朝大兵起發,遂令童貫統兵以應貴朝夾攻之意。彼此不報,不在較也。」遂各退歸。
dì dài qìng yì děng shén hòu, lǚ mìng guì chén zhǔ yàn, cì jīn bó bù zī, zhì chuò yù míng diào gāo cì zhī. yǐn dēng míng táng, rù lóng dé gōng fán yǎn zhái bié yù lí gōng, wú suǒ bù zhì, lǐ guò qì dān shù bèi. qìng yì, bó hǎi rén, jié xiá zhī shū shǐ, suī wài wèi gōng shùn, chēng ēn sòng dé, ér xiè xiè jiào qiú gù lì wú xū rì, rú qǐ guǎn dōu tíng yì, qǐ shàng diàn zòu shì. cháo tíng yǐ liǎng guó wǎng lái zhī yì wèi dìng, qǐng gū qí tā rì kuàng qì dān xiū hǎo zhī chū, yì cháng rú cǐ. qìng yì suì chū qì dān lì juǎn, miàn zhèng cháo tíng zhī fēi, qǐng zài zhī guó shū, cháo tíng bù dé yǐ, jiē cóng zhī. jí cì jīn xiàn páo duàn, yí yǔ xià guó mián hè tóng, què ér bù shòu. yuè sì rì, zhào jīn shǐ yì tài zǎi wáng fǔ dì jì shì, qìng yì děng tíng qū qì, shēng táng, jiǎng bīn zhǔ zhī lǐ, miàn fā huí shū. yòu míng rì, zhào liáng shī chéng lín cì yù yán, gōng jù jiē chū jìn zhōng, réng yǐ xiù yī lóng fèng chá wèi jìn.
帝待慶裔等甚厚,屢命貴臣主宴,賜金帛不貲,至輟御茗調膏賜之。引登明堂,入龍德宮、蕃衍宅、別籞、離宮,無所不至,禮過契丹數倍。慶裔,渤海人,桀黠知書史,雖外為恭順,稱恩頌德,而屑屑較求故例無虛日,如乞館都亭驛,乞上殿奏事。朝廷以兩國往來之議未定,請姑俟它日;況契丹修好之初,亦嘗如此。慶裔遂出契丹例卷,面證朝廷之非,請載之國書,朝廷不得已,皆從之。及賜金線袍段,疑與夏國棉褐同,卻而不受。越四日,詔金使詣太宰王黼第計事,慶裔等庭趨訖,升堂,講賓主之禮,面發回書。又明日,詔梁師成臨賜御筵,供具皆出禁中,仍以繡衣、龍鳳茶為贐。
chū, gāo lì zhī sú, xiōng zhōng dì jí, zhì shì qí wáng yǔ zú, zhū dì zhēng guó, qí xiāng lǐ zī shēn lì yǔ zi kǎi. jǐ sì, qiǎn lù yǔn dí diào jì.
初,高麗之俗,兄終弟及,至是其王俁卒,諸弟爭國,其相李資深立俁子楷。己巳,遣路允迪弔祭。
xiān shì yǔ qiú yī yú cháo, zhào èr yī wǎng, liú èr nián ér hái, kǎi yǔ zhī yuē: wén cháo tíng jiāng yòng bīng yú liáo, liáo xiōng dì zhī guó, cún zhī zú wèi biān hàn, nǚ zhí zhī rén, bù kě jiāo yě. yè yǐ rán, yuàn èr yī guī bào tiān zǐ, yí zǎo wèi bèi. yī hái, zòu zhī, dì bù yuè.
先是俁求醫於朝,詔二醫往,留二年而還,楷語之曰:「聞朝廷將用兵於遼,遼兄弟之國,存之足為邊捍,女直之人,不可交也。業已然,願二醫歸報天子,宜早為備。」醫還,奏之,帝不悅。
xīn wèi, liáo zhī yì zhōu gāo fèng qiǎn rén lái yuē jiàng.
辛未,遼知易州高鳳遣人來約降。
jiǎ xū, zhào tài zhōng dài fū zhào liáng sì chōng dà jīn guó xìn shǐ, bǎo yì láng mǎ kuò fù zhī, kuò fù zhèng chōng bàn sòng shǐ. shì rì, gāo qìng yì děng rù cí yú chóng zhèng diàn, dì yù yǐ zǎo qǔ yān jīng.
甲戌,詔太中大夫趙良嗣充大金國信使,保義郎馬擴副之,擴父政充伴送使。是日,高慶裔等入辭於崇政殿,帝諭以早取燕京。
liáng sì jiāng xíng, yǐ guó shū fù běn jí shì mù shì mǎ kuò. kuò dà jīng yuē: jīn rén fāng yǐ bù bào shī qī, kǒng wáng shī xià yàn, shǒu guān bù dé suì bì, suǒ yǐ qiǎn shǐ tōng yì, yī zé yù sì yīn jì hǎo, èr zé shì wǒ guó qù jiù, yóu wèi zhī yáng kě shì zhǒng shī dào bái gōu zhī nǜ, xuān fǔ sī qì jǔ ér tuì yě. zài wǒ gù dāng shǒu qián yuē, qiě yún: yuán guì cháo bù bào shī qī, yí hǎi dào nán cè, suǒ yǐ bù qí de yīn, jí jǔ bīng xiāng yīng. jīn réng qù xuān fǔ sī jìn bīng, kè qī xià yàn. rú cǐ, zé jì yú jiā gōng yuán yuē bù shuǎng, yòu jué rì hòu qīng wǔ zhī huàn. nài hé zì bù lù fù xīn, qīng shēn yǐ zhī, dà shì qù yǐ! liáng sì è rán yuē: xuān fǔ sī jǐn lì bù néng qǔ, ruò bù yǐ jīn bì jí nǚ zhēn qǔ zhī, hé yǐ dé yàn? kuò yuē: jì zhī lì bù néng qǔ, hú bù míng bái jǐn yǔ dà jīn, tuì xiū biān bèi, bǎo wú jiù jiāng! ān dé tān mù qián xiǎo lì, bù yú hòu huàn, ài zhǎng shī zhǐ yé! liáng sì yuē: cháo tíng zhī yì yǐ dìng, bù kě yì yě. suì chū guó mén.
良嗣將行,以國書副本及事目示馬擴。擴大驚曰:「金人方以不報師期,恐王師下燕,守官不得歲幣,所以遣使通議,一則欲嗣音繼好,二則視我國去就,猶未知楊可世、种師道白溝之衄,宣撫司氣沮而退也。在我固當守前約,且云:『緣貴朝不報師期,疑海道難測,所以不俟的音,即舉兵相應。今仍趣宣撫司進兵,剋期下燕。』如此,則既於夾攻元約不爽,又絕日後輕侮之患。奈何自布露腹心,傾身倚之,大事去矣!」良嗣愕然曰:「宣撫司盡力不能取,若不以金幣藉女真取之,何以得燕?」擴曰:「既知力不能取,胡不明白盡與大金,退修邊備,保吾舊疆!安得貪目前小利,不虞後患,愛掌失指耶!」良嗣曰:「朝廷之意已定,不可易也。」遂出國門。
jīn mù kūn zōng xióng zú. jīn zhǔ wǎng shì jí, bù jí jiàn, kū zhī tòng, wèi qún chén yuē: cǐ zi móu lüè guò rén, lín chén yǒng jué, shǎo jiàn qí bǐ. fù zèng jiā děng.
金穆昆宗雄卒。金主往視疾,不及見,哭之慟,謂群臣曰:「此子謀略過人,臨陳勇決,少見其比。」賻贈加等。
zōng xióng cái wǔ qiāo jiàn, wǎn qiáng shè yuǎn, jǐ èr bǎi bù. hòu fēng chǔ wáng, shì wēi mǐn.
宗雄材武蹺健,挽強射遠,幾二百步。後封楚王,諡威敏。
jǐ mǎo, liáo jiāng guō yào shī yǐ zhuō zhōu lái jiàng.
