qǐ zhe yōng shè tí gé zhēng yuè, jǐn tú wéi dān è liù yuè, fán yī nián yǒu qí.
起著雍攝提格正月,盡屠維單閼六月,凡一年有奇。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xìng èr shí bā nián jīn zhèng lóng sān nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝紹興二十八年(金正隆三年)
chūn, zhēng yuè, jǐ sì, diàn zhōng shì yù shǐ wáng guī yán diàn qián mǎ bù jūn sān yá qiáng cì píng mín wèi jūn, zhào jìn zhǐ.
春,正月,己巳,殿中侍御史王珪言殿前馬步軍三衙強刺平民為軍,詔禁止。
xiān shì diàn qián sī què é shù qiān rén, zhào sān yá fēn yuè zhāo bǔ, ér suǒ qiǎn jūn shì lì qí lì wù, wǎng wǎng qū lüè shì rén yǐ chōng shù mín yǐ qiáo cǎi yú xiā wèi yè zhě, jiē bù gǎn rù xíng zài, zhì yǒu zhāo cì niǎn guān zhě. zì xíng zài zhì qú wù shù zhōu, dào lù zhī jiān, shāng lǚ bù xíng, yuǎn jìn dà rǎo. guī wèi dì yán: wài jùn jì zhāo zhī bīng, rén cái yì lüè kě shǐ, jiē mín jiān zhī wú jiā kě guī zhě, chū yú suǒ yuàn, dàn zhōu xiàn lìn fèi, suǒ zhāo bù duō. jīn ruò yǐ sān yá zhāo bīng zhī zī fù zhī, kuān wèi qí xiàn, hé huàn bù jí! dì wèi dà chén yuē: zhāo jūn yī shì, shì dài fū wǎng wǎng yǐ wèi bù qiè shì yí. shū bù zhī shèng rén sī huàn yù fáng, ruò àn shī jūn é, hé yǐ wèi xiān shì zhī bèi! dàn dāng cuò zhì yuē shù, wú lìng rǎo rén zú yǐ. yú shì zhào sān sī wú dé qiǎn rén yú wài lù zhāo cì, wéi zhě tǒng zhì yǐ xià guān jiē dǐ zuì.
先是殿前司闕額數千人,詔三衙分月招補,而所遣軍士利其例物,往往驅掠市人以充數;民以樵採、魚蝦為業者,皆不敢入行在,至有招刺輦官者。自行在至衢、婺數州,道路之間,商旅不行,遠近大擾。珪為帝言:「外郡寄招之兵,人材亦略可使,皆民間之無家可歸者,出於所願,但州縣吝費,所招不多。今若以三衙招兵之資付之,寬為其限,何患不集!」帝謂大臣曰:「招軍一事,士大夫往往以為不切事宜。殊不知聖人思患預防,若暗失軍額,何以為先事之備!但當措置約束,毋令擾人足矣。」於是詔三司毋得遣人於外路招刺,違者統制以下官皆抵罪。
jì ér diàn zhōng shì yù shǐ yè yì wèn yì zòu qí shì, qiě yán bù dāng qiáng tí niǎn guān, zhào diàn qián sī jiū zhì, nǎi tǔ hún yā guān pān shèng suǒ zhāo yě. quán xíng bù shì láng chén zhèng tóng děng qǐng jué zhàng jiàng zī. yè yì wèn yán: niǎn guān zuì wèi qīn jìn, bǐ yú zú cù lù mǎ zhī chú, wàn wàn bù móu. jīn xíng bù guān lì yǐ qīng xíng chù zhī, fù xià bù gōng, shú dà yú cǐ! zhào zhèng tóng fá tóng shí jīn.
既而殿中侍御史葉義問亦奏其事,且言不當強提輦官,詔殿前司究治,乃吐渾押官潘勝所招也。權刑部侍郎陳正同等請決杖降資。葉義問言:「輦官最為親近,比於足蹙路馬之芻,萬萬不侔。今刑部官吏以輕刑處之,附下不恭,孰大於此!」詔正同罰銅十斤。
hè jīn zhēng dàn shǐ sūn dào fū jiāng hái, jīn zhǔ shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī yù zhī yuē: guī bái ěr zhǔ, shì wǒ shàng guó, duō yǒu bù chéng. jīn lüè jǔ èr shì: ěr mín yǒu táo rù wǒ jìng zhě, biān lì jiē jí fā hái wǒ mín yǒu táo pàn yú ěr jìng zhě, yǒu sī suǒ zhī, wǎng wǎng tuō cí bù fā, yī yě. ěr yú yán biān dào mǎi ān mǎ, yǐ bèi zhàn chén, èr yě. qiě mǎ dé rén ér hòu kě yòng, rú wú qí rén, dé mǎ bǎi wàn, yì xī yǐ wèi? wǒ yì qǐ néng wú bèi! qiě wǒ bù gǎn ěr guó zé yǐ, rú yù qǔ zhī, gù fēi nán shì. wǒ wén jiē nà pàn wáng, dào mǎi ān mǎ, jiē ěr guó yáng tài wèi suǒ wèi, cháng yīn fú huò wèn zhī, qí rén wú néng wèi zhě yě. yòu yuē: wén qín guì yǐ sǐ, guǒ fǒu? dào fū duì yuē: guì shí sǐ yǐ, péi chén yì guì suǒ jiàn zhě. yòu yuē: ěr guó bǐ lái xíng shì, shū bù rú qín guì shí, hé yě? dào fū yuē: róng péi chén hái guó, yī yī jù wén sòng dì. shí jīn zhǔ rì móu nán fá, gù shè cí yǐ wèi bīng duān, ér zá yǐ tā cí luàn zhī.
賀金正旦使孫道夫將還,金主使左宣徽使敬嗣暉諭之曰:「歸白爾主,事我上國,多有不誠。今略舉二事:爾民有逃入我境者,邊吏皆即發還;我民有逃叛於爾境者,有司索之,往往託詞不發,一也。爾於沿邊盜買鞍馬,以備戰陳,二也。且馬得人而後可用,如無其人,得馬百萬,亦奚以為?我亦豈能無備!且我不敢爾國則已,如欲取之,固非難事。我聞接納叛亡,盜買鞍馬,皆爾國楊太尉所為,常因俘獲問知,其人無能為者也。」又曰:「聞秦檜已死,果否?」道夫對曰:「檜實死矣,陪臣亦檜所薦者。」又曰:「爾國比來行事,殊不如秦檜時,何也?」道夫曰:「容陪臣還國,一一具聞宋帝。」時金主日謀南伐,故設詞以為兵端,而雜以它辭亂之。
jīn zhǔ cháng zhào jiàn yì dài fū zhāng zhòng kē, bǔ què mǎ qīn, xiào shū láng tián yǔ xìn, zhí zhǎng dí shí, rù biàn diàn shì zuò. jīn zhǔ yǔ zhòng kē lùn hàn shū, wèi zhòng kē yuē: hàn zhī fēng jiāng, bù guò qī bā qiān lǐ, jīn wǒ guó fú yuán wàn lǐ, kě wèi dà yǐ. zhòng kē yuē: běn cháo jiāng tǔ suī dà, ér tiān xià yǒu sì zhǔ: nán yǒu sòng, dōng yǒu gāo lì, xī yǒu xià. ruò néng yī zhī, nǎi wèi dà ěr. jīn zhǔ yuē: sòng rén qiě hé zuì ér fá zhī? zhòng kē yuē: chén wén sòng rén mǎi mǎ xiū qì xiè, zhāo nà shān dōng pàn wáng, qǐ dé wèi wú zuì! jīn zhǔ yuē: xiàng zhě liáng chōng cháng wèi zhèn yán, sòng yǒu liú guì fēi zhě, zī zhì yàn měi, shǔ zhī huā ruǐ, wú zhī xī shī, suǒ bù jí yě. jīn yī jǔ ér liǎng dé zhī, sú suǒ wèi yīn xíng diào shǒu yě. jiāng nán wén wǒ jǔ bīng, bì yuǎn cuàn ěr. qīn yǔ xìn jù duì yuē: hǎi dǎo mán yuè, chén děng jiē zhī dào lù, bǐ jiāng ān wǎng! qīn yòu yuē: chén zài sòng shí, cháng shuài jūn zhēng mán, suǒ yǐ zhī yě. jīn zhǔ wèi dí shí yuē: rǔ gǎn zhàn hū? duì yuē: shòu ēn rì jiǔ, sǐ yì hé bì! jīn zhǔ yuē: rǔ liào bǐ gǎn chū bīng fǒu? bǐ ruò chū bīng, rǔ guǒ néng sǐ dí hū? dí shí liáng jiǔ yuē: chén suī nuò ruò, yì jiāng yǔ zhī wèi dí ěr. jīn zhǔ yuē: bǐ jiāng chū bīng hé dì? yuē: bù guò huái shàng ěr. jīn zhǔ yuē: rán zé tiān zàn wǒ yě. jì ér yuē: zhèn jǔ bīng miè sòng, bù guò èr sān nián, rán hòu tǎo píng gāo lì xià guó, yī tǒng zhī hòu, lùn gōng qiān zhì, fēn shǎng jiāng shì, bǐ bì wàng láo yǐ.
金主嘗召諫議大夫張仲軻,補闕馬欽,校書郎田與信,直長迪實,入便殿侍坐。金主與仲軻論《漢書》,謂仲軻曰:「漢之封疆,不過七八千里,今我國幅員萬里,可謂大矣。」仲軻曰:「本朝疆土雖大,而天下有四主:南有宋,東有高麗,西有夏。若能一之,乃為大耳。」金主曰:「宋人且何罪而伐之?」仲軻曰:「臣聞宋人買馬、修器械,招納山東叛亡,豈得為無罪!」金主曰:「向者梁珫嘗為朕言,宋有劉貴妃者,姿質艷美,蜀之花蕊,吳之西施,所不及也。今一舉而兩得之,俗所謂因行掉手也。江南聞我舉兵,必遠竄耳。」欽、與信俱對曰:「海島蠻越,臣等皆知道路,彼將安往!」欽又曰:「臣在宋時,嘗帥軍征蠻,所以知也。」金主謂迪實曰:「汝敢戰乎?」對曰:「受恩日久,死亦何避!」金主曰:「汝料彼敢出兵否?彼若出兵,汝果能死敵乎?」迪實良久曰:「臣雖懦弱,亦將與之為敵耳。」金主曰:「彼將出兵何地?」曰:「不過淮上耳。」金主曰:「然則天贊我也。」既而曰:「朕舉兵滅宋,不過二三年,然後討平高麗、夏國,一統之後,論功遷秩,分賞將士,彼必忘勞矣。」
èr yuè, bǐng shēn, tóng zhī shū mì yuàn shì chén chéng zhī zhī shū mì yuàn shì.
二月,丙申,同知樞密院事陳誠之知樞密院事。
xiān shì chéng zhī zòu shì, dì yuē: qīng wén rén dú shū, nǎi zhī bīng wù rú cǐ zhī shú! suì jìn yòng zhī.
先是誠之奏事,帝曰:「卿文人讀書,乃知兵務如此之熟!」遂進用之。
yǐ sì, shàng shū gōng bù shì láng jiān shì jiǎng jiān zhí xué shì yuàn wáng lún tóng zhī shū mì shì.
乙巳,尚書工部侍郎兼侍講兼直學士院王綸同知樞密事。
bǐng wǔ, tài cháng shǎo qīng sūn dào fū quán shàng shū lǐ bù shì láng, yīn dào fū shǐ jīn hái, jù zòu jīn zhǔ suǒ yán yě.
