qǐ zhān méng zuò è shí yuè, jǐn qiáng yǔ dà yuān xiàn sān yuè, fán yī nián yǒu qí.
起旃蒙作噩十月,盡強圉大淵獻三月,凡一年有奇。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì qìng lì wǔ nián liáo zhòng xī shí sì nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝慶曆五年(遼重熙十四年)
dōng, shí yuè, yǐ mǎo, liáo qiǎn shǐ lái zhì yuán lóng chē jí suǒ huò xià guó yáng mǎ.
冬,十月,乙卯,遼遣使來致元龍車及所獲夏國羊馬。
xīn yǒu, fù zhāng xiàn míng sù huáng hòu zhāng yì huáng hòu shén zhǔ yú tài miào, dà shè tiān xià.
辛酉,祔章獻明肅皇后、章懿皇后神主於太廟,大赦天下。
zhū lù zhuǎn yùn shǐ zuó dài àn chá zhī míng, bǐ wén guò wèi fán kē, lì bù ān zhí, zhì yǒu xiǎo yù zhōu xiàn, bǐ hù xiāng gào lùn yǒu shāng fēng huà, wú yì shì tǐ, qí bìng bà zhī. shí zhí zhèng jǔ gǎi fàn zhòng yān fù bì suǒ xíng shì, yīn sì shè, suì yǒu cǐ mìng. chū, yì zhě qǐng tán ēn bǎi guān, qiě yōu cì jūn shì. cān zhī zhèng shì wú yù yuē: wú shì ér qǐ jiǎo xìng, shuí wèi bì xià jiàn cǐ yì zhě? qǐng zhì zhī. yǐ ér dì yǔ fǔ chén yuē: wài rén yuàn zhí zhèng, yí fáng xuān huá. yù yuē: cǐ bì jiàn yì zhě yù yǐ dòng yáo shàng tīng, yuàn wú lǜ. chén jì yǐ shēn xǔ guó, hé dàn cǐ xié? dì qiǎn zhōng shǐ chá shì shān dōng dào zéi, hái zòu: dào bù zú lǜ, ér yǎn zhōu dù yǎn, yùn zhōu fù bì, shān dōng yóu zūn ài zhī, cǐ wèi kě yōu. dì yù xǐ èr rén huái nán. yù yuē: dào zéi wú zú lǜ. rán xiǎo rén chéng shí yǐ qīng dà chén, fēi guó jiā zhī fú. yì suì gé.
「諸路轉運使昨帶案察之名,比聞過為煩苛,吏不安職,至有曉諭州縣,俾互相告論;有傷風化,無益事體,其並罷之。」時執政沮改范仲淹、富弼所行事,因肆赦,遂有此命。初,議者請覃恩百官,且優賜軍士。參知政事吳育曰:「無事而啟僥倖,誰為陛下建此議者?請治之。」已而帝語輔臣曰:「外人怨執政,宜防喧譁。」育曰:「此必建議者欲以動搖上聽,願毋慮。臣既以身許國,何憚此邪?」帝遣中使察視山東盜賊,還奏:「盜不足慮,而兗州杜衍,鄆州富弼,山東尤尊愛之,此為可憂。」帝欲徙二人淮南。育曰:「盜賊無足慮。然小人乘時以傾大臣,非國家之福。」議遂格。
jiǎ zǐ, liáo zhǔ wàng sì mù yè shān.
甲子,遼主望祀木葉山。
jǐ sì, zhào sòng bàn liáo shǐ liú shí: běi jiè jìn zhú zhài yú yín fāng chéng, qīn hàn jiè shí lǐ, qí yǐ shì yuē yù shǐ rén, lìng huǐ qù zhī.
己巳,詔送伴遼使劉湜:「北界近築寨於銀坊城,侵漢界十里,其以誓約諭使人,令毀去之。」
gēng wǔ, dì yù nèi dōng mén, cì cóng guān jiǔ sān xíng, zòu jūn róng lè. xìng qióng lín yuàn mén, cì cóng guān shí. suì liè yú yáng cūn, yàn wò diàn, zòu jiào fāng lè, qiǎn shǐ yǐ suǒ huò zhāng tù chí jiàn tài miào. jì ér zhào fù lǎo lín wèn, cì yǐ yǐn shí chá juàn, jí cì wǔ fāng jūn shì yín juàn yǒu chà.
庚午,帝御內東門,賜從官酒三行,奏鈞容樂。幸瓊林苑門,賜從官食。遂獵於楊邨,宴幄殿,奏教坊樂,遣使以所獲麞兔馳薦太廟。既而召父老臨問,賜以飲食茶絹,及賜五坊軍士銀絹有差。
xīn wèi, shǐ bān lì yú xià guó.
辛未,始班歷於夏國。
gēng chén, bà zǎi chén jiān shū mì shǐ. shí jiǎ chāng cháo chén zhí zhōng yán: guó chū yǐ liǎng sī duì chí dà bǐng, xiàng yǐ guān shǎn wèi níng, bīng yì xū yī, fù zī jiān lǐng. jīn xī xià lái tíng, biān fáng yǒu xù, dāng hái shǐ yìn, shù xié bāng guī, chén děng yuàn bà jiān shū mì shǐ. jì jiàng zhào xǔ zhī, yòu zhào shū mì yuàn: fán jūn guó jī yào, yī jiù tóng shāng yì shī xíng.
庚辰,罷宰臣兼樞密使。時賈昌朝、陳執中言:「國初以兩司對持大柄,向以關陝未寧,兵議須一,復茲兼領。今西夏來庭,邊防有序,當還使印,庶協邦規,臣等願罷兼樞密使。」既降詔許之,又詔樞密院:「凡軍國機要,依舊同商議施行。」
shí yī yuè, rén wǔ shuò, huí gú qiǎn shǐ gòng yú liáo.
十一月,壬午朔,回鶻遣使貢於遼。
shū mì yuàn qǐng zì jīn jìn tuì guǎn jūn chén liáo jí biān zhǎng lì lù fēn bīng mǎ qián xiá yǐ shàng, bìng yǔ zǎi chén tóng yì, cóng zhī.
樞密院請自今進退管軍臣僚、極邊長吏、路分兵馬鈐轄以上,並與宰臣同議,從之。
dīng hài, dōng zhì, yàn zōng shì yú chóng zhèng diàn.
丁亥,冬至,宴宗室於崇政殿。
xīn mǎo, zhào tí diǎn jīng dōng lù xíng yù sī tǐ liàng shí jiè cún wáng yǐ wén. xiān shì jiè shòu mìng tōng pàn pú zhōu, guī jiā dài cì. shì suì qī yuè, bìng zú. xià sǒng xián jiè shén, qiě yù qīng fù bì, huì xú zhōu kǒng zhí wēn móu pàn, sōu qí jiā, dé jiè shū, sǒng yīn yán: jiè shí bù sǐ, bì yīn shǐ rù qì dān móu qǐ bīng, bì wèi nèi yīng. zhí zhèng rù qí yán, gù yǒu shì mìng, réng jī guǎn jiè qī zǐ yú tā zhōu.
辛卯,詔提點京東路刑獄司體量石介存亡以聞。先是介受命通判濮州,歸家待次。是歲七月,病卒。夏竦銜介甚,且欲傾富弼,會徐州孔直溫謀叛,搜其家,得介書,竦因言:「介實不死,弼陰使入契丹謀起兵,弼為內應。」執政入其言,故有是命,仍羈管介妻子於它州。
chū, xú zhōu rén gào zhí wēn děng xié yāo fǎ yòu jūn shì wèi biàn, ér zhuǎn yùn shǐ bù shòu, jí yì tí diǎn xíng yù lǚ jū jiǎn. jū jiǎn lìng wú yán yǒu bù shòu zhě, fù yǔ zhuǎn yùn shǐ hé móu bǔ zhí wēn děng. jì jiù zhū, pú zhōu fù yǒu móu pàn zhě, mín xiāng yáo jīng kuì. jū jiǎn chí wǎng, dé qí shǒu è, zhū zhī, yuè bīng xiǎng shì, jiān bù dé fā. jū jiǎn, méng zhèng zhī zǐ yě. shí yì yǒu zhào xià yǎn zhōu hé jiè sǐ xū shí, zhī zhōu dù yǎn huì guān shǔ yǔ zhī, zhòng mò gǎn duì. tài níng jié dù zhǎng shū jì gāo yuàn gōng dǐng chén dú yuē: jiè píng shēng zhí liàng, níng yǒu shì xié! yuàn yǐ hé zú bǎo qí bì sǐ. yǎn sǒng rán, tàn huái zhōng zòu gǎo shì zhī, yuē: lǎo fū jì bǎo jiè yǐ, jūn nián shào, jiàn yì bì wèi, ān kě liàng zāi!
初,徐州人告直溫等挾妖法誘軍士為變,而轉運使不受,亟詣提點刑獄呂居簡。居簡令無言有不受者,復與轉運使合謀捕直溫等。既就誅,濮州復有謀叛者,民相搖驚潰。居簡馳往,得其首惡,誅之,閱兵享士,奸不得發。居簡,蒙正之子也。時亦有詔下兗州核介死虛實,知州杜衍會官屬語之,眾莫敢對。泰寧節度掌書記高苑龔鼎臣獨曰:「介平生直諒,寧有是邪!願以合族保其必死。」衍悚然,探懷中奏稿示之,曰:「老夫既保介矣,君年少,見義必為,安可量哉!」
guó zi jiān zhí jiǎng sūn fù zé jiān qián zhōu shuì. kǒng zhí wēn bài, suǒ qí jiā, dé yí fù shī gù yě.
國子監直講孫復責監虔州稅。孔直溫敗,索其家,得遺復詩故也。
zhào yǐ biān shì níng xī, dào zéi jiàn shuāi, zhī yùn zhōu fù bì zhī qīng zhōu zhāng cún, bìng bà ān fǔ shǐ, zhī bīn zhōu fàn zhòng yān, bà shǎn xī sì lù ān fǔ shǐ, qí shí chán zhě wèi shí jiè móu luàn, bì jiāng jǔ yí lù bīng yīng zhī gù yě. zhòng yān xiān yǐn jí qiú jiě biān rèn, shì rì, gǎi zhī dèng zhōu.
