qǐ zhe yōng dūn zāng zhēng yuè, jǐn shàng zhāng tūn tān qī yuè, fán èr nián yǒu qí.
起著雍敦牂正月,盡上章涒灘七月,凡二年有奇。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì tiān xǐ èr nián liáo kāi tài qī nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝天禧二年(遼開泰七年)
chūn, zhēng yuè, yǐ wèi shuò, yǒng zhōu dà xuě, liù zhòu yè fāng zhǐ. jiāng líng xī yú jiē dòng sǐ.
春,正月,乙未朔,永州大雪,六晝夜方止。江陵溪魚皆凍死。
jǐ hài, yǐ zhào ān rén wèi yù shǐ zhōng chéng jiān shàng shū yòu chéng. zuǒ yòu chéng jiān zhōng chéng shǐ cǐ.
己亥,以趙安仁為御史中丞兼尚書右丞。左右丞兼中丞始此。
xīn hài, xīn yuán fú guān zī shàn táng, yàn cóng chén jí shòu chūn jùn wáng fǔ guān shǔ, chū yù zhì cì shòu chūn jùn wáng xù lí mín děng gē yuán fú guān zī shàn táng děng jì sòng, bìng chū shòu chūn jùn wáng shī shén bǐ hàn shì zǎi xiàng.
辛亥,辛元符觀、資善堂,宴從臣及壽春郡王府官屬,出御製賜壽春郡王《恤黎民》等歌、《元符觀》、《資善堂》等《記》、《頌》,並出壽春郡王詩什、筆翰示宰相。
wù wǔ, wáng yǐn ruò děng shàng tiān xǐ dà lǐ jì sì shí juǎn.
戊午,王飲若等上《天禧大禮記》四十卷。
jǐ wèi, zhào: zhū lù zāi shāng zhōu jūn bìng shè zhōu, jiàn tiào guān sù, yǐ huì pín mín.
己未,詔:「諸路災傷州軍並設粥,賤糶官粟,以惠貧民。」
shì yuè, liáo zhǔ rú dá lí shān.
是月,遼主如達離山。
èr yuè, yǐ chǒu shuò, liáo zhǔ bài rì, rú hún hé.
二月,乙丑朔,遼主拜日,如渾河。
dīng mǎo, yǐ shēng zhōu wèi jiāng níng fǔ, zhì jūn yuē jiàn kāng mìng huáng zǐ shòu chūn jùn wáng wèi jié dù shǐ, jiā tài bǎo, fēng shēng wáng. xiān shì zǎi chén lǚ qǐng zǎo yì chóng jiàn, dì qiān ràng jiǔ zhī, gù qǐng zài sān, nǎi xǔ.
丁卯,以昇州為江寧府,置軍曰建康;命皇子壽春郡王為節度使,加太保,封升王。先是宰臣屢請早議崇建,帝謙讓久之,固請再三,乃許。
wù chén, yǐ shòu chūn jùn wáng yǒu zhāng shì xùn cuī zūn dù bìng wèi shēng wáng fǔ zī yì cān jūn, zuǒ zhèng yán zhí shǐ guǎn yàn shū wèi jì shì cān jūn.
戊辰,以壽春郡王友張士遜、崔遵度並為升王府諮議參軍,左正言、直史館晏殊為記室參軍。
gēng wǔ, yòu zhèng yán liú yù qǐng zì jīn yán shì xǔ shēng diàn miàn duì, cóng zhī. rén wǔ, duì yòu zhèng yán liú yù lǔ zōng dào yú chéng míng diàn, fán bā kè.
庚午,右正言劉煜請自今言事許升殿面對,從之。壬午,對右正言劉煜、魯宗道於承明殿,凡八刻。
sān yuè, rén yín, dì wèi zǎi chén yuē: jìn rì jiāng chuí sù jìng, mín yì ān fù. xiàng mǐn zhōng duì yuē: biān jìng suī ān, ér bīng shù wèi jiǎn, lǜ duō rǒng fèi. dì yuē: jīn jīng shī bīng kě yì cái jiǎn, cún qí jīng ruì. mǐn zhōng děng yuē: jūn é jiàn duō, nóng mín zhuǎn hào. jìn zhǔn zhào yǐ zhù zhào mù, huò chì qù pí lǎo, zé rǒng shí jiàn shǎo. dì yuē: qīng děng yí jiǎng qiú jīng jiǔ yě.
三月,壬寅,帝謂宰臣曰:「近日疆陲肅靜,民亦安阜。」向敏中對曰:「邊境雖安,而兵數未減,慮多冗費。」帝曰:「今京師兵可議裁減,存其精銳。」敏中等曰:「軍額漸多,農民轉耗。近准詔已住召募,或斥去疲老,則冗食漸少。」帝曰:「卿等宜講求經久也。」
bǐng wǔ, liáo wū kù jié dù shǐ xiāo pǔ dá tǎo dé lǜ lēi bù zhī pàn mìng zhě, miè zhī.
丙午,遼烏庫節度使蕭普達討德寽勒部之叛命者,滅之。
jiǎ yín, yòu zhèng yán lǔ zōng dào yán: dà pì zuì rú wù zhōu é yán zhě, wàng zì jīn jīng jiā àn fù. dì chū qí zhuàng yǐ shì fǔ chén, qiě yuē: zì jīn dāng xiáng yì zhě, gèng jiā shěn xì, guì wú làn yě.
甲寅,右正言魯宗道言:「大辟罪如婺州訛言者,望自今精加案覆。」帝出其狀以示輔臣,且曰:「自今當詳議者,更加審細,貴無濫也。」
zōng dào měi yuè fēng wén, duō suǒ lùn liè, dì yì pō yàn qí shù. zōng dào yīn duì, zì sòng yuē: bì xià suǒ yǐ rèn chén zhě, qǐ yù tú shì nà jiàn zhī xū míng xié? chén qiè kuì shī lù, qǐng dé bà chì! dì wèi yù liáng jiǔ. tā rì niàn zhī, yīn tí bì yuē lǔ zhí.
宗道每月風聞,多所論列,帝意頗厭其數。宗道因對,自訟曰:「陛下所以任臣者,豈欲徒事納諫之虛名邪?臣竊愧尸祿,請得罷斥!」帝慰諭良久。它日念之,因題壁曰「魯直」。
bǐng chén, zhào: zhōu xiàn xiān dài pín mín liáng zhǒng, zhǐ wù shōu.
丙辰,詔:「州縣先貸貧民糧種,止勿收。」
xià, sì yuè, bǐng yín, liáo zhèn chuān zhōu ráo zhōu jī. xīn wèi, zhèn zhōng jīng pín fá.
夏,四月,丙寅,遼賑川州、饒州飢。辛未,賑中京貧乏。
guǐ yǒu, liáo jìn nì míng shū.
癸酉,遼禁匿名書。
yǐ hài, zhào: jiāng huái fāng rěn, yí lìng gèng liú liáng chǔ sān èr bǎi wàn yòu, yǐ chōng jūn shí, miǎn qí rǎo mín.
乙亥,詔:「江、淮方稔,宜令更留糧儲三二百萬右,以充軍食,免其擾民。」
gēng yín, jiàng tiān xià sǐ zuì yī děng, liú yǐ xià shì zhī. zāi shāng dì fēn, qù nián xià qiū shuì jí jiè liáng zhǒng xī yǔ chú fàng, jīn nián xià shuì miǎn shí zhī sān, dà míng fǔ dēng lái wéi mì qīng wèi zhōu miǎn shí zhī sì, bù dé zhé biàn zhī yí. qiàn fù wù sè wèi jí yī xiàn kē xiào, hòu fēng shú rì jiàn cì cuī nà. zhū chù zào shàng gòng wù, zhuī jí bǎi xìng gōng jiàng, yǒu fáng nóng yè, bìng lìng quán bà rú xì gōng jūn qiè yào zhě, hòu cì nián cái zòu.
庚寅,降天下死罪一等,流以下釋之。災傷地分,去年夏秋稅及借糧種悉與除放,今年夏稅免十之三,大名府、登、萊、濰、密、青、渭州免十之四,不得折變支移。欠負物色未及依限科校,候豐熟日漸次催納。諸處造上供物,追集百姓工匠,有妨農業,並令權罷;如系供軍切要者,候次年裁奏。
rén chén, liáo yǐ lǚ dé mào wèi shū mì fù shǐ.
壬辰,遼以呂德懋為樞密副使。
rùn yuè, guǐ mǎo, zhī shū mì yuàn shì mǎ zhī jié, bà wèi zhāng dé jūn liú hòu, liú jīng shī.
閏月,癸卯,知樞密院事馬知節,罷為彰德軍留後,留京師。
wù shēn, jiǎng zhōu tuán liàn shǐ lǐ pǔ zuò tān wěi zé shòu zhōng zhèng jié dù fù shǐ. chū, huáng zhèn fā pǔ jiān zāng, qiǎn yù shǐ jū zhì, dé pǔ sī yì bīng jiàn wèi yīn jiā lì bù shì láng lín tè qǐ zhái, yòu fù guān chuán fàn yù cái mù, guī qǔ lì xī, fán shí shù shì wèi lùn jué, huì shè, yǒu sī yǐ tè gù bù qióng zhì, dà lǐ sì xiáng duàn guān kǎo chéng liú suí qǐng zài hé zhī, zú dǐ pǔ zuì. suí cháng wèi yǒng kāng jūn pàn guān, jūn wú chéng dié, fá mù wèi shān, huài zhé yì zhī, pō kùn mín lì. suí lìng huán zhí liǔ shù shí wàn zhū, shǐ lián shǔ wèi jiè, mín dé bù rǎo. shǔ xiàn lìng shòu zāng yù yù, suí hé zhī yì zhōu lǐ shì héng yīn wèi lìng qǐng, suí bù cóng. shì héng nù, zòu suí kē kè, bà guī. chū, xī nán yí shì mǎ rù guān, kǔ lì zhū qiú, suí wèi shéng àn zhī. jì bà, yí rén shù bǎi sù yú zhuǎn yùn shǐ yuē: wú fù hé zài? shì wén, nǎi dé diào.
戊申,獎州團練使李溥坐貪猥責授忠正節度副使。初,黃震發溥奸贓,遣御使鞫治,得溥私役兵健為姻家吏部侍郎林特起宅,又附官船販鬻材木,規取利息,凡十數事;未論決,會赦,有司以特故不窮治,大理寺詳斷官考城劉隨請再劾之,卒抵溥罪。隨嘗為永康軍判官,軍無城堞,伐木為柵,壞輒易之,頗困民力。隨令環植柳數十萬侏,使聯屬為界,民得不擾。屬縣令受贓鬻獄,隨劾之;益州李士衡因為令請,隨不從。士衡怒,奏隨苛刻,罷歸。初,西南夷市馬入官,苦吏誅求,隨為繩案之。既罷,夷人數百訴於轉運使曰:吾父何在?」事聞,乃得調。
rén zǐ, liáo yǐ xiāo jìn zhōng wèi zhāng wǔ jūn jié dù shǐ jiān wǔ zhōu zhì zhì.
壬子,遼以蕭進忠為彰武軍節度使兼五州制置。
huáng chéng sī yán gǒng shèng yíng xī nán zhēn wǔ cí quán yǒng cí cè yì, lì zhě yǐn zhī, duō yù. jiǎ yín, zhào jí qí dì jiàn xiáng yuán guān. shì nǚ tú xiǎn bēn zǒu zhān bài, pàn dù zhī jù yuàn hé nán rèn bù yán bù yí yǐ shén guài xuàn yú sú, bù bào.
皇城司言拱聖營西南真武祠泉涌祠側疫,癘者飲之,多愈。甲寅,詔即其地建祥源觀。士女徒跣奔走瞻拜,判度支句院河南任布言不宜以神怪衒愚俗,不報。
wù wǔ, tǔ bō qiǎn shǐ yán yú liáo, fán cháo gòng zhī qī, qǐ jiǎ dào xià guó liáo zhǔ cóng zhī.
戊午,吐蕃遣使言於遼,凡朝貢之期,乞假道夏國;遼主從之。
wǔ yuè, jiǎ zǐ, tài wèi shàng shū lìng jiān zhōng shū lìng xú wáng yuán wò hōng. dì lín diàn tòng kū, zèng tài shī shàng shū lìng, zhuī fēng dèng wáng, shì gōng yì.
五月,甲子,太尉、尚書令兼中書令徐王元偓薨。帝臨奠慟哭,贈太師、尚書令,追封鄧王,諡恭懿。
bǐng yín, liáo fēng huáng zǐ zōng zhēn wèi liáng wáng, zōng yuán yǒng qīng jūn jié dù shǐ, zōng jiǎn yòu wèi dà jiāng jūn, zōng yuàn zuǒ xiāo qí dà jiāng jūn, zōng wěi yòu wèi dà jiāng jūn, huáng zhí zōng fàn zhāo yì jūn jié dù shǐ, zōng xī zhèn guó jūn jié dù shǐ, zōng liàng jiàng zhōu jié dù shǐ, zōng bì pú zhōu guān chá shǐ, zōng yì cáo zhōu fáng yù shǐ, zōng xiǎn zōng sù jiē fáng yù shǐ.
丙寅,遼封皇子宗真為梁王,宗元永清軍節度使,宗簡右衛大將軍,宗願左驍騎大將軍,宗偉右衛大將軍,皇侄宗范昭義軍節度使,宗熙鎮國軍節度使,宗亮絳州節度使,宗弼濮州觀察使,宗奕曹州防禦使,宗顯、宗肅皆防禦使。
liáo yǐ zhāng jiǎn shǒu sī tú jiān zhèng shì lìng.
