qǐ róu zhào dūn zāng zhēng yuè, jǐn shí èr yuè, fán yī nián.
起柔兆敦牂正月,盡十二月,凡一年。
yīng zōng tǐ gān yīng lì lóng gōng shèng dé xiàn wén sù wǔ ruì shèng xuān xiào huáng dì zhì píng sān nián liáo xián yōng èr nián. bǐng wǔ, yī líng liù liù nián
○英宗體乾應歷隆功盛德憲文肅武睿聖宣孝皇帝治平三年(遼咸雍二年。丙午,一零六六年)
chūn, zhēng yuè, dīng sì, liáo zhǔ rú yā zi hé.
春,正月,丁巳,遼主如鴨子河。
rén shēn, yǐ hàn lín xué shì zhī zhì gào fàn zhèn wèi hàn lín shì dú xué shì zhī chén zhōu. chū, zhèn cǎo hán qí qiān guān zhì, chēng yǐn zhōu gōng huò guāng, jiàn guān lǚ huì bó zhī yú shì qí biǎo qiú qù wèi, zhèn pī dá yuē: zhōu gōng bù zhī lǔ, yù tiān xià zhī yī hū zhōu. dì yǐ zhèn bù dāng yǐn shèng rén bǐ zǎi xiàng. qí yì wèi qí qù wèi, zé ōu gē sòng yù bù guī jīng shī, yù bà zhèn nèi zhí. zhí zhèng yīn yù zhèn lìng zì qǐng wài, ér yǒu shì mìng.
壬申,以翰林學士、知制誥范鎮為翰林侍讀學士、知陳州。初,鎮草韓琦遷官制,稱引周公、霍光,諫官呂誨駁之;於是琦表求去位,鎮批答曰:「周公不之魯,欲天下之一乎周。」帝以鎮不當引聖人比宰相。其意謂琦去位,則謳歌訟獄不歸京師,欲罷鎮內職。執政因諭鎮令自請外,而有是命。
dì yú zhì gào duō qīn yuè, yǒu bù zhōng lǐ, bì shǐ gǎi zhī, cháng wèi zhí zhèng yuē: cǐ rén jūn mó xùn, qǐ kě bāo biǎn shī shí yě!
帝於制誥多親閱,有不中理,必使改之,嘗謂執政曰:「此人君謨訓,豈可褒貶失實也!」
xiān shì zhī zhì gào hán wéi zòu shì biàn diàn, cháng yán: rén jūn hǎo è, dāng míng jiàn shǎng xíng yǐ shì tiān xià, shǐ rén zhī suǒ bì jiù, zé fēng sú kě yí. yòu yán: sī lǜ bù néng quán wú guò chà, jiǎ rú bì xià wù yǒu chù fēn, gǎi zhī zé zú yǐ zhāng nà shàn cóng jiàn zhī měi. jí zhèn bǔ wài, wéi yán: zhèn chéng yǒu zuì, zì kě míng zhèng diǎn xíng. ruò qí suǒ shī zhǐ zài wén zì, dāng hán róng yǐ quán jìn chén tǐ mào. bì xià qián chù qián gōng fǔ, zhōng wài yǐ wèi tài zhòng. jīn yòu chù zhèn ér zhòng mò zhī qí suǒ wèi, chén kǒng zì cǐ gè huái yí jù, mò gǎn wèi bì xià jǐn zhōng zhě yǐ.
先是知制誥韓維奏事便殿,嘗言:「人君好惡,當明見賞刑以示天下,使人知所避就,則風俗可移。」又言:「思慮不能全無過差,假如陛下誤有處分,改之則足以彰納善從諫之美。」及鎮補外,維言:「鎮誠有罪,自可明正典刑。若其所失止在文字,當含容以全近臣體貌。陛下前黜錢公輔,中外以為太重。今又黜鎮而眾莫知其所謂,臣恐自此各懷疑懼,莫敢為陛下盡忠者矣。」
guǐ yǒu, qì dān gǎi guó hào yuē dà liáo.
癸酉,契丹改國號曰大遼。
yǐ hài, xuān zhēng nán yuàn shǐ wǔ ān jié dù shǐ chéng kān zú. kān shǒu yán zhōu fán liù nián, ān zhòng xí shì, zhì bù jìn míng, rán bù wèi yán zhě suǒ yǔ. chū, yán zhōu jiā hé wèi liǎng chéng, zhì dié bēi báo, cháng wèi xià zéi gōng wéi, dēng jiǔ zhōu tái, xià kàn chéng zhōng. kān diào bīng dà, dà zēng zhú zhī, hòu yǐ wèi lì. héng shān yóu háo yuàn liàng zuò, yù yǐ shǔ pàn, qǔ líng xià, lái qiú bīng wèi yuán, kān yán: chái hǔ fēi qí xiāng bó, zé wèi yì qǔ yě. yōng jū fēi qí zì kuì, zé wèi yì gōng yě. liàng zuò jiǔ bèi màn, dāng chéng cǐ tīng xǔ, yǐ mán yí gōng mán yí, zhōng guó zhī lì yě. huì dì bù yù, dà chén zhòng shēng shì, suì qǐn bù bào. zì yǐ nián guò qī shí, gào lǎo, zhāng fán shí shù shàng, zhōng fú tīng. qiǎn zhōng shǐ jī shǒu zhào wèn láo, cì chá yào huáng jīn, nǎi zài shàng zhāng yuē: chén lǎo jí jù yǐ, gāo nú tún jìn bīng, wèi yào dì, qǐ yǎng bìng suǒ xié! hái, zhì chéng chéng, zú zèng tài wèi, shì kāng mù.
乙亥,宣徵南院使、武安節度使程戡卒。戡守延州凡六年,安重習事,治不近名,然不為言者所與。初,延州夾河為兩城,雉堞卑薄,嘗為夏賊攻圍,登九州台,下瞰城中。戡調兵大,大增築之,後以為利。橫山猷豪怨諒祚,欲以屬叛,取靈、夏,來求兵為援,戡言:「豺虎非其相搏,則未易取也。癰疽非其自潰,則未易攻也。諒祚久悖慢,當乘此聽許,以蠻夷攻蠻夷,中國之利也。」會帝不豫,大臣重生事,遂寢不報。自以年過七十,告老,章凡十數上,終弗聽。遣中使齎手詔問勞,賜茶、藥、黃金,乃再上章曰:「臣老疾劇矣,高奴屯勁兵,為要地,豈養病所邪!」還,至澄城,卒;贈太尉,諡康穆。
xīn sì, yǐ duān míng diàn xué shì zhī xú zhōu zhāng fāng píng wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. chū, dì wèi zhí zhèng, xué shì dú wáng guī néng wèi zhào, yú duō bù chēng zhí, yīn wèn: fāng píng wén xué rú hé? ōu yáng xiū duì yuē: fāng píng yì yǒu wén xué, dàn xié xié bù zhí. céng gōng liàng yǐ wèi bù wén qí xié xié, zhào gài yòu yǐ wèi wú jī, gù zú mìng zhī. dì cháng wèn zhì dào tǐ yào, fāng píng yǐ jiǎn yì chéng míng wèi duì, dì bù jué qián xí yuē: zhèn xī fèng cháo qǐng, wàng shì cóng dà chén yǐ wèi jiē tiān xià xuǎn rén, jīn duō bù rán. wén xué shì zhī yán, shǐ zhī yǒu rén yǐ.
辛巳,以端明殿學士、知徐州張方平為翰林學士承旨。初,帝謂執政,學士獨王珪能為詔,餘多不稱職,因問:「方平文學如何?」歐陽修對曰:「方平亦有文學,但挾邪不直。」曾公亮以為不聞其挾邪,趙概又以為無跡,故卒命之。帝嘗問治道體要,方平以「簡易誠明」為對,帝不覺前席曰:「朕昔奉朝請,望侍從大臣以謂皆天下選人,今多不然。聞學士之言,始知有人矣。」
mìng hàn lín xué shì féng jīng xiū zhuàn rén zōng shí lù.
命翰林學士馮京修撰《仁宗實錄》。
rén wǔ, bà sān sī tuī kān guān. chū, zhào sān sī jǔ jīng cháo guān yī rén, zhuān lǐng tuī kān shì, zhì shì sān sī zòu yǐ wèi bù biàn, bà zhī, rán yì zhě bù yǐ bà zhī wèi biàn yě.
壬午,罷三司推勘官。初,詔三司舉京朝官一人,專領推勘事,至是三司奏以為不便,罷之,然議者不以罷之為便也。
guǐ wèi, liáo zhǔ rú shān yú diàn.
癸未,遼主如山榆淀。
xiān shì gōng bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì lǚ hǎi yǔ shì yù shǐ fàn chún rén jiān chá yù shǐ lǐ xíng lǚ dà fáng hé zòu yuē: fú jiàn cān zhī zhèng shì ōu yáng xiū, shǒu kāi xié yí, yǐ wǎng dào yuè rén zhǔ, yǐ jìn lì fù xiān dì, jiāng xiàn bì xià yú guò jǔ zhī jī. lóng tú gé zhí xué shì sī mǎ guāng, yì shàng shū qǐng bà zhuī chóng zhī yí, jiē bù bào. huì děng lùn liè bù yǐ, ér zhōng shū yì yǐ zhá zi zì biàn. dì yì xiàng zhōng shū, rán wèi jí xià zhào yě. zhí zhèng nǎi xiāng yǔ mì yì, yù lìng huáng tài hòu xià shǒu shū, zūn pú ān yì wáng wèi huáng, fū rén wèi hòu, huáng dì chēng qīn, yòu lìng dì xià zhào qiān ràng, bù shòu zūn hào, dàn chēng qīn, jí yuán lì miào, yǐ shì fēi dì yì, qiě yù wèi yì rì tuī chóng zhī jiàn.
先是工部員外郎兼侍御史知雜事呂海與侍御史范純仁、監察御史里行呂大防合奏曰:「伏見參知政事歐陽修,首開邪儀,以枉道悅人主,以近利負先帝,將陷陛下於過舉之譏。」龍圖閣直學士司馬光,亦上疏請罷追崇之儀,皆不報。誨等論列不已,而中書亦以札子自辯。帝意向中書,然未即下詔也。執政乃相與密議,欲令皇太后下手書,尊濮安懿王為皇,夫人為後,皇帝稱親,又令帝下詔謙讓,不受尊號,但稱親,即園立廟,以示非帝意,且欲為異日推崇之漸。
bǐng zǐ, zhōng shū zòu shì chuí gǒng diàn, shí hán qí yǐ cí jì zhì zhāi, tè qiǎn zhōng shǐ zhào yǔ gòng yì. jì tuì, wài jiān yán pú wáng yǐ yì dìng chēng huáng, ōu yáng xiū shǒu wèi zhào cǎo èr tōng, yī nà shàng qián. rì zhōng, tài hòu guǒ qiǎn zhōng shǐ jī shí fēng wén shū zhì zhōng shū, zhí zhèng xiāng shì ér xiào. huì děng wén zhī, jí nà jiǎo yù shǐ gào chì, jū jiā dài zuì, qǐ zǎo cì chù zé, dì yǐ yù bǎo fēng gào chì, qiǎn nèi shì qù huì děng lìng fù tái gōng zhí. huì děng yǐ suǒ yán bù yòng, suī shòu gào chì, yóu jū jiā dài zuì.
丙子,中書奏事垂拱殿,時韓琦以祠祭致齋,特遣中使召與共議。既退,外間言濮王已議定稱皇,歐陽修手為詔草二通,一納上前。日中,太后果遣中使齎實封文書至中書,執政相視而笑。誨等聞之,即納繳御史告敕,居家待罪,乞早賜黜責,帝以御寶封告敕,遣內侍趣誨等令赴台供職。誨等以所言不用,雖受告敕,猶居家待罪。
dīng chǒu, zhōng shū fèng shì, dì yòu qiǎn zhōng shǐ zhào hán qí tóng yì, jí jiàng chì chēng: zhǔn huáng tài hòu shǒu shū, pú ān yì wáng qiào guó tài fū rén wáng shì xiāng guó tài fū rén hán shì xiān yóu xiàn jūn rèn shì, kě lìng huáng dì chēng qīn, réng zūn pú ān yì wáng wèi pú ān yì huáng, qiào guó xiāng guó xiān yóu bìng chēng hòu. yòu jiàng chì, chēng dì shǒu zhào: zhèn miàn fèng huáng tài hòu cí zhǐ, yǐ jiàng shǒu shū rú qián. zhèn yǐ fāng chéng dà tǒng, jù dé bù shèng, chēng qīn zhī lǐ, jǐn zūn cí xùn zhuī chóng zhī diǎn, qǐ yì kè dāng! qiě yù yǐ yíng wèi yuán, jí yuán lì miào, bǐ wáng zǐ sūn zhǔ fèng cí shì. huáng tài hòu liàng zī chéng kěn, jí cì yǔn cóng. yòu zhào: pú ān yì wáng zǐ yíng zhōu fáng yù shǐ qí guó gōng zōng pǔ, hòu fú què chú jié dù guān chá liú hòu, gǎi fēng pú guó gōng, zhǔ fèng pú wáng sì shì.