己卯,遼將郭藥師以涿州來降。
yào shī běn cháng shèng jūn shuài, wèi zhuō zhōu liú shǒu, wén gāo fèng jiàng, yì dòng. huì xiāo gàn zì yàn lái zhuō, yào shī yí qí tú jǐ, suì xié qí piān jiāng zhēn wǔ chén děng yōng suǒ bù bā qiān rén lái jiàng. tóng guàn yǐ wén, zhào shòu yào shī ēn zhōu guān chá shǐ, yǐ bīng lì liú yán qìng.
藥師本常勝軍帥,為涿州留守,聞高鳳降,意動。會蕭干自燕來涿,藥師疑其圖己,遂偕其偏將甄五臣等擁所部八千人來降。童貫以聞,詔授藥師恩州觀察使,以兵隸劉延慶。
liáo dé liè lēi bù fù pàn, dōu tǒng yē lǜ mǎ gé tǎo píng zhī.
遼德埒勒部復叛,都統耶律瑪格討平之。
shí shǒu lìng duō qì chéng dùn, fèng shèng zhōu rén yíng qū jiān lǐ shī kuí zhǔ zhōu shì. jīn dōu gǔ lǔ nè shī zhì, shī kuí yǔ qí yǒu shěn zhāng mì móu chū jiàng, nǎi chū chéng qián jiàn yē lǜ yī dōu, yuē wú yǐ bīng rù chéng jí fú lüè jìng nèi. yī dōu xǔ nuò, suì jiàng. jīn zhǔ yǐ shī kuí lǐng jié dù, yǐ zhāng zuǒ zhī.
時守令多棄城遁,奉聖州人迎麴監李師夔主州事。金都古嚕訥師至,師夔與其友沈章密謀出降,乃出城潛見耶律伊都,約無以兵入城及俘掠境內。伊都許諾,遂降。金主以師夔領節度,以章佐之。
dōng, shí yuè, bǐng xū shuò, jīn zhǔ zhì fèng shèng zhōu, zhào yuē: zhèn lǚ chì jiāng chén, ān jí huái fù, wú huò qīn rǎo. ér yú mín wú zhī, shàng duō táo nì shān lín. jí yù jiā bīng, shēn suǒ bù rěn. jīn miǎn qí zuì, yǒu lǜ zhòng guī fù zhě, shòu zhī shì guān. wèi jǐ, wèi zhōu jiàng yú jīn.
冬,十月,丙戌朔,金主至奉聖州,詔曰:「朕屢飭將臣,安輯懷附,無或侵擾。而愚民無知,尚多逃匿山林。即欲加兵,深所不忍。今免其罪,有率眾歸附者,授之世官。」未幾,蔚州降於金。
gēng yín, zhào: shān qián shōu fù zhōu xiàn, hé zhì jiān sī, yǐ yān shān fǔ lù wèi míng. shān hòu bié míng yún zhōng fǔ. yòu cì zhuō zhōu yuē zhuō shuǐ jùn wēi xíng jūn, tán zhōu yuē héng shān jùn zhèn yuǎn jūn, píng zhōu yuē yú yáng jùn fǔ níng jūn, yì zhōu yuē suì wǔ jùn, yíng zhōu yuē píng lú jùn, shùn zhōu yuē shùn xìng jùn, jì zhōu yuē guǎng chuān jùn, jǐng zhōu bái luán chuān jùn, bìng yān shān fǔ wèi shān qián jiǔ zhōu. yún zhōng fǔ lù zé lǐng wǔ yīng shuò wèi fèng shèng guī huà rú guī bìng yún zhōng fǔ, suǒ wèi shān hòu jiǔ zhōu yě. xún yǐ cài yōu wèi shǎo fù pàn yān shān fǔ.
庚寅,詔:「山前收復州縣,合置監司,以燕山府路為名。山後別名雲中府。」又賜涿州曰涿水郡、威行軍,檀州曰橫山郡、鎮遠軍,平州曰漁陽郡、撫寧軍,易州曰遂武郡,營州曰平盧郡,順州曰順興郡,薊州曰廣川郡,景州白灤川郡,並燕山府為山前九州。雲中府路則領武、應、朔、蔚、奉聖、歸化、儒、媯並雲中府,所謂山後九州也。尋以蔡攸為少傅、判燕山府。
liáo xiāo fēi wén cháng shèng jūn jiàng, jù shén, qiǎn xiāo róng hán fǎng fèng biǎo chēng chén, qǐ niàn qián hǎo. fǎng děng jiàn tóng guàn cài yōu yú jūn zhōng, yán: nǚ zhí cán shí zhū guó, ruò dà liáo bù cún, bì wèi nán cháo yōu. chún wáng chǐ hán, bù kě bù lǜ. guàn yōu chì chū zhī. fǎng dà yán yú tíng yuē: liáo sòng jié hǎo bǎi nián, shì shū jù zài, rǔ néng qī guó, dú néng qī tiān xié! guàn yì bù yǐ wén yú cháo.
遼蕭妃聞常勝軍降,懼甚,遣蕭容、韓昉奉表稱臣,乞念前好。昉等見童貫、蔡攸於軍中,言:「女直蠶食諸國,若大遼不存,必為南朝憂。脣亡齒寒,不可不慮。」貫、攸叱出之。昉大言於庭曰:「遼、宋結好百年,誓書具在,汝能欺國,獨能欺天邪!」貫亦不以聞於朝。
guǐ sì, tóng guàn qiǎn liú yán qìng jiāng bīng shí wàn chū xióng zhōu, yǐ guō yào shī wèi xiāng dǎo, dù bái gōu. yán qìng jūn wú jì lǜ, yào shī jiàn yuē jīn dà jūn bá duì ér xíng, bù shè bèi, ruò dí rén zhì fú yāo jī, shǒu wěi bù xiāng yīng, zé wàng chén jué kuì yǐ. bù tīng. zhì liáng xiāng, xiāo gàn lǜ zhòng lái jù, yán qìng yǔ zhàn ér bài, suì bì lěi bù chū. yào shī yuē: gàn bīng bù guò wàn rén, jīn xī lì jù wǒ, yān shān bì xū, yuàn dé qí bīng wǔ qiān, bèi dào xí zhī, chéng kě de yě. yīn qǐng yán qìng zi guāng shì jiǎn shī wèi hòu jì, yán qìng xǔ zhī. jǐ yǒu, qiǎn dà jiāng gāo shì xuān yáng kě shì yǔ yào shī lǜ bīng liù qiān, yè bàn dù lú gōu, bèi dào ér jìn. zhì míng, cháng shèng jūn zhēn wǔ chén lǐng wǔ qiān qí duó yíng chūn mén yǐ rù, yào shī děng jì zhì, chén yú mǐn zhōng sì, qiǎn rén yù xiāo fēi shǐ sù jiàng. xiāo fēi mì bào xiāo gàn, gàn jǔ jīng jiǎ sān qiān hái yàn, xiàng zhàn, guāng shì yú yuē bù zhì, yào shī shī yuán ér bài, yǔ kě shì qì mǎ zhuì chéng ér chū, shā shāng guò bàn, shì xuān sǐ yān.
癸巳,童貫遣劉延慶將兵十萬出雄州,以郭藥師為鄉導,渡白溝。延慶軍無紀律,藥師諫曰「今大軍拔隊而行,不設備,若敵人置伏邀擊,首尾不相應,則望塵決潰矣。」不聽。至良鄉,蕭干率眾來拒,延慶與戰而敗,遂閉壘不出。藥師曰:「干兵不過萬人,今悉力拒我,燕山必虛,願得奇兵五千,倍道襲之,城可得也。」因請延慶子光世簡師為後繼,延慶許之。己酉,遣大將高世宣、楊可世與藥師率兵六千,夜半渡盧溝,倍道而進。質明,常勝軍甄五臣領五千騎奪迎春門以入,藥師等繼至,陳於憫忠寺,遣人諭蕭妃使速降。蕭妃密報蕭干,干舉精甲三千還燕,巷戰,光世渝約不至,藥師失援而敗,與可世棄馬縋城而出,殺傷過半,世宣死焉。
yán qìng yíng yú lú gōu nán, gàn fēn bīng duàn xiǎng dào, qín hù liáng jiāng wáng yuān, dé hàn bīng èr rén, bì qí mù, liú zhàng zhōng. yè bàn, wěi xiāng yǔ yuē: wú shī sān bèi hàn bīng, dāng fēn zuǒ yòu yì, yǐ jīng bīng chōng qí zhōng, zuǒ yòu yì wèi yīng, jǔ huǒ wèi qī, jiān zhī wú yí. jì yán, nǎi yīn yì yī rén guī bào. yán qìng wén ér xìn zhī. míng dàn, jiàn huǒ qǐ, yǐ wèi dí zhì, jí shāo yíng ér dùn, shì zú róu jiàn sǐ zhě bǎi yú lǐ, gàn yīn zòng bīng zhuī zhì zhuō shuǐ ér qù. zì xī fēng yǐ lái, suǒ chǔ jūn shí dài jǐn, tuì bǎo xióng zhōu. yàn rén zhī sòng zhī wú néng wèi, zuò fù jí gē shī yǐ qiào zhī.
