qǐ róu zhào tūn tān zhēng yuè, jǐn qiáng yǔ zuò è liù yuè, fán yī nián yǒu qí.
起柔兆涒灘正月,盡強圉作噩六月,凡一年有奇。
zhì zhèng shí liù nián
◎至正十六年
chūn, zhēng yuè, rén wǔ shuò, gǎi fú jiàn xuān wèi shǐ sī dōu yuán shuài fǔ wèi fú jiàn háng zhōng shū shěng.
春,正月,壬午朔,改福建宣慰使司都元帥府為福建行中書省。
shì rì, zhāng shì chéng dì shì dé xiàn cháng shú zhōu. shí jiāng yīn qún dào, hù xiāng tūn dàn, jiāng zōng sān zhū yīng, fēn dǎng qiāng shā. zōng sān jiāng rù chéng shā yīng, shí yīng jiù zhāo ān, wèi pàn guān, zhōu zhī liáo zuǒ wú rú zhī hé, suì shēn bái jiāng zhè xíng shěng, yún zhū yīng móu fǎn. shěng chà yuán shuài guān sūn yā jìng, guān sūn lì qí huò huì, dòu liú bù jìn. yīng chéng jiān qiè jiā táo qù, guò jiāng, qiú jiù yú shì chéng, nǎi zhì qī zǐ, jiè bīng fù chóu. shì chéng chū wèi jué, yīng shèng chén jiāng nán tǔ dì zhī guǎng, qián liáng zhī duō, zǐ nǚ yù bó zhī fù, shì chéng nǎi qiǎn shì dé lǜ gāo yóu bīng yóu tōng zhōu dù jiāng, rù fú shān gǎng, suì xiàn cháng shú.
是日,張士誠弟士德陷常熟州。時江陰群盜,互相吞啖,江宗三、硃英,分黨戕殺。宗三將入城殺英,時英就招安,為判官,州之僚佐無如之何,遂申白江浙行省,雲硃英謀反。省差元帥觀孫壓境,觀孫利其貨賄,逗留不進。英乘間挈家逃去,過江,求救於士誠,乃質妻子,借兵復仇。士誠初未決,英盛陳江南土地之廣,錢糧之多,子女玉帛之富,士誠乃遣士德率高郵兵由通州渡江,入福山港,遂陷常熟。
dīng yǒu, tài bǎo dìng zhū yǐ bìng cí zhí, bù yǔn.
丁酉,太保定珠以病辭職,不允。
gēng xū, zhōng shū zuǒ chéng xiàng hā mǎ ěr bà.
庚戌,中書左丞相哈瑪爾罷。
xiān shì hā mǎ ěr jì xiāng, yǐ qián jìn xī sēng wèi chǐ, gào qí fù tú lǔ yuē: wǒ xiōng dì wèi zǎi fǔ, yí dào rén zhǔ yǐ zhèng. jīn tú lǔ tè mù ěr zhuān yǐ yín xiè mèi shàng, tiān xià shì dài fū bì jī xiào, wǒ yǒu hé miàn mù jiàn rén! wǒ jiāng chú zhī. qiě shàng rì hūn àn, hé yǐ zhì tiān xià! huáng tài zǐ nián zhǎng, cōng míng guò rén, bù ruò lì zhī wèi dì, ér fèng shàng wèi tài shàng huáng. qí mèi wén zhī, guī gào qí fū tú lǔ tè mù ěr. tú lǔ tè mù ěr kǒng tài zǐ wèi dì, zé jǐ bì xiān zhū, jí yǐ wén yú dì, rán bù gǎn chì yán yín xiè shì, dì yuē: hā mǎ ěr wèi bì xià nián lǎo gù ěr. dì dà jīng yuē: zhèn tóu wèi bái, chǐ wèi luò, jù wèi wǒ lǎo yé! dì jí yǔ tú lǔ tè mù ěr móu qù qí xiōng dì, suì bà hā mǎ ěr. xīn hài, yù shǐ dài fū shū sū yì bà. yǐ chuò sī jiǎn wèi yù shǐ dài fū, fù yǐ dìng zhū wèi zhōng shū yòu chéng xiàng.
先是哈瑪爾既相,以前進西僧為恥,告其父圖嚕曰:「我兄弟位宰輔,宜道人主以正。今圖嚕特穆爾專以淫褻媚上,天下士大夫必譏笑,我有何面目見人!我將除之。且上日昏暗,何以治天下!皇太子年長,聰明過人,不若立之為帝,而奉上為太上皇。」其妹聞之,歸告其夫圖嚕特穆爾。圖嚕特穆爾恐太子為帝,則己必先誅,即以聞於帝,然不敢斥言淫褻事,第曰:「哈瑪爾謂陛下年老故耳。」帝大驚曰:「朕頭未白,齒未落,遽謂我老耶!」帝即與圖嚕特穆爾謀去其兄弟,遂罷哈瑪爾。辛亥,御史大夫舒蘇亦罷。以綽斯戩為御史大夫,復以定珠為中書右丞相。
shì yuè, jì zhōu dì zhèn.
是月,薊州地震。
ní wén jùn jiàn wěi dōu yú hàn yáng, yíng xú shòu huī jū zhī.
倪文俊建偽都於漢陽,迎徐壽輝居之。
sān yuè, rén zǐ shuò, zhāng shì dé xiàn píng jiāng lù, jù zhī.
三月,壬子朔,張士德陷平江路,據之。
jiāng nán zì bīng xìng yǐ lái, guān jūn sǐ fēng dí, xiāng cūn nóng fū jiàn lí jī jǐn, tóu chōng zhuàng dīng, shēng bù xí bīng, wū hé wǎ jiě. jiāng zhè xíng shěng chéng xiàng dá shí tè mù ěr, yǐ pián yí shēng cáo yùn wàn hù tuō yīn wèi cān zhèng, tǒng lǐng guān jūn yì mín, hàn yù jìng shàng. píng jiāng dá lǔ gá qí liù shí bìng wáng, shēng sōng jiāng fǔ dá lǔ gá qí hā sà shā wèi píng jiāng dá lǔ gá qí, lǐng bīng chū zhàn, chú dōu shuǐ yōng tián shǐ gòng shī tài wèi píng jiāng zǒng guǎn, xún shǒu chéng chí. wú jiāng jìng shàng, zhǐ yǒu yuán shuài wáng yǔ jìng yī jūn, zhàn bài, sǐ zhě guò bàn, cán bīng qiān yú yù rù chéng, chéng zhōng bì mén bù nà, tuì tún jiā xìng. yǔ jìng, huái xī rén yě.
