qǐ tú wéi xié qià zhēng yuè, jǐn shí èr yuè, fán yī nián.
起屠維協洽正月,盡十二月,凡一年。
shén zōng tǐ yuán xiǎn dào fǎ gǔ lì xiàn dì dé zhèng gōng yīng wén liè wǔ qīn rén shèng xiào huáng dì yuán fēng èr nián liáo tài kāng wǔ nián
○神宗體元顯道法古立憲帝德正功英文烈武欽仁聖孝皇帝元豐二年(遼太康五年)
chūn, zhēng yuè, rén shēn, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
春,正月,壬申,遼主如混同江。
yē lǜ yī xùn jiàn yē lǜ xiào jié zhōng yú shè jì, liáo zhǔ wèi xiào jié kě fāng táng zhī dí rén jié, cì míng rén jié, xǔ fàng hǎi dōng qīng gú yǐ chǒng yì zhī.
耶律伊遜薦耶律孝傑忠於社稷,遼主謂孝傑可方唐之狄仁傑,賜名仁傑,許放海東青鶻以寵異之。
liáo zhǔ jiāng chū liè, yē lǜ yī xùn qǐng liú huáng sūn, liáo zhǔ yù cóng zhī. xuān huī shǐ xiāo wū nà zòu yuē: wén jià chū yóu, yù liú huáng sūn. huáng sūn shàng yòu, gǒu bǎo hù fēi rén, kǒng yǒu tā biàn. guǒ liú, yuàn liú chén zuǒ yòu, yǐ fáng bù cè. liáo zhǔ wù, mìng huáng sūn cóng xíng, rú shān yú diàn. liáo zhǔ yóu shì shǐ yí yī xùn.
遼主將出獵,耶律伊遜請留皇孫,遼主欲從之。宣徽使蕭烏納奏曰:「聞駕出遊,欲留皇孫。皇孫尚幼,苟保護非人,恐有它變。果留,願留臣左右,以防不測。」遼主悟,命皇孫從行,如山榆淀。遼主由是始疑伊遜。
yǐ hài, bà kě lán huǒ shān jūn shì mǎ.
乙亥,罷岢嵐、火山軍市馬。
xiān shì shì yì jiù fǎ, tīng rén shē qián, yǐ tián zhái huò jīn yín wèi dǐ dāng wú dǐ dāng zhě, sān rén xiāng bǎo zé gěi zhī. jiē chū xī shí fēn zhī èr, guò qī bù shū xī, měi yuè gèng fá qián bǎi fēn zhī èr. pín mín qǔ guān huò bù néng cháng, jī xī fá yù duō, qiú xì dū zé, jǐn cún xū shù. yú shì dōu tí jǔ shì yì wáng jū qīng jiàn yì: yǐ tián zhái jīn bó dǐ dāng zhě, jiǎn qí xī wú dǐ dāng tú xiāng bǎo zhě, bù fù gěi. jǐ mǎo, zhào: zì zhēng yuè qī rì yǐ qián, běn xī zhī wài suǒ fù fá qián xī juān zhī. fán shù shí wàn mín. fù běn xī zhě, yán qī bàn nián. zhòng yì pō yǐ wèi qiè.
先是市易舊法,聽人賒錢,以田宅或金銀為抵當;無抵當者,三人相保則給之。皆出息十分之二,過期不輸息,每月更罰錢百分之二。貧民取官貨不能償,積息罰愈多,囚系督責,僅存虛數。於是都提舉市易王居卿建議:「以田宅金帛抵當者,減其息;無抵當徒相保者,不復給。」己卯,詔:「自正月七日以前,本息之外所負罰錢悉蠲之。」凡數十萬緡。負本息者,延期半年。眾議頗以為愜。
rén wǔ, yǐ róng zhōu guǎn nèi guān chá shǐ yáng suì wèi níng yuǎn jūn jié dù shǐ.
壬午,以容州管內觀察使楊遂為寧遠軍節度使。
dīng hài, zhào: zōng shì dà jiāng jūn yǐ xià yuàn shì zhě, běn jīng jí lùn yǔ mèng zǐ dà yì gòng liù dào, lùn yī shǒu dà yì yǐ wǔ tòng, lùn yǐ cí lǐ tōng wèi hé gé.
丁亥,詔:「宗室大將軍以下願試者,本經及《論語》、《孟子》大義共六道,論一首;大義以五通,論以辭理通為合格。」
jiǎ wǔ, jīng zhào fǔ xué jiào shòu jiǎng kuí qǐ yǐ shí zhé cóng sì kǒng zǐ, cóng zhī. kuí qǐng yǐ yán huí wèi yǎn guó gōng, wú chēng xiān shī ér jì bù dú zhù, yí wù yī qiè jiàng shā ér jìn mǐn zi qiān jiǔ rén yì zài sì diǎn. lǐ guān yǐ kǒng zǐ yán zi chēng hào, lì dài gè yǒu jù yī, nán zhé gēng gǎi yí wù xiàn zhù, yì nán jiàng shā. suǒ qǐng jiǔ rén, yǐ zài sì diǎn. xī níng sì yí, shí zhé jiē wèi cóng sì, wéi zhōu xiàn shì diàn wèi zài. qǐng zì jīn èr jīng jí zhū zhōu chūn qiū shì diàn, bìng zhǔn xī níng sì yí.
甲午,京兆府學教授蔣夔乞以十哲從祀孔子,從之。夔請以顏回為兗國公,毋稱先師;而祭不讀祝,儀物一切降殺;而進閔子騫九人亦在祀典。禮官以「孔子、顏子稱號,歷代各有據依,難輒更改;儀物獻祝,亦難降殺。所請九人,已在祀典。熙寧祀儀,十哲皆為從祀,惟州縣釋奠未載。請自今二京及諸州春秋釋奠,並准熙寧祀儀。」
bǐng shēn, dì wèi fǔ chén yuē: xiàng yǐ shǎn xī yòng dù bù zú, chū chāo shāo duō, ér chāo jiā jiàn, suì jiàn jīng shī mǎi yán chāo zhī fǎ. běn yù quán yán jià fēi qián yú sāi xià, ér chū chāo fù shǎn xī wú zhǐ fǎ, dōu nèi fán chū qián wǔ bǎi wàn mín, zú bù néng jiù chāo fǎ zhī bì. gài xīn jìn zhī rén qīng yì gèng fǎ, qí hòu jiàn fǎ bù kě xíng, yóu suì fēi dàn gǎi. wáng guī yuē: lì bù bǎi bù biàn fǎ. dì yuē: dà dǐ jūn shū zhī fǎ, rú qí zhī guǎn zhòng, hàn zhī sāng hóng yáng, táng zhī liú yàn, qí cái zhì jǐn néng tuī xíng, kuàng qí xià zhě hū! cháo tíng cuò zhì jīng shǐ, suǒ dāng zhòng xī. suī shào nián suǒ bù kuài yì, rán yú guó jì shén biàn, gū jìng yǐ dài zhī.
丙申,帝謂輔臣曰:「向以陝西用度不足,出鈔稍多,而鈔加賤,遂建京師買鹽鈔之法。本欲權鹽價飛錢於塞下,而出鈔付陝西無止法,都內凡出錢五百萬緡,卒不能救鈔法之弊。蓋新進之人輕議更法,其後見法不可行,猶遂非憚改。」王珪曰:「利不百不變法。」帝曰:「大抵均輸之法,如齊之管仲,漢之桑弘羊,唐之劉晏,其才智僅能推行,況其下者乎!朝廷措置經始,所當重惜。雖少年所不快意,然於國計甚便,姑靜以待之。」
èr yuè, jiǎ chén, zhào wēi mào lí sān zhōu bà xíng yì cāng fǎ.
二月,甲辰,詔威、茂、黎三州罷行義倉法。
chū, zhī xìng zhōu luó guān qǐ zhì yì cāng yú chuān xiá sì lù, xǔ zhī. jì ér chéng dū fǔ lù tí jǔ sī yán: wēi mào lí sān zhōu, yí xià zá jū, shuì fù bù duō, jiù bù tuī xíng xīn fǎ, suì jì jūn chǔ, jiē zhuǎn yùn sī zhī yí péng shǔ zhōu shuì wèi jiù shū jí mù rén rù zhōng, kǒng bù kě zhì yì cāng. gù yǒu shì mìng.
初,知興州羅觀乞置義倉於川峽四路,許之。既而成都府路提舉司言:「威、茂、黎三州,夷、夏雜居,稅賦不多,舊不推行新法,歲計軍儲,皆轉運司支移;彭、蜀州稅未就輸及募人入中,恐不可置義倉。」故有是命。
gēng xū, jì yì cuò zhì biān fáng gōng shì suǒ yán: yǐ huán qìng lù zhèng bīng hàn fān gōng jiàn shǒu qiáng rén lián wèi bā jiāng. dì yī jiāng zhù qìng zhōu, dì èr jiāng huán zhōu, dì sān jiāng dà shùn chéng, dì sì jiāng huái ān zhèn, dì wǔ jiāng yè lè zhèn, dì liù jiāng mù bō zhèn, dì qī jiāng shuǐ hé zhài, dì bā jiāng bīn zhōu. cóng zhī.
庚戌,計議措置邊防公事所言:「以環慶路正兵、漢、蕃弓箭手強人聯為八將。第一將駐慶州,第二將環州,第三將大順城,第四將淮安鎮,第五將業樂鎮,第六將木波鎮,第七將水和寨,第八將邠州。」從之。
xīn hài, zhào: lǐ bù xià dì jìn shì qī jǔ zhū kē bā jǔ céng jīng diàn shì, jìn shì jiǔ jǔ zhū kē shí jǔ céng jīng lǐ bù shì, nián sì shí yǐ shàng, jìn shì wǔ jǔ zhū kē liù jǔ céng jīng diàn shì, jìn shì liù jǔ zhū kē qī jǔ céng jīng lǐ bù shì, nián wǔ shí yǐ shàng zhě, tīng jiù diàn shì. nèi sān lù rén dì jiǎn yī jǔ, huáng yòu yuán nián yǐ qián lǐ bù jìn shì liǎng jǔ zhū kē sān jǔ zhǔn cǐ, réng bù xiàn nián. qí jìn shì yī jǔ, zhū kē èr jǔ, nián liù shí yǐ shàng zhě, tè tuī ēn. yòu zhào: kāi fēng fǔ guó zi jiān jiān suì kǎo chǎng yǐ qián, dào lǐ bù jìn shì wǔ jǔ zhū kē liù jǔ, nián wǔ shí yǐ shàng zhě, xǔ jiù diàn shì.
辛亥,詔:「禮部下第進士七舉、諸科八舉曾經殿試,進士九舉、諸科十舉曾經禮部試,年四十以上,進士五舉、諸科六舉曾經殿試,進士六舉、諸科七舉曾經禮部試,年五十以上者,聽就殿試。內三路人第減一舉,皇祐元年以前禮部進士兩舉、諸科三舉准此,仍不限年。其進士一舉,諸科二舉,年六十以上者,特推恩。」又詔:「開封府、國子監間歲考場以前,到禮部進士五舉、諸科六舉,年五十以上者,許就殿試。」
jiǎ yín, rì zhōng yǒu hēi zǐ.