丙午,太常少卿孫道夫權尚書禮部侍郎,因道夫使金還,具奏金主所言也。
sān yuè, xīn yǒu shuò, rì yǒu shí zhī, yīn yún bù jiàn, zǎi xiàng suì lǜ bǎi liáo chēng hè. zhào yǐ rì yuè báo shí, nǎi shàng qióng chuí jiè, ér yǒu sī yǐ yīn yún bù jiàn, yù jí bān bài biǎo chēng hè, shū fēi zhèn yín wèi tiān wēi zhī yì, lìng wú dé chēng hè. yì rì, zǎi zhí gòng zàn suǒ jiàng zhào yǔ, dì yuē: zhèn dé báo, bù zú yǐ gé tiān, yīn yún bì rì, gài ǒu rán ěr. zhì yú shí yǔ pāng pèi, cǐ nǎi kě xǐ yě.
三月,辛酉朔,日有食之,陰雲不見,宰相遂率百僚稱賀。詔以日月薄蝕,乃上穹垂戒,而有司以陰雲不見,欲集班拜表稱賀,殊非朕寅畏天威之意,令毋得稱賀。翼日,宰執共贊所降詔語,帝曰:「朕德薄,不足以格天,陰雲蔽日,蓋偶然耳。至於時雨滂霈,此乃可喜也。」
rén xū, qǐ jū láng liú zhāng quán shàng shū gōng bù shì láng.
壬戌,起居郎劉章權尚書工部侍郎。
dīng chǒu, tài wèi dìng jiāng jūn jié dù shǐ è zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì jiān tí lǐng yíng tián tián shī zhōng kāi fǔ yí tóng sān sī, yǐ sān xǐng yán shī zhōng chú tài wèi yǐ jí bā nián, yǒu bǔ yáo zéi gōng, dāng qiān yě.
丁丑,太尉、定江軍節度使、鄂州駐答刂御前諸軍都統制兼提領營田田師中開府儀同三司,以三省言師中除太尉已及八年,有捕猺賊功,當遷也。
wù yín, zhào yuē: shè guān fēn zhí, mín shì wèi xiān. gǔ zhě èr qiān dàn wèi cì jiǔ qīng, gōng qīng què zé xuǎn suǒ biǎo ér yòng zhī. zǔ zōng yǐ lái, jùn shǒu què duō xuǎn zhū tái shěng, zhì fēn qiǎn cháo xíng yǐ zhì jù yì, fēi céng lì qīn mín bù dé wèi qīng wàng guān, zhòng mín shì yě. zhèn shì jī gǔ xùn, wèi guān zé rén, jīn hòu shì cóng yǒu què, tōng xuǎn shuài chén jí dì èr rèn tí xíng zī xù céng rèn láng guān yǐ shàng zhě qīng jiān láng guān què, xuǎn jiān sī jùn shǒu zhī yǒu zhèng jī zhě, bìng xū zhì zhuàng zhāo zhù jí yǒu yù wàng zhī rén. qīng jiān láng guān wèi lì jiān sī jùn shǒu zhě, lìng gēng dié bǔ wài rèn nèi guān chú cí chén tái jiàn xì zhèn qīn zhuó, xú bìng xū zài zhí èr nián, fāng xǔ qiān chú. shù nèi wài shì jūn, wú qīng zhòng zhī piān, zhí yè xiū jǔ, yǒu jiǔ rèn zhī xiào, yǐ fù zhèn zhòng mín shì zhī yì.
戊寅,詔曰:「設官分職,民事為先。古者二千石位次九卿,公卿闕則選所表而用之。祖宗以來,郡守闕多選諸台省,至分遣朝行以治劇邑,非曾歷親民不得為清望官,重民事也。朕式稽古訓,為官擇人,今後侍從有闕,通選帥臣及第二任提刑資序曾任郎官以上者;卿、監郎官闕,選監司、郡守之有政績者,並須治狀昭著及有譽望之人。卿、監、郎官未歷監司、郡守者,令更迭補外任;內官除詞臣、台諫系朕親擢,徐並須在職二年,方許遷除。庶內外適均,無輕重之偏,職業修舉,有久任之效,以副朕重民事之意。」
wù zǐ, zhuī fù gù fū wén gé zhí xué shì hóng hào zài fù huī yóu gé zhí xué shì, yǐ qí zi qǐ jū shè rén zūn yán fù zhí wèi jǐn yě xún cì shì yuē zhōng xuān.
戊子,追復故敷文閣直學士洪晧再復徽猷閣直學士,以其子起居舍人遵言復職未盡也;尋賜諡曰忠宣。
xià, sì yuè, yǐ wèi, dà lǐ sì shǎo qīng yáng kuí quán xíng bù shì láng, sī nóng qīng tāng yǔn gōng quán shàng shū bīng bù shì láng.
夏,四月,乙未,大理寺少卿楊揆權刑部侍郎,司農卿湯允恭權尚書兵部侍郎。
wǔ yuè, xīn wèi, gǎi guāng zhōu wèi jiǎng zhōu, guāng huà jūn wèi tōng huà jūn, guāng shān xiàn wèi qī sī xiàn, bì jīn tài zǐ míng yě.
五月,辛未,改光州為蔣州,光化軍為通化軍,光山縣為期思縣,避金太子名也。
jīn tài zǐ guāng yīng, nián shí èr, shàn qí shè, cháng shè zhāng, huò zhī, jīn zhǔ yǐ jiàn tài miào.
金太子光瑛,年十二,善騎射,嘗射麞,獲之,金主以薦太廟。
wù yín, jīn guó shǐ biāo qí shàng jiāng jūn diàn qián sī fù dōu diǎn jiǎn xiāo gōng, fù shǐ zhōng dài fū shàng shū gōng bù shì láng wèi zǐ píng, jiàn yú zǐ chén diàn.
戊寅,金國使驃騎上將軍、殿前司副都點檢蕭恭,副使中大夫、尚書工部侍郎魏子平,見於紫宸殿。
bǐng xū, jīn shǐ xiāo gōng wèi zǐ píng rù cí, zhì jiǔ zǐ chén diàn, yǐ yǔ gù, fù jiù chuí gǒng diàn.
丙戌,金使蕭恭、魏子平入辭,置酒紫宸殿,以雨故,復就垂拱殿。
shí jīn zhǔ jué yì nán xià, zǐ píng hái, rù yè, shǒu wèn yǐ nán fāng shì, qiě yuē: rǔ wèi sū zhōu yǔ dà míng shú yōu? zǐ píng yuē: bù kě bǐ. yuē: hé wèi yě? zǐ píng yuē: gōng shì chē mǎ yī fú yǐn shí, rén zhī suǒ měi yě. jiāng hú dì bēi shī, zhōu chuán yǐ wèi jū, yú xiā yǐ wèi niàng, xià fú jiāo gé, yóu bù kān qí rè. yǐ cǐ yán zhī, dài bù móu yǐ. jīn zhǔ bù yuè.
時金主決意南下,子平還,入謁,首問以南方事,且曰:「汝謂蘇州與大名孰優?」子平曰:「不可比。」曰:「何謂也?」子平曰:「宮室、車馬、衣服、飲食,人之所美也。江湖地卑濕,舟船以為居,魚蝦以為釀,夏服焦葛,猶不堪其熱。以此言之,殆不侔矣。」金主不悅。
shì yuè, jīn zhǔ zhào shǐ bù shàng shū lǐ tōng hàn lín yuàn xué shì chéng zhǐ dí yǒng gù zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī hàn lín zhí xué shì hán rǔ jiā sì rén móu, yù zài xiū biàn jīng ér xǐ jū zhī, wèi nán qīn zhī jì. tōng sì huī jiē yán cǐ zhèng hé tiān shí, jīn zhǔ xǐ. yǒng gù rǔ jiā yuē: yān jīng fǔ chéng, tǎng zàng yǐ fá, mín lì wèi sū, qǐ kě zài yíng biàn yì? jiāng nán tōng hǎo, suì tǎng wú què, jù xìng zhēng fá, yì kǒng chū shī wú míng. jīn zhǔ nù yuē: fēi rǔ suǒ zhī! huī zhī shǐ qù. jì ér zhào hàn lín yīng fèng wén zì qí jiǎn jiǎng hàn shū, jīn zhǔ nù shāo jiě. yì rì, zhuó tōng shàng shū yòu chéng, sì huī cān zhī zhèng shì. yǒng gù yīn qǐng lǎo, xǔ zhī.
是月,金主召使部尚書李通、翰林院學士承旨翟永固、左宣徽使敬嗣暉、翰林直學士韓汝嘉四人謀,欲再修汴京而徙居之,為南侵之計。通、嗣暉皆言此正合天時,金主喜。永固、汝嘉曰:「燕京甫成,帑藏已乏,民力未蘇,豈可再營汴邑?江南通好,歲帑無闕,遽興征伐,亦恐出師無名。」金主怒曰:「非汝所知!」麾之使去。既而召翰林應奉文字綦戩講《漢書》,金主怒稍解。翼日,擢通尚書右丞,嗣暉參知政事。永固因請老,許之。
liù yuè, guǐ sì, míng méi zhōu qīng shén xiàn zhōng yán shān lóng tán cí lǎo shén cí yuē cí jì.
六月,癸巳,名眉州青神縣中岩山龍潭慈姥神祠曰慈濟。
shì rì, liú xīng zhòu yǔn.
是日,流星晝隕。
jiǎ chén, shū mì yuàn dōu chéng zhǐ chén zhèng tóng, yán zhū lù zòu yàn sǐ qiú, lì duō jiàng pèi, fēi shì, dì yuē: xíng fá fēi wù kè shēn, yù dāng qí zuì. ruò zhuān gū xī, fèi fǎ yòng lì, zé rén bù zhī wèi, fēi suǒ yǐ jìn bào jí jiān. kě yù xíng guān, cháng lìng zūn shǒu chéng xiàn.
甲辰,樞密院都承旨陳正同,言諸路奏讞死囚,例多降配,非是,帝曰:「刑罰非務刻深,欲當其罪。若專姑息,廢法用例,則人不知畏,非所以禁暴戢奸。可諭刑官,常令遵守成憲。」
qiū, qī yuè, jǐ wèi, zhào zhú huáng chéng dōng nán zhī wài chéng.
秋,七月,己未,詔築皇城東南之外城。
wù yín, qǐ jū shè rén hóng zūn lùn zhù qián lì hài, dà lüè wèi: jīn qián bǎo shǎo, duō wèi cuò huǐ zuò qì yòng, ér nán guò hǎi, běi dù huái, suǒ shī zhì duō. zì bà tí diǎn guān, fù zhì shǔ èr yuán, wú yì jiān sī, ér zhù qián shū wèi jí é, yì yí duō fāng cuò zhì. dì yù dà chén yuē: zūn lùn pō yǒu kě cǎi. qián hòu tóng jìn, xíng zhī bù yán, dài chéng xū wén. tóng qì suī mín jiān suǒ cháng yòng, rán yì kě yǐ tā wù dài zhī. jīn ruò zì gōng qīng guì qī zhī jiā, yǐ shēn lǜ zhī, yī qiè bù yòng, rán hòu shēn yán fǎ jìn, yí wú bù chéng zhě.