丁丑,中書奉事,帝又遣中使召韓琦同議,即降敕稱:「准皇太后手書,濮安懿王、譙國太夫人王氏、襄國太夫人韓氏、仙遊縣君任氏,可令皇帝稱親,仍尊濮安懿王為濮安懿皇,譙國、襄國、仙遊並稱後。」又降敕,稱帝手詔:「朕面奉皇太后慈旨,已降手書如前。朕以方承大統,懼德不勝,稱親之禮,謹尊慈訓;追崇之典,豈易克當!且欲以塋為園,即園立廟,俾王子孫主奉祠事。皇太后諒茲誠懇,即賜允從。」又詔:「濮安懿王子瀛州防禦使岐國公宗朴,候服闋除節度觀察留後,改封濮國公,主奉濮王祀事。」
gēng chén, lǚ huì děng yòu fèng: chén děng běn yǐ ōu yáng xiū shǒu qǐ xié yì, guà wù shèng xīn, hán qí děng yī wéi fù huì bù zǎo biàn, lèi jù dàn zòu, qǐ xíng cháo diǎn. jìn dǔ huáng tài hòu shǒu shū, zhuī chóng zhī diǎn, bìng yòng āi huán shuāi shì gù shì, nǎi yǔ zhèng fǔ yuán yì xiāng fú. zhōng wài zhī lùn, jiē yǐ wèi hán qí mì yǔ zhōng guān sū lì shè gāo jū jiǎn wǎng lái jiāo jié, shàng huò mǔ hòu, yǒu cǐ zhǐ huī, gài yù guī guò zhì zūn, zì yǎn qí è, qī jūn fù guó, nǎi zhì rú cǐ, shǒu yì zhī chén, ān dé bù zhū! chén děng dài zuì yú jiā, lǚ méng zhào zhǐ cù lìng gōng zhí, ér cù wèi gǎn chéng mìng, yǐ cǐ gù yě. ruò bì shǐ chén děng jiù zhí, zé dāng hé bān tíng zhēng yǐ jiù cháo tíng zhī shī, suī bì xià róng nà zhí yán, wèi tiān xià suǒ wén, ér chén děng bù néng zǎo wù míng zhǔ zhī zuì, yì shēn zhòng yǐ, qǐ kě fù jū yán lù, wèi ěr mù zhī guān zāi! dì lìng zhōng shū jiàng zhá zi, qù shǐ fù tái gōng zhí, ér huì děng jiǎo hái zhá zi bìng hòu suǒ zòu jiǔ zhuàng, shēn zhōng shū jiān cí tái zhí.
庚辰,呂誨等又奉:「臣等本以歐陽修首啟邪議,詿誤聖心,韓琦等依違附會不早辨,累具彈奏,乞行朝典。近睹皇太后手書,追崇之典,並用哀、桓衰世故事,乃與政府元議相符。中外之論,皆以為韓琦密與中官蘇利涉、高居簡往來交結,上惑母后,有此指揮,蓋欲歸過至尊,自掩其惡,欺君負國,乃致如此,首議之臣,安得不誅!臣等待罪於家,屢蒙詔旨促令供職,而踧未敢承命,以此故也。若必使臣等就職,則當合班庭爭以救朝廷之失,雖陛下容納直言,為天下所聞,而臣等不能早悟明主之罪,益深重矣,豈可復居言路,為耳目之官哉!」帝令中書降札子,趣使赴台供職,而誨等繳還札子並後所奏九狀,申中書堅辭台職。
shì rì, zhào bì pú ān yì wáng míng xià yī zì, zhì pú ān yì wáng yuán lìng yī rén, yǐ dà shǐ chén wèi zhī mù bīng èr bǎi rén, yǐ fèng yuán wèi é yòu lìng hé nán zhì bǎi zi hù wǔ shí rén, mìng dài yù qì xiè wáng shì níng quán fā qiǎn hù bù pàn guān zhāng zhēng dù pú ān yì wáng yuán miào dì tú shàng jiē cóng zhōng shū suǒ qǐng yě.
是日,詔避濮安懿王名下一字,置濮安懿王園令一人,以大使臣為之;募兵二百人,以奉園為額;又令河南置柏子戶五十人,命帶御器械王世寧、權發遣戶部判官張徵度濮安懿王園廟地圖上;皆從中書所請也。
rén wǔ, zhào bà shàng shū shěng jí yì pú ān yì wáng diǎn lǐ. zhōng shū jìn chéng lǚ huì děng suǒ shēn zòu zhuàng, dì wèn zhí zhèng dāng rú hé, hán qí duì yuē: chén děng zhōng xié, bì xià suǒ zhī. ōu yáng xiū yuē: yù shǐ yǐ wèi lǐ nán bìng lì, ruò yǐ chén děng wèi yǒu zuì, jí dāng liú yù shǐ ruò yǐ chén děng wèi wú zuì, zé qǔ shèng zhǐ. dì yóu yù jiǔ zhī, nǎi lìng chū yù shǐ jì ér yuē: bù yí zé zhī tài zhòng. yú shì huì bà shì yù shǐ zhī zá shì, yǐ gōng bù yuán wài láng zhī qí zhōu fàn chún rén yǐ shì yù shǐ tōng pàn ān zhōu lǚ dà fáng luò jiān chá yù shǐ lǐ xíng, yǐ tài cháng bó shì zhī xiū níng xiàn. gù shì, zhī zá yù shǐ jiě guān jiē yǒu gào cí, shí zhī zhì gào hán wéi dāng zhí, yòu jiān lǐng tōng jìn yín tái sī shàng xià fēng bó shì, zhí zhèng kǒng wéi jiǎo cí bù kěn cǎo zhì jí fēng bó chì mìng, suì jìng yǐ chì sòng lǚ huì děng jiā, réng yǐ lèi bù zūn bǐng shèng zhǐ fù tái gōng zhí wèi huì děng zuì. wéi yán: bà chù yù shǐ, shì guān zhèng tǐ, ér bù shǐ yǒu sī yù wén, jì gāng zhī shī, wú shén yú cǐ. yí zhuī hái huì děng chì mìng yóu yín tái sī, shǐ chén dé shēn yì lùn yǐ zhèng guān fǎ. yòu yán: huì děng néng shěn lùn shǒu zhí, guó zhī zhōng chén, jì qí yòng xīn, bù guò yù bì xià jǐn rú xiān wáng zhī fǎ ér zhǐ ěr. shì dài fū tān gù chǒng lì, hòu shǎng yán fá, yóu kǒng cǐ fēng bù biàn ér fù nèi qiān xié shuō, biǎn chì zhèng rén, zì cǐ bì xià ěr mù yì yōng bì yǐ. yòu qiú duì, jí lùn qí shī, qǐng zhuī hái qián chì, lìng bǎi guān xiáng yì yǐ jǐn rén qíng, fù zhào huì děng hái rèn jiù zhí yǐ quán zhèng tǐ, jiē bù cóng. shì rì, zhào hàn lín xué shì zhī zhì gào yù shǐ zhōng chéng zhī zá gè jǔ yù shǐ liǎng rén, yǐ qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn fù yáo yú jiān shì yù shǐ zhī zá shì.
壬午,詔罷尚書省集議濮安懿王典禮。中書進呈呂誨等所申奏狀,帝問執政當如何,韓琦對曰:「臣等忠邪,陛下所知。」歐陽修曰:「御史以為理難並立,若以臣等為有罪,即當留御史;若以臣等為無罪,則取聖旨。」帝猶豫久之,乃令出御史;既而曰:「不宜責之太重。」於是誨罷侍御史知雜事,以工部員外郎知蘄州;范純仁以侍御史通判安州;呂大防落監察御史里行,以太常博士知休寧縣。故事,知雜御史解官皆有誥詞,時知制誥韓維當直,又兼領通進銀台司上下封駁事,執政恐維繳詞不肯草制及封駁敕命,遂徑以敕送呂誨等家,仍以累不遵稟聖旨赴台供職為誨等罪。維言:「罷黜御史,事關政體,而不使有司預聞,紀綱之失,無甚於此。宜追還誨等敕命由銀台司,使臣得申議論以正官法。」又言:「誨等能審論守職,國之忠臣,計其用心,不過欲陛下盡如先王之法而止耳。士大夫貪固寵利,厚賞嚴罰,猶恐此風不變;而復內牽邪說,貶斥正人,自此陛下耳目益壅蔽矣。」又求對,極論其失,請追還前敕,令百官詳議以盡人情,復召誨等還任舊職以全政體,皆不從。是日,詔翰林學士、知制誥、御史中丞、知雜各舉御史兩人,以起居舍人、同知諫院傅堯俞兼侍御史知雜事。
sī mǎ guāng yán: qiè wén lǚ huì fàn chún rén lǚ dà fáng, yīn yán pú wáng diǎn lǐ shì jǐn bèi zé jiàng, zhōng wài wén zhī, wú bù hài è. chén guān cǐ sān rén, zhōng liàng gāng zhèng, yōu gōng wàng jiā, qiú zhū qún chén, hǎn jiàn qí bǐ. jīn yī dàn yǐ yán shì tài qiè, jǐn cóng cuàn chì, chén qiè wèi cháo tíng xī zhī! chén wén rén jūn suǒ yǐ ān róng zhě, mò dà yú dé rén xīn. jīn bì xià xùn zhèng fǔ yī èr rén zhī qíng, wéi jǔ cháo gōng yì, zūn chóng pú wáng, guò yú lǐ zhì. tiān xià zhī rén, yǐ zhī bì xià wèi rén zōng hòu, zhì yì bù zhuān, chàng rán shī wàng, jīn yòu qǔ yán shì zhī chén qún bèi zhú zhī, chén kǒng lèi yú shèng dé, suǒ sǔn bù xì, lǘ lǐ zhī jiān, fù fēi qiè tàn zhě duō yǐ. fú wàng shèng cí, jí lìng huì děng hái tái gōng zhí, bù zé qiě wèi zhī bié gǎi jìn dì yī guān, yì kě yǐ shǎo wèi wài rén zhī xīn yě.
司馬光言:「竊聞呂誨、范純仁、呂大防,因言濮王典禮事盡被責降,中外聞之,無不駭愕。臣觀此三人,忠亮剛正,憂公忘家,求諸群臣,罕見其比。今一旦以言事太切,盡從竄斥,臣竊為朝廷惜之!臣聞人君所以安榮者,莫大於得人心。今陛下徇政府一二人之情,違舉朝公議,尊崇濮王,過於禮制。天下之人,已知陛下為仁宗後,志意不專,悵然失望,今又取言事之臣群輩逐之,臣恐累於聖德,所損不細,閭里之間,腹非竊嘆者多矣。伏望聖慈,亟令誨等還台供職,不則且為之別改近地一官,亦可以少慰外人之心也。」
lǚ gōng zhe yán: lǚ huì děng yǐ lùn shì guò dāng, bìng cóng zé jiàng, wén mìng zhī shǐ, wù lùn téng fèi, jiē yún bì xià zì jí wèi yǐ lái, nà shàn cóng jiàn zhī fēng, wèi xíng yú tiān xià jīn huì děng yòu quán tái bèi chù, qiè kǒng yì shì qián kǒu, zhōng chén jiě tǐ. qiě zì gǔ rén jūn, nà jiàn zé xìng, jù jiàn zé wáng, xìng wáng zhī jī, bù kě bù shěn. yuàn bì xià yǐ tiān dì zhī liàng, bāo huāng hán gòu, tè zhuī huì děng chì mìng, lìng yī jiù gōng zhí, zé tiān xià xìng shèn!
呂公著言:「呂誨等以論事過當,並從責降,聞命之始,物論騰沸,皆雲陛下自即位以來,納善從諫之風,未形於天下;今誨等又全台被黜,竊恐義士鉗口,忠臣解體。且自古人君,納諫則興,拒諫則亡,興亡之機,不可不審。願陛下以天地之量,包荒含垢,特追誨等敕命,令依舊供職,則天下幸甚!」
èr yuè, yǐ yǒu shuò, bái hóng guàn rì.
二月,乙酉朔,白虹貫日。
mìng diàn zhōng chéng sū shì zhí shǐ guǎn. dì zài fān dǐ, wén shì míng, yù yǐ táng gù shì zhào rén hàn lín, zhī zhì gào, hán qí yuē: sū shì, yuǎn dà zhī qì yě, tā rì zì dāng wèi tiān xià yòng, yào zài cháo tíng péi yǎng. jiǔ ér yòng zhī, zé rén wú yì cí, jīn zhòu yòng zhī, kǒng tiān xià wèi bì jiē yǐ wèi rán, shì zú lèi zhī yě. dì yuē: yǔ xiū qǐ jū zhù, kě hū? qí yuē: jì zhù yǔ zhì gào wèi lín, wèi kě jù shòu bù ruò yú guǎn gé zhōng zé jìn shàng tiē zhí yǔ zhī, qiě qǐng zhào shì. dì yuē: wèi zhī qí néng fǒu, gù shì rú sū shì, yǒu bù néng xié? qí yán bù kě, nǎi shì ér mìng zhī. tā rì, ōu yáng xiū jù yǐ gào shì, shì yuē: hán gōng kě wèi ài rén yǐ dé yǐ.
命殿中丞蘇軾直史館。帝在籓邸,聞軾名,欲以唐故事召人翰林,知制誥,韓琦曰:「蘇軾,遠大之器也,它日自當為天下用,要在朝廷培養。久而用之,則人無異辭,今驟用之,恐天下未必皆以為然,適足累之也。」帝曰:「與修起居注,可乎?」琦曰:「記注與制誥為鄰,未可遽授;不若於館閣中擇近上貼職與之,且請召試。」帝曰:「未知其能否,故試;如蘇軾,有不能邪?」琦言不可,乃試而命之。它日,歐陽修具以告軾,軾曰:「韓公可謂愛人以德矣。」
jiǎ wǔ, liáo yì zhào wǔ dìng jūn jié dù shǐ yáo jǐng xíng rù jiàn. liáo zhǔ wèn yǐ zhì dào, zòu duì chēng zhǐ, fù bài nán yuàn shū mì shǐ. yòu zhào rù nèi diàn, chū yù shū jí tài zǐ shū shì zhī. liáo zhǔ cháng yǒu yì nán fá, wèn jǐng xíng yuē: sòng rén hǎo shēng biān shì, rú hé? jǐng xíng yuē: zì shèng zōng yǔ sòng rén hé hǎo, dài jīn jǐ liù shí nián, ruò yǐ xì gù yòng bīng, kǒng wéi xiān dì chéng yuē. liáo zhǔ yǐ wèi rán, suì zhǐ.