甲寅,日中有黑子。
zhào: dà lǐ sì guān shǔ, kě yī yù shǐ tái lì, jìn chū yè jí jiàn bīn kè.
詔:「大理寺官屬,可依御史台例,禁出謁及見賓客。」
yǐ mǎo, yǐ lú zhōu yí qǐ dì fàn biān, zhào wáng guāng zǔ děng tǎo zhī.
乙卯,以瀘州夷乞弟犯邊,詔王光祖等討之。
sān yuè, gēng wǔ shuò, dòng jiǎn qiǎn shǐ lái gòng.
三月,庚午朔,棟戩遣使來貢。
xīn wèi, zhào: hé dōng dìng duó jiě bǎn gōu dì jiè, wú dé zhāng huáng huò zhì shēng shì, hòu jiū zhì dé shí, jù zòu tīng zhǐ. zhòng guǎn jù yuán biān ān fǔ sī wáng chóng zhěng yán yě.
辛未,詔:「河東定奪解板溝地界,毋得張皇或致生事,候究治得實,具奏聽旨。」眾管句緣邊安撫司王崇拯言也。
liáo yǐ zǎi xiàng yē lǜ rén jié cóng liè dé tóu é, jiā shì zhōng.
遼以宰相耶律仁傑從獵得頭鵝,加侍中。
liáo zhǔ jiāng cì hēi shān zhī píng diàn, jiàn hù cóng guān shǔ duō suí yē lǜ yī xùn hòu, xīn è zhī, jiàn zhī qí jiān.
遼主將次黑山之平淀,見扈從官屬多隨耶律伊遜後,心惡之,漸知其奸。
gēng chén, qīn shì lǐ bù jìn shì.
庚辰,親試禮部進士。
xīn sì, zhào: jīn suì tè zòu míng míng fǎ gǎi yīng xīn kē míng fǎ rén, shì dà yì sān dào. yòu zhào: jīng cháo guān xuǎn rén bān xíng suǒ shì jīng shū lǜ lìng dà yì duàn àn, shàng děng sān rén, xún yī zī zhōng děng sān shí sì rén, bù yī míng cì zhù guān xià děng qī shí rén, zhù guān.
辛巳,詔:「今歲特奏名明法改應新科明法人,試大義三道。」又詔:「京朝官、選人、班行所試經書、律令大義、斷案,上等三人,循一資;中等三十四人,不依名次注官;下等七十人,注官。」
bǐng xū, lóng tú gé zhí xué shì zhī chéng dū liú xiáng jìn yī guān, zhī qín zhōu.
丙戌,龍圖閣直學士、知成都劉庠進一官,知秦州。
tài zǐ zhōng yǔn jí xián xiào lǐ zhī jiàn yuàn xú xǐ wèi yòu zhèng yán zhí lóng tú gé quán fā qiǎn wèi zhōu, qí jì yì cuò zhì biān fáng shì rú gù.
太子中允、集賢校理、知諫院徐禧為右正言、直龍圖閣、權發遣渭州,其計議措置邊防事如故。
chū, shǎn xī yuán biān bīng mǎ fān gōng jiàn shǒu yǔ hàn bīng gè zì wèi jūn, měi zhàn, duō yǐ fān bù wèi qián fēng, ér hàn bīng shǒu chéng, cì biàn lì hòu chū, bù fēn zhàn shǒu, měi yí lù bì yǐ shù jiāng tōng lǐng zhī. lǚ huì qīng shuài fū yán, yǐ wèi diào fā bù néng sù jí, shǐ biàn jiù fǎ, zá hàn fān bīng tuán jié, fēn zhàn shǒu, měi wǔ qiān rén suí tún zhì jiāng, jù tiáo yuē yǐ shàng. biān rén jí yì zhě duō yán qí bù biàn, dì pō cǎi huì qīng yì, yù tuī qí fǎ yú zhū lù, gù qiǎn xǐ wǎng jì yì. xǐ xiān jù huán qìng fǎ shàng zhī, qiǎn guān cuò zhì jīng yuán. ér jīng yuán shuài cài yán qìng yǐ wèi bù kě, cháo tíng yì shì zhī, bìng nán xǐ huán qìng fǎ. xǐ lì shū jīng yuán fǎ shū lüè cān cuò, tú qí zhuàng, bié wèi fǎ yǐ zòu, qiě yán huán qìng fǎ bù kě gǎi. dì yǔ huì qīng zhào yuē: xú xǐ lùn cuò zhì xī jiāng shì, cè dá kāng kǎi, móu guó bù gù jǐ, lìng dài yán qìng shuài jīng yuán, qīng yí miǎn zhōng zhī.
初,陝西緣邊兵馬、蕃弓箭手與漢兵各自為軍,每戰,多以蕃部為前鋒,而漢兵守城,伺便利後出,不分戰守,每一路必以數將通領之。呂惠卿帥鄜延,以為調發不能速集,始變舊法,雜漢、蕃兵團結,分戰守,每五千人隨屯置將,具條約以上。邊人及議者多言其不便,帝頗采惠卿議,欲推其法於諸路,故遣禧往計議。禧先具環慶法上之,遣官措置涇原。而涇原帥蔡延慶以為不可,朝廷亦是之,並難禧環慶法。禧歷疏涇原法疏略參錯,圖其狀,別為法以奏,且言環慶法不可改。帝與惠卿詔曰:「徐禧論措置析將事,惻怛忼慨,謀國不顧己,令代延慶帥涇原,卿宜勉終之。」
gēng yín, zhào: rù nèi dōng tóu gòng fèng guān sòng yòng chén dōu dà tí jǔ dǎo luò tōng biàn, qián chà lú bǐng bà wù qiǎn.
庚寅,詔:「入內東頭供奉官宋用臣都大提舉導洛通汴,前差盧秉罷勿遣。」
chū, qù nián wǔ yuè, xī tóu gòng fèng guān zhāng cóng huì yán: biàn hé kǒu suì suì bì sāi, yòu xiū dī fáng láo fèi, yī suì tōng cáo cái èr bǎi yú rì, wǎng shí shù yǒu rén jiàn yì yǐn luò shuǐ rù biàn, huàn huáng hé niè guǎng wǔ shān, xū záo shān lǐng shí wǔ zhàng zhì shí zhàng yǐ tōng biàn qú, gōng dà bù kě wèi. zì qù nián qī yuè huáng hé bào zhǎng, yì yú cháng nián, shuǐ luò ér hé shāo běi qù, jù guǎng wǔ shān lù yǒu qī lǐ, yuǎn zhě tuì tān gāo kuò, kě záo wèi qú, yǐn shuǐ rù biàn, wèi wàn shì zhī lì. zhī mèng zhōu hé yīn xiàn zhèng jí yì yǐ wèi yán. dōu shuǐ jiān chéng fàn zi yuān yán: sì shuǐ chū wáng xiān shān, suǒ shuǐ chū sōng zhǔ shān, yì kě yǐn yǐ rù biàn. hé sān shuǐ, jī qí guǎng shēn, dé èr qiān yī bǎi sān shí liù chǐ, shì jīn biàn liú shàng yíng jiǔ bǎi qī shí sì chǐ. yǐ hé luò tuān huǎn bù tóng, dé qí yíng yú, kě yǐ xiāng bǔ. jù bù zú, zé páng dī wèi táng, shèn qǔ hé shuǐ, měi bǎi lǐ zhì mù zhá yī, yǐ xiàn shuǐ shì. dī liǎng páng gōu hú bēi luò, jiē kě yǐn yǐ wèi zhù, jìn yī luò shàng yuán sī qǔ shuǐ zhě. dà yuē biàn zhōu zhòng zài, rù shuǐ bù guò sì chǐ, jīn shēn wǔ chǐ, kě jì cáo yùn. qǐ gǒng xiàn shén wěi shān zhì shì jiā dī, zhú dà dī sì shí qī lǐ yǐ hàn dà hé, qǐ shā gǔ zhì hé yīn xiàn shí lǐ diàn, chuān qú wǔ shí èr lǐ, yǐn luò shuǐ rù yú biàn qú, zǒng jì yòng gōng sān bǎi wǔ shí qī wàn yǒu qí. shū zòu, dì zhòng qí shì, yǐ zi yuān jì huà yǒu wèi shàn zhě, nǎi mìng yòng chén jīng dù, yǐ yáng guī wǎng. zhì shì yòng chén hái zòu kě wèi: qǐng zì rèn cūn shā gǔ kǒu zhì biàn kǒu kāi hé wǔ shí lǐ, yǐn yī luò shuǐ rù biàn, měi èr shí lǐ zhì shù shuǐ yī, yǐ chú jiàn wèi zhī, yǐ jié tuān jí zhī shì. qǔ shuǐ shēn yī zhàng, yǐ tōng cáo yùn, yǐn gǔ suǒ hé wèi yuán, zhù fáng jiā huáng jiā mèng wáng bēi jí sān shí liù bēi, gāo yǎng chù zhū shuǐ wèi táng, yǐ bèi luò shuǐ bù zú, zé jué yǐ rù hé. yòu zì sì shuǐ guān běi kāi hé wǔ bǎi bù, shǔ yú huáng hé, shàng xià zhì zhá qǐ bì, yǐ tōng huáng biàn èr hé chuán fá. jí luò hé jiù kǒu zhì shuǐ, tōng huáng hé, yǐ xiè yī luò bào zhǎng zhī shuǐ. gǔ suǒ hé děng bào zhǎng, jí yǐ hěn wèi lóu xíng zé kǒng gù sān dòu mén mén xiè zhī. jì yòng gōng jiǔ shí wàn qī qiān yǒu yú. yòu qǐ zé zi yuān xiū hù huáng hé nán dī sào, yǐ fáng qīn duó xīn hé. zhào rú yòng chén cè, gù yǒu shì mìng. shǐ yíng qīng biàn, zhǔ yì zhě yǐ wèi bù jiǎ hé shuǐ ér zú yòng. hòu suì hàn, luò shuǐ bù zú, suì yú sì shuǐ dòu mén yǐ tōng mù fá, wèi yīn qǔ hé shuǐ yǐ yì zhī, cháo tíng bù zhī yě.