詔以邊事寧息,盜賊漸衰,知鄆州富弼、知青州張存,並罷安撫使,知邠州范仲淹,罷陝西四路安撫使,其實讒者謂石介謀亂,弼將舉一路兵應之故也。仲淹先引疾求解邊任,是日,改知鄧州。
chū, hàn lín xué shì yè qīng chén jū fù sàng, yán zhě cháng qǐng qǐ fù wèi biān shuài, jì ér bù xíng. zhì shì miǎn sàng, zǎi xiàng chén zhí zhōng yǔ qīng chén yǒu xì, bù yù qīng chén jū nèi, nǎi shēn yòng qí yán. gēng zǐ, gǎi chú hàn lín shì dú xué shì zhī bīn zhōu.
初,翰林學士葉清臣居父喪,言者嘗請起復為邊帥,既而不行。至是免喪,宰相陳執中與清臣有隙,不欲清臣居內,乃申用其言。庚子,改除翰林侍讀學士、知邠州。
rén yín, yǐ diàn zhōng shì yù shǐ liú shí wèi lǐ bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì. yì zhě wèi shí tàn zǎi xiàng yì shēn zhì yǐn zhū zuì, gù dé yōu zhuó.
壬寅,以殿中侍御史劉湜為禮部員外郎兼侍御史知雜事。議者謂湜探宰相意深致尹洙罪,故得優擢。
jiǎ chén, liáo yǐ tóng zhī běi yuàn xuān huī shì xiāo ā cì wèi běi fǔ zǎi xiàng.
甲辰,遼以同知北院宣徽事蕭阿刺為北府宰相。
shí èr yuè, guǐ chǒu, yǐ zhī lù zhōu guō chéng yòu wèi bìng dài fù bù shǔ, jiān zhī dài zhōu. shǐ, dù yǎn zòu bà chéng yòu jūn zhí, zhì shì fù zhī. jí bāo zhěng hái zì qì dān, yán: hé běi biān shuài yí jīng xuǎn, ér dài zhōu yóu bù kě qīng shòu. jīn zhāo tíng wěi rèn guō chéng yòu, kǒng bì bài shì. qǐ zǎo lìng zhào hái, bié yòng néng zhě. yán biān shǒu jiāng wèi nuò bù shèng rèn zhě, yì qǐ sù cì yí yì.
十二月,癸丑,以知潞州郭承佑為並代副部署,兼知代州。始,杜衍奏罷承佑軍職,至是復之。及包拯還自契丹,言:「河北邊帥宜精選,而代州尤不可輕授。今朝廷委任郭承佑,恐必敗事。乞早令召還,別用能者。沿邊守將畏懦不勝任者,亦乞速賜移易。」
liáo zhǔ guān hàn jūn xí pào shè jī cì. guǐ hài, liáo zhǔ jué zhì yù.
遼主觀漢軍習砲射擊刺。癸亥,遼主決滯獄。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì qìng lì liù nián liáo zhòng xī shí wǔ nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝慶曆六年(遼重熙十五年)
chūn, zhēng yuè, yǐ yǒu, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
春,正月,乙酉,遼主如混同江。
jìn liáo rén yǐ nú bì yù yǔ hàn rén.
禁遼人以奴婢鬻與漢人。
wù zǐ, wáng yáo chén bà sān sī shǐ, wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ jiān duān míng diàn xué shì qún mù shǐ yáo chén zhǔ jì fán sān nián, qián shǐ yáo zhòng sūn jiè nèi cáng qián shù bǎi wàn, jiǔ bù néng cháng, yáo chén xī àn jí cháng zhī, ér jūn guó zhī fèi yóu pèi rán yǒu yú, wèi cháng jiā fù yú mín yě. yì zǐ kuí sān lù zhuǎn yùn shǐ jiē qǐ zēng yán jǐng kè, suì kě dé qián shí yú wàn, yáo chén gù bù cóng. dì wèn qí shuō, duì yuē: yōng shǔ pì yuǎn, ēn zé xiān jí, ér gòng rù cháng bèi, mín lì yóu cǐ kùn. cháo tíng jì wèi yǒu yǐ xù zhī, ér yòu móu lì yān, shì zhòng kùn yě, suī yǒu xiǎo yì, jiāng bì dà sǔn yǐ. dì shàn qí duì. rán quán xìng yīn yuán duō jiàn cái yì, jīng shī shù wèi fēi yǔ, jí dì zhī zuǒ yòu wǎng wǎng yǒu chán qí duǎn zhě, dì yī qiè bù wèn, ér yáo chén wèi zhī zì ruò. yǐ ér yán yú dì yuē: chén mǔ lǎo, yuàn jiě fán jù. jì bà, dì wèi láo zhī, yáo chén dùn shǒu yuē: fēi chén zhī néng, wéi bì xià xìn yòng chén ěr.
戊子,王堯臣罷三司使,為翰林學士承旨兼端明殿學士、群牧使、堯臣主計凡三年,前使姚仲孫借內藏錢數百萬,久不能償,堯臣悉案籍償之,而軍國之費猶沛然有餘,未嘗加賦於民也。益、梓、夔三路轉運使皆乞增鹽井課,歲可得錢十餘萬,堯臣固不從。帝問其說,對曰:「庸蜀僻遠,恩澤鮮及,而貢入常倍,民力由此困。朝廷既未有以恤之,而又牟利焉,是重困也,雖有小益,將必大損矣。」帝善其對。然權幸因緣多見裁抑,京師數為飛語,及帝之左右往往有讒其短者,帝一切不問,而堯臣為之自若。已而言於帝曰:「臣母老,願解煩劇。」既罷,帝慰勞之,堯臣頓首曰:「非臣之能,惟陛下信用臣耳。」
lǐ bù shàng shū zhī hé nán fǔ fàn yōng zú, zèng tài zǐ tài shī, shì zhōng xiàn. yōng hǎo móu ér shào chéng, pō zhī rén, xǐ jiàn shì. dí qīng chū wèi xiǎo xiào, zuò fǎ dāng zhǎn, yōng dài zhī, zú wèi míng jiāng.
禮部尚書、知河南府范雍卒,贈太子太師,諡忠獻。雍好謀而少成,頗知人,喜薦士。狄青初為小校,坐法當斬,雍貸之,卒為名將。
jiǎ wǔ, mìng hàn lín xué shì sūn biàn quán zhī gòng jǔ.
甲午,命翰林學士孫抃權知貢舉。
bǐng shēn, yǐ hàn lín xué shì zhī zhì gào sū shēn zhī hé yáng. shēn ruì yú jìn qǔ, shàn zhōng shāng rén, yì guān dàn jí zhī. yán zhě chì qí zhuàng, gù mìng chū shǒu, shēn zì yáng zhōu fù rù hàn lín wèi sān yuè yě. shì suì, zú yú hé yáng. shēn yǔ liáng shì tóng zài liǎng jìn, rén yǐ wèi xiǎn bì, yǔ yuē cǎo tóu mù jiǎo, xiàn rù dào zhuō.
丙申,以翰林學士、知制誥蘇紳知河陽。紳銳於進取,善中傷人,衣冠憚疾之。言者斥其狀,故命出守,紳自揚州復入翰林未三月也。是歲,卒於河陽。紳與梁適同在兩禁,人以為險詖,語曰「草頭木腳,陷入倒卓。」
wù shēn, xǐ guǎng nán shù bīng shàn dì, yǐ bì zhàng dú.
戊申,徙廣南戍兵善地,以避瘴毒。
èr yuè, rén zǐ shuò, cì tài fù zhì shì zhāng shì xùn yuè fèng bǎi qiān.
二月,壬子朔,賜太傅致仕張士遜月俸百千。
yǐ mǎo, liáo zhǔ rú zhǎng chūn hé.
乙卯,遼主如長春河。
guǐ hài, jīng hú nán lù zhuǎn yùn shǐ zhōu hàng yán: běn lù mán kòu wèi xī, ér guān jūn jiǔ shù, qǐng fù gěi gōng shǐ qián yī qiān guàn yǐ kào shè jiāng xiào. cóng zhī. hàng yòu yán: mán zhòu shèng fāng jiāo, wèi yì huái fú, yí xū qiū dōng jìn bīng. mán dì xiǎn qì dú, qí rén xiāo hàn, shàn yòng chán dùn, běi jūn bù néng yǔ zhī jiǎo. qǐng xuǎn yōng yí róng sān zhōu chéng hǎi zhōng gǎn, zhī qí shān chuān, xí qí jì yì zhě sān qiān, dǎo cháo xué, yú bīng luò shān zú, chū zé liè qǔ zhī, qí qí shì qióng lì qū, rán hòu kě fǔ yě. cháo tíng yòng qí cè, zú píng mán kòu.
癸亥,荊湖南路轉運使周沆言:「本路蠻寇未息,而官軍久戍,請負給公使錢一千貫以犒設將校。」從之。沆又言:「蠻驟勝方驕,未易懷服,宜須秋冬進兵。蠻地險氣毒,其人驍悍,善用鋋盾,北軍不能與之角。請選邕、宜、融三州澄海忠敢,知其山川,習其伎藝者三千,搗巢穴,餘兵絡山足,出則獵取之,俟其勢窮力屈,然後可撫也。」朝廷用其策,卒平蠻寇。
wù yín, qīng zhōu dì zhèn.
戊寅,青州地震。
zhào shǎn xī jīng lüè ān fǔ jí zhuǎn yùn sī: cháo tíng kāi nà xià guó, běn yù kuān cái xī mín. zì qí shòu fēng jìn shì, yǐ jí yī nián, ér diào dù yóu bù jiǎn yòng bīng shí qí yì cái jié zhū fèi jí suǒ zēng zhì guān yuán zhǐ shǐ shǐ chén jīn wú yòng zhě, xī tiáo zòu zhī. cóng shū mì shǐ páng jí yán yě.
