qǐ shàng zhāng tūn tān bā yuè, jǐn xuán yì yān mào shí èr yuè, fán èr nián yǒu qí.
起上章涒灘八月,盡玄黓閹茂十二月,凡二年有奇。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì tiān xǐ sì nián liáo kāi tài jiǔ nián. gēng shēn, yī líng èr líng nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝天禧四年(遼開泰九年。庚申,一零二零年)
bā yuè, tài zǐ tài bǎo pàn háng zhōu wáng qīn ruò, zì yǐ bèi wèi dōng gōng, qǐng rù cháo jiǎ shēn, zhào zhī, lìng chéng chuán fù jīng shī.
八月,太子太保、判杭州王欽若,自以備位東宮,請入朝;甲申,召之,令乘傳赴京師。
xǐ zhī xiāng zhōu tài cháng qīng kòu zhǔn zhī ān zhōu.
徙知相州、太常卿寇準知安州。
chū, lǐ dí yǔ zhǔn tóng zài zhōng shū, shì zhī shén jǐn jí zhǔn bà, dīng wèi yì pō qīng dí. yú shì wèi děng bù yù zhǔn jū nèi jùn, bái dì, yù yuǎn xǐ zhī. dì mìng yǔ xiǎo zhōu, wèi tuì ér shǔ zhǐ wěi yuē: fèng shèng zhǐ, chú yuǎn xiǎo chù zhī zhōu. dí yuē: xiàng zhě shèng zhǐ wú yuǎn zì. wèi yuē: jūn miàn fèng dé yīn, yù shàn gǎi shèng zhǐ yǐ bì zhǔn xié? èr rén fèn zhēng zì cǐ shǐ.
初,李迪與准同在中書,事之甚謹;及准罷,丁謂意頗輕迪。於是謂等不欲准居內郡,白帝,欲遠徙之。帝命與小州,謂退而署紙尾曰:「奉聖旨,除遠小處知州。」迪曰:「向者聖旨無遠字。」謂曰:「君面奉德音,欲擅改聖旨以庇准邪?」二人忿爭自此始。
zhū néng wén shǐ zhě zhì, zì dù bù miǎn, zhōng jiǎ yǐ chū, shā lú shǒu míng, shuài bù bīng qiè jiā shǔ pàn yì. jì ér néng zhòng kuì, rù sāng lín zì yì sǐ.
硃能聞使者至,自度不免,衷甲以出,殺盧守明,帥部兵、挈家屬叛逸。既而能眾潰,入桑林自縊死。
yǐ yǒu, yǐ shū mì fù shǐ rèn zhōng zhèng lǐ bù shì láng wáng céng bìng cān zhī zhèng shì, hàn lín xué shì qián wéi yǎn wèi shū mì fù shǐ.
乙酉,以樞密副使任中正、禮部侍郎王曾並參知政事,翰林學士錢惟演為樞密副使。
xīn mǎo, yǐ tài cháng chéng zhí lóng tú gé féng yuán wèi zuǒ zhèng yán jiān tài zǐ yòu yù dé. chū, tài zǐ wèi shòu chūn jùn wáng, wáng dàn jiàn yuán yí jiǎng jīng zī shàn táng, dì yǐ yuán shǎo, gèng yòng cuī zūn dù. yú shì zūn dù zú, nǎi mìng yuán dài zhī.
辛卯,以太常丞、直龍圖閣馮元為左正言兼太子右諭德。初,太子為壽春郡王,王旦薦元宜講經資善堂,帝以元少,更用崔遵度。於是遵度卒,乃命元代之。
rén yín, tài cháng qīng zhī ān zhōu kòu zhǔn zuò zhū néng pàn, zài biǎn dào zhōu sī mǎ. zhǔn guò líng líng, yú dà pō, hù bīng xiān hòu bù shǔ, xī dòng mán yí chéng jiān chāo lüè. qí qiú zhǎng wén ér zé zhī yuē: nài hé duó xián zǎi xiàng xíng lǐ xié? qù qiǎn rén hái suǒ lüè. qí zài dào zhōu, chén jù cháo fú rú cháng shí, qǐ lóu, zhì jīng shǐ dào shì shū, xiá zé sòng dú, bīn zhì xiào yǔ, ruò chū wú láng miào zhī guì zhě.
壬寅,太常卿、知安州寇準坐硃能叛,再貶道州司馬。准過零陵,逾大坡,護兵先後不屬,溪洞蠻夷乘間抄掠。其酋長聞而責之曰:「奈何奪賢宰相行李邪?」趣遣人還所掠。其在道州,晨具朝服如常時,起樓,置經史道釋書,暇則誦讀,賓至笑語,若初無廊廟之貴者。
zì zhǔn bà xiāng, jì yǐ sān chù, dì chū bù zhī zhī. suì yú, dì hū wèn zuǒ yòu yuē: wú mù zhōng jiǔ bù jiàn kòu zhǔn, hé yě? zuǒ yòu yì mò gǎn duì.
自准罷相,繼以三黜,帝初不之知。歲餘,帝忽問左右曰:「吾目中久不見寇準,何也?」左右亦莫敢對。
guǐ mǎo, yǐ yòu sī jiàn pàn hù bù gōu yuàn liú yù wèi gōng bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì. chū, hé jué huá zhōu, dà xìng lì yì, dào piǎo xiāng wàng. yù qǐng cè miǎn zǎi xiàng yǐ dá tiān biàn, shí kòu zhǔn dīng wèi shí zài zhōng shū. jí wáng shǔ zuò zhǔn biǎn guān, zài cháo wú gǎn wǎng jiàn zhě, yù tàn yuē: péng yǒu zhī yì, dú bù xíng yú jīn rì yú! wǎng jiàn zhī, jīng xī ér hái. wèi yì bù zuì yě.
癸卯,以右司諫、判戶部勾院劉煜為工部員外郎兼侍御史知雜事。初,河決滑州,大興力役,道殍相望。煜請策免宰相以答天變,時寇準、丁謂實在中書。及王曙坐准貶官,在朝無敢往見者,煜嘆曰:「朋友之義,獨不行於今日歟!」往餞之,經夕而還。謂亦不罪也。
shì yuè, gāo lì qiǎn shǐ rú liáo, hè qiān líng jié.
是月,高麗遣使如遼,賀千齡節。
jiǔ yuè, jǐ yǒu shuò, yǐ bīng bù yuán wài láng zhī zhì gào lǚ yí jiǎn wèi xíng bù láng zhōng, quán zhī kāi fēng fǔ. yí jiǎn wèi zhì yán biàn yǒu shēng, dì shí qí xìng míng yú píng fēng, yì jiāng dà yòng zhī yě.
九月,己酉朔,以兵部員外郎、知制誥呂夷簡為刑部郎中,權知開封府。夷簡為治嚴辨有聲,帝識其姓名於屏風,意將大用之也。
bǐng chén, yù chóng dé diàn shì shì. dì zì zhōng chūn bù yù, zhǐ shì shì yú zhǎng chūn diàn, zhì shì tǐ píng, shǐ yù qián diàn.
丙辰,御崇德殿視事。帝自中春不豫,止視事於長春殿,至是體平,始御前殿。
wù wǔ, liáo yǐ fù mǎ xiāo shào zōng wèi píng zhāng shì.
戊午,遼以駙馬蕭紹宗為平章事。
jǐ wèi, bà shū mì fù shǐ zhōu qǐ wèi hù bù shì láng zhī qīng zhōu, qiān shǔ shū mì yuàn shì cáo wěi wèi xuān huī nán yuàn shǐ huán qìng lù dōu bù shǔ jiān guǎn jù qín zhōu bīng mǎ. qǐ sù shàn kòu zhǔn, wěi yì bù fù dīng wèi, wèi è zhī, bìng zhǐ wèi zhǔn dǎng, gù jù bà. qǐ xìng jǐn mì, fán zòu shì jí dá jìn zhōng suǒ wèn, suí zhé fén cǎo, gù qí yán wài wú zhī zhě.
己未,罷樞密副使周起為戶部侍郎、知青州,僉署樞密院事曹瑋為宣徽南院使、環慶路都部署兼管句秦州兵馬。起素善寇準,瑋亦不附丁胃,謂惡之,並指為準黨,故俱罷。起性謹密,凡奏事及答禁中所問,隨輒焚草,故其言外無知者。
dīng mǎo, shè tiān xià xì qiú. chú shí è yǐ shā rén guān diǎn fàn zāng dào guān wù chí zhàng fàng huǒ wěi zào fú yìn wài, xián chú zhī. qí zhōu huái zhèng zhū néng dǎng lèi, chú yǐ xíng kān duàn wài, yú xián xǔ zì xīn, yī qiè bù wèn.
丁卯,赦天下繫囚。除十惡已殺人、官典犯贓、盜官物、持仗放火、偽造符印外,咸除之。其周懷政、硃能黨類,除已行勘斷外,餘咸許自新,一切不問。
liáo qún chén qǐng shàng zūn hào, liáo zhǔ bù xǔ biǎo sān shàng, nǎi xǔ zhī.
遼群臣請上尊號,遼主不許;表三上,乃許之。
rén shēn, cì jīng chéng pú.
壬申,賜京城酺。
tài zǐ tài bǎo wáng qīn ruò zì háng zhōu lái cháo, lìng rù fù nèi diàn qǐ jū.
太子太保王欽若自杭州來朝,令入赴內殿起居。
jiǎ xū, gěi shì zhōng zhī hé yáng sūn shì yán: fù hù bù láng zhōng zhì shì yì, nián jiǔ shí, àn lǐ wén, jiǔ shí zhě qí jiā bù cóng zhèng, jīn fù mǔ bā shí zhě xǔ jiě guān shì yǎng, wàng xǔ tuì guī tián lǐ. yōu zhào bù xǔ.
甲戌,給事中、知河陽孫奭言:「父戶部郎中致仕翌,年九十,案禮文,『九十者其家不從政,』今父母八十者許解官侍養,望許退歸田裡。」優詔不許。
dōng, shí yuè, wù yín shuò, zhōng shū mén xià yán: jī wù qīng jiǎn, qǐng yī táng zhì, zhǐ rì shì shì, shuāng rì bù zuò. cóng zhī.
冬,十月,戊寅朔,中書門下言:「機務清簡,請依唐制,只日視事,雙日不坐。」從之。
rén wǔ, yù zhèng yáng mén guān pú, huáng tài zǐ shì zuò, fán wǔ rì. dì zì bù yù, hǎn fù lín xìng, zhì shì rén qíng dà yuè.
壬午,御正陽門觀酺,皇太子侍坐,凡五日。帝自不豫,罕復臨幸,至是人情大悅。
wù zǐ, liáo xī nán zhāo tǎo shǐ zòu: dǎng xiàng bù yǒu xiǎo zú shū gòng bù shí, cháng yǒu tā yì, yí yǐ shí qiǎn shǐ dū zhī. liáo zhǔ yuē: biān bǐ xiǎo zú, suì yǒu cháng gòng, biān chén jiāo zòng, zhēng liǎn wú dù, bǐ huái jù bù néng zì dá ěr. dì qiǎn qīng shèn guān jiāng, shì yǐ ēn xìn, wú huò jìn yú, zì rán xiào shùn.
戊子,遼西南招討使奏:「党項部有小族輸貢不時,常有它意,宜以時遣使督之。」遼主曰:「邊鄙小族,歲有常貢,邊臣驕縱,征斂無度,彼懷懼不能自達耳。第遣清慎官將,示以恩信,無或浸漁,自然效順。」
jǐ chǒu, yǐ qián qǐ jū láng zhí shǐ guǎn chén yáo zuǒ zhī huá zhōu. shí huá zhōu fāng pǐ tú zhú dī, yáo zuǒ chuàng mù lóng yǐ shā shuǐ nù, dī nǎi kě zhú. jì yòu zhú zhǎng dī yǐ hù zhī, rén hào wèi chén gōng dī.
己丑,以前起居郎、直史館陳堯佐知滑州。時滑州方庀徒築堤,堯佐創木龍以殺水怒,堤乃可築。既又築長堤以護之,人號為陳公堤。
rén chén, yǐ tài zǐ tài bǎo wáng qīn ruò wèi zī zhèng diàn dà xué shì, réng jīn rì fù zī shàn táng shì huáng tài zǐ jiǎng dú.
壬辰,以太子太保王欽若為資政殿大學士,仍今日赴資善堂侍皇太子講讀。
shí yī yuè, yǐ mǎo, lìng quàn nóng shǐ jiān tí diǎn xíng yù guān, zì jīn yǐ tí diǎn xíng yù quàn nóng shǐ fù wèi chēng.
十一月,乙卯,令勸農使兼提點刑獄官,自今以提點刑獄勸農使、副為稱。
xiū shàng shū shěng, mìng lóng tú gé xué shì chén yáo zī zǒng qí shì.