戊寅,起居舍人洪遵論鑄錢利害,大略謂:「今錢寶少,多為錯毀作器用,而南過海,北渡淮,所失至多。自罷提點官,復置屬二員,無異監司,而鑄錢殊未及額,亦宜多方措置。」帝諭大臣曰:「遵論頗有可采。前後銅禁,行之不嚴,殆成虛文。銅器雖民間所常用,然亦可以它物代之。今若自公卿貴戚之家,以身率之,一切不用,然後申嚴法禁,宜無不成者。」
jǐ mǎo, dì chū yù fǔ tóng qì qiān wǔ bǎi shì sòng zhù qián sī, suì dà liǎn mín jiān tóng qì. qí dào fó xiàng jí sì guān zhōng qìng zhī shǔ bìng zhì jí, měi jīn shōu qí suàn èr shí wén mín jiān suǒ yòng zhào zi dài pàn zhī lèi, zé guān yù zhī. fán mín jiān tóng qì, yīn yī yuè shū guān xiàn mǎn bù nà, shí jīn yǐ shàng tú èr nián, shǎng qián sān bǎi qiān, xǔ rén gào, zì hòu fàn zhě, sī jiàng pèi qián jiān zhòng yì. qí hòu dé tóng èr bǎi wàn jīn.
己卯,帝出御府銅器千五百事送鑄錢司,遂大斂民間銅器。其道、佛像及寺觀鐘磬之屬並置籍,每斤收其算二十文;民間所用照子、帶鑻之類,則官鬻之。凡民間銅器,陰一月輸官;限滿不納,十斤已上徒二年,賞錢三百千,許人告,自後犯者,私匠配錢監重役。其後得銅二百萬斤。
gēng chén, dì chū yù zhì jiāo sì tiān dì zōng miào lè zhāng shí sān shǒu shì fǔ chén.
庚辰,帝出御製《郊祀天地、宗廟樂章》十三首示輔臣。
rén wǔ, guó zi jì jiǔ zhōu wǎn quán shàng shū lì bù shì láng, mì shū shǎo jiān céng jǐ quán lǐ bù shì láng.
壬午,國子祭酒周綰權尚書吏部侍郎,秘書少監曾幾權禮部侍郎。
bā yuè, wù zǐ shuò, zhào zhì guó shǐ yuàn xiū shén zōng zhé zōng huī zōng sān cháo zhèng shǐ.
八月,戊子朔,詔置國史院、修神宗、哲宗、徽宗三朝正史。
xīn mǎo, quán lǐ bù shì láng sūn dào fū quán gōng bù shì láng. bǐng shēn, mì gé xiū zhuàn zhī shào xìng fǔ zhào lìng hěn quán shàng shū hù bù shì láng.
辛卯,權禮部侍郎孫道夫權工部侍郎。丙申,秘閣修撰、知紹興府趙令詪權尚書戶部侍郎。
rén yín, shàng shū shěng kān huì zhāng jùn yǐ fú què, zhào: tè jìn guān wén diàn dà xué shì hé guó gōng zhāng jùn, luò zhí, tí jǔ jiāng zhōu tài píng xìng guó gōng, yī jiù yǒng zhōu jū zhù.
壬寅,尚書省勘會張浚已服闋,詔:「特進觀文殿大學士、和國公張浚,落職,提舉江州太平興國宮,依舊永州居住。」
dīng mǎo, jiā fēng táng liǔ zhōu cì shǐ liǔ zōng yuán wèi wén huì zhāo líng hóu.
丁卯,加封唐柳州刺史柳宗元為文惠昭靈侯。
xīn hài, zhào lì mǐn jié miào yú shùn chāng xiàn, yǐ cí fàn wàng.
辛亥,詔立愍節廟於順昌縣,以祠范旺。
jiǎ yín yè, dì zhèn.
甲寅夜,地震。
jiǔ yuè, wù yín, yòu dí gōng láng lǐ qí yán: zì jīng jiè zhī hòu, shuì zhòng tián qīng, zhōng suǒ rù qiě bù zú yǐ gōng liǎng shuì, jīn yòu pèi zhōu xiàn mǎi tóng, mín lì yù kùn. kuàng jiāng xī zhōu xiàn, duō yòng sī qián, jiù qián bǎi, zhòng shí yī liǎng, xīn qián bǎi, zhòng wǔ liǎng yǒu qí. ruò huǐ jiù qián qiān, yǐ qiān xī zá zhī, zé kě zhù èr qiān wǔ bǎi, shì yǐ gàn jí děng zhōu, bǐ wū sī zhù. yí lù qiě yǐ wàn hù yán zhī, hù rì xiāo qiān qián, shì rì huǐ wàn mín yě. mín jì xiāo qián ér dào zhù, guān yòu yì mín huǐ qián ér gèng zhù, dé bù cháng shī, tú bì bǎi xìng, fèi bāng cái. yuàn zhào zhū jiān, qián gū réng jiù suì, jì kēng yě suǒ rù tóng xī xìng zhù, zhū lù wěi tí xíng jiān zhǔ qí shì, hù bù suì zhōng kè qí diàn zuì, zé shì shěng ér mín ān yǐ.
九月,戊寅,右迪功郎李耆言:「自經界之後,稅重田輕,終所入且不足以供兩稅,今又配州縣買銅,民力愈困。況江西州縣,多用私錢,舊錢百,重十一兩,新錢百,重五兩有奇。若毀舊錢千,以鉛錫雜之,則可鑄二千五百,是以贛、吉等州,比屋私鑄。一路且以萬戶言之,戶日銷千錢,是日毀萬緡也。民既銷錢而盜鑄,官又抑民毀錢而更鑄,得不償失,徒弊百姓,費邦財。願詔諸監,錢姑仍舊歲,計坑冶所入銅錫興鑄,諸路委提刑兼主其事,戶部歲終課其殿最,則事省而民安矣。」
zì hù bù tí lǐng zhù qián, ér fēn zhōu xiàn kē mǎi tóng xī, mín duō huǐ qián wèi tóng yǐ yīng mìng, gù qí yán rú cǐ. zhào tí lǐng zhù qián sī cuò zhì yuē shù.
自戶部提領鑄錢,而分州縣科買銅錫,民多毀錢為銅以應命,故耆言如此。詔提領鑄錢司措置約束。
gēng chén, zhōng shū shè rén jiān shǐ guǎn xiū zhuàn wáng gāng zhōng chōng lóng tú gé dài zhì sì chuān ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī chéng dū fǔ.
庚辰,中書舍人兼史館修撰王剛中充龍圖閣待制、四川安撫制置使兼知成都府。
xiān shì quán lǐ bù shì láng sūn dào fū, yán zhōng wài jí jí, jiē wèi jīn rén yǒu kuī jiāng huái yì, dì yuē: zhèn dài zhī shén hòu, bǐ yǐ hé míng wèi bīng duān? dào fū yuē: xìng bīng qǐ wèn yǒu míng! yuàn bì xià zǎo wèi zhī tú. yòu yán: chéng dū shuài, bì xià bù kě bù zé, yí qiú cái kě zhì zhì sì chuān zhě èr sān rén, cháng zhì zhī shèng dù. dì yún: dāng chǔ rén yǐ dài huǎn jí zhī yòng. gāng zhōng yì yán: yù dí zuì jīn rì xiān wù zhī jí, hé xiān zì zé jiāng shuài, sōu shì zú, chǔ bèi jūn xiè. jiā wǒ shù nián, guó shì fù qiáng, bǐ qǐng méng zé wèi hàn wén dì, fàn biān zé wèi táng tài zōng. dì zhuàng qí yán. huì xī shǔ móu shuài, zǎi zhí wèi yí dé wén wǔ wēi fēng shí dà tǐ zhě, dì yuē: wú yú wáng gāng zhōng yǐ. suì yǒu shì mìng, yòu lìng dào fū yǐ shǔ zhōng lì hài yǔ zhī.
先是權禮部侍郎孫道夫,言中外籍籍,皆謂金人有窺江、淮意,帝曰:「朕待之甚厚,彼以何名為兵端?」道夫曰:「興兵豈問有名!願陛下早為之圖。」又言:「成都帥,陛下不可不擇,宜求才可制置四川者二三人,常置之聖度。」帝云:「當儲人以待緩急之用。」剛中亦言:「禦敵最今日先務之急,盍先自擇將帥,蒐士卒,儲備軍械。加我數年,國勢富強,彼請盟則為漢文帝,犯邊則為唐太宗。」帝壯其言。會西蜀謀帥,宰執謂宜得文武威風識大體者,帝曰:「無逾王剛中矣。」遂有是命,又令道夫以蜀中利害語之。
xīn sì, yǐ shì gé wèi zhāo huà jūn jié dù shǐ, sì pú wáng.
辛巳,以士輵為昭化軍節度使,嗣濮王。
dōng, shí yuè, dīng hài shuò, mì shū shǎo jiān shěn jiè wèi hè dà jīn zhēng dàn shǐ, gé mén zhī hòu sòng zhí wēn fù zhī guó zi sī yè huáng zhōng wèi hè shēng chén shǐ, gé mén zhī hòu bàn yù qián zhōng zuǒ jūn tóu yǐn jiàn sī lǐ jǐng xià fù zhī.
冬,十月,丁亥朔,秘書少監沈介為賀大金正旦使,閤門祗候宋直溫副之;國子司業黃中為賀生辰使,閤門祗候、辦御前忠佐軍頭引見司李景夏副之。
wù zǐ, zuǒ chéng yì láng yú yǔn wén wèi mì shū chéng.
戊子,左承議郎虞允文為秘書丞。
yǔn wén zhī qú zhōu, dì qiāo mín pín, cháng fù zhī wài, yòu xíng jiā liǎn, liú jiāng yóu shén. yǔn wén zòu bà zhī, fán liù wàn wǔ qiān yú mín.
允文知渠州,地磽民貧,常賦之外,又行加斂,流江尤甚。允文奏罷之,凡六萬五千餘緡。
chū, dì zuò sǔn zhāi, yú qù wán hǎo, zhì jīng shǐ gǔ shū qí zhōng, yǐ wèi yàn zuò zhī suǒ, qiě wèi zhī jì, quán lì bù shàng shū hè yǔn zhōng qǐng yǐ cì qún chén. gēng yín, dì wèi zǎi zhí yuē: yǔn zhōng cháng yú jīng yán wèn zhèn suǒ hǎo zhī yì, zhèn wèi zhī yuē: zhèn zhī suǒ hǎo, fēi shì sú zhī suǒ wèi dào yě. ruò guǒ néng fēi shēng, zé qín huáng hàn wǔ dāng dé zhī ruò guǒ néng zhǎng shēng, zé èr jūn zhì jīn bù sǐ. zhèn wéi zhì dào guì qīng jìng, gù tián dàn guǎ yù, qīng xīn shěng shì. suǒ wèi wèi dào rì sǔn, qī yǔ yī shì zhī mín tóng jī rén shòu, rú sī ér yǐ. dāng jiàng chū bēi běn yǐ cì qīng děng. zhèn yòu wéi bǐ nián chǐ mí chéng fēng, rú hūn jì zhī lèi, zhì yǒu yòng jīn yù qì zhě, cǐ yì bù kě yǐ bù jiè. zhì shì jiàng zhào yù zhōng wài rú dì zhǐ.