初,去年五月,西頭供奉官張從惠言:「汴河口歲歲閉塞,又修堤防勞費,一歲通漕才二百餘日,往時數有人建議引洛水入汴,患黃河齧廣武山,須鑿山嶺十五丈至十丈以通汴渠,功大不可為。自去年七月黃河暴漲,異於常年,水落而河稍北去,距廣武山麓有七里,遠者退灘高闊,可鑿為渠,引水入汴,為萬世之利。」知孟州河陰縣鄭佶亦以為言。都水監丞范子淵言:「汜水出王仙山,索水出嵩渚山,亦可引以入汴。合三水,積其廣深,得二千一百三十六尺,視今汴流尚贏九百七十四尺。以河、洛湍緩不同,得其贏餘,可以相補。懼不足,則旁堤為塘,滲取河水,每百里置木閘一,以限水勢。堤兩旁溝湖陂濼,皆可引以為助,禁伊、洛上原私取水者。大約汴舟重載,入水不過四尺,今深五尺,可濟漕運。起鞏縣神尾山至士家堤,築大堤四十七里以捍大河,起沙谷至河陰縣十里店,穿渠五十二里,引洛水入於汴渠,總計用工三百五十七萬有奇。」疏奏,帝重其事,以子淵計畫有未善者,乃命用臣經度,以楊珪往。至是用臣還奏可為:「請自任村沙谷口至汴口開河五十里,引伊、洛水入汴,每二十里置束水一,以芻楗為之,以節湍急之勢。取水深一丈,以通漕運,引古索河為原,注房家、黃家、孟王陂及三十六陂,高仰處瀦水為塘,以備洛水不足,則決以入河。又自汜水關北開河五百步,屬於黃河,上下置閘啟閉,以通黃、汴二河船筏。即洛河舊口置水,通黃河,以泄伊、洛暴漲之水。古索河等暴漲,即以很魏樓、滎澤、孔固三斗門門泄之。計用工九十萬七千有餘。」又乞責子淵修護黃河南堤埽,以防侵奪新河。詔如用臣策,故有是命。始營清汴,主議者以為不假河水而足用。後歲旱,洛水不足,遂於汜水斗門以通木筏,為陰取河水以益之,朝廷不知也。
rén chén, liáo běi yuàn shū mì shǐ yē lǜ yī xùn chū zhī nán yuàn dài wáng shì, jiā yù yuè. yī xùn zhuān zhèng rì jiǔ, zhì shì shǐ wài chū. yǐ zhī běi yuàn shū mì shǐ yē lǜ ruì wèi běi yuàn shū mì shǐ, yǐ běi yuàn shū mì fù shǐ yē lǜ dé lēi dài zhī běi yuàn shū mì shǐ shì, yǐ zuǒ yī lēi xī bā yē lǜ shì qiān tóng zhī běi yuàn shū mì shǐ shì.
壬辰,遼北院樞密使耶律伊遜出知南院大王事,加裕悅。伊遜專政日久,至是始外出。以知北院樞密使耶律瑞為北院樞密使,以北院樞密副使耶律德勒岱知北院樞密使事,以左伊勒希巴耶律世遷同知北院樞密使事。
guǐ sì, jí yīng diàn cì jìn shì míng jīng zhū kē kāi fēng shí yàn yǐ xià jí dì chū shēn tóng chū shēn tóng xué jiū chū shēn, zǒng liù bǎi èr rén.
癸巳,集英殿賜進士、明經諸科開封時彥以下及第、出身、同出身、同學究出身,總六百二人。
jiǎ wǔ, yù jí yīng diàn, cì tè zòu míng jìn shì míng jīng zhū kē tóng xué jiū chū shēn shì jiāng zuò jiān zhǔ bù guó zi sì mén zhù jiào zhǎng shǐ wén xué zhù jiào, zǒng qī bǎi qī shí bā rén.
甲午,御集英殿,賜特奏名進士、明經諸科同學究出身、試將作監主簿、國子、四門助教、長史、文學、助教,總七百七十八人。
qí wáng hào zhī fū rén féng shì, shì zhōng zhěng zhī céng sūn yě, shī ài yú wáng, píng jū hòu gé zhě shù nián. shì chūn, qí wáng gōng yí huǒ, xún pū miè. fū rén wén yǒu huǒ, qiǎn èr bì wǎng shì zhī. wáng jié qí suǒ yǐ lái, èr bì yuē: fū rén lìng shì dài wáng ěr. wáng rǔ mǔ sù zēng fū rén, yǔ èr bì rén gòng zèn zhī yuē: huǒ dài fū rén suǒ wèi yě. wáng nù, mìng nèi zhī kè jū qí shì, èr bì bù shèng kǎo lüè, zì wū fú. wáng qì sù yú tài hòu, tài hòu nù, wèi dì bì zhǎn zhī. dì sù zhī qí bù mù, xú duì yuē: qí àn yàn dé shí, rán hòu yì zhī. nǎi zhào èr bì, mìng zhòng shǐ yǔ shì jiǎng zhèng mù tóng jū yú huáng chéng sī. shù rì, yù jù, wú shí. yòu mìng yì shàn féng hào lù wèn. dì nǎi yǐ jù yù bái tài hòu, yīn zhào fū rén rù jìn zhōng. fū rén dà jù, yù zì shā. dì qiǎn zhōng shǐ wèi yù, mìng jìng yì tài huáng tài hòu gōng, tài huáng tài hòu wèi cún zhī. tài hòu yǔ dì jì zhì, jié yǐ huǒ shì. fū rén qì bài xiè zuì, yuē: nǎi zòng huǒ zé wú zhī. rán qiè xiǎo jiā nǚ, fú báo, chéng bù zú yǐ dāng qí wáng kàng lì, xìng shè qí sǐ, qǐ xuē fà chū wài wèi ní. tài hòu yuē: wén zǔ lì qí wáng, yǒu zhū? duì yuē: qiè chéng fèn huò yǒu zhī. dì nǎi zuì rǔ mǔ jí èr bì rén, mìng zhòng shǐ sòng fū rén yú yáo huá gōng, bù pī dài jiù fèng yuè qián wǔ shí mín, zēng péi zhī, hòu qí zī gěi, yuē: qí wáng yì jiě, dāng fù yíng zhī.
岐王顥之夫人馮氏,侍中拯之曾孫也,失愛於王,屏居後閣者數年。是春,岐王宮遺火,尋撲滅。夫人聞有火,遣二婢往視之。王詰其所以來,二婢曰:「夫人令視大王耳。」王乳母素憎夫人,與二嬖人共譖之曰:「火殆夫人所為也。」王怒,命內知客鞫其事,二婢不勝拷掠,自誣服。王泣訴於太后,太后怒,謂帝必斬之。帝素知其不睦,徐對曰:「俟按驗得實,然後議之。」乃召二婢,命中使與侍講鄭穆同鞫於皇城司。數日,獄具,無實。又命翊善馮浩錄問。帝乃以具獄白太后,因召夫人入禁中。夫人大懼,欲自殺。帝遣中使慰諭,命徑詣太皇太后宮,太皇太后慰存之。太后與帝繼至,詰以火事。夫人泣拜謝罪,曰:「乃縱火則無之。然妾小家女,福薄,誠不足以當岐王伉儷,幸赦其死,乞削髮出外為尼。」太后曰:「聞詛詈岐王,有諸?」對曰:「妾乘憤或有之。」帝乃罪乳母及二嬖人,命中使送夫人於瑤華宮,不披戴;舊奉月錢五十緡,增培之,厚其資給,曰:「俟王意解,當復迎之。」
fù zhì xī zhōu dí dào xiàn.
復置熙州狄道縣。
xià, sì yuè, xīn chǒu, xìng jīn míng chí, guān shuǐ xī, yàn shè qióng lín yuàn.
夏,四月,辛丑,幸金明池,觀水嬉,宴射瓊林苑。
dīng sì, chén shēng zhī yǐ jiǎn xiào tài wèi yī qián tóng píng zhāng shì zhèn jiāng jūn jié dù shǐ xiù guó gōng, zhì shì. jǐ wèi, shēng zhī zú, nián liù shí jiǔ. zèng tài bǎo zhōng shū lìng, shì yuē chéng sù.
丁巳,陳昇之以檢校太尉依前同平章事、鎮江軍節度使、秀國公,致仕。己未,升之卒,年六十九。贈太保、中書令,諡曰成肅。
shēng zhī shēn jiǎo duō shù, shàn fù huì yǐ qǔ fù guì. wáng ān shí yòng shì, yǐn shēng zhī zì zhù, shēng zhī xīn zhī qí bù kě, ér jié lì wèi zhī yòng, ān shí dé zhī, gù shǐ xiān jǐ wèi xiāng. fǔ dé zhì, jí qiú jiě tiáo lì sī. shí wèi xiǎo yì, yáng ruò bù yǔ zhī tóng zhě, shì yǐ shì jī zhī, wèi zhī quán xiāng. shēng zhī chū míng xù, bì shén zōng xián míng gǎi yān.
□□□□□□□□□□□□□升之深狡多數,善傅會以取富貴。王安石用事,引升之自助,升之心知其不可,而竭力為之用,安石德之,故使先己為相。甫得志,即□□□□□求解條例司。時為小異,陽若不與之同者,□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□世以是譏之,謂之「筌相」。升之初名旭,避神宗嫌名改焉。
liáo zhǔ rú nà gé luò.
遼主如納葛濼。
guǐ hài, xiáng dìng zhēng dàn yù diàn yí zhù suǒ yán: yuán huì shòu cháo hè, zhí zhèn guī, fēi shì, qǐng bù zhí. shàng shòu zhǔn cǐ. yòu yán: yuán huì xíng lǐ yú cháo, ér tiān zǐ fú jì fú, qún chén fú cháo fú, yì fēi shì, qǐng fú tōng tiān guān jiàng shā páo. yòu yán: yù diàn dāng shè qí zhì. réng pì dà qìng diàn mén, huáng dì jí yù zuò, lǐ guān yǐn zhōng shū mén xià qīn wáng shǐ xiāng yā zhū sī sān lǚ shàng shū shěng sì pǐn jí zōng shì jiāng jūn yǐ shàng bān, fēn dōng xī rù, zhēng an zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ, qún chén bù fú jiàn bù tuō jù xì. bìng cóng zhī.
癸亥,詳定正旦御殿儀注所言:「元會受朝賀,執鎮圭,非是,請不執。上壽准此。」又言:「元會行禮於朝,而天子服祭服,群臣服朝服,亦非是,請服通天冠、絳紗袍。」又言:「御殿當設旗幟。仍辟大慶殿門,皇帝即御座,禮官引中書、門下、親王、使相押諸司三呂、尚書省四品及宗室將軍以上班,分東西入,《正安之樂》作,至位,樂止,群臣不服劍、不脫屨舄。」並從之。
jiǎ zǐ, zhī shěn xíng yuàn ān dào yán: tiān xià zòu àn, shì shí nián qián zēng bèi yǐ shàng, shěn xíng yuàn xíng bù xiáng yì xiáng duàn guān, shì jiù yuán shù pō jiǎn, qǐ fù zhì xiáng yì guān yī yuán. yòu xiáng yì guān biàn qiān xíng bù duàn àn, zhí shì bù zhuān, qǐ fēn yì guān liù yuán, měi àn èr yuán lián qiān. ruò qíng zhuàng kě yí, wèi lì yú fǎ, jí yì guān tōng qiān. rú cǐ, zé yí nán zhī yù dé jǐn, zhòng yì míng bái, zuì àn bù zhì liú jī. zhào: zēng shěn xíng yuàn xiáng yì xiáng duàn guān gè yī yuán. bà xíng bù qiān fǎ guān yī yuán, yú rú dào qǐng.