延慶營於盧溝南,干分兵斷餉道,擒護糧將王淵,得漢兵二人,蔽其目,留帳中。夜半,偽相語曰:「吾師三倍漢兵,當分左右翼,以精兵沖其中,左右翼為應,舉火為期,殲之無遺。」既言,乃陰逸一人歸報。延慶聞而信之。明旦,見火起,以為敵至,即燒營而遁,士卒蹂踐死者百餘里,干因縱兵追至涿水而去。自熙、豐以來,所儲軍實殆盡,退保雄州。燕人知宋之無能為,作賦及歌詩以誚之。
chū, cháo yì yǔ jīn yuē, dàn qiú shí jìn lù qì dān gù dì, ér bù sī píng yíng luán sān zhōu fēi jìn lù, nǎi liú rén gōng suǒ xiàn yǐ qiú yuán zhě, wáng fǔ yù bìng dé zhī, jīn zhǔ bù kěn.
初,朝議與金約,但求石晉賂契丹故地,而不思平、營、灤三州非晉賂,乃劉仁恭所獻以求援者,王黼欲並得之,金主不肯。
shì yuè, zhào liáng sì děng zhì fèng shèng zhōu, jīn zhǔ lìng zōng wàng jí fù jí děng zé liáng sì yǐ chū bīng shī qī, qiě yún: jīn gèng bù lùn jiā gōng yuán yuē, tè yǔ yān jīng liù zhōu èr shí sì xiàn hàn dì hàn mín. liù zhōu, wèi jì jǐng tán shùn zhuō yì yě. yòu yán: nán cháo jí zì dé píng luán, běn cháo bīng mǎ yì jiè lù píng luán yǐ guī. liáng sì yán: yuán yuē shān qián shān hòu shí qī zhōu, jīn nǎi rú cǐ, xìn yì ān zài? yòu yán: běn cháo dé yàn, bì fēn bīng tún shǒu, dà guó rén mǎ jīng guò, qǐ gǎn zhuān tīng! fù jí yuē: rǔ dàn zhī zǔ wǒ jiè lù guò guān, bù dào rǔ guó rén mǎ yòu bài. gài wén liú yán qìng yòu bài yú xīn chéng yě. yòu yù liú liáng sì děng, liáng sì cí yǐ liú shǐ rén wú lì, jīn zhǔ yuē: wú fāng xíng shī, qǐ yòng lì xié! suì yǐ guó shū shì liáng sì děng, qiǎn lǐ qīng wáng dù lǎ chōng guó xìn shǐ fù, sà lǔ mó chōng yì jì shǐ. liáng sì yún: suǒ shuō yān jīng, rú dà jīn dé zhī, yì yǔ nán cháo, guó shū zhōng bù shèn míng bái. fù jí nǎi yuē: yī yán zú yǐ, dié dié hé wèi! ruò bì yù qǔ xìn, dài dào yān jīng, shǐ rén miàn yuē. suì liú mǎ kuò, dú qiǎn liáng sì yǔ shǐ zhě xié xíng.
是月,趙良嗣等至奉聖州,金主令宗望及富吉等責良嗣以出兵失期,且云:「今更不論夾攻元約,特與燕京六州、二十四縣漢地、漢民。」六州,謂薊、景、檀、順、涿、易也。又言:「南朝即自得平、灤,本朝兵馬亦借路平、灤以歸。」良嗣言:「元約山前、山後十七州,今乃如此,信義安在?」又言:「本朝得燕,必分兵屯守,大國人馬經過,豈敢專聽!」富吉曰:「汝但知阻我借路過關,不道汝國人馬又敗。」蓋聞劉延慶又敗於新城也。又欲留良嗣等,良嗣辭以留使人無例,金主曰:「吾方行師,豈用例邪!」遂以國書示良嗣等,遣李清、王度喇充國信使副,薩嚕謨充議計使。良嗣云:「所說燕京,如大金得之,亦與南朝,國書中不甚明白。」富吉乃曰:「一言足矣,喋喋何為!若必欲取信,待到燕京,使人面約。」遂留馬擴,獨遣良嗣與使者偕行。
shì yuè, qū shè suǒ fù zhōu xiàn.
是月,曲赦所復州縣。
shí yī yuè, bǐng chén shuò, xíng xīn xǐ. gēng wǔ, sì yuán qiū, shè tiān xià. dōng nán guān lì yuán kòu dào biǎn zé zhě, bìng cì dì yí fàng, shàng shū xié děng rén tè yǔ mó kān.
十一月,丙辰朔,行新璽。庚午,祀圜丘,赦天下。東南官吏緣寇盜貶責者,並次第移放,上書邪等人特與磨勘。
gēng chén, jīn shǐ lǐ jìng wáng dù lǎ sà lǔ mó děng rù jiàn, yán: zì yān jīng liù zhōu suǒ guǎn hàn mín wài, qí nǚ zhí bó hǎi qì dān xī jí zá sè rén hù, píng luán yíng sān zhōu, zòng guì cháo kè fù, yì bù zài xǔ yǔ zhī xiàn, dāng xū běn cháo zhàn jù. rú huò guǎng wù yú qīn qiú, bì lǜ nán zhōng yú xìn yì. suǒ yǒu xìn shì fēn lì jiè zhì jí suì bì shù mù, hòu dào yān jīng xù yì huà dìng. jìng děng jì yǐn duì bì, zhào lìng yì wáng fǔ dì. fǔ lùn xī jīng píng luán dāng rú yuē, sà lǔ mó yuē: yuán yuē wù yán, gū yì mù qián kě yě. fǔ yuē: dà guó suǒ yù, běn cháo wú yī bù cóng. běn cháo suǒ xū, dà guó mò jiàng xīn xiāng cóng fǒu? lǐ jìng yuē: píng luán děng sān zhōu, běn cháo yù zuò guān ài. yǐ jìng suǒ jiàn, mò ruò xiān yǐ yān jīng liù zhōu jiāo qì dān suì bì, qí píng luán děng zhōu, dāng cóng róng zài yì, huò dé yì bù kě zhī. yī gài yán zhī, tú wǎng fǎn yě.
庚辰,金使李靖、王度喇、薩魯謨等入見,言:「自燕京六州所管漢民外,其女直、渤海、契丹、奚及雜色人戶,平、灤、營三州,縱貴朝克復,亦不在許與之限,當須本朝占據。如或廣務於侵求,必慮難終於信義。所有信誓分立界至及歲幣數目,候到燕京續議畫定。」靖等既引對畢,詔令詣王黼第。黼論西京、平、灤當如約,薩魯謨曰:「元約勿言,姑議目前可也。」黼曰:「大國所欲,本朝無一不從。本朝所須,大國莫降心相從否?」李靖曰:「平、灤等三州,本朝欲作關隘。以靖所見,莫若先以燕京六州交契丹歲幣,其平、灤等州,當從容再議,或得亦不可知。一概言之,徒往返也。」
shí èr yuè, dīng hài, guō yào shī jí liáo xiāo gàn zhàn yú yǒng qīng xiàn, bài zhī. zhào jiā yào shī wǔ tài jūn jié dù shǐ.