初,帝作損齋,舁去玩好,置經史古書其中,以為燕坐之所,且為之記,權吏部尚書賀允中請以賜群臣。庚寅,帝謂宰執曰:「允中嘗於經筵問朕所好之意,朕謂之曰:『朕之所好,非世俗之所謂道也。若果能飛升,則秦皇、漢武當得之;若果能長生,則二君至今不死。朕惟治道貴清淨,故恬淡寡慾,清心省事。所謂為道日損,期與一世之民同躋仁壽,如斯而已。』當降出碑本以賜卿等。朕又惟比年侈靡成風,如婚祭之類,至有用金、玉器者,此亦不可以不戒。」至是降詔諭中外如帝旨。
wù xū, zhào: shàng shū shěng fán shì lǐ bù dāng zhě, xǔ yì dēng wén jiǎn yuàn tóu zhuàng lèi zòu, lǎn qì, fù yù shǐ tái lǐ wèn.
戊戌,詔:「尚書省凡事理不當者,許詣登聞檢院投狀類奏,覽訖,付御史台理問。」
guǐ chǒu, gù jìn shì yáng jū zhōng zhí zhōng, bìng tè zèng yòu chéng shì láng.
癸丑,故進士楊居中、執中,並特贈右承事郎。
èr rén, cún zhōng dì yě, jiàn níng zhī pò sǐ yān. zhì shì cún zhōng qǐ yǐ dà lǐ suǒ de qīn shǔ mén kè èr guān wèi xù diǎn, dì tè mìng lù zhī.
二人,存中弟也,建寧之破死焉。至是存中乞以大禮所得親屬、門客二官為恤典,帝特命錄之。
shí yī yuè, guǐ hài, jīn zhào yǒu sī qín zhèng ān mín.
十一月,癸亥,金詔有司勤政安民。
jǐ mǎo, rì nán zhì, hé sì tiān dì yú nán jiāo, shè tiān xià.
己卯,日南至,合祀天地於南郊,赦天下。
quán lǐ bù shì láng sūn dào fū yán: jīn hé jì tiān dì, fèng sì zōng miào, xī fù chéng píng jiù diǎn. jiā yǐ pì dào shān, qiú yí shū, xiū tài xué, yù rén cái, wén zhì jì jǔ, zì cǐ yuàn xùn chì jiāng shì, zēng xiū wǔ bèi, yǐ wèi bù yú zhī jiè. yòu yán: rén zōng jǐng yòu chū, cǎi gǔ bīng fǎ jí jiù shǐ chéng bài, wèi shén wǔ mì lüè yǐ cì biān chén, xùn dí yǒu fāng, gù yī shí zhǎo yá yǒu gǔ liáng jiāng fēng. yuàn xià wén guǎn zhòng jiā chóu zhèng, biàn cì jiāng shuài, yǐ jì rén zōng gù shì, qǐ wú cáo wěi wáng dé yòng dí qīng zhī tú wèi shí chū hū! shí jīn rén yú méng yǒu duān, ér zhōng wài yí xìn wèi jué. dào fū dú yōu zhī, gù shù yǐ wǔ shì wèi yán.
權禮部侍郎孫道夫言:「今合祭天地,奉祀宗廟,悉復承平舊典。加以辟道山,求遺書,修太學,育人材,文治既舉,自此願訓敕將士,增修武備,以為不虞之戒。」又言:「仁宗景祐初,采古兵法及舊史成敗,為《神武秘略》以賜邊臣,訓迪有方,故一時爪牙有古良將風。願下文館重加讎正,遍賜將帥,以繼仁宗故事,豈無曹瑋、王德用、狄青之徒為時出乎!」時金人渝盟有端,而中外疑信未決。道夫獨憂之,故數以武事為言。
guǐ wèi, jīn shàng shū zuǒ chéng yē lǜ ān lǐ bà. cān zhī zhèng shì lǐ tōng yǐ yōu zhì qǐ fù rú gù.
癸未,金尚書左丞耶律安禮罷。參知政事李通以憂制起復如故。
jǐ chǒu, zhào chū yù qián qián xiū qì mù qīn zhái jí chóng jiàn xué gōng diàn yǔ fán yī bǎi qī shí yī qū.
己丑,詔出御前錢修葺睦親宅及重建學宮殿宇凡一百七十一區。
shí èr yuè, dīng wèi, zhào: cái rén liú shì jìn fēng wǎn yí.
十二月,丁未,詔:「才人劉氏進封婉儀。」
zé shòu níng yuǎn jūn jié dù fù shǐ bīn zhōu ān zhì lǐ guāng, fù zuǒ cháo fèng dài fū, rèn biàn jū zhù.
責授寧遠軍節度副使、彬州安置李光,復左朝奉大夫,任便居住。
rén zǐ, jīn guó hè zhēng dàn shǐ zhèng fèng dài fū gōng bù shàng shū sū bǎo héng, fù shǐ dìng yuǎn dà jiāng jūn tài zǐ zuǒ wèi lǜ fǔ lǜ ā diǎn qiān rù jiàn.
壬子,金國賀正旦使正奉大夫、工部尚書蘇保衡,副使定遠大將軍、太子左衛率府率阿典謙入見。
yǐ mǎo, jīn yǐ shū mì fù shǐ zhāng huī wèi shàng shū zuǒ chéng, guī dé yǐn gāo zhào hé shì qǐ wèi shū mì fù shǐ.
乙卯,金以樞密副使張暉為尚書左丞,歸德尹高召和式起為樞密副使。
yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì jiān zhī xìng yuán fǔ yáo zhòng yán: xìng yuán fǔ yáng zhōu zhū xiàn, gè yǒu yǐ qián bǎo dīng nèi xuǎn dào rén cái shǎo zhuàng kān chū zhàn rén, chà chōng yì shì, chén yǐ yú shù nèi zhāi jiǎn dào sān qiān rén, tuán jié duì wǔ, jiào xí wǔ yì, jí yù yú fù jìn dà ān jūn bā péng zhōu chà bō bǎo dīng, yǐ bèi chuán yùn jūn liáng. cóng zhī. zì cháo tíng yǔ jīn yuē hé bà bīng, yì zhě nǎi zòu bà lì lù zhū zhōu yì shì. zhì shì zhòng wén jīn yǒu yì bài méng, yù wèi zhàn shǒu bèi, nǎi zòu fù zhī.
御前諸軍都統制兼知興元府姚仲言:「興元府、洋州諸縣,各有以前保丁內選到人材少壯堪出戰人,差充義士,臣已於數內摘揀到三千人,團結隊伍,教習武藝,及欲於附近大安軍、巴、蓬州差撥保丁,以備船運軍糧。」從之。自朝廷與金約和罷兵,議者乃奏罷利路諸州義士。至是仲聞金有意敗盟,欲為戰守備,乃奏復之。
yì zhě yì wèi: xìng yáng jiù yǒu yì shì, jiē xiāo yǒng kě yòng, zhǐ shì miǎn shēn dīng chāi yì zhī lèi, bù fèi yǒu sī qián liáng. wàng xià běn lù shuài sī jiǎn zhāo jiù lái bù jí tiáo lì, yī jiù shōu chōng, yǐ shí jiào yuè, wú lìng zhōu xiàn bié zhì sāo rǎo, yǐ bèi huǎn jí shǐ huàn, cǐ zhèng gǔ rén yù bīng yú nóng zhī yì. zòu kě.
議者亦謂:「興、洋舊有義士,皆驍勇可用,只是免身丁、差役之類,不費有司錢糧。望下本路帥司檢昭舊來簿藉條例,依舊收充,以時教閱,無令州縣別致騷擾,以備緩急使喚,此正古人寓兵於農之意。」奏可。
shǐ, wáng shù lì fǎ, yì shì měi dīng juān jiā yè qián èr bǎi qiān, bù xiá shǐ chén juān liù fēn kē liǎn, jí shì zhū xiàn mín jiān suǒ yú jiā yè bù duō, kē mǎi jūn liáng cǎo liào kǔ yú piān zhòng. zhòng nǎi mìng shì jiù fǎ, zhǐ juān qí bàn, bù xiá shǐ chén sān fēn zhī èr, yì jiǎ dōu móu shén bì gōng jiàn guān gěi, qí tā yīng jūn zhōng suǒ yòng, jiē zì wèi zhī. jūn xíng, rì zhī liáng èr shēng yǒu bàn. měi liù shí wǔ rén wèi duì, guǎn duì èr rén, yā yōng duì sān rén, qí shǒu sān rén. xiàn lì sān bù, dōu fù bù xiá guǎn xiá gè yī rén. yú shì hé wǔ jùn suǒ jí, wèi èr wàn yī qiān qī bǎi yú rén, wéi xìng yáng dà ān jiǔ ér bù fèi.
始,王庶立法,義士每丁蠲家業錢二百千,部轄使臣蠲六分科斂,及是諸縣民間所餘家業不多,科買軍糧草料苦於偏重。仲乃命視舊法,止蠲其半,部轄使臣三分之二,衣甲、兜鍪、神臂弓箭官給,其它應軍中所用,皆自為之。軍行,日支糧二升有半。每六十五人為隊,管隊二人,押擁隊三人,旗首三人。縣立三部,都、副部轄、管轄各一人。於是合五郡所籍,為二萬一千七百餘人,惟興、洋、大安久而不廢。
jīn zhǔ yù dōu biàn, ér biàn jīng dà nèi shī huǒ, mìng zuǒ chéng xiàng zhāng hào cān zhī zhèng shì jìng sì huī yíng jiàn nán jīng gōng shì. hào cóng róng zòu yuē: wǎng suì yíng zhì zhōng dōu, tiān xià lè rán qū zhī. jīn mín lì wèi fù ér zhòng láo zhī, kǒng bù shì qián shí zhī yì chéng yě. bù tīng, hào cháo cí, jīn zhǔ wèn yǐ yòng bīng jiāng nán zhī lì hài, hào bù gǎn zhèng duì, nǎi wǎn cí yǐ jiàn, yù yǐ fěng zhǐ, yuē: chén guān tiān yì yù jué zhào shì jiǔ yǐ. jīn zhǔ è rán yuē: hé yǐ zhī zhī? duì yuē: zhào gòu wú zi, shù lì shū shǔ, qí shì bì shēng biàn, kě bù fán yòng bīng ér fú zhī. jīn zhǔ suī xǐ qí yán ér bù néng cóng.
金主欲都汴,而汴京大內失火,命左丞相張浩、參知政事敬嗣暉營建南京宮室。浩從容奏曰:「往歲營治中都,天下樂然趨之。今民力未復而重勞之,恐不似前時之易成也。」不聽,浩朝辭,金主問以用兵江南之利害,浩不敢正對,乃婉辭以諫,欲以諷止,曰:「臣觀天意欲絕趙氏久矣。」金主愕然曰:「何以知之?」對曰:「趙構無子,樹立疏屬,其勢必生變,可不煩用兵而服之。」金主雖喜其言而不能從。
hào děng zhì biàn, jīn zhǔ shí shǐ huàn zhě liáng chōng lái shì gōng yì, yùn yī mù zhī fèi zhì èr qiān wàn, qiān yī chē zhī lì zhì wǔ bǎi rén, gōng diàn zhī shì, biàn fù huáng jīn, ér hòu jiān yǐ wǔ cǎi, jīn xiè fēi kōng rú luò xuě, yī diàn zhī fèi yǐ yì wàn jì. diàn jì chéng, chōng zhǐ yuē: mǒu chù bù rú fǎ shì. zhé chè zhī gèng zào, hào bù néng kàng, yǔ zhī jūn lǐ.