修尚書省,命龍圖閣學士陳堯咨總其事。
dīng sì, liáo yǐ qī shuǐ jùn wáng yē lǜ zhì xīn wèi nán jīng liú shǒu xī jīn yǐn bīng mǎ dōu zǒng guǎn. jǐ wèi, yǐ yī lēi xī bā xiāo xiào shùn wèi nán miàn zhū xíng gōng dōu bù shǔ, jiā zuǒ pú shè.
丁巳,遼以漆水郡王耶律制心為南京留守、析津尹、兵馬都總管。己未,以伊勒希巴蕭孝順為南面諸行宮都部署,加左僕射。
gēng shēn, nèi chū shèng zhì qī bǎi èr shí èr juǎn shì fǔ chén rén xū, zǎi chén dīng wèi děng qǐng lòu bǎn xuān bù, réng mìng jìn zhōng bié chuàng diàn gé jiān cáng, zhào kě. xún yú lóng tú gé hòu xiū zhú, shì wèi tiān zhāng gé. yòu qǐng lìng zhōng shū shū mì yuàn qǔ shí zhèng jì zhōng shèng měi zhī shì, bié wèi shèng zhèng lù, cóng zhī, réng mìng qián wéi yǎn wáng céng biān cì.
庚申,內出聖制七百二十二卷示輔臣;壬戌,宰臣丁謂等請鏤板宣布,仍命禁中別創殿閣緘藏,詔可。尋於龍圖閣後修築,是為天章閣。又請令中書、樞密院取《時政記》中盛美之事,別為《聖政錄》,從之,仍命錢惟演、王曾編次。
yǐ chǒu, duì fǔ chén yú chéng míng diàn. dì yuē: zhèn ěr lái pō jiàn kāng fù, rán guó shì wèi miǎn láo xīn. jīn tài zǐ nián dé jiàn chéng, huáng hòu xián míng, lín shì píng yǔn, shēn kě fù tuō. yù lìng tài zǐ lì zhèng yú wài, huáng hòu jū zhōng xiáng chù. qīng děng kě yì zhī. fǔ chén qǐng lìng zhōng shū shū mì yuàn dà chén gè jiān dōng gōng zhí rèn, dì xǔ zhī.
乙丑,對輔臣於承明殿。帝曰:「朕邇來頗漸康復,然國事未免勞心。今太子年德漸成,皇后賢明,臨事平允,深可付託。欲令太子蒞政於外,皇后居中詳處。卿等可議之。」輔臣請令中書、樞密院大臣各兼東宮職任,帝許之。
zì kòu zhǔn biǎn chì, dīng wèi jìn shàn quán, zhì chú lì bù yǐ wén. lǐ dí fèn mèn, cháng kǎi rán yǔ tóng liè yuē: dí qǐ bù yī, shí yú nián zhì zǎi xiàng, yǒu yǐ bào guó, sǐ qiě bù hèn, ān néng fù quán chén wèi zì ān jì hū!
自寇準貶斥,丁謂浸擅權,至除吏不以聞。李迪憤懣,嘗慨然語同列曰:「迪起布衣,十餘年至宰相,有以報國,死且不恨,安能附權臣為自安計乎!」
jí yì jiān zhí shí, dí yǐ dài shǎo fù, yí dé zhòng shū shì láng, shàng shū, wèi zhí bù kě, dì jiān zuǒ chéng, dí bù néng kān, biàn sè ér qǐ. bǐng yín, chén cháo dài lòu, wèi yòu yù yǐ lín tè wèi shū mì fù shǐ, réng lǐng bīn kè. dí yuē: tè qù suì qiān yòu chéng, jīn nián gǎi shàng shū, rù dōng gōng, jiē fēi gōng xuǎn, wù yì wèi xī, kuàng yǐ zòu chú zhān shì, hé kě gǎi yě! yīn gòu wèi, yǐn shǒu bǎn yù jī zhī wèi zǒu, dé miǎn. tóng liè jí yì hé jiě, bù tīng, suì rù duì yú zhǎng chūn diàn.
及議兼職時,迪已帶少傅,宜得中書侍郎,尚書,謂執不可,第兼左丞,迪不能堪,變色而起。丙寅,晨朝待漏,謂又欲以林特為樞密副使,仍領賓客。迪曰:「特去歲遷右丞,今年改尚書,入東宮,皆非公選,物議未息,況已奏除詹事,何可改也!」因詬謂,引手版欲擊之;謂走,得免。同列極意和解,不聽,遂入對於長春殿。
nèi chén fèng zhì shū zhì tà qián, dì yuē: cǐ qīng děng jiān dōng gōng guān zhì shū yě. dí jìn yuē: dōng gōng guān shǔ bù dāng zēng zhì, chén bù gǎn shòu cǐ mìng. yīn chì wèi jiān xié nòng quán, sī lín tè qián wéi yín ér jí kòu zhǔn, tè zi shā rén, qǐn ér bù zhì, zhǔn wú zuì yuǎn chì, wéi yǎn yǐ yīn jiā shǐ yù zhèng, cáo lì yòng féng zhěng xiāng wèi péng dǎng, chén yuàn yǔ wèi tóng xià xiàn sī zhì duì. qǐng zhī, wèi dí děng xiān tuì, dú liú shū mì shǐ fù yì zhī dì nù shén, chū yù fù yù shǐ tái, lì yòng zhěng yuē: dà chén xià yù, bù wéi shēn hài wù tīng, kuàng dīng wèi běn wú fēn jìng zhī yì, ér yǔ lǐ dí zhì duì, yì wèi hé shì yí. dì yuē: qū zhí wèi fēn, ān dé bù biàn! jì ér yì shāo jiě, nǎi yuē: zhèn dāng jí yǒu chù fēn. wéi yǎn jìn yuē: chén yǔ wèi yīn qīn, hū jiā pái chì, yuàn tuì jiù bān liè. dì wèi yù jiǔ zhī, nǎi mìng xué shì liú yún cǎo zhì, gè jiàng zhì yī jí, bà xiāng, wèi zhī hé nán fǔ, dí zhī yùn zhōu.
內臣奉制書置榻前,帝曰:「此卿等兼東宮官制書也。」迪進曰:「東宮官屬不當增置,臣不敢受此命。」因斥「謂奸邪弄權,私林特、錢惟寅而嫉寇準,特子殺人,寢而不治,准無罪遠斥,惟演以姻家使預政,曹利用、馮拯相為朋黨,臣願與謂同下憲司置對。」頃之,謂、迪等先退,獨留樞密使、副議之、帝怒甚,初欲付御史台,利用、拯曰:「大臣下獄,不惟深駭物聽,況丁謂本無紛競之意,而與李迪置對,亦未合事宜。」帝曰:「曲直未分,安得不辨!」既而意稍解,乃曰:「朕當即有處分。」惟演進曰:「臣與謂姻親,忽加排斥,願退就班列。」帝慰諭久之,乃命學士劉筠草制,各降秩一級,罷相,謂知河南府,迪知鄆州。
zhì shū yóu wèi chū, dīng mǎo, dí qǐng duì yú chéng míng diàn, yòu qǐng jiàn tài zǐ yú nèi dōng mén, qí suǒ yán rén mò wén. ér wèi yīn tú fù rù, wéi yǎn yì kǒng wèi chū zé jǐ shī yuán, bái dì yù liú zhī, bìng qǐng liú dí, yīn yán: liáo shǐ jiāng zhì, zǎi xiàng jué bān, féng zhěng jiù chén, kě rèn zhōng shū. dì kě zhī, wù chén, mìng wèi yǐ hù bù shàng shū dí yǐ hù bù shì láng guī bān. shì pō pò jù, qí zhì cí, shè rén yuàn suǒ cǎo yě yún suǒ cǎo zhì qì bù xíng. shì rì, wéi yǎn jí zhōng zhèng céng děng bìng rú chū yì, qiān zhì lǐng dōng gōng guān, ér tài zǐ yì zhèng zhào shū jí zhěng lì yòng děng zhì jiē gé.
制書猶未出,丁卯,迪請對於承明殿,又請見太子於內東門,其所言人莫聞。而謂陰圖復入,惟演亦恐謂出則己失援,白帝欲留之,並請留迪,因言:「遼使將至,宰相絕班,馮拯舊臣,可任中書。」帝可之,戊辰,命謂以戶部尚書、迪以戶部侍郎歸班。事頗迫遽,其制詞,舍人院所草也;筠所草制訖不行。是日,惟演及中正、曾等並如初議,遷秩領東宮官,而太子議政詔書及拯、利用等制皆格。
jǐ sì, wèi rù duì yú chéng míng diàn, dì jié suǒ zhēng zhuàng, wèi yuē: fēi chén gǎn zhēng, nǎi lǐ dí fèn lì chén ěr, chén yuàn fù liú. suì cì zuò. zuǒ yòu yù shè dūn, wèi gù yuē: yǒu zhǐ fù píng zhāng shì. nǎi gèng yǐ wù zǐ jìn. yú shì rén nèi dōu zhī zhāng jǐng zōng fù dōu zhī dèng shǒu ēn chuán zhào, sòng wèi fù zhōng shū, lìng yī jiù shì shì, réng zhào dí chū zhī yùn zhōu.
己巳,謂入對於承明殿,帝詰所爭狀,謂曰:「非臣敢爭,乃李迪忿詈臣耳,臣願復留。」遂賜坐。左右欲設墩,謂顧曰:「有旨復平章事。」乃更以杌子進。於是人內都知張景宗、副都知鄧守恩傳詔,送謂赴中書,令依舊視事,仍詔迪出知鄆州。
wèi shǐ chuán zhào lìng yún cǎo fù xiāng zhì, yún bù fèng zhào, nǎi gèng zhào yàn shū. yún zì yuàn chū, yù shū shū mì yuàn nán mén, shū cè miàn ér guò, bù gǎn yī, gài nèi yǒu suǒ kuì yě.
謂始傳詔令筠草復相制,筠不奉詔,乃更召晏殊。筠自院出,遇殊樞密院南門,殊側面而過,不敢揖,蓋內有所愧也。
xiān shì dì jiǔ bù yù, yǔ yán huò cuò luàn, cháng shèng nù, yǔ fǔ chén yuē: zuó yè huáng hòu yǐ xià jiē zhī liú shì, dú liú zhèn yú gōng zhōng. zhòng jiē bù gǎn yīng, dí jìn yuē: guǒ rú shì, hé bù yǐ fǎ zhì zhī? liáng jiǔ, dì wù, yuē: wú shì shì yě. hòu shì zài píng jiān, wén zhī, yóu shì è dí. dí suǒ yǐ bù dé liú, fēi dàn wèi děng méi niè, yì zhōng gōng yì ěr.
先是帝久不豫,語言或錯亂,嘗盛怒,語輔臣曰:「昨夜皇后以下皆之劉氏,獨留朕於宮中。」眾皆不敢應,迪進曰:「果如是,何不以法治之?」良久,帝悟,曰:「無是事也。」後適在屏間,聞之,由是惡迪。迪所以不得留,非但謂等媒孽,亦中宮意爾。
gēng wǔ, zhào: zì jīn chú jūn guó dà shì réng jiù qīn jué, yú jiē wěi huáng tài zǐ, yǔ zǎi chén shū mì shǐ yǐ xià jiù zī shàn táng cān yì xíng zhī. huáng tài zǐ shàng biǎo chén ràng, yōu zhào bù yǔn. chū yì yù lìng tài zǐ zǒng jūn guó shì, dīng wèi yǐ wèi bù kě, yuē: jí rì shàng tǐ píng, hé yǐ chù cǐ? lǐ dí yuē: tài zǐ jiān guó, fēi gǔ zhì xié? lì zhēng bù yǐ. dí jì bà chū, gù yǒu shì zhào.
庚午,詔:「自今除軍國大事仍舊親決,餘皆委皇太子,與宰臣、樞密使已下就資善堂參議行之。」皇太子上表陳讓,優詔不允。初議欲令太子總軍國事,丁謂以為不可,曰:「即日上體平,何以處此?」李迪曰:「太子監國,非古制邪?」力爭不已。迪既罷出,故有是詔。
yǐ féng zhěng wèi yòu pú shè zhòng shū shì láng jiān shǎo fù píng zhāng shì.
以馮拯為右僕射、中書侍郎兼少傅、平章事。
xīn wèi, zhào: zì jīn qún chén wǔ rì yú zhǎng chūn diàn qǐ jū, qí yú zhǐ rì shì cháo yú chéng míng diàn.
辛未,詔:「自今群臣五日於長春殿起居,其餘只日視朝於承明殿。」
rén shēn, huáng tài zǐ jiàn zǎi xiàng shū mì shǐ yú zī shàn táng, zhū sī zhí zhǎng yǐ cì cān yè.