甲午,遼驛召武定軍節度使姚景行入見。遼主問以治道,奏對稱旨,復拜南院樞密使。又召入內殿,出御書及太子書示之。遼主嘗有意南伐,問景行曰:「宋人好生邊事,如何?」景行曰:「自聖宗與宋人和好,迨今幾六十年,若以細故用兵,恐違先帝成約。」遼主以為然,遂止。
yǐ sì, yǐng wáng fǔ yì shàn shào kàng zòu: huáng zǐ yǐng wáng, tiān zhì zǎo mào, yīn gòu jí qī. fāng bì xià jí wèi zhī chū, ér yuán sì kè jiā zhī rì, tuī zhī yú lǐ, mò zhòng yú sī. chén fú jiàn guó cháo qīn wáng pìn nà, suī kāi bǎo tōng lǐ jù yǒu jiù yí, ér yīn xún wèi cháng shī xíng. yù qǐ xià tài cháng lǐ yuàn bó cǎi jiù diǎn, xiū zhuàn yǐng wáng pìn nà yí fàn, qí gù shì fēi lǐ zhě xī bà zhī. zhào lǐ yuàn xiáng dìng. lǐ yuàn zòu: kāi bǎo tōng lǐ, qīn wáng nà fēi, yǒu nà cǎi wèn míng nà jí nà chéng qǐng qī qīn yíng tóng láo zhī lǐ, guó cháo wèi cháng yòng. jīn jiǎn guó cháo huì yào huáng qīn hūn huì lǐ, wù shù qǐng rú huì yào gù shì. cóng zhī.
乙巳,潁王府翊善邵亢奏:「皇子潁王,天質早茂,姻媾及期。方陛下即位之初,而元嗣克家之日,推之於禮,莫重於斯。臣伏見國朝親王聘納,雖《開寶通禮》具有舊儀,而因循未嘗施行。欲乞下太常禮院博採舊典,修撰潁王聘納儀範,其故事非禮者悉罷之。」詔禮院詳定。禮院奏:「《開寶通禮》,親王納妃,有納采、問名、納吉、納成、請期、親迎、同牢之禮,國朝未嘗用。今檢《國朝會要》皇親婚會禮,物數請如《會要》故事。」從之。
sān yuè, dīng sì, cì qún chén yù yán yú zhū yuán yuàn.
三月,丁巳,賜群臣御筵於諸園苑。
jǐ wèi, huì xīng chén jiàn yú bì, zhǎng qī chǐ xǔ.
己未,彗星晨見於壁,長七尺許。
xīn yǒu, qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn fù yáo yú shì yù shǐ zhào dǐng zhào zhān zì shǐ liáo guī, yǐ cháng yǔ lǚ huì yán pú wáng shì, jiā jū dài zuì. ér yáo yú cí xīn chú shì yù shǐ zhī zá shì gào dié bù shòu, qǐ shǒu dì qián yuē: chén chū jiàn yán zài huì qián, jīn huì děng zhú ér chén dú jìn, bù gǎn jiù zhí. dì shù yù liú yáo yú děng, yáo yú děng zhōng qiú qù, nǎi yǐ yáo yú zhī hé zhōu, dǐng tōng pàn zī zhōu, zhān tōng pàn fén zhōu.
辛酉,起居舍人、同知諫院傅堯俞、侍御史趙鼎、趙瞻自使遼歸,以嘗與呂誨言濮王事,家居待罪。而堯俞辭新除侍御史知雜事告牒不受,稽首帝前曰:「臣初建言在誨前,今誨等逐而臣獨進,不敢就職。」帝數諭留堯俞等,堯俞等終求去,乃以堯俞知和州,鼎通判淄州,瞻通判汾州。
sī mǎ guāng yán: bǐ méng shèng ēn, xuān yù pú wáng chēng qīn shì, yún cǐ shì zhèn bù yù chēng, jiǎ shǐ zhǐ chēng pú wáng yǔ xiān yóu xiàn jūn, yǒu hé bù kě! chén nǎi zhī bì xià zhì gōng, chū wú guò hòu yú sī qīn zhī yì, zhí wèi zhèng fǔ suǒ wù, yǐ zhì wài yì fēn fēn. bì wèi dàn xī xià zhào bà qù qīn míng, qí yǐ chū tái guān dāng bié yǒu chú gǎi, jiàn rèn tái guān yì yōu jiā fǔ yù, shǐ zhī jiù zhí. jīn hū wén fù yáo yú děng sān rén xiāng jì jiē chū, cǐ zhèng fǔ yù bì sāi lái zhě, shǐ jiē bù gǎn yán, rán hòu dé zhuān bǐng dà quán, chěng qí xiōng yì ěr. fú wàng tè fā chén duàn, zhào hái yáo yú děng, xià zhào gèng bù chēng qīn. rú cǐ, zé kě yǐ lì shǐ tiān xià fèn mèn zhī qì huà wèi huān xīn, fěi bàng zhī yǔ gèng wèi ōu gē yǐ. bù guò. guāng suì zòu qǐng yǔ yáo yú tóng zé, yīn jiā jū dài zuì. yòu zòu: bì xià jí wèi zhī nián, chén yǐ céng shàng shū yù jiè zhuī zūn zhī shì jí guò rén zōng dà xiáng, chén jí yǔ yáo yú yì zhèng fǔ, bái yǐ wèi rén hòu zhě bù dé gù sī qīn zhī yì dāng liǎng zhì lǐ guān gòng xiáng shí, chén yòu dú wèi zhòng rén shǒu zhuàn zòu cǎo. ruò zhì qí zuì, chén dāng wèi shǒu. qí lǚ huì děng xì hòu lái lùn liè, jì méng qiǎn zhú, rú chén zhě qǐ yí róng shù! zòng bì xià zhì rén, tè jiā bǎo bì, chén néng bù kuì yú xīn hū! yòu zòu qǐ zǎo cì jiàng chù, fán sì zòu, zú bù cóng.
司馬光言:「比蒙聖恩,宣諭濮王稱親事,雲『此事朕不欲稱,假使只稱濮王與仙遊縣君,有何不可!』臣乃知陛下至公,初無過厚於私親之意,直為政府所誤,以致外議紛紛。必謂旦夕下詔罷去親名,其已出台官當別有除改,見任台官亦優加撫諭,使之就職。今忽聞傅堯俞等三人相繼皆出,此政府欲閉塞來者,使皆不敢言,然後得專秉大權,逞其胸臆耳。伏望特發宸斷,召還堯俞等,下詔更不稱親。如此,則可以立使天下憤懣之氣化為歡欣,誹謗之語更為謳歌矣。」不過。光遂奏請與堯俞同責,因家居待罪。又奏:「陛下即位之年,臣已曾上疏預戒追尊之事;及過仁宗大祥,臣即與堯俞詣政府,白以為人後者不得顧私親之義;當兩制、禮官共詳時,臣又獨為眾人手撰奏草。若治其罪,臣當為首。其呂誨等系後來論列,既蒙遣逐,如臣者豈宜容恕!縱陛下至仁,特加保庇,臣能不愧於心乎!」又奏乞早賜降黜,凡四奏,卒不從。
rén xū, yǐ tún tián yuán wài láng qiān shū jiāng níng jié dù pàn guān shì sūn chāng líng wèi diàn zhōng shì yù shǐ, tài cháng bó shì jiān yǒng fēng cāng kuò yuán míng wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng. yuán míng, quàn zi yě.
壬戌,以屯田員外郎、簽書江寧節度判官事孫昌齡為殿中侍御史,太常博士、監永豐倉廓源明為監察御史里行。源明,勸子也。
jiǎ zǐ, yǐ dōu guān yuán wài láng huáng zhào wèi shì yù shǐ, tài cháng bó shì jiǎng zhī qí wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng.
甲子,以都官員外郎黃炤為侍御史,太常博士蔣之奇為監察御史里行。
chū, mìng wáng guī děng jǔ guān, yǐ chú sūn chāng líng jí guō yuán míng, ér shàng què liǎng yuán, zhōng shū yǐ guī děng qián suǒ jǔ dōu guān yuán wài láng kǒng zōng hàn děng qī míng jìn, ér zhào zhōng xuǎn. dì yòu tè pī zhī qí yǔ yù shǐ. ōu yáng xiū sù hòu zhī qí, qián jǔ zhì kē bù jiǔ děng, cháng yì xiū, shèng yán zhuī chóng pú wáng wèi shì, shēn fēi fàn bǎi lù suǒ duì, xiū yīn lì jiàn zhī, jí yǔ zhào bìng mìng. zhī qí rù duì, dì miàn yù yuē: zhèn xiàng lǎn qīng suǒ duì cè, shén shàn, ér yǒu sī wù yí, gù qīn yǒu shì chú. zhī qí, yí xìng rén, táng cóng zi. zōng hàn, dào fǔ zi yě.
初,命王珪等舉官,已除孫昌齡及郭源明,而尚闕兩員,中書以珪等前所舉都官員外郎孔宗翰等七名進,而炤中選。帝又特批「之奇與御史」。歐陽修素厚之奇,前舉制科不久等,嘗詣修,盛言追崇濮王為是,深非范百祿所對,修因力薦之,即與炤並命。之奇入對,帝面諭曰:「朕向覽卿所對策,甚善,而有司誤遺,故親有是除。」之奇,宜興人,堂從子。宗翰,道輔子也。
shì rì, nà gù zǎi xiàng xiàng mǐn zhōng sūn nǚ wèi huáng zǐ yǐng wáng fù, fēng ān guó fū rén. xiān shì jìn zhōng yí shǐ fàn zhì zhū chén jiā wèi wáng zé pèi, jì shì hán wéi zòu: yí xuǎn xūn wàng zhī jiā, jīng jiǎn shū yuàn, kǎo gǔ nà cǎi wèn míng zhī yì, yǐ lǐ chéng zhī, bù yí gǒu qǔ huá sè ér yǐ. dì jiā nà zhī.
是日,納故宰相向敏中孫女為皇子潁王婦,封安國夫人。先是禁中遺使泛至諸臣家為王擇配,記室韓維奏:「宜選勛望之家,精揀淑媛,考古納采、問名之義,以禮成之,不宜苟取華色而已。」帝嘉納之。
wù chén, dì qīn lù qiú.
戊辰,帝親錄囚。
gēng wǔ, yǐ huì chū, bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn. dì duì shū chén, yǐ huì wèi yōu. hú sù qǐng bèi biān. lǚ gōng bì yuē: huì fēi xiǎo biàn, bù kě bù jù. bì xià yí cè shēn xiū dé yǐ qí tiān jiè, chén kǒng huàn bù zài biān yě.
庚午,以彗出,避正殿,減常膳。帝對樞臣,以彗為憂。胡宿請備邊。呂公弼曰:「彗非小變,不可不懼。陛下宜側身修德以祇天戒,臣恐患不在邊也。」
xīn chú jiān chá yù shǐ lǐ xíng guō yuán míng zòu miǎn chú mìng, qǐ zhuī hái lǚ huì děng. zhào tīng yuán míng miǎn, yǐ gào dié nà zhōng shū.
新除監察御史里行郭源明奏免除命,乞追還呂誨等。詔聽源明免,以告牒納中書。
xīn wèi, shǒu zhào yuē: zhèn jìn fèng huáng tài hòu cí zhǐ, pú wáng lìng zhèn chēng qīn, réng yǒu zhuī chóng zhī mìng. zhèn wéi hàn shǐ, xuān dì běn shēng fù chēng yuē qīn, yòu shì yuē dào, cái zhì fèng yì, jiē yīng jīng yì. jì yǒu diǎn gù, suì zūn cí xùn, ér bù gǎn dāng zhuī chóng zhī diǎn. yòu yǐ shàng chéng rén kǎo miào shè zhī zhòng, yì bù de jiān fèng sī qīn, gù dàn jí yuán lì miào, bǐ wáng zǐ sūn shì xí pú guó, zì zhǔ jì sì, yuǎn xián yǒu bié, gài yù wèi wàn shì fǎ, qǐ jiē quán yí zhī jǔ zāi! ér tái guān lǚ huì děng, shǐ zhě zhuān zhí hé chēng huáng bó zhuī fēng dà guó zhī yì, zhèn yǐ běn shēng zhī qīn, gǎi chēng huáng bó, lì kǎo qián shì, bìng wú diǎn jù, zhuī fēng dà guó, zé yòu lǐ wú jiā jué zhī dào. zì bà yì zhī hòu, huì děng zòu cù bù yǐ, fèn qí wèi xíng, nǎi yǐn hàn āi dì qù gōng huáng dìng táo zhī hào lì miào jīng shī gàn luàn zhèng tǒng zhī shì, jiē cháo tíng wèi cháng yì jí zhě, lì jiā wū dǐ, zì bǐ shī dān, yì yù yáo dòng rén qíng, xuàn huò zhòng tīng. yǐ zhì fēng hái gào chì, shàn bù fù tái, míng jiǎo liú zhōng zhī zòu yú zhōng shū, lù chuán shàn shàng zhī wén yú dū xià. jì shǒu zhào zhī chū, huì děng zé yǐ chēng qīn lì miào jiē wèi bù dāng. zhèn lǎn huì děng qián shū, yì qù shēng yù zhī ēn, lǐ yí zhuī hòu, qí xiáng dàn jì bì, rán hòu jiǎng qiú diǎn lǐ, bāo chóng běn qīn. jīn nǎi fǎn yǐ chēng qīn wèi fēi, qián hòu zhī yán, zì xiāng dǐ wǔ. fù yáo yú děng bù gù yì lǐ, gèng xiāng chàng hé, jì náo quán ér shì zhòng, fù guī guò yǐ qǔ míng. zhèn gū wù hán róng, zhǐ mìng gè yǐ běn guān bǔ wài, shàng lǜ jìn shēn shì mín, bù xiáng běn mò, dàn huò chuán wén, yù shì qún yí, lǐ dāng shēn yù. yí lìng zhōng shū mén xià bǐ yù shǐ tái chū bǎng cháo táng jí jìn zòu yuàn biàn dié gào shì, shù zhī zhèn yì.