浩等至汴,金主時使宦者梁珫來視工役,運一木之費至二千萬,牽一車之力至五百人,宮殿之飾,遍傅黃金,而後間以五采,金屑飛空如落雪,一殿之費以億萬計。殿既成,珫指曰:「某處不如法式。」輒撤之更造,浩不能抗,與之鈞禮。
jīn jiù zhì, huàn zhě wéi zhǎng yè tíng gōng wéi, zhì jīn zhǔ cuàn wèi, shǐ yǐ huàn zhě wáng guāng dào wèi nèi cáng kù shǐ, wèi yù liáng ān rén lǐng nèi cáng. jīn zhǔ cháng yuē: rén yán huàn zhě bù kě yòng, zhèn yǐ wèi bù rán. hòu táng zhuāng zōng wěi zhāng chéng yè yǐ shì, jìng lì dà gōng, cǐ zhōng qǐ wú rén hū? chōng zuì bèi wěi rèn, gù yóu jiāo zì.
金舊制,宦者惟掌掖庭宮闈,至金主篡位,始以宦者王光道為內藏庫使,衛愈、梁安仁領內藏。金主嘗曰:「人言宦者不可用,朕以為不然。後唐莊宗委張承業以事,竟立大功,此中豈無人乎?」珫最被委任,故尤驕恣。
shì suì, xià shǐ lì tōng jì jiān, zhù qián.
是歲,夏始立通濟監,鑄錢。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xìng èr shí jiǔ nián jīn zhèng lóng sì nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝紹興二十九年(金正隆四年)
chūn, zhēng yuè, bǐng chén shuò, dì yǐ huáng tài hòu nián bā shí, yì cí níng diàn xíng qìng shòu zhī lǐ, zǎi zhí shǐ xiāng jiē jìn shàng shòu lǐ wù. zhào: shù rén nián jiǔ shí zōng zǐ nǚ ruò gòng shì yǐ shàng fù mǔ nián bā shí zhě, jiē shòu guān fēng wén chén zhì shì guān dài fū yǐ shàng, bìng cì sān pǐn fú sēng ní dào shì bā shí yǐ shàng zhě, cì zǐ yī jí shī hào yǒu chà. zǎi zhí shěn gāi lǜ bǎi guān yì wén dé diàn chēng hè, yòng jiàn lóng gù shì yě. bān tuì, dì yù chuí gǒng diàn shòu běi shǐ lǐ.
春,正月,丙辰朔,帝以皇太后年八十,詣慈寧殿行慶壽之禮,宰執、使相皆進上壽禮物。詔:「庶人年九十、宗子女若貢士以上父母年八十者,皆授官封;文臣致仕官大夫以上,並賜三品服;僧、尼、道士八十以上者,賜紫衣及師號有差。」宰執沈該率百官詣文德殿稱賀,用建隆故事也。班退,帝御垂拱殿受北使禮。
jīn zhǔ cháo tài hòu yú shòu kāng gōng.
金主朝太后於壽康宮。
dīng sì, jīn yù shǐ dài fū gāo zhēn zú.
丁巳,金御史大夫高楨卒。
gēng shēn, jīn gēng dìng sī xiāng yuè jìng fǎ, bìng lùn sǐ.
庚申,金更定私相越境法,並論死。
yǐ mǎo, zhào: gù hóng zhōu guān chá shǐ wáng yàn, tè zèng ān yuǎn jūn jié dù shǐ.
乙卯,詔:「故洪州觀察使王彥,特贈安遠軍節度使。」
míng dǎo jiāng xiàn jīn mǎ bì jī shén cí yuē zhāo yīng.
名導江縣金馬碧雞神詞曰昭應。
jīn zhǔ zhào: zì lái yán biān zhōu jūn shè zhì què chǎng, běn wù tōng shāng, biàn yú mín yòng, qí jiān duō yǒu jiā dài wéi jìn wù huò, tú lì jiāo yì, jí bù liáng zhī rén sī xiāng lái wǎng, kě jiāng mì shòu yǐng táng cài dèng qín gǒng táo fèng xiáng fǔ děng chù què chǎng, bìng xíng fèi bà, zhǐ liú sì zhōu què chǎng yī chù, měi wǔ rì yī cì kāi chǎng, réng zhǐ huī sì zhōu zhào huì yí wén duì jìng zhōu jūn, zhào yàn shī xíng.
金主詔:「自來沿邊州軍設置榷場,本務通商,便於民用,其間多有夾帶違禁物貨,圖利交易,及不良之人私相來往,可將密、壽、潁、唐、蔡、鄧、秦、鞏、洮、鳳翔府等處榷場,並行廢罷,只留泗州榷場一處,每五日一次開場,仍指揮泗州照會移文對境州軍,照驗施行。」
èr yuè, bǐng xū shuò, xū yí jūn shēn dào běi jiè sì zhōu dié, jīn guó yǐ fèi bà mì shòu děng zhōu què chǎng, zhǐ cún liú sì zhōu yī chù. zhào: xū yí jūn què chǎng cún liú, yú bìng bà zhī. shí shì chū bù yì, nán běi shāng lǚ, qì wù huò ér táo zhě shén zhòng, jì ér wú suǒ de shí, jiàn zhì chāo lüè. yì zhě qǐng yán zé zhōu xiàn bǔ zhī, dì bù tīng, mìng gěi guǒ liáng, gè shǐ guī yè, jiǔ zhī suì dìng. jīn rén yòu yú sì zhōu zēng què chǎng wū èr bǎi jiān. yú shì xū yí yì rú zhī, réng chuàng gěi dù huái mù pái, zēng shǒu zú yān.
二月,丙戌朔,盱眙軍申到北界泗州牒,金國已廢罷密、壽等州榷場,只存留泗州一處。詔:「盱眙軍榷場存留,餘並罷之。」時事出不意,南北商旅,棄物貨而逃者甚眾,既而無所得食,漸致抄掠。議者請嚴責州縣捕之,帝不聽,命給裹糧,各使歸業,久之遂定。金人又於泗州增榷場屋二百間。於是盱眙亦如之,仍創給渡淮木牌,增守卒焉。
fèng guó jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì zhí shì pàn xìng zhōu wú lín wèi shǎo bǎo.
奉國軍節度使、開府儀同三司、領御前諸軍都統制職事、判興州吳璘為少保。
jǐ chǒu, zhào: hǎi shāng jiǎ tuō fēng cháo zhé wǎng běi jiè zhě, yī jūn fǎ.
己丑,詔:「海商假託風潮輒往北界者,依軍法。」
shì yù shǐ yè yì wèn shì shàng shū lì bù shì láng.
侍御史葉義問試尚書吏部侍郎。
jīn yǐ zuǒ xuān huī shǐ xǔ lín wèi yù shǐ dài fū.
金以左宣徽使許霖為御史大夫。
rén chén, dìng jiāng jūn chéng xuān shǐ tóng zhī dà zōng zhèng shì shì jiǎn wèi ān qìng jié dù shǐ.
壬辰,定江軍承宣使、同知大宗正事士籛為安慶節度使。
jǐ hài, quán shàng shū gōng bù shì láng liú zhāng jiān quán lì bù shì láng, gěi shì zhōng jiān shì jiǎng quán zhí xué shì yuàn yáng chūn shì bīng bù shì láng.
己亥,權尚書工部侍郎劉璋兼權吏部侍郎,給事中兼侍講、權直學士院楊椿試兵部侍郎。
rén yín, zōng zhèng shǎo qīng yáng xiè quán shàng shū gōng bù shì láng.
壬寅,宗正少卿楊偰權尚書工部侍郎。
dīng wèi, jīn xiū zhōng dū chéng, zào zhàn chuán yú tōng zhōu.
丁未,金修中都城,造戰船於通州。
jīn zhǔ yù zǎi xiàng yuē: sòng guó suī chén fú, yǒu shì yuē ér wú chéng shí bǐ wén yán biān mǎi mǎ jí zhāo nà pàn wáng, bù kě bù bèi. nǎi qiǎn shǐ jí zhū lù míng ān bù zú jí zhōu xiàn bó hǎi dīng zhuàng chōng jūn, jí fēn wǎng shàng jīng dōng jīng běi jīng xī jīng, fán nián èr shí yǐ shàng wǔ shí yǐ xià zhě jiē jí zhī, suī qīn lǎo dīng duō qǐ yī zi liú shì, yì bù xǔ.
金主諭宰相曰:「宋國雖臣服,有誓約而無誠實;比聞沿邊買馬及招納叛亡,不可不備。」乃遣使籍諸路明安部族及州縣渤海丁壯充軍,及分往上京、東京、北京、西京,凡年二十以上、五十以下者皆籍之,雖親老、丁多、乞一子留侍,亦不許。
jǐ yǒu, dì wèi dà chén yuē: wén jiāng xī jìng nèi yǒu qún jù ér lüè rén yú dào zhě. wáng lún yuē: jiān shí zhī mín, bù dé yǐ ér wèi zhī, wèi bì jiē xiào jù yě. dì yuē: fán zāi shāng chù, xī lìng zhèn jì, juān qiàn yǐ jí èr shí qī wàn, bù zhī zhōu xiàn fèng xíng hé rú. qīng yáo báo fù, zì wú dào zéi, gù táng tài zōng yòng wèi zhēng zhī yán, xíng rén yì jì xiào, qiě yuē xī bù lìng fēng dé yí jiàn zhī. rán dé yí yǔ yú shì jī bèi, jiē suí cháo nìng chén wù yáng dì zhě. tài zōng shòu mìng, zì dāng zhǎn zhī, yǐ wèi jiān nìng zhī jiè.
己酉,帝謂大臣曰:「聞江西境內有群聚而掠人於道者。」王綸曰:「艱食之民,不得已而為之,未必皆嘯聚也。」帝曰:「凡災傷處,悉令賑濟,蠲欠已及二十七萬,不知州縣奉行何如。輕徭薄賦,自無盜賊,故唐太宗用魏徵之言,行仁義既效,且曰『惜不令封德彝見之。』然德彝與虞世基輩,皆隋朝佞臣誤煬帝者。太宗受命,自當斬之,以為奸佞之戒。」
sān yuè, bǐng chén shuò, jīn qiǎn bīng bù shàng shū xiāo gōng jīng huà xià guó biān jiè, qiǎn shǐ fēn yì zhū dào zǒng guǎn fǔ dū zào bīng qì.
三月,丙辰朔,金遣兵部尚書蕭恭經畫夏國邊界,遣使分詣諸道總管府督造兵器。
dīng chǒu, zhào shuài chén jiān sī shì cóng tái jiàn suì jǔ kě rèn jiāng shuài zhě èr yuán, jù cái lüè suǒ zhǎng jí céng lì gōng xiào yǐ zòu.
丁丑,詔帥臣、監司、侍從、台諫歲舉可任將帥者二員,具材略所長及曾立功效以奏。
mì shū shǎo jiān shěn jiè quán shàng shū lì bù shì láng.