遼以張儉守司徒兼政事令。
dīng mǎo, mìng zǎi chén wáng qīn ruò guǎn jù xiū xiáng yuán guān shì.
丁卯,命宰臣王欽若管句修祥源觀事。
yòu zhèng yán liú yù yán: qián shì chuán shèng shuǐ zhě jiē guǐ wàng bù jīng. jīn shèng xià kàng yáng, bù yí xìng shì mù yǐ yíng bù jí. shū rù, bù bào.
右正言劉煜言:「前世傳聖水者皆詭妄不經。今盛夏亢陽,不宜興士木以營不急。」疏入,不報。
bǐng xū, hé yáng sān chéng jié dù shǐ zhāng mín yán: jìn wén xī jīng é yán, yǒu wù rú mào gài, yè fēi rù rén jiā, yòu biàn wèi dà láng zhuàng, wēi néng shāng rén. mín pō jīng kǒng, měi xī jiē zhòng bì shēn chù, zhì chí bīng qì bǔ zhú. tiáo shè jì jiào ráng dǎo.
丙戌,河陽三城節度使張旻言:「近聞西京訛言,有物如帽蓋,夜飛入人家,又變為大狼狀,微能傷人。民頗驚恐,每夕皆重閉深處,至持兵器捕逐。」迢設祭醮禳禱。
liù yuè, yǐ wèi, yǐ xuān huī běi yuàn shǐ tóng zhī shū mì yuàn shì cáo lì yòng zhī shū mì yuàn shì.
六月,乙未,以宣徽北院使、同知樞密院事曹利用知樞密院事。
yǐ sì, jīng shī mín é yán mào yāo zhì zì xī jīng, rù mín jiā shí rén, mín jù zú huán zuò, dá dàn jiào zào, jūn yíng zhōng yóu shén. zhào lì shǎng gé mù gào wèi yāo zhě. jì ér dé sēng tiān shǎng shù shì gěng gài zhāng gǎng děng, jū zhī, bìng qì shì. rán é yán shí wú qí zhuàng. shí zì jīng shī yǐ nán, jiē zhòng bì shēn chù, zhī yīng tiān fǔ wáng céng lìng yè kāi lǐ mén. gǎn chàng yán zhě jí bǔ zhī, yāo zú bù xìng.
乙巳,京師民訛言帽妖至自西京,入民家食人,民聚族環坐,達旦叫噪,軍營中尤甚。詔立賞格募告為妖者。既而得僧天賞、術士耿概、張崗等,鞫之,並棄市。然訛言實無其狀。時自京師以南,皆重閉深處,知應天府王曾令夜開里門。敢倡言者即捕之,妖卒不興。
xīn hài, yǒu huì chū běi dǒu, fán sān shí qī rì méi.
辛亥,有彗出北斗,凡三十七日沒。
qiū, qī yuè, jiǎ zǐ, liáo zhǔ mìng hàn lín dài zhào chén shēng xiě nán zhēng dé shèng tú yú shàng jīng wǔ luán diàn.
秋,七月,甲子,遼主命翰林待詔陳昇寫《南徵得勝圖》於上京五鸞殿。
rén shēn, yǐ xīng biàn shè tiān xià liú yǐ xià zuì, sǐ zuì jiǎn yī děng.
壬申,以星變赦天下流以下罪,死罪減一等。
zhào: zì jīn suǒ tīng yīng jǔ rén, suǒ zài zhǎng lì xiān kǎo yì yè, hé gé jí tīng qǔ jiě rú zhì lǐ bù bù jí gé, dāng tíng jiàn rèn qí qián hòu kǎo shì guān jǔ sòng zhǎng lì, bìng zhòng zhì qí zuì.
詔:「自今鎖廳應舉人,所在長吏先考藝業,合格即聽取解;如至禮部不及格,當停見任;其前後考試官舉送長吏,並重置其罪。」
jiǎ xū, yǐ xíng bù shì láng zhī qīng zhōu lǐ shì héng wèi sān sī shǐ. dì zuò kuān cái lì lùn cì shì héng, shì héng qǐng kè shèng zhì yú běn tīng, cóng zhī. shì héng fāng jìn yòng, wáng qīn ruò hài zhī. huì dì lùn shí wén zhī bì, qīn ruò yīn yán: lù zhèn, wén rén yě, rán bù shí tǐ. dì yuē: hé yě? yuē: shì héng fù zhū sǐ, ér zhèn wèi zèng gào, nǎi yuē shì yǒu xiǎn rén. dì hàn zhī, shì héng yǐ gù bù dà yòng.
甲戌,以刑部侍郎、知青州李士衡為三司使。帝作《寬財利論》賜士衡,士衡請刻聖制於本廳,從之。士衡方進用,王欽若害之。會帝論時文之弊,欽若因言:「路振,文人也,然不識體。」帝曰:「何也?」曰:「士衡父誅死,而振為贈告,乃曰『世有顯人』。」帝頷之,士衡以故不大用。
bā yuè, dīng yǒu, qún chén shàng biǎo qǐng lì huáng tài zǐ, bù yǔn biǎo sān shàng, xǔ zhī.
八月,丁酉,群臣上表請立皇太子,不允;表三上,許之。
xiān shì zhī wú zhōu chén zhí zhōng shàng fù gǔ yào dào sān piān, dì yì ér zhào zhī. dì shí yǐ shǔ jí, chūn qiū gāo, dà chén mò gǎn yán jiàn chǔ zhě. zhí zhōng jì zhì, jìn yǎn yào sān piān, yǐ zǎo dìng gēn běn wèi shuō. yì rì, dì yǐ tā shū shì fǔ chén, jiē zàn yuē: shàn! dì zhǐ qí xiù zhōng yuē: gèng yǒu shàn yú cǐ zhě. chū zhī, jí yǎn yào yě. yīn zhào duì biàn diàn, láo wèn jiǔ zhī. xún zhuó wèi yòu zhèng yán. zhí zhōng, shù zhī zǐ yě.
先是知梧州陳執中上《復古要道》三篇,帝異而召之。帝時已屬疾,春秋高,大臣莫敢言建儲者。執中既至,進《演要》三篇,以早定根本為說。翼日,帝以它疏示輔臣,皆贊曰:「善!」帝指其袖中曰:「更有善於此者。」出之,即《演要》也。因召對便殿,勞問久之。尋擢為右正言。執中,恕之子也。
guǐ mǎo, zhào: qián suì shàng shèng hào cè bǎo suǒ cì pú, jīn qiū fēng rěn, kě zhuī xíng zhī.
癸卯,詔:「前歲上聖號冊寶所賜酺,今秋豐稔,可追行之。」
jiǎ chén, lì shēng wáng shòu yì wèi tài zǐ, gǎi míng zhēn, dà shè tiān xià.
甲辰,立升王受益為太子,改名禎,大赦天下。
yǐ sì, yǐ hàn lín xué shì cháo jiǒng wèi cè lì huáng tài zǐ lǐ yí shǐ, mìng mì shū jiān yáng yì zhuàn huáng tài zǐ cè wén, zhī zhì gào shèng dù shū cè, chén yáo zī shū bǎo.
乙巳,以翰林學士晁迥為冊立皇太子禮儀使,命祕書監楊億撰皇太子冊文,知制誥盛度書冊,陳堯咨書寶。
rén zǐ, yǐ cān zhī zhèng shì lǐ dí jiān tài zǐ bīn kè. dì chū yù shòu dí tài zǐ tài fù, dí cí yǐ tài zōng shí wèi cháng lì bǎo fù, nǎi zhǐ jiān bīn kè, ér zhào huáng tài zǐ lǐ bīn kè rú shī fù. yǒu diàn shì zhāng dí zhě, chūn fāng zhī hòu, tài zǐ bù yù qí míng yǔ bīn kè tóng, gǎi míng kè yī. dí zòu qí shì, dì xǐ, yǐ gào fǔ chén.
壬子,以參知政事李迪兼太子賓客。帝初欲授迪太子太傅,迪辭以太宗時未嘗立保傅,乃止兼賓客,而詔皇太子禮賓客如師傅。有殿侍張迪者,春坊祗候,太子不欲其名與賓客同,改名克一。迪奏其事,帝喜,以告輔臣。
zhào: zhōng shū mén xià wǔ pǐn, shàng shū shěng yù shǐ tái sì pǐn, zhū sī sān pǐn, jiàn huáng tài zǐ, bìng dá bài, zì yú shòu bài.
詔:「中書、門下五品,尚書省、御史台四品,諸司三品,見皇太子,並答拜,自餘受拜。」
jiā péng wáng yuán yǎn tài fù, jìn fēng tōng wáng.
加彭王元儼太傅,進封通王。
guǐ chǒu, dì zuò yuán liáng zhēn cì huáng tài zǐ, yòu zuò shī cì bīn kè ér xià.
癸丑,帝作《元良箴》賜皇太子,又作詩賜賓客而下。
jiǎ yín, chǔ wáng yuán zuǒ jiā xìng yuán mù, xú guó bīn guó sù guó sān zhǎng gōng zhǔ jù jìn jiā fēng hào.
甲寅,楚王元佐加興元牧,徐國、邠國、宿國三長公主俱進加封號。
dīng sì, zhào huáng tài zǐ yuè gěi qián èr qiān guàn.
丁巳,詔皇太子月給錢二千貫。
lǐ yí yuàn yán: zhì dào zhōng, chì bǎi guān yú huáng tài zǐ chēng míng, gōng liáo chēng chén xù zhǔn chì, yī huáng tài zǐ suǒ qǐng, gōng liáo zhǐ chēng míng. zhào rú zhì dào zhī zhì.
禮儀院言:「至道中,敕百官於皇太子稱名,宮僚稱臣;續准敕,依皇太子所請,宮僚止稱名。」詔如至道之制。
jiǔ yuè, dīng mǎo, yù tiān ān diàn cè huáng tài zǐ.
九月,丁卯,御天安殿冊皇太子。
rén shēn, sān sī jiǎ nèi cáng yín shí wàn liǎng.
壬申,三司假內藏銀十萬兩。
wù chén, liáo zhǔ zhào: nèi wài guān yīn shì shòu qiú, shì jué ér chēng zi sūn pú cóng zhě, jìn zhī.
戊辰,遼主詔:「內外官因事受賕,事覺而稱子孫僕從者,禁之。」
gēng wǔ, liáo zhǔ lù qiú. kuò mǎ gěi dōng zhēng jūn.
庚午,遼主錄囚。括馬給東征軍。
gēng chén, yù zhèng yáng mén guān pú, fán wǔ rì. dì zuò jià sè bèi dēng shī yī qì jiè jiǔ èr lùn shì fǔ chén.
庚辰,御正陽門觀酺,凡五日。帝作《稼穡倍登詩》、《欹器》、《戒酒》二論示輔臣。
xiáng yuán guān chéng, guān yǔ fán liù bǎi yī shí sān qū.
祥源觀成,觀宇凡六百一十三區。
shì yuè, liáo zhǔ zhù tǔ hé chuān.
是月,遼主駐土河川。
dōng, shí yuè, liáo míng zhōng jīng xīn jiàn èr diàn yuē yán qìng, yuē yǒng ān.
冬,十月,遼名中京新建二殿曰延慶,曰永安。
rén yín, liáo yǐ shùn yì jūn jié dù shǐ shí yòng zhōng wèi hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ.
壬寅,遼以順義軍節度使石用中為漢人行宮都部署。
guǐ chǒu, zuǒ jiàn yì dài fū sūn shì yán: chá fǎ lǚ gǎi, fēi shì xìn zhī dào, wàng qiǎn guān zhòng dìng jīng jiǔ zhī zhì, jí zhào, shì yǔ sān sī xiáng dìng, wù cóng kuān jiǎn. wèi jǐ, shì chū zhī hé yáng, shì suì zhǐ.
癸丑,左諫議大夫孫奭言:「茶法屢改,非示信之道,望遣官重定經久之制,即詔,奭與三司詳定,務從寬簡。未幾,奭出知河陽,事遂止。
shì chū zì mì zhōu dài hái, shí fāng zhì tiān qìng děng jié, tiān xià shè zhāi jiào, zhāng yàn, fèi shén guǎng. shì qǐng cái shěng fú yòng, bù bào.
奭初自密州代還,時方置天慶等節,天下設齋醮,張燕,費甚廣。奭請裁省浮用,不報。
bǐng chén, liáo yǐ dōng píng jùn wáng xiāo bā yǎ ěr wèi dōu tǒng, diàn qián dōu diǎn jiǎn xiāo kù lī fù zhī, dōng jīng liú shǒu yē lǜ bā gé wèi dōu jiān, fá gāo lì. réng yù gāo lì guān lì néng lǜ zhòng zì guī zhě hòu zī, jiān bì xiāng jù zhě zhuī huǐ wú jí.
丙辰,遼以東平郡王蕭巴雅爾為都統,殿前都點檢蕭庫哩副之,東京留守耶律巴格為都監,伐高麗。仍諭高麗官吏能率眾自歸者厚資,堅壁相拒者追悔無及。
shí yī yuè, jǐ wèi, yǐ hàn lín xué shì cháo jiǒng wèi chéng zhǐ. shí cháo tíng shù jǔ dà lǐ, zhào lìng duō chū jiǒng shǒu. cháng yè zhào duì, dì lìng nèi chí yù qián jù zhú sòng guī yuàn.
十一月,己未,以翰林學士晁迥為承旨。時朝廷數舉大禮,詔令多出迥手。嘗夜召對,帝令內持御前巨燭送歸院。
rén xū, liáo yǐ lǚ dé mào zhī lì bù shàng shū, yáng yòu yuán zhī xiáng fù yuàn, liú shèn xíng wèi zhāng wǔ jūn jié dù shǐ.