甲子,知審刑院安燾言:「天下奏案,視十年前增倍以上,審刑院、刑部詳議、詳斷官,視舊員數頗減,乞復置詳議官一員。又詳議官遍簽刑部斷案,職事不專,乞分議官六員,每案二員連簽。若情狀可疑,未麗於法,即議官通簽。如此,則疑難之獄得盡,眾議明白,罪案不致留積。」詔:「增審刑院詳議、詳斷官各一員。罷刑部簽法官一員,餘如燾請。」
wǔ yuè, wù chén shuò, yòu shén wǔ dà jiāng jūn qú zhōu tuán liàn shǐ qín guó gōng kè yú wèi xí zhōu tuán liàn shǐ. dà zōng zhèng yán kè yú suì mǎn dāng qiān yáo jùn, dì yǐ kè yú qín wáng hòu, xí gōng jué, gù tè qiān zhèng rèn. hòu yǐ yòu wǔ wèi dà jiāng jūn cháo zhōu cì shǐ chǔ guó gōng shì ēn wèi yuán zhōu cì shǐ, yòu wǔ wèi dà jiāng jūn fēng zhōu cì shǐ wèi guó gōng zhòng lái wèi yún zhōu cì shǐ, yòu wǔ wèi dà jiāng jūn bīn zhōu fáng yù shǐ chén guó gōng zhòng hé wèi dì zhōu tuán liàn shǐ, yòng kè yú lì yě.
五月,戊辰朔,右神武大將軍、衢州團練使秦國公克瑜為隰州團練使。大宗正言克瑜歲滿當遷遙郡,帝以克瑜秦王后,襲公爵,故特遷正任。後以右武衛大將軍、潮州刺史楚國公世恩為袁州刺史,右武衛大將軍、封州刺史魏國公仲來為筠州刺史,右武衛大將軍、濱州防禦使陳國公仲郃為棣州團練使,用克瑜例也。
xiáng dìng zhēng dàn yù diàn yí zhù suǒ yán: zhēng dàn yù diàn hé yòng huáng huī zhàng. jiē táng kāi yuán lǐ, dōng zhì cháo huì jí huáng tài zǐ shòu cè, jiā yuán fú, cè mìng zhū wáng dà chén, cháo yàn fān guó, jiē yòng huáng huī zhàng. běn cháo gù shì, huáng dì shòu qún chén shàng zūn hào, zhū wèi gè shuài qí shǔ, lēi suǒ bù tún mén, diàn tíng liè zhàng wèi. jīn dú xiū zhēng dàn yí zhù ér yú jiē wèi jí, yù qǐ dōng huì děng yí zhù xī jiā xiáng dìng. cóng zhī.
詳定正旦御殿儀注所言:「正旦御殿合用黃麾仗。接唐《開元禮》,冬至朝會及皇太子受冊,加元服,冊命諸王大臣,朝燕蕃國,皆用黃麾仗。本朝故事,皇帝受群臣上尊號,諸衛各帥其屬,勒所部屯門,殿庭列仗衛。今獨修正旦儀注而餘皆未及,欲乞冬會等儀注悉加詳定。」從之。
gēng wǔ, zhào fǔ chén guān mài yú hòu yuàn.
庚午,詔輔臣觀麥於後苑。
bǐng zǐ, shùn zhōu mán pàn, dòng zhōu bīng tǎo píng zhī.
丙子,順州蠻叛,峒、州兵討平之。
gēng chén, zhào yǐ pú ān yì wáng sān fū rén bìng chēng wáng fū rén, fù pú yuán.
庚辰,詔以濮安懿王三夫人並稱王夫人,祔濮園。
xīn sì, tài zǐ shǎo shī zhì shì zhào gài shàng suǒ jí jiàn lín. zhào yuē: qǐng lǎo ér qù zhě, lèi yǐ shēng wèn bù zhì cháo tíng wèi gāo, wéi qīng yǒu zhì ài jūn, suī tuì jū shān lín, wèi cháng yī rì wàng yě. dāng zhì yú zuò yòu, shí shí shěng yuè.
辛巳,太子少師致仕趙概上所集《諫林》。詔曰:「請老而去者,類以聲問不至朝廷為高,唯卿有志愛君,雖退居山林,未嘗一日忘也。當置於座右,時時省閱。」
jiǎ shēn, cān zhī zhèng shì yuán jiàng shù qǐng lǎo, mìng qí zi qí níng xiào shū chóng wén yuàn, wèi liú zhī. huì tài xué yú fān sòng bó shì shòu huì, shì lián qí níng, dāng xià yù. jiàng qǐng shàng hái zhí lù ér róng qí níng jí xùn yú wài, cóng zhī. yú shì yù shǐ zhì dì, bù zé jiàng, jiàng yī bù zì biàn, bà zhī háo zhōu. rù cí, dì wèi yuē: zhèn zhī qīng, yī suì jí zhào yǐ, qīng yì yù chén sù hū? jiàng xiè zuì, yuàn dé yǐng, jí yǐ wèi yǐng zhōu.
甲申,參知政事元絳數請老,命其子耆寧校書崇文院,慰留之。會太學虞蕃訟博士受賄,事連耆寧,當下獄。絳請上還職祿而容耆寧即訊於外,從之。於是御史至第,簿責絳,絳一不自辨,罷知毫州。入辭,帝謂曰:「朕知卿,一歲即召矣,卿意欲陳訴乎?」絳謝罪,願得潁,即以為潁州。
dīng hài, liáo zhǔ yè qìng líng. yǐ qì dān xíng gōng dōu bù shǔ yē lǜ yán gé wèi nán fǔ zǎi xiàng, yǐ běi miàn lín yá yē lǜ yǒng níng wèi yī lēi xī bā. liáo zhǔ yǐ xiāo wū nà wèi zhōng, mìng tóng zhī nán yuàn shū mì shǐ shì, fù yǔ fù mǎ dū wèi xiāo chóu wò bìng fēng lán líng jùn wáng.
丁亥,遼主謁慶陵。以契丹行宮都部署耶律延格為南府宰相,以北面林牙耶律永寧為伊勒希巴。遼主以蕭烏納為忠,命同知南院樞密使事,復與駙馬都尉蕭酬斡並封蘭陵郡王。
wù zǐ, yù shǐ zhōng chéng cài què cān zhī zhèng shì. què zì zhī zhì gào wèi yù shǐ zhōng chéng cān zhī zhèng shì, jiē yǐ qǐ yù duó rén wèi ér jū zhī, shì dài fū jiāo kǒu tuò ba, ér què zì wèi dé jì. wú chōng shù wèi dì yán xīn fǎ bù biàn, yù shāo qù qí shèn zhě, què yuē: cáo cān yǔ xiāo hé yǒu xì, zhì dài wèi xiāng, yī zūn hé yuē shù. jīn bì xià suǒ zì jiàn lì, qǐ róng yī rén xié yuàn ér huài zhī! fǎ suì bù biàn.
戊子,御史中丞蔡確參知政事。確自知制誥為御史中丞、參知政事,皆以起獄奪人位而居之,士大夫交口唾吧,而確自為得計。吳充數為帝言新法不便,欲稍去其甚者,確曰:「曹參與蕭何有隙,至代為相,一遵何約束。今陛下所自建立,豈容一人挾怨而壞之!」法遂不變。
bǐng shēn, zhào: zhū lù yǒu qiáng jié dào rén shù shāo zhòng, xǔ yú tīng hòu chāi shǐ jí dé tì dài què guān nèi xuǎn wǔ yǒng shǐ chén bǔ zhú, gěi yì quàn. cóng dà míng fǔ wén yàn bó qǐng yě.
丙申,詔:「諸路有強劫盜人數稍眾,許於聽候差使及得替待闕官內選武勇使臣捕逐,給驛券。」從大名府文彥博請也。
liù yuè, gēng zǐ, zǎi chén wú chōng yǐ cóng zǐ ān guó zāng wū dǐ fǎ, fèng biǎo dài zuì zhào qù shì shì.
六月,庚子,宰臣吳充以從子安國贓污抵法,奉表待罪;詔趣視事。
jiǎ chén, guǎng xī bǔ zhǎn nóng zhì chūn, zhí qí qī zǐ yǐ xiàn.
甲辰,廣西捕斬儂智春,執其妻子以獻。
xīn hài, zhǔn ér gòng yú liáo.
辛亥,准而貢於遼。
jiǎ yín, qīng biàn chéng, fán yòng gōng sì shí wǔ rì, zì rèn cūn shā kǒu zhì hé yīn wǎ tíng zi bìng sì shuǐ guān, běi tōng huáng hé, jiē yùn hé, zhǎng wǔ shí yī lǐ, liǎng àn wèi dī, zǒng zhǎng yī bǎi sān lǐ, yǐn luò shuǐ rù biàn.
甲寅,清汴成,凡用工四十五日,自任村沙口至河陰瓦亭子並汜水關,北通黃河,接運河,長五十一里,兩岸為堤,總長一百三里,引洛水入汴。
dīng sì, liáo yǐ běi fǔ zǎi xiàng liáo xī jùn wáng xiāo yī lī è wèi xī běi lù zhāo tǎo shǐ.
丁巳,遼以北府宰相遼西郡王蕭伊哩頞為西北路招討使。
jǐ wèi, liáo qiǎn shǐ lù qiú.
己未,遼遣使錄囚。
xīn yǒu, zhào zhèn níng jūn jié dù shǐ wèi guó gōng zōng yì zhuī fēng shū wáng.
辛酉,詔鎮寧軍節度使、魏國公宗懿追封舒王。
zuǒ jiàn yì dài fū ān dào děng shàng zhū sī chì shì. dì yuè jiǎng yán shì, zhì kāi jiǎng shēn zhōng shū, yuē: cǐ fēi zhèng shì, hé yù zhōng shū! kě kān zhī.
左諫議大夫安燾等上《諸司敕式》。帝閱《講筵式》,至「開講申中書」,曰:「此非政事,何豫中書!」可刊之。」
shì yuè, liáo fàng jìn shì liú guī děng yī shí sān rén.
是月,遼放進士劉瑰等一十三人。
qiū, qī yuè, jǐ sì, sān fú qí zhān bēi guó shǐ lái gòng fāng wù.
秋,七月,己巳,三佛齊、詹卑國使來貢方物。
yù shǐ zhōng chéng lǐ dìng yán: zhī hú zhōu sū shì, běn wú xué shù, ǒu zhōng yì kē, chū téng jǔ huǐ zhī lùn, bì xià yóu zhì zhī bù wèn. shì hù zhōng bù huǐ, kuáng bèi zhī yǔ rì wén. shì dú shǐ chuán, fēi bù zhī shì jūn yǒu lǐ, shàn shàng yǒu zhū, ér gǎn sì qí fèn xīn, gōng wèi dǐ zī ér yòu yīng shì jǔ duì, jí yǐ yǒu yàn bì gèng fǎ zhī yì. jí bì xià xiū míng zhèng shì, yuàn bù yòng jǐ, suì yī qiè huǐ zhī, yǐ wèi fēi shì. shāng jiào luàn sú, mò shén yú cǐ. fú wàng duàn zì tiān zhōng, tè xíng diǎn xiàn. yù shǐ shū dǎn yán: shì jìn shàng xiè biǎo, pō yǒu jī qiè shí zhèng zhī yán, liú sú xī rán zhēng xiāng chuán sòng. bì xià fā qián yǐ běn yè pín mín, zé yuē yíng dé ér tóng yǔ yīn hǎo, yī nián qiáng bàn zài chéng zhōng. bì xià míng fǎ yǐ kè shì qún lì, zé yuē, dú shū wàn juǎn bù dú lǜ, zhì jūn yáo shùn zhī wú shù. bì xià xìng shuǐ lì, zé yuē dōng hǎi ruò zhī míng zhǔ yì, yīng jiào chì lǔ biàn sāng tián.. bì xià jǐn yán jìn, zé yuē qǐ shì wén jiě wàng wèi, ěr lái sān yuè shí wú yán. qí tā chù wù jí shì, yīng kǒu suǒ yán, wú yī bù yǐ dǐ bàng wèi zhǔ. xiǎo zé lòu bǎn, dà zé kè shí, chuán bō zhōng wài, zì yǐ wèi néng. bìng shàng shì yìn xíng shī sān juǎn. yù shǐ hé zhèng chén yì yán shì yú nòng cháo tíng, wàng zì zūn dà. zhào zhī jiàn yuàn zhāng zǎo yù shǐ zhōng chéng lǐ dìng tuī zhì yǐ wén. shí dìng qǐ xuǎn guān cān zhì, jí bà shì hú, chà zhí yuán zhuī shè. jì ér dì pī lìng yù shǐ tái xuǎn dié cháo chén yī yuán, chéng yì mǎ zhuī shè, yòu zé bù guǎn bié zhì shū yú zhuàng qí bà hú zhōu cháo zhǐ, lìng chà qù guān jī wǎng.