詔陝西經略安撫及轉運司:「朝廷開納夏國,本欲寬財息民。自其受封進誓,已及一年,而調度猶不減用兵時;其議裁節諸費及所增置官員、指使、使臣今無用者,悉條奏之。」從樞密使龐籍言也。
quán tóng zhī lǐ bù gòng jǔ zhāng fāng píng yán: jīn zhī lǐ bù chéng shì, dìng zì xiān cháo. yóu jǐng yòu zhī chū, yǒu yǐ biàn tǐ ér zhuó gāo děng zhě, hòu jìn chuán xiào, jiē wàng sù xí. ěr lái wén gé rì shī qí jiù, gè chū xīn yì, xiāng shèng wèi qí. zhì tài xué shèng jiàn, ér jiǎng guān bǎi jiè yì jiā chóng zhǎng, yīn qí hào shàng, jìn yǐ chéng fēng, yǐ guài dàn dǐ shàn wèi gāo, yǐ liú dàng wěi suǒ wèi shàn, yú yuè shéng mò, huò wù hòu xué cháo tíng lèi xià zhào shū jiè chì, ér xué zhě lè yú fàng yì, hǎn néng zì hái. jīn gòng yuàn shì zhě, jiān yǒu xué xīn tǐ fù zhì bā bǎi zì yǐ shàng, měi jù huò yǒu shí liù zì shí bā zì, ér lùn huò qiān èr bǎi zì yǐ shàng, cè huò zhì suǒ wèn ér wàng sì xiōng yì, tiáo chén tā shì, qǐ guó jiā qǔ xián liǎn cái yǐ bèi zhì jù zhī yì xié! qí zēng xí xīn tǐ ér chán màn bù hé chéng shì zhě, xī yǐ kǎo luò. qǐng shēn qián zhào, jiē ér shì zhī. zhào cóng qí qíng. shí yù shǐ wáng píng yòu qǐng fù wú dé guò sì bǎi zì. ér lǐ bù fù wèi cái yì suǒ qǔ, yī zì zhī duō, suì zhì chù luò, dài fēi rén qíng. zì shì fù yǐ jiù shù wèi xiàn.
權同知禮部貢舉張方平言:「今之禮部程式,定自先朝。由景祐之初,有以變體而擢高等者,後進傳效,皆忘素習。邇來文格日失其舊,各出新意,相勝為奇。至太學盛建,而講官百介益加崇長,因其好尚,浸以成風,以怪誕詆訕為高,以流蕩猥瑣為贍,逾越繩墨,惑誤後學;朝廷累下詔書戒飭,而學者樂於放逸,罕能自還。今貢院試者,間有學新體賦至八百字以上,每句或有十六字、十八字,而論或千二百字以上,策或置所問而妄肆胸臆,條陳它事,豈國家取賢斂材以備治具之意邪!其增習新體而澶漫不合程式者,悉已考落。請申前詔,揭而示之。」詔從其情。時御史王平又請賦毋得過四百字。而禮部復謂才藝所取,一字之多,遂至黜落,殆非人情。自是復以舊數為限。
sān yuè, xīn sì shuò, rì yǒu shí zhī. yù chóng zhèng diàn. lù xì qiú, zá fàn sǐ zuì yǐ xià dì jiàng yī děng, zhàng yǐ xià shì zhī.
三月,辛巳朔,日有食之。御崇政殿。錄繫囚,雜犯死罪以下遞降一等,杖以下釋之。
yǐ yǒu, liáo yǐ tài hòu yīng shèng jié, jiǎn sǐ zuì, shì tú yǐ xià.
乙酉,遼以太后應聖節,減死罪,釋徒以下。
gēng yín, dēng zhōu dì zhèn, jù yú shān cuī. zì shì zhèn bù yǐ, měi suì zhèn zé hǎi dǐ yǒu shēng rú léi.
庚寅,登州地震,岠嵎山摧。自是震不已,每歲震則海底有聲如雷。
dīng yǒu, liáo zhǔ zhào zhū dào suì jù yù sòng yǐ wén.
丁酉,遼主詔諸道歲具獄訟以聞。
gāo lì gòng yú liáo.
高麗貢於遼。
rén yín, cì jìn shì ráng rén jiǎ àn děng jí dì chū shēn tóng chū shēn yǒu chà. guǐ mǎo, cì zhū kē jí dì bìng chū shēn. jiǎ chén, cì tè zòu míng zhū kē tóng chū shēn jí zhū zhōu zhǎng shǐ sī mǎ wén xué.
壬寅,賜進士穰人賈黯等及第、出身、同出身有差。癸卯,賜諸科及第並出身。甲辰,賜特奏名諸科同出身及諸州長史、司馬、文學。
xià, sì yuè, xīn hài shuò, liáo jìn wǔ jīng lì mín jī jū.
夏,四月,辛亥朔,遼禁五京吏民擊鞠。
jiǎ yín, jiàng hé dōng zhuǎn yùn shǐ lǐ zhāo gòu zhī zé zhōu, zuò shǐ liáo shí qí cóng zhě cháng dào liáo zhī yín bēi yě. zhāo gòu cóng zhě jì zhàng sǐ, zhào yǐ yín bēi sòng hái liáo. yì zhě wèi dào yǐ zhèng fǎ, sòng bēi yú tǐ yǒu sǔn. pàn dà míng xià sǒng yì zòu qǐ bà sòng, bù tīng. zhī xióng zhōu wáng rén xù zhí nà jūn zī kù, rén chēng qí dé tǐ.
甲寅,降河東轉運使李昭遘知澤州,坐使遼時其從者嘗盜遼之銀杯也。昭遘從者既杖死,詔以銀杯送還遼。議者謂盜已正法,送杯於體有損。判大名夏竦亦奏乞罷送,不聽。知雄州王仁旭直納軍資庫,人稱其得體。
wù wǔ, liáo bà yáo niǎn zhàng shù jūn.
戊午,遼罷遙輦帳戍軍。
rén xū, liáo yǐ běi nǚ zhēn xiáng yǎn xiāo gǎo lù wèi xī liù bù dài wáng.
壬戌,遼以北女真詳兗蕭杲陸為奚六部大王。
jiǎ zǐ, liáo zhǔ qīng shǔ yǒng ān shān.
甲子,遼主清暑永安山。
jiǎ xū, pú lú máo duǒ hé lǎn hé bǎi bā shí hù fù yú liáo.
甲戌,蒲盧毛朵曷懶河百八十戶附於遼。
liáo zhǔ yǐ zuǒ zhōng chéng xiāo wéi xìn wèi yàn zhào guó wáng fù. liáo zhǔ yù zhī yuē: yàn zhào zuǒ yòu duō miàn yú, bù wén zhōng yán, jìn yǐ chéng xìng. rǔ dāng yǐ dào guī huì, shǐ zhī jūn fù zhī yì yǒu bù kě shǐ jū wáng dǐ zhě, jù yǐ míng wén. wéi xìn xìng hǎo xué, zhǎng yú biàn lùn, jí wèi wáng fù, néng fǔ dǎo yǐ lǐ.
遼主以左中丞蕭惟信為燕趙國王傅。遼主諭之曰:「燕趙左右多面諛,不聞忠言,浸以成性。汝當以道規誨,使知君父之義;有不可使居王邸者,具以名聞。」惟信性好學,長於辯論,及為王傅,能輔導以禮。
bǐng zǐ, xǐ zhī dìng zhōu wáng dé jī zhī xióng zhōu jiān yán biān ān fǔ shǐ. chū, shǒu chén wèi shēng shì, wèi cháng chū liè, dé jī zhì, nǎi zòng qí liè jìng shàng. guān chéng jū mín shén zhòng, ér gù dié duò huài, jiǔ mò gǎn xiū, dé jī yù diào bīng fū zhú wán zhī. liáo suì qiǎn shǐ yí guǒ ěr, qián jiē gǎi fú yǐ jiàn, dé jī jiē yǐ cháng lǐ jí měi yí wén zhì zhě, lì yǐ jùn guān zhǔ láo, zhì shì yǐ zhǐ shǐ dài yān.
丙子,徙知定州王德基知雄州兼沿邊安撫使。初,守臣畏生事,未嘗出獵,德基至,乃縱騎獵境上。關城居民甚眾,而故堞墮壞,久莫敢修,德基豫調兵夫築完之。遼歲遣使貽果餌,前皆改服以見,德基接以常禮;及每移文至者,例以郡官主勞,至是以指使代焉。
jǐ mǎo, quán yù shǐ zhōng chéng zhāng fāng píng yán: zhōng shū shū mì yuàn bǐ suì chú shòu, duō yù pī shèng zhǐ, qí bàn nián huò yī èr nián hòu yǔ zhuǎn guān huò gǎi zhí. fū qiān chú zhī tǐ, lǜ yǒu cháng guī, ruò yīn láo yīng shǎng ér zhuó zhī bù cì, shú yuē bù rán! rú qí shì chū jiǎo xìng, zòng shē rì yuè, hé yàn qún yì! pì zhī jiǎ rén jiāo yì yú shì, zuò wèi qì juǎn, lì qī dài cháng. fēi wéi zī zhǎng làn ēn, shí yì yǒu kuī zhì tǐ. qǐng zì jīn wén wǔ guān zhé yuán qián bǐ ér xī qiān gǎi zhě, bìng míng xíng zé jiàng. cóng zhī.
己卯,權御史中丞張方平言:「中書、樞密院比歲除授,多預批聖旨,俟半年或一二年後與轉官或改職。夫遷除之體,率有常規,若因勞應賞而擢之不次,孰曰不然!如其事出僥倖,縱賒日月,曷厭群議!譬之賈人交易於市,作為契卷,立期待償。非唯滋長濫恩,實亦有虧治體。請自今文武官輒援前比而希遷改者,並明行責降。」從之。
wǔ yuè, jiǎ shēn, yǔ báo, dì zhèn.
五月,甲申,雨雹,地震。
wù zǐ, jiǎn qióng zhōu yán jǐng suì é mín qián yī bǎi wàn. chuān xiá sì lù yán kè, xiàn guān zhī suǒ yǎng gěi, rán jǐng yuán huò fā huò wēi, ér zé kè rú jiù, rèn shì zhě duō wù zēng kè yǐ wèi gōng, wǎng wǎng yí huàn hòu rén. cháo tíng qiè yú chú mín jí kǔ, yóu yǐ yuǎn rén wèi yì, yǒu sī shàng yán, zhé wèi juān jiǎn, qián hòu bù kě xī shù.
戊子,減邛州鹽井歲額緡錢一百萬。川、峽四路鹽課,縣官之所仰給,然井原或發或微,而責課如舊,任事者多務增課以為功,往往貽患後人。朝廷切於除民疾苦,尤以遠人為意,有司上言,輒為蠲減,前後不可悉數。
bǐng shēn, zhào shǎn xī shì fān bù mǎ.