壬申,皇太子見宰相、樞密使於資善堂,諸司職掌以次參謁。
shí èr yuè, dīng chǒu shuò, hàn lín xué shì yáng yì zú, shì yuē wén, lù qí zi. yì tiān xìng yǐng wù, yú shū wú suǒ bù lǎn, wén sī mǐn sù, bù jiā diǎn cuàn, duì kè tán xiào, huī háo wú fèi, ér jīng mì yǒu guī cái yóu zhǎng diǎn zhāng zhì dù zhī shì, shí duō qǔ zhèng. xǐ huì yòu hòu jìn, lài yǐ chéng míng zhě shén zhòng. xìng gěng jiè, dūn shàng míng jié, duō zhōu gěi qīn yǒu, suǒ de lǐn cì suí jǐn.
十二月,丁丑朔,翰林學士楊億卒,諡曰文,錄其子。億天性穎悟,於書無所不覽,文思敏速,不加點竄,對客談笑,揮毫無廢,而精密有規裁;尤長典章制度之事,時多取正。喜誨誘後進,賴以成名者甚眾。性耿介,敦尚名節,多周給親友,所得廩賜隨盡。
yǐ yǒu, huáng tài zǐ qīn zhèng. zhào nèi chén chuán bǐng xū fù zòu. zì shì fǔ chén měi huì yì, huáng tài zǐ bǐng hù nán miàn ér lì, zhōng shū shū mì yuàn yǐ běn sī shì dì jìn chéng lìng zhǐ, shí zhèng zhī wài, jīng cháo mù zhí zhōu xiàn guān shǐ chén jìn zú xián yǐn duì yān. shì bì, jiē jiàn fǔ chén rú cháng lǐ.
乙酉,皇太子親政。詔內臣傳稟須覆奏。自是輔臣每會議,皇太子秉笏南面而立,中書、樞密院以本司事遞進承令旨,時政之外,京朝、幕職、州縣官、使臣、禁卒咸引對焉。事畢,接見輔臣如常禮。
dīng hài, liáo jìn sēng rán shēn liàn zhǐ.
丁亥,遼禁僧然身煉指。
wù zǐ, liáo zhào zhōng jīng jiàn tài zǔ miào, zhì dù jì qì, jiē cóng gǔ zhì.
戊子,遼詔中京建太祖廟,制度祭器,皆從古制。
dīng yǒu, yǐ zī zhèng diàn dà xué shì sī kōng wáng qīn ruò wèi shān nán dōng dào jié dù shǐ tóng píng zhāng shì, pàn hé nán fǔ.
丁酉,以資政殿大學士、司空王欽若為山南東道節度使、同平章事,判河南府。
chū, qīn ruò yǔ dīng wèi shàn, yuán yǐn zhì liǎng fǔ. jí wèi dé zhì, shāo pàn qīn ruò, qīn ruò hèn zhī. shí dì bù yù jiǔ, shì duō yí wàng, qīn ruò xiān yǐ tài zǐ tài bǎo zài dōng gōng, wèi sān shǎo shàng, wèi bù yuè, yīn gǎi shòu sī kōng. qīn ruò yàn jiàn, dì wèn yuē: qīng hé gù bù zhī zhōng shū? duì yuē: chén bù wèi zǎi xiàng, ān gǎn zhī zhōng shū? dì gù dōu zhī, sòng qīn ruò yì zhōng shū shì shì. wèi lìng shè zhuàn yǐ dài zhī, yuē: shàng mìng zhòng shū shè zhuàn ěr. qīn ruò jì chū, shǐ dōu zhī rù zòu, yǐ wú bái má, bù gǎn fèng zhào, yīn guī sī dì yǒu zhào, xué shì yuàn jiàng má, wèi nǎi chú qīn ruò shǐ xiāng, wèi xī jīng liú shǒu. dì dàn wén xuān zhì, yì bù zhī wù yě.
初,欽若與丁謂善,援引至兩府。及謂得志,稍叛欽若,欽若恨之。時帝不豫久,事多遺忘,欽若先以太子太保在東宮,位三少上,謂不悅,因改授司空。欽若宴見,帝問曰:「卿何故不之中書?」對曰:「臣不為宰相,安敢之中書?」帝顧都知,送欽若詣中書視事。謂令設饌以待之,曰:「上命中書設饌耳。」欽若既出,使都知入奏,以無白麻,不敢奉詔,因歸私第;有詔,學士院降麻,謂乃除欽若使相,為西京留守。帝但聞宣制,亦不之悟也。
rùn yuè, dīng mǎo, yǐ jiā lēi sī lài wèi biān huàn, zhào chén yáo zī děng xún jiǎn.
閏月,丁卯,以嘉勒斯賚為邊患,詔陳堯咨等巡檢。
dì jiǔ bù yù, qián èr rì, yīn yào ěr xiè xiè, qián hòu diàn bà zòu shì. yǐ hài, lì jí yù chéng míng diàn, zhào fǔ chén, yù yǐ jǐn xīn fǔ dǎo chǔ èr zhī yì, chū shǒu shū yī fú fù zhī. zì shì tǐ zhōng jiàn píng, fán jiā xún, nǎi fù cháng yān.
帝久不豫,前二日,因藥餌泄瀉,前後殿罷奏事。乙亥,力疾御承明殿,召輔臣,諭以盡心輔導儲貳之意,出手書一幅付之。自是體中漸平,凡浹旬,乃復常焉。
shí tài zǐ suī tīng shì zī shàn táng, rán shì jiē jué yú hòu, zhōng wài yǐ wèi yōu. qián wéi yǎn, hòu qī yě, wáng céng yǔ wéi yǎn yuē: tài zǐ yòu, fēi zhōng gōng bù néng lì zhōng gōng fēi yǐ tài zǐ, zé rén xīn yì bù fù. jiā ēn tài zǐ zé tài zǐ ān, tài zǐ ān nǎi suǒ yǐ ān liú shì yě. wéi yǎn yǐ wèi rán, yīn yǐ bái hòu, liǎng gōng yóu shì yì qīn, rén suì wú jiān.
時太子雖聽事資善堂,然事皆決於後,中外以為憂。錢惟演,後戚也,王曾語惟演曰:「太子幼,非中宮不能立;中宮非倚太子,則人心亦不附。加恩太子則太子安,太子安乃所以安劉氏也。」惟演以為然,因以白後,兩宮由是益親,人遂無間。
shì suì, liáo fàng jìn shì zhāng zhòng jǔ děng sì shí wǔ rén.
是歲,遼放進士張仲舉等四十五人。
zhào dé míng shǐ chéng huái yuǎn zhèn ér jū zhī, hào xìng zhōu.
趙德明始城懷遠鎮而居之,號興州。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì tiān xǐ wǔ nián liáo tài píng yuán nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝天禧五年(遼太平元年)
chūn, zhēng yuè, dīng chǒu shuò, dì yù yán qìng diàn jiàn fǔ chén.
春,正月,丁丑朔,帝御延慶殿見輔臣。
yǐ wèi, qiǎn shǐ fǔ jīng dōng shuǐ zāi.
乙未,遣使撫京東水災。
dīng yǒu, yǐ yòu jiàn yì dài fū zhāng shì xùn wèi shū mì fù shǐ.
丁酉,以右諫議大夫張士遜為樞密副使。
hàn lín xué shì liú yún jiàn dì jiǔ jí, dīng wèi shàn quán, tàn yuē: jiān rén yòng shì, ān kě yī rì jū cǐ! yīn biǎo qiú wài rèn. shòu yòu jiàn yì dài fū, zhī lú zhōu.
翰林學士劉筠見帝久疾,丁謂擅權,嘆曰:「奸人用事,安可一日居此!」因表求外任。授右諫議大夫,知廬州。
èr yuè, dīng wèi, gěi shì zhōng zhī hé yáng sūn shì, zài biǎo qiú jiě guān yǎng fù gēng xū, mìng zhī gǔn zhōu, yǐ shì fù shí jū yùn zhōu, gǔn yùn xiāng ěr gù yě.
二月,丁未,給事中、知河陽孫奭,再表求解官養父;庚戌,命知袞州,以奭父時居鄆州,袞、鄆相邇故也。
yǐ mǎo, liáo zhǔ rú bó hé. rén xū, liè yú gāo liǔ lín.
乙卯,遼主如鈸河。壬戌,獵於高柳林。
gēng wǔ, yǐ guāng lù sì chéng kǒng shèng yòu xí fēng wén xuān gōng, zhī xiān yuán xiàn shì.
庚午,以光祿寺丞孔聖祐襲封文宣公,知仙源縣事。
sān yuè, xīn sì, yù zhèng yáng mén guān pú.
三月,辛巳,御正陽門觀酺。
wù xū, tiān zhāng gé chéng. gēng zǐ, fèng ān yù jí yù shū yú tiān zhāng gé, suì yàn fǔ chén yú gé xià.
戊戌,天章閣成。庚子,奉安御集、御書於天章閣,遂宴輔臣於閣下。
xiān shì dà shí guó jìn xiàng jí fāng wù yú liáo, wèi zi qǐng hūn. shì yuè, fù lái qǐng, liáo zhǔ fēng huáng zú nǚ wèi gōng zhǔ jià zhī.
先是大食國進象及方物於遼,為子請婚。是月,復來請,遼主封皇族女為公主嫁之。
xià, sì yuè, liáo dōng jīng liú shǒu zòu nǚ zhēn sān shí bù zhǎng qǐng gè yǐ qí zi yì què zhī hòu, liáo zhǔ mìng yǔ qí fù jù lái shòu yuē.
夏,四月,遼東京留守奏女真三十部長請各以其子詣闕祗候,遼主命與其父俱來受約。
yǐ mǎo, liáo zhǔ lù qiú. dīng mǎo, zhì lái zhōu.
乙卯,遼主錄囚。丁卯,置萊州。
shì yuè, liáo zhǔ qīng shǔ yú miǎn shān.
是月,遼主清暑於緬山。
wǔ yuè, yǐ hài shuò, lǜ qiú, jiàng tiān xià sǐ zuì.
五月,乙亥朔,慮囚,降天下死罪。
guǐ wèi, zhào huáng tài zǐ dú chūn qiū.
癸未,詔皇太子讀《春秋》。
liù yuè, bǐng wǔ, tài bái zhòu jiàn.
六月,丙午,太白晝見。
jǐ wèi, guó zi jiān qǐng yǐ yù zhì zhì shèng wén xuān wáng zàn jí jìn chén suǒ zhuàn shí zhé qī shí èr xián zàn lòu bǎn zhào kě.
己未,國子監請以御製《至聖文宣王贊》及近臣所撰《十哲、七十二賢贊》鏤版;詔可。
qiū, qī yuè, jiǎ xū shuò, rì yǒu shí zhī. xiān shì sī tiān cè yí tiān lì dāng shí jì, qián jiǔ rì, dì bì zhèng diàn, fēn mìng zhòng shǐ qí dǎo. shì rì, shí sì fēn ér zhǐ. yì rì, qún chén biǎo hè.
秋,七月,甲戌朔,日有食之。先是司天測《儀天曆》當食既,前九日,帝避正殿,分命中使祈禱。是日,食四分而止。翼日,群臣表賀。
yǐ hài, liáo qiǎn kù lī qǔ shí jìn suǒ shàng yù xǐ yú zhōng jīng, yǐ shì dōng jiāng xíng dà cè lǐ yě.
乙亥,遼遣庫哩取石晉所上玉璽於中京,以是冬將行大冊禮也。
zhǔn ér gòng yú liáo.
准而貢於遼。
wù yín, xīn zuò jǐng líng gōng wàn shòu diàn, wèi dì qí fú.
戊寅,新作景靈宮、萬壽殿,為帝祈福。
xīn sì, liáo zhǔ rú shā lǐng, xuán liè yú huáng hé.
辛巳,遼主如沙嶺,旋獵於潢河。
jiǔ yuè, liáo zhǔ rú zhōng jīng.
九月,遼主如中京。
sòng shòu děng shǐ liáo hái, shàng qì dān fēng sú.
宋綬等使遼還,上契丹風俗。
wù yín, tǔ bō jiā lēi sī lài qǐng jiàng.
戊寅,吐蕃嘉勒斯賚請降。
dōng, shí yuè, dīng wèi, dé lǜ lēi bù gòng mǎ yú liáo.
冬,十月,丁未,德寽勒部貢馬於遼。
wù shēn, liáo zhǔ lù qiú.
戊申,遼主錄囚。
xiáng yuán guān chéng.
祥源觀成。
zhào jiǎng huái nán jiāng zhè jīng hú fā yùn fù shǐ zhōu shí, yǐ qí zì chūn zhì dōng yùn shàng gòng mǐ fán liù bǎi yú wàn shí gù yě.
詔獎淮南、江、浙、荊湖發運副使周寔,以其自春至冬運上供米凡六百餘萬石故也。
rén zǐ, fǔ chén yǐ dì wéi yù jìn jiǔ, biǎo yǐn hàn xuān dì táng gāo zōng gù shì, qǐng wǔ rì yī yù biàn diàn cóng zhī.