十二月,丁亥,郭藥師及遼蕭干戰於永清縣,敗之。詔加藥師武泰軍節度使。
wù zǐ, jīn shǐ lǐ jìng děng cí yú chóng zhèng diàn, zhào lóng tú gé xué shì zhào liáng sì wèi guó xìn shǐ jiān sòng bàn, xiǎn mó gé dài zhì zhōu wǔ zhòng fù zhī, yòu lǐng guó shū. yòu, yù bǐ fù liáng sì děng yún: píng luán pō chū sāng má, jīn suǒ yù de, kě yǔ qì dān suì bì shù mù wài, tè jiā juàn wǔ wàn pǐ, yín wǔ wàn liǎng, yǐ qū jǐn jiāo huān zhī yì. suǒ yǒu yíng píng luán jí xī jīng dì tǔ, běn cháo jǐn xíng shōu fù.
戊子,金使李靖等辭於崇政殿,詔龍圖閣學士趙良嗣為國信使兼送伴,顯謨閣待制周武仲副之,又領國書。又,御筆付良嗣等云:「平、灤頗出桑麻,金所欲得,可與契丹歲幣數目外,特加絹五萬匹,銀五萬兩,以曲盡交歡之意。所有營、平、灤及西京地土,本朝盡行收復。」
tóng guàn zài jǔ fá yàn, bù kè chéng gōng, jù dé zuì, nǎi mì qiǎn wáng xiāng rú jīn, yǐ qiú rú yuē jiā gōng.
童貫再舉伐燕,不克成功,懼得罪,乃密遣王瓖如金,以求如約夾攻。
jīn zhǔ zì jiāng fá yān jīng, zōng wàng lǜ qī qiān xiān zhī, shí gǔ nè chū dé shèng kǒu, ní chǔ hè chū jū yōng guān, luò suǒ wèi zuǒ yì, bó lēi hé wèi yòu yì. liáo xiāo fēi wǔ shàng biǎo yú jīn, qiú lì qín wáng dìng, jīn zhǔ bù xǔ, liáo rén suì yǐ jìn bīng shǒu jū yōng guān. jīn bīng zhì guān, yá shí zì bēng, shù zú duō yā sǐ, liáo rén bù zhàn ér kuì. jīn bīng dù guān ér nán, liáo tǒng jūn dōu jiān gǎo mù děng sòng kuǎn yú jīn. xīn mǎo, jīn zhǔ zhì yān jīng, suì zì nán mén rù, shǐ ní chǔ hè luò suǒ chén yú chéng shàng. jīn zhǔ cì chéng nán, liáo zǎi xiàng zuǒ qǐ gōng cān zhèng yú zhòng wén kāng gōng bì shū mì shǐ cáo yǒng yì zhāng yàn zhōng liú yàn zōng děng fèng biǎo jiàng, yì jīn yíng qǐng zuì, jīn zhǔ bìng shì zhī, mìng shǒu jiù zhí. qì yàn zōng zhī cái, qiān zuǒ pú shè, qiǎn zuǒ qǐ gōng děng fǔ dìng yān jīng zhū zhōu xiàn. xiāo fēi yǔ xiāo gàn zì gǔ běi kǒu qū tiān dé. yú shì liáo wǔ jīng jiē wèi jīn yǒu. jīn zhǔ qiǎn mǎ kuò guī gào jié.
金主自將伐燕京,宗望率七千先之,實古訥出得勝口,尼楚赫出居庸關,洛索為左翼,博勒和為右翼。遼蕭妃五上表於金,求立秦王定,金主不許,遼人遂以勁兵守居庸關。金兵至關,崖石自崩,戍卒多壓死,遼人不戰而潰。金兵度關而南,遼統軍都監杲睦等送款於金。辛卯,金主至燕京,遂自南門入,使尼楚赫、洛索陳於城上。金主次城南,遼宰相左企弓、參政虞仲文、康公弼、樞密使曹勇義、張彥忠、劉彥宗等奉表降,詣金營請罪,金主並釋之,命守舊職。器彥宗之才,遷左僕射,遣左企弓等撫定燕京諸州縣。蕭妃與蕭干自古北口趨天德。於是遼五京皆為金有。金主遣馬擴歸告捷。
jiǎ chén, jīn fù qiǎn lǐ jìng wáng dù lǎ yǔ zhào liáng sì děng tóng lái.
甲辰,金復遣李靖、王度喇與趙良嗣等同來。
liáng sì zhì jīn zhǔ jūn qián, jīn zhǔ wèi yuē: shù nián xiāng yuē jiā gōng, ér rǔ guó bù chū shī, fù bù qiǎn bào, jīn jiāng ruò hé? liáng sì duì yuē: jiā gōng suī shì yuán yuē, jù zuó fèng shèng zhōu jūn qián bié yì, tè xǔ yān jīng, bù lùn jiā gōng yǔ fǒu. jīn yuè èr rì, běn cháo yú yǒng qīng jī zǒu xiāo gàn, zhuī zhì yān jīng, suī fēi jiā gōng, yì qí yì yě. jīn zhǔ yuē: jiā gōng qiě wù yán, qí píng luán děng zhōu wèi cháng yì jí, rú hé yù qǔ? ruò bì yù qǔ píng luán, bìng yān jīng yì bù yǔ yǐ. biàn lìng liáng sì guī guǎn. jū sì rì, zhào qù lìng nán shǐ cí guī, liáng sì yuē: jīn hé yì shì shén duō, lüè wèi cháng jí, ér jù lìng cí, hé yě? sà lǔ mó yuē: huáng dì yǐ nù. suì lìng rù cí, yǐ guó shū fù běn shì liáng sì, liáng sì yuē: zì gǔ jí jīn, shuì zū suí dì, qǐ yǒu yǔ qí dì ér bù yǔ qí shuì zū zhě? kě xuē qù cǐ shì. zōng hàn yuē: yàn zì wǒ dé zhī, shuì fù dāng guī wǒ. dà guó shú jì zhī, ruò bù jiàn yǔ, qǐng sù tuì zhuō zhōu zhī shī, wú liú wú jiāng. yú shì fù yǐ guó shū qiǎn liáng sì jí jìng děng.
良嗣至金主軍前,金主謂曰:「數年相約夾攻,而汝國不出師,復不遣報,今將若何?」良嗣對曰:「夾攻雖是元約,據昨奉聖州軍前別議,特許燕京,不論夾攻與否。今月二日,本朝於永清擊走蕭干,追至燕京,雖非夾攻,亦其意也。」金主曰:「夾攻且勿言,其平、灤等州未嘗議及,如何欲取?若必欲取平、灤,並燕京亦不與矣。」便令良嗣歸館。居四日,詔趣令南使辭歸,良嗣曰:「今合議事甚多,略未嘗及,而遽令辭,何也?」薩魯謨曰:「皇帝已怒。」遂令入辭,以國書副本示良嗣,良嗣曰:「自古及今,稅租隨地,豈有與其地而不與其稅租者?可削去此事。」宗翰曰:「燕自我得之,稅賦當歸我。大國熟計之,若不見與,請速退涿州之師,無留吾疆。」於是復以國書遣良嗣及靖等。
bǐng chén, biǎn liú yán qìng wèi lǜ fǔ lǜ, ān zhì yún zhōu.
丙辰,貶劉延慶為率府率,安置筠州。
liáo zhǔ wén jīn qǔ yān jīng, suì yóu sào lǐ guān chū jū sì bù zú xiáng gǔn zhī jiā.
遼主聞金取燕京,遂由埽里關出居四部族詳袞之家。
huáng lóng fǔ réng fù yú liáo, jīn zōng fǔ tǎo píng zhī.