江南自兵興以來,官軍死鋒鏑,鄉村農夫洊罹饑饉,投充壯丁,生不習兵,烏合瓦解。江浙行省丞相達實特穆爾,以便宜升漕運萬戶托因為參政,統領官軍、義民,捍禦境上。平江達嚕噶齊六十病亡,升松江府達嚕噶齊哈薩沙為平江達嚕噶齊,領兵出戰,除都水庸田使貢師泰為平江總管,巡守城池。吳江境上,止有元帥王與敬一軍,戰敗,死者過半,殘兵千餘欲入城,城中閉門不納,退屯嘉興。與敬,淮西人也。
zhāng shì dé zhòng cái sān sì qiān rén, zhǎng qū ér qián, zhí zào běi mén, gōng bù fā shǐ, jiàn bù jiē rèn, míng dàn, yuán chéng ér shàng, suì xiàn píng jiāng lù. tuō yīn nì yú jiā yuán, zì wěn, bù sǐ, yóu bīng shā zhī. hā sà shā yú jìng wài wén chéng pò, zì nì sǐ. gòng shī tài lǜ yì bīng chū zhàn, lì bù dí, yì huái yìn shòu dùn, biàn xìng míng nì jī yú hǎi bīn. jì ér kūn shān jiā dìng chóng míng zhōu xiāng jì jiàng.
張士德眾才三四千人,長驅而前,直造北門,弓不發矢,劍不接刃,明旦,緣城而上,遂陷平江路。托因匿俞家園,自刎,不死,游兵殺之。哈薩沙於境外聞城破,自溺死。貢師泰率義兵出戰,力不敵,亦懷印綬遁,變姓名匿跡於海濱。既而崑山、嘉定、崇明州相繼降。
wéi yáng sū chāng líng bì luàn jū wú mén, shì dé yòng wèi cān móu, chēng yuē sū xué shì. huǐ chéng tiān sì fó xiàng wèi wáng gōng, gǎi píng jiāng lù wèi lóng píng fǔ, shè shěng yuàn liù bù bǎi sī. fán sì guān ān yuàn háo mén jù shì, jiāng shì zhēng zhàn ér jū, wú xū zhě.
維揚蘇昌齡避亂居吳門,士德用為參謀,稱曰蘇學士。毀承天寺佛像為王宮,改平江路為隆平府,設省、院、六部、百司。凡寺觀、庵院、豪門、巨室,將士爭占而居,無虛者。
shí yì jūn fǔ cān móu yáng chūn shǒu qí mén, huái bīng yǎn zhì, zhòng jiē bù zhī suǒ wèi, chūn dú wèi kòu bù zú wèi. míng rì, chéng xiàn xiàn, chūn yóu yuè mǎ hū qí zi, ruò yǒu suǒ zhǐ shòu, zhuī zhě jí zhī, suì bìng yù hài. chūn qī qiú dé qí shī, yì zì jīng sǐ. chūn, shǔ zhī méi shān rén, xǐ jū wú zhōng jiào shòu, qiáng qǐ jiù xiǎo zhí, zú jǔ jiā xùn yì yún.
時義軍府參謀楊椿守齊門,淮兵奄至,眾皆不知所為,椿獨謂寇不足畏。明日,城縣陷,椿猶躍馬呼其子,若有所指授,追者及之,遂並遇害。椿妻求得其屍,亦自經死。椿,蜀之眉山人,徙居吳中教授,強起就小職,卒舉家殉義雲。
jiā dìng zhōu cuì fèng yìn jiàng zéi, zhōu lì yóu dǐng chén jǔ zhī, wèi qí jiāng suǒ zhí, qiě yòu yǐ guān, dǐng chén kàng bù shòu, zhàng bǎi, gù yú jiā.
嘉定州倅奉印降賊,州吏尤鼎臣沮之,為其將所縶,且誘以官,鼎臣抗不受,杖百,錮於家。
guǐ chǒu, tú lǔ tè mù ěr cí zhí, bù yǔn.
癸丑,圖嚕特穆爾辭職,不允。
chuò sī jiǎn hé zòu hā mǎ ěr jí qí dì shū sū děng zuì è, dì yuē: hā mǎ ěr xiōng dì suī yǒu zuì, rán shì zhèn rì jiǔ, yǔ zhèn dì yī lēi zhé bó huáng dì shí tóng rǔ. qiě huǎn qí fá, lìng chū zhēng zì xiào. bǐng chén, yòu chéng xiàng dìng zhū jí píng zhāng zhèng shì sēng gé shí lī fù yán qí zuì è bù yǐ, nǎi mìng qí xiōng dì chū chéng shòu zhào, biǎn hā mǎ ěr huì zhōu ān zhì, shū sū zhào zhōu ān zhì, bǐ xíng, jù zhàng sǐ.
綽斯戩劾奏哈瑪爾及其弟舒蘇等罪惡,帝曰:「哈瑪爾兄弟雖有罪,然侍朕日久,與朕弟伊勒哲伯皇帝實同乳。且緩其罰,令出征自效。」丙辰,右丞相定珠及平章政事僧格實哩復言其罪惡不已,乃命其兄弟出城受詔,貶哈瑪爾惠州安置,舒蘇肇州安置,比行,俱杖死。
chū, é sēn tè mù ěr jiù biǎn, jí qí jiā zī, yǐ cì hā mǎ ěr, jí shì jí hā mǎ ěr jiā, ér suǒ de zhī kù cáng shàng fēng shí wèi qǐ. shí zhōng wài jiē wèi dì nù qí zèn tuō kè tuō xiōng dì zhī gù, ér bù zhī yǒu yì zhǔ zhī móu, shí zuò bù guǐ zhī zuì yě. hā mǎ ěr zhī sǐ, jù tuō kè tuō yù zhèn cái shù shí rì, rén jiē kuài zhī.