壬子,輔臣以帝違豫浸久,表引漢宣帝、唐高宗故事,請五日一御便殿;從之。
gēng shēn, liáo zhǔ xìng tōng tiān guān, guān yú lóng màn yǎn zhī xì yì rì, fù guān zhī. hái, shēng yù hé, zì nèi sān mén rù wàn shòu diàn, diàn jiǔ qī miào yù róng, yīn yàn zōng shì.
庚申,遼主幸通天觀,觀魚龍曼衍之戲;翼日,復觀之。還,升玉輅,自內三門入萬壽殿,奠酒七廟御容,因宴宗室。
shí yī yuè, guǐ wèi, liáo zhǔ yù zhāo qìng diàn, qún chén shàng zūn hào yuē ruì wén yīng wǔ zūn dào zhì dé chóng rén guǎng xiào gōng chéng zhì dìng zhāo shèng shén zàn tiān fǔ huáng dì. dà shè, gǎi yuán tài píng, zhōng wài guān jìn zhì yǒu chà.
十一月,癸未,遼主御昭慶殿,群臣上尊號曰睿文英武遵道至德崇仁廣孝功成治定昭聖神贊天輔皇帝。大赦,改元太平,中外官進秩有差。
liáo huáng zǐ liáng wáng zōng zhēn, yòu cōng míng, zhǎng ér kuí wěi, huō dá dà dù, shàn qí shè, hǎo rú shù, tōng yīn lǜ, liáo zhǔ jí hòu jiē ài zhī jiǎ shēn, cè wèi huáng tài zǐ.
遼皇子梁王宗真,幼聰明,長而魁偉,豁達大度,善騎射,好儒術,通音律,遼主及後皆愛之;甲申,冊為皇太子。
shān nán dōng dào jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn hé nán fǔ wáng qīn ruò yǒu jí, lèi biǎo qǐng jiù yī jīng shī, wèi bào. dīng wèi mì shǐ rén gěi qīn ruò yuē: shàng shù yǔ jí jūn, shén sī yī jiàn jūn dì shàng biǎo jìng lái, shàng bì bù yà yě. qīn ruò xìn zhī, jí lìng qí zi yòu zàn shàn dài fū cóng yì yí wén hé nán fǔ, yú jí ér guī. wèi yīn yán: qīn ruò shàn qù guān shǒu, wú rén chén lǐ. mìng yù shǐ zhōng chéng xuē yìng jiù dì àn wèn, qīn ruò huáng kǒng fú zuì. wù zǐ, jiàng shòu sī nóng qīng, fēn sī nán jīng, duó cóng yì yī guān. zhuǎn yùn shǐ jí hé nán fǔ guān jiē bèi zé, réng bān yù tiān xià.
山南東道節度使、同平章事、判河南府王欽若有疾,累表請就醫京師,未報。丁謂密使人給欽若曰:「上數語及君,甚思一見;君第上表徑來,上必不訝也。」欽若信之,即令其子右贊善大夫從益移文河南府,輿疾而歸。謂因言:「欽若擅去官守,無人臣禮。」命御史中丞薛映就第案問,欽若惶恐伏罪。戊子,降授司農卿,分司南京,奪從益一官。轉運使及河南府官皆被責,仍頒諭天下。
shí èr yuè, yǐ sì, yǐ nèi diàn chóng bān huáng fǔ jì míng tóng jù dāng sān guǎn mì gé gōng shì. xián píng zhōng, chū mìng liú chóng chāo jiān sān guǎn mì gé tú jí, qí hòu yīn xún yǔ pàn guǎn lián shǔ zhǎng shì, shí lùn fēi zhī. chóng chāo sù yǔ wáng qīn ruò hòu shàn, dīng wèi wèi xiāng, bié yòng jì míng yǐ fēn qí quán, gèng hào jiān tú jí yuē jù dāng gōng shì. zì shì nèi chén suì yǔ dà xué shì tóng zhí, shí lùn yù fēi zhī.
十二月,乙巳,以內殿崇班皇甫繼明同句當三館、秘閣公事。咸平中,初命劉崇超監三館、秘閣圖籍,其後因循與判館聯署掌事,時論非之。崇超素與王欽若厚善,丁謂為相,別用繼明以分其權,更號監圖籍曰句當公事。自是內臣遂與大學士同職,時論愈非之。
liáo tè lǐ gǔn yē lǜ zī zhōng zhī zài gāo lì yě, qí dì zhāo wèi zhe zhàng láng jūn, zuò zuì, méi jiā chǎn. zhì zī zhōng hái, liáo zhǔ yù zhī shén hòu, fù zhāo héng zhàng, qiě hái jiù chǎn, yǐ wài qī nǚ qī zhī. shì shí shū mì shǐ xiāo hā chuò shǎo shī xiāo bā gé fāng yǒu chǒng yú liáo zhǔ, zī zhōng xìng kàng zhí, bù kěn fǔ fù, cháng yú liáo zhǔ qián dǐ zhī. liáo zhǔ nù. duó zī zhōng guān. zhāo bó xué shàn shǔ wén, xiān yǐ cóng liè bá lǐ dǔ shān, wèi jié yáng suǒ chù ér sǐ.
遼特里袞耶律資忠之在高麗也,其弟昭為著帳郎君,坐罪,沒家產。至資忠還,遼主遇之甚厚,復昭橫帳,且還舊產,以外戚女妻之。是時樞密使蕭哈綽、少師蕭巴格方有寵於遼主,資忠性伉直,不肯俛附,嘗於遼主前詆之。遼主怒。奪資忠官。昭博學善屬文,先以從獵拔里堵山,為羯羊所觸而死。
xiān shì liáo zhǔ zhù qián, wén yuē: tǒng hé yuán bǎo, zhì shì fù zhù tài píng yuán bǎo qián, xīn jiù hù yòng.
先是遼主鑄錢,文曰:「統和元寶」,至是復鑄「太平元寶」錢,新舊互用。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì gān xìng yuán nián liáo tài píng èr nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝乾興元年(遼太平二年)
chūn, zhēng yuè, xīn wèi shuò, zhào gǎi yuán.
春,正月,辛未朔,詔改元。
liáo zhǔ rú nà shuǐ.
遼主如納水。
èr yuè, gēng zǐ shuò, dà shè tiān xià. zhào zì jīn zhōng wài suǒ shàng biǎo zhāng, shěng qù zūn hào. qún chén zài biǎo qǐng fù chēng, bù yǔn. nǎi bié shàng zūn hào yuē yīng tiān zūn dào qīn míng rén xiào, guǐ mǎo, zhào cóng zhī, rán yì bù guǒ shòu cè.
二月,庚子朔,大赦天下。詔自今中外所上表章,省去尊號。群臣再表請復稱,不允。乃別上尊號曰應天尊道欽明仁孝,癸卯,詔從之,然亦不果受冊。
xīn chǒu, liáo zhǔ zhù yú ér luò.
辛丑,遼主駐魚兒濼。
jiǎ chén, fēng dīng wèi wèi jìn guó gōng, féng zhěng wèi wèi guó gōng, cáo lì yòng wèi hán guó gōng.
甲辰,封丁謂為晉國公,馮拯為魏國公,曹利用為韓國公。
jiǎ yín, duì zǎi xiàng yú qǐn diàn zhī dōng piān. dì bù yù jìn jù, wù wǔ, bēng yú yán qìng diàn. yí zhào: huáng tài zǐ jí huáng dì wèi, zūn huáng hòu wèi huáng tài hòu, shū fēi yáng shì wèi huáng tài fēi. shì rì, bǎi guān jiàn tài zǐ yú yán qìng diàn zhī dōng yíng. qiǎn nèi diàn chéng zhì gé mén shǐ xuē yí kuò gào āi yú liáo. jīng chéng nèi wài, bìng zēng bīng wèi, bà gōng yì.
甲寅,對宰相於寢殿之東偏。帝不豫浸劇,戊午,崩於延慶殿。遺詔:「皇太子即皇帝位,尊皇后為皇太后,淑妃楊氏為皇太妃。」是日,百官見太子於延慶殿之東楹。遣內殿承制、閤門使薛貽廓告哀於遼。京城內外,並增兵衛,罷工役。
chū, fǔ chén gòng tīng yí mìng yú huáng tài hòu, tuì, jí diàn lú cǎo zhì, jūn guó dà shì jiān quán qǔ huáng tài hòu chù fēn. dīng wèi yù qù quán zì, wáng céng yuē: huáng dì chōng nián, zhèng chū fáng tà, sī yǐ guó jiā fǒu yùn, chēng quán shàng zú shì hòu kuàng yán yóu zài ěr, hé kě gǎi yě! qiě zēng jiǎn zhì shū yǒu fǎ, biǎo zé zhī dì, xiān yù luàn zhī hū? wèi bù gǎn yán. céng yòu yán: zūn lǐ shū fēi tài jù, xū tā rì yì zhī, bù bì zài yí zhì zhōng. wèi fú rán yuē: cān zhèng gù yù shàn gǎi zhì shū xié? céng fù yǔ biàn, ér tóng liè wú zhù, céng yì zhǐ. shí zhōng wài xiōng xiōng, céng zhèng sè dú lì, cháo tíng lài yǐ wèi zhòng.
初,輔臣共聽遺命於皇太后,退,即殿廬草制,軍國大事兼權取皇太后處分。丁謂欲去「權」字,王曾曰:「皇帝沖年,政出房闥,斯已國家否運,稱權尚足示後;況言猶在耳,何可改也!且增減制書有法,表則之地,先欲亂之乎?」謂不敢言。曾又言:「尊禮淑妃太遽,須它日議之,不必載遺制中。」謂怫然曰:「參政顧欲擅改制書邪?」曾復與辨,而同列無助,曾亦止。時中外洶洶,曾正色獨立,朝廷賴以為重。
jǐ wèi, dà shè, chú cháng shè suǒ bù yuán zhě. bǎi guān jìn guān yī děng, yōu shǎng zhū jūn. shān líng zhū fèi, wú yǐ fù mín.
己未,大赦,除常赦所不原者。百官進官一等,優賞諸軍。山陵諸費,無以賦民。
gēng shēn, mìng zǎi chén dīng wèi wèi shān líng shǐ.
庚申,命宰臣丁謂為山陵使。
xiān shì qún chén yì tài hòu lín cháo yí, wáng céng yuán dōng hàn gù shì, qǐng wǔ rì yī yù chéng míng diàn, tài hòu zuò zuǒ, dì zuò yòu, chuí lián tīng zhèng. jì dé zhǐ, ér dīng wèi dú yù dì shuò wàng jiàn qún chén, dà shì zé tài hòu zhào duì fǔ chén jué zhī, fēi dà shì xī lìng léi yǔn gōng chuán zòu, jìn zhōng huà kě yǐ xià. céng yuē: liǎng gōng yì chù ér bǐng guī huàn zhě, huò duān zhào yǐ. wèi bù tīng. guǐ hài, tài hòu hū jiàng shǒu shū, chù fēn jǐn rú wèi suǒ yì. gài wèi bù yù lìng tóng liè yù wén jī mì, gù qián jié yǔn gōng shǐ bái tài hòu, zú xíng qí yì. jí xué shì cǎo cí, yǔn gōng xiān chí shì wèi, yuè qì nǎi jìn. jiǎ zǐ, shǐ tīng zhèng yú chóng zhèng diàn xī wǔ.
先是群臣議太后臨朝儀,王曾援東漢故事,請五日一御承明殿,太后坐左,帝坐右,垂簾聽政。既得旨,而丁謂獨欲帝朔望見群臣,大事則太后召對輔臣決之,非大事悉令雷允恭傳奏,禁中畫可以下。曾曰:「兩宮異處而柄歸宦者,禍端兆矣。」謂不聽。癸亥,太后忽降手書,處分盡如謂所議。蓋謂不欲令同列預聞機密,故潛結允恭使白太后,卒行其意。及學士草辭,允恭先持示謂,閱訖乃進。甲子,始聽政於崇政殿西廡。
yǐ chǒu, yǐ shēng rì wèi qián yuán jié.
乙丑,以生日為乾元節。
bǐng yín, zǎi chén dīng wèi jiā sī tú, féng zhěng jiā sī kōng, shū mì shǐ cáo lì yòng jiā zuǒ pú shè, bìng jiān shì zhōng. wáng céng wèi dīng wèi yuē: zì zhōng shū lìng zhì jiàn yì dài fū píng zhāng shì, qí rèn yī yě shū mì ěr diāo kě ěr. jīn zhǔ yòu, mǔ hòu lín cháo, jūn zhí kuí bǐng, ér yǐ shù shí nián kuàng wèi zhī guān yī dàn chú shòu, dé wú gōng yì hū? wèi bù tīng.