御史中丞李定言:「知湖州蘇軾,本無學術,偶中異科,初騰沮毀之論,陛下猶置之不問。軾怙終不悔,狂悖之語日聞。軾讀史傳,非不知事君有禮,訕上有誅,而敢肆其憤心,公為詆訾;而又應試舉對,即已有厭弊更法之意。及陛下修明政事,怨不用己,遂一切毀之,以為非是。傷教亂俗,莫甚於此。伏望斷自天衷,特行典憲。」御史舒亶言:「軾近上謝表,頗有譏切時政之言,流俗翕然爭相傳誦。陛下發錢以本業貧民,則曰『贏得兒童語音好,一年強半在城中』。陛下明法以課試群吏,則曰,讀書萬卷不讀律,致君堯、舜知無術』。陛下興水利,則曰『東海若知明主意,應教斥鹵變桑田』。。陛下謹鹽禁,則曰『豈是聞解忘味,爾來三月食無鹽』。其它觸物即事,應口所言,無一不以詆謗為主。小則鏤板,大則刻石,傳播中外,自以為能。」並上軾印行詩三卷。御史何正臣亦言軾愚弄朝廷,妄自尊大。詔知諫院張璪、御史中丞李定推治以聞。時定乞選官參治,及罷軾湖,差職員追攝。既而帝批令御史台選牒朝臣一員,乘驛馬追攝,又責不管別致疏虞狀;其罷湖州朝旨,令差去官齎往。
jiǎ xū, zhāng fāng píng yǐ tài zǐ shǎo shī zhì shì.
甲戌,張方平以太子少師致仕。
wù yín, xiáng dìng cháo huì yí.
戊寅,詳定朝會儀。
jǐ mǎo, mìng zhòng shū jù kǎo sì fāng zhào yù.
己卯,命中書句考四方詔獄。
liáo zhǔ liè yú jiā shān.
遼主獵於夾山。
guǐ wèi, zhào zhū lù zhuǎn yùn sī xiāng dù dāng zhì xué guān zhōu jūn yǐ wén.
癸未,詔諸路轉運司相度當置學官州軍以聞。
yǐ yǒu, xià bīng fàn suī dé chéng dà huì píng, dì sì jiāng gāo yǒng néng děng jī bài zhī.
乙酉,夏兵犯綏德城大會平,第四將高永能等擊敗之。
dīng hài, xiáng dìng lǐ wén suǒ yán: qǐng fù sì shí jiàn xīn yú miào zhī diǎn jì chūn jiàn wěi, yǐ yīng jīng yì, wú zé què zhī. zhào cóng qí qǐng rú què wáng wěi, yǐ fáng lǐ dài.
丁亥,詳定禮文所言:「請復四時薦新於廟之典;季春薦鮪,以應經義,無則闕之。」詔從其請;如闕王鮪,以魴鯉代。
shì yuè, zhào: zhū lù jiào yuè jìn jūn, wú guò liǎng shí.
是月,詔:「諸路教閱禁軍,無過兩時。」
bā yuè, bǐng shēn shuò, xià rén kòu suī dé chéng, dōu jiān lǐ pǔ bài zhī.
八月,丙申朔,夏人寇綏德城,都監李浦敗之。
dīng yǒu, zhào: chūn qiū shì diàn zhāo liè wǔ chéng wáng miào, lìng sān bān yuàn xuǎn chāi shǐ chén wèi dú zhù fèng bì fēn xiàn guān.
丁酉,詔:「春秋釋奠昭烈武成王廟,令三班院選差使臣為讀祝、奉幣、分獻官。」
xīn chǒu, fēn jīng yuán lù bīng mǎ shí yī jiāng.
辛丑,分涇原路兵馬十一將。
rén yín, fù bā zuò sī wèi dōng xī liǎng sī, gè zhì jiān guān wén chén yī yuán wǔ chén èr yuán.
壬寅,復八作司為東、西兩司,各置監官文臣一員、武臣二員。
jiǎ chén, tóng xiū qǐ jū zhù wáng cún yán: gǔ zhě zuǒ shǐ jì shì, yòu shǐ jì yán. táng zhēn guān chū, zhàng xià yì zhèng shì, qǐ jū láng zhí bǐ jì yú qián, shǐ guān suí zhī, qí hòu huò xiū huò fèi. gài shí jūn kè jǐ, lì jīng zhèng shì, zé qí zhí xiū huò yōng chén shàn quán, wù yǎn guò è, zé qí zhí fèi, jiē lǐ shì rán yě. bì xià lín cháo gàn zè, cái jué wàn jǐ, pàn bié yí yǐn, jiē chū qún chén yì biǎo. yù wàng zhuī táng zhēn guān diǎn gù, fù qǐ jū láng shè rén zhí shì, shǐ de jǐn wén míng tiān zǐ dé yīn, tuì ér shū zhī, yǐ shòu shǐ guān. tǎng yǐ wèi èr fǔ zòu shì zì yǒu shí zhèng jì, jí qǐ zì yú chén liáo qián hòu diàn duì, xǔ jì zhù guān shì lì, zhe qí suǒ wén guān yú zhì tǐ zhě, shù jǐ mó xùn zhī yán, bù zhì zhuì shī. dì shàn qí yán, zú bù guǒ xíng.
甲辰,同修起居注王存言:「古者左史記事,右史記言。唐貞觀初,仗下議政事,起居郎執筆記於前,史官隨之,其後或修或廢。蓋時君克己,厲精政事,則其職修;或庸臣擅權,務掩過惡,則其職廢,皆理勢然也。陛下臨朝旰昃,裁決萬幾,判別疑隱,皆出群臣意表。欲望追唐貞觀典故,復起居郎、舍人職事,使得盡聞明天子德音,退而書之,以授史官。儻以為二府奏事自有《時政記》,即乞自餘臣僚前後殿對,許記注官侍立,著其所聞關於治體者,庶幾謨訓之言,不至墜失。」帝善其言,卒不果行。
bǐng wǔ, zhào: xiū qǐ jū zhù guān suī bù jiān jiàn zhí, rú yǒu shǐ shì, yí yú chóng zhèng diàn yán hé diàn chéng zhǐ sī zòu shì hòu, zhí qián chén shù. cóng xiū qǐ jū zhù wáng cún qǐng yě.
丙午,詔:「修起居注官雖不兼諫職,如有史事,宜於崇政殿、延和殿承旨司奏事後,直前陳述。」從修起居注王存請也。
dīng wèi, yòu jiàn yì dài fū zhī hé nán lǚ gōng rú zhī hé yáng.
丁未,右諫議大夫、知河南呂公孺知河陽。
luò kǒu yì bīng qiān yú rén, dàn yì, bù bǐng lìng, pái háng qìng guān, bù dé rù, xī qū hé qiáo. qí tú yǒu lái gào zhě, zhū jiāng qǐng chū bīng jī zhī, gōng rú yuē: cǐ cáo wáng mìng, qióng zhī zé shēng biàn. nǎi lìng yuē: gǎn shā yī rén zhě zhǎn! yú shì chéng mǎ dōng chū, lìng yá bīng shù rén qián yù yuē: ěr bèi jiǔ yì, gù dāng hái, rán yǒu bù bǐng lìng zhī zuì ruò fù dù qiáo, zé zuì jiā zhòng yǐ. tài shǒu zài cǐ, yuàn zì shǒu zhě zhǐ dào zuǒ. zhòng jiē qǐng zuì. suǒ qí wèi shǒu bìng zhù móu zhě, qíng pèi zhī, yú zhì bù wèn. fù sòng yì suǒ, yǔ luò kǒu guān yuē: rú shàng gǎn yǎn jiǎn zhě, jí zhǎn zhī. zhòng tiē rán bù gǎn dòng. nǎi zì hé bù qí mìng, zhào shì zhī.
洛口役兵千餘人,憚役,不稟令,排行慶關,不得入,西趨河橋。其徒有來告者,諸將請出兵擊之,公孺曰:「此曹亡命,窮之則生變。」乃令曰:「敢殺一人者斬!」於是乘馬東出,令牙兵數人前諭曰:「爾輩久役,固當還,然有不稟令之罪;若復渡橋,則罪加重矣。太守在此,願自首者止道左。」眾皆請罪。索其為首並助謀者,黥配之,餘置不問。復送役所,語洛口官曰:「如尚敢偃蹇者,即斬之。」眾貼然不敢動。乃自劾不俟命,詔釋之。
wù shēn, zhào: jùn huái nán yùn hé, zì shào bó yàn zhì zhēn zhōu shí sì jié, fēn èr nián yòng gōng. cóng zhuǎn yùn sī zòu yě.
戊申,詔:「浚淮南運河,自邵伯堰至真州十四節,分二年用工。」從轉運司奏也。
jiǎ yín, zhào: zēng tài xué shēng shě wèi bā shí zhāi, zhāi sān shí rén, wài shě shēng èr qiān rén, nèi shě shēng sān bǎi rén. yuè yī sī shì, suì yī gōng shì, bǔ nèi shě shēng. jiān suì yī shè shì, bǔ shàng shě shēng.
甲寅,詔:「增太學生舍為八十齋,齋三十人,外捨生二千人,內捨生三百人。月一私試,歲一公試,補內捨生。間歲一舍試,補上捨生。」
wù wǔ, yǐ yǐng zhōu wèi shùn chāng jūn jié dù.
戊午,以潁州為順昌軍節度。
gēng shēn, liáo zhǔ mìng yǒu sī zhuàn tài zōng shén gōng bēi, lì yú nán jīng.
