qǐ chóng guāng dān è liù yuè, jǐn xuán yì zhí xú bā yuè, fán yī nián yǒu qí.
起重光單閼六月,盡玄黓執徐八月,凡一年有奇。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì huáng yòu sān nián liáo zhòng xī èr shí nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝皇祐三年(遼重熙二十年)
liù yuè, dīng hài, wú wèi jūn xiàn zhī cǎo sān bǎi wǔ shí běn. dì yuē: zhèn yǐ fēng nián wèi ruì, xián chén wèi bǎo. zhì yú cǎo mù chóng yú zhī yì, yān zú shàng zāi! zhī jūn rú xiào biāo tè miǎn zuì, réng jiè tiān xià, zì jīn wú dé yǐ wén.
六月,丁亥,無為軍獻芝草三百五十本。帝曰:「朕以豐年為瑞,賢臣為寶。至於草木蟲魚之異,焉足尚哉!知軍茹孝標特免罪,仍戒天下,自今毋得以聞。」
wù zǐ, rǔ zhōu bù shǔ yáng jǐng zōng qiú wèi bù, dì wèi fǔ chén yuē: jǐng zōng, zhāng huì tài hòu zhī dì, zhèn qǐ bù niàn zhī! rán xìng tān nüè, lǎo ér yì shén, jīn yǔ jùn, zé yī fāng zhī mín shòu huò yǐ. bù xǔ.
戊子,汝州部署楊景宗求為部,帝謂輔臣曰:「景宗,章惠太后之弟,朕豈不念之!然性貪虐,老而益甚,今與郡,則一方之民受禍矣。」不許。
dīng yǒu, jiàn guān bāo zhěng yán: qǐng suì yǐ lái, fán yǒu cái míng zhī shì, bì jiǎ xiǎn báo zhī míng yǐ zhōng shāng zhī, bìn qì bù yòng. yù wàng shèng cí shēn mìng zǎi zhí, yīng chén liáo zhōng sù yǒu cái xíng, xiān yǐ fēi gū bèi qiǎn, rú yáng hóng wáng dǐng wáng chuò děng, céng xù yòng wèi fù zhí rèn zhě, bìng qǐ fù yǔ zhēn zhuó, huò wěi zhī fán jù, bì yǒu chéng xiào. wù xū, xǐ zhī yuè zhōu yáng hóng wèi jīng hú nán lù zhuǎn yùn shǐ. wáng dǐng xiān zhī shēn zhōu, xǐ zhī jiàn zhōu, xún yì chú tí diǎn hé běi xíng yù. dǐng qián zài jiāng dōng, zuò kē chá miǎn, jí fù qǐ, zhì jiān zāng yù jí, suǒ jǔ hé, yú guì shì wú suǒ bì, shí dào fàn chá yán zhě zhòng, dǐng yī qiè zhàng qiǎn zhī. jiān sī lǚ yǐ wèi yán, dǐng bù wèi biàn.
丁酉,諫官包拯言:「頃歲以來,凡有才名之士,必假險薄之名以中傷之,擯棄不用。欲望聖慈申命宰執,應臣僚中素有才行,先以非辜被譴,如楊紘、王鼎、王綽等,曾敘用未復職任者,並乞復與甄擢,或委之繁劇,必有成效。」戊戌,徙知越州楊紘為荊湖南路轉運使。王鼎先知深州,徙知建州,尋亦除提點河北刑獄。鼎前在江東,坐苛察免,及復起,治奸贓愈急,所舉劾,於貴勢無所避,時盜販茶鹽者眾,鼎一切杖遣之。監司屢以為言,鼎不為變。
qiū, qī yuè, rén zǐ, zhào: tài xué shēng jiù zhì èr bǎi rén, rú bù néng chōng shù, zhǐ yǐ bǎi rén wèi xiàn.
秋,七月,壬子,詔:「太學生舊制二百人,如不能充數,止以百人為限。」
guǐ chǒu, zhào: wài rèn shǎo qīng jiān yǐ xià, nián qī shí bù rèn lí wù zhě, qí lìng zhuǎn yùn tí diǎn jīng yù sī yǐ wén zài jīng wěi yù shǐ tái shěn guān yuàn cháng rèn guǎn gé tái jiàn jí tí diǎn xíng yù, lìng zhōng shū cái chù dài zhì yǐ shàng, néng zì yǐn nián, zé yōu jiā ēn lǐ, bù xū yòng wèi dìng zhì.
癸丑,詔:「外任少卿監以下,年七十不任厘務者,其令轉運、提點荊獄司以聞;在京委御史台、審官院;嘗任館閣、台諫及提點刑獄,令中書裁處;待制以上,能自引年,則優加恩禮,不須用為定製。」
jiǎ yín, cì shǎn zhōu cǎo zé wèi xián qīng yì chù shì. xián, yě zhī zǐ yě, shì yǒu yǐn dé, zhī zhōu lǐ zhāo gòu shàng qí xíng yì, gù yǒu shì cì.
甲寅,賜陝州草澤魏閒清逸處士。閒,野之子也,世有隱德,知州李昭遘上其行義,故有是賜。
bǐng chén, zhào chōng zhōu xiān yuán xiàn fù yǐ kǒng shì zi sūn zhī xiàn shì.
丙辰,詔充州仙源縣復以孔氏子孫知縣事。
dīng sì, cóng hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng yáo chén děng yì, yǎ lè míng dà ān.
丁巳,從翰林學士承旨王堯臣等議,雅樂名《大安》。
yǐ chǒu, dì yù fǔ chén yuē: jìn rì zhí sī, yǐ zhǎng lì bù lǐ wén zhě duō yǐ, zhōng shū wèi cháng shī xíng. fū zhǎng lì zhě, mín zhī xìng mìng suǒ xì, yí zé qí shèn zhě bà zhī, xiǎo zhě yì zhī. wén yàn bó děng cán xiè ér tuì. yú shì è zhōu wáng kāi tái zhōu lǚ shì zōng děng, huò yǐ shuāi lǎo, huò yǐ chí màn, bà chì duì yí zhě fán shí liù rén.
乙丑,帝諭輔臣曰:「近日職司,以長吏不理聞者多矣,中書未嘗施行。夫長吏者,民之性命所系,宜擇其甚者罷之,小者易之。」文彥博等慚謝而退。於是鄂州王開、台州呂士宗等,或以衰老,或以弛慢,罷斥、對移者凡十六人。
dīng mǎo, miǎn tiān píng jūn jié dù tuī guān yín rén shěn qǐ shàn qù guān zuì. qǐ yīn fù jí qǐng jiě, bù dài bào ér guī. fǎ guān lùn yǐ sī zuì, dì yuē ruò cǐ, hé yǐ hòu fēng sú? qí chú zhī.
丁卯,免天平軍節度推官鄞人沈起擅去官罪。起因父疾請解,不待報而歸。法官論以私罪,帝曰;「若此,何以厚風俗?其除之。」
jǐ sì, zhī zhì gào sòng chéng wáng zhū zhí jí xián yuàn yǎn chéng zhǎng yǔ xī shàng huáng yòu fāng yù tú zhì wǔ shí juǎn.
己巳,知制誥宋城王洙、直集賢院郾城掌禹錫上《皇祐方域圖志》五十卷。
yǐ hài, zhī qín zhōu lǚ gōng chuò fù què, yǐ ér zhōng chéng wáng jǔ zhèng zhī jiàn yuàn bāo zhěng yán: gōng chuò dāng qí fù yí jiǎn zhí zhèng shí, duō suǒ gàn yù, ruò jù lìng dài hái, kǒng gèng tú jìn yòng. nǎi zhào fù rèn. gōng chuò tōng mǐn yǒu cái, rán qí fù zhí zhèng shí, cháng lòu chú bài yǐ shì ēn, shí rén yǐ bǐ dòu shēn.
乙亥,知秦州呂公綽赴闕,已而中丞王舉正、知諫院包拯言:「公綽當其父夷簡執政時,多所干預,若遽令代還,恐更圖進用。」乃詔復任。公綽通敏有才,然其父執政時,常漏除拜以市恩,時人以比竇申。
bǐng zǐ, jiǎn hú nán chēn yǒng guì yáng jiān dīng shēn mǐ.
丙子,減湖南郴、永、桂陽監丁身米。
chū, mǎ shì kē mín cǎi mù, bù yǐ pín fù, jiē kē dīng qǔ shù. guó chū, liàng gěi qí zhí, lìng suí shuì shū mǐ, ér zhòng qīng bù děng, pín zhě kǔ zhī. dì mìng sān sī qǔ zuì xià shù wèi zhǔn, fán suì jiǎn shí yú wàn shí.
初,馬氏科民采木,不以貧富,皆科丁取數。國初,量給其直,令隨稅輸米,而重輕不等,貧者苦之。帝命三司取最下數為準,凡歲減十餘萬石。
shì yuè, liáo zhǔ rú qiū shān.
是月,遼主如秋山。
bā yuè, xīn sì, tè zèng gěi shì zhōng kǒng dào fǔ wèi gōng bù shì láng. shí lóng tú gé zhí xué shì wáng sù rù duì, yǔ jí dào fǔ, dì sī qí zhōng, gù yǒu shì mìng.
八月,辛巳,特贈給事中孔道輔為工部侍郎。時龍圖閣直學士王素入對,語及道輔,帝思其忠,故有是命。
guǐ wèi, zhī dìng zhōu hán qí, jiā guān wén diàn xué shì, zài rèn.
癸未,知定州韓琦,加觀文殿學士,再任。
chū, míng hào yǐn zhū zhōu bīng píng ēn zhōu, dú dìng bīng yāo shǎng jī, chū yuàn yǔ, fán yù zào chéng xià. qí sù wén qí shì, yǐ wèi bù zhì qiě luàn, jí zhì, jí yòng jūn zhì lēi xí, chá qí yóu tiān liáng zhě, zuó shǒu zhǎn jūn mén wài. shì sǐ gōng zhàn, zé fù shǎng qí jiā, jí qí gū ér, shǐ jì yī lǐn, wēi xìn bìng xíng. yòu xiào gǔ bīng fǎ, zuò fāng yuán ruì sān zhèn, zhǐ shòu piān jiāng, rì yuè xùn xí zhī, yóu shì dìng bīng jīng jìn guān hé shuò. jīng shī fā lóng měng zú shù bǎo zhōu, zài dào qiè qǔ rén yī lǚ, huò fàn qì bù yǔ rén zhí, zhì dìng, qí xī liú bù qiǎn, yuē: bǎo zhōu jí sāi, cháng yǒu pàn zhě, qǐ kě zá yǐ jiāo bīng shù zhī! yì sù jiào zhě shù bǎi rén yǐ wǎng. ér suǒ liú zú, wèi yú yuè yì jiē jiù lǜ, bù gǎn dé fàn fǎ. suì dà qiàn, zhèn zhī, huó rén shù bǎi wàn. zhào shū bāo měi.
初,明鎬引諸州兵平恩州,獨定兵邀賞齎,出怨語,凡欲噪城下。琦素聞其事,以為不治且亂,及至,即用軍制勒習,察其尤天良者,捽首斬軍門外。士死攻戰,則賻賞其家,籍其孤兒,使繼衣廩,威信並行。又效古兵法,作方圓銳三陣,指授偏將,日月訓習之,由是定兵精勁冠河朔。京師發龍猛卒戍保州,在道竊取人衣履,或飯訖不與人直,至定,琦悉留不遣,曰:「保州極塞,嘗有叛者,豈可雜以驕兵戍之!」易素教者數百人以往。而所留卒,未逾月亦皆就律,不敢得犯法。歲大歉,賑之,活人數百萬。詔書褒美。
bǐng xū, yí shǐ ān fǔ jīng dōng huái nán liǎng zhè jīng hú jiāng nán jī mín.
丙戌,遺使安撫京東、淮南、兩浙、荊湖、江南饑民。
xīn mǎo, yǐ zhāng yáo zuǒ wèi xuān huī nán yuàn shǐ pàn hé yáng, zhōng chéng wáng jǔ zhèng yán cǐ shòu fēi dāng, yǒu sǔn shèng dé. bù bào.
辛卯,以張堯佐為宣徽南院使、判河陽,中丞王舉正言此授非當,有損聖德。不報。
yǐ wèi, yǐ zhī zhì gào wáng zhū wèi liáo tài hòu shēng chén shǐ. zhì xuē diàn, liáo shǐ liú liù fú lái bàn yàn, yán yē lǜ fáng shàn huà, xiàng chí lǐ nán cháo, xiě shèng róng yǐ guī, yù chí zhì guǎn zhōng, wáng zhū yuē: cǐ fēi zhān bài zhī dì yě. liù fú yán kǒng wèi dé qí zhēn, yù yí fáng zài wǎng chuán huì, zhū lì jù zhī.