丙寅,宰臣丁謂加司徒,馮拯加司空,樞密使曹利用加左僕射,併兼侍中。王曾謂丁謂曰:「自中書令至諫議大夫、平章事,其任一也;樞密珥貂可耳。今主幼,母后臨朝,君執魁柄,而以數十年曠位之官一旦除授,得無公議乎?」謂不聽。
wù chén, biǎn dào zhōu sī mǎ kòu zhǔn wèi léi zhōu sī hù cān jūn, hù bù shì láng zhī yùn zhōu lǐ dí wèi héng zhōu tuán liàn fù shǐ, réng bō qí zuì yú zhōng wài zhǔn zuò yǔ zhōu huái zhèng jiāo tōng, dí zuò péng dǎng fù huì yě. shǐ yì cuàn zhú, wáng céng yí zé tài zhòng, dīng wèi shú shì céng yuē: jū tíng zhǔ rén kǒng yì wèi miǎn ěr. gài zhǐ céng cháng yǐ dì shě jiǎ zhǔn yě, céng suì bù fù zhēng. zhī zhì gào sòng shòu dāng zhí, cǎo zé cí, wèi xián qí bù qiè, jí yòng jǐ yì gǎi dìng. zhào suǒ chēng cháng chǒu tú gàn jì zhī jì, shǔ xiān huáng wéi yù zhī chū, lí cǐ zhèn jīng, suì zhì chén jù, jiē wèi yǔ yě.
戊辰,貶道州司馬寇準為雷州司戶參軍,戶部侍郎、知鄆州李迪為衡州團練副使,仍播其罪於中外;准坐與周懷政交通,迪坐朋黨傅會也。始議竄逐,王曾疑責太重,丁謂熟視曾曰:「居停主人恐亦未免耳。」蓋指曾嘗以第舍假准也,曾遂不復爭。知制誥宋綬當直,草責詞,謂嫌其不切,即用己意改定。詔所稱「嘗醜徒干紀之際,屬先皇違豫之初,罹此震驚,遂至沉劇」,皆謂語也。
wèi è zhǔn dí, bì yù zhì zhī sǐ dì, qiǎn zhōng shǐ lài chì jiù cì èr rén. zhōng shǐ chéng wèi zhǐ, yǐ jǐn náng zhù jiàn jiē yú mǎ qián, shì jiāng yǒu suǒ zhū lù zhuàng. zhì dào zhōu, zhǔn fāng yǔ qún guān yàn, yì lì yán zhuàng, zhōu lì jiē sǒng jù chū yíng, zhōng shǐ bì bù jiàn wèn qí suǒ yǐ lái zhī gù, bù dá. zhòng huáng kǒng bù zhī suǒ wèi, zhǔn shén sè zì ruò, shǐ rén wèi zhī yuē: cháo tíng ruò cì zhǔn sǐ, yuàn jiàn chì shū. zhōng shǐ bù dé yǐ, nǎi shòu yǐ chì. zhǔn jí cóng lù shì cān jūn jiè lǜ shān zhe zhī, duǎn cái zhì xī, bài chì yú tíng, shēng jiē fù yàn, zhì mù nǎi bà. jí fù biǎn suǒ, dào xiǎn bù néng jìn, zhōu xiàn yǐ zhú yú yíng zhī, zhǔn xiè yuē: wú zuì rén, dé chéng mǎ xìng yǐ. mào yán zhàng, rì xíng bǎi lǐ, zuǒ yòu wèi qì xià.
謂惡准、迪,必欲置之死地,遣中使賚敕就賜二人。中使承謂指,以錦囊貯劍揭於馬前,示將有所誅戮狀。至道州,准方與群官宴,驛吏言狀,州吏皆悚懼出迎,中使避不見;問其所以來之故,不答。眾惶恐不知所為,准神色自若,使人謂之曰:「朝廷若賜准死,願見敕書。」中使不得已,乃授以敕。准即從錄事參軍借綠衫著之,短才至膝,拜敕於庭,升階復宴,至暮乃罷。及赴貶所,道險不能進,州縣以竹輿迎之,准謝曰:「吾罪人,得乘馬幸矣。」冒炎瘴,日行百里,左右為泣下。
zhōng shǐ zhì hún zhōu, dí wén qí yì yú tā rì, jí zì cái, bù shū, qí zi dōng zhī jiù zhī, nǎi miǎn. rén wǎng jiàn dí zhě, zhōng shǐ zhé jí qí míng huò kuì zhī shí, liú zhì chòu fǔ, qì juān bù yǔ. dí kè dèng yú nù yuē: shù zi! yù shā wǒ gōng yǐ mèi dīng wèi xié! dèng yú bù wèi sǐ, rǔ shā wǒ gōng, wǒ bì shā rǔ! cóng dí zhì héng zhōu, bù lí zuǒ yòu, dí yóu shì de quán. huò yǔ wèi yuē: dí ruò biǎn sǐ, rú shì lùn hé? wèi yuē: yì rì hǎo shì shū shēng jì shì, bù guò yuē tiān xià xī zhī ér yǐ.
中使至渾州,迪聞其異於它日,即自裁,不殊,其子東之救之,乃免。人往見迪者,中使輒籍其名;或饋之食,留至臭腐,棄捐不與。迪客鄧餘怒曰:「豎子!欲殺我公以媚丁謂邪!鄧餘不畏死,汝殺我公,我必殺汝!」從迪至衡州,不離左右,迪由是得全。或語謂曰:「迪若貶死,如士論何?」謂曰:「異日好事書生記事,不過曰『天下惜之』而已。」
chū, dí biǎn héng zhōu, dīng wèi jiè shǐ zhě, chí zhào cù dí shàng dào. tōng pàn yùn zhōu fàn fěng zhé liú shù rì, wèi zhì zhuāng zǔ xíng. fěng, zhèng cí zi yě, xiān zhī píng yīn xiàn, huì hé jué wáng líng sào, shuǐ qù ér tǔ féi, shī qiān mò, mín shù zhēng bù néng jué. fěng wèi shǒu shū fēn bié jiāng lǐ, mín jiē chí qù, yǐ wèi dìng quàn, wú fù zhēng zhě. jí tōng pàn zī zhōu, suì hàn huáng, tā gǔ jiē bù lì, mín yǐ huáng bù shí shū, yóu kě yì, ér huàn wú zhǒng, fěng xíng xiàn zhì zōu píng, fā guān lǐn dài mín, jí chū sān wàn hú. bǐ qiū, mín jiē xiān qī ér shū. zài yùn zhōu rì, zhào sāi jué hé, zhōu mù mín rù chú jiàn, ér chéng yì yǔ nóng hù děng, fěng yuē: pín fù bù tóng ér qīng zhòng xiāng ruò, fēi zhào shū shǐ dù mín lì zhī yì, yǒu sī wù yě. jí gǎi fú, shǐ fù rén shū sān zhī èr. yīn qǐng xià zhū zhōu, yǐ yùn wèi lǜ, cháo tíng cóng qí yán.
初,迪貶衡州,丁謂戒使者,持詔促迪上道。通判鄆州范諷輒留數日,為治裝祖行。諷,正辭子也,先知平陰縣,會河決王陵埽,水去而土肥,失阡陌,民數爭不能決。諷為手書分別疆理,民皆持去,以為定券,無復爭者。及通判淄州,歲旱蝗,它谷皆不粒,民以蝗不食菽,猶可藝,而患無種,諷行縣至鄒平,發官廩貸民,即出三萬斛。比秋,民皆先期而輸。在鄆州日,詔塞決河,州募民入芻楗,而城邑與農戶等,諷曰:「貧富不同而輕重相若,非詔書使度民力之意,有司誤也。」即改符,使富人輸三之二。因請下諸州,以鄆為率,朝廷從其言。
cáo wěi zé shòu zuǒ wèi dà jiāng jūn, zhī lái zhōu. wěi shí rèn zhèn dìng dū bù shǔ, dīng wèi yí wěi bù shòu mìng, zhào hé běi zhuǎn yùn shǐ hán yì chí wǎng shōu qí bīng. xiān shì yì cháng wǔ wèi yì, wèi yù yuán shì bìng zhōng yì. ér wěi dé zhào, jí rì shàng dào, cóng ruò zú shí yú rén, bù yǐ gōng wéi zhǎng shǐ fú zì suí, wèi zú bù néng jiā hài.
曹瑋責授左衛大將軍,知萊州。瑋時任鎮、定都部署,丁謂疑瑋不受命,詔河北轉運使韓億馳往收其兵。先是億嘗忤謂意,謂欲緣是並中億。而瑋得詔,即日上道,從弱卒十餘人,不以弓韋長矢箙自隨,謂卒不能加害。
sān yuè, rén shēn, yǐ gěi shì zhōng lǐ jí zhī háng zhōu. jí zhì shàng jiǎn yán ér lè dào rén shàn, yǐ qián táng fēng sú qīng mí, píng jué yàn yóu. yī rì, mào xuě chū jiāo, zhòng wèi dāng zhì jiǔ zhào kè nǎi dú zào lín bū, qīng tán zhì mù ér guī. jū guān shù nián, wèi cháng shì wú zhōng wù, cǐ qù, wéi shì bái lè tiān jí yī bù.
三月,壬申,以給事中李及知杭州。及治尚簡嚴而樂道人善,以錢塘風俗輕靡,屏絕宴遊。一日,冒雪出郊,眾謂當置酒召客;乃獨造林逋,清談至暮而歸。居官數年,未嘗市吳中物,此去,惟市《白樂天集》一部。
yǐ lóng tú gé zhí xué shì lǔ zōng dào quán pàn liú nèi quán. zōng dào zài xuǎn diào jiǔ, huàn quán gé fán mì, jí zhī lì suǒ yǐ wèi jiān zhuàng, yú shì duō suǒ lí zhèng, yòu xī shū kē tiáo jiē yú wǔ xià, rén jiē biàn zhī.
以龍圖閣直學士魯宗道權判流內銓。宗道在選調久,患銓格煩密,及知吏所以為奸狀,於是多所釐正,又悉書科條揭於廡下,人皆便之。
bǐng zǐ, cì qún chén yù fēi bái shū gè yī zhóu. dì shǐ wèi cháng fēi bái shū, yī rì, zhì zhēn zōng líng yù qián jiàn suǒ chén fēi bái bǐ, suì qǔ ér shì shū, tǐ shì qiú jìn, yǒu rú sù xí, yīn yǐ fēn cì.
丙子,賜群臣御飛白書各一軸。帝始未嘗飛白書,一日,至真宗靈御前見所陳飛白筆,遂取而試書,體勢遒勁,有如夙習,因以分賜。
wù yín, zhōng shū qǐng zì dàn jì hòu, zhǐ rì yú chóng zhèng diàn huò chéng míng diàn shì shì, shuāng rì rú xiān dì gù shì, qián hòu diàn jiē bù zuò. zhào: shuāng rì suī bù shì shì, yì dāng xuān zhào jìn chén rù shì jiǎng dú.
戊寅,中書請自禫祭後,只日於崇政殿或承明殿視事,雙日如先帝故事,前後殿皆不坐。詔:「雙日雖不視事,亦當宣召近臣入侍講讀。」
yǐ yǒu, zuò shòu mìng bǎo, qí wén yuē: gōng yīng tiān mìng zhī bǎo, mìng cān zhī zhèng shì wáng céng shū.
乙酉,作受命寶,其文曰:「恭膺天命之寶」,命參知政事王曾書。
gēng yín, chū yù chóng dé diàn tīng cháo, huáng tài hòu shè wò cì yú chéng míng diàn, chuí lián yǐ jiàn fǔ chén.
庚寅,初御崇德殿聽朝,皇太后設幄次於承明殿,垂簾以見輔臣。
shì yuè, liáo dì zhèn, yún yīng èr zhōu wū cuī dì xiàn, wéi bái shān liè shù bǎi bù, quán yǒng chéng liú.
是月,遼地震,雲、應二州屋摧地陷,嵬白山裂數百步,泉涌成流。
guāng lù sì chén wèi shì mǎ jì liáng, jiā běn chá shāng, liú měi nǚ xù yě. xià, sì yuè, rén yín, zhào shì guǎn zhí, tài hòu qiǎn nèi shì cì shí, cù lìng zǎo le, zhǔ shì zhě fēn wèi zuò zhī.
光祿寺臣尉氏馬季良,家本茶商,劉美女婿也。夏,四月,壬寅,召試館職,太后遣內侍賜食,促令早了,主試者分為作之。
wù wǔ, jiā zèng huáng tài hòu sān dài, fù tōng wèi péng chéng jùn wáng, mǔ páng shì wèi suì guó tài fū rén, xiōng měi wèi shì zhōng.
戊午,加贈皇太后三代,父通為彭城郡王,母龐氏為遂國太夫人,兄美為侍中。
qiǎn xuē tián shǐ yú liáo, gào jí wèi yě.
遣薛田使於遼,告即位也。
liáo zhǔ rú miǎn shān qīng shǔ.
遼主如緬山清暑。
wǔ yuè, jǐ sì shuò, liáo cān zhī zhèng shì shí yòng zhōng zú.