庚申,遼主命有司撰《太宗神功碑》,立於南京。
jiǎ zǐ, xiáng dìng cháo huì yí zhù suǒ yán: suí táng guān fú, jiē yǐ pǐn wèi dìng, gài qí shí guān yǔ pǐn qīng zhòng xiāng zhǔn gù yě. jīn zhī lìng shì, shàng huò yòng pǐn, suī xí jiù wén, rán yǐ guān yán zhī, pō wèi chuǎn miù. gài jǔ yī èr, zé tài zǐ zhōng yǔn zàn shàn dài fū yǔ yù shǐ zhōng chéng tóng pǐn, tài cháng bó shì pǐn bēi yú zhū sì chéng, tài zǐ zhōng shè pǐn gāo yú qǐ jū láng, nèi cháng shì bǐ nèi diàn chóng bān ér zài shàng shū zhū sī láng zhōng zhī shàng, shì pǐn bù kě yòng yě. ruò yǐ chāi qiǎn zé yǒu guān bēi ér rèn yào jù zhě, yǒu guān pǐn gāo ér chù rǒng sǎn zhě, yǒu yī guān ér jiān lǐng shù jú zhě, yǒu tú yǐ guān fèng cháo qǐng zhě, yǒu fèn jú lì zhí tè chū yú yī shí, suí shì lì míng zhě, shì chāi qiǎn yòu bù kě yòng yě. yǐ cǐ yán zhī, tóng pǐn jí chāi qiǎn dìng guān shòu zhī zhì, zé wèi wèi yǔn. fú qǐng yǐ guān wèi dìng, shù míng shí xiāng fù, qīng zhòng yǒu zhǔn. réng qǐ fēn guān wèi qī děng, guān shòu yǐ rú zhī. diāo chán lóng jīn qī liáng guān tiān xià lè yūn jǐn shòu wèi dì yī děng chán jiù yǐ dài mào wèi hú dié zhuàng, jīn qǐng gǎi wèi huáng jīn fù chán zǎi xiàng qīn wáng shǐ xiāng sān shī sān gōng fú zhī. qī liáng guān zá huā yūn jǐn shòu wèi dì èr děng, shū mì shǐ zhī shū mì yuàn zhì tài zǐ tài bǎo fú zhī. liù liáng guān fāng shèng yí nán jǐn shòu wèi dì sān děng, zuǒ yòu pú shè zhì lóng tú tiān zhāng bǎo wén gé zhí xué shì fú zhī. wǔ liáng guān cuì máo jǐn shòu wèi dì sì děng, zuǒ yòu sàn qí cháng shì zhì diàn zhōng shào fǔ jiāng zuò jiān fú zhī. sì liáng guān cù sì diāo jǐn shòu wèi dì wǔ děng, kè shěng shǐ zhì zhū xíng láng zhōng fú zhī. sān liáng guān huáng shī zi jǐn shòu wèi dì liù děng, huáng chéng yǐ xià chéng sī shǐ zhì zhū wèi lǜ fú zhī. nèi chén zì nèi cháng shì yǐ shàng jí rù nèi nèi shì shěng nèi dōng xī tóu gòng fèng guān diàn tóu qián bān dōng xī gòng fèng guān zuǒ yòu shì jìn zuǒ yòu bān diàn zhí jīng guān mì shū láng zhì zhū sì jiān zhǔ bù, jì yù cháo huì, yì yí yǐ cháo fú cóng shì. jīn cān zhuó zì nèi cháng shì yǐ shàng guān fú, cóng běn sì jì zī zhě, rú běn guān. rù nèi nèi shì shěng nèi dōng xī tóu gòng fèng guān diàn tóu sān bān shǐ chén péi wèi jīng guān wèi dì qī dì, jiē èr liáng guān, fāng shèng liàn què jǐn shòu. gāo pǐn yǐ xià fú sè yī, gǔ zhě wěi fú xì jù, bìng cóng shang sè, jīn zhì cháo fú yòng jiàng yī ér jǐn yǒu shí jiǔ děng, qí qī děng shòu wèi yí chún yòng hóng jǐn, yǐ wén cǎi gāo xià wèi chà bié. wéi fǎ guān shòu yòng qīng dì hé lián jǐn, yǐ bié zhū chén, qí liáng shù yǔ pèi zhǔn běn guān. cóng zhī.
甲子,詳定朝會儀注所言:「隋、唐冠服,皆以品為定,蓋其時官與品輕重相准故也。今之令式,尚或用品,雖襲舊文,然以官言之,頗為舛謬。概舉一二,則太子中允、贊善大夫與御史中丞同品,太常博士品卑於諸寺丞,太子中舍品高於起居郎,內常侍比內殿崇班而在尚書諸司郎中之上,是品不可用也。若以差遣則有官卑而任要劇者,有官品高而處冗散者,有一官而兼領數局者,有徒以官奉朝請者,有分局蒞職特出於一時,隨事立名者,是差遣又不可用也。以此言之,同品及差遣定冠綬之制,則未為允。伏請以官為定,庶名實相副,輕重有準。仍乞分官為七等,冠綬以如之。貂蟬、籠巾、七梁冠、天下樂暈錦綬為第一等;蟬舊以玳瑁為胡蝶狀,今請改為黃金附蟬;宰相、親王、使相、三師、三公服之。七梁冠、雜花暈錦綬為第二等,樞密使、知樞密院至太子太保服之。六梁冠、方勝宜男錦綬為第三等,左、右僕射至龍圖、天章、寶文閣直學士服之。五梁冠、翠毛錦綬為第四等,左、右散騎常侍至殿中、少府、將作監服之。四梁冠、簇四雕錦綬為第五等,客省使至諸行郎中服之。三梁冠、黃師子錦綬為第六等,皇城以下城司使至諸衛率服之。內臣自內常侍以上及入內內侍省內東西頭供奉官、殿頭前班東西供奉官、左右侍禁、左右班殿直、京官秘書郎至諸寺、監主簿,既豫朝會,亦宜以朝服從事。今參酌自內常侍以上冠服,從本寺寄資者,如本官。入內內侍省內東西頭供奉官、殿頭三班使臣、陪位京官為第七第,皆二梁冠,方勝練鵲錦綬。高品以下服色衣,古者韡韍舄屨,並從裳色,今制朝服用絳衣而錦有十九等,其七等綬謂宜純用紅錦,以文采高下為差別。惟法官綬用青地荷蓮錦,以別諸臣,其梁數與佩准本官。」從之。
fèi qìng zhōu fǔ chéng zhài qián cūn bǎo píng róng zhèn huán zhōu dà bá zhài.
廢慶州府城寨、前村堡、平戎鎮、環州大拔寨。
jiǔ yuè, guǐ yǒu, quán fā qiǎn hù bù pàn lǐ cóng yán: fèng zhào gēn jiū táo jué shuì yì, yǒu sū zhōu cháng shú xiàn tiān shèng nián shēng bù guǎn yuǎn nián táo jué hù yǐ gé shuì juàn miáo mǐ dīng yán qián wàn yī qiān yī bǎi yú guàn shí pǐ liǎng. běn xiàn jù shuì, hé guǎn miáo tián jiǔ bǎi yī shí jiǔ qǐng yǒu qí, jīn zhǐ gēn jiū dé yī bǎi jiǔ shí wǔ hù, gòng dāng shū miáo mǐ sān bǎi wǔ shí sān shí, juàn wǔ shí yī pǐ, jǐn sān shí wǔ liǎng qí yú yǒu miáo mǐ bā qiān sì bǎi shí, juàn yī qiān èr bǎi pǐ, jǐn yī qiān jiǔ shí liǎng, dīng yán qián jiǔ bǎi wén wài, bìng wú tián chǎn rù hù, yì wú qǐng diàn zhǔ míng. gài jiǔ shī tuī jiū, jiān huá yīn zhī shī xiàn shěng shuì. qǐ chà zhù zuò zuǒ láng liú zhěng zhī cháng shú xiàn, gēn jiū guī zhe. tā jù yǒu lèi cǐ zhě, yì qǐ xuǎn guān gēn jiū. cóng zhī. zhěng, nán líng rén yě.
九月,癸酉,權發遣戶部判李琮言:「奉詔根究逃絕稅役,有蘇州常熟縣天聖年生簿管遠年逃絕戶倚閣稅絹苗米丁鹽錢萬一千一百餘貫、石、匹、兩。本縣據稅,合管苗田九百一十九頃有奇,今止根究得一百九十五戶,共當輸苗米三百五十三石,絹五十一匹,錦三十五兩;其餘有苗米八千四百石,絹一千二百匹,錦一千九十兩,丁鹽錢九百文外,並無田產入戶,亦無請佃主名。蓋久失推究,奸猾因之失陷省稅。乞差著作佐郎劉拯知常熟縣,根究歸著。它具有類此者,亦乞選官根究。」從之。拯,南陵人也。
jǐ mǎo, liáo mìng zhū dào wú jìn sēng tú kāi tán.
己卯,遼命諸道毋禁僧徒開壇。
rén wǔ, liáo zhǔ jìn hù cóng rǎo mín.
壬午,遼主禁扈從擾民。
rén chén, chū mǎ bù shè gé dòu fǎ bān zhū jūn.
壬辰,出《馬步射格鬥法》頒諸軍。
xī nán zhū fān xiān hòu jù lái gòng.
西南諸蕃先後俱來貢。
dōng, shí yuè, dīng yǒu, cān zhī zhèng shì cài què yán: yù shǐ hé zhèng chén huáng yán, jiē chén rèn zhōng chéng rì jiàn jǔ, chén jīn bèi wèi zhèng fǔ, lǐ shí wèi xián, qǐ bà zhèng chén yán yù shǐ. yú shì quán yù shǐ zhōng chéng lǐ dìng yán: tái guān suī lìng guān zhǎng jiàn jǔ, rán qǔ shě zài bì xià, bù zài suǒ jǔ. fū shě gōng yì ér huái sī ēn, cǐ xiǎo rén shì lì zhě zhī suǒ wèi. jīn xuǎn wèi tái guān zhě, bì yǐ qí zhōng xìn zhèng zhí, zú yǐ bèi ěr mù zhī rèn. tǎng yǐ qū qū zhī xián, suì shǐ huí bì, zé shì yǐ shì lì zhī xiǎo rén dài bì xià ěr mù zhī guān, cǐ yóu yì lǐ zhī suǒ bù kě zhě yě. zhào wù huí bì.
冬,十月,丁酉,參知政事蔡確言:「御史何正臣、黃顏,皆臣任中丞日薦舉,臣今備位政府,理實為嫌,乞罷正臣、顏御史。」於是權御史中丞李定言:「台官雖令官長薦舉,然取捨在陛下,不在所舉。夫舍公義而懷私恩,此小人事利者之所為。今選為台官者,必以其忠信正直,足以備耳目之任。儻以區區之嫌,遂使迴避,則是以事利之小人待陛下耳目之官,此尤義理之所不可者也。」詔勿迴避。
wù xū, xià qiǎn shǐ gòng yú liáo.
戊戌,夏遣使貢於遼。
jǐ hài, liáo zhǔ rú dú lú jīn.
己亥,遼主如獨盧金。
guǐ mǎo, zhì jí tián lìng.
癸卯,置籍田令。
zhào lì shuǐ jū chuán hù, wǔ hù zhì shí hù wèi yī jiǎ.
詔立水居船戶,五戶至十戶為一甲。
wù shēn, jiāo zhǐ guī suǒ lüè mín, zhào yǐ shùn zhōu cì zhī.