黃龍府仍附於遼,金宗輔討平之。
shì suì, wàn suì shān chéng, yù zhì gěn yuè jì yǐ jì qí shèng. wàn suì shān, shǐ míng fèng huáng shān, hòu shén xiāo jiàng, qí shī yǒu gěn yuè pái kōng xiāo zhī jù, yīn gǎi míng gěn yuè, yǐ shān zài guó zhī gěn wèi yě. qí zuì gāo yī fēng jiǔ shí bù, shàng yǒu jiè tíng, fēn dōng nán èr lǐng, zhí jiē nán shān. nán shān zhī wài yòu wèi xiǎo shān, míng yuē fú róng chéng, qióng jí yǎo miǎo. yuè zhī běi nǎi suǒ wèi jǐng lóng jiāng yě, jiāng wài zhū guǎn shě yóu jīng. qí běi yòu yīn yáo huá gōng huǒ, qǔ qí dì zuò dà chí, míng yuē qǔ jiāng chí, dōng jǐn fēng qiū mén ér zhǐ. qí xī zì tiān bō mén qiáo rù, xī zhí dài bàn lǐ, jiāng nǎi zhé nán, yòu zhé běi. zhé nán zhě guò chāng hé mén qiáo, wèi fù dào, tōng mào dé dì jī zhái. zhé běi zhě sì lǐ, shǔ zhī lóng dé gōng, dì qián dǐ yě. qí hòu yǐ jīn zhī chǎn yú wàn shòu fēng, yòu gēng míng shòu yuè yún.
是歲,萬歲山成,御製《艮岳記》以紀其勝。萬歲山,始名鳳皇山,後神霄降,其詩有「艮岳排空霄」之句,因改名艮岳,以山在國之艮位也。其最高一峰九十步,上有介亭,分東南二嶺,直接南山。南山之外又為小山,名曰芙蓉城,窮極窈眇。岳之北乃所謂景龍江也,江外諸館舍尤精。其北又因瑤華宮火,取其地作大池,名曰曲江池,東盡封丘門而止。其西自天波門橋入,西直殆半里,江乃折南,又折北。折南者過閶闔門橋,為復道,通茂德帝姬宅。折北者四里,屬之龍德宮,帝潛邸也。其後以金芝產於萬壽峰,又更名壽岳雲。
shān zhōu shí yú lǐ, yùn sì fāng qí huā yì shí zhì qí zhōng, qiān yán wàn hè, mí lù chéng qún, lóu guān tái diàn, bù kě shèng jì. zuì hòu zhū miǎn yú tài hú qǔ jù shí, gāo guǎng shù zhàng, zài yǐ dà zhōu, wǎn yǐ qiān fū, záo hé duàn qiáo, huǐ yàn chāi zhá, shù yuè fāng zhì jīng shī, cì hào zhāo gōng qìng chéng shén yùn shí, shí chū dé yàn dì gù yě, miǎn yuán cǐ shòu jié dù shǐ. qí hòu jīn bīng zài zhì, wéi chéng rì jiǔ, chāi wū wèi xīn, záo shí wèi pào, fá zhú wèi bì lí, wéi dà shí jī zhǐ cún yān.
山周十餘里,運四方奇花異石置其中,千岩萬壑,麋鹿成群,樓觀台殿,不可勝計。最後硃勔於太湖取巨石,高廣數丈,載以大舟,挽以千夫,鑿河斷橋,毀堰拆閘,數月方至京師,賜號昭功慶成神運石,時初得燕地故也,勔緣此授節度使。其後金兵再至,圍城日久,拆屋為薪,鑿石為砲,伐竹為篦籬,唯大石基址存焉。
hù bù shàng jīn suì mín shù, fán zhǔ kè hù èr qiān bā shí bā wàn èr qiān sān bǎi wǔ shí bā, kǒu sì qiān liù bǎi qī shí sān wàn sì qiān qī bǎi bā shí sì, shì xī hàn shèng shí, gài yǒu jiā yān, suí táng jiāng lǐ suī guǎng, ér hù kǒu jiē bù jí.
戶部上今歲民數,凡主客戶二千八十八萬二千三百五十八,口四千六百七十三萬四千七百八十四,視西漢盛時,蓋有加焉,隋、唐疆里雖廣,而戶口皆不及。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé wǔ nián liáo bǎo dà sān nián, jīn tiān fǔ qī nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝宣和五年(遼保大三年,金天輔七年)
chūn, zhēng yuè, dīng sì, liáo zhī běi yuàn shū mì shì xī wáng hé lēi bó jí jiàn gǎn shān zì lì wèi xī guó huáng dì, gǎi yuán tiān fù. shè xī hàn bó hǎi sān shū mì yuàn, gǎi dōng xī jié dù shǐ, èr wáng fēn sī jiàn guān. liáo zhǔ mìng dōu tǒng yē lǜ mǎ gé tǎo zhī.
春,正月,丁巳,遼知北院樞密事奚王和勒博即箭笴山自立為奚國皇帝,改元天復。設奚、漢、渤海三樞密院,改東西節度使,二王分司建官。遼主命都統耶律瑪格討之。
xiān shì jīn zhǔ shǐ wán yán áng jiān hù zhū bù jiàng rén, chù zhī lǐng dōng, jiù yǐ bīng shǒu lín huáng fǔ. áng bù néng fǔ yù, jiàng rén kǔ zhī, duō wáng guī liáo, liáo zhǔ zhāo jí sàn wáng, shāo dé zì zhèn. jīn zhǔ yù ān bān bèi lēi chéng yuē: áng wéi mìng shī zhòng, dāng zhì zhòng fǎ. ruò yǒu suǒ yí, zé jìn gù zhī, qí shī hái dìng yì.
先是金主使完顏昂監護諸部降人,處之嶺東,就以兵守臨潢府。昂不能撫御,降人苦之,多亡歸遼,遼主招集散亡,稍得自振。金主諭安班貝勒晟曰:「昂違命失眾,當置重法。若有所疑,則禁錮之,俟師還定議。」
wù wǔ, jīn shǐ lǐ jìng děng rù duì, tuì, jiàn wáng fǔ. fǔ wèi jìng děng yuē: dà jì dìng yǐ, hū yú yuán yuē wài qiú zū fù, lèi yǒu jiān dié hài wú liǎng guó zhī chéng zhě. sà lǔ mó xiè yuē: yǒu zhī. qì dān rì hòu wèi huáng dì yán, yǒu guó dōu rú cǐ ér yǐ yǔ rén, yòng shì dà chén pō huò qí yán wéi huáng dì yǔ zōng hàn luò suǒ chí zhī shén jiān, yuē: yǐ xǔ nán cháo, bù kě gǎi yě fǔ yuē: zū shuì, fēi yuē yě. shàng yì yǐ jiāo hǎo zhī shēn, tè xiāng qiān jiù, rán fēi wǎn shū yuǎn, yù yǐ yín juàn chōng zhī. qǐng wèn qí shù, fǔ yuē: yǐ qiǎn zhào lóng tú miàn yuē duō guǎ yǐ. jìng fù qǐng qù nián suì bì, dì yì xǔ zhī. míng rì, zhào zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng mǎ kuò fèng guó shū yǔ jìng děng xié wǎng.
戊午,金使李靖等入對,退,見王黼。黼謂靖等曰:「大計定矣,忽於元約外求租賦,類有間諜害吾兩國之成者。」薩魯謨謝曰:「有之。契丹日後為皇帝言,有國都如此而以與人,用事大臣頗惑其言;唯皇帝與宗翰、洛索持之甚堅,曰:『已許南朝,不可改也』」黼曰:「租稅,非約也。上意以交好之深,特相遷就,然飛挽殊遠,欲以銀絹充之。」請問其數,黼曰:「已遣趙龍圖面約多寡矣。」靖復請去年歲幣,帝亦許之。明日,詔趙良嗣、周武仲、馬擴奉國書與靖等偕往。
cháo tíng yǐ jīn rén jiāng guī yàn, móu shuài chén shǒu zhī. zuǒ chéng wáng ān zhōng qǐng xíng, wáng fǔ zàn yú dì. xīn yǒu, shòu ān zhōng qìng yuǎn jūn jié dù shǐ, hé běi hé dōng yān shān fǔ lù xuān fǔ shǐ, zhī yān shān fǔ zhān dù guō yào shī tóng zhī fǔ shì.