五月,己巳朔,遼參知政事石用中卒。
dīng chǒu, zhào xiān cháo rì lì qǐ jū zhù wèi shàng zhě, jí xiū zuǎn zhī, yǐ dà zhōng xiáng fú yuán nián hòu shǐ guān shī yú zhuàn jí gù yě.
丁丑,詔先朝《日曆》、《起居注》未上者,亟修纂之,以大中祥符元年後史官失於撰集故也。
liù yuè, jǐ hài shuò, shàng dà xíng huáng dì shì yuē wén míng zhāng shèng yuán xiào, miào hào zhēn zōng.
六月,己亥朔,上大行皇帝諡曰文明章聖元孝,廟號真宗。
liáo zhǔ wén zhēn zōng bēng, jí fān hàn dà chén jǔ āi hào tòng, yīn wèi qí zǎi xiàng lǚ dé mào yuē: wén sì huáng shàng shǎo, kǒng wèi zhī tōng hǎo shǐ mò, gǒu wèi chén xià suǒ wèi, nài hé? jí xuē yí kuò zhì, jù dào cháo tíng zhī yì, liáo zhǔ xǐ, wèi hòu yuē: rǔ kě zhì shū sòng tài hòu, shǐ rǔ míng chuán zhōng guó. nǎi shè zhēn zōng líng yù yú fàn yáng mǐn zhōng sì, jiàn dào chǎng bǎi rì, wèi zhēn zōng fàn sān jīng sēng. fù mìng yán biān zhōu jùn bù dé zuò lè, xià lìng guó zhōng, zhū fàn zhēn zōng huì xī yì zhī.
遼主聞真宗崩,集蕃、漢大臣舉哀號慟,因謂其宰相呂德懋曰:「聞嗣皇尚少,恐未知通好始末,苟為臣下所謂,奈何?」及薛貽廓至,具道朝廷之意,遼主喜,謂後曰:「汝可致書宋太后,使汝名傳中國。」乃設真宗靈御於范陽憫忠寺,建道場百日,為真宗飯三京僧。復命沿邊州郡不得作樂,下令國中,諸犯真宗諱悉易之。
qiǎn diàn qián dōu diǎn jiǎn yē lǜ cáng yǐn děng jì diàn diào wèi. shí tài cháng bó shì chéng lín wèi jiē bàn, liáo shǐ zhě wèi lín yuē: xī xiān dì cháng tōng shǐ chéng tiān tài hòu, jīn tài hòu dú wú shǐ, hé yě? lín yuē: nán běi wèi xiōng dì, zé xiān huáng dì shì chéng tiān yóu shū mǔ, gù wú xián. jīn huáng tài hòu nǎi sǎo yě, lǐ bù tōng wèn. shǐ zhě yǔ qū.
遣殿前都點檢耶律藏引等祭奠、弔慰。時太常博士程琳為接伴,遼使者謂琳曰:「昔先帝嘗通使承天太后,今太后獨無使,何也?」琳曰:「南北為兄弟,則先皇帝視承天猶叔母,故無嫌。今皇太后乃嫂也,禮不通問。」使者語屈。
gēng shēn, xī jīng zuō fang shǐ rù nèi yā bān léi yǔn gōng fú zhū.
庚申,西京作坊使入內押班雷允恭伏誅。
yǔn gōng yǔ dīng wèi jiāo jiē, yǐ shì jiāo zì. shǐ, huàn guān yǐ shān líng shì duō zài wài, yǔn gōng dú liú bù qiǎn, zì qǐng yú tài hòu, tài hòu bù xǔ. yǔn gōng qì yuē: chén zāo yù xiān dì, bù zài rén hòu, ér dú bù dé xiào lì líng shàng, gǎn qǐng zuì! tài hòu yuē: wú lǜ rǔ wàng yǒu jǔ dòng, shì wèi rǔ lèi. yǔn gōng qì gào bù yǐ, nǎi yǐ wèi shān líng dōu jiān.
允恭與丁謂交接,倚勢驕恣。始,宦官以山陵事多在外,允恭獨留不遣,自請於太后,太后不許。允恭泣曰:「臣遭遇先帝,不在人後,而獨不得效力陵上,敢請罪!」太后曰:「吾慮汝妄有舉動,適為汝累。」允恭泣告不已,乃以為山陵都監。
sān yuè, yǐ hài, yǔn gōng chí zhì líng xià, sī tiān jiān xíng zhōng hé wèi yǔn gōng yán: jīn shān líng shàng bǎi bù, fǎ yí zi sūn, lèi rǔ zhōu qín wáng fén. yǔn gōng yuē: rú hé bù yòng? zhōng hé yuē: kǒng xià yǒu shí ruò shuǐ ěr. yǔn gōng yuē: xiān dì wú tā zi, ruò rú qín wáng fén, dāng jí yòng zhī. zhōng hé yuē: shān líng shì zhòng, àn xíng fù yàn, shí rì yān jiǔ, bù jí qī yuè zhī qī. yǔn gōng yuē: dì yí jiù shàng xué, wǒ zǒu mǎ rù jiàn tài hòu yán zhī. yǔn gōng sù guì héng, zhòng mò gǎn wéi, jí gǎi chuān shang xué. nǎi rù bái tài hòu, tài hòu yuē: cǐ dà shì, hé qīng yì rú cǐ! yǔn gōng yuē: shǐ xiān dì yí zi sūn, hé wèi bù kě! tài hòu yì bù rán zhī, yuē: chū yǔ shān líng shǐ yì kě fǒu. yǔn gōng jiàn wèi, jù dào suǒ yǐ. wèi yì zhī qí bù kě, ér zhòng nì yǔn gōng yì, wěi wěi ér yǐ. yǔn gōng jí rù zòu yuē: shān líng shǐ yì wú yì yì yǐ.
三月,乙亥,允恭馳至陵下,司天監刑中和為允恭言:「今山陵上百步,法宜子孫,類汝州秦王墳。」允恭曰:「如何不用?」中和曰:「恐下有石若水耳。」允恭曰:「先帝無它子,若如秦王墳,當即用之。」中和曰:「山陵事重,按行覆驗,時日淹久,不及七月之期。」允恭曰:「第移就上穴,我走馬入見太后言之。」允恭素貴橫,眾莫敢違,即改穿上穴。乃入白太后,太后曰:「此大事,何輕易如此!」允恭曰:「使先帝宜子孫,何為不可!」太后意不然之,曰:「出與山陵使議可否。」允恭見謂,具道所以。謂亦知其不可,而重逆允恭意,唯唯而已。允恭即入奏曰:「山陵使亦無異議矣。」
jì ér shàng xué guǒ yǒu shí, shí jǐn shuǐ chū, zhòng yì jí jí. xiū fèng shān líng bù shǔ jù bù néng chéng gōng, zhōng zuò ér bà, zòu qǐng dài mìng. wèi bì yǔn gōng, yī wéi bù jué. guǐ sì, rù nèi gòng fèng guān máo chāng dá hái zì líng xià, jù zòu qí shì. tài hòu lián qiǎn rén jié wèi, wèi shǐ qǐng qiǎn shǐ àn shì.
既而上穴果有石,石盡水出,眾議藉藉。修奉山陵部署懼不能成功,中作而罷,奏請待命。謂庇允恭,依違不決。癸巳,入內供奉官毛昌達還自陵下,具奏其事。太后連遣人詰謂,謂始請遣使按視。
bǐng shēn, qiǎn rù nèi gòng fèng guān luó chóng xūn děng jiù gǒng xiàn xùn jū yǔn gōng zuì zhuàng yǐ wén. guǐ mǎo, yòu qiǎn quán zhī kāi fēng fǔ lǚ yí jiǎn lóng tú gé zhí xué shì lǔ zōng dào tóng nèi chén fù shì huáng táng xián qǐng fù yòng jiù xué, nǎi zhào fǔ chén huì wèi dì yì. míng rì, zài mìng wáng céng fù shì. wèi qǐng qí céng hái, yǔ zhòng yì bù yì, shǐ fù yì. zhào fù yì rú chū, wéi huáng táng xū yì dìng nǎi xiū zhú. céng zú cóng zhòng yì.
丙申,遣入內供奉官羅崇勛等就鞏縣訊鞫允恭罪狀以聞。癸卯,又遣權知開封府呂夷簡、龍圖閣直學士魯宗道同內臣覆視皇堂;咸請復用舊穴,乃詔輔臣會謂第議。明日,再命王曾覆視。謂請俟曾還,與眾議不異,始復役。詔復役如初,唯皇堂須議定乃修築。曾卒從眾議。
yǔn gōng zuò shàn yí huáng táng, bìng dào jīn zhū yín bó xī yù dài děng, zhàng sǐ yú gǒng xiàn, jí qí jiā dì yǔn zhōng jué pèi chēn zhōu biān guǎn, xíng zhōng hé jué pèi shā mén dǎo.
允恭坐擅移皇堂,並盜金珠、銀帛、犀玉帶等,杖死於鞏縣,籍其家;弟允中決配郴州編管,刑中和決配沙門島。
chū, dīng wèi yǔ léi yǔn gōng xié bǐ zhuān zì, nèi xié tài hòu, tóng liè wú rú zhī hé. tài hòu cháng yǐ dì wò qǐ wǎn, lìng nèi shì chuán zhǐ zhōng shū, yù dú shòu qún chén cháo. wèi shì zài gào, féng zhěng děng bù gǎn jué, qǐng wèi chū móu zhī. jí wèi chū, pō chén qí bù kě, qiě jié zhěng děng bù jí yán, yóu shì shāo shī tài hòu yì. yòu cháng yì yuè jìn qián chōng gōng yē zhī yòng, tài hòu zī bù yuè.
初,丁謂與雷允恭協比專恣,內挾太后,同列無如之何。太后嘗以帝臥起晚,令內侍傳旨中書,欲獨受群臣朝。謂適在告,馮拯等不敢決,請謂出謀之。及謂出,頗陳其不可,且詰拯等不即言,由是稍失太后意。又嘗議月進錢充宮掖之用,太后滋不悅。
yǔn gōng jì xià yù, wáng céng yù yīn shān líng shì bìng qù wèi, ér wèi dé jiān, yī rì, yǔ wèi yuē: céng wú zi, jiāng yǐ dì zhī zǐ wèi hòu, míng rì cháo tuì, dāng liú bái cǐ. wèi bù yí céng yǒu tā yì yě. céng yīn dú duì, jù yán wèi bāo cáng huò xīn, gù lìng yǔn gōng shàn yí huáng táng yú jué dì tài hòu dà jīng. wèi xú wén zhī, lì zì biàn yú lián qián, wèi tuì, nèi shì hū juǎn lián yuē: xiàng gōng shuí yǔ yǔ? jià qǐ jiǔ yǐ. wèi huáng kǒng bù zhī suǒ wèi, yǐ hù kòu tóu ér chū. guǐ hài, fǔ chén huì shí zī shàn táng, zhào yì shì, wèi dú bù yǔ, zhī dé zuì, pō āi qǐng. qián wéi yǎn jù yuē: dāng zhì lì, wú dà yōu yě! féng zhěng shú shì wéi yǎn, wéi yǎn cù.
允恭既下獄,王曾欲因山陵事並去謂,而未得間,一日,語謂曰:「曾無子,將以弟之子為後,明日朝退,當留白此。」謂不疑曾有它意也。曾因獨對,具言謂包藏禍心,故令允恭擅移皇堂於絕地;太后大驚。謂徐聞之,力自辨於簾前,未退,內侍忽捲簾曰:「相公誰與語?駕起久矣。」謂惶恐不知所為,以笏叩頭而出。癸亥,輔臣會食資善堂,召議事,謂獨不與,知得罪,頗哀請。錢惟演遽曰:「當致力,無大憂也!」馮拯熟視惟演,惟演踧。
jí duì chéng míng diàn, tài hòu yù zhěng děng yuē: wèi shēn wèi zǎi xiàng, nǎi yǔ yǔn gōng jiāo tōng! yīn chū wèi cháng tuō yǔn gōng lìng hòu yuàn jiàng suǒ zào jīn jiǔ qì shì zhī. yòu chū yǔn gōng cháng gàn wèi qiú guǎn jù huáng chéng sī jí sān sī yá sī zhuàng, yīn yuē: wèi qián fù yǔn gōng zòu shì, jiē yán yǐ yǔ qīng děng yì dìng, gù jiē kě qí zòu, jìn fāng shí qí jiǎo wū. qiě yíng fèng xiān dì líng qǐn ér shàn yǒu qiān yì, jǐ wù dà shì. zhěng děng zòu yuē: zì xiān dì dēng xiá, zhèng shì jiē wèi yǔ yǔn gōng tóng yì, chēng dé zhǐ jìn zhōng, chén děng mò biàn xū shí. lài shèng shén chá qí jiān, cǐ zōng shè zhī fú yě. tài hòu nù shén, yù zhū wèi, zhěng jìn yuē: wèi gù yǒu zuì, rán dì xīn jí wèi, jí zhū dà chén, hài tiān xià ěr mù. qiě wèi qǐ yǒu nì móu zāi? dì shī zòu shān líng shì ěr. tài hòu nù shǎo jiě, lìng zhěng děng yì jiàng chù zhī mìng. rèn zhōng zhèng yán wèi bèi xiān dì gù tuō, suī yǒu zuì, qǐng rú lǜ yì gōng. céng yuē: wèi yǐ bù zhōng, dé zuì zōng miào, shàng hé yì xié! nǎi zé wèi wèi tài zǐ shǎo bǎo fēn sī xī jīng. gù shì, zǎi xiàng bà miǎn jiē jiàng zhì, shí yù jí xíng, zhǐ lìng zhěng děng zhào shè rén cǎo cí, réng bǎng cháo táng, bù yù tiān xià.