辛未,手詔曰:「朕近奉皇太后慈旨,濮王令朕稱親,仍有追崇之命。朕惟漢史,宣帝本生父稱曰親,又諡曰悼,裁置奉邑,皆應經義。既有典故,遂遵慈訓,而不敢當追崇之典。又以上承仁考廟社之重,義不得兼奉私親,故但即園立廟,俾王子孫世襲濮國,自主祭祀,遠嫌有別,蓋欲為萬世法,豈皆權宜之舉哉!而台官呂誨等,始者專執合稱皇伯、追封大國之義,朕以本生之親,改稱皇伯,歷考前世,並無典據,追封大國,則又禮無加爵之道。自罷議之後,誨等奏促不已,忿其未行,乃引漢哀帝去恭皇定陶之號、立廟京師、干亂正統之事,皆朝廷未嘗議及者,歷加誣詆,自比師丹,意欲搖動人情,眩惑眾聽。以致封還誥敕,擅不赴台,明繳留中之奏於中書,錄傳訕上之文於都下。暨手詔之出,誨等則以稱親立廟皆為不當。朕覽誨等前疏,亦去『生育之恩,禮宜追厚,俟祥禫既畢,然後講求典禮,褒崇本親。』今乃反以稱親為非,前後之言,自相牴牾。傅堯俞等不顧義禮,更相倡和,既撓權而示眾,復歸過以取名。朕姑務含容,止命各以本官補外,尚慮搢紳士民,不詳本末,但惑傳聞,欲釋群疑,理當申諭。宜令中書門下俾御史台出榜朝堂及進奏院遍牒告示,庶知朕意。」
mìng zuǒ jiàn yí dài fū tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng lǐ shòu fù jiàn yuàn gōng zhí.
命左諫儀大夫、天章閣待制兼侍講李受赴諫院供職。
guǐ yǒu, zhào yuē: qù qiū yǐ lái, yǔ lǎo wèi lì, jīn xīng chán shēng biàn jiù zhèng zhāo zhuó, gù bì diàn chè shàn, sù yè tì lì. yǒng wéi sì hǎi zhī nèi, yù sòng fán yuān, diào yì pín rǒng, yǔ guān guǎ gū dú sǐ wáng pín kǔ, shén kě shāng yě! zhuǎn yùn shǐ tí diǎn xíng yù, fēn háng xǐng chá ér jīn xù zhī, lì bìng dà zhě xī yǐ wén, shù rén ēn jiā zhì, fù zhèn yín wèi zhī xīn yān.
癸酉,詔曰:「去秋以來,雨潦為沴,今星躔生變;咎證昭灼,故避殿撤膳,夙夜惕厲。永惟四海之內,獄訟煩冤,調役頻冗,與鰥寡孤獨死亡貧苦,甚可傷也!轉運使、提點刑獄,分行省察而矜恤之,利病大者悉以聞,庶仁恩家至,副朕寅畏之心焉。」
xīn sì, huì xīng jiàn yú mǎo, rú tài bái, zhǎng zhàng wǔ chǐ qiān wǔ, bèi yú bì, rú yuè.
辛巳,彗星見於昴,如太白,長丈五尺;千午,孛於畢,如月。
xià, sì yuè, jiǎ shēn shuò, guān wén diàn xué shì hù bù shì láng sūn miǎn zì huán qìng gǎi shuài fū yán wèi zhì, zú yú dào, zèng bīng bù shàng shū, shì wēi mǐn. miǎn jū guān yǐ cái lì wén, rán xǐ yàn yóu, hào sè, gù zhōng jiān zuò fèi.
夏,四月,甲申朔,觀文殿學士、戶部侍郎孫沔自環慶改帥鄜延;未至,卒於道,贈兵部尚書,諡威敏。沔居官以才力聞,然喜燕遊,好色,故中間坐廢。
bǐng xū, lǐ yuàn yán: pú ān yì wáng jiàn miào, dāng xíng jì gào, ér zōng pǔ sàng fú wèi chú, qǐng quán yǐ běn gōng zhū dì shè shì, qí zhù wén lìng jiào shòu wèi zhī.
丙戌,禮院言:「濮安懿王建廟,當行祭告,而宗朴喪服未除,請權以本宮諸弟攝事,其祝文令教授為之。」
chū, mìng hàn lín xué shì féng jīng zhuàn zhù wén, jīng yán běn yuàn wèi yǒu tǐ shì, qǐ xià lǐ yuàn yì. lǐ yuàn yì chēng huáng dì mǒu jǐn qiǎn guān gōng gào yú qīn pú ān yì wáng. jì ér yǐ qián zhào bǐ wáng zǐ sūn fèng cí shì, nǎi gēng dìng cǐ yì.
初,命翰林學士馮京撰祝文,京言本院未有體式,乞下禮院議。禮院議稱「皇帝某謹遣官恭告於親濮安懿王」。既而以前詔俾王子孫奉祠事,乃更定此議。
dì cháng yǐ chēng qīn zhī yì zhì yú tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng wáng liè, liè yǐ wèi bù kě. dì yuē: wáng xiāng dài sù hòu, yì chí cǐ shuō xié? liè duì yuē: chén bèi wáng ēn hòu, gù bù gǎn yǐ fēi lǐ míng hào jiā yú wáng, suǒ yǐ wèi bào yě.
帝嘗以稱親之議質於天章閣待制兼侍講王獵,獵以為不可。帝曰:「王相待素厚,亦持此說邪?」獵對曰:「臣被王恩厚,故不敢以非禮名號加於王,所以為報也。」
mìng mì zhōu guān chá shǐ zōng dàn tóng zhī dà zōng zhèng sī shì. zōng dàn jū suǒ shēng mǔ sàng, yǐ xiào wén. shǐ qǐng bié zé dì yǐ zàng, suì shí diàn sì, hòu zhe wèi fǎ.
命密州觀察使宗旦同知大宗正司事。宗旦居所生母喪,以孝聞。始請別擇地以葬,歲時奠祀,後著為法。
jǐ chǒu, cì gōng bù shì láng zhì shì huáng fǔ mì bó yī bǎi pǐ. mì xiàn suǒ zhe zhōu yì jīng yì děng shū, gù yǒu shì cì.
己丑,賜工部侍郎致仕皇甫泌帛一百匹。泌獻所著《周易精義》等書,故有是賜。
cì zhēn dìng fǔ sēng huái bǐng zǐ yī. chū, hé zhōng fǔ fú liáng, yòng tiě niú bā wéi zhī, yī niú qiě shù wàn jīn. hòu shuǐ bào zhǎng jué liáng, niú méi yú hé, mù néng chū zhī zhě. huái bǐng yǐ èr dà zhōu shí tǔ, jiā niú wéi zhī, yòng dà mù wèi quán héng zhuàng gōu niú, xú qù qí tǔ, zhōu fú niú chū. zhuǎn yùn shǐ zhāng dào yǐ wén, ér yǒu shì cì.
賜真定府僧懷丙紫衣。初,河中府浮梁,用鐵牛八維之,一牛且數萬斤。後水暴漲絕梁,牛沒於河,募能出之者。懷丙以二大舟實土,夾牛維之,用大木為權衡狀鈎牛,徐去其土,舟浮牛出。轉運使張燾以聞,而有是賜。
yǐ gōng bù láng zhōng tiān zhāng gé dài zhì lù shēn wèi bīng bù láng zhōng fū yán lù dōu zǒng guǎn jīng lüè ān fǔ shǐ, jiān zhī yán zhōu.
以工部郎中、天章閣待制陸詵為兵部郎中、鄜延路都總管、經略安撫使,兼知延州。
zèng huáng hòu dì nèi diàn chóng bān gāo shì lín dé zhōu cì shǐ. shì lín, jiāng jiā zǐ, dú xǐ xué, dì cháng yǐ jǐn shǒu fǎ lǜ sì zì huì zhī, yuē: néng rú cǐ, zé wèi liáng lì yǐ. měi yù jìn zhuó, hòu lǚ cí. jì zú, shǐ zhuī zèng yān. míng nián, yòu zèng jié dù shǐ.
贈皇后弟內殿崇班高士林德州刺史。士林,將家子,獨喜學,帝嘗以「謹守法律」四字誨之,曰:「能如此,則為良吏矣。」每欲進擢,後屢辭。既卒,始追贈焉。明年,又贈節度使。
yǐ wèi, yǐng wáng fǔ yì shàn tóng xiū qǐ jū zhù shào kàng, yǐ zhī zhì gào zhī jiàn yuàn jiān pàn sī nóng sì. yú shì dì wèi yǐng wáng yuē: yì shàn duān zhí pǔ hòu, yǐ zhuó wèi jiàn guān yǐ. wáng dùn shǒu xiè.
乙未,潁王府翊善、同修起居注邵亢,以知制誥、知諫院兼判司農寺。於是帝謂潁王曰:「翊善端直樸厚,已擢為諫官矣。」王頓首謝。
yǐ jīn bù yuán wài láng tiān zhāng gé shì jiǎng fù biàn wèi qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn. biàn yì pú wáng diǎn lǐ, yǔ zhí zhèng yì hé, gù zhòu jìn.
以金部員外郎、天章閣侍講傅卞為起居舍人、同知諫院。卞議濮王典禮,與執政意合,故驟進。
yǐ dù zhī láng zhōng wáng jì chén zhí jí xián yuàn, chōng yǐng wáng fǔ yì shàn, lìng yú huáng zǐ liǎng wèi gōng zhí.
以度支郎中王稷臣直集賢院,充潁王府翊善,令於皇子兩位供職。
xīn chǒu, mìng lóng tú gé zhí xué shì jiān shì jiǎng sī mǎ guāng biān lì dài jūn chén shì jī. yú shì guāng zòu yuē: chén zì shǎo yǐ lái, lüè shè qún shǐ. qiè jiàn jì chuán zhī tǐ, wén zì fán duō, suī yǐ héng mén zhuān xué zhī shì, wǎng wǎng dú zhī bù néng zhōu jiā, kuàng yú dì wáng rì yǒu wàn jǐ, bì yù biàn zhī qián shì dé shī, chéng wèi wèi yì. qiè bù zì kuí, cháng yù shàng zì zhàn guó, xià zhì wǔ dài, zhèng shǐ zhī wài, páng cǎi tā shū, fán guān guó jiā zhī shèng shuāi, xì shēng mín zhī xiū qī, shàn kě wèi fǎ, è kě wèi jiè, dì wáng suǒ yí zhī zhě, lüè yī zuǒ shì chūn qiū chuán tǐ, wèi biān nián yī shū, míng yuē tōng zhì, qí yú fú rǒng zhī wén, xī shān qù bù zài, shù jǐ tīng lǎn bù láo ér wén jiàn shén bó. sī jiā qū qū lì bù néng bàn, tú yǒu qí zhì ér wú suǒ chéng. qǐng chén céng yǐ zhàn guó shí bā juǎn shàng jìn, xìng méng cì lǎn. jīn suǒ fèng zhào zhǐ, wèi shěn lìng chén xù chéng cǐ shū, huò bié yǒu biān jí. ruò xù cǐ shū, qǐ yì yǐ tōng zhì wèi míng. qí shū shàng xià guàn chuàn qiān yú zài, gù fēi yú chén suǒ néng dú xiū. fú jiàn wēng yuán xiàn lìng guǎng nán xī lù jīng lüè ān fǔ sī jù dāng gōng shì liú shù, jiāng zuò jiān zhǔ bù zhào jūn xī, jiē yǐ shǐ xué wèi zhòng suǒ tuī, yù wàng tè chà èr rén yǔ chén tóng xiū, shù shǐ de zǎo chéng shū, bù zhì shū lüè. zhào cóng zhī, ér lìng jiē suǒ jìn bā juǎn biān jí, qí shū chéng, qǔ zhǐ cì míng. qí hòu jūn xī yǐ fù sàng bù fù, mìng tài cháng bó shì guó zi jiān zhí jiǎng liú fēn pū dài zhī. shù, yún zhōu rén jūn xī, liáng guī zhī zǐ fēn pū, chǎng dì yě.
辛丑,命龍圖閣直學士兼侍講司馬光編歷代君臣事跡。於是光奏曰:「臣自少以來,略涉群史。竊見紀傳之體,文字繁多,雖以衡門專學之士,往往讀之不能周浹,況於帝王日有萬幾,必欲遍知前世得失,誠為未易。竊不自揆,常欲上自戰國,下至五代,正史之外,旁采它書,凡關國家之盛衰,系生民之休戚,善可為法,惡可為戒,帝王所宜知者,略依《左氏春秋傳》體,為編年一書,名曰《通志》,其餘浮冗之文,悉刪去不載,庶幾聽覽不勞而聞見甚博。私家區區力不能辦,徒有其志而無所成。頃臣曾以戰國時八卷上進,幸蒙賜覽。今所奉詔旨,未審令臣續成此書,或別有編集。若續此書,乞亦以《通志》為名。其書上下貫串千餘載,固非愚臣所能獨修。伏見翁源縣令、廣南西路經略安撫司句當公事劉恕,將作監主簿趙君錫,皆以史學為眾所推,欲望特差二人與臣同修,庶使得早成書,不至疏略。」詔從之,而令接所進八卷編集,俟書成,取旨賜名。其後君錫以父喪不赴,命太常博士、國子監直講劉分攵代之。恕,筠州人;君錫,良規之子;分攵,敞弟也。
sī kōng zhì shì zhèng guó gōng sòng xiáng zú. dì fāng yǐ zāi yì bì zhèng diàn, yǒu sī wù zòu wú lín sàng, nǎi wèi wǎn cí èr piān cì zhī, zèng tài wèi jiān shì zhōng, shì yuán xiàn. dì wèi zhuàn qí mù bēi yuē zhōng guī dé fàn zhī bēi.