丙申,詔陝西市蕃部馬。
dīng yǒu, jīng dōng rén liú jǐn liú miǎn hú xìn móu fǎn, fú zhū.
丁酉,京東人劉卺、劉沔、胡信謀反,伏誅。
liù yuè, gēng xū shuò, jiàng yù qián dá dāo zi xià xià ān qī děng: bǐ lìng yǔ shǎn xī zhū lù jīng lüè ān fǔ sī yì jiǎn jié biān fèi, qí wù xī xīn jīng huà, yǐ chéng cháo tíng yōu jiǔ zhī lì.
六月,庚戌朔,降御前答刂子下夏安期等:「比令與陝西諸路經略安撫司議減節邊費,其務悉心經畫,以成朝廷悠久之利。」
zhào xià sǒng yǔ hé běi jiān sī chá shuài chén zhǎng lì zhī bù zhí zhě.
詔夏竦與河北監司察帥臣、長吏之不職者。
chū, wú yù zài hàn lín, jiàn táng xún wèi yù shǐ wèi zhì, mǔ sàng. fú chú, yù fāng cān zhèng shì, ér zǎi xiàng jiǎ chāng cháo yǔ xún yǒu qīn, yù shù wèi chāng cháo yán, xún yòng gù shì dāng bà yù shǐ, chāng cháo bù dé yǐ yǐ xún zhī lú zhōu. fán guān wài xǐ zhě jiē fàng cháo cí, ér xún dú xǔ rù jiàn. zhōng chéng zhāng fāng píng yīn zòu: xún cái zhì měi mào, yí liú bèi yán zhí. zhào xǔ zhī, yù zhēng bù néng dé. xún yóu shì yuàn yù ér fù chāng cháo.
初,吳育在翰林,薦唐詢為御史;未至,母喪。服除,育方參政事,而宰相賈昌朝與詢有親,育數為昌朝言,詢用故事當罷御史,昌朝不得已以詢知廬州。凡官外徙者皆放朝辭,而詢獨許入見。中丞張方平因奏:「詢材質美茂,宜留備言職。」詔許之,育爭不能得。詢由是怨育而附昌朝。
guǐ chǒu, liáo yǐ xī jīng liú shǒu yē lǜ mǎ lù wèi hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ, cān zhī zhèng shì yáng jí chū wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ. shí wǔ dìng kàng hàn, miáo jià jiāng gǎo, jí shì shì zhī xī, yǔ zé zhān zú, bǎi xìng gē sòng zhī.
癸丑,遼以西京留守耶律瑪陸為漢人行宮都部署,參知政事楊佶出為武定軍節度使。時武定亢旱,苗稼將槁,佶視事之夕,雨澤沾足,百姓歌頌之。
dīng sì, liú xīng chū yíng shì nán, dà rú bēi, qí guāng zhú dì, yǐn rán yǒu shēng, běi xíng zhì wáng liáng méi.
丁巳,流星出營室南,大如杯,其光燭地,隱然有聲,北行至王良沒。
xīn yǒu, zhào hé dōng jīng lüè shǐ zhèng jiǎn cái jiǎn běn dào biān fèi.
辛酉,詔河東經略使鄭戩裁減本道邊費。
guǐ hài, dì wèi fǔ chén yuē: bǐ yǒu shàng yán xīng biàn zhě, guó jiā suī wú yāo yì, yì dāng xiū jǐng, kuàng yīn zhé jiàn hū! fū tiān zhī qiǎn gào rén jūn, shǐ jù ér xiū dé, yì yóu rén jūn zhī chén xià zhī guò, xiān shì jiè chì, shǐ de zì xīn, zé bù xiàn yú jiù è yě. jiǎ chāng cháo děng jiē yǐn jiù zài bài.
癸亥,帝謂輔臣曰:「比有上言星變者,國家雖無妖異,亦當修警,況因謫見乎!夫天之譴告人君,使俱而修德,亦猶人君知臣下之過,先示戒飭,使得自新,則不陷於咎惡也。」賈昌朝等皆引咎再拜。
wù chén, liáo zhǔ yù qīng liáng diàn, fàng jìn shì wáng táng děng liù shí bā rén. táng, zhuō zhōu xīn chéng rén, bó gǔ shàn shǔ wén, shí chēng dé rén.
戊辰,遼主御清涼殿,放進士王棠等六十八人。棠,涿州新城人,博古善屬文,時稱得人。
xīn wèi, zhī yì zhōu wén yàn bó yán: yì péng qióng shǔ hàn wǔ zhōu, fēi yòng mǎ zhī dì, ér zhú zhōu gòng tún jūn mǎ fán èr qiān yú rén, qǐng jiē yì yǐ bù jūn. zhào yì sān zhī yī.
辛未,知益州文彥博言:「益、彭、邛、蜀、漢五州,非用馬之地,而逐州共屯軍馬凡二千餘人,請皆易以步軍。」詔易三之一。
cān zhī zhèng shì wú yù yǔ zǎi xiàng jiǎ chāng cháo bù xiāng néng, jiān chá yù shǐ táng xún jì yuàn yù, suì xī chāng cháo yì shàng zòu yuē: xián liáng fāng zhèng zhí yán jí jiàn mào cái yì děng liào, yóu hàn shè táng, jiē bù cháng zhì, ruò tiān jiàn zāi yì, zhèng yǒu què shī, zé zhào zài wèi jiàn zhī. běn cháo jī yòng jiù wén, qì zhēn zōng shì, sān jiàn cǐ kē. bì xià jí wèi, zēng kē wèi liù, chū yīng zhào cái shù rén, hòu nǎi zhì shí yú rén, jīn dài zhì sān shí yú rén. yī zhōng cǐ kē, céng wèi lèi suì, xī zhì xiǎn guān. qǐng zì jīn, bù yǔ jìn shì tóng shí shè kē, ruò yīn zāi yì fēi shí jǔ zhuó, yí rú hàn gù shì qīn cè, bà mì gé zhī shì. shū shàng, dì kān qí míng fù zhōng shū, yù zòu shū bó zhī. dì shì yù yán, jí zhào lǐ bù: zì jīn zhì kē suí jìn shì gòng jǔ, qí zhe wèi jīn réng xū jìn chén lùn jiàn, wú dé zì jǔ. dì yīn wèi fǔ chén yuē: bǐ shàng yán zhě qǐ cóng nèi pī, yǐ jīn nǎi zhī qí qī wàng yě. yù yòu zòu: yīn xié jǔ shì, zhèng dāng míng biàn, yuàn chū xìng míng àn hé, yǐ míng guó fǎ. yù běn yóu zhì cè jìn, dì shù chēng qí xián, yǐ wèi dé rén, gù xún lì sì pái dǐ, yì zài yù, bù zài zhì kē yě. yù dì qǔ lǐ zūn xù mèi, yǒu liù zǐ ér guǎ. xún yòu zòu: yù dì fù jiǔ guǎ, bù shǐ gǎi jià, yù yòng cǐ fù lǐ shì zì jìn. dà dǐ xī chāng cháo yì, qiě yù bào yuàn dì qì bù tīng.
參知政事吳育與宰相賈昌朝不相能,監察御史唐詢既怨育,遂希昌朝意上奏曰:「賢良方正直言極諫、茂材異等料,由漢涉唐,皆不常置,若天見災異,政有闕失,則詔在位薦之。本朝稽用舊文,訖真宗世,三建此科。陛下即位,增科為六,初應詔才數人,後乃至十餘人,今殆至三十餘人。一中此科,曾未累歲,悉至顯官。請自今,不與進士同時設科,若因災異非時舉擢,宜如漢故事親策,罷秘閣之試。」疏上,帝刊其名付中書,育奏疏駁之。帝是育言,即詔禮部:「自今制科隨進士貢舉,其著為今;仍須近臣論薦,毋得自舉。」帝因謂輔臣曰:「彼上言者乞從內批,以今乃知其欺妄也。」育又奏:「陰邪沮事,正當明辯,願出姓名案劾,以明國法。」育本由制策進,帝數稱其賢,以為得人,故詢力肆排詆,意在育,不在制科也。育弟娶李遵勖妹,有六子而寡。詢又奏:「育弟婦久寡,不使改嫁,欲用此附李氏自進。」大抵希昌朝意,且欲報怨;帝訖不聽。
qiū, qī yuè, sān sī shǐ wáng gǒng chén yán: tài zǔ shí bīng shí èr wàn, tài zōng shí shí bā wàn, zhāng shèng shí sì shí wàn, jīn bèi zhī. bīng zài jīng bù zài zhòng, rǒng sǎn zuò shí, fēi jì yě. sān sī suī zǒng cái yòng dà jì, ér shì shí zài wài, qǐng zhū dào shuài chén bìng rèn qí zé. yǐ yǒu, zhào pàn dà míng fǔ xià sǒng zhī bīng zhōu zhèng jiǎn zhī yǒng xìng jūn chéng lín bìng jiān běn lù jì zhì liáng cǎo, cóng gǒng chén yán yě.
秋,七月,三司使王拱辰言:「太祖時兵十二萬,太宗時十八萬,章聖時四十萬,今倍之。兵在精不在眾,冗散坐食,非計也。三司雖總財用大計,而事實在外,請諸道帥臣並任其責。」乙酉,詔判大名府夏竦、知并州鄭戩、知永興軍程琳併兼本路計置糧草,從拱辰言也。
liáo bīn wáng suì gé zú.
遼豳王遂格卒。
gēng yín, hé dōng jīng lüè sī yán yǔ huài xīn dài děng zhōu chéng bì.
庚寅,河東經略司言雨壞忻、代等州城壁。
yǐ wèi, liáo yǐ qián nán fǔ zǎi xiàng yē lǜ xǐ xùn wèi dōng běi lù xiáng yǎn.