壬戌,遼以呂德懋知吏部尚書,楊又元知詳覆院,劉慎行為彰武軍節度使。
yǐ hài, qǐ jū shè rén lǚ yí jiǎn yán: chán wèi fēng shú, wàng chū nèi cáng qián èr shí wàn guàn shì chú liáng. cóng zhī.
乙亥,起居舍人呂夷簡言:「澶、魏豐熟,望出內藏錢二十萬貫市芻糧。」從之。
liáo xiāo bā yǎ ěr gōng gāo lì xìng huà zhèn, gāo lì qiǎn qí chén jiāng hán zàn jiāng mín zhān yù zhī. xiān qī shè fú shān gǔ, yǐ dà shéng guàn niú pí sāi chéng dōng dà chuān yǐ dài zhī, liáo shī zhì, jué sāi fā fú. liáo shī zhàn bù lì, bā yǎ ěr nǎi yóu cí zhōu zhí qū wáng chéng. jìn zhì xīn ēn xiàn, qù wáng chéng bǎi lǐ, hán zàn děng qiǎn bīng lái yuán, bā yǎ ěr dù wáng chéng bù kě xià, nǎi dà lüè ér hái. shí èr yuè, shī zhì chá tuó èr hé, hán zàn děng zhuī bīng dà zhì. zhū jiāng jiē yù shǐ gāo lì dù liǎng hé ér hòu jī zhī dōu jiān bā gé dú yǐ wèi bù kě, yuē: dí ruò dù liǎng hé, bì shū sǐ zhàn, cǐ wēi dào yě, bù ruò zhàn yú liǎng hé zhī jiān. bā yǎ ěr cóng zhī. jí zhàn, gāo lì yǐ qiáng nǔ jiā shè, xiāng chí wèi jué, hū fēng yǔ zì nán lái, jīng qí běi zhǐ, gāo lì bīng chéng shì gōng zhī, liáo shī dà bài, bā yǎ ěr wěi jiǎ zhàng ér zǒu, xiáng gǔn duō zhàn sǐ, tiān yún jí pí shì èr jūn shāng xiàn lüè jǐn.
遼蕭巴雅爾攻高麗興化鎮,高麗遣其臣姜邯贊、姜民瞻御之。先期設伏山谷,以大繩貫牛皮塞城東大川以待之,遼師至,決塞發伏。遼師戰不利,巴雅爾乃由慈州直趨王城。進至新恩縣,去王城百里,邯贊等遣兵來援,巴雅爾度王城不可下,乃大掠而還。十二月,師至茶、陀二河,邯贊等追兵大至。諸將皆欲使高麗渡兩河而後擊之;都監巴格獨以為不可,曰:「敵若渡兩河,必殊死戰,此危道也,不若戰於兩河之間。」巴雅爾從之。及戰,高麗以強弩夾射,相持未決,忽風雨自南來,旌旗北指,高麗兵乘勢攻之,遼師大敗,巴雅爾委甲仗而走,詳袞多戰死,天雲及皮室二軍傷陷略盡。
cān zhī zhèng shì zhāng zhī bái yǔ zǎi xiàng wáng qīn ruò lùn yì duō xiāng shī, yīn chēng jí cí wèi, bǐng wǔ, bà wèi xíng bù shì láng hàn lín shì dú xué shì zhī tiān xióng jūn.
參知政事張知白與宰相王欽若論議多相失,因稱疾辭位,丙午,罷為刑部侍郎、翰林侍讀學士、知天雄軍。
shì suì, liáo fàng jìn shì zhāng kè gōng děng sān shí qī rén.
是歲,遼放進士張克恭等三十七人。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì tiān xǐ sān nián liáo kāi tài bā nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝天禧三年(遼開泰八年)
chūn, zhēng yuè, rén xū, liáo jiàn jǐng zōng miào yú zhōng jīng. fēng shā zhōu jié dù shǐ cáo shùn wèi dùn huáng jùn wáng.
春,正月,壬戌,遼建景宗廟於中京。封沙州節度使曹順為燉煌郡王。
dīng mǎo, hàn lín xué shì qián wéi yǎn děng sì rén quán tóng zhī gòng jǔ.
丁卯,翰林學士錢惟演等四人權同知貢舉。
yǐ hài, zhū lù gòng jǔ rén guō zhēn děng sì qiān sān bǎi rén jiàn yú chóng zhèng diàn. shí zhēn mào sī sàng gòng jǔ, wèi tóng bèi suǒ sòng, diàn sān jǔ tóng bǎo rén bìng shú jīn, diàn yī jǔ. shí yǒu sī yù tuō sòng chéng wáng zhū, wèn zhū yuē: guǒ bǎo zhēn fǒu? bù rán, kě yì yě. zhū yuē: bǎo zhī, bù yuàn yì yě. suì yǔ zhēn jù bà.
乙亥,諸路貢舉人郭楨等四千三百人見於崇政殿。時楨冒緦喪貢舉,為同輩所訟,殿三舉;同保人並贖金,殿一舉。時有司欲脫宋城王洙,問洙曰:「果保楨否?不然,可易也。」洙曰:「保之,不願易也。」遂與楨俱罷。
jīng xī zhuǎn yùn shǐ hú zé yán: huá zhōu jìn shì yáng shì zhì děng sù běn zhōu chù luò, jí qǔ yuán shì juǎn fù xǔ zhōu tōng pàn yān líng cuī lì kàn xiáng, lì yǐ wèi shì zhì děng suǒ shì bù zhì pī móu, yǐ dié huá zhōu yī lì jiě fā. zhào zhuǎn yùn sī jù xī bù xiān zòu cái, zhí lìng jiě fā yuán yóu yǐ wén, qí shì juǎn yǎng běn zhōu jiǎo jìn, shì zhì děng réng wèi dé jiě fā. jí qǔ dào shì juǎn, gòng yuàn yán bù hé chōng jiàn, zhào luò shì zhì děng, ér hé zhuǎn yùn shǐ jí cuī lì zuì.
京西轉運使胡則言:「滑州進士楊世質等訴本州黜落,即取元試卷付許州通判鄢陵崔立看詳,立以為世質等所試不至紕繆,已牒滑州依例解發。」詔轉運司具析不先奏裁,直令解發緣由以聞,其試卷仰本州繳進,世質等仍未得解發。及取到試卷,貢院言不合充薦,詔落世質等,而劾轉運使及崔立罪。
lì chū wèi guǒ zhōu tuán liàn tuī guān, yì bīng niǎn guān wù tā zhōu, dào xiǎn, nǎi lǜ zhòng qián yōng zhōu zài guī. zhī zhōu jiāng cóng gé lùn rú lǜ liǎn fǎ, sān rén dāng zhǎn, lì yuē: cǐ fēi sī jǐ, zuì zhǐ zhàng ěr. cóng gé chū bù tīng, lùn zòu, zhào rú lì yì. dì jì qí míng, dài hái, tè zhuǎn dà lǐ sì chéng, zhī ān fēng xiàn.
立初為果州團練推官,役兵輦官物它州,道險,乃率眾錢傭舟載歸。知州姜從革論如率斂法,三人當斬,立曰:「此非私己,罪止杖耳。」從革初不聽,論奏,詔如立議。帝記其名,代還,特轉大理寺丞,知安豐縣。
lì xìng chún jǐn, yóu xǐ lùn shì. dà zhōng xiáng fú jiān, shì dài fū zhēng zòu fú ruì, lì dú yán: shuǐ fā xú yǎn, hàn lián jiāng huái, wú wèi liè fēng, jīn líng dà huǒ, shì tiān suǒ yǐ jiè jiāo jīn ér zhōng wài duō shàng yún lù cǎo mù qín chóng zhū wù zhī ruì, cǐ hé zú wèi zhì dào zāi! yuàn chì yǒu sī: cǎo mù zhī yì, suī dà bù lù shuǐ hàn zhī biàn, suī xiǎo bì wén. qián hòu fán shàng sì shí yú shì yún.
立性淳謹,尤喜論事。大中祥符間,士大夫爭奏符瑞,立獨言:「水發徐、兗,旱連江、淮,無為烈風,金陵大火,是天所以戒驕矜;而中外多上雲露、草木、禽蟲諸物之瑞,此何足為治道哉!願敕有司:草木之異,雖大不錄;水旱之變,雖小必聞。」前後凡上四十餘事雲。
shì yuè, sān sī yán: shǐ chén chuán xuān qǔ wù, chéng qián zhǐ shì kǒu chuán zhào zhǐ, bié wú píng yóu, zhì yīn yuán dào qǔ qián wù. jīn qǐng xià rù nèi nèi shì shěng zhì chuán xuān hé tóng sī, zhuān chà nèi chén yī yuán zhǔ zhī, yǐ jué sī bì. cóng zhī.
是月,三司言:「使臣傳宣取物,承前止是口傳詔旨,別無憑由,致因緣盜取錢物。今請下入內內侍省置傳宣合同司,專差內臣一員主之,以絕斯弊。」從之。
èr yuè, dīng wèi, chū huáng tài zǐ suǒ shū yù shī cì zǎi xiàng.
二月,丁未,出皇太子所書御詩賜宰相。
liáo yǐ qián nán yuàn shū mì shǐ yē lǜ zhì xīn wèi zhōng jīng liú shǒu, yǐ hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ wáng jì zhōng wèi nán yuàn shū mì shǐ.
遼以前南院樞密使耶律制心為中京留守,以漢人行宮都部署王繼忠為南院樞密使。
sān yuè, wù wǔ shuò, rì yǒu shí zhī.
三月,戊午朔,日有食之。
yǐ chǒu, sān sī jiǎ nèi cáng kù yín yī shí sān wàn.
乙丑,三司假內藏庫銀一十三萬。
bǐng yín, qīn shì lǐ bù zòu míng gòng jǔ rén, dé jìn shì wáng zhěng yǐ xià liù shí sān rén cì jí dì, bā shí liù rén tóng chū shēn, yòu cì xué jiū zhū kē gè jí dì chū shēn yǒu chà.
丙寅,親試禮部奏名貢舉人,得進士王整以下六十三人賜及第,八十六人同出身,又賜學究、諸科各及第、出身有差。
yǐ hài, liáo xiāo bā yǎ ěr yē lǜ bā gé zì gāo lì hái, yǐ chū shī shī lǜ, shù qí zuì ér shì zhī.
乙亥,遼蕭巴雅爾、耶律巴格自高麗還,以出師失律,數其罪而釋之。
rén wǔ, liáo zhǔ yuè fēi lóng yuàn mǎ.
壬午,遼主閱飛龍院馬。
rù nèi fù dōu zhī zhōu huái zhèng, rì shì nèi tíng, quán rèn yóu shèng, fù huì zhě pō zhòng. xìng shí fán jìn, kù xìn yāo wàng. yǒu zhū néng zhě, běn dān zhōu tuán liàn shǐ tián mǐn jiā sī yǎng, xìng xiōng jiǎo, suì lù huái zhèng qīn xìn dé jiàn, wàng tán shén guài shì yǐ xù zhī. huái zhèng dà huò, yuán yǐn néng zhì yù yào shǐ lǐng jiē zhōu cì shǐ. é yú zhōng nán shān xiū dào guān, yǔ diàn zhí liú yì bèi zào fú mìng, tuō shén yán guó jiā xiū jiù, huò zāng pǐ dà chén. shí kòu zhǔn zhèn yǒng xìng, néng wèi xún jiǎn, néng zhà yán tiān shū jiàng. dì fǎng zhū dà chén, huò yán zhǔn sù bù xìn tiān shū, jīn shǐ zhǔn shàng zhī, bǎi xìng bì dà fú nǎi shǐ huái zhèng yù zhǔn. zhǔn shǐ bù kěn, qí xù wáng shǔ yí shū yào zhǔn, nǎi cóng zhī. shì yuè, zhǔn zòu tiān shū jiàng gān yòu shān zhōng.
入內副都知周懷政,日侍內廷,權任尤盛,附會者頗眾。性識凡近,酷信妖妄。有硃能者,本單州團練使田敏家廝養,性凶狡,遂賂懷政親信得見,妄談神怪事以訹之。懷政大惑,援引能至御藥使、領階州刺史。俄於終南山修道觀,與殿直劉益輩造符命,托神言國家休咎,或臧否大臣。時寇準鎮永興,能為巡檢,能詐言天書降。帝訪諸大臣,或言准素不信天書,今使准上之,百姓必大服;乃使懷政諭准。准始不肯,其婿王曙詒書要准,乃從之。是月,准奏天書降乾祐山中。
xià, sì yuè, xīn mǎo, bèi yí zhàng zhì qióng lín yuàn yíng dǎo tiān shū rù nèi. tài zǐ yòu yù dé lǔ zōng dào shàng shū, lüè yuē: tiān dào fú shàn huò yín, bù yán shì huà. rén jūn zhèng dé qí lǐ, zé zuò fú yǐ bào zhī, shī qí dào, zé chū yì yǐ jiè zhī, yòu hé shū zāi? chén kǒng jiān chén sì qí dàn wàng yǐ huò shèng tīng yě. zhī hé yáng sūn shì shàng shū yán: zhū néng jiān xiān xiǎo rén, wàng yán xiáng ruì, ér bì xià chóng xìn zhī, qū zhì zūn yǐ yíng bài, guī mì diàn yǐ fèng ān, shàng zì cháo tíng, xià jí lǘ xiàng, mí bù tòng xīn jí shǒu, fǎn chún fù fēi. yòu yuē: tiān qiě wú yán, ān dé yǒu shū? tiān xià jiē zhī néng suǒ wèi, dú bì xià yī rén bù zhī ěr, qǐ zhǎn néng yǐ xiè tiān xià. dì suī bù tīng, rán yì bù zuì shì yě.