司空致仕鄭國公宋庠卒。帝方以災異避正殿,有司誤奏毋臨喪,乃為輓辭二篇賜之,贈太尉兼侍中,諡元憲。帝為篆其墓碑曰「忠規德范之碑」。
xiáng yǔ dì qí, yǐ wén xué míng shàn tiān xià, jiǎn yuē, bù hǎo shēng sè, dú shū zhì lǎo bù juàn. yóu wèi fǎ, zài yáng zhōu, shǐ gōng pì táng tú, qǔ zhī jiǔ yǔ zhī, hòu zhī wù qǔ gōng shǐ, lì cháng zhī, ér qǔ yǔ zhě jiē bèi fá. zì chū zhí zhèng, yù shì zhé fēn bié shì fēi kě fǒu, yòng shì chì tuì jí zài dēng yòng, suì fú chén zì ān. rán tiān zī zhōng hòu, cháng yuē: nì zuò bèi míng, cán rén jīn cái, wú zhōng shēn fú wèi yě. shěn miǎo cháng wèi jīng dōng zhuǎn yùn shǐ, shù yǐ shì qīn xiáng jí xiáng zài luò yáng, miǎo zi wèi fǔ shǔ suǒ è, yù zhì zhī yǐ fǎ, xiáng dú bù kěn, yuē: shì ān zú zuì yě! rén yǐ cǐ yì chēng qí zhǎng zhě.
庠與弟祁,以文學名擅天下,儉約,不好聲色,讀書至老不倦。尤畏法,在揚州,使工甓堂塗,取卮酒與之,後知誤取公使,立償之,而取予者皆被罰。自初執政,遇事輒分別是非可否,用是斥退;及再登用,遂浮沉自安。然天資忠厚,嘗曰:「逆作悖明,殘人矜才,吾終身弗為也。」沈邈嘗為京東轉運使,數以事侵庠;及庠在洛陽,邈子為府屬所惡,欲治之以法,庠獨不肯,曰:「是安足罪也!」人以此益稱其長者。
wù shēn, yǐ hé dōng zhuǎn yùn shǐ wú chōng wèi yán tiě fù shǐ. dì yǎ zhī chōng, shù wèn chōng suǒ zài. huì chōng rù jìn, dì yù yǐ jiào shòu shí shì, jiā láo zhī. jū hé dōng cái bàn suì, jí zhào rù.
戊申,以河東轉運使吳充為鹽鐵副使。帝雅知充,數問充所在。會充入覲,帝諭以教授時事,嘉勞之。居河東才半歲,即召入。
shū mì fù shǐ lǐ bù shì láng hú sù, lǚ qǐ zhì rén gēng xū, bà wèi lì bù shì láng guān wén diàn xué shì zhī háng zhōu.
樞密副使、禮部侍郎胡宿,屢乞致仁;庚戌,罷為吏部侍郎、觀文殿學士、知杭州。
yǐ diàn qián dōu yú hòu róng zhōu guān chá shǐ guō kuí qiān jiǎn xiào tài bǎo tóng qiān shū shū mì yuàn shì. tóng qiān shū shū mì yuàn shì zì kuí shǐ.
以殿前都虞候、容州觀察使郭逵遷檢校太保、同簽書樞密院事。同簽書樞密院事自逵始。
yú shì zhī zhì gào shào bì dāng zhì, cǎo cí yǐ jìn, yán kuí wǔ lì zhī shì, bù kě zhì miào táng, wàng liú gào chì yǔ zhí zhèng shú yì fú tīng. kuí jì rù xī fǔ, zhòng duō bù fú, huò yǐ jiù hán qí, qí yuē: wú fēi bù zhī kuí wàng qīng yě. gù shì, xī fǔ dāng yòng yī wǔ chén, shàng yù mìng lǐ duān yuàn, wú zhī duān yuàn qīng xié, gù yǐ kuí dāng zhī. zhī jiàn yuàn shào kàng yù shǐ wú shēn lǚ jǐng jiāo zhāng lùn: zǔ zōng cháo, shū fǔ cān yòng wǔ chén, rú cáo bīn fù zǐ mǎ zhī jié wáng dé yòng dí qīng, xūn láo wèi tiān xià suǒ chēng zé kě, kuí xiá nìng xiǎo cái, qǐ kān dà yòng! bù bào.
於是知制誥邵必當制,草詞以進,言逵武力之士,不可置廟堂,望留誥敕與執政熟議;弗聽。逵既入西府,眾多不服,或以咎韓琦,琦曰:「吾非不知逵望輕也。故事,西府當用一武臣,上欲命李端願,吾知端願傾邪,故以逵當之。」知諫院邵亢、御史吳申、呂景交章論:「祖宗朝,樞府參用武臣,如曹彬父子、馬知節、王德用、狄青,勳勞為天下所稱則可,逵黠佞小才,豈堪大用!」不報。
rén zǐ, sī tiān jiān zòu huì xīng jìn wēi, qún chén yì gé mén bài biǎo, qǐ yù zhèng diàn, fù cháng shàn, bù xǔ sān biǎo, nǎi xǔ zhī.
壬子,司天監奏彗星浸微,群臣詣閤門拜表,乞御正殿,復常膳,不許;三表,乃許之。
shì yuè, liáo jìng lín yǔ.
是月,遼境霖雨。
wǔ yuè, yǐ chǒu, zhào: hé běi zhàn bīng sān shí wàn, shǎn xī zhàn bīng sì shí wǔ wàn bìng yì yǒng, lìng běn lù dōu zǒng guǎn cháng jiā xùn liàn, wú dé zhàn yì. shí biān chén huò zòu qǐng zēng bīng, cháo tíng yǐ wèi bīng shù bù shǎo, gù jiàng shì zhào.
五月,乙丑,詔:「河北戰兵三十萬,陝西戰兵四十五萬並義勇,令本路都總管常加訓練,毋得占役。」時邊臣或奏請增兵,朝廷以為兵數不少,故降是詔。
shì rì, huì xíng zhì zhāng ér méi.
是日,彗行至張而沒。
wù chén, dì wèi zǎi chén yuē: zhèn rì yǔ gōng děng xiāng jiàn, měi yù cóng róng jiǎng lùn zhì dào, dàn huàn jìn chéng wén zì pō fán, duō bù xiá jí. zhōng shū cháng wù yǒu kě fù yǒu sī zhě, xī yǐ fù zhī. zì shì zhōng shū xì wù zhǐ jìn shú zhuàng, jí shì yǒu dìng zhì zhě guī yǒu sī, zhōng shū jiàng chì ér yǐ.
戊辰,帝謂宰臣曰:「朕日與公等相見,每欲從容講論治道,但患進呈文字頗繁,多不暇及。中書常務有可付有司者,悉以付之。」自是中書細務止進熟狀,及事有定製者歸有司,中書降敕而已。
gēng wǔ, zhào zhōng shū shū mì, zì jīn shuò wàng huì yú nán tīng.
庚午,詔中書、樞密,自今朔望會於南廳。
lì bù liú nèi quán jìn biān xiū quán cáo gé chì shí sì juǎn.
吏部流內銓進編修《銓曹格敕》十四卷。
yòu wǔ wèi zài jiāng jūn guǒ zhōu cì shǐ shū bāo lǐng wén zhōu tuán liàn shǐ.
右武衛在將軍、果州刺史叔褒領文州團練使。
chū zhì, zōng shì rù xué, shí wǔ yǐ shàng tōng liǎng jīng zhě, dà zōng zhèng yǐ wén, mìng guān shì lùn jí dà yì, zhōng zhě dù gāo xià cì chū shēn huò qiān guān. zhì shì shū bāo shì suǒ xué zhōng gé, gù yǒu shì mìng. shū bāo, dé gōng céng sūn yě.
初制,宗室入學,十五以上通兩經者,大宗正以聞,命官試論及大義,中者度高下賜出身或遷官。至是叔褒試所學中格,故有是命。叔褒,德恭曾孫也。
yǐ hài, liáo zhǔ zhù tè gǔ lǐ.
乙亥,遼主駐特古里。
dīng chǒu, yǐ tún tián yuán wài láng wáng kè chén zǐ xiào zhuāng wèi yòu tún wèi jiāng jūn fù mǎ dū wèi, cì míng shī yuē, yǐ shàng dé níng gōng zhǔ gù yě. chū, dì shù chēng táng gōng zhǔ duō xià jià míng rén, jí xuǎn dé shī yuē, qí fù zǐ jiē yè jìn shì, lìng zhì zǎi xiàng dì, shì yǐ shī, bìng qí suǒ yè fù yī biān jìn yù. zhào jiàn qīng jū diàn, yòu yù yǐ wú fèi xué, hòu yòu chū jīng jí jí zhǐ bǐ mò yàn cì zhī.
丁丑,以屯田員外郎王克臣子孝莊為右屯衛將軍、駙馬都尉,賜名師約,以尚德寧公主故也。初,帝數稱唐公主多下嫁名人,及選得師約,其父子皆業進士,令至宰相第,試以詩,並其所業賦一編進御。召見清居殿,又諭以毋廢學,後又出經籍及紙筆墨硯賜之。
xīn sì, liáo yǐ hù bù shǐ liú shēn wèi shū mì fù shǐ. shēn wèi hù bù shǐ, suì rù xiàn yú qián sān shí wàn mín, gù yǒu shì zhuó.
辛巳,遼以戶部使劉詵為樞密副使。詵為戶部使,歲入羨餘錢三十萬緡,故有是擢。
liù yuè, yǐ yǒu, yǐ jià bù láng zhōng zhī cí zhōu lǐ tián jiān zī zhōu yán jiǔ shuì wù. jiā yòu liù nián, shǐ zhì kǎo kè fǎ. zhì shì kǎo kè yuàn yán tián zài kǎo zài liè děng, gù yǒu shì mìng. zuò kǎo liè jiàng děng zì yóu shǐ.
六月,乙酉,以駕部郎中、知磁州李田監淄州鹽酒稅務。嘉祐六年,始置考課法。至是考課院言田再考在劣等,故有是命。坐考劣降等自由始。
bǐng xū, huí gú gòng yú liáo.
丙戌,回鶻貢於遼。
dīng hài, miǎn lù shēn zhèng yá lìng, rù jiàn, dì láo wèn zhī yuē: qīng lǐng wài chù huà, wú bù dāng zhě, fū yán zuì dāng biān jìng, gù xuǎn yòng qīng. jīn jiāng hé xiān? shēn yuē: biān shì nán yǐ yáo dù, yì wèi shěn bì xià yì zài ān jìng, huò yù shì wēi yě? dì yuē: dà dǐ biān chuí yí yǐ ān jìng wèi wù. zuó wáng suǒ wèi zhèn yán: cháo tíng yǔ shuài chén cháng yù wú shì, zì yú jiāng xiào, wú bù shēng shì yāo gōng zhě. qīng wèi cǐ yán rú hé? shēn yuē: sù yán shì yě. bì xià néng zé rèn jiāng shuài, lìng jiāng yì wú shì, jí tiān xià xìng shèn.
丁亥,免陸詵正衙令,入見,帝勞問之曰:卿嶺外處畫,無不當者,鄜延最當邊境,故選用卿。今將何先?」詵曰:「邊事難以遙度,抑未審陛下意在安靜,或欲示威也?」帝曰:「大抵邊陲宜以安靜為務。昨王索為朕言:『朝廷與帥臣常欲無事,自餘將校,無不生事要功者。』卿謂此言如何?」詵曰:「素言是也。陛下能責任將帥,令疆埸無事,即天下幸甚。」
xīn mǎo, yǐ tài cháng bó shì liú xiáng wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng. xiáng sī yì pú wáng shì yǔ zhí zhèng yì hé, gù mìng yǐ yán zhí.
辛卯,以太常博士劉庠為監察御史里行。庠私議濮王事與執政意合,故命以言職。
rén chén, zèng gù bà zhōu wén ān xiàn zhǔ bù tài cháng lǐ yuàn biān zuǎn lǐ shū sū xún guāng lù sì chéng. suǒ xiū shū fāng zòu, wèi bào ér xún zú, cì qí jiā yín juàn gè bǎi liǎng pǐ. qí zi shì cí suǒ cì, qiú zèng guān, jì cóng zhī, yòu tè chì yǒu sī jù zhōu zài qí sàng guī shǔ.
壬辰,贈故霸州文安縣主簿、太常禮院編纂禮書蘇洵光祿寺丞。所修書方奏,未報而洵卒,賜其家銀絹各百兩匹。其子軾辭所賜,求贈官,既從之,又特敕有司具舟載其喪歸蜀。
jiā yòu chū, wáng ān shí míng shǐ shèng, ōu yáng xiū yì shàn zhī, quàn xún yǔ ān shí yóu, ér ān shí yì yuàn jiāo yú xún, xún yuē: wú zhī qí rén yǐ. ān shí mǔ sǐ, shì dài fū jiē diào, xún dú bù wǎng.
嘉祐初,王安石名始盛,歐陽修亦善之,勸洵與安石游,而安石亦願交於洵,洵曰:「吾知其人矣。」安石母死,士大夫皆吊,洵獨不往。
jiǎ chén, zhǔn bù gòng yú liáo.
甲辰,准布貢於遼。
jǐ yǒu, yù chóng zhèng diàn, shū jué zài jīng xì qiú.