秘書少監沈介權尚書吏部侍郎。
xià, sì yuè, rén chén, guó zi sī yè huáng zhōng hè jīn zhǔ shēng chén hái, yán jīn zhǔ zài xiū biàn liáng, yì fū wàn jì, cǐ bì yù xǐ jū yǐ jiàn bī, bù kě bù zǎo wèi zhī jì. shí yuē hé jiǔ, zhōng wài jiě chí, wú zhàn shǒu bèi, dì wén, jué rán yuē: dàn kǒng wèi lí gōng yě. zhōng yuē: chén jiàn qí xíng shì, kǒng bù zhǐ wèi lí gōng. guǒ nán xǐ jū biàn, zé zhuàng shì jiàn mǎ, bù shù rì kě zhì huái shàng, kě wú lǜ hū! zǎi xiàng shěn gāi tāng sī tuì wén zhī, jié zhōng yuē: shěn jiān zhī guī, shǔ ěr bù wén cǐ yán, gōng ān dé yún yún yě? jū shù rì, fù wǎng yán zhī, yuē: qǐng wù yǐ wàng yán jí zuì. sī tuì nù, zhì yǐ yǔ qīn zhōng. shí zhōng shū shè rén hóng mài yì qǐng mì wèi biān bèi, gāi děng bù tīng.
夏,四月,壬辰,國子司業黃中賀金主生辰還,言金主再修汴梁,役夫萬計,此必欲徙居以見逼,不可不早為之計。時約和久,中外解弛,無戰守備,帝聞,矍然曰:「但恐為離宮也。」中曰:「臣見其行事,恐不止為離宮。果南徙居汴,則壯士健馬,不數日可至淮上,可無慮乎!」宰相沈該、湯思退聞之,詰中曰:「沈監之歸,屬耳不聞此言,公安得云云也?」居數日,復往言之,曰:「請勿以妄言即罪。」思退怒,至以語侵中。時中書舍人洪邁亦請密為邊備,該等不聽。
xīn chǒu, guó zi sī yè huáng zhōng shǒu mì shū shǎo jiān. jìn lì, shǐ běi hái zhě, lǜ dé cóng guān. zǎi xiàng yǐ zhōng yán jīn yǒu nán mù zhī yì, è zhī, gù shěn jiè qiān lì bù shì láng, ér yǐ zhōng bǔ qí chù.
辛丑,國子司業黃中守秘書少監。近例,使北還者,率得從官。宰相以中言金有南牧之意,惡之,故沈介遷吏部侍郎,而以中補其處。
xiān shì wǔ chéng wáng miào shēng zhī cǎo, wǔ xué bó shì zhū xī zài mì wèi tú yǐ xiàn. xī zài, jīn tán rén tāng sī tuì suǒ jiàn yě. yú shì zǎi xiàng zhào zhǎng èr fù dōu táng, zé zhī yuē: zhì shì zhī ruì, yì ér bù zòu, hé yé? jì jiǔ zhōu wǎn wèi jí yán, zhōng zhǐ cǐ tú yuē: zhì shì hé yòng cǐ wèi! wǎn tuì ér tàn yuē: xī bù shǐ zhōng wèi jiàn zhèng guān yě!
先是武成王廟生芝草,武學博士硃熙載密為圖以獻。熙載,金壇人湯思退所薦也。於是宰相召長貳赴都堂,責之曰:「治世之瑞,抑而不奏,何耶?」祭酒周綰未及言,中指此圖曰:「治世何用此為!」綰退而嘆曰:「惜不使中為諫諍官也!」
zhào yǐ táng xī píng wáng lǐ chéng pèi shí wǔ chéng wáng, jiàng lǐ jī yú táng xià.
詔以唐西平王李晟配食武成王,降李勣於堂下。
jīn zhǔ mìng zēng shān dōng lù quán shuǐ, bì kuò liǎng yíng bīng shì lǐn gěi.
金主命增山東路泉水,畢括兩營兵士廩給。
xīn hài, jīn shàng shū zuǒ chéng zhāng huī, yù shǐ dài fū xǔ lín bà, yǐ dà xìng yǐn tú kè tǎn zhēn wèi shū mì fù shǐ.
辛亥,金尚書左丞張暉,御史大夫許霖罷,以大興尹圖克坦貞為樞密副使。
shì yuè, guī cháo guān lǐ zōng mǐn shàng shū yán: chén qiè wén jìn zhě jīn rén yú qí yōng jiān fá mù yǐ zào fú liáng, dōng jīng zhǎng ān xiū zhì gōng shì, qiān zhū lù jìn shù jù yú guān shǎn, yóu qí qiān shù chū jìn biān chān shì xū shí, jiān móu guǐ jì, wèi kě kuī cè. chén shū jiàn rǒng sǎn, jǐn yǐ qū qū guǎn jiàn yǒu kě bì miào táng mò yì zhě, xī wèi sān shì:
是月,歸朝官李宗閔上書言:「臣竊聞近者金人於岐、雍間伐木以造浮梁,東京、長安修治宮室,遷諸路近戍聚於關陝,游騎千數出近邊覘視虛實,奸謀詭計,未可窺測。臣疏賤冗散,謹以區區管見有可裨廟堂末議者,析為三事:
qí yī yuē yán shǒu yù. fāng jīn tiān xià gēn běn zài wú shǔ, qí shì ruò shǒu zú zhī xiāng yīng, jīng zhōu jù qí zhōng, xīn fù zhī dì yě. xiāng yáng è jīng zhōu zhī chōng, yòu zú yǐ wèi jīng zhōu zhòng qīng. jīn zhòng bīng jiē zhù wǔ chāng, ér xíng xiāng zhī jiān suǒ yǐ zì wèi zhě wèi gù. qiě xiāng yáng zài jīn wèi jí biān, qù jīng zhōu sì bǎi wǔ shí lǐ, wú chóng shān jùn lǐng zhǎng jiāng dà hé zhī xiǎn, dí rén chí qīng qí, bù liǎng rì kě zhì chéng xià, wàn yī jīng zhōu wèi qí suǒ jù, wú shǔ shǒu wěi bù néng jiù. cháo tíng suī yǐ liú qí zhèn jīng zhōu, rán wú bīng yǐ zì gù zhì xiāng yáng zhī bīng, bù guò qiān yú rén, yòu jiē pí nuò, ān néng yǐ bèi huǎn jí! yí lìng liú qí jiāng èr wàn rén fēn tún jīng zhōu yào hài, gèng lìng bú zhù zhào mù, rì yè xùn xí, zhāng shēng shì, yán chì hòu, réng zé jiǔ lì jiāng chén zhě yī rén rú tián chéng qí rén zhě yǐ fù zhī. gài chéng suī lǎo ér zhàn gōng sù zhe, dí rén shēn wèi zhī, jīn jū nán chāng, wèi zú qióng qí shī shè, ruò shǐ yǔ liú qí xié bàn, dí rén bù gǎn fù shì nán mù. xiāng yáng zé qiǎn yī zhì yǒng jiān quán zhī jiāng, fēn wǔ chāng zhī bīng wàn rén, bǐ suì gèng qí shù shǒu. xiāng jì yǒu bèi, wú shǔ kě gāo zhěn ér wò yǐ.
其一曰嚴守御。方今天下根本在吳、蜀,其勢若手足之相應,荊州據其中,心腹之地也。襄陽扼荊州之沖,又足以為荊州重輕。今重兵皆駐武昌,而刑、襄之間所以自衛者未固。且襄陽在今為極邊,去荊州四百五十里,無重山峻岭、長江大河之險,敵人馳輕騎,不兩日可至城下,萬一荊州為其所據,吳、蜀首尾不能救。朝廷雖以劉錡鎮荊州,然無兵以自固;至襄陽之兵,不過千餘人,又皆疲懦,安能以備緩急!宜令劉錡將二萬人分屯荊州要害,更令不住召募,日夜訓習,張聲勢,嚴斥堠,仍擇久歷將陳者一人如田晟其人者以副之。蓋晟雖老而戰功素著,敵人深畏之,今居南昌,未足窮其施設,若使與劉錡協辦,敵人不敢復事南牧。襄陽則遣一智勇兼全之將,分武昌之兵萬人,比歲更其戍守。襄既有備,吳、蜀可高枕而臥矣。
qí èr yuē mù xīn jūn. chén wǎng zài háng jiān, cháng jiàn sān yá jí zhū chù zhāo jūn, jiē shì jǐng yóu shǒu, shù nián zhī hòu, suī xí zhī qí shè jī cì zhī shì, ér zī xìng pí nuò bù gǎi yě. chén wén fú jiàn tīng gàn jiàn chāng sì jùn zhī mín, qīng piāo yǒng hàn, jīng shè xiǎn zǔ, xí yǐ wèi cháng, píng jū zé tóu shí chāo jù, chuí niú fá zhǒng, jù wèi xiǎo dào, ér wèi jiān xióng zhī zī, shǐ yǒu rén jià yù yì shǐ, bì néng de sǐ lì. chén qiè jiàn diàn qián sī zuǒ yì jūn tǒng zhì chén mǐn, shēng zhǎng gàn tǔ, tiān zī zhōng yǒng, qí mín yì wèi ér ài zhī suǒ tǒng zhī bīng, jìn chū tián shè, qiě yí zhàn jí, suì wèi jīng jìn, rén rén kě yòng. ruò cháo tíng zhuān wěi chén mǐn, bǐ zhāo jí sì jùn zhī mín, shǐ jīn rén guǒ yú méng, zé gōng shǒu jiē kě wèi yòng, ruò shàng shǒu hé hǎo, zé kě yǐ tián sān yá zhī shù. chén guān jīn rì dí rén zhī jǔ, qí zhì bù xiǎo, rú wén qiān shǎn yòu liǎng hé mín xī yǐ wèi bīng, yǔ fū qì dān xī jiā hàn ér zhū jūn bù xià shù shí wàn zhòng, jù zhī guān shǎn, qí zài tā lù, yòu bù zhī jǐ wàn rén. ruò yù gōng shǔ, zé wú lín yáo zhòng wáng yàn zhī bīng zú yǐ xiāng kàng. chén guān qí bīng, jiē yuǎn lái wū hé zhī zhòng, lì zài sù zhàn, cháo tíng qiǎn yáng cún zhōng chéng mǐn tí bīng zǒng lǜ yán biān zhū shuài, gè shǒu jiāng huái zhī xiǎn, jiān bì chí zhòng yǐ lǎo qí shī, jiāng bù zhàn ér zì kuì. kuàng jīn rén bǐ nián yǐ lái, fù zǐ gǔ ròu, zì xiāng tú miè, yòng shì zhī chén, sǐ wáng dài jǐn, gèng yòng lí yuǎn cháo xué, dà xìng tǔ mù, nüè yòng zhōng yuán zhī mín, jiē zì qǔ miè wáng zhī dào. qiě kōng guó ér yǔ rén zhàn, bīng jiā suǒ shēn jì. wú fāng yǔ zhī xiāng chí yǔ jiāng huái zhī jiān, bié yǐ chén mǐn suǒ zhāo shù wàn rén, xìng zhàn chuán, qǔ hǎi dào, bù xún rì kě zhì shān dōng, jìng rù yān shān dǎo qí cháo xué, cǐ suǒ wèi gōng qí suǒ bì jiù zhě. qián hú běi fù zǒng guǎn lǐ héng, suī chū hé shuò zéi dào, cháo tíng yōu yǐ měi guān, héng yì gǎn jī fèn lì, sī yǒu yǐ bào. chén qǐng guò jīng zhōu, guān qí wèi rén, tīng qí yì lùn, jiē yǒu kě qǔ liú qí yì wèi zhī jiā lǐ. shān dōng hé shuò, héng xí zhī xíng shì, ruò cháo tíng shǐ yǔ chén mǐn fēn bīng běi xiàng, jūn qí shì quán, bì rán xié jì jī shì. réng wěi sān yá, lìng zhū jūn tǒng zhì, gè jǔ hé shuò shān dōng yǒng ér yǒu móu zhě duō rén, jì dé sān qiān yú rén, shǐ cóng qí xíng, fēn wǎng jùn xiàn, xiǎo yǐ nì shùn huò fú zhī lǐ. hé shuò shān dōng jì wèi nèi yīng, dí rén jìn tuì shī jù, ér shǎn yòu liǎng hé bīng bì sī kuì pàn, wú néng jí qí fēng ér yòng zhī, shì zú yǐ wèi wú zhī zī. ruò cháo tíng yǐ qū hǎi dào wèi yū, zhǐ yǐ chén mǐn suǒ zhāo rén tún zhī xiāng yáng, yì kě yǐ hàn yù yī miàn.