乙未,以知制誥王洙為遼太后生辰使。至靴淀,遼使劉六符來伴宴,言耶律防善畫,向持禮南朝,寫聖容以歸,欲持至館中,王洙曰:「此非瞻拜之地也。」六符言恐未得其真,欲遺防再往傳繪,洙力拒之。
yù shǐ zhōng chéng wáng jǔ zhèng yán bì xià làn shǎng yáo zuǒ, qǐ jí chù chén, bù bào. zhī jiàn yuàn bāo zhěng chén xù wú kuí xiāng jì yán: yáo zuǒ zhì mìng fù xià, wù yì fèi téng, wàng jiǎn huì chén děng qián hòu zòu dá dāo, bì cì shī xíng. gēng zǐ, zhào: zì jīn zhāng yáo zuǒ bié yǒu qiān gǎi, jiǎn huì cǐ dá dāo zi jìn chéng zhí zòu. réng zhào: chú xuān huī shǐ zì jīn bù dé guò èr yuán.
御史中丞王舉正言「陛下濫賞堯佐,乞即黜臣」,不報。知諫院包拯、陳旭、吳奎相繼言:「堯佐制命復下,物議沸騰,望檢會臣等前後奏答刂,必賜施行。」庚子,詔:「自今張堯佐別有遷改,檢會此答刂子進呈執奏。」仍詔:「除宣徽使自今不得過二員。」
yǐ sì, féng dào céng sūn shùn qīng shàng dào guān gào èr shí tōng, qǐ lù yòng. dì wèi fǔ chén yuē: dào xiāng sì cháo, ér tōu shēng gǒu lù, wú kě jīng zhī jié suǒ shàng guān gào, qí gěi hái zhī.
乙巳,馮道曾孫舜卿上道官誥二十通,乞錄用。帝謂輔臣曰:「道相四朝,而偷生苟祿,無可旌之節;所上官誥,其給還之。」
shì yuè, biàn hé jué liú.
是月,汴河絕流。
jiǔ yuè, guǐ chǒu, cì lǐ jì lóng shén dào bēi é yuē xiǎn gōng.
九月,癸丑,賜李繼隆神道碑額曰「顯功」。
yǐ mǎo, wǔ níng jié dù shǐ jiān shì zhōng xià sǒng zú, zèng tài shī zhōng shū lìng, shì wén xiàn. zhī zhì gào wáng zhū dāng cǎo zhì, fēng hái qí mù yuē: chén xià bù dāng yǔ xī zǔ tóng shì. suì gǎi wén zhèng. tóng zhī lǐ yuàn sī mǎ guāng yán: shì zhī měi zhě jí yú wén zhèng, sǒng hé rén, nǎi dé cǐ shì? pàn kǎo gōng xīn yù liú chǎng yán: shì zhě, yǒu sī zhī shì yě sǒng jiān xié, ér bì xià shì zhī yǐ zhèng, bù kě yě. guāng shū zài shàng, chǎng shū sān shàng, zhào gèng shì wén zhuāng. sǒng wèi jùn, xǐ zuò tiáo jiào, lì bǎo wǔ zhī fǎ, dào zéi bù gǎn fā. zhì jūn yóu yán, gǎn zhū shā ér jí bìng sǐ sàng, fǔ xún shèn zhì. cháng yǒu lóng qí zú shù biān, qún jù piāo jié, zhōu jùn mò néng zhǐ. huò mì yǐ gào lüè duō lèi cǐ. rán xìng tān, shù shāng fàn bù zhōng, zài bīng zhōu, shǐ qí pū mào yì, wèi suǒ qīn dào, zhì zhàng shā zhī. jī jiā cái lèi jù wàn, zì fèng yóu chǐ, chù shēng jì shén zhòng. suǒ zài yīn jiān liáo shǔ, shǐ xiāng cāi yīn, yǐ gōu zhì qí shì yù jiā rén yì rán.
乙卯,武寧節度使兼侍中夏竦卒,贈太師、中書令,諡文獻。知制誥王洙當草制,封還其目曰:「臣下不當與僖祖同諡。」遂改文正。同知禮院司馬光言:「諡之美者極於文正,竦何人,乃得此諡?」判考功新喻劉敞言:「諡者,有司之事也;竦奸邪,而陛下諡之以正,不可也。」光疏再上,敞疏三上,詔更諡文莊。竦為郡,喜作條教,立保伍之法,盜賊不敢發。治軍尤嚴,敢誅殺;而疾病死喪,拊循甚至。嘗有龍騎卒戍邊,群聚剽劫,州郡莫能止。或密以告略多類此。然性貪,數商販部中,在并州,使其仆貿易,為所侵盜,至杖殺之。積家財累巨萬,自奉尤侈,畜聲伎甚眾。所在陰間僚屬,使相猜陰,以鈎致其事;遇家人亦然。
gēng shēn, cì guó zi bó shì méi yáo chén tóng jìn shì chū shēn, réng gǎi tài cháng bó shì. yáo chén, xún cóng zi, gōng yú shī, dà chén lǚ jiàn yáo chén yí zài guǎn gé, zhào shì xué shì yuàn, ér yǒu shì mìng.
庚申,賜國子博士梅堯臣同進士出身,仍改太常博士。堯臣,詢從子,工於詩,大臣屢薦堯臣宜在館閣,召試學士院,而有是命。
bǐng zǐ, gǎi tài zǐ tài shī wáng pǔ shì wén xiàn wèi wén kāng, sī kōng zhì shì zhāng dé xiàng shì wén xiàn wèi wén jiǎn, yǐ zhī zhì gào wáng zhū yán dé xiàng shì tóng zhōu gōng, pǔ tóng xī zǔ gù yě. yǒu yù gǎi pǔ shì wèi wén zhōng zhě, tiān zhāng gé dài zhì jiān shì dú zhāng kuí yuē: pǔ, zhōu zǎi xiàng, guó wáng bù sǐ, ān dé zhōng! nǎi shì wén kāng.
丙子,改太子太師王溥諡文獻為文康,司空致仕章得象諡文憲為文簡,以知制誥王洙言得象諡同周公,溥同僖祖故也。有欲改溥諡為文忠者,天章閣待制兼侍讀張揆曰:「溥,周宰相,國亡不死,安得忠!」乃諡文康。
dīng chǒu, zhào ěr yīng gé jiǎng dú guān dāng jiǎng dú zhě, lì shì fū duì, yú jiē cì zuò shì yú gé zhōng. tiān shèng yǐ qián, jiǎng dú guān jiē zuò shì, zì jǐng yòu yǐ lái jiē lì shì, zhì shì dì lǚ miàn yù yǐ jīng shǐ yì zhǐ xū xiáng xī xún shuō, yīn yǒu shì zhào, suì wèi zhì.
丁丑,詔邇英閣講讀官當講讀者,立侍敷對,餘皆賜坐侍於閣中。天聖以前,講讀官皆坐侍,自景祐以來皆立侍,至是帝屢面諭以經史義旨須詳悉詢說,因有是詔,遂為制。
jiào fāng guān wáng shì chāng, zì chén nián lǎo, qǐ jiān yǒng jì cāng mén. dì yuē shì chāng běn yì shì rén, yǐ wú xíng jiǎn, suì chōng cǐ zhí. cāng mén nǎi guó jiā liáng chǔ chū rù zhī suǒ, qǐ kě lìng cǐ bèi zhǔ zhī? yí yǔ zài jīng yī miào lìng.
教坊官王世昌,自陳年老,乞監永濟倉門。帝曰;「世昌本亦士人,以無行檢,遂充此職。倉門乃國家糧儲出入之所,豈可令此輩主之?宜與在京一廟令。」
shì yuè, liáo gēng dìng tiáo zhì.
是月,遼更定條制。
liáo zhǔ zhù zhōng huì chuān.
遼主駐中會川。
dōng, shí yuè, jǐ mǎo shuò, zhào sān sī: jiě yán tīng tōng shāng, hòu èr nián jiào qí zēng sǔn yǐ wén. chū, bāo zhěng zì shǎn xī hái, lì zhǔ fàn xiáng suǒ jiàn tōng shāng fǎ, cháo tíng jì cóng zhī. yǐ ér pàn mó kān sī lǐ huī zhī yòu yán bù biàn, nǎi xià qí shì sān sī, yì zhào xiáng, lìng yǔ huī zhī jí liǎng zhì gòng yì. ér yì zhě jiē yǐ xiáng wèi shì, gù yǒu shì zhào.
冬,十月,己卯朔,詔三司:「解鹽聽通商,候二年較其增損以聞。初,包拯自陝西還,力主范祥所建通商法,朝廷既從之。已而判磨勘司李徽之又言不便,乃下其事三司,驛召祥,令與徽之及兩制共議。而議者皆以祥為是,故有是詔。
liáo kuò zhū dào jūn jí.
遼括諸道軍籍。
jiǎ shēn, dà lǐ sì yán xìn zhōu mín yǒu jié mǐ ér shāng zhǔ zhě, fǎ dāng sǐ. dì wèi fǔ chén yuē: jī ér jié mǐ zé kě āi, dào ér shāng zhǔ zé nán shù rán xì mín wú zhī, zhōng yuán yú jī ěr. suì dài zhī. yòu yuē: xíng kuān zé mín màn, měng zé mín cán, wèi zhèng cháng dé kuān měng zhī zhōng, shǐ shàng xià wú yuàn, zé shuǐ hàn bù zuò. qīng děng yí jiè zhī!
甲申,大理寺言信州民有劫米而傷主者,法當死。帝謂輔臣曰:「飢而劫米則可哀,盜而傷主則難恕;然細民無知,終緣於飢耳。」遂貸之。又曰:「刑寬則民慢,猛則民殘,為政常得寬猛之中,使上下無怨,則水旱不作。卿等宜戒之!」
yǐ yǒu, xīn zuò lóng rú diàn, zài ěr yīng gé hòu.
乙酉,新作隆儒殿,在邇英閣後。
yǐ wèi, hàn lín xué shì jiān lǐ bù shì láng zhī zhì gào lǐ shū, luò hàn lín xué shì. shū chū yǐ duān míng shì dú èr xué shì fèng cháo qǐng, xún fù rù hàn lín. jiàn guān bāo zhěng wú kuí yán: shū xìng jiān xié, cháng qǐ shì yǎng qí fù ér bù jí qí mǔ jì dé shì yǎng, yòu fù chū shì, yǒu móu shēn zhī duān, wú shì qīn zhī shí. zuò zhōu sān líng shī, yǔ shè yuàn fèn, fēi suǒ yí yán. yí duó jìn zhí, yǐ jiè huái jiān yǐn tè zhī chén. gù yǒu shì mìng.
乙未,翰林學士兼禮部侍郎、知制誥李淑,落翰林學士。淑初以端明、侍讀二學士奉朝請,尋復入翰林。諫官包拯、吳奎言:「淑性奸邪,嘗乞侍養其父而不及其母;既得侍養,又復出仕,有謀身之端,無事親之實。作《周三陵》詩,語涉怨憤,非所宜言。宜奪禁職,以戒懷奸隱慝之臣。」故有是命。
dīng yǒu, diàn zhōng shì yù shǐ lǐ xíng táng jiè, zé shòu chūn zhōu bié jià. chū, zhāng yáo zuǒ chú xuān huī jié dù jǐng líng qún mù sì shǐ, jiè yǔ bāo zhěng lì zhēng, yòu qǐng wáng jǔ zhèng liú bǎi guān bān tíng lùn, zú duó yáo zuǒ xuān huī jǐng líng èr shǐ. qǐng zhī, fù chú xuān huī shǐ zhī hé yáng. huò wèi bǔ wài bù zú zhēng, jiè yǐ wèi xuān huī cì èr fǔ, bù jì nèi wài, dú zhēng zhī. dì yù jiè, chú nǐ chū chū zhōng shū, jiè yán dāng zé zhí zhèng. tuì, qǐng quán tái shàng diàn, bù xǔ zì qǐng biǎn, yì bù bào. yú shì hé zǎi xiàng wén yàn bó zhī yì zhōu rì, zuò jiān jīn qí jǐn, yīn zhōng rén rù xiàn gōng yē, yuán cǐ zhuó zhí zhèng. jí ēn zhōu píng zéi, xìng huì míng hào chéng gōng, suì dāo zǎi xiàng. zuó chú zhāng yáo zuǒ xuān wēi jié dù shǐ, chén lèi lùn zòu, miàn fèng dé yīn, wèi shì zhōng shū jìn nǐ, yǐ cǐ zhī fēi bì xià běn yì. gài yàn bó jiān móu yíng hé, xiǎn yòng yáo zuǒ, yīn jié guì fēi, wài xiàn bì xià yǒu sī hòu gōng zhī míng, nèi shí zì wèi móu shēn zhī jì. yòu yán: yàn bó xiàng qiú wài rèn, jiàn guān wú kuí yǔ yàn bó xiāng wèi biǎo lǐ, yán yàn bó yǒu cái, guó jiā yǐ lài, wèi kě bà qù. chén jiàn yàn bó zì dú zhuān dà zhèng, fán suǒ chú shòu, duō fēi gōng yì, ēn shǎng zhī chū, jiē yǒu yín yuán. sān sī kāi fēng jiàn guān fǎ sì liǎng zhì sān guǎn zhū sī yào zhí, jiē chū qí mén, gèng xiāng yuán yǐn, jí zhù shēng shì, yù wēi fú chū yú jǐ, shǐ rén bù gǎn yì qí è. qǐ chì bà yàn bó, yǐ fù bì dài zhī. chén yǔ bì yì mèi píng shēng, fēi gǎn sī yě. dì nù, què qí zòu bù shì, qiě yán jiāng jiā biǎn cuàn. jiè xú dú bì, yuē: chén zhōng yì fèn jī, suī dǐng huò bù bì, gǎn cí biǎn cuàn! dì yú zuò jí zhào èr fǔ, shì yǐ zòu yuē: jiè yán tā shì nǎi kě, zhì wèi yàn bó yīn guì fēi dé zhí zhèng, cǐ hé yán yě! jìn yòng zhǒng sī, qǐ yīng dé yù, ér nǎi jiàn bì! shí yàn bó zài dì qián, jiè miàn zhì zhī, yuē yàn bó yí zì xǐng, jí yǒu zhī, bù kě yǐn! yàn bó bài xiè bù yǐ. dì nù yì shén. shū mì fù shǐ liáng shì chì jiè xià diàn, dì lìng sòng yù shǐ tái hé jiè. yàn bó zài bài yán: tái guān, yán shì zhí yě, yuàn bù jiā zuì. bù xǔ nǎi zhào dāng zhì shè rén jí diàn lú cǎo zhì ér zé zhī.