朝廷以金人將歸燕,謀帥臣守之。左丞王安中請行,王黼贊於帝。辛酉,授安中慶遠軍節度使,河北、河東、燕山府路宣撫使,知燕山府;詹度、郭藥師同知府事。
zhào yào shī rù cháo, lǐ yù shén hòu, cì yǐ jiǎ dì jī qiè, guì qī dà chén, gèng hù shè yàn. yòu zhào duì yú hòu yuàn yán chūn diàn, yào shī bài tíng xià, qì yán: chén zài qì dān, wén zhào huáng rú zài tiān shàng, bù wèi jīn rì dé wàng lóng yán! dì shēn bāo chēng zhī, wěi yǐ shǒu yàn, duì yuē: yuàn xiào sǐ. yòu lìng qǔ tiān zuò yǐ jué yàn rén zhī wàng, yào shī biàn sè yán yuē: tiān zuò, gù zhǔ yě, guó pò chū zǒu, chén shì yǐ jiàng bì xià. shǐ chén bì mìng, tā suǒ bù gǎn cí ruò shǐ fǎn gù zhǔ, fēi suǒ yǐ shì bì xià, yuàn yǐ fù tā rén. yīn yáng qì rú yǔ. dì yǐ wèi zhōng, jiě suǒ yù zhū páo jí èr jīn pén yǐ cì. yào shī chū, yù qí xià yuē: cǐ fēi wú gōng, rǔ bèi lì yě. jí jiǎn pén fēn gěi zhī. jiā jiǎn xiào shǎo fù, guī zhèn yān shān.
詔藥師入朝,禮遇甚厚,賜以甲第、姬妾,貴戚、大臣,更互設宴。又召對於後苑延春殿,藥師拜庭下,泣言:「臣在契丹,聞趙皇如在天上,不謂今日得望龍顏!」帝深褒稱之,委以守燕,對曰:「願效死。」又令取天祚以絕燕人之望,藥師變色言曰:「天祚,故主也,國破出走,臣是以降陛下。使臣畢命,它所不敢辭;若使反故主,非所以事陛下,願以付它人。」因佯泣如雨。帝以為忠,解所御珠袍及二金盆以賜。藥師出,諭其下曰:「此非吾功,汝輩力也。」即翦盆分給之。加檢校少傅,歸鎮燕山。
xīn chú yān shān fǔ lù zhuǎn yùn shǐ lǚ yí hào yán: kāi biān jí yuǎn, qí shì nán shǒu, suī qióng lì jié cái, wú yǐ shàn hòu. yòu zòu yān shān hé běi wēi jí wǔ shì. dì nù, mìng biǎn guān, ér zhí rèn rú gù.
新除燕山府路轉運使呂頤浩言:「開邊極遠,其勢難守,雖窮力竭財,無以善後。」又奏燕山、河北危急五事。帝怒,命貶官,而職任如故。
rén shēn, jīn shǐ zhāo hé lēi bó jiàng, bù tīng.
壬申,金使招和勒博降,不聽。
jiǎ shēn, lù fù bì hòu.
甲申,錄富弼後。
liáo píng zhōu rén zhāng, dì jìn shì, jiàn fú zhōng, shòu liáo xìng jūn jié dù fù shǐ. píng zhōu jūn luàn, shā qí jié dù shǐ xiāo dì lǐ fǔ dìng luàn zhě, zhōu mín tuī lǐng zhōu shì. yē lǜ chún sǐ, zhī liáo bì wáng, nǎi jí zhuàng dīng wǔ wàn rén mǎ qiān pǐ, liàn bīng wèi bèi. xiāo fēi qiǎn shí lì ài zhī píng zhōu, jù fú nà. jīn rén rù yān jīng, fǎng qíng zhuàng yú xiāo gōng bì, gōng bì yuē: kuáng wàng guǎ móu, qí hé néng wèi! dāng shì yǐ bù yí. jīn rén zhāo shí lì ài fù jūn qián, jiā lín hǎi jūn jié dù shǐ, réng zhī píng zhōu. jì ér zōng hàn yòu yù xiān xià píng zhōu, qín, gōng bì yuē: ruò jiā bīng, shì qù zhī pàn yě, qǐng zì wǎng chān zhī. suì jiàn, yuē: qì dān bā lù jiē xiàn, jīn dú píng zhōu cún, gǎn yǒu yì zhì? suǒ yǐ wèi jiě jiǎ zhě, fáng xiāo gàn ěr. hòu lù gōng bì shǐ hái. gōng bì jiàn zōng hàn yuē: bǐ wú zú lǜ. zōng hàn xìn zhī, nǎi shēng píng zhōu wèi nán jīng, jiā shì zhōng shū mén xià píng zhāng shì, pàn liú shì.
遼平州人張,第進士,建福中,授遼興軍節度副使。平州軍亂,殺其節度使蕭諦里;撫定亂者,州民推領州事。耶律淳死,知遼必亡,乃籍壯丁五萬人、馬千匹,練兵為備。蕭妃遣時立愛知平州,拒弗納。金人入燕京,訪情狀於蕭公弼,公弼曰:「狂妄寡謀,其何能為!當示以不疑。」金人招時立愛赴軍前,加臨海軍節度使,仍知平州。既而宗翰又欲先下平州,擒,公弼曰:「若加兵,是趣之叛也,請自往覘之。」遂見,曰:「契丹八路皆陷,今獨平州存,敢有異志?所以未解甲者,防蕭干耳。」厚賂公弼使還。公弼見宗翰曰:「彼無足慮。」宗翰信之,乃昇平州為南京,加試中書門下平章事,判留事。
èr yuè, yǐ yǒu shuò, yǐ lǐ bāng yàn wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì zhào yě wèi shàng shū yòu chéng.
二月,乙酉朔,以李邦彥為尚書左丞,翰林學士趙野為尚書右丞。
bǐng xū, zhào liáng sì děng zì yān shān hái, zhì xióng zhōu, yǐ jīn guó shū dì zòu.
丙戌,趙良嗣等自燕山還,至雄州,以金國書遞奏。
chū, liáng sì yǐ qián yuè dǐ yàn, zhū jiāng liè guǎn jiāo wài, dú zhì nán shǐ yú yī fèi sì, yǐ zhān zhàng wèi guǎn. liáng sì jiàn jīn zhǔ yuē: běn cháo xùn dà guó duō yǐ, qǐ píng luán yī shì bù néng xiāng cóng xié? jīn zhǔ yuē: píng luán yù zuò biān zhèn, bù kě de yě. suì yì zū shuì, jīn zhǔ yuē: yàn zū liù bǎi wàn, jīn zhǐ qǔ yī bǎi wàn, yì bù wèi duō. bù rán, hái wǒ zhuō yì jiù jiāng jí cháng shèng jūn, wú qiě tí bīng àn biān. liáng sì yuē: běn cháo zì yǐ bīng xià zhuō yì, jīn nǎi yún ěr, qǐ wú qū zhí xié? qiě yán yù bǐ xǔ shí wàn zhì èr shí wàn, bù gǎn shàn zēng. nǎi lìng liáng sì yǐ guó shū guī bào. jīn zhǔ wèn lái qī hé shí, liáng sì yǐ bàn yuè duì, jīn zhǔ yuē: wǒ yù èr yuè shí rì xún biān, wú fáng wǒ. liáng sì yuē: cǐ qù cháo tíng shù qiān lǐ, jīn zhēng yuè qiě jǐn, ān néng jí qī! mò ruò shǐ rén liú xióng zhōu, yǐ shū yì wén wèi biàn. jīn zhǔ xǔ zhī. shí jīn rén dé zuǒ qǐ gōng bèi, rì yǔ zhī móu, yǐ wèi nán cháo yǎ wèi qì dān. jiā yǐ liú yán qìng zhī bài, yì yǒu qīng wǒ xīn. qǐ gōng cháng xiàn shī yuē: jūn wáng mò tīng juān yàn yì, yī cùn shān hé yī cùn jīn. gù jīn rén yù bèi chū yuē, yāo qiú bù yǐ. rán nán shǐ guò lú gōu, jīn rén xī duàn qí běi qiáo liáng, fén cì shě, gài yì kǒng wǒ bù cóng ér zì fáng yě. qí shū lüè yán: guì cháo bīng jīn bù kè jiā gōng, tè yīn jǐ lì xià yàn. jīn jù yàn guǎn nèi, měi nián zū liù bǎi wàn guàn, liáng sì děng chēng yù bǐ xǔ èr shí wàn, yǐ shàng bù gǎn zì zhuān. qí píng luán děng zhōu, bù zài xǔ xiàn tǎng wù qīn qiú, nán zhōng xìn yì. réng sù zhuī guò jiè zhī bīng. wáng fǔ yù gōng zhī sù chéng, nǎi qǐng fù qiǎn shǐ, cóng zhī.