初,額森特穆爾就貶,籍其家資,以賜哈瑪爾,及是籍哈瑪爾家,而所得之庫藏尚封識未啟。時中外皆謂帝怒其譖托克托兄弟之故,而不知有易主之謀,實坐不軌之罪也。哈瑪爾之死,距托克托遇鴆才數十日,人皆快之。
píng jiāng jì xiàn, jiā xìng dì xìng chōng yào, yǒu sī gào jí, yì shǐ bù jué yú dào. jiāng zhè chéng xiàng dá shí tè mù ěr bīng shǎo, cè wú suǒ chū, xí miáo jūn shuài yáng è lēi zhé lái shǒu jiā xìng, è lēi zhé qǔ dào zì háng, yǐ bīng jié dá shí tè mù ěr, shǐ shēng jǐ wèi běn shěng cān zhī zhèng shì, dá shí tè mù ěr suì tián mù mín rù sù kōng míng gào shēn yǔ zhī.
平江既陷,嘉興地興衝要,有司告急,驛使不絕於道。江浙丞相達實特穆爾兵少,策無所出,檄苗軍帥楊鄂勒哲來守嘉興,鄂勒哲取道自杭,以兵劫達實特穆爾,使升己為本省參知政事,達實特穆爾遂填募民入粟空名告身予之。
yǐ chǒu, jìn xiāo huǐ fàn mài tóng qián.
乙丑,禁銷毀、販賣銅錢。
bǐng yín, mìng hàn lín guó shǐ yuàn tài cháng lǐ yí yuàn nǐ huáng hòu qí shì sān dài shì hào wáng jué.
丙寅,命翰林國史院、太常禮儀院擬皇后奇氏三代諡號、王爵。
jǐ mǎo, mìng jí xián zhí xué shì yáng jùn mín zhì jì qū fù kǒng zǐ miào, réng qì qí diàn yǔ.
己卯,命集賢直學士楊俊民致祭曲阜孔子廟,仍葺其殿宇。
wáng yǔ jìng dǐ jiā xìng, yáng è lēi zhé yù shā zhī, yǔ jìng suì wǎng sōng jiāng, móu jié shuǐ zhài yú diàn shān zhū hú, lìng shàng hù gōng gěi qí jūn, míng yuē shǒu yù, shí liàn qí dì chàng nǚ yě. dá lǔ gá qí bā tú tè mù ěr zhī fǔ cuī sī chéng, jiē yǔ zhī bù xié, huì zhè shěng yòu mìng yuán shuài tè gǔ hū sī děng tí bīng zhèn shǒu, èr shuài kàng héng bù xiāng xià. jǐ hài yè, yǔ jìng lǜ wàn hù dài liè sūn děng zì xī mén zòng huǒ dà zào, guān liáo kuì sàn, yǔ jìng zì yǐ zī chóng chū xī mén. yǐ sì, è lēi zhé bù jiāng xiāo liàng yuán chéng děng lǜ miáo jūn tū zhì, yǔ jìng suì běi zǒu tōng bō táng, jiàng yú zhāng shì chéng. zǐ nǚ yù bó, xī wèi miáo jūn suǒ yǒu, mín yì chí tǐng xiāng zhú, liè sūn děng sǐ zhě guò bàn. miáo jūn zài sōng jiāng yī yuè, fén jié yín lüè, sǐ zhě tián sāi jiē xiàng.
王與敬抵嘉興,楊鄂勒哲欲殺之,與敬遂往松江,謀結水寨於澱山諸湖,令上戶供給其軍,名曰守御,實戀其地倡女也。達嚕噶齊巴圖特穆爾、知府崔思誠,皆與之不協,會浙省又命元帥特古呼斯等提兵鎮守,二帥抗衡不相下。己亥夜,與敬率萬戶戴列孫等自西門縱火大噪,官僚潰散,與敬自以輜重出西門。乙巳,鄂勒哲部將蕭亮、員成等率苗軍突至,與敬遂北走通波塘,降於張士誠。子女玉帛,悉為苗軍所有,民亦持梃相逐,列孫等死者過半。苗軍在松江一月,焚劫淫掠,死者填塞街巷。
cháng zhōu háo mín huáng guì fǔ, jiān dào guī kuǎn zhāng shì dé, xǔ wèi nèi yīng, kòu zhì, bù zhàn ér chéng xiàn, gǎi cháng zhōu lù wèi pí líng jùn. shì dé zhī wéi cháng zhōu yě, wàn hù fǔ zhī shì liú liáng, yǐ yuán bīng bù zhì, mìng qí zi yì jī là shū, fú jiāng jiān dào dǐ zhè jiāng xíng shěng qiú jiù. yì wèi jí hái, chéng yǐ xiàn, liáng dú bù qū, hé mén fù shuǐ sǐ zhě shí yú rén.
常州豪民黃貴甫,間道歸款張士德,許為內應,寇至,不戰而城陷,改常州路為毘陵郡。士德之圍常州也,萬戶府知事劉良,以援兵不至,命其子毅齎蠟書,浮江間道抵浙江行省求救。毅未及還,城已陷,良獨不屈,闔門赴水死者十餘人。
cháng yù chūn gōng guān jūn yú cǎi shí, yǐ qí bīng fēn qí shì, ér yǐ zhèng bīng yǔ zhī hé zhàn, zhàn zé chū qí bīng dǎo zhī, zòng huǒ fén qí lián jiàn, dà pò zhī, màn jì hā yǎ jǐn yǐ shēn miǎn, zì shì è jiāng zhī shì suì shuāi.
常遇春攻官軍於採石,以奇兵分其勢,而以正兵與之合戰,戰則出奇兵搗之,縱火焚其連艦,大破之,曼濟哈雅僅以身免,自是扼江之勢遂衰。
sān yuè, xīn sì shuò, zhū yuán zhāng lǜ zhū jūn qǔ jí qìng. zì tài píng shuǐ lù bìng jìn, zhì jiāng líng zhèn, gōng pò chén zhào xiān yíng, qín zhào xiān, jǐn jiàng qí zhòng, dé bīng sān wàn liù qiān rén, zé qí xiāo yǒng wǔ bǎi rén zhì huī xià. wǔ bǎi rén duō yí jù bù zì ān, yuán zhāng jué qí yì, shì rì, lìng rù sù wèi, huán tà ér qǐn, xī píng jiù rén yú wài, dú liú féng guó yòng yī rén shì wò tà páng, yuán zhāng jiě jiǎ ān qǐn dá dàn, yí jù zhě shǐ ān.