丁酉,殿中侍御史里行唐介,責授春州別駕。初,張堯佐除宣徽、節度、景靈、群牧四使,介與包拯力爭,又請王舉正留百官班廷論,卒奪堯佐宣徽、景靈二使。頃之,復除宣徽使、知河陽。或謂補外不足爭,介以為宣徽次二府,不計內外,獨爭之。帝諭介,除擬初出中書,介言當責執政。退,請全台上殿,不許;自請貶,亦不報。於是劾宰相文彥博「知益州日,作間金奇錦,因中人入獻宮掖,緣此擢執政。及恩州平賊,幸會明鎬成功,遂叨宰相。昨除張堯佐宣微、節度使,臣累論奏,面奉德音,謂是中書進擬,以此知非陛下本意。蓋彥博奸謀迎合,顯用堯佐,陰結貴妃,外陷陛下有私後宮之名,內實自為謀身之計。」又言:「彥博向求外任,諫官吳奎與彥博相為表里,言彥博有才,國家倚賴,未可罷去。臣見彥博自獨專大政,凡所除授,多非公議,恩賞之出,皆有夤緣。三司、開封、諫官、法寺、兩制、三館、諸司要職,皆出其門,更相援引,藉助聲勢,欲威福出於己,使人不敢議其惡。乞斥罷彥博,以富弼代之。臣與弼亦昧平生,非敢私也。」帝怒,卻其奏不視,且言將加貶竄。介徐讀畢,曰:「臣忠義憤激,雖鼎鑊不避,敢辭貶竄!」帝於座急召二府,示以奏曰:「介言它事乃可,至謂彥博因貴妃得執政,此何言也!進用冢司,豈應得預,而乃薦弼!」時彥博在帝前,介面質之,曰;「彥博宜自省,即有之,不可隱!」彥博拜謝不已。帝怒益甚。樞密副使梁適叱介下殿,帝令送御史台劾介。彥博再拜言:「台官,言事職也,願不加罪。」不許;乃召當制舍人即殿廬草制而責之。
shí dì nù bù cè, qún chén mò gǎn jiàn, yòu zhèng yán cài xiāng dú jìn yán: jiè chéng kuáng zhí, rán róng shòu jǐn yán, dì wáng shèng dé yě. jǐ hài, zhōng chéng wáng jǔ zhèng fù shàng shū yán zé jiè tài zhòng. chì yì zhōng huǐ, chì cháo táng gào yù bǎi guān, gǎi jiè yīng zhōu bié jià, fù qǔ qí zòu yǐ rù, qiǎn zhōng shǐ hù sòng jiè zhì yīng zhōu, qiě jiè wú lìng dào sǐ. zhī zhì gào hú sù yán: táng jiè gǎi biǎn yīng zhōu, wén zhuān chà zhōng shǐ yā zhī biǎn suǒ. qiè xún yuē qián tái jiàn guān biǎn chù, wú cǐ tǐ zhì. yī dàn jiè ruò yīn shuāng lù zhī bìng, sǐ yú dào lù, sì hǎi guǎng yuǎn, bù kě jiā zhì hù xiǎo, jiāng shǐ cháo tíng fù bàng yú tiān xià, qí shāng bù xiǎo. jiù shǐ jiè ān quán zhì yú biǎn suǒ, yì bù kě zhe wèi hòu fǎ. fú wàng zhuī hái shǐ rén, yǐ quán cháo tǐ. diàn zhōng shì yù shǐ liáng qiàn yì yán: bì xià ài jiè, gù qiǎn zhōng shǐ hù sòng jí bù xìng jiè yǐ jí sǐ, tiān xià hòu shì néng wú yǐ shā yí hū? dì yuē: chéng bù sī cǐ. jí zhuī hái zhōng shǐ. jiè zhí shēng wén tiān xià.
時帝怒不測,群臣莫敢諫,右正言蔡襄獨進言:「介誠狂直,然容受盡言,帝王盛德也。」己亥,中丞王舉正復上疏言責介太重。赤亦中悔,敕朝堂告諭百官,改介英州別駕,復取其奏以入,遣中使護送介至英州,且戒無令道死。知制誥胡宿言:「唐介改貶英州,聞專差中使押之貶所。竊尋曰前台諫官貶黜,無此體制。一旦介若因霜露之病,死於道路,四海廣遠,不可家至戶曉,將使朝廷負謗於天下,其傷不小。就使介安全至於貶所,亦不可著為後法。伏望追還使人,以全朝體。」殿中侍御史梁蒨亦言:「陛下愛介,故遣中使護送;即不幸介以疾死,天下後世能無以殺疑乎?」帝曰:「誠不思此。」亟追還中使。介直聲聞天下。
gēng zǐ, lǐ bù shàng shū píng zhāng shì wén yàn bó, bà wèi lì bù shàng shū guān wén diàn dà xué shì zhī xǔ zhōu.
庚子,禮部尚書、平章事文彥博,罷為吏部尚書、觀文殿大學士、知許州。
yǐ shū mì shǐ páng jí tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, cān zhī zhèng shì gāo ruò nè, yǐ běn guān chōng shū mì shǐ.
以樞密使龐籍同中書門下平章事,參知政事高若訥,以本官充樞密使。
xīn chǒu, yǐ shū mì fù shǐ gěi shì zhōng liáng shì cān zhī zhèng shì, hàn lín xué shì chéng zhǐ zhī zhì gào wáng yáo chén wèi shū mì fù shǐ. qǐ jū shè rén zhī jiàn yuàn wú kuí, chū zhī mì zhōu. bāo zhěng zòu qǐ liú kuí, qiě yán: táng jiè yīn dàn dà chén, bìng yǐ zhōng kuí, wū huò tiān tīng. dì yuē: jiè zuó yán kuí zhěng jiē yīn jié wén yàn bó, jīn guān cǐ zòu, zé fēi wū yě.
辛丑,以樞密副使、給事中梁適參知政事,翰林學士承旨、知制誥王堯臣為樞密副使。起居舍人、知諫院吳奎,出知密州。包拯奏乞留奎,且言:「唐介因彈大臣,並以中奎,誣惑天聽。」帝曰:「介昨言奎、拯皆陰結文彥博,今觀此奏,則非誣也。」
yǐ sì, dì wèi páng jí yuē: jiàn guān yù shǐ, bì yòng zhōng zhí chún hòu tōng shì wù míng zhì tǐ zhě, yǐ gé fú báo zhī bì. jí jì chéng shèng yù, zì shì zhōng shū zòu zhào jǔ tái guān, bì yǐ dì yǔ zài chì zhōng.
乙巳,帝謂龐籍曰:「諫官、御史,必用忠直淳厚、通世務、明治體者,以革浮薄之弊。」籍既承聖諭,自是中書奏詔舉台官,必以帝語載敕中。
shí yī yuè, xīn hài, zhào yǐ zhāng quán zhōu xìng huà jūn, zì wǔ dài yǐ lái, jì dīng chū mǐ shén zhòng, huò pín bù néng shū. zì jīn quán zhōu xìng huà jūn jiù nà qī dòu wǔ shēng zhě, zhǔ hù yǔ jiǎn èr dòu wǔ shēng, kè hù jiǎn sì dòu wǔ shēng zhāng zhōu nà bā dǒu bā shēng bā hé zhě, zhǔ hù jiǎn sān dòu bā shēng bā hé, kè hù jiǎn wǔ dǒu bā shēng bā hé, wèi dìng zhì. chū, páng jí wèi fú jiàn zhuǎn yùn shǐ, qǐng bà zhāng quán xìng huà jūn dīng mǐ, yǒu sī chí bù kě jí jí wèi zǎi xiàng, suì xíng zhī.
十一月,辛亥,詔以「漳、泉州、興化軍,自五代以來,計丁出米甚重,或貧不能輸。自今泉州、興化軍舊納七斗五升者,主戶與減二斗五升,客戶減四斗五升;漳州納八斗八升八合者,主戶減三斗八升八合,客戶減五斗八升八合,為定製。」初,龐籍為福建轉運使,請罷漳、泉、興化軍丁米,有司持不可;及籍為宰相,遂行之。
jiǎ zǐ, liáo mìng dōng jīng liú shǒu sī zǒng lǐng hù bù nèi shěng shì.
甲子,遼命東京留守司總領戶部內省事。
dīng mǎo, liáo bà zhōng chéng jì lù zhí guān guò fàn, lìng chéng zhǐ zǒng zhī.
丁卯,遼罷中丞記錄職官過犯,令承旨總之。
yǐ hài, dì wèi fǔ chén yuē: jiāng huái lián nián huāng qiàn, rú wén fā yùn sī wéi wù zhū bō, yǐ fū é wèi néng, suī míng hé dí, shí yì pèi ěr. qí jiǎn jīn nián shàng gòng mǐ bǎi wàn shí. yīn zhào miǎn zāi shāng rén hù suǒ shū yán mǐ. xiān shì hé běi jī, sān sī yì zēng jiāng huái mǐ yǐ xiǎng hé běi, jí jiāng huái jī, yǒu sī zé mǐ shù rú cháng suì, dù zhī fù shǐ méi zhì zòu jiǎn zhī.
乙亥,帝謂輔臣曰:「江、淮連年荒歉,如聞發運司惟務誅剝,以敷額為能,雖名和糴,實抑配耳。其減今年上供米百萬石。」因詔免災傷人戶所輸鹽米。先是河北飢,三司益增江、淮米以餉河北,及江、淮飢,有司責米數如常歲,度支副使梅摯奏減之。
shí èr yuè, gēng chén, hàn lín tiān wén yuàn xīn zuò hún yí chéng, yù zhuàn hún yí zǒng yào shí juǎn, lùn qián dài dé shī, yǐ ér liú zhōng bù chū.
十二月,庚辰,翰林天文院新作渾儀成,御撰《渾儀總要》十卷,論前代得失,已而留中不出。
yǐ yǒu, liáo yǐ tài hòu xíng zài shēng lǐ, sì shè.
乙酉,遼以太后行再生禮,肆赦。
wù zǐ, zhōng shū yán: zhū fáng rén lì jī wéi àn dié zhě, zì lái liàng xíng fá diǎn, zhōng wèi gé xīn. yù jí qí míng mù, yǐ qīng zhòng wèi chà, qí fá shù duō jí qíng zhòng zhě, qǔ zhǐ chù zhú. cóng zhī.
戊子,中書言:「諸房人吏稽違案牒者,自來量行罰典,終未革心。欲籍其名目,以輕重為差,其罰數多及情重者,取旨黜逐。」從之。
wù xū, yǐ zī zhèng diàn xué shì wú yù zhī shǎn zhōu. shǐ, mìng yù jiān hàn lín shì dú xué shì, yù cí yǐ jí, gù qǐng biàn jùn. dì wèi jìn chén yuē: yù gāng zhèng kě yòng, dàn jí è tài guò ěr, yí tīng qí biàn. yīn qiǎn zhōng shǐ cì yǐ jìn zhōng liáng yào. bù bàn suì, yòu xǐ rǔ zhōu.