夏,四月,辛卯,備儀仗至瓊林苑迎導天書入內。太子右諭德魯宗道上疏,略曰:「天道福善禍淫,不言示化。人君政得其理,則作福以報之,失其道,則出異以戒之,又何書哉?臣恐奸臣肆其誕妄以惑聖聽也。」知河陽孫奭上疏言:「硃能奸憸小人,妄言祥瑞,而陛下崇信之,屈至尊以迎拜,歸秘殿以奉安,上自朝廷,下及閭巷,靡不痛心疾首,反脣腹非。」又曰:「天且無言,安得有書?天下皆知能所為,獨陛下一人不知耳,乞斬能以謝天下。」帝雖不聽,然亦不罪奭也。
hé dōng zhuǎn yùn shǐ lǐ fàng gòng qián sān shí wàn guàn, liáng bǎi èr shí wàn shí, zhào jiǎng zhī.
河東轉運使李放貢錢三十萬貫,糧百二十萬石,詔獎之。
jǐ hài, zhào shān nán dōng dào jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn yǒng xìng jūn fǔ kòu zhǔn fù què.
己亥,召山南東道節度使、同平章事、判永興軍府寇準赴闕。
rén yín, zhào jìn chén yì zhēn yóu diàn cháo bài tiān shū.
壬寅,召近臣詣真游殿朝拜天書。
shì yuè, liáo zhǔ rú miǎn shān.
是月,遼主如緬山。
wǔ yuè, yǐ chǒu, zuǒ jiàn yì dài fū zhī yùn zhōu qī lún, zé shòu yuè zhōu tuán liàn fù shǐ, yǐ tí diǎn xíng yù guān lǐ zhòng róng zòu lún yǒu shàn shàng yǔ gù yě. lún shàn tán míng lǐ, xǐ yán mín zhèng, pō jìn yū kuò. shì xiōng wéi, yǒu ài shén hòu. shì zǐ yè jiàn zhě, bì xún qí suǒ yè, fǎng qí zhì shàng, suí cái yòu yē zhī. cháng yún: guī lǎo hòu dé shí nián zài xiāng lǘ jiǎng xí, yì kě yǐ huī dào jì shì yǐ. lè yú jiàn shì, měi yī zòu shí shù rén, jiē dāng shí zhī míng zhě. wǎn jié wèi quán xìng suǒ pái, suì bù fù zhèn.
五月,乙丑,左諫議大夫、知鄆州戚綸,責授岳州團練副使,以提點刑獄官李仲容奏綸有訕上語故也。綸善談名理,喜言民政,頗近迂闊。事兄維,友愛甚厚。士子謁見者,必詢其所業,訪其志尚,隨才誘掖之。嘗云:「歸老後得十年在鄉閭講習,亦可以恢道濟世矣。」樂於薦士,每一奏十數人,皆當時知名者。晚節為權幸所排,遂不復振。
rén shēn, liáo yǐ fù mǎ xiāo kè zhōng wèi zhǎng níng jūn jié dù shǐ.
壬申,遼以駙馬蕭克忠為長寧軍節度使。
yǐ hài, yǐ yòu zhèng yán liú yù pàn sān sī hù bù jù yuàn, gài zhí zhèng zhě bù yù qí zhuān rèn yán zé, gù jiān tā zhí.
乙亥,以右正言劉煜判三司戶部句院,蓋執政者不欲其專任言責,故兼它職。
xīn sì, jiān chá yù shǐ liú píng wèi yán tiě pàn guān, zhāng pín wèi dù zhī pàn guān. yù shǐ yú shì fù jiān shěng zhí.
辛巳,監察御史劉平為鹽鐵判官,章頻為度支判官。御史於是復兼省職。
liáo qiān níng zhōu bó hǎi hù yú liáo tǔ èr hé zhī jiān.
遼遷寧州、渤海戶於遼、土二河之間。
jiǎ shēn, kòu zhǔn zì yǒng xìng lái cháo. zhǔn jiāng fā, qí mén shēng yǒu quàn zhǔn zhě yuē: gōng ruò zhì hé yáng chēng jí, jiān qiú wài bǔ, cǐ wèi shàng cè. tǎng rù jiàn, jí fā gān yòu tiān shū zhī zhà, shàng kě quán píng shēng zhèng zhí zhī míng, sī wèi cì yě. zuì xià, zé zài rù zhōng shū ěr. zhǔn bù yì, yī ér qǐ, zú jí yú huò.
甲申,寇準自永興來朝。准將發,其門生有勸准者曰:「公若至河陽稱疾,堅求外補,此為上策。儻入見,即發乾祐天書之詐,尚可全平生正直之名,斯為次也。最下,則再入中書耳。」准不懌,揖而起,卒及於禍。
liù yuè, wù zǐ, bǎo xìn jūn jié dù shǐ dīng wèi zì jiāng níng lái cháo, zhào zhī yě.
六月,戊子,保信軍節度使丁謂自江寧來朝,召之也。
liáo lù zhēng gāo lì zhàn mò jiāng xiào zhī zǐ dì, wèi jǐ, fù yì fēng qí qī.
遼錄征高麗戰歿將校之子弟,未幾,復益封其妻。
jǐ chǒu, liáo yǐ yī lēi xī bā xiāo xié lī wèi xī nán miàn zhāo tǎo shǐ, yù shǐ dài fū xiāo jiā jì wèi yī lēi xī bā.
己丑,遼以伊勒希巴蕭諧哩為西南面招討使,御史大夫蕭嘉濟為伊勒希巴。
xiān shì jiāng huái fā yùn shǐ jiǎ zōng yán: zhū lù suì cáo, zì zhēn yáng rù huái biàn, lì yàn zhě wǔ, liáng zài bō xiè, mín bà qiān wǎn, jiàn zhōu yóu cǐ sù huài. jīn yì kāi yáng zhōu gǔ hé, liáo chéng nán jiē yùn qú, huǐ lóng zhōu xīn xìng zhū yú sān yàn, tōng cáo lù yǐ jūn shuǐ shì, suì shěng guān fèi shí wàn, gōng lì shén hòu. zhào àn shì, yǐ wèi dāng rán. yú shì yì chéng, shuǐ zhù xīn hé, yǔ sān yàn píng, cáo chuán wú zǔ, gōng sī dà chēng qí biàn.
先是江淮發運使賈宗言:「諸路歲漕,自真、揚入淮、汴,歷堰者五,糧載剝卸,民罷牽挽,艦舟由此速壞。今議開揚州古河,繚城南接運渠,毀龍舟、新興、茱萸三堰,通漕路以均水勢,歲省官費十萬,功利甚厚。」詔按視,以為當然。於是役成,水注新河,與三堰平,漕船無阻,公私大稱其便。
jiǎ wǔ, zuǒ pú shè píng zhāng shì wáng qīn ruò bà wèi tài zǐ tài bǎo.
甲午,左僕射、平章事王欽若罷為太子太保。
shí qīn ruò ēn yù jìn shuāi, rén yǒu yán qí shòu jīn zhě, qīn ruò zì biàn, qǐ xià yù shǐ tái fù shí. dì bù yuè, yuē: guó jiā zhì yù shǐ tái, gù wèi rén biàn xū shí xié! qīn ruò huáng kǒng, yīn qiú chū fān. huì shāng zhōu bǔ dé dào shì qiào wén yì chù jìn shū, néng yǐ shù shǐ liù dīng liù jiǎ shén, zì yán cháng chū rù qīn ruò jiā, dé qīn ruò suǒ yí shī jí shū. dì yǐ wèn qīn ruò, qīn ruò xiè bù xǐng, suì bà xiāng. xún mìng pàn háng zhōu.
時欽若恩遇浸衰,人有言其受金者,欽若自辨,乞下御史台覆實。帝不悅,曰:「國家置御史台,固為人辨虛實邪!」欽若惶恐,因求出籓。會商州捕得道士譙文易畜禁書,能以術使六丁六甲神,自言嘗出入欽若家,得欽若所遺詩及書。帝以問欽若,欽若謝不省,遂罷相。尋命判杭州。
dīng yǒu, yǐ lǐ yǔn zé wèi kè shěng shǐ zhī zhèn zhōu, jiān zhèn dìng qián xiá.
丁酉,以李允則為客省使、知鎮州,兼鎮、定鈐轄。
yǔn zé zài xióng zhōu shí sì nián, hé běi jì bà bīng, yǔn zé zhì chéng lěi bù chuò. liáo rén yí wéi shì yuē. jì ér yǒu yǐ wèi yán, zhào jié zhī. yǔn zé zòu yán: chū tōng hǎo bù jí wán zhì, tā rì fù ān gǎn dòng hū! dì yǐ wèi rán.
允則在雄州十四年,河北既罷兵,允則治城壘不輟。遼人疑違誓約。既而有以為言,詔詰之。允則奏言:「初通好不即完治,它日復安敢動乎!」帝以為然。
chéng běi jiù yǒu wèng chéng, yǔn zé yù hé dài chéng wèi yī, xiān jiàn dōng yuè cí, chū huáng jīn bǎi liǎng wèi gōng qì, dǎo yǐ gǔ chuī, jū rén zhēng xiàn jīn yín. jiǔ zhī, mì zì chè qù, shēng yán dào zì běi zhì, suì xià lìng bǔ dào, sān yí wén běi jiè. nǎi xìng bǎn zhú, yáng yán yǐ hù cí, ér zú jiù guān chéng, jùn háo, qǐ yuè dī, zì cǐ wèng chéng zhī rén xī nèi chéng zhōng.
城北舊有甕城,允則欲合大城為一,先建東嶽祠,出黃金百兩為供器,導以鼓吹,居人爭獻金銀。久之,密自撤去,聲言盜自北至,遂下令捕盜,三移文北界。乃興板築,揚言以護祠,而卒就關城,浚壕,起月堤,自此甕城之人悉內城中。
shǐ, zhōu mín duō yǐ cǎo fù wū, yǔn zé qǔ cái mù xī shān, dà wèi cāng lǐn yíng shě. jiào mín táo wǎ pì, biāo lǐ hàn, zhì láng shì. chéng shàng xī lèi pì, xià huán yǐ gōu qiàn, shí má, zhí yú liǔ. guǎng yán chéng hàn suǒ xiū tún tián, jià qiáo yǐn shuǐ, zuò gǔ liáng, liè dī dào, yǐ tōng ān sù guǎng xìn shùn ān jūn. suì xiū xì shì, zhào jiè hé zhàn zhào wèi jìng dù, zòng běi rén yóu guān, qián yù shuǐ zhàn. zhōu běi jiù shè xiàn mǎ kēng, chéng shàng qǐ lóu wèi chì hòu, wàng shí lǐ, zì bà bīng, rén mò gǎn dēng. yǔn zé yuē: nán běi jì jiǎng hé yǐ, ān yòng cǐ wèi? mìng chè lóu yí kēng, wèi zhū jūn shū pǔ, jùn jǐng shū xù, liè qí lǒng, zhú duǎn yuán, zòng héng qí zhōng, zhí yǐ jīng jí, ér qí dì yì xiǎn zǔ. yīn zhì fāng xiàng, xǐ fú tú běi yuán shàng, dēng wàng sān shí lǐ. xià lìng ān fǔ sī suǒ lì jìng, yǒu xì dì xī zhǒng yú, jiǔ zhī, yú mǎn sāi xià.
始,州民多以草覆屋,允則取材木西山,大為倉廩營舍。教民陶瓦甓,標里閈,置廊市。城上悉累甓,下環以溝塹,蒔麻,植榆柳。廣閻承翰所修屯田,架橋引水,作古梁,列堤道,以通安肅、廣信、順安軍。歲修禊事,召界河戰棹為競度,縱北人游觀,潛寓水戰。州北舊設陷馬坑,城上起樓為斥堠,望十里,自罷兵,人莫敢登。允則曰:「南北既講和矣,安用此為?」命撤樓夷坑,為諸軍蔬圃,浚井疏洫,列畦壟,築短垣,縱橫其中,植以荊棘,而其地益險阻。因治坊巷,徙浮圖北垣上,登望三十里。下令安撫司所蒞境,有隙地悉種榆,久之,榆滿塞下。
shàng yuán jiù bù rán dēng, yǔn zé jié cǎi shān, jù yōu lè, shǐ mín zòng yóu. míng rì, zhēn zhī liáo jiāng yù jiān xíng rù chéng guān zhī, yǔn zé yǔ tóng liáo cì jiāo wài, guǒ yǒu zǐ yī rén zhì, suì yǔ jù rù chuán shě, bù jiāo yī yán, chū nǚ nú luó shì zuǒ yòu, jù yǐn ér bà, qiě zhì qí suǒ chéng lǘ wǔ xià, shǐ dùn qù, jí liáo zhī nán jīng tǒng jūn yě. hòu shù rì, qí rén dé zuì.
上元舊不然燈,允則結采山,聚優樂,使民縱游。明日,偵知遼將欲間行入城觀之,允則與同僚伺郊外,果有紫衣人至,遂與俱入傳舍,不交一言,出女奴羅侍左右,劇飲而罷,且置其所乘驢廡下,使遁去,即遼之南京統軍也。後數日,其人得罪。
cháng yàn jūn zhōng, ér jiǎ zhàng kù huǒ, yǔn zé zuò lè xíng jiǔ bù chuò. shǎo qǐng, huǒ xī, mìng xī yì suǒ fén wù, mì qiǎn shǐ chí xí yíng zhōu, yǐ míng lóng yùn qì jiǎ, bù jiā xún, bīng shù yǐ wán, rén wú zhī zhě. shū mì yuàn yí jié zhī, duì yuē: bīng xiè suǒ cáng, jǐng huǒ shén yán, fāng yàn ér fán, bì jiān rén suǒ wèi, shě yàn jiù fén, shì huò bù cè yǐ.