初,良嗣以前月抵燕,諸將列館郊外,獨置南使於一廢寺,以氈帳為館。良嗣見金主曰:「本朝徇大國多矣,豈平、灤一事不能相從邪?」金主曰:「平、灤欲作邊鎮,不可得也。」遂議租稅,金主曰:「燕租六百萬,今止取一百萬,亦不為多。不然,還我涿、易舊疆及常勝軍,吾且提兵按邊。」良嗣曰:「本朝自以兵下涿、易,今乃云爾,豈無曲直邪?」且言御筆許十萬至二十萬,不敢擅增。乃令良嗣以國書歸報。金主問來期何時,良嗣以半月對,金主曰:「我欲二月十日巡邊,無妨我。」良嗣曰:「此去朝廷數千里,今正月且盡,安能及期!莫若使人留雄州,以書驛聞為便。」金主許之。時金人得左企弓輩,日與之謀,以為南朝雅畏契丹。加以劉延慶之敗,益有輕我心。企弓嘗獻詩曰:「君王莫聽捐燕議,一寸山河一寸金。」故金人慾背初約,要求不已。然南使過盧溝,金人悉斷其北橋樑,焚次舍,蓋亦恐我不從而自防也。其書略言:「貴朝兵今不克夾攻,特因己力下燕。今據燕管內,每年租六百萬貫,良嗣等稱御筆許二十萬,以上不敢自專。其平、灤等州,不在許限;儻務侵求,難終信義。仍速追過界之兵。」王黼欲功之速成,乃請復遣使,從之。
gēng yín, zhào qiǎn liáng sì děng zì xióng zhōu zài wǎng, xǔ qì dān jiù suì bì sì shí wàn zhī wài, měi suì gèng jiā yān jīng dài shuì yī bǎi wàn mín, jí yì huà jiāng yǔ qiǎn shǐ hè zhēng dàn shēng chén zhì què chǎng jiāo yì.
庚寅,詔遣良嗣等自雄州再往,許契丹舊歲幣四十萬之外,每歲更加燕京代稅一百萬緡,及議畫疆與遣使賀正旦、生辰、置榷場交易。
liáo dé fēi xiāo shì jiàn liáo zhǔ yú sì bù zú, liáo zhǔ nù, shā xiāo shì, xiāo gàn bēn xī. liáo zhǔ zé yē lǜ dá shí yuē: wǒ zài, hé gù lì chún? dá shí yuē: bì xià yǐ quán guó zhī shì, bù néng yī jù dí, qì guó yuǎn dùn, shǐ lí shù tú tàn. jí lì shí chún, jiē tài zǔ zi sūn, qǐ bù shèng qǐ mìng tā rén xié? liáo zhǔ wú yǐ dá, cì jiǔ shí, shè qí zuì.
遼德妃蕭氏見遼主於四部族,遼主怒,殺蕭氏,蕭干奔奚。遼主責耶律達實曰:「我在,何故立淳?」達實曰:「陛下以全國之勢,不能一拒敵,棄國遠遁,使黎庶塗炭。即立十淳,皆太祖子孫,豈不勝乞命它人邪?」遼主無以答,賜酒食,赦其罪。
zhào liáng sì děng zhì yān jīng, jiàn jīn zhǔ, jīn zhǔ dé shū, dà xǐ. liáng sì wèi luò suǒ yuē: guì cháo suǒ xū suì bì bù zī, huáng dì wú shǎo lìn. jīn píng zhōu yǐ bù kě dé, wéi xī jīng zǎo dìng duó, shù rén qíng wú kuī. luò suǒ xiào yuē: cǐ wú tā, huáng dì yì nán cháo kào shǎng zhū jūn ěr. mǎ kuò dá yǐ guì cháo jì xǔ xī jīng, cháo tíng qǐ wú chóu zuò zhī lǐ! luò suǒ yuē: cǐ yì xū zài qiǎn shǐ qù. yú shì qiǎn ní chǔ hè děng sān rén yǔ liáng sì jù lái. jīn zhǔ wèi liáng sì yuē: ní chǔ hè, guì chén yě, kě shàn dài zhī.
趙良嗣等至燕京,見金主,金主得書,大喜。良嗣謂洛索曰:「貴朝所須歲幣不貲,皇帝無少吝。今平州已不可得,唯西京早定奪,庶人情無虧。」洛索笑曰:「此無它,皇帝意南朝犒賞諸軍耳。」馬擴答以「貴朝既許西京,朝廷豈無酬酢之禮!」洛索曰:「此亦須再遣使去。」於是遣尼楚赫等三人與良嗣俱來。金主謂良嗣曰:「尼楚赫,貴臣也,可善待之。」
sān yuè, yǐ mǎo, ní chǔ hè děng rén jiàn yú chóng zhèng diàn, qí guó shū shì shū bìng wú yī yǔ jí xī jīng zhě. duì bà, yì wáng fǔ dì, fǔ yù lìng tíng qū, ní chǔ hè bù kě, fēn tíng ér jiàn. ní chǔ hè nǎi yán: shì zú qǔ xī jīng láo shén, yí yǒu kào láo. fǔ jiē xǔ nuò. dì yǐ qí zhǔ yǒu shàn dài zhī yǔ, zhào tè yù chūn yàn. yàn rì, jiù cí yú jí yīng diàn. zhào lì bù shì láng lú yì liáng sì jù chōng guó xìn shǐ, mǎ kuò fù zhī, chí guó shū jí shì shū wǎng jūn qián, yì jiāo yàn yuè rì.
三月,乙卯,尼楚赫等人見於崇政殿,其國書、誓書並無一語及西京者。對罷,詣王黼第,黼欲令庭趨,尼楚赫不可,分庭而見。尼楚赫乃言:「士卒取西京勞甚,宜有犒勞。」黼皆許諾。帝以其主有「善待」之語,詔特預春宴。宴日,就辭於集英殿。詔吏部侍郎盧益、良嗣俱充國信使,馬擴副之,持國書及誓書往軍前,議交燕月日。
wù wǔ, jīn dōu tǒng gǎo děng yán: yē lǜ yī dōu tú lǎ móu pàn, yí zǎo tú zhī. jīn zhǔ zhāo yī dōu děng, cóng róng wèi zhī yuē: zhèn dé tiān xià, jiē wǒ jūn chén tóng xīn tóng dé yǐ chéng dà gōng, gù fēi rǔ děng zhī lì. jīn wén rǔ děng móu pàn, ruò chéng rán xié, bì xū ān mǎ jiǎ zhòu qì xiè zhī shǔ, dāng xī fù rǔ, zhèn bù shí yán. ruò zài wèi wǒ qín, wú wàng miǎn sǐ. yù liú shì zhèn, wú huái yì zhì, zhèn bù rǔ yí. yī dōu děng jiē zhàn lì bù néng duì. mìng zhàng tú lǎ qī shí, yú bìng shì zhī.