戊戌,以資政殿學士吳育知陝州。始,命育兼翰林侍讀學士,育辭以疾,固請便郡。帝謂近臣曰:「育剛正可用,但嫉惡太過耳,宜聽其便。」因遣中使賜以禁中良藥。不半歲,又徙汝州。
xiān shì bāo zhěng qǐng chú fàn xiáng quán běn lù zhuǎn yùn fù shǐ, lìng bāi huà yán fǎ lì hài, jì zhì yán biān hú dòu, shì guī yī jú, yì wèi bàn jí. ér sān sī shǐ tián kuàng yì qǐng jiǔ rèn xiáng, shǐ zhuān qí shì. jǐ hài, yǐ xiáng wèi shǎn xī zhuǎn yùn fù shǐ, réng cì jīn zǐ fú yǐ chǒng zhī.
先是包拯請除范祥權本路轉運副使,令擘畫鹽法利害,計置沿邊斛斗,事歸一局,易為辦集。而三司使田況亦請久任祥,使專其事。己亥,以祥為陝西轉運副使,仍賜金紫服以寵之。
gēng zǐ, zhào: wén wǔ guān nián qī shí yǐ shàng wèi zhì shì zhě, gèng bù kǎo kè qiān guān qí yǒu gōng yú guó, yǒu huì yú mín, dāng jiā shǎng zhě, wù jū.
庚子,詔:「文武官年七十以上未致仕者,更不考課遷官;其有功於國,有惠於民,當加賞者,勿拘。」
yǐ yì zhōu xiāng gòng jìn shì fáng shù wèi shì xiào shū láng. shù, chéng dū rén, sòng qí cháng shàng qí suǒ zhe lè shū bǔ wáng èr juǎn, tián kuàng zì shǔ hái, yì yán qí zhī yīn. jì zhào fù què, shù zì yán: cháng dé gǔ běn hàn zhì yún: dù qǐ yú huáng zhōng zhī zhǎng, yǐ zi gǔ jù shǔ zhōng zhě, yī shǔ zhī qǐ, jī yī qiān èr bǎi shǔ zhī guǎng dù zhī jiǔ shí fēn, huáng zhōng zhī zhǎng yī wèi yī fēn. jīn wén tuō zhī qǐ jī yī qiān èr bǎi shǔ bā zì. gù zì qián shì yǐ lái, lèi shǔ wèi chǐ yǐ zhì lǜ, shì lǜ shēng yú chǐ, chǐ fēi qǐ yú huáng zhōng yě. qiě hàn zhì yī wèi yī fēn zhě, gài jiǔ shí fēn zhī yī. hòu rú wù yǐ yī shǔ wèi yī fēn, qí fǎ fēi shì. dāng yǐ jù shǔ zhōng zhě yī qiān èr bǎi shí dāng zhōng shǔ jǐn dé jiǔ shí fēn, wèi huáng zhōng zhī zhǎng, jiǔ cùn jiā yī yǐ wèi chǐ, zé lǜ dìng yǐ. zhí mì gé fàn zhèn shì zhī, nǎi yán yuē: lǐ zhào yǐ zòng shǔ lèi chǐ guǎn, kōng jìng sān fēn, róng shǔ qiān qī bǎi sān shí hú yuàn yǐ héng shǔ lèi chǐ guǎn, róng shǔ yī qiān èr bǎi, ér kōng jìng sān fēn sì lí liù háo shì jiē yǐ chǐ shēng lǜ, bù hé gǔ fǎ. jīn shù suǒ yán, shí qiān èr bǎi shǔ yú guǎn, yǐ wèi huáng zhōng zhī zhǎng, jiù qǔ sān fēn yǐ wèi kōng jìng, zé wú róng shòu bù hé zhī chà, xiào qián sān shuō wèi shì. qǐng rú qí fǎ, shì zào chǐ lǜ, gèng yǐ gǔ qì cān kǎo, dāng dé qí zhēn. nǎi zhào wáng zhū yǔ zhèn tóng yú xiū zhì suǒ yī shù shuō zào lǜ chǐ yuè, shàng zhī. dì zhào fǔ chén tóng guān, yòu lìng shù zì chén qí fǎ, yīn wèn lǜ lǚ xuán xiāng wèi gōng shì, lìng zhuàn tú yǐ jìn. shì shí hú yuàn děng zhì lè yǐ yǒu dìng yì, tè tuī ēn ér qiǎn zhī. zhèn wèi lùn yú zhí zhèng yuē: jīn lǜ zhī yǔ chǐ, suǒ yǐ bù dé qí zhēn, yóu lèi shǔ wèi zhī yě. lèi shǔ wèi zhī zhě, shǐ zhī tuō wén yě. gǔ rén qǐ yǐ nán xiǎo bù hé zhī fǎ shū zhī yú shǐ, yǐ wèi hòu shì huò hū! yì xiǎo ér bì hé zhě, fáng shù zhī fǎ shì yǐ. jīn shù zì yán qí fǎ, yī gǔ yǐ lǜ ér qǐ chǐ, qí zhǎng yǔ kōng jìng yǔ róng shòu yǔ yī qiān èr bǎi shǔ zhī shù, wú bù hé zhī chà. chéng rú shù yán, cǐ zhì zhēn zhī fǎ yě. zhí zhèng bù tīng.
以益州鄉貢進士房庶為試校書郎。庶,成都人,宋祁嘗上其所著《樂書補亡》二卷,田況自蜀還,亦言其知音。既召赴闕,庶自言:「嘗得古本《漢志》云:『度起於黃鐘之長,以子谷秬黍中者,一黍之起,積一千二百黍之廣度之九十分,黃鐘之長一為一分。』今文脫『之起積一千二百黍』八字。故自前世以來,累黍為尺以制律,是律生於尺,尺非起於黃鐘也。且《漢志》『一為一分』者,蓋九十分之一。後儒誤以一黍為一分,其法非是。當以秬黍中者一千二百實當中黍盡得九十分,為黃鐘之長,九寸加一以為尺,則律定矣。」直秘閣范鎮是之,乃言曰:「李照以縱黍累尺管,空徑三分,容黍千七百三十;胡瑗以橫黍累尺管,容黍一千二百,而空徑三分四厘六豪;是皆以尺生律,不合古法。今庶所言,實千二百黍於管,以為黃鐘之長,就取三分以為空徑,則無容受不合之差,校前三說為是。請如其法,試造尺律,更以古器參考,當得其真。」乃詔王洙與鎮同於修制所依庶說造律尺籥,上之。帝召輔臣同觀,又令庶自陳其法,因問律呂旋相為宮事,令撰圖以進。是時胡瑗等制樂已有定議,特推恩而遣之。鎮為論於執政曰:「今律之與尺,所以不得其真,由累黍為之也。累黍為之者,史之脫文也。古人豈以難曉不合之法書之於史,以為後世惑乎!易曉而必合者,房庶之法是矣。今庶自言其法,依古以律而起尺,其長與空徑、與容受、與一千二百黍之數,無不合之差。誠如庶言,此至真之法也。」執政不聽。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì huáng yòu sì nián liáo zhòng xī èr shí yī nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝皇祐四年(遼重熙二十一年)
chūn, zhēng yuè, xīn hài, tú yīng zhōu bié jià táng jiè wèi quán zhōu tuán liàn fù shǐ jiān chēn zhōu jiǔ shuì.
春,正月,辛亥,徒英州別駕唐介為全州團練副使、監郴州酒稅。
liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
遼主如混同江。
wáng yáo chén wáng shǒu zhōng chén xù děng, xiào qìng lì huáng yòu zǒng sì nián tiān xià cái fù chū rù, fán jīn bì sī kuàng xīn chú zhī lèi, jiē zài qí shù, cān xiāng hào dēng, huáng yòu yuán nián rù yī yì èr qiān liù bǎi èr shí wǔ wàn yǒu qí, ér suǒ chū wáng yú wèi shū qī juǎn, bǐng chén, shàng zhī. zhào sòng sān sī, qǔ yī suì zhōng shù yǐ wèi dìng shì.
王堯臣、王守忠、陳旭等,校慶曆、皇祐總四年天下財賦出入,凡金幣絲纊薪芻之類,皆在其數,參相耗登,皇祐元年入一億二千六百二十五萬有奇,而所出亡餘;為書七卷,丙辰,上之。詔送三司,取一歲中數以為定式。
gēng shēn, gān níng jūn xiàn gǔ zhōng, zhào sòng xiáng dìng dà lè suǒ.
庚申,乾寧軍獻古鐘,詔送詳定大樂所。
bǐng yín, tīng jí zhōu sī lǐ cān jūn zhù shēn chí xiōng fú. shēn yòu wáng fù mǔ, yǎng yú xiōng sǎo, yǐ cháng wèi sǎo fú, zhì shì yòu qǐng jiě guān chí xiōng sàng. dì yuē: jìn gài yǒu nì fù mǔ sàng ér gàn jìn zhě, jīn shēn suī suǒ fú fēi lǐ, rán bù wàng jū yǎng ēn, yì kě quàn yě. kě tīng zhī, réng hòu fú què rì, yǔ mù zhí guān zhī xiàn.
丙寅,聽吉州司理參軍祝紳持兄服。紳幼亡父母,養於兄嫂,已嘗為嫂服,至是又請解官持兄喪。帝曰:「近蓋有匿父母喪而干進者,今紳雖所服非禮,然不忘鞠養恩,亦可勸也。可聽之,仍候服闋日,與幕職官、知縣。」
zhào: zuó wèi táng jiè xiǎn shè jié fù, hé xíng jiàng chù, yì lǜ yán lù huò zǔ, xún yǔ chú qiān. shàng kǒng yán shì zhī chén yǒu suǒ gù jì, yù shǐ tái jiàn yuàn, qí wù jǐn gěng zhí yǐ zhēn què shī.
詔:「昨為唐介顯涉結附,合行降黜,亦慮言路或阻,尋與除遷。尚恐言事之臣有所顧忌,御史台、諫院,其務盡鯁直以箴闕失。」
èr yuè, wù yín, dì wèi fǔ chén yuē: dōng nán suì bǐ bù dēng, mín lì guì fá, cháng zhào juān suì cáo bǎi wàn shí. jīn fā yùn shǐ shī chāng yán xǔ yuán nǎi yù fēn wǎng liǎng zhè jiāng nán diào fā jūn chǔ, shì bì móu zhū bō pí mín, qiú xiàn yú yǐ xī jìn ěr, yí yuē shù zhī. yīn zhào chāng yán děng zūn qián zhào, wú dé zhé yǒu kē lǜ.
二月,戊寅,帝謂輔臣曰:「東南歲比不登,民力匱乏,嘗詔蠲歲漕百萬石。今發運使施昌言、許元乃欲分往兩浙、江南調發軍儲,是必謀誅剝疲民,求羨餘以希進耳,宜約束之。」因詔昌言等遵前詔,毋得輒有科率。
gēng chén, yǐ bīng bù láng zhōng kǎo chéng fù qiú wèi hù bù fù shǐ.
庚辰,以兵部郎中考城傅求為戶部副使。
qìng lì mò, qiú zì zǐ zhōu lù zhuǎn yùn shǐ yí shǎn xī. shí guān zhōng yòng dāng shí tiě qián, dào zhù bù kě shèng jì, qiú xiàn cè qǐng biàn qián fǎ. zhì jìng, wèn mín suǒ fá, dài yǐ zhǒng liáng qián, lìng mài shú nà cháng, ér báo qǔ qí xī, mín dà yuè. qiú jí xí zhōu xiàn, fán sàn èr bǎi bā shí wàn mín. yǐ ér cháo tíng biàn fǎ, suì xià lìng, yǐ xiǎo tiě qián sān zhé dà tiě qián yī. mín chū bù yì, pò chǎn shī yè, zì jīng zhě zhòng, ér dào zhù yì shuāi zhǐ. suǒ dài dé mài sì shí wàn hú, shāng rén rù sù yú biān ér shòu qián yú zhōng dōu, suì wǔ bǎi wàn mín. shí hé běi zòu qǐ xiàn, cháo tíng wèi yǒu yǐ gěi, qiú yán běn dào cāng lǐn shí, qǐng yǐ suǒ dāng shòu qián bì zhī, dì jiē shǎng. zì kāng dìng yòng bīng, shǎn huá yǐ xī yí shuì shū yú biān, mín lì dà kùn, qiú lìng shū běn jùn, ér zhuǎn qián yǐ gōng wèi dí, mín shòu qí huì ér bīng shí yì zú. wáng yáo chén xiáng dìng kè jī, shàng qí shì shí cì zhào bāo zhī. xún zhào rù, quán jiū chá zài jīng xíng yù, yú shì zhuó fù sān sī.