及對承明殿,太后諭拯等曰:「謂身為宰相,乃與允恭交通!」因出謂嘗托允恭令後苑匠所造金酒器示之。又出允恭嘗干謂求管句皇城司及三司衙司狀,因曰:「謂前附允恭奏事,皆言已與卿等議定,故皆可其奏,近方識其矯誣。且營奉先帝陵寢而擅有遷易,幾誤大事。」拯等奏曰:「自先帝登遐,政事皆謂與允恭同議,稱得旨禁中,臣等莫辨虛實。賴聖神察其奸,此宗社之福也。」太后怒甚,欲誅謂,拯進曰:「謂固有罪,然帝新即位,亟誅大臣,駭天下耳目。且謂豈有逆謀哉?第失奏山陵事耳。」太后怒少解,令拯等議降黜之命。任中正言謂被先帝顧托,雖有罪,請如律議功。曾曰:「謂以不忠,得罪宗廟,尚何議邪!」乃責謂為太子少保、分司西京。故事,宰相罷免皆降制,時欲亟行,止令拯等召舍人草詞,仍榜朝堂,布諭天下。
bǐng yín, cān zhī zhèng shì rèn zhōng zhèng bà wèi tài zǐ bīn kè zhī yùn zhōu, zuò yíng jiù dīng wèi gù yě. zhōng zhèng dì zhōng xíng zhōng shī bìng zuò jiàng chù.
丙寅,參知政事任中正罷為太子賓客、知鄆州,坐營救丁謂故也。中正弟中行、中師並坐降黜。
qiū, qī yuè, xīn wèi, wáng zēng jiā zhōng shū shì láng píng zhāng shì, lǚ yí jiǎn wèi gěi shì zhōng, lǔ zōng dào wèi yòu jiàn yì dài fū, bìng cān zhī zhèng shì.
秋,七月,辛未,王曾加中書侍郎、平章事,呂夷簡為給事中,魯宗道為右諫議大夫,並參知政事。
zōng dào wèi yù dé shí, jū jìn jiǔ sì, cháng wēi xíng jiù yǐn sì zhōng, ǒu zhēn zōng jí zhào, shǐ zhě jí mén, jiǔ zhī, zōng dào shǐ zì jiǔ sì lái. shǐ zhě xiān rù, yuē yuē: jí shàng guài gōng lái chí, hé yǐ wèi duì? zōng dào yuē: dì yǐ shí gào. shǐ zhě yuē: rán zé gōng dāng dé zuì. yuē: yǐn jiǔ, rén zhī cháng qíng qī jūn, chén zǐ zhī dà zuì yě. zhēn zōng guǒ wèn shǐ zhě, jù yǐ zōng dào suǒ yán duì. dì jié zhī, zōng dào xiè yuē: yǒu gù rén zì xiāng lǐ lái, chén jiā pín, wú bēi biāo, gù jiù jiǔ jiā yǐn. dì yǐ wèi zhōng shí kě dà yòng, cháng yǐ yǔ tài hòu, tài hòu shí zhī, yú shì bìng yí jiǎn jiē shǒu méng zhuó rèn.
宗道為諭德時,居近酒肆,嘗微行就飲肆中,偶真宗亟召,使者及門,久之,宗道始自酒肆來。使者先入,約曰:「即上怪公來遲,何以為對?」宗道曰:「第以實告。」使者曰:「然則公當得罪。」曰:「飲酒,人之常情;欺君,臣子之大罪也。」真宗果問使者,具以宗道所言對。帝詰之,宗道謝曰:「有故人自鄉里來,臣家貧,無杯杓,故就酒家飲。」帝以為忠實可大用,嘗以語太后,太后識之,於是並夷簡皆首蒙擢任。
lǐ yí yuàn yán: dà xíng shān líng lǐ bì, zhuāng mù huáng hòu guō shì, cháng mǔ yí tiān xià, lǐ dāng shēng fù zhuāng huái huáng hòu pān shì, běn cóng fān dǐ zhuī mìng, zhǐ dāng xiǎng yú hòu miào. zhào jí yì shàng shū shěng, xué shì chéng zhǐ lǐ wéi děng qǐng rú lǐ yí yuàn suǒ dìng, cóng zhī.
禮儀院言:「大行山陵禮畢,莊穆皇后郭氏,嘗母儀天下,禮當升祔;莊懷皇后潘氏,本從籓邸追命,止當享於後廟。」詔集議尚書省,學士承旨李維等請如禮儀院所定,從之。
bǐng zǐ, yǐ shū mì fù shǐ qián wéi yǎn wèi shū mì shǐ.
丙子,以樞密副使錢惟演為樞密使。
wù yín, zhào zhēn zōng líng míng yuē yǒng dìng. shǐ, dīng wèi qǐng míng líng yuē zhèn, jí wèi biǎn, féng zhěng wèi sān líng jiē yǒu yǒng zì, gù yì yuē yǒng dìng líng. rán yǒng dìng nǎi xiàn míng yě, ér xuān zǔ zhǐ míng ān líng, yòu yǐ yì zǔ líng yǐ míng wèi dìng, fù zhuī gǎi wèi jìng. yì zhě yì zhěng bù xué, dāng shí wú zhèng zhī zhě.
戊寅,詔真宗陵名曰永定。始,丁謂請名陵曰鎮,及謂貶,馮拯謂三陵皆有「永」字,故易曰永定陵。然永定乃縣名也,而宣祖止名安陵,又以翼祖陵已名為定,復追改為靖。議者議拯不學,當時無正之者。
fǔ chén sān shàng biǎo, qǐng huáng tài hòu zūn yí zhì, měi wǔ rì yī lín biàn diàn, yī xiān dìng yí zhù, xǔ lìng zhōng shū shū mì yuàn zòu shì, yǔ huáng dì gòng jiā cái zhuó, huáng tài hòu bù xǔ fù shàng huáng dì biǎo, nǎi cóng zhī.
輔臣三上表,請皇太后遵遺制,每五日一臨便殿,依先定儀注,許令中書、樞密院奏事,與皇帝共加裁酌,皇太后不許;復上皇帝表,乃從之。
chū, nǚ dào shì liú dé miào, cháng yǐ wū shī chū rù dīng wèi jiā, wèi bài, dǎi xì dé miào, nèi shì jū zhī. dé miào jù yán wèi cháng jiào zhī yuē: rǔ suǒ wèi bù guò wū shì, bù ruò tuō lǎo jūn yán huò fú, zú yǐ dòng rén. yú shì jí wèi jiā shè shén xiàng, yè jiào yú yuán zhōng, léi yǔn gōng shù zhì qǐng dǎo. jí zhēn zōng bēng, yǐn rù jìn zhōng. yòu yīn chuān dì dé guī shé, lìng dé miào chí rù nèi, gěi yán chū qí jiā shān dòng zhōng. réng fù jiào yún: shàng jí wèn ruò suǒ shì hé zhī wèi lǎo jūn, dì yún xiàng gōng fēi fán rén, dāng zhī zhī. wèi yòu zuò sòng, tí yuē hùn yuán huáng dì cì dé miào, yǔ shè yāo dàn. xīn mǎo, zài biǎn wèi yá zhōu sī hù cān jūn, zhū zi bìng lēi tíng, jí qí jiā, dé sì fāng lù yí, bù kě shèng jì, réng yǐ wèi zuì zhuàng bù gào zhōng wài.
初,女道士劉德妙,嘗以巫師出入丁謂家,謂敗,逮系德妙,內侍鞫之。德妙具言謂嘗教之曰:「汝所為不過巫事,不若托老君言禍福,足以動人。」於是即謂家設神像,夜醮於園中,雷允恭數至請禱。及真宗崩,引入禁中。又因穿地得龜蛇,令德妙持入內,給言出其家山洞中。仍復教云:「上即問若所事何知為老君,第雲相公非凡人,當知之。」謂又作頌,題曰「混元皇帝賜德妙」,語涉妖誕。辛卯,再貶謂崖州司戶參軍,諸子並勒停,籍其家,得四方賂遺,不可勝紀,仍以謂罪狀布告中外。
shǐ, wèi mìng sòng shòu cǎo kòu zhǔn zé cí, shòu qǐng qí zuì, wèi yuē: chūn qiū wú jiāng, hàn fǎ bù dào, jiē zhèng shì yě. shòu suī cóng wèi zhǐ, rán zú gǎi yì wèi běn yǔ bù chún yòng. jí wèi biǎn, shòu yóu dāng zhì, jí cǎo cí yuē: wú jiāng zhī jiè, jiù diǎn shén míng bù dào zhī gū, cháng xíng wǎng jiù. lùn zhě kuài yān.
始,謂命宋綬草寇準責詞,綬請其罪,謂曰:「《春秋》無將,漢法不道,皆證事也。」綬雖從謂指,然卒改易謂本語不純用。及謂貶,綬猶當制,即草詞曰:「無將之戒,舊典甚明;不道之辜,常刑罔救。」論者快焉。
wèi chū zhú zhǔn, jīng shī wèi zhī yǔ yuē: yù de tiān xià níng, dāng bá yǎn zhōng dīng yù de tiān xià hǎo, mò rú zhào kòu lǎo. bù bàn suì, wèi yì biǎn. wèi dào chū léi zhōu, zhǔn qiǎn rén yǐ yī zhēng yáng nì zhī jìng shàng. wèi yù jiàn zhǔn, zhǔn jù jué zhī. wén jiā tóng móu yù bào chóu, nǎi dù mén shǐ zòng bó, wú dé chū, cì wèi xíng yuǎn nǎi bà.
謂初逐准,京師為之語曰:「欲得天下寧,當拔眼中釘;欲得天下好,莫如召寇老。」不半歲,謂亦貶。謂道出雷州,准遣人以一蒸羊逆之境上。謂欲見准,准拒絕之。聞家僮謀欲報仇,乃杜門使縱博,毋得出,伺謂行遠乃罷。
rén chén, zhào: zhōng wài chén liáo yǒu céng yǔ dīng wèi wǎng lái zhě, yī qiè bù wèn.
壬辰,詔:「中外臣僚有曾與丁謂往來者,一切不問。」
jiǎ wǔ, fǔ chén qǐng huáng tài hòu huáng dì wǔ rì yù chéng míng diàn, fán jūn mǎ jī yí jí chén xià chén qǐ ēn zé, bìng chéng bǐng qǔ zhǐ ruò cháng shì, jí yī jiù jìn rù, hòu yìn huà fù wài huò shì cóng bié zhǐ, yǒu wèi kě xíng zhě, jí yú yù qián nà xià, zài qí chù fēn. cóng zhī.
甲午,輔臣請「皇太后、皇帝五日—御承明殿,凡軍馬機宜及臣下陳乞恩澤,並呈稟取旨;若常事,即依舊進入,候印畫付外;或事從別旨,有未可行者,即於御前納下,再俟處分。」從之。
bā yuè, rén yín, yǐ lǐ bù láng zhōng zhāng shī dé děng wèi liáo hòu shēng chén guó xìn shǐ. liáo hòu shēng chén zhuān qiǎn shǐ shǐ cǐ.
八月,壬寅,以禮部郎中張師德等為遼後生辰國信使。遼後生辰專遣使始此。
yǐ sì, dì yǔ huáng tài hòu yù chéng míng diàn, chuí lián jué shì, shǐ yòng wáng céng yì yě. shí féng zhěng jì dīng wèi wèi shǒu xiàng, pō yù niè wèi gù jī, céng dú xiǎo yǐ huò fú, qiě nì zhé zhī, zhěng bù gǎn sì. zì shì shì jué yú liǎng gōng.
乙巳,帝與皇太后御承明殿,垂簾決事,始用王曾議也。時馮拯繼丁謂為首相,頗欲躡謂故跡,曾獨曉以禍福,且逆折之,拯不敢肆。自是事—決於兩宮。
chū, wèi dìng tài hòu chēng yǔ. wèi bài, zhōng shū yǔ lǐ yí yuàn cān yì, měi xià zhì lìng chēng yǔ, ér biàn diàn chù fēn shì chēng wú. tài hòu zhào zhǐ chēng wú.