乙未,遼以前南府宰相耶律喜遜為東北路詳兗。
bǐng shēn, yǐ zhī jí zhōu yú jìng fēn sī nán jīng, xǔ jū sháo zhōu. chū, jìng wèi jiàn guān, cháng hé zòu tài cháng bó shì rú xiào biāo bù xiào, nì mǔ sàng, zuò fèi. jìng jì shī shì, xiào biāo yīn yǔ zhī jiàn yuàn qián míng yì yán jìng shǎo yóu guǎng zhōu, fàn fǎ shòu chī, míng yì jí hé zòu jìng bù yí zài jìn shì. jìng wén zhī, bù zì ān, qiú shì yǎng qù. huì cháo tíng xià guǎng zhōu àn dé qí shí. jìng chū míng xī gǔ, jǔ jìn shì, wèi dé jiě, qǔ jiāng zhǔ bù shàn yù zhī. zhī sháo zhōu zhě jí zhǔ bù, jùn qí zuì, wú suǒ de, wéi dé yǔ jìng jiē zuò. zhǔ bù jì yǐ wéi chì tíng rèn, ér jìng shòu chī hòu, nǎi gǎi míng qǔ jiě tā zhōu jí dì. àn dú jù zài, gù yǒu shì mìng.
丙申,以知吉州余靖分司南京,許居韶州。初,靖為諫官,嘗劾奏太常博士茹孝標不孝,匿母喪,坐廢。靖既失勢,孝標因與知諫院錢明逸言靖少游廣州,犯法受笞,明逸即劾奏靖不宜在近侍。靖聞之,不自安,求侍養去。會朝廷下廣州案得其實。靖初名希古,舉進士,未得解,曲江主簿善遇之。知韶州者疾主簿,捃其罪,無所得,唯得與靖接坐。主簿既以違敕停任,而靖受笞後,乃改名取解它州及第。案牘具在,故有是命。
liáo jí zhū dào jūn.
遼籍諸道軍。
dīng yǒu, liáo zhǔ rú qiū shān. xīn chǒu, liáo jìn hù cóng jiàn mín tián.
丁酉,遼主如秋山。辛丑,遼禁扈從踐民田。
liáo hàn lín dōu lín yá bìng xiū guó shǐ xiāo hǎn jiā nǔ, jiàn liáo zhǔ liè, wèi cháng bù jiàn, huì yǒu sī zòu, liè yú qiū shān, xióng hǔ shāng sǐ shù shí rén, hǎn jiā nǔ shū yú cè. liáo zhǔ jiàn ér mìng qù zhī, hǎn jiā nǔ jì chū fù shū. tā rì, liáo zhǔ jiàn zhī, yuē: shǐ bǐ dāng rú shì. liáo zhǔ cháng wèn hǎn jiā nǔ yuē: wǒ guó jiā chuàng yè yǐ lái, shú wèi xián zhǔ? hǎn jiā nǔ yǐ mù zōng duì. liáo zhǔ guài zhī, yuē: mù zōng shì jiǔ, xǐ nù bù cháng, shì rén yóu cǎo jiè, qīng hé yǐ wèi zhī xián? hǎn jiā nǔ yuē: mù zōng suī bào nüè, shěng yáo qīng fù, rén lè qí shēng, zhōng mù zhī shì wèi yǒu guò. jìn rì qiū shān shāng sǐ zhě zhòng, chén gù yǐ mù zōng yǐ xián. liáo zhǔ mò rán.
遼翰林都林牙並修國史蕭罕嘉努,見遼主獵,未嘗不諫,會有司奏,獵於秋山,熊虎傷死數十人,罕嘉努書於冊。遼主見而命去之,罕嘉努既出復書。它日,遼主見之,曰:「史筆當如是。」遼主嘗問罕嘉努曰:「我國家創業以來,孰為賢主?」罕嘉努以穆宗對。遼主怪之,曰:「穆宗嗜酒,喜怒不常,視人猶草芥,卿何以謂之賢?」罕嘉努曰:「穆宗雖暴虐,省徭輕賦,人樂其生,終穆之世未有過。近日秋山傷死者眾,臣故以穆宗以賢。」遼主默然。
rén yín, dì wèi zǎi chén yuē: qián rì chú lǐ yòng hé zi zhāng wèi gé mén fù shǐ, jīn cì zǐ xún qiú wèi tōng shì shè rén. zhèn yǐ yù zhī yuē: cháo tíng jué shǎng, suǒ yǔ tiān xià gòng yě, tǎng qī lǐ zhī jiā, xiōng dì bǔ qiān, rú jǐ suǒ yù, zhèn hé yǐ dài zhū xūn jiù hū? jiǎ chāng cháo duì yuē: mǔ hòu zhī jiā, zì xī gù duō méng ēn zé. jīn bì xià néng zhòng xī jué shǎng, bù kěn qīng shòu, fēi wéi shì tiān xià yǐ zhì gōng, yì bǎo quán wài qī zhī fú yě.
壬寅,帝謂宰臣曰:「前日除李用和子璋為閤門副使,今次子珣求為通事舍人。朕已諭之曰:『朝廷爵賞,所與天下共也,儻戚里之家,兄弟補遷,如己所欲,朕何以待諸勛舊乎?』」賈昌朝對曰:「母后之家,自昔固多蒙恩澤。今陛下能重惜爵賞,不肯輕授,非惟示天下以至公,亦保全外戚之福也。」
guǐ mǎo, yǐ mǎ jūn fù dōu zhǐ huī shǐ xǔ huái dé wèi jìng ān jūn liú hòu. yán shì guān shàng zhāng lùn zòu zhě xiāng jì, yù shǐ zhōng chéng zhāng fāng píng yán: huái dé wàng yuán tǐ lì, jiǎo xìng chén qǐ, duò wěn jūn zhì, gàn náo cháo zhāng, qǐ duó jūn zhí, fù huán wèi, huò chú yī jùn. dì bù tīng.
癸卯,以馬軍副都指揮使許懷德為靜安軍留後。言事官上章論奏者相繼,御史中丞張方平言:「懷德妄援體例,僥倖陳乞,墮紊軍制,干撓朝章,乞奪軍職,付環衛,或除一郡。」帝不聽。
yǐ sì, hù bù fù shǐ xià ān qī děng, yán yǔ fū yán jīng lüè shǐ shěn miǎo yǐ jiǎn bà guān yuán shǐ chén sì shí sì rén.
乙巳,戶部副使夏安期等,言與鄜延經略使沈邈已減罷官員、使臣四十四人。
bā yuè, yǐ wèi, zhào: chén liáo zi sūn, shì yìn wú lài, cháng bèi xíng zhě, rú zài fàn sī zuì, gèng wú dé yǐ shú lùn. shí shào wǔ jūn yán: gù mì shū jiān zhì shì gōng shǔ zhī sūn, lǚ fàn xī niú fǎ, dāng yǐ yìn miǎn. dì tè mìng jiā zhēn xíng, ér gèng zhe cǐ tiáo.
八月,乙未,詔:「臣僚子孫,恃廕無賴,嘗被刑者,如再犯私罪,更毋得以贖論。」時邵武軍言:「故秘書監致仕龔曙之孫,屢犯犀牛法,當以廕免。」帝特命加真刑,而更著此條。
guǐ chǒu, gāo lì guó wáng qīn zú, zi huī sì.
癸丑,高麗國王欽卒,子徽嗣。
rén xū, zhào shǎn xī hé dōng jīng lüè sī: xī rén suī nà kuǎn chēng chén, rán qí xīn guǐ jué nán xìn. kǒng zhū lù chéng bà bīng zhī hòu, jiàn chí biān bèi, qí yì wù liàn bīng zú, wán chéng bì! ruò kòu zhì, yǒu bù rú zhào zhě, jí yǐ míng wén.
壬戌,詔陝西、河東經略司:「西人雖納款稱臣,然其心詭譎難信。恐諸路乘罷兵之後,漸弛邊備,其益務練兵卒,完城壁!若寇至,有不如詔者,亟以名聞。」
guǐ hài, cè shì xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn tài cháng bó shì qián yàn yuǎn cè rù dì sì děng, zhuó cí bù yuán wài láng zhī rùn zhōu. yàn yuǎn, yì zhī zǐ, míng yì zhī xiōng yě. qián shì fù zǐ xiōng dì bìng yǐ zhì cè dēng kē, dāng shí yǐ wèi shèng shì.
癸亥,策試賢良方正能直言極諫太常博士錢彥遠策入第四等,擢祠部員外郎、知潤州。彥遠,易之子,明逸之兄也。錢氏父子兄弟並以制策登科,當時以為盛事。
guǐ yǒu, yǐ cān zhī zhèng shì wú yù wèi shū mì fù shǐ, shū mì fù shǐ dīng dù wèi cān zhī zhèng shì. yù zài zhèng fǔ, yù shì gǎn yán. zhī yǒng jìng jūn xiàng shòu, yí tōng pàn jiāng zhōng lì zèn jǐ, yīn wū yǐ zuì, pò lìng zì shā. yù yù zuò shòu sǐ, zǎi xiàng jiǎ chāng cháo pō yíng zhù zhī, dé qīng bǐ, yù suì zhēng lùn dì qián, diàn zhōng jiē shī sè. yù lùn biàn bù yǐ, nǎi qǐng yuē: chén suǒ biàn zhě zhí yě, gù lì bù shèng, yuàn bà chén zhí. nǎi yǔ dù yì wèi. dù wèi shū mì fù shǐ, zài páng jí hòu. shí jí nǚ jià cān zhī zhèng shì sòng xiáng zhī zǐ, xiáng gù yán yú dì, yǐ qīn xián bù kě gòng shì, gù yuè cì yòng dù. shǐ, chāng cháo yǔ yù zhēng, dì yù jù bà èr rén, yù shǐ zhōng chéng zhāng fāng píng jiāng duì, chāng cháo shǐ rén yuē fāng píng zhù jǐ, dāng yǐ fāng píng dài yù. fāng píng nù, chì qiǎn zhī yuē: cǐ yán hé wèi zhì yú wǒ zāi! jì duì, jí lùn èr rén xié zhèng qū zhí, rán yù zú bà. shì jiē yǐ fāng píng shí wèi chāng cháo dì yě.
癸酉,以參知政事吳育為樞密副使,樞密副使丁度為參知政事。育在政府,遇事敢言。知永靜軍向綬,疑通判江中立譖己,因誣以罪,迫令自殺。育欲坐綬死,宰相賈昌朝頗營助之,得輕比,育遂爭論帝前,殿中皆失色。育論辯不已,乃請曰:「臣所辯者職也,顧力不勝,願罷臣職。」乃與度易位。度為樞密副使,在龐籍後。時籍女嫁參知政事宋庠之子,庠固言於帝,以親嫌不可共事,故越次用度。始,昌朝與育爭,帝欲俱罷二人,御史中丞張方平將對,昌朝使人約方平助己,當以方平代育。方平怒,斥遣之曰:「此言何為致於我哉!」既對,極論二人邪正曲直,然育卒罷。世皆以方平實為昌朝地也。
jiǎ xū, yǐ jiān chá yù shǐ táng xún zhī hú zhōu, jìng yǐ zǎi xiàng qīn xián bà yě.