慶曆末,求自梓州路轉運使移陝西。時關中用當十鐵錢,盜鑄不可勝計,求獻策請變錢法。至境,問民所乏,貸以種糧錢,令麥熟納償,而薄取其息,民大悅。求急檄州縣,凡散二百八十萬緡。已而朝廷變法,遂下令,以小鐵錢三折大鐵錢一。民出不意,破產失業,自經者眾,而盜鑄亦衰止。所貸得麥四十萬斛,商人入粟於邊而受錢於中都,歲五百萬緡。時河北奏乞線,朝廷未有以給,求言本道倉廩實,請以所當受錢畀之,帝嗟賞。自康定用兵,陝、華以西移稅輸於邊,民力大困,求令輸本郡,而轉錢以供為糴,民受其惠而兵食亦足。王堯臣詳定課績,上其事實;賜詔褒之。尋召入,權糾察在京刑獄,於是擢副三司。
guǐ wèi, mìng yù shǐ zhōng chéng wáng jǔ zhèng yǔ sān sī tóng xiáng dìng rǒng fèi.
癸未,命御史中丞王舉正與三司同詳定冗費。
shì yuè, liáo zhǔ rú yú ér luò.
是月,遼主如魚兒濼。
sān yuè, dīng wèi, yǐ zhī jiàn yuàn bāo zhěng wèi lóng tú gé xué shì hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ. jū shù yuè, xǐ wèi gāo yáng guān lù ān fǔ shǐ. yīn jí yí lù lì mín jī suì suǒ fù gōng qián shí yú wàn, xī chú zhī.
三月,丁未,以知諫院包拯為龍圖閣學士、河北都轉運使。居數月,徙為高陽關路安撫使。因籍一路吏民積歲所負公錢十餘萬,悉除之。
bǐng chén, juān jiāng nán lè xī lù mín suǒ dài zhǒng liáng. chū, dì wèi fǔ chén yuē: qǐng jiāng nán suì jī, dài zhǒng liáng shù shí wàn hú, qiě lǚ jīng qǐn gé, ér zhuǎn yùn sī dū suǒ bù yǐ. bǐ wén mín pín bù néng jǐn cháng, fēi qiǎn shǐ ān fǔ yuǎn fāng, wú yóu shàng dá, qí juān zhī.
丙辰,蠲江南樂、西路民所貸種糧。初,帝謂輔臣曰:「頃江南歲飢,貸種糧數十萬斛,且屢經寢閣,而轉運司督索不已。比聞民貧不能盡償,非遣使安撫遠方,無由上達,其蠲之。」
rén xū, chū nèi cáng kù juàn shí wàn, xià sān sī yǐ zhù jūn fèi.
壬戌,出內藏庫絹十萬,下三司以助軍費。
bǐng yín, hé dōng shǎn xī dōu bù shǔ sī yán guō zī suǒ jìn dú yuán chōng zhèn wú dí liú xīng nǔ, kě yǐ bèi jūn yòng, zhào gōng nǔ yuàn rú yàng zhì zhī. xún yǐ zī wèi lù yán lù qián xiá, gěi suǒ zhì nǔ wǔ bǎi, mù tǔ bīng jiào zhī. jì chéng, jīng lüè shǐ xià ān qī yán qí biàn, zhào zhì dú yuán nǔ chē.
丙寅,河東、陝西都部署司言郭諮所進獨轅沖陣無敵流星弩,可以備軍用,詔弓弩院如樣置之。尋以諮為鹿延路鈐轄,給所制弩五百,募土兵教之。既成,經略使夏安期言其便,詔置獨轅弩車。
wù chén, yǐ quán zhōu tuán liàn fù shǐ jiān chēn zhōu shuì táng jiè wèi mì shū chéng.
戊辰,以全州團練副使、監郴州稅唐介為秘書丞。
xīn wèi, zhào zá mǎi wù: zì jīn fán gōng jìn suǒ shì wù, jiē gěi shí zhí, qí fēi suǒ què zhě, wù dé shì. chū, dì wèi fǔ chén yuē: guó cháo jiàn táng gōng shì zhī huàn, tè zhì cǐ wù, yǐ jīng cháo guān nèi shì cān zhǔ zhī, qiě fáng rǎo rén. jìn suì wù fēi suǒ jí zhě yī qiè shōu shì, rǎo rén shén yǐ. gù jiàng shì zhào.
辛未,詔雜買務:「自今凡宮禁所市物,皆給實直,其非所闕者,勿得市。」初,帝謂輔臣曰:「國朝鑒唐宮市之患,特置此務,以京朝官、內侍參主之,且防擾人。近歲物非所急者一切收市,擾人甚矣。」故降是詔。
xià, sì yuè, wù yín, jìn nèi sù chén liáo jù huì.
夏,四月,戊寅,禁內宿臣寮聚會。
xiān shì nèi chū yī qì yī, chén yú ěr yīng gé yù zuò qián, yù dīng dù děng yuē: zhèn sī gǔ yī qì zhī fǎ, shì lìng gōng rén zhì zhī, yǐ shì qīng děng. mìng yǐ shuǐ zhù zhī, zhōng zé zhèng, mǎn zé fù, xū zé yī, lǜ rú jiā yǔ xún qīng huái nán zhī shuō. dì yuē: rì zhōng zé zè, yuè yíng zé kuī zhèn yù yǐ zhōng zhèng lín tiān xià, dāng yǔ liè pì gòng shǒu cǐ dào. dù bài yuē: chén děng yì yuàn wú qīng mǎn yǐ shì bì xià. yīn yán tài zōng cháng zuò cǐ qì, zhēn zōng yì cháng zhe lùn. gēng chén, dì zhì hòu shù yǐ cì dù děng.
先是內出欹器一,陳於邇英閣御坐前,諭丁度等曰:「朕思古欹器之法,試令宮人制之,以示卿等。」命以水注之,中則正,滿則覆,虛則欹,率如《家語》、荀卿、淮南之說。帝曰:「日中則昃,月盈則虧;朕欲以中正臨天下,當與列辟共守此道。」度拜曰:「臣等亦願無傾滿以事陛下。」因言太宗嘗作此器,真宗亦嘗著論。庚辰,帝制《後述》以賜度等。
bǐng xū, liáo qiǎn shǐ lái hè qián yuán jié, qí guó shū shǐ qù guó hào, chēng nán běi cháo, qiě yán shū chēng dà sòng dà qì dān fēi xiōng dì zhī yì. dì zhào èr fǔ yì zhī, cān zhī zhèng shì liáng shì yuē: sòng zhī wèi sòng, shòu zhī yú tiān, bù kě gǎi. qì dān yì qí guó míng. zì gǔ qǐ yǒu wú míng zhī guó! yòu xià liǎng zhì tái jiàn guān yì, jiē yǐ jiǎng hé yǐ lái, guó shū yǒu dìng shì, bù kě zhé xǔ. nǎi zhào xué shì yuàn dá liáo shū, réng jiù chēng dà qì dān dà sòng. qí hòu liáo fù yǒu shū, yì zì chēng dà qì dān rú gù. chū, zhī zhì gào hán zōng wèi guǎn bàn, běi shǐ yù fù shū rú qí guó dàn chēng nán běi cháo. zōng wèi yuē: zì gǔ wèi yǒu jiàn guó ér wú hào zhě. běi shǐ cán, suì bù fù yán. qí hòu běi shǐ lái, cháo tíng zé guǎn bàn zhě, shí zōng yǐ zú, dì yuē: shú yǒu rú hán zōng zhě hū?
丙戌,遼遣使來賀乾元節,其國書始去國號,稱南、北朝,且言書稱大宋、大契丹非兄弟之義。帝召二府議之,參知政事梁適曰:「宋之為宋,受之於天,不可改。契丹亦其國名。自古豈有無名之國!」又下兩制、台諫官議,皆以講和以來,國書有定式,不可輒許。乃詔學士院答遼書,仍舊稱大契丹、大宋。其後遼復有書,亦自稱大契丹如故。初,知制誥韓綜為館伴,北使欲復書如其國但稱南、北朝。綜謂曰:「自古未有建國而無號者。」北使慚,遂不復言。其後北使來,朝廷擇館伴者,時綜已卒,帝曰:「孰有如韓綜者乎?」
chū, yī zhì gāo gòng fāng wù, qiú nèi shǔ, cháo tíng jù zhī. hòu fù gòng jīn hán shū yǐ qǐng, zhī yōng zhōu chén gǒng shàng wén, bù bào. zhì gāo jì bù dé qǐng, yòu yǔ jiāo zhǐ wèi chóu, qiě shàn guǎng yuán shān zé zhī lì, suì nà wáng mìng, shù chū bì yī yì hé, gěi yán dòng zhōng jī, bù luò lí sàn, yōng zhōu xìn qí wēi ruò, bù shè bèi. nǎi yǔ guǎng zhōu jìn shì huáng wěi huáng shī mì jí qí dǎng nóng jiàn zhōng nóng zhì zhōng děng rì yè móu rù kòu. yī xī, fén qí cháo xué, gěi qí zhòng yuē: píng shēng jī jù, jīn wèi tiān huǒ suǒ fén, shēng jì qióng yǐ. dāng bá yōng zhōu, jù guǎng zhōu yǐ zì wáng, fǒu zé bì sǐ. shì rì, lǜ zhòng wǔ qiān yán yù jiāng dōng xià, gōng pò héng shān zhài, zhài zhǔ zhāng rì xīn yōng zhōu dōu xún jiǎn gāo shì ān qīn héng zhōu tóng xún jiǎn wú xiāng sǐ zhī.
初,依智高貢方物,求內屬,朝廷拒之。後復貢金函書以請,知邕州陳珙上聞,不報。智高既不得請,又與交趾為仇,且擅廣源山澤之利,遂納亡命,數出敝衣易合,給言峒中飢,部落離散,邕州信其微弱,不設備。乃與廣州進士黃瑋、黃師宓及其黨儂建中、儂智忠等日夜謀入寇。一夕,焚其巢穴,給其眾曰:「平生積聚,今為天火所焚,生計窮矣。當拔邕州,據廣州以自王,否則必死。」是日,率眾五千沿鬱江東下,攻破橫山寨,寨主張日新、邕州都巡檢高士安、欽、橫州同巡檢吳香死之。
wǔ yuè, yǐ sì shuò, nóng zhì gāo pò yōng zhōu, zhí zhī zhōu chén gǒng tōng pàn wáng gān yòu guǎng xī dōu jiān zhāng lì. chū, zéi wéi chéng, gǒng lìng gān yòu shǒu lái yuǎn mén, quán dōu jiān lǐ sù shǒu dà ān mén, zhǐ shǐ wǔ jí shǒu cháo tiān mén. zhāng lì zì bīn zhōu lái yuán, jì rù, gǒng kào jūn chéng shàng, jiǔ xíng ér chéng pò. gǒng lì gān yòu jí jié dù tuī guān chén fǔ yáo guān chá tuī guān táng jiàn sī hù cān jūn kǒng zōng dàn jiē bèi zhí, bīng sǐ zhě qiān yú rén. zhì gāo yuè jūn zī kù, dé suǒ shàng jīn hán, nù wèi gǒng yuē: wǒ qǐng nèi shǔ, qiú yī guān yǐ tǒng shè zhū bù, rǔ bù yǐ wén, hé yě? gǒng duì cháng zòu bù bào suǒ zòu zhāng, bù huò, suì fú gǒng chū. gǒng bìng mù, bù néng shì, huáng kǒng hū wàn suì, qiú zì jiù, bù tīng, bìng lì gān yòu fǔ yáo jiàn zōng dàn hài zhī. lì lín xíng, dà mà bù qū, yú yuè, dé qí shī rú shēng.
五月,乙巳朔,儂智高破邕州,執知州陳珙、通判王乾祐、廣西都監張立。初,賊圍城,珙令乾祐守來遠門,權都監李肅守大安門,指使武吉守朝天門。張立自賓州來援,既入,珙犒軍城上,酒行而城破。珙、立、乾祐及節度推官陳輔堯、觀察推官唐鑒、司戶參軍孔宗旦皆被執,兵死者千餘人。智高閱軍資庫,得所上金函,怒謂珙曰:「我請內屬,求一官以統攝諸部,汝不以聞,何也?」珙對嘗奏不報;索奏章,不獲,遂扶珙出。珙病目,不能視,惶恐呼萬歲,求自救,不聽,並立、乾祐、輔堯、鑒、宗旦害之。立臨刑,大罵不屈,逾月,得其屍如生。
dāng zhì gāo wèi fǎn duì, yōng zhōu yǒu bái qì chū tíng zhōng, jiāng shuǐ yì. zōng dàn yǐ wèi bīng xiàng, dù zhì gāo bì fǎn, yǐ shū gào gǒng. gǒng nù, dǐ zhī yuē: sī hù kuáng xié? jí zhì gāo pò héng shān zhài, zōng dàn jí zài qí qīn yì guì zhōu, yuē: wú yǒu guān shǒu bù dé qù, wú wèi jù sǐ yě. jì ér zéi zhí zōng dàn, yù rèn yǐ shì, zōng dàn chì zéi, qiě dà mà, suì bèi hài.