三月,辛巳朔,硃元璋率諸軍取集慶。自太平水陸並進,至江陵鎮,攻破陳兆先營,擒兆先,盡降其眾,得兵三萬六千人,擇其驍勇五百人置麾下。五百人多疑懼不自安,元璋覺其意,是日,令入宿衛,環榻而寢,悉屏舊人於外,獨留馮國用一人侍臥榻旁,元璋解甲安寢達旦,疑懼者始安。
rén wǔ, xú shòu huī fù kòu xiāng yáng.
壬午,徐壽輝復寇襄陽。
guǐ wèi, tái chén yán: xì guān mù mǎ cǎo dì, jù wèi quán háo suǒ zhàn, jīn hòu chú guī yòng zǒng guǎn fǔ jiàn zhǒng wài, yú jǐn qǔ kān, lìng dà sī nóng zhào mù gēng kěn, suì shōu zū kè yǐ zī guó yòng. cóng zhī.
癸未,台臣言:「系官牧馬草地,俱為權豪所占,今後除規用總管府見種外,餘盡取勘,令大司農召募耕墾,歲收租課以資國用。」從之。
dīng hài, yǐ jīn qiū chū shī, zhào hé mǎi mǎ liù wàn pǐ.
丁亥,以今秋出師,詔和買馬六萬匹。
xiān shì jí qìng cháng yǒu jǐng, hú guǎng píng zhāng lēi hū mù jiāng miáo jūn lái yuán, shì píng, hái zhèn yáng zhōu. ér lēi hū mù yù jūn wú jì lǜ, miáo mán sù guǎng hàn, rì shì shā lǔ, mò néng zhì. é ér miáo jūn shā lēi hū mù yǐ pàn, jí qìng zhī yuán suì jué, rén xīn zhèn kǒng, cāng wú jī xù, jì wèi zhī suǒ chū, mín nǎi yuàn wèi bīng yǐ zì shǒu. xíng tái yù shǐ dài fū fú shòu, yīn xià lìng, mín duō zī zhě, jiē zhù liáng xiǎng, jī lì shì zú, wèi wán shǒu jì, cháo tíng zhī qí láo, shù shǎng lài zhī.
先是集慶嘗有警,湖廣平章勒呼穆將苗軍來援,事平,還鎮揚州。而勒呼穆御軍無紀律,苗蠻素獷悍,日事殺擄,莫能治。俄而苗軍殺勒呼穆以叛,集慶之援遂絕,人心震恐,倉無積蓄,計未知所出,民乃願為兵以自守。行台御史大夫福壽,因下令,民多資者,皆助糧餉,激厲士卒,為完守計,朝廷知其勞,數賞賚之。
zhì shì tài píng bīng dà jí, féng guó yòng lǜ wǔ bǎi rén xiān dēng xiàn zhèn, bài guān jūn yú jiǎng shān, zhí dǐ chéng xià, zhū jūn bá shān zhēng jìn, suì wéi zhī fú shòu dū bīng chū zhàn, duō bài, yú shì jǐn bì zhū chéng mén, dú kāi dōng mén yǐ tōng chū rù, ér bīng lì shí bù néng zhī. gēng yín, chéng pò, fú shòu yóu dū bīng xiàng zhàn, bīng kuì, nǎi dú jù hú chuáng, zuò fèng huáng tái xià, zhǐ huī zuǒ yòu, gèng yù jù zhàn. huò quàn zhī qù, chì zhī yuē: wú wèi guó jiā zhòng chén, guó cún zé shēng, guó pò zé sǐ, shàng ān wǎng zāi! dá lǔ gá qí dá ní dá sī jiàn qí dú zuò, ruò yǒu suǒ wèi zhě, cóng wèn suǒ jué, yīn liú fú qù. é ér luàn bīng sì jí, fú shòu suì yù hài, dá ní dá sī yì sǐ zhī. yòu, tóng shí sǐ zhě, yǒu zhì shū shì yù shǐ hè fāng. fāng, jìn níng rén, yǐ wén xué míng. shì wén, zèng fú shòu jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng xiàng, zhuī fēng wèi guó gōng, shì zhōng sù.
至是太平兵大集,馮國用率五百人先登陷陣,敗官軍於蔣山,直抵城下,諸軍拔柵爭進,遂圍之;福壽督兵出戰,多敗,於是盡閉諸城門,獨開東門以通出入,而兵力實不能支。庚寅,城破,福壽猶督兵巷戰,兵潰,乃獨據胡床,坐鳳凰台下,指麾左右,更欲拒戰。或勸之去,叱之曰:「吾為國家重臣,國存則生,國破則死,尚安往哉!」達嚕噶齊達尼達斯見其獨坐,若有所為者,從問所決,因留弗去。俄而亂兵四集,福壽遂遇害,達尼達斯亦死之。又,同時死者,有治書侍御史賀方。方,晉寧人,以文學名。事聞,贈福壽江浙行省左丞相,追封衛國公,諡忠肅。
zhū yuán zhāng zhī qǔ jí qìng yě, kè chéng zhī rì, màn jì hā yǎ zǒu tóu zhāng shì chéng, shuǐ zhài yuán shuài kāng mào cái děng gè lǜ zhòng jiàng, fán dé jūn mín wǔ shí yú wàn. yuán zhāng rù chéng, zhào guān lì fù lǎo, yù zhī yuē: yuán shī qí zhèng, suǒ zài fēn rǎo, shēng mín tú tàn. wú lǜ zhòng zhì cǐ, wèi mín chú hài ěr, rǔ děng gè shǒu jiù yè, wú huái yí jù. xián rén jūn zǐ yǒu néng xiāng cóng lì gōng zhě, wú lǐ yòng zhī jiù zhèng yǒu bù biàn zhě, wú chú zhī. yú shì chéng zhōng jūn mín jiē xǐ yuè, gèng xiāng qìng wèi. jiā fú shòu zhī zhōng, wèi guān qīn yǐ lǐ zàng zhī. gǎi jí qìng lù wèi yīng tiān fǔ, zhì tiān xìng jiàn kāng yì tǒng jūn dà yuán shuài fǔ, yǐ liào yǒng ān wèi tǒng jūn yuán shuài, mìng zhào zhōng wèi xìng guó yì yuán shuài, yǐ shǒu tài píng. dé rú shì xià yù sūn yán yáng xiàn děng shí yú rén, jiē lù yòng zhī.