甲戌,以監察御史唐詢知湖州,竟以宰相親嫌罷也。
jiǔ yuè, gēng yín, yǐ hù bù fù shǐ xià ān qī wèi shǎn xī dōu zhuǎn yùn shǐ. ān qī yǔ zhū lù jīng lüè ān fǔ sī yì biān shì, fán zòu shěng guān yuán jí tài biān bīng zhī bù rèn yì zhě wǔ wàn rén.
九月,庚寅,以戶部副使夏安期為陝西都轉運使。安期與諸路經略安撫司議邊事,凡奏省官員及汰邊兵之不任役者五萬人。
shí shù yǒu zāi yì, hù bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì méi zhì yǐn hóng fàn shàng biàn jiè yuē: wáng shěng wéi suì, wèi wáng zǒng qún lì, rú suì jiān sì shí, yǒu bù shùn zé shěng qí zhí. jīn rì shí yú chūn, dì zhèn yú xià, yǔ shuǐ yú qiū, yī suì ér biàn jí sān shí, cǐ tiān yì yǐ bì xià shěng zhí wèi zhì ér dīng níng gào jiè yě. yī luò bào zhǎng, piào lú shě, hǎi shuǐ rù tái zhōu, shā rén mín, zhè jiāng kuì fáng, huáng hé yì sào, suǒ wèi shuǐ bù rùn xià. bì xià yí zé gōng xiū dé, yǐ huí shàng dì zhī juàn yòu, yīn bù shèng yáng, zé zāi yì shuāi zhǐ ér shèng dé rì qǐ yǐ. yòu yán: quán shǎn xī zhuǎn yùn shǐ zhāng yáo zuǒ fēi cái, yóu gōng yē yǐ jìn, kǒng shàng lèi shèng dé. jí zòu jiǎn shěng zī zhèng diàn xué shì yuán, zhào dài zhì guān tóng yì zhèng, fù bǎi guān zhuǎn duì. dì wèi dà chén yuē: méi zhì yán shì yǒu tǐ. yǐ wèi hù bù fù shǐ.
時數有災異,戶部員外郎兼侍御史知雜事梅摯引《洪範》上變戒曰:「王省惟歲,謂王總群吏,如歲兼四時,有不順則省其職。今日食於春,地震於夏,雨水於秋,一歲而變及三時,此天意以陛下省職未至而丁寧告戒也。伊、洛暴漲,漂廬舍,海水入台州,殺人民,浙江潰防,黃河溢埽,所謂水不潤下。陛下宜責躬修德,以回上帝之眷祐,陰不勝陽,則災異衰止而盛德日起矣。」又言:「權陝西轉運使張堯佐非才,由宮掖以進,恐上累聖德。」及奏減省資政殿學士員,召待制官同議政,復百官轉對。帝謂大臣曰:「梅摯言事有體。」以為戶部副使。
guǐ mǎo, dēng zhōu dì zhèn. dì yuē: shān dōng lián suì dì zhèn, yí fáng wèi rán zhī biàn, qí xià dēng zhōu yán wǔ bèi.
癸卯,登州地震。帝曰:「山東連歲地震,宜防未然之變,其下登州嚴武備。」
jiǎ chén, liáo jìn yǐ jū wǎng bǔ hú tù.
甲辰,遼禁以罝網捕狐兔。
dōng, shí yuè, dīng wèi shuò, zhào: bǐ qiǎn zhāng zi shì wǎng yán zhōu yǔ xià guó yì jiāng shì, qí fēng zhōu dì, dāng quán shǔ hàn jiè. huò suǒ yì wèi xié, tīng yǐ héng yáng hé wài xiàng suǒ qīn gēng sì shí lǐ wèi jìn dì. ruò yóu gù zhí, jí yǐ héng yáng hé wèi jiè. chū, xià guó jì xiàn wò guì páng wú yí yǐ bù děng jiǔ zhài, yòu nà fēng zhōu gù dì, yù yǐ méi níng làng děng chù wèi jiè. xià hé dōng jīng lüè zhèng jiǎn. jiǎn yán: méi níng làng děng chù bìng zài fēng zhōu nán, shēn rù fǔ zhōu zhī fù, ruò rú qí yì, zé lín fǔ èr zhōu shì nán yǐ shǒu, zhí yí yǐ héng hé yáng wèi jiè. dì nǎi yǐ jiǎn suǒ shàng dì tú fù zi shì wǎng yì zhī.
冬,十月,丁未朔,詔:「比遣張子奭往延州與夏國議疆事,其豐州地,當全屬漢界。或所議未協,聽以橫陽河外向所侵耕四十里為禁地。若猶固執,即以橫陽河為界。」初,夏國既獻臥貴龐、吳移、已布等九寨,又納豐州故地,欲以沒寧浪等處為界。下河東經略鄭戩。戩言:「沒寧浪等處並在豐州南,深入府州之腹,若如其議,則麟、府二州勢難以守,直宜以橫河陽為界。」帝乃以戩所上地圖付子奭往議之。
jǐ yǒu, liáo zhǔ zhù zhōng huì chuān.
己酉,遼主駐中會川。
xīn wèi, zhào fā bīng tǎo hú nán yáo zéi.
辛未,詔發兵討湖南猺賊。
shí yī yuè, jǐ mǎo, qiǎn zhù zuò zuǒ láng chǔ jiàn zhōng wǎng yán zhōu, tóng yì xià guó fēng jiè shì, yǐ zhāng zi shì dào bìng gù yě.
十一月,己卯,遣著作佐郎楚建中往延州,同議夏國封界事,以張子奭道病故也。
yǐ quán yù shǐ zhōng chéng zhāng fāng píng wèi hàn lín xué shì quán sān sī shǐ.
以權御史中丞張方平為翰林學士、權三司使。
zì kāi bǎo yǐ lái, hé běi yán tīng rén mào yì, guān shōu qí suàn, suì wèi é qián shí wǔ wàn mín. shàng fēng zhě cháng qǐng jìn què yǐ shōu yí lì, yú jìng shí wèi jiàn guān, yán: xī zhě tài zǔ huáng dì tè tuī ēn yì yǐ huì hé shuò, gù xǔ tōng yán shāng, zhǐ lìng shōu shuì. jīn ruò yī dàn què jué, jià bì téng yǒng mín gǒu huái yuàn, huǐ jiāng hé jí! qǐ lìng réng jiù tōng shāng, wú zhé tiān zhǎng yán jià yǐ gǔ mín yuàn. qí yì suì qǐn. jí wáng gǒng chén wèi sān sī shǐ, fù jiàn yì xī què èr zhōu yán, xià qí yì yú běn lù, dōu zhuǎn yùn shǐ yú zhōu xún yì yǐ wèi bù kě, qiě yán: shāng rén fàn yán, yǔ suǒ guò zhōu xiàn lì jiāo tōng wèi bì, suǒ suàn shí wú èr sān. qǐng chì zhōu xiàn yǐ shí fēn suàn zhī, tīng shāng rén zhì suǒ yù zhōu xiàn bìng shū suàn qián, suì kě dé mín qián qī shí yú wàn. sān sī zòu yòng qí cè, dì yuē: shǐ rén dùn shí guì yán, qǐ zhèn yì zāi!
自開寶以來,河北鹽聽人貿易,官收其算,歲為額錢十五萬緡。上封者嘗請禁榷以收遺利,余靖時為諫官,言:「昔者太祖皇帝特推恩意以惠河朔,故許通鹽商,止令收稅。今若一旦榷絕,價必騰踴;民苟懷怨,悔將何及!乞令仍舊通商,無輒添長鹽價以鼓民怨。」其議遂寢。及王拱辰為三司使,復建議悉榷二州鹽,下其議於本路,都轉運使魚周詢亦以為不可,且言:「商人販鹽,與所過州縣吏交通為弊,所算十無二三。請敕州縣以十分算之,聽商人至所鬻州縣並輸算錢,歲可得緡錢七十餘萬。」三司奏用其策,帝曰:「使人頓食貴鹽,豈朕意哉!」
yú shì sān sī gèng lì què fǎ ér wèi xià yě, fāng píng jiàn dì, wèn yuē: hé běi zài què yán, hé yě? dì yuē: shǐ yì lì fǎ, fēi zài yě. fāng píng yuē: zhōu shì zōng què hé běi yán, fàn zhé chù sǐ. shì zōng běi fá, fù lǎo zhē dào qì sù, yuàn yǐ yán kè jūn zhī liǎng shuì qián ér chí qí jìn. jīn liǎng shuì, yán qián shì yě, qǐ fēi zài què hū? qiě jīn wèi què yě, ér qì dān cháng dào fàn bù yǐ ruò què zhī, zé yán guì, qì dān yán yì shòu, shì wèi wǒ liǎn yuàn ér shǐ bǐ huò lì yě. bǐ yán zī duō, fēi yòng bīng mò néng jìn biān xì yī kāi, suǒ de yán lì, néng bǔ yòng bīng fèi hū? dì dà wù yuē: qīng yǔ zǎi xiàng lì bà zhī. fāng píng yuē: fǎ suī wèi xià, mín yǐ jiē zhī, yí zhí yǐ shǒu zhào bà zhī, bù kě zì yǒu sī chū yě. dì dà xǐ, mìng fāng píng mì zhuàn shǒu zhào, xià zhī, qiě kān zhào běi jīng. qí hòu fù lǎo guò zhào shū xià, bì qǐ shǒu liú tì.
於是三司更立榷法而未下也,方平見帝,問曰:「河北再榷鹽,何也?」帝曰:「始議立法,非再也。」方平曰:「周世宗榷河北鹽,犯輒處死。世宗北伐,父老遮道泣訴,願以鹽課均之兩稅錢而弛其禁。今兩稅,鹽錢是也,豈非再榷乎?且今未榷也,而契丹常盜販不已;若榷之,則鹽貴,契丹鹽益售,是為我斂怨而使彼獲利也。彼鹽滋多,非用兵莫能禁;邊隙一開,所得鹽利,能補用兵費乎?」帝大悟曰:「卿語宰相立罷之。」方平曰:「法雖未下,民已皆知,宜直以手詔罷之,不可自有司出也。」帝大喜,命方平密撰手詔,下之,且刊詔北京。其後父老過詔書下,必稽首流涕。
guǐ wèi, hú nán yáo zéi kòu yīng sháo zhōu jiè.