當智高未反對,邕州有白氣出庭中,江水溢。宗旦以為兵象,度智高必反,以書告珙。珙怒,詆之曰:「司戶狂邪?」及智高破橫山寨,宗旦即載其親詣桂州,曰:「吾有官守不得去,無為俱死也。」既而賊執宗旦,欲任以事,宗旦叱賊,且大罵,遂被害。
zhì gāo jì dé yōng zhōu, jí wěi jiàn dà nán guó, jiàn hào rén huì huáng dì, gǎi nián qǐ lì, shè jìng nèi, shī mì yǐ xià jiē chēng zhōng guó guān míng.
智高既得邕州,即偽建大南國,僭號仁惠皇帝,改年啟歷,赦境內,師宓以下皆稱中國官名。
bǐng wǔ, yǐ tài cháng chéng zhì shì dǎo jiāng dài yuān wèi cí bù yuán wài láng. yuān shì qīn xiào, jǔ jìn shì jiǎ kē, dé qīng shuǐ zhǔ bù, tàn yuē: lù bù jí qīn, hé yǐ wèi! jí hái jiā jiào shòu, zuò xí cháng mǎn. wáng gǒng chén ān fǔ liǎng chuān, yí shū yù qǐ zhī, tuō jí bù wǎng jiàn. yáng rì yán zhī yì zhōu, yòu jiàn zhī, suì yǐ tài zǐ zhōng yǔn zhì shì. xiè jué zhū shēng, zhe zhōu yì zhǐ yào lǎo fó zá shuō shù shí piān. zhì shì hàn lín xué shì tián kuàng shàng qí shū, zhào yōu jiā liǎng guān.
丙午,以太常丞致仕導江代淵為祠部員外郎。淵事親孝,舉進士甲科,得清水主簿,嘆曰:「祿不及親,何以為!」即還家教授,坐席常滿。王拱辰安撫兩川,遺書欲起之,託疾不往見。楊日嚴知益州,又薦之,遂以太子中允致仕。謝絕諸生,著《周易旨要》、《老佛雜說》數十篇。至是翰林學士田況上其書,詔優加兩官。
gēng xū, zhào: guó zi jiān zhí jiǎng, zì jīn xuǎn tōng jīng yǒu xíng shí nián sì shí yǐ shàng zhě wèi zhī. shí shì yù shǐ liáng qiàn yán: jìn rì jiàn yáng chén wèi xué guān, chén nián shào qīng sì, bù kě yòng. gù jiàng shì zhào. chén, xié zhī zǐ yě.
庚戌,詔:「國子監直講,自今選通經有行實、年四十以上者為之。」時侍御史梁蒨言:「近日薦楊忱為學官,忱年少輕肆,不可用。」故降是詔。忱,偕之子也。
guǐ chǒu, nóng zhì gāo rù héng zhōu bǐng chén, rù guì zhōu gēng shēn, rù gōng zhōu xīn yǒu, rù téng zhōu yòu rù wú zhōu fēng zhōu, zhī fēng zhōu cáo jìn sǐ zhī. shí lǐng nán zhōu xiàn wú bèi, shǒu jiāng duō qì chéng zǒu. fēng zhōu shì zú cái bǎi rén, yòu wú chéng huáng yǐ shǒu, huò quàn jìn bì zéi, jìn zhèng sè chì zhī yuē: wú shǒu chén yě, yǒu sǐ ér yǐ, gǎn yán bì zéi zhě zhǎn! zéi zhì, jìn lǜ cóng zú jué zhàn, bù shèng, bèi zhí. zéi zuó shǐ bài, qiě yòu zhī yuē: cóng wǒ dé měi guān, yǐ nǚ qī rǔ. jìn lì yuē: rén chén wéi běi miàn bài tiān zǐ, wǒ qǐ cóng ěr gǒu shēng xié! zéi yóu xī bù shā, xǐ zhì zhōu zhōng. jìn bù shí zhě liǎng rì, tàn huái zhōng yìn zhāng shòu qí cóng zú yuē: wǒ qiě sǐ, ruò qiú jiān dào, yǐ cǐ shàng guān. zéi zhī qí wú jiàng yì, hài zhī, zhì sǐ mà zéi bù jué.
癸丑,儂智高入橫州;丙辰,入貴州;庚申,入龔州;辛酉,入藤州;又入梧州、封州,知封州曹覲死之。時嶺南州縣無備,守將多棄城走。封州士卒才百人,又無城隍以守,或勸覲避賊,覲正色叱之曰:「吾守臣也,有死而已,敢言避賊者斬!」賊至,覲率從卒決戰,不勝,被執。賊捽使拜,且誘之曰:「從我得美官,以女妻汝。」覲詈曰:「人臣惟北面拜天子,我豈從爾苟生邪!」賊猶惜不殺,徙置舟中。覲不食者兩日,探懷中印章授其從卒曰:「我且死,若求間道,以此上官。」賊知其無降意,害之,至死罵賊不絕。
rén xū, nóng zhì gāo rù kāng zhōu, zhī zhōu zhào shī dàn, jiān yā mǎ guì sǐ zhī. shī dàn, zhěn cóng zi yě.
壬戌,儂智高入康州,知州趙師旦,監押馬貴死之。師旦,稹從子也。
zéi jì pò yōng zhōu, shùn liú dōng xià. shī dàn shǐ rén chān zéi, hái bào yuē: zhū zhōu shǒu jiē qì chéng zǒu yǐ. shī dàn chì yuē: rǔ yì yù wú zǒu xié nǎi dà suǒ, dé dié sān rén, zhǎn yǐ xùn. ér zéi yǐ báo chéng xià, shī dàn zhǐ yǒu bīng sān bǎi, kāi mén yíng zhàn, shā shù shí rén. huì mù, zéi shāo què, shī dàn yǔ qí qī, qǔ zhōu yìn pèi zhī, shǐ fù qí zi yǐ nì, yuē: míng rì zéi bì dà zhì, wú zhī bù dí, rán bù kě yǐ qù, ěr liú sǐ, wú yì yě. suì yǔ guì bù shì zú gù shǒu zhōu chéng. zhào guì shí, guì bù néng shí, shī dàn dú bǎo rú píng shí. chí míng, zéi gōng chéng yù jí, zuǒ yòu qǐng shǎo bì, shī dàn yuē: zhàn sǐ yǔ lù sǐ hé rú? zhòng jiē yuē: yuàn wèi guó jiā sǐ. zhì chéng pò, wú yī rén táo zhě. shǐ jǐn, yǔ guì jù hái, jù táng ér zuò. zhì gāo huī bīng rù, xié shī dàn, shī dàn dà mà, zhì gāo nù, bìng guì hài zhī. guǐ hài, rù duān zhōu, zhī zhōu dīng bǎo chén qì chéng zǒu.
賊既破邕州,順流東下。師旦使人覘賊,還報曰:「諸州守皆棄城走矣。」師旦叱曰:「汝亦欲吾走邪」乃大索,得諜三人,斬以徇。而賊已薄城下,師旦止有兵三百,開門迎戰,殺數十人。會暮,賊稍卻,師旦語其妻,取州印佩之,使負其子以匿,曰:「明日賊必大至,吾知不敵,然不可以去,爾留死,無益也。」遂與貴部士卒固守州城。召貴食,貴不能食,師旦獨飽如平時。遲明,賊攻城愈急,左右請少避,師旦曰:「戰死與戮死何如?」眾皆曰:「願為國家死。」至城破,無一人逃者。矢盡,與貴俱還,據堂而坐。智高麾兵入,脅師旦,師旦大罵,智高怒,並貴害之。癸亥,入端州,知州丁寶臣棄城走。
jiǎ zǐ, zhī yǐng zhōu zī zhèng diàn xué shì hù bù shì láng fàn shēn yān xíng zhì xú zhōu ér zú.
甲子,知潁州、資政殿學士、戶部侍郎范伸淹行至徐州而卒。
zhòng yān shǎo yǒu dà zhì, yú fù guì pín jiàn huǐ yù huān qī, bù yī dòng qí xīn, ér kǎi rán yǒu zhì yú tiān xià, cháng zì sòng yuē: shì dāng xiān tiān xià zhī yōu ér yōu, hòu tiān xià zhī lè ér lè yě. měi gǎn jī lùn tiān xià shì, fèn bù gù shēn, yī shí shì dài fū jiǎo lì shàng fēng jié, zì zhòng yān chuàng zhī. xìng zhì xiào, yǐ mǔ zài shí fāng pín, qí kòu suī guì, fēi bīn kè bù zhòng ròu, qī zǐ yī shí jǐn néng zì chōng. ér hào shī yǔ, zhì yì zhuāng lǐ zhōng, yǐ shàn zú rén. shǒu háng zhī rì, zǐ dì zhī qí yǒu tuì zhì, chéng jiān qǐng zhì dì luò yáng, shù yuán pǔ, wèi yì lǎo dì. zhòng yān yuē: rén gǒu yǒu dào yì zhī lè, xíng hái kě wài, kuàng jū shì hū! wú jīn nián yú liù shí, shēng qiě wú jǐ, nǎi móu zhì dì shù yuán pǔ, gù hé dài ér jū hū! wú suǒ huàn zài wèi gāo ér jiān tuì, bù huàn tuì ér wú jū yě. qiě xī dōu shì dài fū yuán lín xiāng wàng, wèi zhǔ rén zhě mò de cháng yóu, ér shuí dú zhàng wú yóu zhě? qǐ bì yǒu zhū jǐ ér hòu wèi lè xié? jí zú, zèng bīng bù shàng shū, shì wén zhèng, yòu qiǎn shǐ bù wèn qí jiā. jì zàng, dì qīn shū qí bēi yuē bāo xián zhī bēi. zhòng yān wèi zhèng zhǔ zhōng hòu, suǒ zhì yǒu ēn, bīn qìng èr zhōu zhī mín yǔ shǔ qiāng jiē huà xiàng lì shēng cí shì zhī. qí zú yě, qiāng qiú shù bǎi rén kū zhī rú fù, zhāi sān rì ér qù.
仲淹少有大志,於富貴、貧賤、毀譽、歡戚,不一動其心,而慨然有志於天下,常自誦曰:「士當先天下之憂而憂,後天下之樂而樂也。」每感激論天下事,奮不顧身,一時士大夫矯厲尚風節,自仲淹創之。性至孝,以母在時方貧,其扣雖貴,非賓客不重肉,妻子衣食僅能自充。而好施予,置義莊裡中,以贍族人。守杭之日,子弟知其有退志,乘間請治第洛陽,樹園圃,為逸老地。仲淹曰:「人苟有道義之樂,形骸可外,況居室乎!」吾今年逾六十,生且無幾,乃謀治第樹園圃,顧何待而居乎!吾所患在位高而艱退,不患退而無居也。且西都士大夫園林相望,為主人者莫得常游,而誰獨障吾游者?豈必有諸己而後為樂邪?」及卒,贈兵部尚書,諡文正,又遣使部問其家。既葬,帝親書其碑曰「褒賢之碑」。仲淹為政主忠厚,所至有恩,邠、慶二州之民與屬羌皆畫像立生祠事之。其卒也,羌酋數百人哭之如父,齋三日而去。
bǐng yín, nóng zhì gāo wéi guǎng zhōu. qián èr rì, yǒu gào jí zhě, zhī zhōu jiāng dū zhòng jiǎn yǐ wèi wàng, qiú zhī, xià lìng yuē: yǒu yán zéi zhì zhě zhǎn! yǐ gù mín bù wèi bèi. jí zéi zhì, shǐ lìng mín rù chéng, mín zhēng yǐ jīn bèi yí hūn zhě qiú xiān rù, jiàn sǐ zhě shén zhòng, yú jiē fù zéi, zéi shì yì zhāng.
丙寅,儂智高圍廣州。前二日,有告急者,知州江都仲簡以為妄,囚之,下令曰:「有言賊至者斬!」以故民不為備。及賊至,始令民入城,民爭以金貝遺閽者求先入,踐死者甚眾,餘皆附賊,賊勢益張。
mìng zhī sháo zhōu chén shǔ lǐng bīng tǎo nóng zhì gāo. cháo tíng chū wén zhì gāo fǎn, zhào jìn zòu yuàn bù dé zhé bào. zhī zhì gào lǚ qín yán: biān fáng jǐng jí, yī fāng yǒu dào zéi, yí lìng zhū lù wén zhī, gòng dé wèi bèi. jīn yù rén bù zhī, cǐ hé yì yě!