初,謂定太后稱「予」。謂敗,中書與禮儀院參議,每下制令稱「予」,而便殿處分事稱「吾」。太后詔止稱「吾」。
jiǔ yuè, yǐ sì, zhào: jì shù guān zì jīn bù dé rú jīng cháo guān yòng kǎo kè qiān zhì. xiān shì sī tiān jiān chéng xú qǐ děng yán yù xiān dì yù lóu, jí dì jí wèi, zhǐ qiān yī guān, yuàn rú jīng cháo guān lì, qiān liǎng guān. cháo tíng è qí xìng jìn, tiáo yuē zhī.
九月,已巳,詔:「伎術官自今不得如京朝官用考課遷陟。」先是司天監丞徐起等言遇先帝御樓,及帝即位,止遷一官,願如京朝官例,遷兩官。朝廷惡其幸進,條約之。
jǐ mǎo, zhào yǐ tiān shū cóng zàng yǒng dìng líng, yòng wáng céng lǚ yí jiǎn zhī yì yě.
己卯,詔以天書從葬永定陵,用王曾、呂夷簡之議也。
xīn mǎo, líng jià fā yǐn, dì bù shì shì zhě shí rì, qí hòu suī shì shì, yóu yù biàn diàn. chū, yǒu sī qǐng xī huài líng jià suǒ jīng dào lù chéng mén lú shě, yǐ guò chē yú xiàng wù. shì yù shǐ zhī zá shì xiè tāo yán: xiān dì dōng fēng xī sì, yí wù dà bèi, yóu bù wén yǒu suǒ huǐ chè. qiě yí zhào wù cóng jiǎn báo, jīn yǒu sī zhì míng qì chǐ dà, yǐ láo zhōu xiàn, fēi xiān dì yì, yuàn xià shào fǔ cái sǔn zhī. tài hòu bù kě. dì shí yǔ tài hòu jù zuò gé zhōng, nǎi yán yuē: chéng mén bēi zhě dāng huǐ zhī, mín jū bù dāng huǐ yě. tài hòu yǐ wèi rán.
辛卯,靈駕發引,帝不視事者十日,其後雖視事,猶御便殿。初,有司請悉壞靈駕所經道路城門、廬舍,以過車輿、象物。侍御史知雜事謝濤言:「先帝東封西祀,儀物大備,猶不聞有所毀撤。且遺詔務從儉薄,今有司治明器侈大,以勞州縣,非先帝意,願下少府裁損之。」太后不可。帝時與太后俱坐閤中,乃言曰:「城門卑者當毀之,民居不當毀也。」太后以為然。
shì yuè, liáo zhǔ zhù lǔ gǔ sī diàn.
是月,遼主駐魯古思淀。
dōng, shí yuè, dīng yǒu shuò, liáo cì zǎi chén lǚ dé mào cān zhī zhèng shì wú shū dá shū mì fù shǐ yáng yòu xuán yòu chéng xiàng mǎ bǎo zhōng qián wù yǒu chà.
冬,十月,丁酉朔,遼賜宰臣呂德懋、參知政事吳叔達、樞密副使楊又玄、右丞相馬保忠錢物有差。
jǐ yǒu, zàng wén míng zhāng shèng yuán xiào huáng dì yú yǒng dìng líng, miào hào zhēn zōng.
己酉,葬文明章聖元孝皇帝於永定陵,廟號真宗。
jǐ wèi, fù zhēn zōng shén zhǔ yú tài miào, miào lè yuē dà míng zhī wǔ. yǐ zhuāng mù huáng hòu pèi xiǎng, réng zhào lì zhuāng mù jì.
己未,祔真宗神主於太廟,廟樂曰《大明之舞》。以莊穆皇后配享,仍詔立莊穆忌。
chū, tài hòu yù jù píng shēng fú wán rú gōng zhōng, yǐ yín zhào fù shén zhǔ cān zhī zhèng shì lǚ yí jiǎn yán: cǐ wèi zú yǐ bào xiān dì. jīn tiān xià zhī zhèng zài liǎng gōng, wéi tài hòu yuǎn jiān xié, jiǎng zhōng zhí, fǔ dǎo shèng dé, zé suǒ yǐ bào xiān dì zhě yí mò rú cǐ.
初,太后欲具平生服玩如宮中,以銀罩覆神主;參知政事呂夷簡言:「此未足以報先帝。今天下之政在兩宮,惟太后遠奸邪,獎忠直,輔導聖德,則所以報先帝者宜莫如此。」
jiǎ zǐ, dì yǔ huáng tài hòu shǐ fù yù chéng míng diàn.
甲子,帝與皇太后始復御承明殿。
shì yuè, liáo zhǔ zhì shàng jīng, qū shè jī nèi qiú.
是月,遼主至上京,曲赦畿內囚。
shí yī yuè, dīng mǎo shuò, shū mì shǐ qián wéi yǎn bà wèi bǎo dà jūn jié dù shǐ, zhī hé yáng. chū, dīng wèi zhú kòu zhǔn, wéi yǎn yǔ yǒu lì yān. jí xù shū mì tí míng shí, dú kān qù zhǔn míng, yuē: nì zhǔn xuē ér bù shū. wèi huò jì méng, wéi yǎn lǜ bìng dé zuì, suì jǐ wèi yǐ zì jiě. féng zhěng è qí wèi rén, yīn yán: wéi yǎn yǐ mèi qī liú měi, shí tài hòu yīn jiā, bù kě yǔ zhèng, qǐng chū zhī. nǎi yǒu shì mìng.
十一月,丁卯朔,樞密使錢惟演罷為保大軍節度使,知河陽。初,丁謂逐寇準,惟演與有力焉。及序樞密題名石,獨刊去准名,曰:「逆准削而不書」。謂禍既萌,惟演慮並得罪,遂擠謂以自解。馮拯惡其為人,因言:「惟演以妹妻劉美,實太后姻家,不可與政,請出之。」乃有是命。
wéi yǎn zhì hé yáng, cháng qǐng qū cì zhèn bīng tè zhī qián. tài hòu jiāng xǔ zhī, shì yù shǐ zhī zá shì cài qí yuē: cháng fá zhě, shàng rén suǒ cāo, fēi chén xià suǒ dāng qǐng. qiě tiān zǐ xīn jí wèi, wéi yǎn lián yīn hòu jiā, nǎi qǐng piān shǎng yǐ zì wèi ēn, yáo hàn zhòng xīn, bù kě xǔ. jí hé zòu wéi yǎn. suì bà cì qián.
惟演至河陽,嘗請曲賜鎮兵特支錢。太后將許之,侍御史知雜事蔡齊曰:「嘗罰者,上人所操,非臣下所當請。且天子新即位,惟演連姻後家,乃請偏賞以自為恩,搖撼眾心,不可許。」即劾奏惟演。遂罷賜錢。
wù chén, yǐ lǐ hàng wáng dàn lǐ jì lóng pèi xiǎng zhēn zōng miào tíng.
戊辰,以李沆、王旦、李繼隆配享真宗廟庭。
yǐ hàn lín xué shì liú yún wèi yù shǐ zhōng chéng. xiān shì sān yuàn yù shǐ yán shì, jiē xiān bái zhōng chéng. yún jǔ jiù yí, bǎng zhī tái zhōng, lìng gè jǔ jiū dàn zhī zhí, wú bái zhōng chéng zá zhī.
以翰林學士劉筠為御史中丞。先是三院御史言事,皆先白中丞。筠舉舊儀,榜之台中,令各舉糾彈之職,毋白中丞、雜知。
guǐ yǒu, mìng hàn lín xué shì chéng zhǐ lǐ wéi hàn lín xué shì yàn shū xiū zhēn zōng shí lù xún fù mìng hàn lín shì jiǎng xué shì sūn shì zhī zhì gào sòng shòu dù zhī fù shǐ chén yáo zuǒ tóng xiū.
癸酉,命翰林學士承旨李維、翰林學士晏殊修《真宗實錄》;尋復命翰林侍講學士孫奭、知制誥宋綬、度支副使陳堯佐同修。
yǐ hài, yǐ huáng tài hòu shēng rì wèi zhǎng níng jié.
乙亥,以皇太后生日為長寧節。
gēng chén, pàn guó zi jiān sūn shì yán: zhī gǔn zhōu rì, jiàn lì xué shě yǐ yán shēng tú, zhì shù bǎi rén, chén suī yǐ fèng qián shàn zhī, rán cháng bù gěi. zì chén qù jùn, kǒng jiàn fèi sàn, qǐ gěi tián shí qǐng wèi xué liáng. cóng zhī. zhū zhōu gěi xué tián shǐ cǐ.
庚辰,判國子監孫奭言:「知袞州日,建立學舍以延生徒,至數百人,臣雖以俸錢贍之,然常不給。自臣去郡,恐漸廢散,乞給田十頃為學糧。」從之。諸州給學田始此。
xīn sì, shǐ yù chóng zhèng diàn xī gé, zhào hàn lín shì jiǎng xué shì sūn shì lóng tú gé zhí xué shì jiān shì jiǎng féng yuán jiǎng lùn yǔ, shì dú xué shì lǐ wéi yàn shū yǔ yān. chū zhào shuāng rì yù jīng yán, zì shì suī zhǐ rì yì zhào shì chén jiǎng dú. wáng céng yǐ dì xīn jí wèi, yí jìn shī rú, gù lìng shì děng rù shì. dì zài jīng yán, huò zuǒ yòu zhān zhǔ, zé shì gǒng mò yǐ qí. měi jiǎng, tǐ mào bì zhuāng, zhì qián shì luàn jūn wáng guó, bì fǎn fù guī fěng, dì wèi sǒng rán gǎi tīng.
辛巳,始御崇政殿西閤,召翰林侍講學士孫奭、龍圖閣直學士兼侍講馮元講《論語》,侍讀學士李維、晏殊與焉。初詔雙日御經筵,自是雖只日亦召侍臣講讀。王曾以帝新即位,宜近師儒,故令奭等入侍。帝在經筵,或左右瞻矚,則奭拱默以俟。每講,體貌必莊,至前世亂君亡國,必反覆規諷,帝為竦然改聽。
rén wǔ, yǐ shàng shū yòu chéng zhāng zhī bái wèi shū mì fù shǐ.
壬午,以尚書右丞張知白為樞密副使。
guó zi jiān jiù zhì jiē yòng jìn chén jí sù rú diǎn lǐng, yǐ hòu pō rèn guì yóu zǐ dì zhī chū shì zhě, yǔ guǎn kù zī xù lüè jūn. rén chén, shǐ mìng féng yuán tóng pàn guó zi jiān, réng zhào zì jīn wú dé chà bǔ yìn jīng cháo guān.
國子監舊制皆用近臣及宿儒典領,以後頗任貴遊子弟之初仕者,與管庫資序略均。壬辰,始命馮元同判國子監,仍詔自今毋得差補廕京朝官。
shì yuè, tǔ bō lǐ lì zūn lái fù.
是月,吐蕃李立遵來附。
shí èr yuè, xīn chǒu, gāo lì wáng xún zú, qí zi qīn qiǎn shǐ gào yú liáo, liáo zhǔ jí mìng shǐ cè qīn wèi gāo lì guó wáng.
十二月,辛丑,高麗王詢卒,其子欽遣使告於遼,遼主即命使冊欽為高麗國王。
jiǎ chén, zhào fǔ chén chóng zhèng diàn xī wǔ guān sūn shì jiǎng lùn yǔ jì ér dì qīn shū táng xián shī yǐ fēn cì yān. zì shì měi zhào fǔ chén zhì jīng yán, duō yǐ yù shū cì zhī.
甲辰,詔輔臣崇政殿西廡觀孫奭講《論語》;既而帝親書唐賢詩以分賜焉。自是每詔輔臣至經筵,多以御書賜之。
jīng chéng gǔ jià xiáng guì, wù shēn, chū cháng píng cāng mǐ jiàn tiào yǐ jì mín.
京城谷價翔貴,戊申,出常平倉米賤糶以濟民。
dīng mǎo, zhào: yīng diǎn mài tián chǎn yǐng zhàn yáo yì zhě, tīng rén gào, yǐ suǒ yǐn tián sān zhī yī yǔ zhī.
丁卯,詔:「應典賣田產影占徭役者,聽人告,以所隱田三之一予之。」
jiā féng zhěng zhāo wén guǎn dà xué shì, jiān xiū guó shǐ, wáng céng jí xián diàn dà xué shì. zì shì shàng xiàng bì jiā zhāo wén jiān shǐ, cì xiāng jiā jí xián. ruò shàng xiàng bà miǎn, zé yǐ cì ér shēng. rú chú sān xiāng, zé fēn jiān xiū guó shǐ yú cì xiāng yún.
加馮拯昭文館大學士,監修國史,王曾集賢殿大學士。自是上相必加昭文、監史,次相加集賢。若上相罷免,則以次而升。如除三相,則分監修國史於次相雲。
shì suì, liáo fàng jìn shì zhāng jiàn děng sì shí qī rén.
是歲,遼放進士張漸等四十七人。