癸未,湖南猺賊寇英、韶州界。
dīng hài, liáo yǐ nán yuàn shū mì shǐ xiāo xiào yǒu wèi běi fǔ zǎi xiàng, yǐ qì dān xíng gōng dōu bù shǔ yē lǜ rén xiān wèi nán yuàn dài wáng, yǐ běi fǔ zǎi xiàng xiāo gé tóng zhī běi yuàn shū mì shǐ shì, yǐ zhī yī lēi xī bā shì yē lǜ xìn xiān wèi hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ. xiāo gé xí chǒng shàn quán, nán yuàn xuān huī shǐ yē lǜ yì xiān jí zhī, yīn shì yàn, yán yú liáo zhǔ yuē: gé jiǎo nìng xǐ luàn, yī zhāo dà yòng, bì wù guó jiā. liáo zhǔ bù nà. tā rì, shì yàn, liáo zhǔ mìng qún chén bó, fù zhě fá yī jù gōng. yì xiān dāng yǔ gé duì, wǔ rán yuē: chén zòng bù néng jìn xián tuì bù xiào, ān néng yǔ guó zéi bó zāi! gé yáng yán yuē: gōng xiāng xuè bù jì shén hū? liáo zhǔ yì zhǐ zhī yuē: qīng zuì yǐ! yì xiān lì shēng gòu bù yǐ, liáo zhǔ dà nù, huáng hòu jiě zhī yuē: yì xiān jiǔ kuáng, xǐng kě zhì yě. yì rì, liáo zhǔ wèi gé yuē: yì xiān wú lǐ, dāng chù zhī. gé yuē: yì xiān zhī cái, qǐ táo shèng jiàn! rán tiān xià jiē zhī qí zhōng zhí, jīn yǐ jiǔ guò wèi zuì, kǒng fú rén wàng. liáo zhǔ yǐ gé fàn ér bù jiào, juàn yù yì hòu. gé zhī jiǎo qíng mèi shàng, duō cǐ lèi yě. yì xiān yù yù bù zì dé, rán yì shì wèi cháng shǎo jǔ. hòu yòu yú liáo zhǔ qián bó, yì xiān zhù yuē: xiàng yán rén guò, mào fàn tiān wēi jīn rì yī zhì, kě biǎo yú kuǎn. é dé táng yìn, liáo zhǔ è rán. yì xiān, rén xiān zhī dì yě.
丁亥,遼以南院樞密使蕭孝友為北府宰相,以契丹行宮都部署耶律仁先為南院大王,以北府宰相蕭革同知北院樞密使事,以知伊勒希巴事耶律信先為漢人行宮都部署。蕭革席寵擅權,南院宣徽使耶律義先疾之,因侍宴,言於遼主曰:「革狡佞喜亂,一朝大用,必誤國家。」遼主不納。它日,侍宴,遼主命群臣博,負者罰一巨觥。義先當與革對,憮然曰:「臣縱不能進賢退不肖,安能與國賊博哉!」革佯言曰:「公相謔不既甚乎?」遼主亦止之曰:「卿醉矣!」義先厲聲詬不已,遼主大怒,皇后解之曰:「義先酒狂,醒可治也。」翼日,遼主謂革曰:「義先無禮,當黜之。」革曰:「義先之才,豈逃聖鑒!然天下皆知其忠直,今以酒過為罪,恐咈人望。」遼主以革犯而不校,眷遇益厚。革之矯情媚上,多此類也。義先鬱郁不自得,然議事未嘗少沮。後又於遼主前博,義先祝曰:「向言人過,冒犯天威;今日一擲,可表愚款。」俄得堂印,遼主愕然。義先,仁先之弟也。
xīn chǒu, dì liè yú chéng nán zhī hán cūn. zì yù jīn yuán qù niǎn chéng mǎ, fēn qí shì shù qiān wèi zuǒ yòu yì, jié cì qí gǔ, hé wéi chǎng, jìng shí yú lǐ, bù duì xiāng yīng. dì àn pèi zhōng dào, qīn xié gōng shǐ, lǚ huò qín. shì shí dào dì jū mín huò chù hú tù fú zhì, qū rù chǎng zhōng, dì yīn wèi fǔ chén yuē: tián liè suǒ yǐ xùn wǔ shì, fēi zhuān wù huò yě. xī lìng zòng zhī. zhì jí diàn, yù zhàng diàn, zhào wèn suǒ guò fù lǎo, zi sūn gōng yǎng zhī shù, tǔ dì zhǒng zhí suǒ yí, qiě tàn qí yī shí cū lì ér néng xiǎng shòu, rén jiā wèi láo. hái, cì jìn jiāo, qiǎn wèi shì gèng zòu jì yù jià qián, liǎng liǎng xiāng dāng, diào yāng xié shuò yǐ jué shèng. yòu wèi fǔ chén yuē: cǐ yì kě guān shì zhī cái yǒng yě. miǎn suǒ guò mín tián zài wéi nèi zū shuì yī nián.
辛丑,帝獵於城南之韓邨。自玉津園去輦乘馬,分騎士數千為左右翼,節次旗鼓,合圍場,徑十餘里,部隊相應。帝按轡中道,親挾弓矢,屢獲禽。是時道帝居民或畜狐兔鳧雉,驅入場中,帝因謂輔臣曰:「畋獵所以訓武事,非專務獲也。」悉令縱之。至棘店,御帳殿,召問所過父老,子孫供養之數,土地種植所宜,且嘆其衣食粗糲而能享壽,人加慰勞。還,次近郊,遣衛士更奏技御駕前,兩兩相當,掉鞅挾槊以決勝。又謂輔臣曰:「此亦可觀士之材勇也。」免所過民田在圍內租稅一年。
yǐ sì, liáo zhèn nán jīng pín mín.
乙巳,遼賑南京貧民。
shí èr yuè, rén shēn, liáo qū shè tú yǐ xià zuì, yǐ shì rì wèi shèng zōng zài shí shēng chén yě. liáo zhǔ nì fú tú fǎ, wù xíng xiǎo huì, shù jiàng shè yòu, shì sǐ qiú shén zhòng, shèng zōng zhī fēng tì yǐ.
十二月,壬申,遼曲赦徒以下罪,以是日為聖宗在時生辰也。遼主溺浮屠法,務行小惠,數降赦宥,釋死囚甚眾,聖宗之風替矣。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì qìng lì qī nián liáo zhòng xī shí liù nián. dīng hài, yī líng sì qī nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝慶曆七年(遼重熙十六年。丁亥,一零四七年)
chūn, zhēng yuè, bǐng zǐ shuò, yù dà qìng diàn shòu cháo.
春,正月,丙子朔,御大慶殿受朝。
jǐ mǎo, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
己卯,遼主如混同江。
jiǎ shēn, zhī dà zōng zhèng shì yǔn ràng, qǐng zì jīn zōng shì zhé yǒu miàn qí ēn zé zhě, fá yī yuè fèng, réng tíng cháo yè cóng zhī.
甲申,知大宗正事允讓,請自今宗室輒有面祈恩澤者,罰一月俸,仍停朝謁;從之。
dīng hài, zhào hé běi suǒ kuò mǎ sǐ zhě xiàn èr nián cháng zhī.
丁亥,詔河北所括馬死者限二年償之。
wù zǐ, shàng shū zuǒ chéng zhī yǎn zhōu dù yǎn, yǐ tài zǐ shǎo shī zhì shì. shí nián fāng qī shí, zhēng dàn rì shàng biǎo, hái yìn shòu. jiǎ chāng cháo sù bù xǐ yǎn, jù cóng qí qǐng. yì zhě wèi yǎn gù zǎi xiàng, yī shàng biǎo jí dé xiè, qiě wèi sān shǎo, jiē fēi gù shì, gài chāng cháo yì zhī yě.
戊子,尚書左丞、知兗州杜衍,以太子少師致仕。時年方七十,正旦日上表,還印綬。賈昌朝素不喜衍,遽從其請。議者謂衍故宰相,一上表即得謝,且位三少,皆非故事,蓋昌朝抑之也。
guǐ sì, yǐ zhī zhì gào yáng wěi quán zhī jiàn yuàn. wěi cháng yuē: jiàn guān yí lùn liè dà shì, xì gù hé zú lùn! rán shí jī qí wáng bǔ.
癸巳,以知制誥楊偉權知諫院。偉嘗曰:「諫官宜論列大事,細故何足論!」然時譏其亡補。
rén yín, zhào jiǎn lián zhōu mín bèi yáo hài zhě wèi nián xià zǔ.
壬寅,詔減連州民被猺害者為年夏祖。
èr yuè, dīng wèi, zhào liú nèi quán: yīng nà sù shòu guān rén, bù chú sī lǐ sī fǎ cān jūn jì shàng zhōu pàn guān zī shēn wú guò fàn, fāng zhù zhǔ bù xiàn wèi rú xún zī rù xiàn lìng lù shì cān jūn zhě, quán sī yī gé zhù nǐ, zhǐ lìng lín jiān wù wù. cóng yù shǐ zhī zá lǐ dōng zhī suǒ qǐng yě.
二月,丁未,詔流內銓:「應納粟授官人,不除司理、司法參軍洎上州判官;資深無過犯,方注主簿、縣尉;如循資入縣令、錄事參軍者,詮司依格注擬,止令臨監物務。」從御史知雜李東之所請也。
jǐ yǒu, zhào qǔ yì zhōu jiāo zǐ sān shí wàn yú qín zhōu, mù rén rù zhōng liáng sù.