命知韶州陳曙領兵討儂智高。朝廷初聞智高反,詔進奏院不得輒報。知制誥呂溱言:「邊防警急,一方有盜賊,宜令諸路聞之,共得為備。今欲人不知,此何意也!」
liù yuè, yǐ hài, qǐ fù qián wèi wèi qīng yú jìng wèi mì shū jiān zhī tán zhōu qián tún tián yuán wài láng zhí shǐ guǎn yáng tián wèi guǎng nán xī lù tǐ liàng ān fǔ tí jǔ jīng zhì zéi dào. jìng jí tián gè jū fù sàng. xiān shì jìng yǔ zhī sháo zhōu zhě jié jī nóng bīng, wán qì bǎo zhàng, gòng wèi shǒu yù jì, cháo tíng wén ér jiā zhī yòu yǐ tián sù xí mán shì, gù yǒu shì mìng. xún gǎi jìng guǎng nán xī lù ān fǔ shǐ zhī guì zhōu. tián bèi zhào, zhì dōu mén wài, cí yǐ sàng fú bù gǎn jiàn dì cì yǐ suǒ fú yù jīn, rù duì biàn diàn, jí rì jiā qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn ér qiǎn zhī.
六月,乙亥,起復前衛尉卿余靖為秘書監、知潭州;前屯田員外郎、直史館楊畋為廣南西路體量安撫提舉經制賊盜。靖及畋各居父喪。先是靖與知韶州者結緝農兵,完葺保障,共為守御計,朝廷聞而嘉之;又以畋素習蠻事,故有是命。尋改靖廣南西路安撫使、知桂州。畋被召,至都門外,辭以喪服不敢見;帝賜以所服御巾,入對便殿,即日加起居舍人、同知諫院而遣之。
jiǎ shēn, xǐ zhī guǎng zhōu zhòng jiǎn zhī jīng nán. cháo tíng dàn yǐ jiǎn néng shǒu chéng, gù yǒu shì mìng, bù zhī guǎng rén yuàn zhī shēn yě.
甲申,徙知廣州仲簡知荊南。朝廷但以簡能守城,故有是命,不知廣人怨之深也。
bǐng xū, zhào: zhū zhōu jūn lǐ zhèng yā sī lù shì, yǐ dài ér lìng shū qián miǎn yì zhě, yǐ wéi zhì lùn. xiān shì wáng kuí wèi jīng hú nán lù zhuǎn yùn shǐ, lǜ mín shū qián miǎn yì, dé mín qián sān shí wàn, jìn wèi xiàn yú, cháo tíng jiàng zhào jiǎng yù. yóu shì zhū lù jǐn wèi póu kè, zhì pò chǎn bù néng cháng suǒ fù. cháo tíng zhī qí bì, gù tiáo yuē zhī.
丙戌,詔:「諸州軍里正、押司、錄事,已代而令輸錢免役者,以違制論。」先是王逵為荊湖南路轉運使,率民輸錢免役,得緡錢三十萬,進為羨餘,朝廷降詔獎諭。由是諸路盡為掊克,至破產不能償所負。朝廷知其弊,故條約之。
dīng hài, yǐ tài zǐ tài shī zhì shì wáng dé yòng wèi hé yáng sān chéng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn zhèng zhōu.
丁亥,以太子太師致仕王德用為河陽三城節度使、同平章事、判鄭州。
shí jiāng xiāng wáng xìng zhě shù rén, ér lǘ yán fù nǚ xiǎo ér jiē hào dé yòng wèi hēi wáng xiàng gōng. dé yòng suī zhì shì, qián yuán jié shàng shòu, yù bān tíng zhōng, liáo shǐ yuē: hēi wáng xiàng gōng nǎi fù qǐ xié? dì wén zhī, suì gèng fù yǐ fāng zhèn.
時將相王姓者數人,而閭閻婦女小兒皆號德用為黑王相公。德用雖致仕,乾元節上壽,預班廷中,遼使曰:「黑王相公乃復起邪?」帝聞之,遂更付以方鎮。
yǐ zhāng huà jié dù shǐ zhī yán zhōu dí qīng wèi shū mì fù shǐ. yù shǐ zhōng chéng wáng jǔ zhèng, yán qīng chū bīng wǔ wèi zhí zhèng, běn cháo suǒ wú, kǒng sì fāng qīng cháo tíng zuǒ sī jiàn jiǎ àn yù shǐ hán zhì yì yǐ wèi yán, jiē bù tīng. qīng miàn niè yóu cún, dì cháng chì qīng fù yào chú zì. qīng zhǐ qí miàn yuē: bì xià zhuó chén yǐ gōng, bù wèn mén dì. chén suǒ yǐ yǒu jīn rì, yóu miàn niè ěr, yuàn liú cǐ yǐ quàn jūn zhōng, bù gǎn fèng zhào.
以彰化節度使、知延州狄青為樞密副使。御史中丞王舉正,言青出兵伍為執政,本朝所無,恐四方輕朝廷;左司諫賈黯、御史韓贄亦以為言,皆不聽。青面涅猶存,帝嘗敕青傅藥除字。青指其面曰:「陛下擢臣以功,不問門第。臣所以有今日,由面涅耳,願留此以勸軍中,不敢奉詔。」
rén chén, yǐ mì shū chéng jiān chēn zhōu shuì táng jiè wèi zhǔ kè yuán wài láng tōng pàn tán zhōu.
壬辰,以秘書丞、監郴州稅唐介為主客員外郎、通判潭州。
jǐ hài, zhì guǎng nán dōng xī lù hú nán jiāng xī zhuǎn yùn pàn guān gè yī yuán. gēng zǐ, yǐ zhī sù zhōu zhū shòu lóng tí diǎn guǎng nán xī lù xíng yù. cháo tíng chéng lǐng biǎo wú bèi, mìng wán chéng, guì zhōu shǒu zhě nüè yòng qí rén, rén bù kān mìng. shòu lóng chí zhì zhōu, xiè shǒu sòng yù, zòu chù zhī, zhōu rén wèi lì shēng cí. shòu lóng, tái fú zi yě.
己亥,置廣南東、西路、湖南、江西轉運判官各一員。庚子,以知宿州硃壽隆提點廣南西路刑獄。朝廷懲嶺表無備,命完城,貴州守者虐用其人,人不堪命。壽隆馳至州,械守送獄,奏黜之,州人為立生祠。壽隆,台符子也。
qiū, qī yuè, yǐ sì, chū nèi cáng kù qián sān shí wàn mín juàn shí wàn pǐ, xià hé běi zhù dí jūn liáng.
秋,七月,乙巳,出內藏庫錢三十萬緡、絹十萬匹,下河北助糴軍糧。
bǐng wǔ, mìng zhī guì zhōu yú jìng jīng zhì guǎng nán dōng xī lù dào zéi. shí jiàn guān jiǎ àn yán: jìng jí yáng tián jiē xǔ pián yí cóng shì, ruò liǎng rén zhǐ zōng bù yī, zé xià jiāng wú suǒ shì cóng. yòu, jìng zhuān zhì xī lù, ruò zéi dōng xiàng, zé fēi jìng suǒ tǒng, wú yǐ shǐ zhòng. bù ruò bìng fù jìng jīng zhì liǎng lù. jìng yì zì yán: zéi zài dōng ér shǐ chén xī, fēi chén zhì yě. dì cóng qí yán, gù yǒu shì mìng.
丙午,命知桂州余靖經制廣南東、西路盜賊。時諫官賈黯言:「靖及楊畋皆許便宜從事,若兩人指蹤不一,則下將無所適從。又,靖專制西路,若賊東向,則非靖所統,無以使眾。不若並付靖經制兩路。」靖亦自言:「賊在東而使臣西,非臣志也。」帝從其言,故有是命。
chū, wèi guàn zhú guǎng zhōu chéng, záo jǐng xù shuǐ, zuò dà nǔ wèi shǒu bèi. jí nóng zhì gāo gōng chéng shén jí, qiě duàn liú shuǐ, ér chéng jiān, jǐng yǐn bù jié, nǔ fā zhé dòng zhōng, zéi shì shāo qū.
初,魏瓘築廣州城,鑿井蓄水,作大弩為守備。及儂智高攻城甚急,且斷流水,而城堅,井飲不竭,弩發輒洞中,賊勢稍屈。
zhī yīng zhōu jìn jiāng sū jiān, shǐ wén guǎng zhōu bèi wéi, wèi qí zhòng yuē: guǎng yǔ wú zhōu mì ěr, jīn chéng wēi zài dàn mù, ér tián bù wǎng jiù, fēi yì yě. nǎi sōu mù zhuàng yǒng hé shù qiān rén, wěi zhōu yìn yú tí diǎn xíng yù bào kē, yè xíng fù nán, qù guǎng èr shí lǐ zhù bīng. huáng shī mì wèi zéi móu zhǔ, jiān shǐ fù qí fù, zhǎn yǐ xùn, zéi wén zhī sàng qì. shí jùn mín jiē páng yuán wèi dào, jiān dé liù shí yú rén, zhǎn zhī. zhāo huái qí qū xié guà wù, shǐ fù gù yè zhě, fán liù qiān bā bǎi yú rén.
知英州晉江蘇緘,始聞廣州被圍,謂其眾曰:「廣與吾州密邇,今城危在旦暮,而恬不往救,非義也。」乃蒐募壯勇合數千人,委州印於提點刑獄鮑軻,夜行赴難,去廣二十里駐兵。黃師宓為賊謀主,緘使縛其父,斬以徇,賊聞之喪氣。時郡民皆旁緣為盜,緘得六十餘人,斬之。招懷其驅脅詿誤,使復故業者,凡六千八百餘人。
chéng bèi wéi rì jiǔ, zhàn shù bù shèng. zéi fāng zhōu shù bǎi, jí gōng nán chéng. pān yú lìng xīn yù xiāo zhù, xiān zì wéi zhōng chū, mù dé hǎi shàng qiáng zhuàng èr qiān yú rén, yǐ hǎi chuán jí shàng liú, wèi fā huì jù fēng yè qǐ, zòng huǒ fén zéi chuán, yān yàn zhú tiān, dà pò zhī, jí rì fā xiàn mén zhū lù yuán bīng jí mín hù niú jiǔ chú liáng, xiāng jì rù chéng. ér zhuǎn yùn shǐ chéng dū wáng hǎn, yì zì wài mù mín bīng rù chéng, yì xiū shǒu bèi. zéi zhī bù kě bá, wéi wǔ shí qī rì, rén xū, jiě qù, yóu qīng yuǎn xiàn jì jiāng, yōng fù nǚ zuò lè ér xíng.
城被圍日久,戰數不勝。賊方舟數百,急攻南城。番禺令新喻蕭注,先自圍中出,募得海上強壯二千餘人,以海船集上流,未發;會颶風夜起,縱火焚賊船,煙焰燭天,大破之,即日發縣門諸路援兵及民戶牛酒芻糧,相繼入城。而轉運使成都王罕,亦自外募民兵入城,益修守備。賊知不可拔,圍五十七日,壬戌,解去,由清遠縣濟江,擁婦女作樂而行。
gōng hè zhōu, bù kè. yù guǎng dōng dōu jiān zhāng zhōng yú bái tián, zhōng zhàn sǐ, qián zhōu xún jiǎn dǒng yù kāng zhōu xún jiǎn wáng yì lián zhōu xún jiǎn zhāng sù hé zhōu xún jiǎn zhào yǔn míng jiān yā zhāng quán sī lǐ cān jūn dèng miǎn jiē mò. xiān shì jiān yǔ hóng zhōu dōu jiān cài bǎo gōng, yǐ bīng bā qiān rén jù biān dù cūn, è zéi guī lù, zhōng zì jīng shī zhì, duó ér jiāng zhī. lín zhàn, wèi qí xià yuē: wǒ shí nián qián yī jiàn ér, yǐ zhàn gōng wèi tuán liàn shǐ, ěr cáo miǎn zhī! yú shì bù jiè mǎ ér qián. xiān fēng yù zéi bēn, zhōng shǒu lā zéi shuài èr rén mǎ xiàn nìng, bù néng fèn, suì zhōng biāo qiāng sǐ.
攻賀州,不克。遇廣東都監張忠於白田,忠戰死,虔州巡檢董玉、康州巡檢王懿、連州巡檢張宿、合州巡檢趙允明、監押張全、司理參軍鄧冕皆歿。先是緘與洪州都監蔡保恭,以兵八千人據邊渡村,扼賊歸路,忠自京師至,奪而將之。臨戰,謂其下曰:「我十年前一健兒,以戰功為團練使,爾曹勉之!」於是不介馬而前。先鋒遇賊奔,忠手拉賊帥二人;馬陷濘,不能奮,遂中標槍死。
jiǎ zǐ, guǎng dōng qián xiá jiǎng xié jī zéi yú lù tián, bīng bài, nán ēn zhōu xún jiǎn yáng kuí nán ān jūn xún jiǎn shào yú qìng quán yí zhōu xún jiǎn féng yuè xī lù zhuō zéi wáng xìng cháng yòng hé jiē mò.