硃元璋之取集慶也,克城之日,曼濟哈雅走投張士誠,水寨元帥康茂才等各率眾降,凡得軍民五十餘萬。元璋入城,召官吏、父老,諭之曰:「元失其政,所在紛擾,生民塗炭。吾率眾至此,為民除害耳,汝等各守舊業,無懷疑懼。賢人君子有能相從立功者,吾禮用之;舊政有不便者,吾除之。」於是城中軍民皆喜悅,更相慶慰。嘉福壽之忠,為棺衾以禮葬之。改集慶路為應天府,置天興、建康翼統軍大元帥府,以廖永安為統軍元帥,命趙忠為興國翼元帥,以守太平。得儒士夏煜、孫炎、楊憲等十餘人,皆錄用之。
guǐ sì, zhāng shì chéng zì gāo yóu xǐ jū lóng píng gōng, fú yù qì yòng, jiē nǐ chéng yú, gǎi zhì zhèng shí liù nián wèi tiān yòu sān nián, guó hào dà zhōu, lì yuē míng shí, zì chēng zhōu wáng. shè xué shì yuán, kāi hóng wén guǎn, yǐ yīn yáng shù rén lǐ xíng sù wèi chéng xiàng, dì shì dé wèi píng zhāng, jiǎng huī wèi yòu chéng, pān yuán míng wèi zuǒ chéng, shǐ wén bǐng tóng zhī shū mì yuàn shì. qí jùn zhōu xiàn zhèng guān, jùn chēng tài shǒu, zhōu chēng tōng shǒu, xiàn réng yuē yǐn, tóng zhī chēng fǔ chéng, zhī shì yuē cóng shì, yú zé sǔn yì ér yǐ. shì chéng yǐ wú mín duō jiān, mù zì zhě fēi cái, xī xuǎn ér gèng zhāng zhī, zì lìng chéng bù wèi yǐ jí lù shì lù pàn, tóng rì mìng shí yǒu yī rén, gè cì yī mǎ sù níng yǒu chà.
癸巳,張士誠自高郵徙居隆平宮,服御、器用,皆擬乘輿,改至正十六年為天祐三年,國號大周,歷曰《明時》,自稱周王。設學士員,開弘文館,以陰陽術人李行素為丞相,弟士德為平章,蔣輝為右丞,潘元明為左丞,史文炳同知樞密院事。其郡、州、縣正官,郡稱太守,州稱通守,縣仍曰尹,同知稱府丞,知事曰從事,餘則損益而已。士誠以吳民多艱,牧字者非才,悉選而更張之,自令、丞、簿、尉以及錄事、錄判,同日命十有一人,各賜衣、馬、粟、寧有差。
chū, sūn zǒng fèng shǐ dǐ gāo yóu, shì chéng bù yíng zhāo, jì rù chéng, jū zǒng yú tā shì, yù jiàng zhī, zǒng gòu chì bù jué. jí shì chéng xǐ píng jiāng, zǒng yǔ shì chéng bù jiāng zhāng mào xiān, móu qiǎn rén yuē zhèn nán wáng kè rì jìn bīng fù gāo yóu, yǔ xiè, suì yù hài.
初,孫捴奉使抵高郵,士誠不迎昭,既入城,拘捴於他室,欲降之,捴詬斥不絕。及士誠徙平江,捴與士誠部將張茂先,謀遣人約鎮南王克日進兵復高郵,語泄,遂遇害。
bǐng shēn, ní wén jùn xiàn cháng dé lù, zǒng bīng guān wēn dōu lǎ dùn.
丙申,倪文俊陷常德路,總兵官溫都喇遁。
dīng yǒu, lì xíng shū mì yuàn yú háng zhōu. mìng jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng xiàng dá shí tè mù ěr jiān zhī xíng shū mì yuàn shì, jié zhì zhū jūn, shěng yuàn děng guān bìng tīng diào qiǎn, fán shǎng gōng fá zuì zhāo xiáng tǎo nì, xǔ yǐ pián yí xíng shì.
丁酉,立行樞密院於杭州。命江浙行省左丞相達實特穆爾兼知行樞密院事,節制諸軍,省、院等官並聽調遣,凡賞功、罰罪、招降、討逆,許以便宜行事。
shì rì, jiàn kāng bīng qǔ zhèn jiāng lù.
是日,建康兵取鎮江路。
zhū yuán zhāng jì dìng jí qìng, yù fā bīng qǔ zhèn jiāng, lǜ zhū jiāng bù jí shì zú wèi mín huàn, suì zhào zhū jiāng, shù cháng zòng jūn shì zhī guò, yù zhì zhī fǎ, lǐ shàn zhǎng yíng jiù, nǎi miǎn. yú shì mìng xú dá wèi dà jiāng jūn, lǜ zhū jiāng fú jiāng dōng xià, jiè zhī yuē: wú zì qǐ bīng, wèi cháng wàng shā. jīn ěr děng dāng tǐ wú xīn, jiè jí shì zú, chéng xià zhī rì, wú fén lüè shā lù. yǒu fàn lìng zhě, chù yǐ jūn fǎ, zòng zhě, fá wú shè. dá děng dùn shǒu shòu mìng. jìn bīng gōng zhèn jiāng, yì rì, kè zhī, miáo jūn yuán shuài è lēi zhé chū zǒu, shǒu jiāng duàn wǔ píng zhāng dìng dìng zhàn sǐ. dá děng zì rén hé mén rù, hào lìng yán sù, chéng zhōng yàn rán. suì fēn bīng xùn jīn tán dān yáng, xià zhī. gǎi zhèn jiāng lù wèi jiāng huái fǔ, mìng xú dá tāng hé wèi tǒng jūn yuán shuài, zhèn shǒu qí dì.