嘗燕軍中,而甲仗庫火,允則作樂行酒不輟。少頃,火熄,命悉瘞所焚物,密遣使持檄瀛州,以茗籠運器甲,不夾旬,兵數已完,人無知者。樞密院移詰之,對曰:「兵械所藏,儆火甚嚴,方宴而燔,必奸人所為,舍宴救焚,事或不測矣。」
yī rì, mín yǒu sù wèi liáo rén ōu shāng ér dùn zhě, yǔn zé bù zhì, yǔ shāng zhě qián èr qiān, zhòng yǐ wèi qiè. yú yuè, liáo rén yǐ qí shì lái jié, dá yǐ wú yǒu. gài tā dié yù yǐ ōu rén wèi zhì yàn, bǐ dé bào, yǐ wèi wàng, nǎi shā dié. yún yì zú wáng rén běi jiè, yǔn zé yí wén dū hái, liáo rén bào yǐ bù zhī suǒ zài. yǔn zé yuē: zài mǒu suǒ. liáo rén hài, bù gǎn yǐn, jí guī zú, nǎi zhǎn yǐ xùn, hòu wú gǎn wáng zhě.
一日,民有訴為遼人毆傷而遁者,允則不治,與傷者錢二千,眾以為怯。逾月,遼人以其事來詰,答以無有。蓋它諜欲以毆人為質驗,比得報,以為妄,乃殺諜。雲翼卒亡人北界,允則移文督還,遼人報以不知所在。允則曰:「在某所。」遼人駭,不敢隱,即歸卒,乃斬以徇,後無敢亡者。
yǔn zé bù shì wēi yí, jiān huò bù chū, yù mín kě yǔ yǔ zhě, yán zuò yǔ yǔ, yǐ shì dòng zhī rén qíng, dào fā zhé huò, rén yì mò zhī qí yóu. shēn wú jiān yī, shí wú zhòng xiū, bù xù zī huò, dāng shí biān chén xiān néng jí zhī zhě.
允則不事威儀,間或步出,遇民可與語者,延坐與語,以是洞知人情,盜發輒獲,人亦莫知其由。身無兼衣,食無重羞,不蓄資貨,當時邊臣鮮能及之者。
wù xū, yǐ kòu zhǔn wèi zhōng shū shì láng jiān lì bù shàng shū píng zhāng shì, bǎo xìn jūn jié dù shǐ dīng wèi wèi lì bù shàng shū cān zhī zhèng shì. gù shì, jié dù shǐ chú bài dāng jiàng má, hàn lín xué shì shèng dù yǐ wèi cān zhī zhèng shì dāng shǔ wài zhì, suì mìng zhī zhì gào sòng shòu cǎo cí, wèi shén hèn yān. wèi zài zhōng shū, shì zhǔn shén jǐn. cháng huì shí, gēng wū zhǔn xū, wèi qǐ, xú fú zhī, zhǔn xiào yuē: cān zhèng guó zhī dà chén, nǎi wèi guān zhǎng fú xū xié? wèi shén kuì zhī, yóu shì qīng gòu shǐ méng yǐ.
戊戌,以寇準為中書侍郎兼吏部尚書、平章事,保信軍節度使丁謂為吏部尚書、參知政事。故事,節度使除拜當降麻,翰林學士盛度以為參知政事當屬外製,遂命知制誥宋綬草辭,謂甚恨焉。謂在中書,事准甚謹。嘗會食,羹污准須,謂起,徐拂之,准笑曰:「參政國之大臣,乃為官長拂須邪?」謂甚愧之,由是傾構始萌矣。
jǐ hài, liáo yǐ tè lǐ gǔn yē lǜ hā gá wèi nán fǔ zǎi xiàng, yǐ nán miàn lín yá yē lǜ hán liú wèi tè lǐ gǔn.
己亥,遼以特里袞耶律哈噶為南府宰相,以南面林牙耶律韓留為特里袞。
huá zhōu hé jué, fàn chán pú yùn qí xú jìng, qiǎn shǐ jiù bèi nì zhě, xù qí jiā.
滑州河決,泛澶、濮、鄆、齊、徐境,遣使救被溺者,恤其家。
dīng wèi, yǐ lì bù shì láng lín tè wèi shàng shū zuǒ chéng yù qīng zhāo yīng gōng fù shǐ. tè xìng xié xiǎn, shàn fù huì, gù dīng wèi shǐ zhōng shàn tè, jí yǐn yòng zhī.
丁未,以吏部侍郎林特為尚書左丞、玉清昭應宮副使。特性邪險,善附會,故丁謂始終善特,亟引用之。
qiū, qī yuè, xīn yǒu, zhī hé nán fǔ féng zhěng yán: fù lǎo sēng dào jǔ rén děng liè zhuàng, yuàn fù jué qǐng chē jià fēng zhōng yuè. dì yuē: zī shì tǐ dà, wèi kě qīng yì. lìng zhěng wèi qiǎn zhī.
秋,七月,辛酉,知河南府馮拯言:「父老、僧道、舉人等列狀,願赴厥請車駕封中嶽。」帝曰:「茲事體大,未可輕議。」令拯慰遣之。
sān sī jiǎ nèi cáng qián wǔ shí wàn guàn, juàn shí wàn pǐ.
三司假內藏錢五十萬貫,絹十萬匹。
xué shì yuàn yán: zhǔn zhào, dà lǐ píng shì xū yǎn yǔ shì, yǎn nǎi shèng dù xù, yòu qián wéi yǎn qīn qī, yù qǐ xià bié chù. zhào sòng shè rén yuàn shì. zì shì yǒu qīn xián zhě bìng rú lì.
學士院言:「准詔,大理評事胥偃與試,偃乃盛度婿,又錢惟演親戚,欲乞下別處。」詔送舍人院試。自是有親嫌者並如例。
wù chén, diàn qián dōu zhǐ huī shǐ zhōng wǔ jié dù shǐ cáo càn zú. chē jià lín diàn, zèng zhōng shū lìng, shì wǔ yì, lù qí zǐ zhí. càn qǐ guì zhòu, yǐ xiào jǐn chēng. xí zhī tāo lüè, suī wú gōng zhàn zhī xiào, rán lèi lì biān rèn, lǐng jìn wèi shí yú nián, shàn fǔ shì zú. wǎn jié pō shāng lìn sè, wù yì shǎo zhī. càn mǔ cháng yuè qí jiā tǎng, jiàn jī qián shù wàn, zhào càn wèi yuē: rǔ fù lǚ lì zhōng wài, wèi cháng yǒu cǐ jī yě, kě zhī bù jí rǔ fù yuǎn yǐ!
戊辰,殿前都指揮使、忠武節度使曹璨卒。車駕臨奠,贈中書令,諡武懿,錄其子侄。璨起貴胄,以孝謹稱。習知韜略,雖無攻戰之效,然累歷邊任,領禁衛十餘年,善撫士卒。晚節頗傷吝嗇,物議少之。璨母嘗閱其家帑,見積錢數萬,召璨謂曰:「汝父履歷中外,未嘗有此積也,可知不及汝父遠矣!」
sān sī jiǎ nèi cáng qián bó èr bǎi sì shí wǔ wàn.
三司假內藏錢帛二百四十五萬。
gēng wǔ, liáo zhǔ guān shì, qū shè shì zhōng xì qiú.
庚午,遼主觀市,曲赦市中繫囚。
jǐ mǎo, qún chén biǎo shàng zūn hào yuē tǐ yuán yù jí gǎn tiān zūn dào yīng zhēn bǎo yùn wén dé wǔ gōng shàng shèng qīn míng rén xiào huáng dì, bù yǔn fán wǔ shàng, cóng zhī.
己卯,群臣表上尊號曰體元御極感天尊道應真寶運文德武功上聖欽明仁孝皇帝,不允;凡五上,從之。
gēng chén, tún tián yuán wài láng zhōng lí jǐn yán: qiè jiàn zhū zhōu zhǎng lì, cái jìng nèi yǔ zú miáo zhǎng, jí zòu fēng rěn, qí hòu shuāng hàn huáng míng zāi lì, jiē yǐn ér bù yán, shàng wǎng cháo tíng, xià yì máng sú. qǐng zì jīn zhū zhōu yǒu zāi shāng chù, jí shí téng zòu, mìng guān jiǎn shì. rú suǒ bù fēng dēng, yì xū qí xià qiū chéng rì nǎi zòu. rú zòu hòu zāi shāng zhě, tīng bié shàng yán yǐn ér bù yán, zé lùn qí zuì. cóng zhī.
庚辰,屯田員外郎鍾離瑾言:「竊見諸州長吏,才境內雨足苗長,即奏豐稔,其後霜旱蝗螟災沴,皆隱而不言,上罔朝廷,下抑氓俗。請自今諸州有災傷處,即時騰奏,命官檢視。如所部豐登,亦須俟夏秋成日乃奏。如奏後災傷者,聽別上言;隱而不言,則論其罪。」從之。
bā yuè, dīng hài, yǐ tiān shū zài jiàng, dà shè tiān xià.
八月,丁亥,以天書再降,大赦天下。
huá zhōu lóng jiàn hé jué.
滑州龍見河決。
zhāng dé jūn liú hòu mǎ zhī jié yǐ jí liú jīng shī, yú nián, biǎo qiú wài rèn, mìng zhī bèi zhōu jiān bù shǔ. jiāng xíng, qǐng duì, dì mǐn qí léi, lìng guī běn zhèn, shàng dǎng dà míng zhī mín zhēng lái yíng yè. jí jìn jù, é qiú hái jīng shī, zú. yí mìng zhū zi lìng cí zhào zàng. dì shēn zhěn dào zhī, zèng shì zhōng, shì zhèng huì, guān qí zi sūn sì rén. zhī jié xí bīng shì, yǐ fāng lüè zì rèn. pō shè wén yì, měi yīng zhào, yì wèi shī yǒng, suǒ yǔ yóu jiē, bì yī shí míng shì. wèi zhì zhuān wù yì háo qiáng, xù gū ruò. xìng gāng zhí gǎn yán, wèi cháng shǎo zì bēi qū. qiú zhī wǔ rén, gài xiān lì yún.
彰德軍留後馬知節以疾留京師,逾年,表求外任,命知貝州兼部署。將行,請對,帝閔其羸,令歸本鎮,上黨、大名之民爭來迎謁。疾浸劇,俄求還京師,卒。遺命諸子令辭詔葬。帝深軫悼之,贈侍中,諡正惠,官其子孫四人。知節習兵事,以方略自任。頗涉文藝,每應詔,亦為詩詠,所與游接,必一時名士。為治專務抑豪強,恤孤弱。性剛直敢言,未嘗少自卑屈。求之武人,蓋鮮儷雲。
xīn chǒu, tài bái zhòu jiàn. dà huì shì dào yú tiān ān diàn, jiàn dào chǎng, fán wàn sān qiān yú rén. jǐ hài, dì lín shì, yǐ yào yín zhù dà qián, miàn cì zhī.
辛丑,太白晝見。大會釋、道於天安殿,建道場,凡萬三千餘人。己亥,帝臨視,以藥銀鑄大錢,面賜之。
wù shēn, zì qióng lín yuàn yíng fèng tiān shū rù nèi.
戊申,自瓊林苑迎奉天書入內。
gēng xū, qiǎn shǐ ān fǔ shuǐ zāi zhōu jūn, yǒu hé kuān xù gǎi gèng shì jiàn, yǔ zhuǎn yùn shǐ fù suǒ zài zhǎng lì huì yì shī xíng.
庚戌,遣使安撫水災州軍,有合寬恤改更事件,與轉運使、副、所在長吏會議施行。
jiǔ yuè, yǐ chǒu, cì dà lǐ sì chéng wáng zhì jìn shì jí dì. zhì, dàn dì zhī zǐ, xiàn wén zhào shì gù yě.
九月,乙丑,賜大理寺丞王質進士及第。質,旦弟之子,獻文召試故也。
jǐ sì, liáo yǐ shí yòng zhōng cān zhī zhèng shì.
己巳,遼以石用中參知政事。
rén shēn, liáo zhǔ lù qiú jiǎ xū, fù lù qiú.
壬申,遼主錄囚;甲戌,復錄囚。
zhào: zì jīn yīng fàn zāng zhù guǎng nán chuān xiá mù zhí zhōu xiàn guān, wěi zhú lù zhuǎn yùn shǐ cháng jiā jiū chá, zài fàn zāng zuì zhě, yǒng bù lù yòng. shí sī xūn yuán wài láng liáng xiàng yán: chuān xiá mù zhí zhōu xiàn guān, céng zuò zāng zuǒ jiàng zhě, duō fù zì tān, yú rǎo yuǎn mín. qǐng zì jīn fàn zāng zhě bù zhù chuān xiá guān, bìng chú guǎng nán yuǎn è zhōu jūn. dì yǐ guǎng nán yóu wú mín yě, qiě fēi zì xīn zhī dào, gù tè yǒu shì zhào.