己酉,御崇政殿,疏決在京繫囚。
rén zǐ, gǎi qīng jū diàn yuē qīn míng, zhào zhí jí xián yuàn wáng guǎng yuān shū hóng fàn yú píng, wèi guǎng yuān yuē: xiān dì lín yù sì shí nián, tiān xià chéng píng, dé yǐ wú wèi. zhèn fāng shǔ duō shì, qǐ gǎn yán zì yì! gù gǎi cǐ diàn míng. yīn fǎng guǎng yuān xiān rú lùn hóng fàn dé shī, guǎng yuān duì yǐ zhāng jǐng suǒ de zuì shēn, suì jìn jǐng lùn qī piān. míng rì, fù zhào duì yán hé diàn, wèi guǎng yuān yuē: jǐng suǒ shuō guò xiān rú yuǎn yǐ, yǐ sān dé wèi yù chén zhī bǐng, yóu wèi shàn lùn. zhèn yù chén xià cháng shī zhī róu, shì yǐ tè shū cǐ yán, zhì zhī zuò yòu, yǐ wèi guān shěng, fēi tè kāi yuán wú yì tú yě.
壬子,改清居殿曰欽明,召直集賢院王廣淵書《洪範》於屏,謂廣淵曰:「先帝臨御四十年,天下承平,得以無為。朕方屬多事,豈敢言自逸!故改此殿名。」因訪廣淵先儒論《洪範》得失,廣淵對以張景所得最深,遂進景論七篇。明日,復召對延和殿,謂廣淵曰:「景所說過先儒遠矣,以三德為馭臣之柄,尤為善論。朕遇臣下常失之柔,是以特書此言,置之坐右,以為觀省,非特開元《無逸圖》也。」
qiū, qī yuè, guǐ chǒu shuò, liáo yǐ xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo zhū zé wèi běi fǔ zǎi xiàng, yǐ zuǒ yī lēi xī bā xiāo wéi xìn wèi nán yuàn shū mì shǐ, yǐ tóng zhī nán yuàn shū mì shì yē lǜ bái wèi tè lǐ gǔn.
秋,七月,癸丑朔,遼以西北路招討使蕭珠澤為北府宰相,以左伊勒希巴蕭惟信為南院樞密使,以同知南院樞密事耶律白為特里袞。
jiǎ yín, yǐ tún tián yuán wài láng wú shēn wèi diàn zhōng shì yù shǐ. chū, liú xiáng jǔ shēn zì dài, dì yuē: zhèn gù zhī shēn. suì zhuó yòng yān. xiáng, shēn mén rén yě. zì fù biàn yì pú wáng shì chēng zhǐ, xiáng jí shēn sī lùn yǔ biàn xié, gù xiāng jì bìng jū yán zhí.
甲寅,以屯田員外郎吳申為殿中侍御史。初,劉庠舉申自代,帝曰:「朕固知申。」遂擢用焉。庠,申門人也。自傅卞議濮王事稱旨,庠及申私論與卞協,故相繼並居言職。
bǐng chén, liáo nán yuàn shū mì shǐ yáo jǐng xíng zhì rén. gēng shēn, liáo lù qiú. xīn yǒu, jǐng xíng fù wèi nán yuàn shū mì shǐ.
丙辰,遼南院樞密使姚景行致仁。庚申,遼錄囚。辛酉,景行復為南院樞密使。
yǐ chǒu, yǐ fèng guó liú hòu guó guó gōng zōng è wèi bǎo jìng jié dù shǐ. yú shì pú wáng zǐ sūn jí lǔ wáng sūn gè qiān guān yī děng, qiān zhě fán èr shí rén. dì zhī wèi huáng zǐ, cí jí bù kěn rù gōng, zhào běn wèi zhǎng shǔ dūn cù, zōng è zuì zhǎng, yú shì quàn xíng. jí dì jí wèi, zōng è shàng shí yú zhāng lùn gōng, dì bù dé yǐ, tè qiān fèng guó liú hòu. zhōng shū zhào zhī zhì gào hán wéi mìng cí, zài sān shǔ zhī yuē: yǔ wù tài shēn yě. zōng è zài fān, sù jí dì. zōng è yǒu pào fū, shàn yáng kuài, dì shǐ zhī wèi kuài liǎng pán, zōng è jiàn, wèn zhī, duì yuē: shí sān shǐ zhī kuài yě. zōng è nù, huǐ qì fù ròu, chī qí páo fū. zōng è xìng yīn jiǎo, suǒ è bì qiè, wǎng wǎng zhèn shā zhī.
乙丑,以奉國留後虢國公宗諤為保靜節度使。於是濮王子孫及魯王孫各遷官一等,遷者凡二十人。帝之為皇子,辭疾不肯入宮,詔本位長屬敦促,宗諤最長,於是勸行。及帝即位,宗諤上十餘章論功,帝不得已,特遷奉國留後。中書召知制誥韓維命辭,再三屬之曰:「語勿太深也。」宗諤在籓,素嫉帝。宗諤有皰夫,善羊膾,帝使之為膾兩盤,宗諤見,問之,對曰:「十三使之膾也。」宗諤怒,毀器覆肉,笞其庖夫。宗諤性陰狡,所惡婢妾,往往鴆殺之。
dīng mǎo, liáo zhǔ rú ǒu sī diàn. yǐ suì hàn, qiǎn shǐ zhèn shān hòu pín mín.
丁卯,遼主如藕絲淀。以歲旱,遣使賑山後貧民。
bā yuè, jǐ hài, yǐ lóng tú gé zhí xué shì jiān shì jiǎng lǚ gōng zhe zhī cài zhōu. gōng zhe cháng yán pú ān yì wáng bù dāng chēng qīn, jí bān huì yú tiān xià, yòu qǐng zhuī hái lǚ huì děng. jiē bù cóng, jí chēng jí qiú bǔ wài guān. dì yuē: xué shì zhèn suǒ zhòng, qǐ dé qīng qù cháo tíng! gōng zhe jiā jū zhě bǎi yú rì, qiǎn nèi shì yáng ān dào jí jiā dūn yù, qiě jiè ān dào yuē: gōng zhe jìn zhí, yí xú xú kāi xiǎo, yǔ wù tài pò yě. yòu shù lìng qí xiōng gōng bì quàn zhī. gōng zhe qǐ jiù zhí, cái shù yuè, shù shàng zhāng qǐng chū, gù yǒu shì mìng.
八月,己亥,以龍圖閣直學士兼侍講呂公著知蔡州。公著嘗言濮安懿王不當稱親,及頒諱於天下,又請追還呂誨等。皆不從,即稱疾求補外官。帝曰:「學士朕所重,豈得輕去朝廷!」公著家居者百餘日,遣內侍楊安道即家敦諭,且戒安道曰:「公著勁直,宜徐徐開曉,語勿太迫也。」又數令其兄公弼勸之。公著起就職,才數月,數上章請出,故有是命。
jiǔ yuè, rén zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
九月,壬子朔,日有食之。
guǐ chǒu, yǐ zhī zhì gào shǐ guǎn xiū zhuàn cài kàng wèi lóng tú gé zhí xué shì zhī dìng zhōu. dì wèi kàng yuē: dì xíng, qiě zhào qīng yǐ. jùn bīng fān shù, shì jiā liú yíng duō bù jǐn, fū guī zhé shǒu yuán kàng xià lìng, xī àn yǐ fǎ, shù bīng gǎn zhī.
癸丑,以知制誥、史館修撰蔡抗為龍圖閣直學士、知定州。帝謂抗曰:「第行,且召卿矣。」郡兵番戍,室家留營多不謹,夫歸輒首原;抗下令,悉按以法,戍兵感之。
yǐ mǎo, mìng zhī zhì gào sòng mǐn qiú tí pú ān yì wáng jí sān fū rén miào zhǔ yú yuán.
乙卯,命知制誥宋敏求題濮安懿王及三夫人廟主於園。
bǐng chén, xìng tiān zhāng bǎo wén gé, mìng liǎng fǔ guān hàn lín xué shì wáng guī suǒ shū rén zōng yù shū shī shí kè.
丙辰,幸天章、寶文閣,命兩府觀翰林學士王珪所書仁宗御書詩石刻。
chū, rén zōng lì dì wèi huáng zǐ, guī qǐng duì ér hòu cǎo zhào, hòu yǒu jiān guī zhě. shì rì, yù ruǐ zhū diàn zhào guī, shè zǐ huā dūn cì zuò, láo wèn jiǔ zhī, zhào zhōng shū shòu guī jiān duān míng diàn xué shì, qiě yù yuē: zhí zhèng yuán què, jí mìng qīng yǐ. yì rì, yòu cì pán lóng jīn pén yī, guī huáng kǒng yǐ xiè. dì wèi yuē: zhèn zhī qīng zhōng chún yǒu shǒu, nǎng zhě yǒu chán yǔ, zhèn jīn shì rán wú yí yǐ. guī dùn shǒu yuē: fēi bì xià bǎo quán, chén hé yǐ zhì cǐ!
初,仁宗立帝為皇子,珪請對而後草詔,後有間珪者。是日,御蕊珠殿召珪,設紫花墩賜坐,勞問久之,召中書授珪兼端明殿學士,且諭曰:「執政員闕,即命卿矣。」翼日,又賜盤龍金盆一,珪惶恐以謝。帝謂曰:「朕知卿忠純有守,曩者有讒語,朕今釋然無疑矣。」珪頓首曰:「非陛下保全,臣何以至此!」
guǐ hài, zhào: zì jīn dài zhì yǐ shàng, zì qiān guān hòu liù suì wú guò, zé fù qiān zhī, yǒu guò yì zhǎn nián, zhì jiàn yì dài fū zhǐ. jīng cháo guān sì suì mó kān, zhì qián xíng láng zhōng zhǐ. shǎo qīng jiān réng yǐ qī shí yuán wèi dìng yuán, yǒu què jí jiǎn kān qián xíng láng zhōng qiān jí sì suì yǐ shàng, xiào rì yuè zhī jiǔ zhě cì bǔ zhī. shǎo qīng jiān yǐ shàng, qiān guān tīng zhǐ. rú bié yǒu láo jī, huò yīn yào zhòng rèn shǐ, tè zhǐ tuī ēn zhě, jí bù zài cǐ lì.
癸亥,詔:「自今待制已上,自遷官後六歲無過,則復遷之,有過亦展年,至諫議大夫止。京朝官四歲磨勘,至前行郎中止。少卿監仍以七十員為定員,有闕即檢勘前行郎中遷及四歲以上,校日月之久者次補之。少卿監以上,遷官聽旨。如別有勞績,或因要重任使,特旨推恩者,即不在此例。」
yǐ chǒu, yǐ tài cháng bó shì jiān chá yù shǐ lǐ xíng mǎ mò shǒu běn guān tōng pàn huái zhōu. chū, mò dàn zòu jì zhōu fáng yù shǐ lǐ xún fàn xiāo jīn, bìng jiàng rén sòng kāi fēng fǔ, guān lì bù néng zhèng qí zuì. yòu yán zōng huì nǚ shǐ dāng rú fǎ lù wèn qiě qǐng zì jīn wài rén zuì lián zōng shì, dà pì jiē lù wèn rán hòu duàn yòu yán guó zi jiān zhí jiǎng liú fēn pū qīng báo wú xíng, duō jié jiāo fù zī jǔ rén, bù kě wèi kāi fēng shì guān yòu yán zhào jí suǒ huài cāng mǐ shí bā wàn shí, dāng zhì mǐ suǒ yǐ shī è bìng hé tí diǎn cāng chǎng lǐ xī yì yǐ bù jué chá, ér jí děng shí yóu xī yì jǔ fā. mò chú yù shǐ shí, fēn pū yǒu xì yán, mò yòng cǐ nù, gù wàng dàn zòu fēn pū. mò yòu lǚ yán pú wáng bù yí chēng qīn, dì yǐ wèi shū móu, gù chù zhī. yù shǐ liú xiáng zòu qǐ liú mò, fú tīng.
乙丑,以太常博士、監察御史里行馬默守本官、通判懷州。初,默彈奏濟州防禦使李珣犯銷金,並匠人送開封府,官吏不能正其罪。又言宗惠女使當如法錄問;且請自今外人罪連宗室,大辟皆錄問然後斷;又言國子監直講劉分攵輕薄無行,多結交富資舉人,不可為開封試官;又言趙及所壞倉米十八萬石,當治米所以濕惡;並劾提點倉場李希逸以不覺察,而及等實由希逸舉發。默除御史時,分攵有戲言,默用此怒,故妄彈奏分攵。默又屢言濮王不宜稱親,帝以為疏繆,故黜之。御史留庠奏乞留默,弗聽。
huáng chéng sī cháng bǔ xiāo jīn yī sòng kāi fēng fǔ, tuī guān dòu biàn shàng diàn qǐng qí yù. huì yǒu yǐ nèi tíng wèi yán zhě, dì yí zhī, biàn yuē: zhēn zōng jìn xiāo jīn zì yè tíng shǐ jīn bù zhèng yǐ fǎ, wú yǐ shì tiān xià, qiě fēi zǔ zōng lì fǎ yì. zhào rú biàn qǐng.
皇城司嘗捕銷金衣送開封府,推官竇卞上殿請其獄。會有以內庭為言者,帝疑之,卞曰:「真宗禁銷金自掖庭始;今不正以法,無以示天下,且非祖宗立法意。」詔如卞請。
gēng chén, zhī jiàn yuàn fù biàn yán: fēng wén guì qī zòu jiàn ēn zé, wèi jīng jiǎn dìng, huò tuō yǐ qīn qī, làn jí gāo zī shāng fàn zhī tú. zhào: zì jīn fēi pín gōng zhǔ yǐ xià, fēi yǒu fú qīn ruò yǒu fú qīn zhī fū, wú dé zòu jiàn.