戊申,交趾歸所掠民,詔以順州賜之。
jǐ yǒu, tài huáng tài hòu jí, dì bù shì shì, shì jí qǐn mén, yī bù jiě dài zhě xún rì. gēng xū, bà cháo yè jǐng líng gōng mìng fǔ chén dǎo yú tiān dì zōng miào shè jì jiǎn tiān xià qiú sǐ zuì yī děng, liú yǐ xià shì zhī.
己酉,太皇太后疾,帝不視事,視疾寢門,衣不解帶者旬日。庚戌,罷朝謁景靈宮;命輔臣禱於天地、宗廟、社稷;減天下囚死罪一等,流以下釋之。
rén zǐ, xiáng dìng lǐ wén suǒ yán: jīn jì sì jì yòng sān dài miǎn fú, ér jiā yǐ qín jiàn, shū wèi shī lǐ. yòu, cóng shì jiāo miào, bù dāng tuō xì lǚ, yīng gǎi zhèng. cóng zhī.
壬子,詳定禮文所言:「今祭祀既用三代冕服,而加以秦劍,殊為失禮。又,從事郊廟,不當脫舄履,應改正。」從之。
liáo dìng wáng jué zhī zhì, wéi huáng zǐ réng yī zì wáng, yú bìng xuē jiàng. yú shì zhào wáng yáng jī jiàng fēng liáo xī jùn wáng, wèi wáng yē lǜ yī xùn jiàng fēng hùn tóng jùn wáng wú wáng xiāo hǎn jiā nǔ jiàng fēng bàn líng jùn wáng, zhì shì.
遼定王爵之制,惟皇子仍一字王,餘並削降。於是趙王楊績降封遼西郡王,魏王耶律伊遜降封混同郡王;吳王蕭罕嘉努降封半陵郡王,致仕。
yǐ mǎo, tài huáng tài hòu bēng, nián liù shí sì. dì shì fèng tài huáng tài hòu, chéng yíng yú yuè, wú suǒ bù jǐn, hòu yì cí ài bèi zhì. huò tuì cháo shāo wǎn, bì zì píng yǐ hòu zhǔ. chū, wáng ān shí dāng guó, biàn luàn jiù zhāng, dì zhì hòu suǒ, hòu yuē: wú wén mín jiān shén kǔ qīng miáo zhù yì, yí bà zhī. dì cháng yǒu yì yú yàn jì, yǐ yǔ dà chén dìng yì, nǎi yì qìng shòu gōng bái qí shì. hòu yuē: jí xiōng huǐ lìn shēng yú dòng, dé zhī bù guò nán miàn shòu hè ér yǐ, wàn yī bù dé, zé shēng líng suǒ xì, wèi yì yǐ yán. gǒu kě qǔ zhī, tài zǔ tài zōng shōu fù jiǔ yǐ, hé dài jīn rì! dì yuē: gǎn bù shòu jiào. sū shì yǐ shī dé zuì, xià yù shǐ yù, hòu wéi yù zhōng wén zhī, wèi dì yuē: cháng yì rén zōng yǐ zhì kē dé shì xiōng dì, xǐ yuē: wú wèi zi sūn dé liǎng zǎi xiàng. jīn wén shì yǐ zuò shī xì yù, dé fēi chóu rén zhōng shāng zhī hū? jùn zhì yú shī, qí guò wēi yǐ. shì yóu cǐ dé miǎn. jí bēng, dì āi mù huǐ jí, dài bù shèng sàng. hòu wò nèi jiān fēng yī guì, dì fā shì zhī, zé jiù hé tóng bǎo yě. rén zōng shí, yīn huǒ shī bǎo, gèng zhù zhī. hòu táo jǐng dé jiù bǎo, gù cáng zhī guì zhōng, ér rén wú zhī zhě.
乙卯,太皇太后崩,年六十四。帝侍奉太皇太后,承迎娛悅,無所不盡,後亦慈愛倍至。或退朝稍晚,必自屏扆候矚。初,王安石當國,變亂舊章,帝至後所,後曰:「吾聞民間甚苦青苗、助役,宜罷之。」帝嘗有意於燕薊,已與大臣定議,乃詣慶壽宮白其事。後曰:「吉凶悔吝生於動,得之不過南面受賀而已,萬一不得,則生靈所系,未易以言。苟可取之,太祖、太宗收復久矣,何待今日!」帝曰:「敢不受教。」蘇軾以詩得罪,下御史獄,後違豫中聞之,謂帝曰:「嘗憶仁宗以制科得軾兄弟,喜曰:『吾為子孫得兩宰相。』今聞軾以作詩系獄,得非仇人中傷之乎?捃至於詩,其過微矣。」軾由此得免。及崩,帝哀慕毀瘠,殆不勝喪。後臥內緘封一匱,帝發視之,則舊合同寶也。仁宗時,因火失寶,更鑄之。後淘井得舊寶,故藏之匱中,而人無知者。
wù wǔ, zhào: yì tài huáng tài hòu yuán líng yuē shān líng.
戊午,詔:「易太皇太后園陵曰山陵。」
xīn yǒu, yǐ qún chén qī shàng biǎo, shǐ tīng zhèng.
辛酉,以群臣七上表,始聽政。
mìng wáng guī wèi shān líng shǐ.
命王珪為山陵使。
shí yī yuè, guǐ wèi, shǐ yù chóng zhèng diàn.
十一月,癸未,始御崇政殿。
liáo fù nán jīng liú mín chāi yì sān nián bèi huǒ zhī jiā, fù zū shuì yī nián.
遼復南京流民差役三年;被火之家,復租稅一年。
dīng hài, yǔ tǔ.
丁亥,雨土。
guǐ sì, zhào: kāi fēng fǔ jiè jiào dà bǎo zhǎng chōng jiào tóu, qí tí jǔ guān yǐ zhāo xuān shǐ guǒ zhōu fáng yù shǐ rù nèi fù dōu zhī wáng zhōng lì dōng shàng gé mén shǐ róng zhōu cì shǐ dí zī wèi zhī.
癸巳,詔:「開封府界教大保長充教頭,其提舉官以昭宣使、果州防禦使、入內副都知王中立、東上閤門使、榮州刺史狄咨為之。」
shí èr yuè, yǐ sì, yù shǐ zhōng chéng lǐ dìng děng yán: qiè yǐ qǔ shì jiān chá xíng yì, zé shì gǔ zhě xiāng lǐ zhī xuǎn. gài yì kě yǐ yī rì ér xiào, xíng zé fēi lì suì yuè bù kě kǎo. jīn zhuó zhōu guān shū kǎo bīn xìng zhī yì, wèi tài xué sān shè xuǎn chá shēng bǔ zhī fǎ, shàng guó zi jiān chì shì lìng bìng xué lìng fán bǎi sì shí sān tiáo. zhào xíng zhī. chū, tài xué shēng tán zōng yì shàng shū yán tài xué jiào yǎng zhī cè yǒu qī: yī zūn jiǎng guān, èr chóng zhèng lù, sān zhèng sān shè, sì zé zhǎng yù, wǔ zēng xiǎo xué, liù yán zé fá, qī chóng shī yè. dì lǎn qí yán, yǐ wèi kě xíng, mìng dìng yǔ bì zhòng yǎn cài jīng fàn tāng zhāng zǎo tóng lì fǎ, zhì shì shàng zhī.
十二月,乙巳,御史中丞李定等言:「竊以取士兼察行藝,則是古者鄉里之選。蓋藝可以一日而校,行則非歷歲月不可考。今酌《周官》書考賓興之意,為太學三舍選察升補之法,上《國子監敕式令》並《學令》凡百四十三條。」詔行之。初,太學生檀宗益上書言太學教養之策有七:一尊講官,二重正祿,三正三舍,四擇長諭,五增小學,六嚴責罰,七崇師業。帝覽其言,以為可行,命定與畢仲衍、蔡京、范鏜、張璪同立法,至是上之。
bǐng wǔ, fù zhì yù shǐ liù chá.
丙午,復置御史六察。
dīng wèi, yù shǐ shū dǎn yán: bǐ wén cháo tíng qiǎn zhōng guān chū shǐ, suǒ zhì duō wěi zhōu jùn zào mǎi qì wù, qí dāng zhí guān chéng wàng fēng zhǐ, zhuī hū dū suǒ, wú suǒ bù zhì, yuǎn fāng zhī mín, shòu bì liáng shén, qǐ zhòng lì tiáo yuē. zhào liǎng zhè tí diǎn xíng yù sī tǐ liàng shí zhuàng yǐ wén.
丁未,御史舒亶言:「比聞朝廷遣中官出使,所至多委州郡造買器物,其當職官承望風旨,追呼督索,無所不至,遠方之民,受弊良甚,乞重立條約。」詔兩浙提點刑獄司體量實狀以聞。
wù shēn, guǎng nán xī lù tí jǔ cháng píng děng shì liú yì yán: guǎng xī yí lù, hù kǒu cái èr shí yú wàn, gài bù guò jiāng huái yī dà jùn, ér mín chū yì qián zhì shí jiǔ wàn mín, mù yì shí yòng qián shí sì wàn mín, yú sì wàn mín wèi zhī kuān shèng. bǎi xìng pín fá, fēi tā lù bǐ, shàng děng zhī jiā bù néng dāng hú xiāng zhōng xià zhī hù, ér yì qián zhī chū, gài yòng shuì qián. shuì qián jì shǎo, yòu fū zhī tián mǐ, tián mǐ bù zú, fù suàn yú shēn dīng. guǎng xī zhī mín, shēn zhī yǒu dīng yě, jì shuì yǐ qián, yòu suàn yǐ mǐ, shì yī shēn yǐ shū èr shuì, dài qián shì bì fǎ. jīn jì wèi néng juān chú zhī, ér yòu fū yǐ yì qián, shén kě mǐn yě zhào xià běn lù tí jǔ guān qí chén xiāng dù. chén wèi jiān sī tí jǔ sī lì jí tōng yǐn guān kè sī, yuè gěi qián dì jiǎn èr qiān, suì kě jiǎn yì qián yī qiān èr bǎi yú mín cóng zhī.
戊申,廣南西路提舉常平等事劉誼言:「廣西一路,戶口才二十餘萬,蓋不過江、淮一大郡,而民出役錢至十九萬緡,募役實用錢十四萬緡,餘四萬緡謂之寬剩。百姓貧乏,非它路比,上等之家不能當湖湘中下之戶,而役錢之出,概用稅錢。稅錢既少,又敷之田米,田米不足,復算於身丁。廣西之民,身之有丁也,既稅以錢,又算以米,是一身已輸二稅,殆前世弊法。今既未能蠲除之,而又敷以役錢,甚可憫也」」詔下本路提舉官齊諶相度。諶謂監司、提舉司吏及通引官、客司,月給錢第減二千,歲可減役錢一千二百餘緡;從之。
xīn hài, tí jǔ guǎng nán dōng lù cháng píng děng shì lín yán yán: wén guǎng xī yuán biān shāo yǐ yì xí wǔ yì, dōng lù suī jiān yǒu qiāng shǒu, rán bǎo jiǎ zhī jiào shàng què. yù qǐ běn lù yán jiāng hǎi zhū zhōu, yī xī lù fǎ xùn yuè, shǐ qí rén jì shú shān chuān zhī xiǎn yì, ér yòu zhī fū gōng shǐ jīn gǔ zhī xí, zé yī fāng zì zú wèi bèi. zhào xià guǎng nán dōng lù jīng lüè zhuǎn yùn tí jǔ qián xiá sī xiāng dù, jiē yán guǎng huì cháo fēng kāng duān nán ēn qī zhōu, jiē bìng biān jí jiāng hǎi, wài jiē mán zéi, kě yī xī lù bǎo jiǎ jiào xí wǔ yì, cóng zhī. yán, fú zhōu rén yě.