詔:「自今應犯贓注廣南、川峽幕職、州縣官,委逐路轉運使常加糾察,再犯贓罪者,永不錄用。」時司勛員外郎梁象言:「川峽幕職、州縣官,曾坐贓左降者,多復恣貪,逾擾遠民。請自今犯贓者不注川峽官,並除廣南遠惡州軍。」帝以廣南猶吾民也,且非自新之道,故特有是詔。
xīn sì, cān zhī zhèng shì lǐ dí yán: huáng tài zǐ jǔ dòng yóu lǐ, yán bù qīng fā, shì líng guān zá jù, wèi cháng wàng xiào. dì yuē: cháng rì jū nèi tíng, yì wèi cháng wàng yán yě. kòu zhǔn yuē: huáng tài zǐ tiān fù rén dé, yán zhòng wēn yù, shí bāng jiā zhī qìng yě.
辛巳,參知政事李迪言:「皇太子舉動由禮,言不輕發,視伶官雜劇,未嘗妄笑。」帝曰:「常日居內廷,亦未嘗妄言也。」寇準曰:「皇太子天賦仁德,嚴重溫裕,實邦家之慶也。」
rén wǔ, liáo zhǔ zhù tǔ hé chuān.
壬午,遼主駐土河川。
dōng, shí yuè, liáo zhào xià zhū dào, shì wú jù xì, yǐ duàn zhě měi sān yuè yī cì tiáo zòu.
冬,十月,遼詔下諸道,事無巨細,已斷者每三月一次條奏。
guǐ sì, mìng héng zhàng sān fáng bù dé yǔ bēi xiǎo zhàng zú wèi hūn, fán jià qǔ bì zòu ér hòu xíng.
癸巳,命橫帳三房不得與卑小帳族為婚,凡嫁娶必奏而後行。
jǐ yǒu, zhī shěn xíng yuàn shèng dù yán: zài jīng jí zhū lù zhǐ yǒu duàn àn sān dào, zhí jiàng shèng jié bù zòu, zì yú jué wú xíng dú, qǐng xuān fù shǐ guǎn. kòu zhǔn yuē: cǐ bì xià yǐ dé huà mín jīng yì qīn xù suǒ zhì. zhào jiǎng dù děng.
己酉,知審刑院盛度言:「在京及諸路止有斷案三道,值降聖節不奏,自餘絕無刑牘,請宣付史館。」寇準曰:「此陛下以德化民、精意欽恤所致。」詔獎度等。
shí yī yuè, xīn yǒu, gé mén tài cháng lǐ yuàn shàng dà lǐ chēng qìng hé bān tú, huáng tài zǐ xù zuò zài zǎi xiàng shàng, tài zǐ kěn ràng. dì yǐ yù fǔ chén, kòu zhǔn děng miàn chén chǔ fù zhī zhòng, bù kě jiān yì, wàng zūn yí zhì. fán zài qǐng, nǎi xǔ.
十一月,辛酉,閤門、太常禮院上《大禮稱慶合班圖》,皇太子序坐在宰相上,太子懇讓。帝以諭輔臣,寇準等面陳儲副之重,不可兼抑,望遵儀制。凡再請,乃許。
zhào: zì jīn gěi shì zhōng jiàn yì dài fū zhōng shū shè rén mǔ qī bìng fēng jùn jūn. chū zhǐ fēng xiàn, shū mì zhí xué shì gěi shì zhōng wáng shǔ, kòu zhǔn nǚ xù yě, yīn gǎi jiù zhì, yì zhě fēi zhǔn zhuān sī ér bù jì yún.
詔:「自今給事中、諫議大夫、中書舍人母、妻並封郡君。」初止封縣,樞密直學士、給事中王曙,寇準女婿也,因改舊制,議者非准專私而不忌雲。
jǐ sì, yè jǐng líng gōng. shì rì, yuè zhòng lún. gēng wǔ, xiǎng tài miào. xīn wèi, hé jì tiān dì yú nán jiāo, dà shè tiān xià.
己巳,謁景靈宮。是日,月重輪。庚午,享太廟。辛未,合祭天地於南郊,大赦天下。
dīng chǒu, yè yù qīng zhāo yīng gōng. hái, yù tiān ān diàn, shòu cè zūn hào.
丁丑,謁玉清昭應宮。還,御天安殿,受冊尊號。
shí èr yuè, bǐng xū, fù zhōu mán shǒu xiàng guāng zé biǎo nà jiāng tǔ. dì yuē: cháo tíng dé zhī ān yòng! dāng shì qí qīn zú bù xiāng róng ěr. mìng zhuǎn yùn sī chá zhī, guǒ rán.
十二月,丙戌,富州蠻首向光澤表納疆土。帝曰:「朝廷得之安用!當是其親族不相容耳。」命轉運司察之,果然。
xīn mǎo, liáo zhǔ zhù zhōng jīng.
辛卯,遼主駐中京。
guǐ sì, yǐ rèn zhōng zhèng zhōu qǐ bìng wèi shū mì fù shǐ.
癸巳,以任中正、周起並為樞密副使。
hé zhōng fǔ chù shì lǐ dú shǎn zhōu chù shì wèi yě jiē zú, zhào gè zèng mì shū shěng zhù zuò láng, cì qí jiā mǐ bó, zhōu xiàn cháng jiā cún xù, èr shuì wài juān qí chāi yì.
河中府處士李瀆、陝州處士魏野皆卒,詔各贈秘書省著作郎,賜其家米帛,州縣常加存恤,二稅外蠲其差役。
yǐ sì, liáo yǐ guǎng píng jùn wáng zōng yè wèi zhōng jīng liú shǒu, dà dìng yǐn yē lǜ zhì xīn wèi tè lǐ gǔn.
乙巳,遼以廣平郡王宗業為中京留守,大定尹耶律制心為特里袞。
xīn hài, gāo lì wáng wáng xún qiǎn shǐ rú liáo, qǐng gòng fāng wù, liáo zhǔ mìng nà zhī.
辛亥,高麗王王詢遣使如遼,請貢方物,遼主命納之。
shì suì, yàn dì jī yì, mín duō liú piǎo, liáo zhǔ yǐ hàn lín xué shì yáng jí tóng zhī nán jīng liú shǒu shì, fā cāng lǐn, zhèn fá jué, pín mín yù zi zhě jì yōng ér chū. xiān shì jí cháng zhī yì zhōu, zhì shàng qīng jiǎn, zhēng fā qī huì bì xìn, mín biàn zhī.
是歲,燕地飢疫,民多流殍,遼主以翰林學士楊佶同知南京留守事,發倉廩,賑乏絕,貧民鬻子者計傭而出。先是佶嘗知易州,治尚清簡,徵發期會必信,民便之。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì tiān xǐ sì nián liáo kāi tài jiǔ nián. gēng shēn, yī líng èr líng nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝天禧四年(遼開泰九年。庚申,一零二零年)
chūn, zhēng yuè, yǐ chǒu, yǐ huá zhōu guān chá shǐ cáo wěi wèi xuān huī běi yuàn shǐ, zhèn guó jūn liú hòu qiān shǔ shū mì yuàn shì. qiān shǔ jiān lǐng fān zhèn, zì wěi shǐ yě.
春,正月,乙丑,以華州觀察使曹瑋為宣徽北院使,鎮國軍留後、僉署樞密院事。僉署兼領籓鎮,自瑋始也。
bǐng yín, kāi yáng zhōu yùn hé.
丙寅,開揚州運河。
bǐng zǐ, gǎi zhū lù tí diǎn xíng yù wèi quàn nóng shǐ fù shǐ jiān tí diǎn xíng yù gōng shì. zhào: suǒ zhì shì mín jí chà děng, yǒu bù rú shì zhě chéng gé zhī. quàn xù nóng mín, yǐ shí gēng kěn, zhāo jí táo sàn, jiǎn kuò xiàn shuì, fán nóng tián shì xī lǐng zhī. réng gè cì nóng tián chì yī bù.
丙子,改諸路提點刑獄為勸農使、副使兼提點刑獄公事。詔:「所至視民籍差等,有不如式者懲革之。勸恤農民,以時耕墾,招集逃散,檢括陷稅,凡農田事悉領之。」仍各賜《農田敕》一部。
èr yuè, dì yǒu jí, bù shì cháo.
二月,帝有疾,不視朝。
guǐ wèi, qiǎn shǐ ān fǔ huái nán jiāng zhè lì zhōu jī mín.
癸未,遣使安撫淮南、江、浙、利州饑民。
dīng hài, hù bù yuán wài láng jiān tài zǐ yòu yù dé lǔ zōng dào zòu: qǐng zì jīn qún chén chú gù wǎng fǎ shòu zāng wài, qí yīn shì jì zāng qíng kě mǐn zhě, bìng zòu cái. cóng zhī. yòu qǐng: xuǎn rén yǒu zuì, lìng quán cáo yú xíng bù dà lǐ sì liǎng sī zhōng zhǐ wèn yī chù. zhào piān cáo: zì jīn xíng bù dà lǐ sì dìng xuǎn rén zuì míng bù yī, jí sòng shěn xíng yuàn sù xiáng dìng yǐ wén.
丁亥,戶部員外郎兼太子右諭德魯宗道奏:「請自今群臣除故枉法受贓外,其因事計贓情可閔者,並奏裁。」從之。又請:「選人有罪,令銓曹於刑部、大理寺兩司中止問一處。」詔鍂曹:「自今刑部、大理寺定選人罪名不一,即送審刑院速詳定以聞。」
huá zhōu yán hé sāi, zhào jiǎng zhī. jǐ hài, mìng hàn lín xué shì chéng zhǐ cháo jiǒng zhì jì. gēng zǐ, qún chén yì chóng dé diàn chēng hè. cì xiū hé guān lì shǐ chén jiāng shì yǒu chà. shì yì, fán fù zhū zhōu xīn shí jiàn jué jiāo zhú zhī shù qiān liù bǎi wàn, yòng bīng fū jiǔ wàn rén. dì qīn zhì wén kè bēi yǐ jì qí gōng.
滑州言河塞,詔獎之。己亥,命翰林學士承旨晁迥致祭。庚子,群臣詣崇德殿稱賀。賜修河官吏、使臣、將士有差。是役,凡賦諸州薪石楗橛茭竹之數千六百萬,用兵夫九萬人。帝親制文刻碑以紀其功。
xīn chǒu, fā táng dèng bā zhōu cháng píng cāng zhèn pín mín.
辛丑,發唐、鄧八州常平倉賑貧民。
shì yuè, liáo zhǔ rú yuān yāng luò.
是月,遼主如鴛鴦濼。
sān yuè, wù chén, gǎi zhēn zhōu wèi huì zhōu.
三月,戊辰,改禎州為惠州。
guǐ yǒu, zhào chuān xiá guǎng nán jǔ rén wù jū dìng é.
癸酉,詔川峽、廣南舉人勿拘定額。
yǐ hài, yǐ yì zǐ zhōu lù wù jià xiáng yǒng, mìng zhī zhì gào lǚ yí jiǎn yǐn jìn fù shǐ cáo yí chéng chuán zhèn xù zhī. yí jiǎn děng qǐng suǒ zhì láo wèn guān lì jiāng xiào, réng qǔ xì qiú, yǔ zhǎng lì děng yuán qíng cóng qīng jué qiǎn mín yuàn chū gǔ jiù jī mín, yuán zhào dì jiā chóu jiǎng, wàng gěi kōng míng gào chì fù chén wǎng. cóng zhī.
乙亥,以益、梓州路物價翔踴,命知制誥呂夷簡、引進副使曹儀乘傳賑恤之。夷簡等請「所至勞問官吏、將校,仍取繫囚,與長吏等原情從輕決遣;民願出谷救饑民,元詔第加酬獎,望給空名告敕付臣往。」從之。
jǐ mǎo, zuǒ pú shè jiān zhōng shū shì láng píng zhāng shì xiàng mǐn zhōng zú. dì jí shí lín kū, zèng tài wèi zhōng shū lìng, shì wén jiǎn, zǐ xù bìng qiān guān. mǐn zhōng duān hòu kǎi tì, shàn chù fán jù, lèi zài héng zhóu, mén wú sī yè, jǐn yú cǎi bá, bù wàng tuī jiàn, jū dà wèi jǐ sān shí nián, shí yǐ zhòng dé mù zhī.
己卯,左僕射兼中書侍郎、平章事向敏中卒。帝即時臨哭,贈太尉、中書令,諡文簡,子婿並遷官。敏中端厚愷悌,善處繁劇,累在衡軸,門無私謁,謹於采拔,不妄推薦,居大位幾三十年,時以重德目之。
xià, sì yuè, yǐ yǒu, liǎng yuè bìng jiàn yú xī nán.
夏,四月,乙酉,兩月並見於西南。
hàn lín xué shì chéng zhǐ cháo jiǒng, lèi biǎo qiú jiě jìn zhí. gēng yín, shòu gōng bù shàng shū jí shèn yuàn xué shì, pàn xī jīng liú sī yù shǐ tái, xǔ yī zi guān hé nán yǐ jiù yǎng.
翰林學士承旨晁迥,累表求解近職。庚寅,授工部尚書、集腎院學士,判西京留司御史台,許一子官河南以就養。
mìng gōng bù shì láng yáng yì wèi hàn lín xué shì. dà zhōng xiáng fú mò, yì zì rǔ zhōu dài hái, jiǔ zhī bù qiān, huò wèn wáng dàn yuē: yáng dà nián hé bù qiě yǔ jiù zhí? dàn yuē: dà nián qǐng yǐ qīng qù shàng zuǒ yòu, rén yán kě wèi, lài shàng zhōng shǐ bǎo quán zhī. jīn cǐ zhí yù chū zì qīng zhōng, yǐ quán jūn chén zhī qì yě. yú liù nián, nǎi fù rù jìn shǔ.