庚辰,知諫院傅卞言:「風聞貴戚奏薦恩澤,未經減定,或托以親戚,濫及高資商販之徒。」詔:「自今妃嬪、公主以下,非有服親若有服親之夫,無得奏薦。」
shì yuè, xià guó zhǔ liàng zuò jǔ bīng kòu dà shùn chéng, rù kòu róu yuǎn zhài. shāo qū qǐ děng sān cūn, shān duàn mù lǐng.
是月,夏國主諒祚舉兵寇大順城,入寇柔遠寨。燒屈乞等三村,柵段木嶺。
chū, huán qìng jīng lüè ān fǔ shǐ cài tǐng, zhī liàng zuò jiāng rù kòu, jí qiǎn zhū jiāng fēn tún yào hài. yǐ dà shùn chéng jiān, suī bèi gōng bù kě pò, bù yì bīng róu yuǎn chéng è, mìng fù shǐ zǒng guǎn zhāng yù jiāng zhòng bīng shǒu zhī. chì jìn biān shú hù rù bǎo qīng yě, jiè zhū zhài wú dé nì zhàn. liàng zuò jiāng bù qí shù wàn gōng wéi dà shùn sān rì, fān guān zhào míng yǔ guān bīng hé jī zhī. liàng zuò yín jiǎ zhān mào yǐ dū zhàn, tǐng xiān xuǎn qiáng nǔ bā liè yú háo wài, zhù shǐ xià shè, zhòng jiǎ dòng guàn, liàng zuò zhōng liú shī, dùn qù. fù kòu róu yuǎn, zhāng yù mù dǎn yǒng sān qiān rén, yè chū rǎo zéi yíng, zéi suì jīng kuì. qiǎn zhōng shǐ cì tǐng shǒu zhào wèi láo. liàng zuò tuì tún jīn tāng, shēng yán yì fā bù qí, qiě chū mān cí, xū yǐ dé suì cì, fù gōng wéi dà shùn chéng. fū yán jīng lüè ān fǔ shǐ lù shēn yán: cháo tíng jī xí gū xī, gù zéi gǎn kuáng bèi bù shāo jiā jié zé, zé guó wēi bù lì. jí zhǐ qí suì cì yín bó, dié yòu zhōu wèn gù. dì xǐ yuē: gù zhī cǐ rén kě yǐ yě. zhào shēn dé yòu zhōu bào jù wén. ér liàng zuò guǒ dà jǔ, pán huán sāi xià, qǔ liáng ér fǎn, zú bù gǎn rù kòu. yòu suì jiǎn pín, yuàn dé cì wù, nǎi bào yán: biān lì shàn xìng bīng, xíng qiě zhū zhī yǐ.
初,環慶經略安撫使蔡挺,知諒祚將入寇,即遣諸將分屯要害。以大順城堅,雖被攻不可破,不益兵;柔遠城惡,命副使總管張玉將重兵守之。敕近邊熟戶入保清野,戒諸寨無得逆戰。諒祚將步騎數萬攻圍大順三日,蕃官趙明與官兵合擊之。諒祚銀甲氈帽以督戰,挺先選強弩八列於壕外,注矢下射,重甲洞貫,諒祚中流失,遁去。復寇柔遠,張玉募膽勇三千人,夜出擾賊營,賊遂驚潰。遣中使賜挺手詔慰勞。諒祚退屯金湯,聲言益發步騎,且出嫚辭,須已得歲賜,復攻圍大順城。鄜延經略安撫使陸詵言:「朝廷積習姑息,故賊敢狂悖;不稍加詰責,則國威不立。」即止其歲賜銀、帛,牒宥州問故。帝喜曰:「固知此人可倚也。」詔詵得宥州報具聞。而諒祚果大沮,盤桓塞下,取糧而反,卒不敢入寇。又歲儉貧,願得賜物,乃報言:「邊吏擅興兵,行且誅之矣。」
dōng, shí yuè, rén wǔ shuò, yǐ xiān yóu xiàn jūn rèn shì fén yù wèi yuán, cóng lǐ yuàn suǒ zòu yě.
冬,十月,壬午朔,以仙遊縣君任氏墳域為園,從禮院所奏也。
guǐ wèi, qiǎn xī jīng zuǒ cáng kù fù shǐ hé cì gōng jī zhào cì xià guó zhǔ liàng zuò. wèn suǒ yǐ rù kòu zhī gù, réng zhǐ suì cì yín bó. lù shēn yán: xī róng pō shùn yǐ, bù ruò qiě cì shí fú, yīn yǐ zhào wèn zhī, bǐ bì gǎn jù. jīn tè qiǎn cì gōng, bǐ duō jiān zhà, huò yí cháo tíng wèi jǐ, zé wèi jù fú yě. bù cóng.
癸未,遣西京左藏庫副使何次公齎詔賜夏國主諒祚。問所以入寇之故,仍止歲賜銀帛。陸詵言:「西戎頗順矣,不若且賜時服,因以詔問之,彼必感懼。今特遣次公,彼多奸詐,或疑朝廷畏己,則未遽服也。」不從。
jiǎ shēn, yǐ hù bù pàn guān zhí jí xián yuàn wáng guǎng yuān zhí lóng tú gé jiān shì dú, jí xián diàn xiū zhuàn zhōu mèng yáng jiān shì jiǎng.
甲申,以戶部判官、直集賢院王廣淵直龍圖閣兼侍讀,集賢殿修撰周孟陽兼侍講。
dì bù yù, guǎng yuān yōu sī wàng shí qǐn, dì zì wèi zhào yǐ wèi ān zhī yuē: zhèn jí shǎo jiān yǐ. yǐ yǒu, zhào liǎng rì yī yù ěr yīng jiǎng dú. shí dì yǐ bù yù, rán jìn chén shàng wèi zhī yě. yú shì huáng zǐ yǐng wáng děng yǐn rén zōng gù shì yǐ qǐng, cóng zhī.
帝不豫,廣淵憂思忘食寢,帝自為詔以慰安之曰:「朕疾少間矣。」乙酉,詔兩日一御邇英講讀。時帝已不豫,然近臣尚未知也。於是皇子潁王等引仁宗故事以請,從之。
dīng hài, zhào lìng lǐ bù sān suì yī gòng jǔ. tiān xià jiě é, yú wèi xíng jiān suì zhī fǎ yǐ qián, lǜ sì fēn qǔ sān fēn. lǐ bù zòu míng jìn shì, yǐ sān bǎi rén wèi é, míng jīng zhū kē, bù dé guò jìn shì zhī shù.
丁亥,詔令禮部三歲一貢舉。天下解額,於未行間歲之法已前,率四分取三分。禮部奏名進士,以三百人為額,明經諸科,不得過進士之數。
yǐ tóng qiān shū shū mì yuàn guō kuí wèi shǎn xī sì lù yán biān xuān fǔ shǐ jiān quán pàn wèi zhōu. kuí kěn cí qiān shū, dì yuē: chū yù shòu qīng xuān zhēng shǐ, lǜ wài rén yǐ wèi bà zhèng, dì lǐng shū zhí wǎng yǐ zhòng shǐ quán.
以同簽書樞密院郭逵為陝西四路沿邊宣撫使兼權判渭州。逵懇辭簽書,帝曰:「初欲授卿宣徵使,慮外人以為罷政,第領樞職往以重使權。」
jiǎ wǔ, zhào zǎi chén cān zhī zhèng shì jǔ cái xíng shì kě shì guǎn zhí zhě gè wǔ rén.
甲午,詔宰臣、參知政事舉才行士可試館職者各五人。
xiān shì dì wèi zhōng shū yuē: shuǐ lǎo wèi zāi, yán shì zhě duō yún bù jìn xián, hé yě? ōu yáng xiū yuē: jìn nián jìn xián zhī lù tài xiá, chéng dāng jīn suǒ huàn. dì yuē: hé wèi jìn xián lù xiá? zhōng shū cháng suǒ jìn nǐ zhě, qí rén jiē rú hé? xiū yuē: zì fù bì hán qí dāng guó yǐ lái, shí shù nián jiān, wài zì jiān sī, nèi zé shěng fǔ, xuǎn zhuó shén jīng, shí yì dé rén, rán jiē shì qián gǔ xíng míng qiáng gàn zhī lì. cǐ suǒ wèi yòng cái. chén yán jìn xián lù xiá, nǎi guǎn zhí yě. dì yuē: rú hé? xiū yuē: cháo tíng yòng rén zhī fǎ, zì liǎng zhì xuǎn jū liǎng fǔ, zì sān guǎn xuǎn jū liǎng zhì. rán zé sān guǎn zhě, fǔ xiāng yǎng cái zhī dì yě. wǎng shí rù sān guǎn yǒu sān lù, jīn sāi qí èr yǐ, cǐ chén suǒ wèi tài xiá yě. dì yuē: hé wèi sān lù? xiū yuē: jìn shì gāo kē, yí lù yě dà chén jiàn jǔ, yí lù yě yīn chāi qiǎn lì chú, yí lù yě. wǎng shí jìn shì wǔ rén yǐ shàng jí dì zhě, jiē dé shì guǎn zhí dì yī rén jí dì, bù xià shí nián, yǒu zhì fǔ xiāng zhě. jīn dì yī rén jí dì, liǎng rèn fán shí nián, fāng dé shì guǎn zhí, ér dì èr rén yǐ xià wú fù dé shì, shì gāo kē yí lù sāi yǐ. wǎng shí dà chén jiàn jǔ, suí jí zhào shì, jīn zhǐ lìng shàng bù, hòu guǎn gé què rén nǎi shì. ér guǎn gé rén chū wú yuán shù, wú yǒu què shí, zé shàng bù zhě yǒng wú shì qī, shì jiàn jǔ yí lù yòu sāi yǐ. wéi yǒu yīn chāi qiǎn lì chú zhě, bàn shì nián láo lǎo bìng zhī rén, cǐ chén zhī suǒ wèi jìn xián lù tài xiá yě. xīn gé zhì biān xiào guān bā rén, jiē yòng xuǎn rén, lì qī nián, nǎi zì jiào kān chú xiào lǐ, cǐ wài shì cháng yǒu suǒ zhuó yòng. chén wèi cǐ bā yuán zhě yí réng jiù, tā yuán huò què, jí lìng zhōng shū zé rén jìn nǐ, shù wú yí xián. gù yǒu shì zhào. yīn wèi fǔ chén yuē: guǎn gé yǎng cái zhī dì, bǐ yù xuǎn shù rén chū shǐ, wú kě zhě, gōng děng qí gè wèi zhèn sōu cháng, suī zhí zhèng qīn qī shì jiā wù bì. zhèn dāng qīn yuè kě fǒu.
先是帝謂中書曰:「水潦為災,言事者多雲不進賢,何也?」歐陽修曰:「近年進賢之路太狹,誠當今所患。」帝曰:「何謂進賢路狹?中書常所進擬者,其人皆如何?」修曰:「自富弼、韓琦當國以來,十數年間,外自監司,內則省府,選擢甚精,時亦得人,然皆是錢穀、刑名強幹之吏。此所謂用才。臣言進賢路狹,乃館職也。」帝曰:「如何?」修曰:「朝廷用人之法,自兩制選居兩府,自三館選居兩制。然則三館者,輔相養材之地也。往時入三館有三路,今塞其二矣,此臣所謂太狹也。」帝曰:「何謂三路?」修曰:「進士高科,一路也;大臣薦舉,一路也;因差遣例除,一路也。往時進士五人以上及第者,皆得試館職;第一人及第,不下十年,有至輔相者。今第一人及第,兩任凡十年,方得試館職,而第二人以下無復得試,是高科一路塞矣。往時大臣薦舉,隨即召試,今止令上簿,候館閣闕人乃試。而館閣人初無員數,無有闕時,則上簿者永無試期,是薦舉一路又塞矣。唯有因差遣例除者,半是年勞老病之人,此臣之所謂進賢路太狹也。新格置編校官八人,皆用選人,歷七年,乃自校勘除校理,此外示嘗有所擢用。臣謂此八員者宜仍舊,它員或闕,即令中書擇人進擬,庶無遺賢。」故有是詔。因謂輔臣曰:「館閣養才之地,比欲選數人出使,無可者,公等其各為朕搜腸,雖執政親戚、世家勿避。朕當親閱可否。」
yú shì hán qí céng gōng liàng ōu yáng xiū zhào gài děng suǒ jǔ cài yán qìng xià yǐ wáng fén yè jūn liú fēn pū zhāng dūn hú zōng yù wáng cún lǐ cháng zhāng gōng yù wáng jiè sū zhuó ān dào pú zōng mèng chén dòng chén mù lǐ qīng chén zhū chū píng huáng lǚ liú zhì, fán èr shí rén, jiē lìng zhào shì. qí děng yǐ rén duō nán zhī, dì yuē: jì wěi gōng děng jǔ zhī, gǒu xián, qǐ huàn duō yě? nǎi lìng xiān zhào quán tí diǎn shǎn xī xíng yù dù zhī yuán wài láng cài yán qìng děng shí rén, yú xū hòu shì. yán qìng, qí zi yě.
於是韓琦、曾公亮、歐陽修、趙概等所舉蔡延慶、夏倚、王汾、葉均、劉分攵、章惇、胡宗愈、王存、李常、張公裕、王介、蘇梲、安燾、蒲宗孟、陳侗、陳睦、李清臣、硃初平、黃履、劉摯,凡二十人,皆令召試。琦等以人多難之,帝曰:「既委公等舉之,苟賢,豈患多也?」乃令先召權提點陝西刑獄、度支員外郎蔡延慶等十人,餘須後試。延慶,齊子也。
bǐng wǔ, qún chén yǐ lái suì yuán huì, biǎo shàng zūn hào yuē tǐ gān yīng lì wén wǔ shèng xiào huáng dì, zhào bù xǔ, wǔ biǎo, nǎi xǔ zhī.