硃元璋既定集慶,欲發兵取鎮江,慮諸將不戢士卒為民患,遂召諸將,數常縱軍士之過,欲置之法,李善長營救,乃免。於是命徐達為大將軍,率諸將浮江東下,戒之曰:「吾自起兵,未嘗妄殺。今爾等當體吾心,戒戢士卒,城下之日,毋焚掠殺戮。有犯令者,處以軍法,縱者,罰無赦。」達等頓首受命。進兵攻鎮江,翌日,克之,苗軍元帥鄂勒哲出走,守將段武、平章定定戰死。達等自仁和門入,號令嚴肅,城中晏然。遂分兵徇金壇、丹陽,下之。改鎮江路為江淮府,命徐達、湯和為統軍元帥,鎮守其地。
wù shēn, fāng guó zhēn fù jiàng, yǐ wèi hǎi dào cáo yùn wàn hù, qí xiōng guó zhāng wèi qú zhōu lù zǒng guǎn, bìng jiān fáng yù hǎi dào shì.
戊申,方國珍復降,以為海道漕運萬戶,其兄國璋為衢州路總管,併兼防禦海道事。
shì yuè, yǒu liǎng rì xiāng dàng.
是月,有兩日相盪。
xià, sì yuè, xīn hài, yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì chuò sī jiǎn wèi zuǒ chéng xiàng.
夏,四月,辛亥,以中書平章政事綽斯戩為左丞相。
rén zǐ, zhāng shì chéng jiāng zhào dǎ hǔ xiàn hú zhōu. gǎi hú zhōu lù wèi wú xìng jùn.
壬子,張士誠將趙打虎陷湖州。改湖州路為吳興郡。
shì yuè, dì rú shàng dōu.
是月,帝如上都。
zhāng shì chéng jiāng shǐ wén bǐng, lǜ bīng zì mǎo hú rù gǔ pǔ táng, pò diàn hú shān. miáo jūn yī shǐ bù fā, yè zhōng dùn qù, sōng jiāng suì xiàn. shì chéng jí lìng wén bǐng zhèn sōng jiāng.
張士誠將史文炳,率兵自泖湖入古浦塘,破淀湖柵。苗軍一矢不發,夜中遁去,松江遂陷。士誠即令文炳鎮松江。
wǔ yuè, bǐng shēn, ní wén jùn xiàn lǐ zhōu lù.
五月,丙申,倪文俊陷澧州路。
yǐ sì, zéi kòu chén zhōu, shǒu jiāng hé shàng yǐ xiāng bīng jī bài zhī.
乙巳,賊寇辰州,守將和尚以鄉兵擊敗之。
liù yuè, yǐ chǒu, jiàn kāng bīng qǔ guǎng dé lù, gǎi wèi guǎng xìng fǔ, yǐ dèng yù shǒu zhī.
六月,乙丑,建康兵取廣德路,改為廣興府,以鄧愈守之。
rén shēn, jiàn kāng jiàng rén chén bǎo èr, yòu zhí zhān lǐ èr jiāng, jiàng yú zhāng shì chéng. bǎo èr, cháng zhōu bēn niú bà rén, jù zhòng, yǐ huáng pà shǒu, hào huáng bāo tóu jūn. zhèn jiāng jì xià, suì jiàng yú jiàn kāng, zhì shì fù pàn.
壬申,建康降人陳保二,誘執詹、李二將,降於張士誠。保二,常州奔牛壩人,聚眾,以黃帕首,號黃包頭軍。鎮江既下,遂降於建康,至是復叛。
yǐ hài, zhū yuán zhāng qiǎn rú shì yáng xiàn tōng hǎo yú zhāng shì chéng, shū lüè yuē: jìn wén zú xià bīng yóu tōng zhōu, suì yǒu wú jùn. xī kuí xiāo jù tiān shuǐ yǐ chēng xióng, jīn zú xià jù gū sū yǐ zì wáng, wú shēn wèi zú xià xǐ. wú yǔ zú xià, dōng xī jìng yě, mù lín shǒu guó, bǎo jìng xī mín, gǔ rén suǒ guì, wú shēn mù yān. zì jīn yǐ hòu, tōng shǐ wǎng lái, wú huò yú jiāo gòu zhī yán yǐ shēng biān xìn. shì chéng dé shū, yǐ cǐ jǐ yú kuí xiāo, bù yuè, liú xiàn bù qiǎn.
乙亥,硃元璋遣儒士楊憲通好於張士誠,書略曰:「近聞足下兵由通州,遂有吳郡。昔隗囂據天水以稱雄,今足下據姑蘇以自王,吾深為足下喜。吾與足下,東西境也,睦鄰守國,保境息民,古人所貴,吾深慕焉。自今以後,通使往來,毋惑於交構之言以生邊釁。」士誠得書,以此己於隗囂,不悅,留憲不遣。
shì yuè, zhāng dé lǐ shí rú huáng guā. xiān shì tóng yáo yún: lǐ shēng huáng guā, mín jiē wú jiā.
是月,彰德李實如黃瓜。先是童謠云:「李生黃瓜,民皆無家。」
léi zhōu dì dà zhèn.
雷州地大震。
yáng è lēi zhé yǐ shù wàn zhòng tún jiā xìng, xiān fēng lǚ cái yǐ qī qiān zhòng tún wáng jiāng jīng, shāng lǚ bù xíng, jūn róng shén shèng. zhāng shì dé suì bù gǎn qǔ dào jiā xìng, nǎi zì píng wàng wū dūn zhí dǎo háng zhōu. jiāng zhè chéng xiàng dá shí tè mù ěr, shì è lēi zhé bīng qiáng, màn bù wèi bèi, kòu zhì, chéng suì xiàn, dá shí tè mù ěr dùn, píng zhāng zhèng shì zūn dá shí lī zhàn sǐ. jū mín huáng zhòng qǐ qī zhū shì jí qiè féng shì zhòng qǐ dì qī cài shì, jù zì yì sǐ.
楊鄂勒哲以數萬眾屯嘉興,先鋒呂才以七千眾屯王江涇,商旅不行,軍容甚盛。張士德遂不敢取道嘉興,乃自平望、烏墩直搗杭州。江浙丞相達實特穆爾,恃鄂勒哲兵強,漫不為備,寇至,城遂陷,達實特穆爾遁,平章政事遵達實哩戰死。居民黃仲起妻硃氏及妾馮氏、仲起弟妻蔡氏,俱自縊死。
dá shí tè mù ěr dùn rù fù yáng. è lēi zhé nǎi yǐ miáo jūn jí guān jūn fēn wèi sān lù: jiǎng yīng cóng dà má táng qī, dǒng wàng cóng xiá shí zhǎng ān, shēn lǜ liú zhèn zhū chéng cóng hǎi yán huáng wān ér jìn, lǚ cái lǚ shēng tún shǒu jiā xìng. shì dé zhī è lēi zhé fēn lù ér lái, suì yīng jiē bù xiá, yī bài yú gāo tíng, zài bài yú xiè cūn, sān bài yú yāng chéng xiàng, zéi shuǐ cóng dé qīng lù cóng hǎi yán dùn qù. suì fù háng zhōu, dá shí tè mù ěr nǎi hái.