其二曰募新軍。臣往在行間,常見三衙及諸處招軍,皆市井游手,數年之後,雖習知騎射擊刺之事,而資性疲懦不改也。臣聞福建、汀、贛、建昌四郡之民,輕慓勇悍,經涉險阻,習以為常,平居則投石超距,椎牛伐冢,聚為小盜,而為奸雄之資,使有人駕馭役使,必能得死力。臣竊見殿前司左翼軍統制陳敏,生長贛土,天資忠勇,其民亦畏而愛之;所統之兵,近出田舍,且宜占籍,遂為精近,人人可用。若朝廷專委陳敏,俾招集四郡之民,使金人果渝盟,則攻守皆可為用,若尚守和好,則可以填三衙之數。臣觀今日敵人之舉,其志不小,如聞簽陝右、兩河民悉以為兵,與夫契丹、奚家、漢兒諸軍不下數十萬眾,聚之關陝,其在它路,又不知幾萬人。若欲攻蜀,則吳璘、姚仲、王彥之兵足以相抗。臣觀其兵,皆遠來烏合之眾,利在速戰,朝廷遣楊存中、成閔提兵總率沿邊諸帥,各守江、淮之險,堅壁持重以老其師,將不戰而自潰。況金人比年以來,父子骨肉,自相屠滅,用事之臣,死亡殆盡,更用離遠巢穴,大興土木,虐用中原之民,皆自取滅亡之道。且空國而與人戰,兵家所深忌。吾方與之相持與江、淮之間,別以陳敏所招數萬人,興戰船,取海道,不旬日可至山東,徑入燕山搗其巢穴,此所謂攻其所必救者。前湖北副總管李橫,雖出河朔賊盜,朝廷優以美官,橫亦感激奮勵,思有以報。臣頃過荊州,觀其為人,聽其議論,皆有可取;劉錡亦為之加禮。山東、河朔,橫習知形勢,若朝廷使與陳敏分兵北向,均其事權,必然協濟機事。仍委三衙,令諸軍統制,各舉河朔、山東勇而有謀者多人,計得三千餘人,使從其行,分往郡縣,曉以逆順禍福之理。河朔、山東既為內應,敵人進退失據,而陝右、兩河兵必思潰叛,吾能及其鋒而用之,適足以為吾之資。若朝廷以趨海道為迂,只以陳敏所招人屯之襄陽,亦可以捍禦一面。
qí sān yuē tōng lín guó. xuān hé zhī mò, chén xiàn yàn yún zhě lěi nián, dí rén yǐ xiān chén bù qū jiù sǐ, méi yú hán qǐ xiān jiā, chōng nú bì yì shǐ, qǐ xiān yǔ wū zhū mì yì, chén jiē dé mì tīng zhī. gài wén jīn rén mǎ jiē dá lēi dá suǒ rù, jì běi suī hào chǎn mǎ zhī dì, zì xìng bīng yǐ lái, suǒ yǎng zhì shǎo. jīn rén zhì què chǎng yú bái shuǐ, yǔ dá lēi dá mào yì, dīng wèi suì, dá lēi dá zhī mǎ bù rù jīn guó, ér yòu tōng hǎo yú dá shí lín yá, shǐ dá lēi dá zhù bīng yǐ wèi xiāng dào, xǔ guī tài zǐ. yǐ ér yī dōu bài shī, yù jié lián móu pàn, móu xiè wáng rù dá lēi dá, tài zǐ zú bù qiǎn hái, zì shì tài zǐ yù jié chéng jí, bìng qí mǔ sǐ yú yún zhōng, dá lēi dá zhī hèn, shēn rù gǔ suǐ. jīn ruò qiǎn yī jiè zhī shǐ, kāi shì huò fú, xiǎo yǐ lì hài, shǐ dá lēi dá zhī mǎ wú yǔ jīn rén hù shì, jīn rén lì yú qí zhàn, shě mǎ zé wú suǒ shī qí néng yǐ. zhì yú xī xià, yì yǔ jīn rén wèi chóu, ér jīn rén yì sù wèi zhī, jīn rén cháng gē tiān dé yún zhōng jīn sù hé qīng sì jūn jí bā guǎn zhī dì yǐ lù xià rén yǐ. dīng wèi zhī suì, yī shí láng jūn lǐng shù wàn qí, yáng wèi chū liè, ér zhí fàn tiān dé, bī zhú xià rén, xī duó qí dì, xià rén qǐng hé, jīn rén zhí qí shǐ zhě. chén shì shí jiǔ liú yún zhōng, rén qíng rěn shú, yīn dé chū rù yún zhōng, fù shǐ lǐ ā yǎ bo wèi chén yuē: xī nián dà jīn lù wǒ sì jūn bā guǎn, bǐ wǒ chū jūn qiān zhì guān zhōng, hé cóng yǐ gōng nán sòng, jí qí dé zhì, shǒu pàn méng yuē. mǒu xī nián liǎng shǐ nán cháo, qí lǐ yì wén fǎ fēi tā guó zhī bǐ. zì shì guān zhī, zé xī xià è jīn rén xǐ zhōng guó kě zhī. rén zǐ zhī suì, ní kān wén shǔ dì fù ráo, yù tí bīng qīn qǔ, lìng yún zhōng fù liú shǒu liú sī gōng tiáo chén shū chuán suǒ zài xià shǔ gù shì, jí tú huà jiāng shān xíng shì, ruì rán yù wǎng. xià rén wén yún zhōng jù bīng, yǐ wèi gōng jǐ, jǔ guó tún jìng shàng yǐ bèi qí lái, ér ní kān yì bù gǎn chū bīng, zhǐ qiǎn sà lǐ gān děng yǐ bīng gōng ráo fēng. jīn mò ruò qiǎn biàn shì yù yǐ méng yuē, bǐ yǐ zhòng bīng chū jìng shàng, wèi wú shēng yuán.
其三曰通鄰國。宣和之末,臣陷燕、雲者累年,敵人以先臣不屈就死,沒於韓企先家,充奴婢役使,企先與烏珠密議,臣皆得密聽之。蓋聞金人馬皆達勒達所入,冀北雖號產馬之地,自興兵以來,所養至少。金人置榷場於白水,與達勒達貿易,丁未歲,達勒達之馬不入金國,而又通好於達實林牙,使達勒達助兵以為鄉道,許歸太子。已而伊都敗師,欲結連謀叛,謀泄亡入達勒達,太子卒不遣還,自是太子鬱結成疾,並其母死於雲中,達勒達之恨,深入骨髓。今若遣一介之使,開示禍福,曉以利害,使達勒達之馬無與金人互市,金人利於騎戰,舍馬則無所施其能矣。至於西夏,亦與金人為讎,而金人亦素畏之,金人常割天德、雲中、金肅、河清四軍及八館之地以賂夏人矣。丁未之歲,伊實郎君領數萬騎,陽為出獵,而直犯天德,逼逐夏人,悉奪其地,夏人請和,金人執其使者。臣是時久留雲中,人情稔熟,因得出入雲中,副使李阿雅卜謂臣曰:『昔年大金賂我四軍、八館,俾我出軍牽制關中,合從以攻南宋,及其得志,首叛盟約。某昔年兩使南朝,其禮義文法非它國之比。』自是觀之,則西夏惡金人喜中國可知。壬子之歲,尼堪聞蜀地富饒,欲提兵親取,令雲中副留守劉思恭條陳書傳所載下蜀故事,及圖畫江山形勢,銳然欲往。夏人聞雲中聚兵,以為攻己,舉國屯境上以備其來,而尼堪亦不敢出兵,止遣薩里乾等以兵攻饒風。今莫若遣辯士諭以盟約,俾以重兵出境上,為吾聲援。
chén shàng yǒu sī yōu guò jì zhě, jīn rén qiáng zé chēng bīng, ruò zé chēng hé, qǐng suì jīng hé féi shùn chāng jí chuān kǒu shù zhàn, dí rén cāng huáng yì hé, cháo tíng gū wù xī bīng, qū tǐ cóng zhī. rán zé jīn rì zhī jǔ, shǒu pàn méng yuē, zì qǔ miè wáng qí shì bù lì, bì jiāng fù yào qián rì zhī jì, shèn wù xǔ hé. xiǎo shèng zé yú jīng chǔ zhī jiān liàn bīng mò mǎ, jī sù wù nóng, xú wèi hòu tú dà shèng zé zhǎng qū xí juǎn yǐ tú huī fù. lín jī zhì shèng, gù yǒu bù kě yù yán zhě.
臣尚有私憂過計者,金人強則稱兵,弱則稱和,頃歲經合肥、順昌及川口數戰,敵人倉皇議和,朝廷姑務息兵,屈體從之。然則今日之舉,首叛盟約,自取滅亡;其勢不利,必將復要前日之計,慎勿許和。小勝則於荊、楚之間練兵秣馬,積粟務農,徐為後圖;大勝則長驅席捲以圖恢復。臨機制勝,固有不可預言者。
chén yòu wén zì gǔ yòng bīng, yǒu shēng yǒu shí. jīn zhě bīng bù chū jìng, ér zhāng huáng shēng shì, wéi kǒng wú zhī bù zhī, nǎi yú jìn sāi jī shí wèi fú, bì què chǎng, jué shāng jiǎ, lián zhàn chuán, zì chūn cú xià, qiě fēi qiū gāo mǎ zhuàng zhī shí, chén yuàn fēn qiǎn dié zhě, cì qí xū shí, ruò chéng rú chén yán, zé shàng bīng fá móu zhī jǔ, bù kě hòu yě.
臣又聞自古用兵,有聲有實。今者兵不出境,而張皇聲勢,惟恐吾之不知,乃於近塞積石為郛,閉榷場,絕商賈,連戰船,自春徂夏,且非秋高馬壯之時,臣願分遣諜者,伺其虛實,若誠如臣言,則上兵伐謀之舉,不可後也。」
wǔ yuè, rén xū, bǎo kāng jūn chéng xuān shǐ zhī nán wài zōng zhèng shì shì xuě dāo wèi jiàn níng jūn jié dù shǐ.