丙午,群臣以來歲元會,表上尊號曰體乾應歷文武聖孝皇帝,詔不許,五表,乃許之。
shí yī yuè, jiǎ yín, yǐ qìng zhōu fān guān dōu xún jiǎn shǐ zhào míng lǐng shùn zhōu cì shǐ, yǐ jī xià rén yú dà shùn chéng yǒu gōng yě. yú shì jiāng shì jí fān guān yǒu gōng zhě, suí qīng zhòng shǎng zhī.
十一月,甲寅,以慶州蕃官都巡檢使趙明領順州刺史,以擊夏人於大順城有功也。於是將士及蕃官有功者,隨輕重賞之。
wù wǔ, dì bù yù.
戊午,帝不豫。
jǐ sì, guī xú guó gōng zhǔ yú wáng shì, huáng hòu jí huáng zǐ yǐng wáng dōng yáng jùn wáng sòng zhì dì, zhào huáng hòu yì rì nǎi guī.
己巳,歸徐國公主於王氏,皇后及皇子潁王、東陽郡王送至第,詔皇后翼日乃歸。
sī mǎ guāng zòu yuē: jīn suì huì xīng zhāng jiàn, lián yuè nǎi miè, fēi huáng hài jià, rì yǒu shí zhī. jiā zhī shǎn xī hé dōng xià qiū fá yǔ, hé jì bù shōu, mài réng wèi zhǒng xī róng nèi wǔ, biān bǐ wèi ān. ér cháo tíng yàn rán céng bù wèi yì, huò yǐ wèi zì yǒu cháng shù, fēi guān rén shì huò yǐ wèi jǐng xīng jiā ruì, gèng dāng yǒu fú. jīn zhě yòu yǒu nìng chén jiàn yì, qǐng shàng zūn hào qí wèi qī bì shàng tiān, wū wǎng hǎi nèi, shú shén yú cǐ! fú wàng zhǐ qún chén tīng shàng zhāng biǎo, què zūn hào ér fú shòu, gèng xià zhào shū, shēn zì jiù zé, guǎng kāi yán lù, qiú suǒ yǐ shì tiān yǎng mín zhuǎn zāi wèi fú zhī dào. qí shèng tǐ kāng fù, tiān shí fēng ráng, rán hòu tuī chóng huī hào, hé wǎn zhī yǒu! chén chéng fá shì cóng, chéng jiàn jìn rì qún chén jiē yǐ yán wèi huì, rù zé bài shǒu qǐ shǒu, qǐng jiā hóng míng, chū zé cuò lì zú tán, fù fēi qiè xiào, zhōng wú yī rén wèi bì xià zhèng yán qí bù kě zhě, shì gǎn wàng jìn kuáng gǔ, wéi shèng míng cǎi chá. bù cóng.
司馬光奏曰:「今歲彗星彰見,連月乃滅,飛蝗害稼,日有食之。加之陝西、河東夏秋乏雨,禾既不收,麥仍未種;西戎內侮,邊鄙未安。而朝廷晏然曾不為意,或以為自有常數,非關人事;或以為景星嘉瑞,更當有福。今者又有佞臣建議,請上尊號;其為欺蔽上天,誣罔海內,孰甚於此!伏望止群臣聽上章表,卻尊號而弗受,更下詔書,深自咎責,廣開言路,求所以事天養民、轉災為福之道。俟聖體康復,天時豐穰,然後推崇徽號,何晚之有!臣承乏侍從,誠見近日群臣皆以言為諱,入則拜手稽首,請加鴻名,出則錯立族談,腹非竊笑,終無一人為陛下正言其不可者,是敢妄進狂瞽,唯聖明采察。」不從。
chū, xià rén kòu dà shùn, dì wèn liǎng fǔ: cè jiāng ān chū? zǎi xiàng hán qí qǐng liú zhǐ suì cì, qiǎn shǐ jī zhào wǎng wèn shū mì shǐ wén yàn bó děng yuē: rú cǐ, zé biān xìn dà yǐ. yīn yǐn bǎo yuán kāng dìng zhī sàng shī yǐ dòng dì yì. qí yuē: bīng jiā xū liào bǐ cǐ. jīn rì yù róng zhī bèi, dà guò xī shí, qiě liàng zuò kuáng tóng, qǐ kě bǐ yuán hào yě? jié zhī bì fú. dì jìng cóng qí yì, qiǎn hé cì gōng wǎng shǐ. cháo tuì, èr fǔ yǐ suǒ lùn bù tóng, gè xiāng sī yǔ. yàn bó wèi qí dǎng yuē: qú zì yán liào dí, qiě guān qú suǒ liào. yú yuè, cì gōng hái, yǐ liàng zuò biǎo jìn. dì yǐ wò jí, fǔ chén yīn rù wèn qǐ jū bì, qí kòu yù tà yuē: liàng zuò fú zuì fǒu? dì lì jí gù qí yuē: yī rú suǒ liào. liàng zuò suǒ shàng biǎo, suī yún shòu cì lèi cháo, gǎn yú xiān shì. rán shàng duō yóu cí, guī zuì yú qí biān lì. nǎi fù cì zhào jié zhī, lìng zhuān qiǎn shǐ bié gòng shì biǎo, jù yán: jīn hòu yán róng biān shàng qiú zhǎng, gè shǒu fēng jiāng, bù dé diǎn jí rén mǎ, zhé xiāng qīn fàn. qí fū yán huán qìng jīng yuán qín fèng děng lù yī dài, jiǔ xì hàn jiè shú hù, bìng shùn hàn xī fān, bù dé gēng xíng jié lǔ, jí bī xié guī tóu. suǒ yǒu hàn jiè bù chěng pàn wáng zhī rén, yì bù dé gèng yǒu zhāo nà. gǒu yú cǐ yuē, shì wèi jué hǎo. yú zé zūn yī xiān jiàng shì zhào, cháo tíng ēn lǐ, zì dāng yī qiè rú jiù.
初,夏人寇大順,帝問兩府:「策將安出?」宰相韓琦請留止歲賜,遣使齎詔往問;樞密使文彥博等曰:「如此,則邊釁大矣。」因引寶元、康定之喪師以動帝意。琦曰:「兵家須料彼此。今日御戎之備,大過昔時,且諒祚狂童,豈可比元昊也?詰之必服。」帝競從琦議,遣何次公往使。朝退,二府以所論不同,各相私語。彥博謂其黨曰:「渠自言料敵,且觀渠所料。」逾月,次公還,以諒祚表進。帝已臥疾,輔臣因入問起居畢,琦扣御榻曰:「諒祚服罪否?」帝力疾顧琦曰:「一如所料。」諒祚所上表,雖雲「受賜累朝,敢渝先誓」。然尚多游辭,歸罪於其邊吏。乃復賜詔詰之,令專遣使別貢誓表,具言:「今後嚴戎邊上酋長,各守封疆,不得點集人馬,輒相侵犯。其鄜延、環慶、涇原、秦鳳等路一帶,久系漢界熟戶,並順漢西蕃,不得更行劫擄,及逼脅歸投。所有漢界不逞叛亡之人,亦不得更有招納。苟渝此約,是為絕好。餘則遵依先降誓詔,朝廷恩禮,自當一切如舊。」
xiān shì dì jiǔ fú yào, jiān chá yù shǐ lǐ xíng liú xiáng zòu qǐng lì huáng tài zǐ, dì bù yì, fēng qí zòu. yī rì, zǎi xiàng hán qí děng wèn qǐ jū tuì, yǐng wáng chū qǐn mén, yōu xíng yú sè, gù qí yuē: nài hé? qí yuē: yuàn dài wáng zhāo xī wù lí zuǒ yòu. wáng yuē: cǐ nǎi rén zǐ zhī zhí. qí yuē: fēi wèi cǐ yě. wáng gǎn wù qù. dì zì dé jí, bù néng yǔ, fán chù fēn shì jiē bǐ yú zhǐ.
先是帝久服藥,監察御史里行劉庠奏請立皇太子,帝不懌,封其奏。一日,宰相韓琦等問起居退,潁王出寢門,憂形於色,顧琦曰:「奈何?」琦曰:「願大王朝夕勿離左右。」王曰:「此乃人子之職。」琦曰:「非為此也。」王感悟去。帝自得疾,不能語,凡處分事皆筆於紙。
shí èr yuè, rén wǔ, liáo yǐ zhī shū mì yuàn shì yáng jī wèi nán yuàn shū mì shǐ, yǐ shū mì fù shǐ liú shēn cān zhī zhèng shì. dīng yǒu, yǐ xī jīng liú shǒu hā zhū wèi nán yuàn dài wáng, xuán chū xiāo zhū zé wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ.
十二月,壬午,遼以知樞密院事楊績為南院樞密使,以樞密副使劉詵參知政事。丁酉,以西京留守哈珠為南院大王,旋出蕭珠澤為武定軍節度使。
liáo zhǔ yǐ yáng jī jiù chén, tè zhào yàn jiàn, lùn gǔ jīn zhì luàn, rén chén xié zhèng. liáo zhǔ yuē: fāng jīn qún chén zhōng zhí, yē lǜ jué liú shēn ér yǐ. rán shēn bù jí jué zhī gāng jiè. jī bài hè yuē: hé dài wú xián, shì luàn zé dú shàn qí shēn, zhǔ shèng zé jiān shàn tiān xià. bì xià qū fēn xié zhèng, zhì chù fēn míng, tiān xià xìng shèn! liáo zhǔ yòu cháng yù shēn yuē: qīng wù dàn zǎi xiàng. shí běi yuàn shū mì shǐ yē lǜ yī xùn shì yàn fāng chì, shēn zòu yuē: chén yú yī xùn shàng bù wèi, hé zǎi xiàng zhī wèi! yī xùn xián zhī, xiāng yǔ pái dǐ. wèi jǐ, chū shēn wèi bǎo jìng jūn jié dù shǐ.
遼主以楊績舊臣,特詔燕見,論古今治亂,人臣邪正。遼主曰:「方今群臣忠直,耶律玦、劉詵而已。然詵不及玦之剛介。」績拜賀曰:「何代無賢,世亂則獨善其身,主聖則兼善天下。陛下區分邪正,陟黜分明,天下幸甚!」遼主又嘗諭詵曰:「卿勿憚宰相。」時北院樞密使耶律伊遜勢焰方熾,詵奏曰:「臣於伊遜尚不畏,何宰相之畏!」伊遜銜之,相與排詆。未幾,出詵為保靜軍節度使。
xīn chǒu, dì jí zēng jù, fǔ chén wèn qǐ jū bà, qí fù zòu yuē: bì xià jiǔ bù shì cháo, zhōng wài yōu huáng, yí zǎo lì huáng tài zǐ yǐ ān zhòng xīn. dì hàn zhī. qí qǐng dì qīn bǐ zhǐ huī, dì nǎi shū yuē: lì dài wáng wèi huáng tài zǐ. qí yuē: bì yǐng wáng yě, fán shèng gōng gèng qīn shū zhī. dì yòu pī yú hòu yuē: yǐng wáng xū. qí yuē: yù qǐ jí jīn wǎn xuān xué shì jiàng má. dì fù hàn zhī. qí zhào nèi shì gāo jū jiǎn, shòu yǐ yù zhá, mìng hàn lín xué shì cǎo zhì. xué shì chéng zhǐ zhāng fāng píng zhì tà qián bǐng mìng, tuì ér cǎo zhì. rén yín, lì huáng zǐ yǐng wáng xū wèi huáng tài zǐ. dì jì yòng fǔ chén yì lì huáng tài zǐ, yīn xuàn rán xià lèi, wén yàn bó tuì wèi hán qí yuē: jiàn shàng yán sè fǒu? rén shēng zhì cǐ, suī fù zǐ yì bù néng wú dòng yě. qí yuē: guó shì dāng rú cǐ, kě nài hé? huáng zǐ shǐ wén mìng, cí yú tà qián zhě jiǔ zhī.
辛丑,帝疾增劇,輔臣問起居罷,琦復奏曰:「陛下久不視朝,中外憂惶,宜早立皇太子以安眾心。」帝頷之。琦請帝親筆指揮,帝乃書曰:「立大王為皇太子。」琦曰:「必潁王也,煩聖躬更親書之。」帝又批於後曰:「潁王頊。」琦曰:「欲乞即今晚宣學士降麻。」帝復頷之。琦召內侍高居簡,授以御札,命翰林學士草制。學士承旨張方平至榻前稟命,退而草制。壬寅,立皇子潁王頊為皇太子。帝既用輔臣議立皇太子,因泫然下淚,文彥博退謂韓琦曰:「見上顏色否?人生至此,雖父子亦不能無動也。」琦曰:「國事當如此,可奈何?」皇子始聞命,辭於榻前者久之。
guǐ mǎo, dà shè, cì wén wǔ guān zǐ wèi fù hòu zhě xūn yī zhuǎn.
癸卯,大赦,賜文武官子為父後者勛一轉。
yǐ sì, zhào yǐ lái nián zhēng yuè shí jiǔ rì cè huáng tài zǐ, hàn lín xué shì chéng zhǐ zhāng fāng píng wèi lǐ yí shǐ, hàn lín xué shì wáng guī zhuàn cè wén, qián míng yì shū cè, zhī zhì gào sòng mǐn qiú shū bǎo.
乙巳,詔以來年正月十九日冊皇太子,翰林學士承旨張方平為禮儀使,翰林學士王珪撰冊文,錢明逸書冊,知制誥宋敏求書寶。
shì nián, liáo fàng jìn shì zhāng zhēn děng bǎi yī rén.
是年,遼放進士張臻等百一人。