達實特穆爾遁入富陽。鄂勒哲乃以苗軍及官軍分為三路:蔣英從大麻塘棲,董旺從硤石長安,身率劉震、硃誠從海鹽黃灣而進,呂才、呂升屯守嘉興。士德知鄂勒哲分路而來,遂應接不暇,一敗於皋亭,再敗於謝村,三敗於央城巷,賊水從德清、陸從海鹽遁去。遂復杭州,達實特穆爾乃還。
dǒng tuán xiāo jiǎo píng běi shā miào wān shā pǔ děng zhài, xún jìn bīng sì zhōu, bù lì, zéi chéng shèng dōng xià, duàn guān jūn liáng dào. nǎi huí jūn tún běi shā, liáng qiě jué, yǔ zéi sǐ zhàn, fán qī zhòu yè, zéi bài zǒu, duó zéi chuán qī shí yú, nǎi dé dù huái, bǎo sì zhōu. shí fāng shǔ yǔ, hú shuǐ yì, zhū yíng jiē bì qù, ér tuán xiāo dú shǒu gū chéng, zéi huán rào shù shí lǐ gōng zhī. tuán xiāo zuò chéng shàng, qiǎn piān jiāng yǐ qí shì yóu xī mén tū chū zéi hòu, yuē bái qí yī huī jí hái, jì ér qí dòng, qí shì hái, bù zú zì chéng zhōng chū, jiā jī zhī, zéi dà bài. rán zéi zhài yóu zǔ xī xíng zhī lù, nǎi jié zhèn ér wǎng, yì yǐ qí bīng, zhuǎn zhàn shù shí hé, jūn shǐ dé zhì hǎi níng.
董摶霄剿平北沙、廟灣、沙浦等寨,尋進兵泗州,不利,賊乘勝東下,斷官軍糧道。乃回軍屯北沙,糧且絕,與賊死戰,凡七晝夜,賊敗走,奪賊船七十餘,乃得渡淮,保泗州。時方暑雨,湖水溢,諸營皆避去,而摶霄獨守孤城,賊環繞數十里攻之。摶霄坐城上,遣偏將以騎士由西門突出賊後,約白旗一麾即還,既而旗動,騎士還,步卒自城中出,夾擊之,賊大敗。然賊寨猶阻西行之路,乃結陣而往,翼以奇兵,轉戰數十合,軍始得至海寧。
chū, lǐ bù shàng shū zhì shì wù yuán wāng zé mín, yù jū xuān zhōu. shí zéi shù lái fàn, jiāng dōng lián fǎng shǐ dào tōng, yǎ zhòng zé mín, rì jiù zhī xún shǒu yù jì, chéng dé wú yú. zhì shì zhǎng qiāng jūn suǒ nuò mù bā lēi děng pàn, lái kòu chéng, huò quàn zé mín qù, zé mín yuē: wǒ suī wú guān shǒu, gù shòu guó hòu ēn, lín wēi ài sǐ, fēi chén zǐ jié. liú bù qù, fán zhàn dòu chóu huà, duō zé mín cān jué zhī, lèi bài zéi bīng. jì ér zéi yì zhòng, chéng xiàn, zé mín wèi suǒ zhí, shǐ zhī jiàng, dà mà bù qū, suì yù hài.
初,禮部尚書致仕婺源汪澤民,寓居宣州。時賊數來犯,江東廉訪使道通,雅重澤民,日就之詢守御計,城得無虞。至是長槍軍索諾木巴勒等叛,來寇城,或勸澤民去,澤民曰:「我雖無官守,故受國厚恩,臨危愛死,非臣子節。」留不去,凡戰鬥籌畫,多澤民參決之,累敗賊兵。既而賊益眾,城陷,澤民為所執,使之降,大罵不屈,遂遇害。
shì wén, zèng jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng, zhuī fēng qiào jùn gōng, shì wén jié. zé mín, sòng ruì míng diàn xué shì zǎo zhī qī shì sūn yě.
事聞,贈江浙行省左丞,追封譙郡公,諡文節。澤民,宋瑞明殿學士藻之七世孫也。
qiū, qī yuè, jǐ mǎo shuò, jiàn kāng zhū jiāng fèng zhū yuán zhāng wèi wú guó gōng, yǐ yù shǐ tái wèi fǔ, zhì jiāng nán xíng zhōng shū shěng, yuán zhāng jiān zǒng shěng shì, zhì guān shǔ. yǐ hán lín ér zì chēng sòng hòu, yáo fèng zhī, wén yí chú shòu, xī yǐ lóng fèng jì nián.
秋,七月,己卯朔,建康諸將奉硃元璋為吳國公,以御史台為府,置江南行中書省,元璋兼總省事,置官屬。以韓林兒自稱宋後,遙奉之,文移除授,悉以龍鳳紀年。
shì yuè, qín cóng lóng yīng pìn ér zhì. cóng lóng, luò yáng rén, chū shì wèi xiào guān, lèi qiān jiāng nán xíng tái shì yù shǐ, huì bīng luàn, bì jū zhèn jiāng, wú guó gōng mìng xú dá fǎng zhī. dá xià zhèn jiāng, dé cóng lóng, hái bào, wú guó gōng xǐ, jí mìng zhū wén zhèng yǐ bái jīn wén qǐ wǎng pìn zhī. jì zhì, qīn zhì lóng jiāng, yíng zhī yǐ rù, jū cóng lóng yú xī huá mén wài, shì wú dà xiǎo jiē yǔ zhī móu, cóng lóng jǐn yán wú yǐn, měi yǐ bǐ shū qī jiǎn wèn dá shén mì, zuǒ yòu wú zhī zhī zhě, wú guó gōng hū wèi xiān shēng ér bù míng.