命工部侍郎楊億為翰林學士。大中祥符末,億自汝州代還,久之不遷,或問王旦曰:「楊大年何不且與舊職?」旦曰:「大年頃以輕去上左右,人言可畏,賴上終始保全之。今此職欲出自清衷,以全君臣之契也。」逾六年,乃復入禁署。
fēn jiāng nán zhuǎn yùn shǐ wèi dōng xī liǎng lù, cóng hù bù pàn guān téng shè zhī qǐng, yǐ biàn àn xún yě.
分江南轉運使為東西兩路,從戶部判官滕涉之請,以便按巡也。
dīng hài, dà fēng zhòu huì.
丁亥,大風晝晦。
bǐng shēn, zhàng shā qián dìng táo xiàn wèi má shì yáo yú qīng zhōu, qíng pèi qí qīn shǔ jiā tóng yǒu chà, jí qí jiā.
丙申,杖殺前定陶縣尉麻士瑤於青州,黥配其親屬家僮有差,籍其家。
chū, shì yáo zǔ xī mèng, shì liú zhū wèi fǔ yuàn, zhuān yǐ póu kè jù liǎn, yòng zhì jù fù. zhì shì yáo, yì háo zòng, jùn jìng wèi zhī, guò yú guān fǔ. shì yáo sù wéi bù bù xiū, yòu sī xù tiān wén jìn shū bīng qì, shā rén wèi jiān, suī zhèn jiāng xiàn guān, duō bèi ōu cì. xiān shì shì yù shǐ jiāng zūn, fēng wén shì yáo yōu shā qí zhí wēn yù, zòu qiǎn jiān chá yù shǐ zhāng pín wǎng jū zhī, yú shì bìng dé tā zuì, gù xī jiā zhū fá yān. shí qīng zhōu mù liáo hú shùn zhī shí shǒu fā qí shì yún.
初,士瑤祖希夢,事劉銖為府掾,專以掊克聚斂,用致巨富。至士瑤,益豪縱,郡境畏之,過於官府。士瑤素帷簿不修,又私蓄天文禁書、兵器,殺人為奸,雖鎮將、縣官,多被毆刺。先是侍御史姜遵,風聞士瑤幽殺其侄溫裕,奏遣監察御史章頻往鞫之,於是並得它罪,故悉加誅罰焉。時青州幕僚胡順之實首發其事雲。
shùn zhī cháng wèi fú liáng xiàn lìng, zhàng háo fù zāng shì zhī bù shū zū zhě, yòu xiè zhàng běn zhōu zhí yuán jiào liàn guān, yóu shì lì mò gǎn rǎo. jí zài qīng zhōu, gāo lì cháng rù gòng, dào chū zhōu jìng, zhōng guì rén xié yǐ wèi zhòng, shǐ zhōu guān lǚ bài yú jiāo, shùn zhī dú bù bài, yīn shàng shū lùn biàn, cháo tíng shì zhī.
順之嘗為浮梁縣令,杖豪富臧氏之不輸租者,又械杖本州職員、教練官,由是吏莫敢擾。及在青州,高麗嘗入貢,道出州境,中貴人挾以為重,使州官旅拜於郊,順之獨不拜,因上書論辨,朝廷是之。
xiān shì dù zhī yuán wài láng zhí jí xián yuàn jiāo shuǐ qí chū zhī wéi zhōu, mǔ wáng, bìn yú zhōu chéng zhī nán. jì jiě guān, jiù bìn suǒ zhú xiǎo shì, hào qì shǒu hù, shū shí sān zài, tú xiǎn jīng dōng, zú duò èr zhǐ. zhōu yǐ zhuàng wén. jǐ hài, jiàng zhào jīng měi. jí qí guī zàng, yòu cì sù bó, lìng zhōu zhǎng lì měi yuè jiù suǒ jū cún wèn.
先是度支員外郎、直集賢院膠水祁出知濰州,母亡,殯於州城之南。既解官,就殯所築小室,號泣守護,蔬食三載,徒跣經冬,足墮二指。州以狀聞。己亥,降詔旌美。及其歸葬,又賜粟帛,令州長吏每月就所居存問。
chū, gǎn dé jūn jié dù shǐ zhī shǎn zhōu wáng sì zōng, yǐ lǎo bìng zài biǎo yuàn rù cháo, yōu zhào zhào hái. yǐ zú jí bù rèn cháo yè, fù shàng biǎo qiú zài zhī xǔ zhōu. zǎi xiàng kòu zhǔn sù è qí wèi rén, gēng shēn, tè mìng yǐ zuǒ tún wèi shàng jiāng jūn zhì shì.
初,感德軍節度使、知陝州王嗣宗,以老病再表願入朝,優詔召還。以足疾不任朝謁,復上表求再知許州。宰相寇準素惡其為人,庚申,特命以左屯衛上將軍致仕。
sì zōng lì shì sān cháo, suǒ zhì yǐ yán míng yù xià. xìng ào hěn, jiā yǒu ēn chóu bù, yǐ bào zhě zé jù zhī, wǎn nián jiāo yóu, jiē rù chóu bù. wèi zhōng chéng rì, cháng fèn sòng bái guō zhì xíng bǐng qī shí bù qǐng lǎo, lǚ yán yú dì, qǐng chì qí xiū zhì. jí wǎn suì, jí shén, yóu juàn hòu lù, pái huái bù qù, cháng wèi rén yuē: pū wéi cǐ yī shì wèi néng miǎn wù yì ěr. rán dūn mù zōng zú, dài zhū zhí rú jǐ zi. lín zhōng, lìng yǐ xiào jīng gōng jiàn bǐ yàn zhì kuàng zhōng yún.
嗣宗歷事三朝,所至以嚴明御下。性傲很,家有恩仇簿,已報者則句之,晚年交遊,皆入仇簿。為中丞日,嘗忿宋白、郭贄、邢昺七十不請老,屢言於帝,請敕其休致。及晚歲,疾甚,猶眷厚祿,徘徊不去,嘗謂人曰:「仆惟此一事未能免物議耳。」然敦睦宗族,待諸侄如己子。臨終,令以《孝經》、弓劍、筆硯置壙中雲。
wǔ yuè, liáo yē lǜ zī zhōng zì gāo lì hái. zī zhōng zhī bèi liú yě, liáo zhǔ shí yì zhī, měi yǔ qún chén yàn, zhé yuē: zī zhōng yì yǒu cǐ lè hū? zī zhōng liú gāo lì liù nián, zhōng jié bù qū, huái niàn jūn qīn, jiàn zhū zhù shù, biān wèi xī tíng jí. zhì shì gāo lì sòng qí guī, liáo zhǔ jiāo yíng, tóng zài yǐ guī, mìng dà chén yàn láo, liú jìn zhōng shù rì, wèi yuē: zhèn jiāng qū qīng wèi shū mì, hé rú? duì yuē: chén bù cái, bù gǎn fèng zhào. nǎi yǐ wèi lín yá zhī tè lǐ gǔn shì.
五月,遼耶律資忠自高麗還。資忠之被留也,遼主時憶之,每與群臣宴,輒曰:「資忠亦有此樂乎?」資忠留高麗六年,忠節不屈,懷念君親,見諸著述,編為《西亭集》。至是高麗送其歸,遼主郊迎,同載以歸,命大臣宴勞,留禁中數日,謂曰:「朕將屈卿為樞密,何如?」對曰:「臣不才,不敢奉詔。」乃以為林牙、知特里袞事。
gāo lì wáng xún biǎo qǐng chēng fān nà gòng, liáo zhǔ xǔ zhī.
高麗王詢表請稱籓納貢,遼主許之。
guǐ yǒu, liáo yǐ yē lǜ zōng jiào jiǎn xiào tài fù, zōng huì wèi qǐ shèng jūn jié dù shǐ, liú shèn xíng wèi tài zǐ tài fù, réng cì bǎo jié gōng chén.
癸酉,遼以耶律宗教檢校太傅,宗誨為啟聖軍節度使,劉慎行為太子太傅,仍賜保節功臣。
liù yuè, bǐng shēn, yòu pú shè jiān zhōng shū shì láng píng zhāng shì kòu zhǔn, bà wèi tài zǐ tài fù lái guó gōng.
六月,丙申,右僕射兼中書侍郎、平章事寇準,罷為太子太傅、萊國公。
xiān shì zhǔn wèi shū mì shǐ, cáo lì yòng fù zhī. zhǔn sù qīng lì yòng, yì shì yǒu bù hé zhě, zhǔn zhé yuē: jūn wǔ fū, qǐ jiě cǐ dà tǐ yé! lì yòng yóu shì xián zhī, ér dīng wèi yǐ fú xū gù yì hèn zhǔn, jí tóng wèi shū mì shǐ, suì hé móu yù pái zhǔn.
先是准為樞密使,曹利用副之。准素輕利用,議事有不合者,准輒曰:「君武夫,豈解此大體耶!」利用由是銜之,而丁謂以拂須故亦恨准,及同為樞密使,遂合謀欲排准。
hàn lín xué shì qián wéi yǎn, jiàn wèi quán shèng, fù lì zhī, yǔ jiǎng yīn hǎo, ér wéi yǎn nǚ dì shí wèi mǎ jūn dōu yú hòu liú měi qī. shí dì bù yù, jiān yú yǔ yán, zhèng shì duō zhōng gōng suǒ jué, wèi děng jiāo tōng guǐ mì, qí dǎng rì gù. liú shì zōng rén héng yú shǔ, duó mín yán bìng, dì yǐ huáng hòu gù yù shě qí zuì, zhǔn bì qǐng xíng fǎ, zhòng shī huáng hòu yì, wèi děng yīn méi niè zhī.
翰林學士錢惟演,見謂權盛,駙麗之,與講姻好,而惟演女弟實為馬軍都虞候劉美妻。時帝不豫,艱於語言,政事多中宮所決,謂等交通詭祕,其黨日固。劉氏宗人橫於蜀,奪民鹽並,帝以皇后故欲舍其罪,准必請行法,重失皇后意,謂等因媒櫱之。
zhǔn cháng dú qǐng jiān yuē: huáng tài zǐ rén wàng suǒ shǔ, yuàn bì xià sī zōng miào zhī zhòng, chuán yǐ shén qì, yǐ gù wàn shì jī běn. dīng wèi nìng rén yě, bù kě yǐ fǔ shǎo zhǔ, qǐng zé fāng zhèng dà chén wèi yǔ yì. dì rán zhī. zhǔn mì lìng hàn lín xué shì yáng yì cǎo biǎo qǐng tài zǐ jiān guó, qiě yù yuán yì yǐ dài wèi. yì wèi shì xiè, yè, píng zuǒ yòu wèi zhī cí, zhì zì qǐ jiǎn zhú bá, zhōng wài wú zhī zhě.
准嘗獨請間曰:「皇太子人望所屬,願陛下思宗廟之重,傳以神器,以固萬世基本。丁謂佞人也,不可以輔少主,請擇方正大臣為羽翼。」帝然之。准密令翰林學士楊億草表請太子監國,且欲援億以代謂。億畏事泄,夜,屏左右為之辭,至自起翦燭跋,中外無知者。
jì ér zhǔn bèi jiǔ lòu yán, wèi děng yì jù, lì zèn zhǔn, qǐng bà zhèng shì, dì bù jì yǔ zhǔn chū yǒu chéng yán, nuò qí qǐng. huì rì mù, zhào zhī zhì gào yàn shū rù jìn zhōng, shì yǐ chú mù, shū yuē: chén zhǎng wài zhì, cǐ fēi chén zhí yě. nǎi zhào wéi yǎn. xū yú, wéi yǎn zhì, jí lùn zhǔn zhuān zì, qǐng shēn zé. dì yuē: dāng yǔ hé guān? wéi yǎn qǐng yòng wáng qīn ruò lì, shòu zhǔn tài zǐ tài bǎo. dì yuē: yǔ tài fù. yòu yuē: gèng yǔ jiā yōu lǐ. wéi yǎn qǐng fēng guó gōng, chū xiù zhōng jù yuán cè yǐ jìn, dì yú xiǎo guó zhōng zhǐ lái zì. wéi yǎn yuē: rú cǐ, zé zhōng shū dàn yǒu lǐ dí, kǒng xū bié mìng xiāng. dì yuē: gū chú zhī. shū jì wù zhào, yīn yán kǒng xiè jī shì, bù gǎn fù chū, suì sù yú xué shì yuàn.
既而准被酒漏言,謂等益懼,力譖准,請罷政事,帝不記與准初有成言,諾其請。會日暮,召知制誥晏殊入禁中,示以除目,殊曰:「臣掌外製,此非臣職也。」乃召惟演。須臾,惟演至,極論准專恣,請深責。帝曰:「當與何官?」惟演請用王欽若例,授准太子太保。帝曰:「與太傅。」又曰:「更與加優禮。」惟演請封國公,出袖中具員冊以進,帝於小國中指「萊」字。惟演曰:「如此,則中書但有李迪,恐須別命相。」帝曰:「姑除之。」殊既誤召,因言恐泄機事,不敢復出,遂宿於學士院。
rén yín, yù shì lǐ bù zòu míng jǔ rén jiǔ shí sān rén.
壬寅,御試禮部奏名舉人九十三人。
qiū, qī yuè, gēng xū shuò, rì yǒu shí zhī.
秋,七月,庚戌朔,日有食之。
guǐ hài, cān zhī zhèng shì lǐ dí bīng bù shàng shū féng zhěng hàn lín xué shì qián wéi yǎn duì yú zī fú diàn. chū, kòu zhǔn bà, dì yù xiāng dí, dí gù cí, yú shì yòu yǐ shǔ dí. yǒu qǐng, huáng tài zǐ chū bài dì qián yuē: bì xià yòng bīn kè wèi xiāng, gǎn yǐ xiè. dì gù wèi dí yuē: shàng kě cí xié?