五月,壬戌,保康軍承宣使、知南外宗正事士雪刂為建寧軍節度使。
jǐ sì, zǎi xiàng shěn gāi tāng sī tuì yán: jìn lìng jiān sī shǒu chén àn chá suǒ bù guān shǔ, wèi yǒu dìng lì tiáo mù. yuán yòu jiān, sī mǎ guāng chén qǐng jǔ àn guān lì bā tiáo, xiáng mì kě xíng, jīn qǐng chóng xíng xiū lì. qí jǔ jiàn sì tiáo, yuē rén huì gōng zhí míng mǐn lián jǐn àn chá sì tiáo, yuē kē kù jiǎo nìng hūn nuò tān zòng. fán yīng jiàn jǔ zhě, zhōu jǔ zhī bù shǐ zhě, bù shǐ zhě jǔ zhī cháo tíng, jiē jí jì xìng míng, suí cái rèn shǐ. yòu lǜ yí lù yī zhōu guān lì zhòng duō, zhǎng lì jué chá bù jǐn, qǐng lìng jiān sī zhuān àn chá shǒu cuì lù dōu jiān yǐ shàng, shǒu cuì àn chá zài zhōu bīng cáo zhí guān yǐ shàng, jí zhū xiàn lìng chéng, suǒ jǔ shī shí zhě, qǔ zhǐ cuàn zé shī àn chá zhě, dì jiàng chāi qiǎn yī zī. yú suǒ bù shǒu jiān sī shǒu cuì jiē dé jǔ àn, dàn bù zuò shī chá zhī zuì. cóng zhī.
己巳,宰相沈該、湯思退言:「近令監司、守臣按察所部官屬,未有定立條目。元祐間,司馬光陳請舉按官吏八條,詳密可行,今請重行修立。其舉薦四條,曰仁惠、公直、明敏、廉謹;按察四條,曰苛酷、狡佞、昏懦、貪縱。凡應薦舉者,州舉之部使者,部使者舉之朝廷,皆籍記姓名,隨材任使。又慮一路、一州官吏眾多,長吏覺察不盡,請令監司專按察守倅、路都監以上,守倅按察在州兵曹職官以上,及諸縣令、丞,所舉失實者,取旨竄責;失按察者,遞降差遣一資。餘所部守、監司、守倅皆得舉按,但不坐失察之罪。」從之。
rén shēn, jīn hè shēng chén shǐ zī dé dài fū mì shū shǎo jiān wáng kě dào, fù shǐ dìng yuǎn dà jiāng jūn tài zǐ zuǒ jiān mén jiān shàng jiù jú fù shǐ wáng wèi rù jiàn.
壬申,金賀生辰使資德大夫、秘書少監王可道,副使定遠大將軍、太子左監門兼尚廄局副使王蔚入見。
liù yuè, jiǎ shēn shuò, tóng zhī shū mì yuàn shì wáng lún wèi dà jīn fèng biǎo chēng xiè shǐ, bǎo xìn jūn chéng xuān shǐ zhī gé mén shì cáo xūn fù zhī.
六月,甲申朔,同知樞密院事王綸為大金奉表稱謝使,保信軍承宣使、知閤門事曹勛副之。
dīng hài, pěng rì tiān wǔ sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ wǔ xìn jūn chéng xuān shǐ lǐ héng wèi liǎng zhè dōng lù mǎ bù jūn fù dōu tǒng zǒng guǎn, shào xìng fǔ zhù dá dāo.
丁亥,捧日天武四廂都指揮使、武信軍承宣使李橫為兩浙東路馬步軍副都統總管,紹興府駐答刂。
jǐ chǒu, mì gé xiū zhuàn tí jǔ jiāng zhōu tài píng xìng guó gōng zhāng jiǔ chéng zú, nián liù shí bā. zhào fù fū wén gé dài zhì, zhì shì.
己丑,秘閣修撰、提舉江州太平興國宮張九成卒,年六十八。詔復敷文閣待制,致仕。
guǐ sì, níng guó jūn jié dù shǐ diàn qián sī xuǎn fēng jūn tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng, shēng běn sī xuǎn fēng jūn dōu tǒng zhì.
癸巳,寧國軍節度使、殿前司選鋒軍統制李顯忠,升本司選鋒軍都統制。
wù xū, míng wū jiāng xiàn chǔ bà wáng xiàng jí miào yuē yīng huì.
戊戌,名烏江縣楚霸王項籍廟曰英惠。
cān zhī zhèng shì chén kāng bó, jiān quán shū mì yuàn shì.
參知政事陳康伯,兼權樞密院事。
xīn chǒu, zuǒ cháo fèng dài fū lǐ guāng shǒu běn guān, zhì shì. guāng jì xǔ rèn biàn jū zhù, xíng zhì jiāng zhōu ér zú, nián bā shí èr.
辛丑,左朝奉大夫李光守本官,致仕。光既許任便居住,行至江州而卒,年八十二。
yǐ sì, shì yù shǐ zhū zhuō, diàn zhōng shì yù shǐ rèn gǔ, hé shàng shū zuǒ pú shè shěn gāi: tiān zī shū yōng, rén pǐn fán xià. zì jū zhèng dì, shǒu wěi shù nián, céng wú jiàn míng yǐ bì guó lùn. dú huò wú yàn, qǐng tuō gōng xíng, zòng lìng zǐ dì líng lì zhōu xiàn. qǐ zào dì zhái, rǎo hài gōng sī, tān bǐ zhī jī, bù kě máo jǔ, shàng gū bì xià zhī ēn, xià shī sì hǎi zhī wàng. qǐng cì bà chù, bié zhì xiàn diǎn. bǐng wǔ, zuǒ sī jiàn hé pǔ yòu zhèng yán dōu mín wàng yì yán: shěn gāi xìng zī yōng huí, zhì qù wěi lòu, zì wèi xiǎo guān, yǐ wú lián shēng. tú yǐ chǎn yú qín guì, suì méng tí qiè, làn cè jìn yán. lián shuài zǐ kuí, lüè wú shàn zhuàng, yǐ zǐ dì wèi shāng jiǎ, yǐ qīn xìn wèi zhǎo yá. bì xià bǐ yīn gèng huà, lù qí yī de zhī lǜ, qǐ zhī zhé jí, zhuó zài zhèng tú, bǐ dé zì xīn, yǐ tú bào sāi. jīn guān tái xí, yì jì sān nián, jǔ cuò guāi fāng, jī shī rén wàng, yǐn suǒ hòu shàn, zhì zài yào jīn, qǐng tuō gōng xíng, jǐ chéng shì dào. fū zǎi xiàng zhī zhí, wú suǒ bù tǒng, gāi nǎi wèi jūn lǚ qián gǔ zhī shì, gè yǒu sī cún, fán bǎi wén shū, mán bù jiā shěng. bì xià jìn niàn shì rén liú zhì nì lǚ, tè lìng sù yǔ chà zhù, xún rì yǐ lái, wèi wén yǒu bù yīn jiè shào ér dé zhī zhě, wàng jí cì bà chù. dì mìng pǔ děng jiē tuì ér qí mìng. gāi qǐ bà zhèng, bù yǔn.
乙巳,侍御史硃倬,殿中侍御史任古,劾尚書左僕射沈該:「天資疏庸,人品凡下。自居政地,首尾數年,曾無建明以裨國論。瀆貨無厭,請託公行,縱令子弟凌轢州縣。起造第宅,擾害公私,貪鄙之跡,不可毛舉,上孤陛下之恩,下失四海之望。請賜罷黜,別置憲典。」丙午,左司諫何溥、右正言都民望亦言:「沈該性資庸回,志趣猥陋,自為小官,已無廉聲。徒以諂諛秦檜,遂蒙提挈,濫廁禁嚴。連帥梓、夔,略無善狀,以子弟為商賈,以親信為爪牙。陛下比因更化,錄其一得之慮,起之謫籍,擢在政途,俾得自新,以圖報塞。今冠台席,亦既三年,舉措乖方,積失人望,引所厚善,置在要津,請託公行,幾成市道。夫宰相之職,無所不統,該乃謂軍旅錢穀之事,各有司存,凡百文書,謾不加省。陛下近念士人留滯逆旅,特令速與差注,旬日以來,未聞有不因介紹而得之者,望亟賜罷黜。」帝命溥等皆退而俟命。該乞罷政,不允。
jǐ yǒu, tè jìn shàng shū zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì shěn gāi, chōng guān wén diàn dà xué shì tí jǔ lín ān fǔ dòng xiāo gōng. gēng xū, zhào: shěn gāi yī qián tè jìn guān wén diàn dà xué shì, zhì shì. gāi yǐ yán zhě dàn jī wèi yǐ, shàng shū lì cí zhí míng, nǎi yǒu shì mìng.
己酉,特進、尚書左僕射、同中書門下平章事沈該,充觀文殿大學士、提舉臨安府洞霄宮。庚戌,詔:「沈該依前特進、觀文殿大學士,致仕。」該以言者彈擊未已,上疏力辭職名,乃有是命。
rùn liù yuè, bǐng chén, mì gé xiū zhuàn xīn zhī míng zhōu dǒng cuì quán shàng shū hù bù shì láng.
閏六月,丙辰,秘閣修撰、新知明州董萃權尚書戶部侍郎。
dīng mǎo, níng wǔ jūn chéng xuān shǐ shì wèi bù jūn sī dì yī jiāng tǒng zhì guān qī fāng wèi běn sī qián jūn dōu tǒng zhì.
丁卯,寧武軍承宣使、侍衛步軍司第一將統制官戚方為本司前軍都統制。
jǐ sì, gù zé shòu xiàng dé jūn jié dù fù shǐ wáng shù, zhuī fù zī zhèng diàn xué shì, gù zé shòu mì shū shǎo jiān huáng qián hòu, zhuī fù zuǒ tōng yì dài fū, guān zǐ sūn yǒu chà.
己巳,故責授向德軍節度副使王庶,追復資政殿學士,故責授秘書少監黃潛厚,追復左通議大夫,官子孫有差。
dīng chǒu, tán zhōu guān chá shǐ shū mì fù dōu chéng zhǐ wú gǒng wèi lì zhōu xī lù zhù dá dāo yù qián zhōng jūn dōu tǒng zhì chōng jiē chéng xī hé fèng zhōu lù bīng mǎ dōu qián xiá, jiān zhī chéng zhōu. gǒng qǐ yī lì shēng chōng fù dōu zǒng guǎn, cóng zhī. gǒng, jiè zhī zǐ yě.
丁丑,潭州觀察使、樞密副都承旨吳拱為利州西路駐答刂御前中軍都統制、充階成西和鳳州路兵馬都鈐轄,兼知成州。拱乞依例升充副都總管,從之。拱,玠之子也。
jīn fāng jiàn gōng shì yú nán jīng, yòu yíng zhōng dōu, yǔ sì fāng suǒ zào jūn qì cái mù, jiē fù yú mín. jiàn líng yī chǐ zhì qiān qián, cūn luò jiān wǎng wǎng chuí niú yǐ gōng jīn gé, yǐ zhì niǎo què gǒu zhì, wú bù bèi hài, jìng nèi sāo rán.
金方建宮室於南京,又營中都,與四方所造軍器材木,皆賦於民。箭翎一尺至千錢,村落間往往椎牛以供筋革,以至鳥、鵲、狗、彘,無不被害,境內騷然。
jīn zhǔ shì tài hòu yú gōng zhōng, wài jí gōng shùn, tài hòu zuò qǐ, zì fú yè zhī, cháng cóng yú niǎn tú xíng tài hòu suǒ yù wù, huò zì zhí zhī. jiàn zhě yǐ wèi zhì xiào, tài hòu yì yǐ wèi chéng rán. jí móu nán fá, tài hòu jiàn zhǐ zhī, jīn zhǔ bù yuè, měi yè tài hòu hái, bì fèn nù.
金主侍太后於宮中,外極恭順,太后坐起,自扶掖之,常從輿輦徒行;太后所御物,或自執之。見者以為至孝,太后亦以為誠然。及謀南伐,太后諫止之,金主不悅,每謁太后還,必忿怒。