戊午,金都統杲等言:「耶律伊都、圖喇謀叛,宜早圖之。」金主招伊都等,從容謂之曰:「朕得天下,皆我君臣同心同德以成大功,固非汝等之力。今聞汝等謀叛,若誠然邪,必須鞍馬、甲冑、器械之屬,當悉付汝,朕不食言。若再為我擒,無望免死。欲留事朕,無懷異志,朕不汝疑。」伊都等皆戰慄不能對。命杖圖喇七十,餘並釋之。
lú yì zhào liáng sì mǎ kuò xíng zhì zhuō zhōu, jīn luò suǒ gāo qìng yì děng xiān suǒ shì shū guān zhī, chì zì huà bù jǐn, lìng yì zhī. yì yán: zhǔ rén qīn yù hàn mò, suǒ yǐ shì zūn chóng yú dà guó yě. jīn rén bù tīng, jiān qiú xì gù fēn fēn, zhì biàn jīng gēng yì zhě shù sì. jīn rén yòu yán: jìn yǒu yān jīng zhí guān zhào wēn xùn lǐ chù néng wáng shuò rú hán fǎng zhāng zhěn děng yuè jìng qù, nán cháo xū xiān yǐ jiàn hái, fāng kě yì jiāo yàn yuè rì. shì shù rén zhě, jiē qì dān suǒ zhǐ míng, gù jīn rén suǒ zhī. liáng sì yù yù xuān fǔ sī qiǎn qù, yì kuò bù kě, yuē: zhū rén wén yǐ dá jīng shī, jīn yù xī hái zhī, bù wéi shī yàn rén xīn, qiě bì jiàn hàn, jǐn gào wú guó xū shí, suǒ xì fēi xì. kuàng jīn yǐ pò sì yuè, dí yì nán liú, hé lǜ bù jiāo, nài hé suí suǒ suǒ jí yǔ zhī! bǐ dé yī xún shí, hé shí yǐ xié! liáng sì zú yǔ sà lǔ mó fù xuān fǔ sī, fù sòng wēn xùn děng yú jīn. jì zhì, zōng hàn shì qí fù ér yòng zhī.
盧益、趙良嗣、馬擴行至涿州,金洛索、高慶裔等先索誓書觀之,斥字畫不謹,令易之。益言:「主人親御翰墨,所以示尊崇於大國也。」金人不聽,兼求細故紛紛,至汴京更易者數四。金人又言:「近有燕京職官趙溫訊、李處能、王碩儒、韓昉、張軫等越境去,南朝須先以見還,方可議交燕月日。」是數人者,皆契丹所指名,故金人索之。良嗣欲諭宣撫司遣去,益、擴不可,曰:「諸人聞已達京師,今欲悉還之,不唯失燕人心,且必見憾,盡告吾國虛實,所系非細。況今已迫四月,敵亦難留,何慮不交,奈何隨所索即與之!彼得一詢十,何時已邪!」良嗣卒與薩魯謨赴宣撫司,縛送溫訊等於金。既至,宗翰釋其縛而用之。
rén wǔ, lú yì děng fù huā yàn. shí jīn zhǔ xíng shén yǐ bìng, zhōng shāng, cù lìng biàn cí, lüè bù jí jiāo yàn shì. yì lì yán zhī, luò suǒ yuē: liǎng cháo shì shū zhōng bù nà pàn wáng, jīn guì cháo yǐ wéi shì yǐ. yì yuē: qiě wù yán zhū rén wèi cháng yǒu zhì nán cháo zhě, jiè shǐ yǒu zhī, zài lì shì hòu xié, lì shì qián xié? liáng sì yì yuē: wèi yì zhī shì yǒu wǔ: yī huí dá shì shū, èr jiāo yān jīng yuè rì, sān fú jiā kǒu lì jiè, sì shān hòu jìn bīng shí rì, wǔ xī jīng xī běi jiè wèi dìng, jiān shǎng jūn yín juàn zài zhuō zhōu wèi jiāo, ān dé biàn cí! luò suǒ yuē: huáng dì yǒu yán, shān xī dì tǔ bìng fú jiā kǒu yǐ wú kě yì zhě, shǐ fù dāng jí cí qù. guǐ wèi, fù qiǎn liáng sì wǎng xióng zhōu qǔ hù kǒu, tú cì, yáng pú yǐ guó shū shì shū èr gǎo shì liáng sì, yù jiè liáng shí wàn hú, zhuǎn zhì tán zhōu guī huà zhōu gěi dà jūn, tǎo tiān zuò, qiě qǐng liáng sì rù cí. liáng sì wèn jiāo yàn zhī qī, dìng yǐ shí qī rì. yú shì jí yì kuò děng jī guó shū yǔ yáng pú jù lái. zhì xióng zhōu, xuān fǔ sī yóu yí jīn rén suǒ nà fēi shí, yīn liú mǎ kuò tóng rù yàn, bèi huǎn jí chāi shǐ, qiǎn liáng sì yǔ yáng pú fù jīng shī.
壬午,盧益等赴花宴。時金主形神已病,中觴,促令便辭,略不及交燕事。益力言之,洛索曰:「兩朝誓書中不納叛亡,今貴朝已違誓矣。」益曰:「且勿言諸人未嘗有至南朝者,借使有之,在立誓後邪,立誓前邪?」良嗣亦曰:「未議之事有五:「一回答誓書,二交燕京月日,三符家口立界,四山後進兵時日,五西京西北界未定,兼賞軍銀絹在涿州未交,安得便辭!」洛索曰:「皇帝有言,山西地土並符家口已無可議者,使副當亟辭去。」癸未,復遣良嗣往雄州取戶口,途次,楊璞以國書、誓書二稿示良嗣,欲借糧十萬斛,轉至檀州、歸化州給大軍,討天祚,且請良嗣入辭。良嗣問交燕之期,定以十七日。於是及益、擴等齎國書與楊璞俱來。至雄州,宣撫司猶疑金人所納非實,因留馬擴同入燕,備緩急差使,遣良嗣與楊璞赴京師。
chū, wáng fǔ jì zhuān rèn jiāo yàn shì, jiàng zhǐ chì tóng guàn cài yōu bù dé dòng, yǐ tīng yuē shù, yīn shǐ zhào liáng sì fèng shǐ. ér jīn zhǔ wèi liáng sì yuē: wǒ wén zhōng guó dà jiāng dú zhàng liú yán qìng, yán qìng jiāng shí wǔ wàn zhòng, yī dàn bù zhàn zì kuì, zhōng guó hé zú dào! wǒ zì rù yān shān, jīn wèi wǒ yǒu, zhōng guó ān dé yǒu zhī! liáng sì bù néng duì.
初,王黼既專任交燕事,降旨飭童貫、蔡攸不得動,以聽約束,因使趙良嗣奉使。而金主謂良嗣曰:「我聞中國大將獨仗劉延慶,延慶將十五萬眾,一旦不戰自潰,中國何足道!我自入燕山,今為我有,中國安得有之!」良嗣不能對。
jiù zhì, liáo shǐ zhì, dài yù zhī lǐ yǒu xiàn, bù shì yǐ huá chǐ, qiě yǐ hé shuò fǔ jìn dū yì, gù yū qí chéng tú, duō qí lǐ hòu, cì dì wèi zhī yàn kào ér zhì, fáng wēi dù jiàn yì yě. jí fǔ qiǎn liáng sì, wéi wù yù sù yǐ shàn qí gōng, yǔ jīn shǐ rén xiàn yǐ qī rì zì yān shān zhì què xià, fán sì wǔ wǎng fǎn jiē rán. yòu, měi zhì zhé chén shàng fāng jǐn xiù jīn yù guī bǎo yǐ kuā fù shèng. jīn rén yīn shì yì shēng xīn, yāo suǒ bù yǐ, fǔ quàn dì qū cóng zhī. ér yíng píng èr zhōu jí shān hòu zhī dì, zhōng bù kě dé, gū yù de yān shān yǐ shāo sāi zhōng wài zhī yì. yuē jì dìng, fù suǒ lǐ shù, yīn jǐn hái qí dài liáo rén dí guó zhī lǐ, wéi bù chēng xiōng dì ér yǐ.
舊制,遼使至,待遇之禮有限,不示以華侈,且以河朔甫近都邑,故迂其程途,多其里候,次第為之燕犒而至,防微杜漸意也。及黼遣良嗣,唯務欲速以擅其功,與金使人限以七日自燕山至闕下,凡四五往反皆然。又,每至輒陳尚方錦繡金玉瑰寶以夸富盛。金人因是益生心,邀索不已,黼勸帝曲從之。而營、平二州及山後之地,終不可得,姑欲得燕山以稍塞中外之議。約既定,復索禮數,因盡還其待遼人敵國之禮,唯不稱兄弟而已。