己酉,詔取益州交子三十萬於秦州,募人入中糧粟。
bǐng chén, mìng nèi shì èr yuán tí jǔ yuè gěi jūn liáng. shí shì yù shǐ dì zhōu wú dǐng chén yán: zhū jūn bān suǒ gěi liáng duō chén fǔ, yòu dòu shēng bù dìng, qǐng yǐ nèi shì jiū chá zhī. yì rì, zhū jiān cāng guān jìn chéng jūn liáng, dì yù yuē: zì jīn dāng zú qí shù yǐ gěi zhī. shí wèi shì jiē zài diàn xià, diàn qián dōu zhǐ huī shǐ lǐ zhāo liàng yīn xiāng shuài luó bài yǐ xiè. rán jūn liáng zì jiāng huái zhuǎn cáo zhì jīng shī, yòu jī nián ér hòu zhī, shàng jūn suǒ gěi dòu shēng jǐn zú, zhōng xià jūn lǜ shí dé bā jiǔ, suī qiǎn nèi shì tí jǔ, zhōng bù néng xíng yě.
丙辰,命內侍二員提舉月給軍糧。時侍御史棣州吳鼎臣言:「諸軍班所給糧多陳腐,又斗升不定,請以內侍糾察之。」翼日,諸監倉官進呈軍糧,帝諭曰:「自今當足其數以給之。」時衛士皆在殿下,殿前都指揮使李昭亮因相率羅拜以謝。然軍糧自江、淮轉漕至京師,又積年而後支,上軍所給斗升僅足,中下軍率十得八九,雖遣內侍提舉,終不能行也。
gēng shēn, liáo zhǔ rú yú ér luò. xīn yǒu, jìn qún chén yù yàn lè zòu qǐng sī shì. zhào shì xuǎn zhī guān cóng gè bù qí jiù zé cái néng zhě yòng zhī.
庚申,遼主如魚兒濼。辛酉,禁群臣遇宴樂奏請私事。詔世選之官從各部耆舊擇材能者用之。
xiān shì, shū mì shǐ mǎ bǎo zhōng yán yú liáo zhǔ yuē: qiáng tiān xià zhě rú dào, ruò tiān xià zhě lì dào. jīn zhī shòu guān, dà shuài lì ér bù rú. chóng rú dào zé xiāng dǎng zhī xíng xiū, xiū dé xíng zé guān miǎn zhī xù chóng, zì jīn fēi shèng dì míng wáng kǒng mèng zhī jiào zhě, wàng xià míng zhào tòng jìn jué zhī. liáo zhǔ bù tīng.
先是,樞密使馬保忠言於遼主曰:「強天下者儒道,弱天下者吏道。今之授官,大率吏而不儒。崇儒道則鄉黨之行修,修德行則冠冕之緒崇,自今非聖帝明王孔、孟之教者,望下明詔痛禁絕之。」遼主不聽。
sān yuè, guǐ wèi, zhào qiú kuān xù mín lì zhī shì, tīng guān lì yì zhì yǐ wén shàng qí fù yú zhuǎn yùn sī, xiáng qí kě xíng zhě zhé xíng zhī.
三月,癸未,詔求寬恤民力之事,聽官吏驛置以聞;上其副於轉運司,詳其可行者輒行之。
huǐ hòu yuàn lóng chuán. chū, yǒu sī qǐng xiū yǐ bèi xìng, zhào tè huǐ zhī.
毀後苑龍船。初,有司請修以備幸,詔特毀之。
dīng hài, yǐ hàn bà dà yàn. guǐ sì, zhào yuē: zì dōng qì chūn, hàn bá wèi yǐ, wǔ zhǒng fú rù, nóng zuò shī yè. zhèn wéi zāi biàn zhī lái, yīng bù xū fā, dài bù mǐn bù míng yǐ gàn shàng dì zhī nù, jiù zì zhèn zhì, mín shí hé qiān! yǔ qí jiàng jí yú rén, bù ruò yí zāi yú zhèn. zì jīn bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn, zhōng wài chén liáo, zhǐ dāng shì qiè wù, shí fēng tiáo shàng. sān shì dài fū, qí xié xīn jiāo jǐng, chēng yǔ zhèn jù zhī yì yān!
丁亥,以旱罷大宴。癸巳,詔曰:「自冬訖春,旱魃未已,五種弗入,農作失業。朕惟災變之來,應不虛發,殆不敏不明以幹上帝之怒,咎自朕致,民實何愆!與其降疾於人,不若移災於朕。自今避正殿,減常膳,中外臣僚,指當世切務,實封條上。三事大夫,其協心交儆,稱予震懼之意焉!」
dì měi mìng xué shì cǎo zhào, wèi cháng yǒu suǒ zēng sǔn. zhì shì yáng chá dāng bǐ, jì jìn zhào cǎo, yǐ wèi wèi jǐn zuì jǐ zhī yì, lìng gèng wèi cǐ zhào.
帝每命學士草詔,未嘗有所增損。至是楊察當筆,既進詔草,以為未盡罪己之意,令更為此詔。
liáo zhǔ rú hēi shuǐ luò. qiǎn shǐ shěn jué shuāng zhōu qiú.
遼主如黑水濼。遣使審決雙州囚。
yǐ wèi, jiǎ chāng cháo bà wèi wǔ shèng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn dà míng fǔ jiān hé běi ān fǔ shǐ shū mì fù shǐ yòu jiàn yì dài fū wú yù bà wèi gěi shì zhōng, guī bān. chāng cháo yǔ yù shù zhēng lùn dì qián, lùn zhě duō bù zhí chāng cháo. shí fāng mǐn yǔ, chāng cháo yǐn hàn zāi yì cè miǎn sān gōng gù shì, shàng biǎo qǐ bà. yù shǐ zhōng chéng gāo ruò nè zài jīng yán, dì wèn yǐ hàn gù, ruò nè yīn yán: yīn yáng bù hé, zé zài zǎi xiàng. hóng fàn: dà chén bù sù, zé yǔ bù shí ruò. dì yòng qí yán, jí bà chāng cháo děng xún fù mìng yù zhī xǔ zhōu.
乙未,賈昌朝罷為武勝節度使、同平章事、判大名府兼河北安撫使;樞密副使、右諫議大夫吳育罷為給事中,歸班。昌朝與育數爭論帝前,論者多不直昌朝。時方閔雨,昌朝引漢災異冊免三公故事,上表乞罷。御史中丞高若訥在經筵,帝問以旱故,若訥因言:「陰陽不和,責在宰相。《洪範》:『大臣不肅,則雨不時若。』」帝用其言,即罷昌朝等;尋復命育知許州。
yǐ hé yáng sān chéng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn dà míng fǔ xià sǒng yī qián guān chōng shū mì shǐ. gù shì, wén chén zì shǐ xiāng chú shū xiāng, bì nà jié hái jiù guān, dú sǒng bù rán. chū, jiàng zhì zhào sǒng wèi zǎi xiàng, jiàn guān yù shǐ yán: dà chén hé zé zhèng shì qǐ, sǒng yǔ chén zhí zhōng lùn yì sù bù hé, bù kě shǐ gòng shì. yuè sān rì, suì tiē má gǎi mìng yān.
以河陽三城節度使、同平章事、判大名府夏竦依前官充樞密使。故事,文臣自使相除樞相,必納節還舊官,獨竦不然。初,降制召竦為宰相,諫官御史言:「大臣和則政事起,竦與陳執中論議素不合,不可使共事。」越三日,遂貼麻改命焉。
yǐ zhī yì zhōu shū mì zhí xué shì wén yàn bó wèi yòu jiàn yì dài fū shū mì fù shǐ.
以知益州、樞密直學士文彥博為右諫議大夫、樞密副使。
dì yīn lǐ dōng zhī jiàn yì, zài tián jìn jiāo. nán chéng zhī yì, wèi shì bù jí zhěng mǎ ér guī, yè, yǒu zhì yǔn yú diàn zhōng, jiàn zhě yǐ wèi bù xiáng. shì yuè, jiāng fù chū, jiàn zhě shén zhòng, yù shǐ chéng dū hé tán yán yóu qiè zhí, suì bà chū liè. yòu zhào tíng jiàn zhōu zào lóng fèng chá.
帝因李東之建議,再畋近郊。南城之役,衛士不及整馬而歸,夜,有雉殞於殿中,諫者以為不祥。是月,將復出,諫者甚眾,御史成都何郯言尤切直,遂罷出獵。又詔停建州造龍鳳茶。
dīng yǒu, gǎi shū mì fù shǐ wén yàn bó cān zhī zhèng shì, yǐ quán yù shǐ zhōng chéng gāo ruò nè wèi shū mì fù shǐ.
丁酉,改樞密副使文彥博參知政事,以權御史中丞高若訥為樞密副使。
jǐ hài, cì tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng céng gōng liàng sān pǐn fú. gù shì, dài zhì rù xiè, wèi shǐ cì fú. zhì shì dì yù ěr yīng gé miàn cì zhī.
己亥,賜天章閣待制兼侍講曾公亮三品服。故事,待制入謝,未始賜服。至是帝御邇英閣面賜之。
gōng liàng zì xiū qǐ jū zhù, dāng qiān zhī zhì gào, jiǎ chāng cháo qí yǒu xù yě, bì xián, gù shǐ dài zhì tiān zhāng gé. chāng cháo bà jì bàn suì, nǎi mìng zhī zhì gào.
公亮自修起居注,當遷知制誥,賈昌朝其友婿也,避嫌,故使待制天章閣。昌朝罷既半歲,乃命知制誥。
rén yín, jiàng zǎi chén gōng bù shì láng chén zhí zhōng wèi gěi shì zhōng, cān zhī zhèng shì gěi shì zhōng sòng xiáng wèi yòu jiàn yì dài fū, gōng bù shì láng dīng dù wèi zhōng shū shè rén. xiān shì jiǎ chāng cháo yǐn hàn gù shì qǐ bà xiāng, chāng cháo jì bà, zhí zhōng děng fù shēn qián qǐng, yú shì gè jiàng guān yī děng ér fǔ zhèng rú gù.
壬寅,降宰臣工部侍郎陳執中為給事中,參知政事、給事中宋庠為右諫議大夫,工部侍郎丁度為中書舍人。先是賈昌朝引漢故事乞罷相,昌朝既罷,執中等復申前請,於是各降官一等而輔政如故。
dì zhī xìng xī tài yī gōng yě, rì fāng yán hè, què gài bù yù, jí hái ér yǔ zhān zú.
帝之幸西太一宮也,日方炎赫,卻蓋不御,及還而雨沾足。
shì rì, liáo dà xuě.
是日,遼大雪。
guǐ mǎo, zhào quán tíng gòng jǔ.
癸卯,詔權停貢舉。