辛亥,提舉廣南東路常平等事林顏言:「聞廣西緣邊稍已肄習武藝,東路雖間有槍手,然保甲之教尚闕。欲乞本路沿江海諸州,依西路法訓閱,使其人既熟山川之險易,而又知夫弓矢金鼓之習,則一方自足為備。」詔下廣南東路經略、轉運、提舉、鈐轄司相度,皆言廣、惠、潮、封、康、端、南恩七州,皆並邊及江海,外接蠻賊,可依西路保甲教習武藝,從之。顏,福州人也。
yǐ mǎo, liáo zhǔ rú xī jīng.
乙卯,遼主如西京。
wù wǔ, liáo zhǔ xíng zài shēng lǐ, shè zá fàn sǐ zuì yǐ xià.
戊午,遼主行再生禮,赦雜犯死罪以下。
gēng shēn, cí bù yuán wài láng zhí shǐ guǎn sū shì, zé shòu jiǎn xiào shuǐ bù yuán wài láng huáng zhōu tuán liàn fù shǐ běn zhōu ān zhì.
庚申,祠部員外郎、直史館蘇軾,責授檢校水部員外郎、黃州團練副使、本州安置。
chū, yù shǐ tái jì yǐ shì jù yù shàng fǎ sì, dāng tú èr nián, huì shè dāng yuán. yú shì zhōng chéng lǐ dìng yán: shì zhī jiān tè, jīn yǐ jù fú, bù píng zhī yuǎn fāng zé luàn sú, zài zhī cóng zhèng zé huài fǎ, fú qǐ tè xíng fèi jué.
初,御史台既以軾具獄上法寺,當徒二年,會赦當原。於是中丞李定言:「軾之奸慝,今已具服,不屏之遠方則亂俗,載之從政則壞法,伏乞特行廢絕。」
yù shǐ shū dǎn yòu yán: fù mǎ dū wèi wáng yán xiān, shōu shòu shì jī fěng cháo zhèng wén zì jí yí shì qián wù, bìng yǔ wáng gǒng wǎng hái, lòu xiè jìn zhōng yǔ. qiè yǐ shì zhī yuàn wàng dǐ shàn jūn fù, gài suī xíng lù yóu suǒ huì wén, ér yán xiān tián wén shì yán, bù yǐ shàng bào, jì nǎi yīn tōng huò lù, mì yǔ yàn yóu. zhì ruò gǒng zhě, xiàng lián nì dǎng, yǐ zuò fèi tíng yán xiān yú cǐ shí tóng guà yì lùn, ér bù zì xǐng jù, shàng xiāng guān tōng. àn yán xiān shòu guó hòu ēn, liè zài jìn qī, ér péng bǐ fěi rén, zhì qū rú cǐ, yuán qíng yì zuì, shí bù róng zhū. qǐ bù yǐ shè lùn. yòu yán: shōu shòu shì jī fěng cháo zhèng wén zì rén, chú wáng yán xiān wáng gǒng lǐ qīng chén wài, zhāng fāng píng ér xià fán èr shí èr rén, rú shèng qiáo zhōu bīn bèi gù wú zú lùn, nǎi ruò fāng píng yǔ sī mǎ guāng fàn zhèn qián zǎo chén xiāng céng gǒng sūn jué lǐ cháng liú fēn pū liú zhì děng, gài jiē lüè néng sòng shuō xiān wáng zhī yán, rǔ zài gōng qīng shì dài fū zhī liè, suǒ dāng yǐ jūn chén zhī yì wàng zhī zhě, suǒ huái rú cǐ, gù kě zhì ér bù zhū hū? shū zòu, yán xiān děng jiē tè zé. yù shì qǐ, yán xiān cháng shǔ zhé mì bào shì, ér shì bù yǐ gào guān, yì jiàng chù yān.
御史舒亶又言:「駙馬都尉王訁先,收受軾譏諷朝政文字及遺軾錢物,並與王鞏往還,漏泄禁中語。竊以軾之怨望、詆訕君父,蓋雖行路猶所諱聞,而訁先恬聞軾言,不以上報,既乃陰通貨賂,密與燕遊。至若鞏者,向連逆黨,已坐廢停;訁先於此時同罣議論,而不自省懼,尚相關通。案訁先受國厚恩,列在近戚,而朋比匪人,志趨如此,原情議罪,實不容誅。乞不以赦論。」又言:「收受軾譏諷朝政文字人,除王訁先、王鞏、李清臣外,張方平而下凡二十二人,如盛僑、周邠輩固無足論,乃若方平與司馬光、范鎮、錢藻、陳襄、曾鞏、孫覺、李常、劉分攵、劉摯等,蓋皆略能誦說先王之言,辱在公卿士大夫之列,所當以君臣之義望之者,所懷如此,顧可置而不誅乎?」疏奏,訁先等皆特責。獄事起,訁先嘗屬轍密報軾,而軾不以告官,亦降黜焉。
shì chū xià yù, fāng píng jí zhèn jiē shàng shū jiù zhī, bù bào. fāng píng shū yuē: chuán wén yǒu shǐ zhě zhuī sū shì guò nán jīng, dāng shǔ lì. chén bù xiáng shì zhī suǒ zuò, ér zǎo cháng shí qí wèi rén, qí wén xué shí tiān xià qí cái, xiàng jǔ zhì cè gāo děng, ér yóu lù lù wú yǐ dǎo yú liú bèi. bì xià zhèn bá, tè jiā juàn jiǎng, shì zì wèi jiàn rú míng zhǔ, yì kǎi rán yǒu bào shàng zhī xīn. dàn qí xìng zī shū shuài, què yú shěn zhòng, chū wèi duō yán, yǐ sù yóu huǐ. qǐng nián yǐ lái, wén shì lǚ yǒu fēng zhāng, tè wèi bì xià yōu róng, sì fāng wén zhī, mò bù gǎn tàn shèng míng kuān dà zhī dé. jīn qí dé zuì, bì yuán gù tài. dàn bì xià yú sì hǎi shēng líng, rú tiān fù dì zài, wú bù huà yù, yú yī sū shì, qǐ suǒ hǎo è! zì fū zǐ shān shī, qǔ zhū fěng cì, yǐ wèi yán zhī zhě zú yǐ jiè gù shī rén zhī zuò, qí shèn zhě yǐ zhì zhǐ chì dāng shì zhī shì, yǔ shè bàng dú bù gōng, yì wèi wén jiàn shōu ér xià yù yě. jīn shì dàn yǐ wén cí wèi zuì, fēi dà guò è, chén kǒng fù zhī bì láo, zuì yǒu bù cè. wéi bì xià shèng dù, miǎn qí jìn xì, yǐ quán shǐ zhōng zhī cì, suī zhòng jiā qiǎn zhé, gǎn bù gān xīn!
軾初下獄,方平及鎮皆上書救之,不報。方平書曰:「傳聞有使者追蘇軾過南京,當屬吏。臣不詳軾之所坐,而早嘗識其為人,其文學實天下奇才,向舉制策高等,而猶碌碌無以導於流輩。陛下振拔,特加眷獎,軾自謂見如明主,亦慨然有報上之心。但其性資疏率,闕於審重,出位多言,以速尤悔。頃年以來,聞軾屢有封章,特為陛下優容,四方聞之,莫不感嘆聖明寬大之德。今其得罪,必緣故態。但陛下於四海生靈,如天覆地載,無不化育,於一蘇軾,豈所好惡!自夫子刪詩,取諸諷刺,以為言之者足以戒;故詩人之作,其甚者以至指斥當世之事,語涉謗黷不恭,亦未聞見收而下獄也。今軾但以文辭為罪,非大過惡,臣恐付之狴牢,罪有不測。惟陛下聖度,免其禁系,以全始終之賜,雖重加譴謫,敢不甘心!」
shì jì xià yù, zhòng mò gǎn zhèng yán zhě. zhí shè rén yuàn wáng ān lǐ chéng jiān jìn yuē: zì gǔ dà dù zhī jūn, bù yǐ yǔ yán duān rén. shì běn yǐ cái zì fèn, jīn yī dàn zhì yú fǎ, kǒng hòu shì wèi bù néng róng cái. yuàn bì xià wú yōng jìng qí yù. dì yuē: zhèn gù bù shēn qiǎn, tè yù shēn yán zhě lù ěr, xíng wèi qīng shì zhī. jì ér jiè ān lǐ yuē: dì qù, wù xiè yán. shì qián jiǎ yuàn yú zhòng, kǒng yán zhě yuán shì yǐ hài qīng yě. shǐ, ān lǐ zài diàn lú, jiàn lǐ dìng, wèn shì ān fǒu zhuàng, dìng yuē: shì yǔ jīn líng chéng xiàng lùn shì bù hé, gōng xìng wú yíng jiě, rén jiāng yǐ wèi dǎng. zhì shì guī shè rén yuàn, yù jiàn guān zhāng zǎo fèn rán zuò sè yuē: gōng guǒ jiù sū shì xié? hé wèi zhào qù qí yù? ān lǐ bù dá. qí hòu yù guǒ huǎn, zú báo qí zuì.
軾既下獄,眾莫敢正言者。直舍人院王安禮乘間進曰:「自古大度之君,不以語言端人。軾本以才自奮,今一旦致於法,恐後世謂不能容才。願陛下無庸競其獄。」帝曰:「朕固不深譴,特欲申言者路耳,行為卿貰之。」既而戒安禮曰:「第去,勿泄言。軾前賈怨於眾,恐言者緣軾以害卿也。」始,安禮在殿廬,見李定,問軾安否狀,定曰:「軾與金陵丞相論事不合,公幸毋營解,人將以為黨。」至是歸舍人院,遇諫官張璪忿然作色曰:「公果救蘇軾邪?何為詔趣其獄?」安禮不答。其後獄果緩,卒薄其罪。
jiǎ zǐ, lǐ yuàn yán: dà xíng tài huáng tài hòu fù rén zōng líng miào, dāng qù tài zì. cè wén chū chēng dà xíng tài huáng tài hòu, suǒ shàng zūn shì jí chēng cí shèng guāng xiàn huáng hòu. shì bǎo yí yǐ cí shèng guāng xiàn huáng hòu zhī bǎo wèi wén. yú xíng yí wén zì jí zòu bào, jí cún tài zì. cóng zhī.
甲子,禮院言:「大行太皇太后祔仁宗陵廟,當去太字。冊文初稱大行太皇太后,所上尊諡即稱慈聖光獻皇后。諡寶宜以『慈聖光獻皇后之寶』為文。餘行移文字及奏報,即存太字。」從之。