癸亥,參知政事李迪、兵部尚書馮拯、翰林學士錢惟演對於滋福殿。初,寇準罷,帝欲相迪,迪固辭,於是又以屬迪。有頃,皇太子出拜帝前曰:「陛下用賓客為相,敢以謝。」帝顧謂迪曰:「尚可辭邪?」
shì rì, wéi yǎn yòu lì pái kòu zhǔn yuē: zhǔn zì bà xiāng, zhuǎn gèng jiāo jié zhōng wài yǐ qiú zài yòng, xiǎo tiān wén bǔ shì zhě jiē biàn zhào, yǐ zhì guǎn jūn chén liáo, bì xià qīn xìn nèi shì, wú bù zhe yì kǒng xiǎo rén péng dǎng, kuáng huò shèng tīng, bù rú zǎo lìng chū wài. dì yuē: yǒu hé míng mù? wéi yǎn yuē: wén zhǔn yǐ jù biǎo qǐ hé zhōng fǔ, jiàn zhōng shū wèi chú zǎi xiàng, jiān yì wén yǒu rén xǔ yǐ zài yòng, suì bù jìn cǐ biǎo. dì yuē: yǔ hé zhōng fǔ hé rú? wéi yǎn qǐ zhào lǐ dí yù zhǐ, yīn yán: zhōng shū yí zǎo mìng zǎi xiàng. dì nán qí rén, wéi yǎn duì: ruò zǎi xiàng wèi yǒu rén, kě qiě yòng sān liǎng yuán cān zhī zhèng shì. dì yuē: cān zhèng yì nán dé rén. wèn jīn shuí zài lǐ dí shàng? wéi yǎn yǐ cáo lì yòng dīng wèi rèn zhōng zhèng duì, dì mò rán. wéi yǎn yòu yán: féng zhěng jiù rén, xìng chún hé, yǔ kòu zhǔn bù tóng. dì yì mò rán, jì ér yuē: zhāng zhī bái hé rú? wéi yǎn yán: zhī bái qīng jiè, shǐ cān zhèng zé kě, kǒng wèi kě wèi zǎi xiàng. dì hàn zhī. wéi yǎn yòu yán: kòu zhǔn péng dǎng shèng, wáng shǔ yòu qí nǚ xù, zuò dōng gōng bīn kè, shuí bù wèi jù! jīn zhāo tíng rén sān fēn, èr fēn jiē fù zhǔn yǐ. chén yán chū huò cóng, rán bù gǎn bù yán. dì yuē: qīng wù yōu. wéi yǎn zài bài zài tuì.
是日,惟演又力排寇準曰:「准自罷相,轉更交結中外以求再用,曉天文卜筮者皆遍召,以至管軍臣僚,陛下親信內侍,無不著意;恐小人朋黨,誑惑聖聽,不如早令出外。」帝曰:「有何名目?」惟演曰:「聞准已具表乞河中府,見中書未除宰相,兼亦聞有人許以再用,遂不進此表。」帝曰:「與河中府何如?」惟演乞召李迪諭旨,因言:「中書宜早命宰相。」帝難其人,惟演對:「若宰相未有人,可且用三兩員參知政事。」帝曰:「參政亦難得人。」問;「今誰在李迪上?」惟演以曹利用、丁謂、任中正對,帝默然。惟演又言:「馮拯舊人,性純和,與寇準不同。」帝亦默然,既而曰:「張知白何如?」惟演言:「知白清介,使參政則可,恐未可為宰相。」帝頷之。惟演又言:「寇準朋黨盛,王曙又其女婿,作東宮賓客,誰不畏懼!今朝廷人三分,二分皆附准矣。臣言出禍從,然不敢不言。」帝曰:「卿勿憂。」惟演再拜再退。
jiǎ zǐ, dà yǔ, liú lǎo fàn yì gōng sī lú shě dà bàn, yǒu yā sǐ zhě.
甲子,大雨,流潦泛溢公私廬舍大半,有壓死者。
bǐng yín, yǐ cān zhī zhèng shì lǐ dí wèi lì bù shì láng jiān tài zǐ shǎo fù píng zhāng shì, bīng bù shàng shū féng zhěng wèi shū mì shǐ lì bù shàng shū tóng píng zhāng shì. shì rì gào xiè, jí cì xí yī jīn dài ān lēi mǎ, zhèng xiè rì yì rú zhī, fēi cháng bǐ yě.
丙寅,以參知政事李迪為吏部侍郎兼太子少傅、平章事,兵部尚書馮拯為樞密使、吏部尚書、同平章事。是日告謝,即賜襲衣、金帶、鞍勒馬,正謝日亦如之,非常比也。
xiān shì féng zhěng yǐ bīng bù shàng shū pàn dōu shěng, dì yù jiā zhěng lì bù shàng shū cān zhī zhèng shì, zhào xué shì yáng yì shǐ cǎo zhì. yì yuē: cǐ shè rén zhí yě. dì yuē: xué shì suǒ zhí hé guān? yì yuē: ruò chú shū mì shǐ tóng píng zhāng shì, zé zhì shū nǎi xué shì suǒ dāng cǎo yě. dì yuē: jí yǐ cǐ mìng zhěng.
先是馮拯以兵部尚書判都省,帝欲加拯吏部尚書、參知政事,召學士楊億使草制。億曰:「此舍人職也。」帝曰:「學士所職何官?」億曰:「若除樞密使同平章事,則制書乃學士所當草也。」帝曰:「「即以此命拯。」
zhěng jì shòu mìng, shū mì lǐng shǐ zhě fán sān rén, qián cǐ wèi yǒu, rén jiē yí guài. cáo lì yòng dīng wèi yīn gè qiú bà, dì xú jué qí wù, zhào zhī zhì gào yàn shū yǔ zhī, jiāng yǒu suǒ yì zhì. shū yuē: cǐ fēi chén zhí yě. suì zhào qián wéi yǎn rù, duì yuē: féng zhěng gù cān zhī zhèng shì, jīn bài shū mì shǐ, dāng yǐ. dàn zhōng shū bù yīng zhǐ yòng lǐ dí yī rén, hé yòng cáo lì yòng dīng wèi! dì yuē: shuí kě? wéi yǎn yuē: dīng wèi wén chén, rèn zhōng shū wèi biàn. yòu yán cáo lì yòng zhōng chì, yǒu gōng guó jiā, yì yí yǔ píng zhāng shì. dì yuē: nuò. gēng wǔ, yǐ shū mì shǐ lì bù shàng shū dīng wèi píng zhāng shì, shū mì shǐ jiǎn xiào tài wèi cáo lì yòng jiā tóng píng zhāng shì, jiē yòng wéi yǎn suǒ yán, rán suǒ yǐ dài kòu zhǔn zhě yóu rú gù. wèi děng jù shén, móu yì shēn. rén yín, zhǔn rù duì, jù zòu wèi jí lì yòng děng jiāo tōng zōng jī, yòu yán: chén ruò yǒu zuì, dāng yǔ lǐ dí tóng zuò, bù yīng dú bèi chì. dì jí zhào dí zhì qián zhì zhī. liǎng rén lùn biàn liáng jiǔ, dì yì bù lè, dí zài sān mù zhǔn lìng tuì. jí jù tuì, dì fù zhào dí rù duì, zuò sè yuē: kòu zhǔn yuǎn biǎn, qīng yǔ dīng wèi cáo lì yòng bìng chū wài. dí yán: wèi jí lì yòng xū xué shì jiàng má, chén dàn qǐ yī zhī zhōu. dì chén yín liáng jiǔ, sè jiàn jiě. dí tuì, fù zuò wén zì chéng jìn, dì yì jù shì, nǎi gèng zhào wèi rù duì wèi qǐng chú zhǔn jié yuè, lìng chū wài, dì bù xǔ.
拯既受命,樞密領使者凡三人,前此未有,人皆疑怪。曹利用、丁謂因各求罷,帝徐覺其誤,召知制誥晏殊語之,將有所易置。殊曰:「此非臣職也。」遂召錢惟演入,對曰:「馮拯故參知政事,今拜樞密使,當矣。但中書不應止用李迪一人,盍用曹利用、丁謂!」帝曰:「誰可?」惟演曰:「丁謂文臣,任中書為便。」又言「曹利用忠赤,有功國家,亦宜與平章事。」帝曰:「諾。」庚午,以樞密使、吏部尚書丁謂平章事,樞密使、檢校太尉曹利用加同平章事,皆用惟演所言,然所以待寇準者猶如故。謂等懼甚,謀益深。壬寅,准入對,具奏謂及利用等交通蹤跡,又言:「臣若有罪,當與李迪同坐,不應獨被斥。」帝即召迪至前質之。兩人論辨良久,帝意不樂,迪再三目准令退。及俱退,帝復召迪入對,作色曰:「寇準遠貶,卿與丁謂、曹利用並出外。」迪言:「謂及利用須學士降麻,臣但乞一知州。」帝沉吟良久,色漸解。迪退,復作文字呈進,帝意遽釋,乃更詔謂入對;謂請除准節鉞,令出外,帝不許。
jiǎ xū, zhāo xuān shǐ yīng zhōu tuán liàn shǐ rù nèi fù dōu zhī zhōu huái zhèng fú zhū.
甲戌,昭宣使、英州團練使、入內副都知周懷政伏誅。
chū, dì jí jìn jù, zì yí bù qǐ, cháng wò zhěn huái zhèng gǔ, yǔ zhī móu, yù mìng tài zǐ jiān guó. huái zhèng shí diǎn zuǒ yòu chūn fāng shì, chū, gào kòu zhǔn, zhǔn suì qǐng jiān jiàn yì. yǐ ér shì xiè, zhǔn bà xiāng, dīng wèi děng yīn shū chì huái zhèng, shǐ bù dé qīn jìn, rán yǐ dì jí tài zǐ gù, wèi jí xiǎn jiā chù zé. huái zhèng yōu jù bù zì ān, yīn móu shā wèi děng, fù xiāng zhǔn, fèng dì wèi tài shàng huáng, chuán wèi tài zǐ, fèi huáng hòu. yǔ qí dì lǐ bīn fù shǐ huái xìn móu, qián zhào kè shěng shǐ yáng chóng xūn nèi diàn chéng zhì yáng huái jí gé mén zhī hòu yáng huái yù yì qí shì, qī yǐ èr shí wǔ rì qiè fā.
初,帝疾浸劇,自疑不起,嘗臥枕懷政股,與之謀,欲命太子監國。懷政實典左右春坊事,出,告寇準,准遂請間建議。已而事泄,准罷相,丁謂等因疏斥懷政,使不得親近,然以帝及太子故,未即顯加黜責。懷政憂懼不自安,陰謀殺謂等,復相准,奉帝為太上皇,傳位太子,廢皇后。與其弟禮賓副使懷信謀,潛召客省使楊崇勛、內殿承制楊懷吉、閤門祗候楊懷玉議其事,期以二十五日竊發。
qián yī xī, chóng xūn huái jí yì wèi děng dì gào biàn, wèi zhōng yè wēi fú chéng fù rén chē, guò cáo lì yòng jì zhī, jí míng, lì yòng rù zòu yú chóng zhèng diàn. huái zhèng shí zài diàn dōng wǔ, jí lìng wèi shì zhí zhī, zhào xuān huī běi yuàn shǐ cáo wěi yǔ chóng xūn jiù yù yào yuàn jū xùn, bù shù kè, jù yǐn fú. dì zuò chéng míng diàn lín wèn, huái zhèng dàn qí āi ér yǐ. mìng zài yǐ chē, fù chéng xī pǔ ān fó sì zhǎn zhī. wèi děng bìng fā zhū néng suǒ xiàn tiān shū yāo wàng shì, jí qiǎn rù nèi gòng fèng guān lú shǒu míng dèng wén qìng chí yì yì yǒng xìng jūn bǔ néng.
前一夕,崇勛、懷吉詣謂等第告變,謂中夜微服乘婦人車,過曹利用計之,及明,利用入奏於崇政殿。懷政時在殿東廡,即令衛士執之,詔宣徽北院使曹瑋與崇勛就御藥院鞫訊,不數刻,具引伏。帝坐承明殿臨問,懷政但祈哀而已。命載以車,赴城西普安佛寺斬之。謂等並發硃能所獻天書妖妄事,亟遣入內供奉官盧守明、鄧文慶馳驛詣永興軍捕能。
huái zhèng jì zhū, yǒu yù bìng zé tài zǐ zhě, dì yì huò zhī, lǐ dí cóng róng zòu yuē: bì xià yǒu jǐ zi, nǎi yù wèi cǐ jì! dì dà wù, yóu shì dōng gōng dé bù yáo.
懷政既誅,有欲並責太子者,帝意惑之,李迪從容奏曰:「陛下有几子,乃欲為此計!」帝大悟,由是東宮得不搖。
dīng chǒu, tài zǐ tài fù kòu zhǔn jiàng shòu tài cháng qīng, zhī xiāng zhōu, hàn lín xué shì shèng dù shū mì zhí xué shì wáng shǔ bìng bà zhí, dù zhī guāng zhōu, shǔ zhī rǔ zhōu, jiē zuò yǔ zhōu huái zhèng jiāo tōng, shǔ yòu zhǔn zhī xù yě.
丁丑,太子太傅寇準降授太常卿,知相州,翰林學士盛度、樞密直學士王曙並罷職,度知光州,曙知汝州,皆坐與周懷政交通,曙又准之婿也。