甲子,廣東鈐轄蔣偕擊賊於路田,兵敗,南恩州巡檢楊逵、南安軍巡檢邵餘慶、權宜州巡檢馮岳、西路捉賊王興、萇用和皆歿。
kǎo gōng yì shàng gù sī kōng zhì shì zhāng qí xián shì yuē wén dìng, yòu pú shè chén yáo sǒu yuē wén zhōng, tài zǐ tài fù zhì shì xīn zhòng fǔ shì yuē kāng jié, zèng lì bù shàng shū wēn zhòng shū shì yuē gōng sù, zèng hù bù shàng shū qián ruò shuǐ shì yuē xuān jìng, zèng xíng bù shàng shū sòng shí shì yuē gōng zhì, yòu tún wèi shàng jiāng jūn wáng sì zōng shì yuē jǐng zhuāng, wēi sāi jié dù shǐ féng shǒu xìn shì yuē qín wēi. zì qí xián ér xià, jiē zǔ zōng jiù chén yě, yǐ zàng ér wèi shì, zhì shì qí jiā shǐ qǐng zhī.
考功議上故司空致仕張齊賢諡曰文定,右僕射陳堯叟曰文忠,太子太傅致仕辛仲甫諡曰康節,贈吏部尚書溫仲舒諡曰恭肅,贈戶部尚書錢若水諡曰宣靖,贈刑部尚書宋湜諡曰恭質,右屯衛上將軍王嗣宗諡曰景莊,威塞節度使馮守信諡曰勤威。自齊賢而下,皆祖宗舊臣也,已葬而未諡,至是其家始請之。
bā yuè, dīng chǒu, yǐ jiān xīn gàn xiàn shuì qiū jùn qiān shǔ chú zhōu pàn guān shì. jùn zuò zuò shī cì jī shí shì, zhé guān jiǔ zhī. zhì shì huái nán ān fǔ chén xù hú běi tí diǎn xíng yù zǔ wú zé biǎo jiàn zhī. dì yuē: jùn wú yǎ xíng, wéi yǐ kǒu shé dòng rén. jīn xù děng chēng qí cái, wú nǎi zhǎng fú báo! fǔ chén yán: jùn suǒ zuò yǐ gèng shè, yí shǐ zì xīn. gù nèi xǐ zhī.
八月,丁丑,以監新淦縣稅丘浚簽署滁州判官事。浚坐作詩刺譏時事,謫官久之。至是淮南安撫陳旭、湖北提點刑獄祖無擇表薦之。帝曰:「浚無雅行,惟以口舌動人。今旭等稱其才,無乃長浮薄!」輔臣言:「浚所坐已更赦,宜使自新。」故內徙之。
yáng tián jì qū guǎng nán, yòu zòu qǐng shān kāng dìng xíng jūn yuē shù jí shǎng fá gé bān xià, bìng zhì jiǎn fǎ guān. jǐ mǎo, zhào yù tián yuē: zhì gāo chéng biāo ruì qiè fā, èr guǎng zhī mín rì xī guān jūn zhì, gù wěi qīng jié zhì, yǐ jiān zéi wèi qī. lín jī qū biàn, ān yòng zhōng fù! jīn jiǎ bīng dà jí, bù néng dù xíng shì yī jǔ pū miè, nǎi zòu qǐng bān gé lìng, zhì jiǎn fǎ guān, cǐ qǐ yīng sù jì xié? zéi huò shùn fēng xià hǎi, lüè qióng guǎn jí hǎi ruán zhū zhōu, hòu shù zé bīng bù zú, wú bèi zé kòu chéng zhī. rú néng duàn hǎi dào, zé bù yǐ rì yuè yān zhì kě yě.
楊畋既趨廣南,又奏請刪康定行軍約束及賞罰格頒下,並置檢法官。己卯,詔諭畋曰:「智高乘飈銳竊發,二廣之民日徯官軍至,故委卿節制,以殲賊為期。臨機趨變,安用中覆!今甲兵大集,不能度形勢一舉撲滅,乃奏請頒格令,置檢法官,此豈應速計邪?賊或順風下海,掠瓊管及海壖諸州,厚戍則兵不足,無備則寇乘之。如能斷海道,則不以日月淹滯可也。」
yǐ yǒu, jiàng guǎng nán dōng lù zhuǎn yùn shǐ wáng hǎn guān, jiān xìn zhōu jiǔ shuì. chū, hǎn wǎng cháo zhōu yì yán shì, wén nóng zhì gāo wéi guǎng zhōu, jí lǐng bīng hái, rù chéng wèi shǒu yù bèi, chéng dé bù xiàn zhě, hǎn yǒu lì yān, ér cháo tíng wèi zhī yě. tí diǎn xíng yù bào kē zì yīng zhōu qiè qí nú yù guò lǐng běi, zhì xióng zhōu, zhī zhōu xiāo bó liú zhī, nǎi jù zòu, zhào hǎn zhì xióng zhōu jì shì, hǎn zhé bù zhì. jiàn guān lǐ duì suì hé hǎn qiè nuò bì zéi, duān jū guǎng zhōu, cháo tíng yì yǐ hǎn zòu bù shí dá, gù jí yú zé.
乙酉,降廣南東路轉運使王罕官,監信州酒稅。初,罕往潮州議鹽事,聞儂智高圍廣州,即領兵還,入城為守御備,城得不陷者,罕有力焉,而朝廷未知也。提點刑獄鮑軻自英州挈其孥欲過嶺北,至雄州,知州蕭勃留之,乃具奏,召罕至雄州計事,罕輒不至。諫官李兌遂劾罕怯懦避賊,端居廣州,朝廷亦以罕奏不時達,故及於責。
bǐng xū, zèng zhāng zhōng wèi gǎn dé jié dù shǐ, lù qí fù yú qìng wèi zuǒ jiān mén wèi dà jiāng jūn, cì dì yī qū, gěi bàn fèng zhōng qí shēn.
丙戌,贈張忠為感德節度使,錄其父餘慶為左監門衛大將軍,賜第一區,給半俸終其身。
dīng hài, yǐ xiāo zhù wèi lǐ bīn fù shǐ, réng quán fā qiǎn pān yú xiàn shì.
丁亥,以蕭注為禮賓副使,仍權發遣番禺縣事。
wù zǐ, yǐ zī zhèng diàn xué shì jiān hàn lín shì dú xué shì lì bù shàng shū zhī rǔ zhōu wú yù wèi jí xián yuàn xué shì pàn xī jīng liú shǒu yù shǐ tái, yǐ yù gù chēng jí, qiú jū sàn dì gù yě. liú tái jiù bù lǐng mín shì, shí zhāng yáo zuǒ pàn hé yáng, mín sòng jiǔ bù jué zhě, duō yì yù, yù wèi biàn qū zhí, pàn shū zhuàng wěi, yáo zuǒ wèi kǒng fèng xíng.
戊子,以資政殿學士兼翰林侍讀學士、吏部尚書、知汝州吳育為集賢院學士、判西京留守御史台,以育固稱疾,求居散地故也。留台舊不領民事,時張堯佐判河陽,民訟久不決者,多詣育,育為辨曲直,判書狀尾,堯佐畏恐奉行。
fū zhōu bīng guǎng ruì zhèn wǔ èr zhǐ huī shù yán zhōu, wén qí jiā bèi shuǐ zāi, yì fù dōu shǔ wáng xìng qiú hái, bù néng dé, nǎi xiāng shuài táo guī, zhì zé jiā rén wú zài zhě, yú shì jù móu wèi dào, zhōu rén zhèn kǒng. zhī zhōu xuē xiàng qiǎn qīn lì yù zhī yuē: mào fǎ yǐ jiù fù mǔ qī zǐ, nǎi rén zhī cháng qíng ér bù tīng rǔ guī, nǎi wǔ shuài bù zhī biàn zhī gù ěr. rǔ tīng wú yán, jí guī shōu qīn shǔ zhī shī, dài rǔ shàn hái zhī zuì bù tīng wú yán, rǔ wú jiào lèi yǐ. zhòng jìng rù, bài tíng xià qì xiè, jìng nèi yǐ ān. xiàng, yán zhī sūn yě.
鄜州兵廣銳、振武二指揮戍延州,聞其家被水災,詣副都署王興求還,不能得,乃相率逃歸,至則家人無在者,於是聚謀為盜,州人震恐。知州薛向遣親吏諭之曰:「冒法以救父母妻子,乃人之常情;而不聽汝歸,乃武帥不知變之故耳。汝聽吾言,亟歸收親屬之屍,貸汝擅還之罪;不聽吾言,汝無噍類矣。」眾徑入,拜庭下泣謝,境內以安。向,顏之孫也。
xīn mǎo, gǎi zhī qín zhōu sūn miǎn wèi hú nán jiāng xī lù ān fǔ shǐ, rù nèi yā bān shí quán bīn fù zhī. miǎn chū rù jiàn, dì yǐ qín zhōu shì miǎn zhī, duì yuē: chén suī lǎo, rán qín zhōu bù zú fán shèng lǜ, dāng yǐ lǐng nán wèi yōu yě. chén dǔ zéi shì fāng zhāng, guān jūn zhāo xī dāng yǒu bài zòu. jì ér wén zhāng zhōng sǐ, jiǎng xié bài, dì yù zhí zhèng yuē: nán shì chéng rú miǎn liào. zǎi xiàng páng jí yīn zòu qiǎn miǎn xíng, réng xǔ miǎn pián yí cóng shì. miǎn yǐ nán fāng bīng lián wèi zéi pò, qì shè bù kě yòng, qǐng yì fā qí bīng, qiě zēng xuǎn piān bì èr shí rén, qiú wǔ kù jīng jiǎ wǔ qiān. cān zhī zhèng shì liáng shì wèi miǎn yuē: wú zhāng huáng. miǎn yuē: qián rì wéi wú bèi, gù zhì cǐ. jīn zhǐ qī miè zéi, fēi kě yǐ jiǎo xìng, nǎi yù shì zhèn jìng xié! jū èr rì, cù xíng, cái yǔ bīng qī bǎi. miǎn yōu zéi dù lǐng ér běi, nǎi xí hú nán jiāng xī yuē: dà bīng qiě zhì, qí shàn zhì yíng lěi, duō jù yàn kào. zéi yí, bù gǎn běi qīn. miǎn xíng zhì dǐng zhōu, fù zhào jiā guǎng nán dōng xī lù ān fǔ shǐ.
辛卯,改知秦州孫沔為湖南、江西路安撫使,入內押班石全彬副之。沔初入見,帝以秦州事勉之,對曰:「臣雖老,然秦州不足煩聖慮,當以嶺南為憂也。臣睹賊勢方張,官軍朝夕當有敗奏。」既而聞張忠死,蔣偕敗,帝諭執政曰:「南事誠如沔料。」宰相龐籍因奏遣沔行,仍許沔便宜從事。沔以南方兵連為賊破,氣懾不可用,請益發騎兵,且增選偏裨二十人,求武庫精甲五千。參知政事梁適謂沔曰:「毋張皇。」沔曰:「前日惟無備,故至此。今指期滅賊,非可以僥倖,乃欲示鎮靜邪!」居二日,促行,才與兵七百。沔憂賊度嶺而北,乃檄湖南、江西曰:「大兵且至,其繕治營壘,多具燕犒。」賊疑,不敢北侵。沔行至鼎州,復詔加廣南東、西路安撫使。
yǐ zhī yīng zhōu mì shū chéng sū jiān wèi gōng bèi kù shǐ. chū, guǎng zhōu yǐ zéi jù zhì, bù jí qīng yě, gù zéi dé sì lüè. hòu jiān zhī zéi jiāng zǒu, fēn bīng è qí guī lù, bù chá mù jù shí fán sì shí lǐ. zéi zhì, guǒ bù dé qián, nǎi rào chū shù shě, rù shā tóu dù jiāng, yóu qīng yuǎn xiàn dào lián hè zhōu xī guī, cuī shāng shén zhòng, jiān jǐn dé zéi suǒ lüè qù wù.
以知英州、秘書丞蘇緘為供備庫使。初,廣州以賊遽至,不及清野,故賊得肆略。後緘知賊將走,分兵扼其歸路,布槎木、巨石凡四十里。賊至,果不得前,乃繞出數舍,入沙頭渡江,由清遠縣道連、賀州西歸,摧傷甚眾,緘盡得賊所略去物。