是月,秦從龍應聘而至。從龍,洛陽人,初仕為校官,累遷江南行台侍御史,會兵亂,避居鎮江,吳國公命徐達訪之。達下鎮江,得從龍,還報,吳國公喜,即命硃文正以白金、文綺往聘之。既至,親至龍江,迎之以入,居從龍於西華門外,事無大小;皆與之謀,從龍盡言無隱,每以筆書漆簡問答甚密,左右無知之者,吳國公呼為先生而不名。
bó hǎi yáng chéng, cháng wèi jiāng zhè xíng shěng zuǒ yòu sī yuán wài láng, zuò shì miǎn guān, yù jū sōng jiāng, shì chéng qiǎn qí dǎng zhāng jīng wǎng zhāo zhī, chéng rì yǔ kè tòng yǐn, wú yī yán, kè wèn: hé xíng hū? chéng yuē: chéng yǐ xiǎo lì zhì shēn xiǎn guān, yǒu sǐ ér yǐ, shàng hé xíng zhī yǒu! jīng cù qí xíng yù jí, chéng mìng qí zi jù shēng lǐ gào zǔ mí, dài mù, qǐ xíng hòu pǔ, gù xī rì qíng hǎo, kǎi rán yuē: rén shēng wǎn jié, rú shì zú yǐ! yè fēn, nǎi zhěng yì guān zì yì sǐ.
渤海楊乘,嘗為江浙行省左右司員外郎,坐事免官,寓居松江,士誠遣其黨張經往招之,乘日與客痛飲,無一言,客問:「盍行乎?」乘曰:「乘以小吏致身顯官,有死而已,尚何行之有!」經促其行愈急,乘命其子具牲醴告祖禰,迨暮,起行後圃,顧西日晴好,慨然曰:「人生晚節,如是足矣!」夜分,乃整衣冠自縊死。
zhāng shì chéng yǐ zhōu shī gōng zhèn jiāng, wú tǒng jūn yuán shuài xú dá děng yù zhī. wú guó gōng shǐ yù dá yuē: zhāng shì chéng qǐ fù fàn, jué zhà duō duān, jīn lái kòu zhèn jiāng, shì qí jiāo yǐ biàn, dāng sù chū bīng gōng pí líng, xiān jī jìn qǔ, jǔ qí zhà móu. dá nǎi shuài shī gōng cháng zhōu, jìn báo qí lěi, qiě qǐng yì shī, yú shì fù qiǎn bīng sān wàn wǎng zhù zhī. dá jūn chéng xī běi, tāng hé jūn chéng běi, zhāng biāo jūn chéng dōng nán, shì chéng qiǎn shù wàn zhòng lái yuán, dá nǎi qù chéng shí bā lǐ, shè fú yǐ dài zhī, réng mìng zǒng guǎn wáng jūn yòng, lǜ tiě qí wèi qí bīng, dá qīn dū shī, yǔ zhàn yú lóng tán. fēng jì jiāo, jūn yòng yǐ tiě qí héng chōng qí zhèn, zhèn luàn, shì chéng bīng tuì zǒu, yù fú, suì dà bài.
張士誠以舟師攻鎮江,吳統軍元帥徐達等御之。吳國公使諭達曰:「張士誠起負販,譎詐多端,今來寇鎮江,是其交已變,當速出兵攻毘陵,先機進取,沮其詐謀。」達乃帥師攻常州,進薄其壘,且請益師,於是復遣兵三萬往助之。達軍城西北,湯和軍城北,張彪軍城東南,士誠遣數萬眾來援,達乃去城十八里,設伏以待之,仍命總管王均用,率鐵騎為奇兵,達親督師,與戰於龍潭。鋒既交,均用以鐵騎橫衝其陣,陣亂,士誠兵退走,遇伏,遂大敗。
bā yuè, jǐ yǒu shuò, zhāng shì chéng jiāng jiāng tōng hǎi jiàng yú wú.
八月,己酉朔,張士誠將江通海降於吳。
bǐng chén, fèng yuán lù pàn guān wáng yuān děng yǐ yì bīng fù shāng zhōu.
丙辰,奉元路判官王淵等以義兵復商州。
gēng wǔ, wú guó gōng yǐ zhū jiāng nüè qǔ chén bǎo èr zī zhì pàn, qiě gōng cháng zhōu jiǔ bù xià, mìng zì yuán shuài xú dá yǐ xià jiē jiàng yī guān, yǐ shū zé zhī yuē: nüè jiàng zhì pàn, lǎo shī wú gōng, cǐ wú suǒ yǐ zé jiāng jūn. qí miǎn sī bǔ guò, fǒu zé fá wú shè!
庚午,吳國公以諸將虐取陳保二貲致叛,且攻常州久不下,命自元帥徐達以下皆降一官,以書責之曰:「虐降致叛,老師無功,此吾所以責將軍。其勉思補過,否則罰無赦!」
shì rì, ní wén jùn xiàn héng zhōu lù, yuán shuài zhēn chóng fú zhàn sǐ.
是日,倪文俊陷衡州路,元帥甄崇福戰死。
jiǎ xū, huì jiàn yú zhāng, sè qīng bái, zhǐ xī nán, zhǎng chǐ yú, zhì shí èr yuè wù wǔ shǐ miè.
甲戌,彗見於張,色青白,指西南,長尺餘,至十二月戊午始滅。
shì yuè, dì zhì zì shàng dōu.
是月,帝至自上都。
huáng hé jué, shān dōng dà shuǐ.
黃河決,山東大水。
zhāng shì chéng jiāng shǐ wén bǐng, yǐ shuǐ shī shù wàn gōng jiā xìng, yáng è lēi zhé yǐ dà jūn sì fú, shǐ xiǎo zhōu shù bǎi shí sōu ěr zhī. zéi qiáng lǔ bì tiān, pái jiāng ér xià, zhuī zhì shān qīng dōng xī àn, duō jī wěi yǐ dài, shì nán fēng dà zuò, àn shàng jǔ huǒ, zéi zhōu fén liáo, zhì sì shí lǐ bù zhǐ, sǐ zhě shén zhòng. suì shě zhōu dēng lù, jìn bī chéng xià, zhàn yú dōng guā yàn, dà pò zhī, zhǎn shǒu wàn qī qiān jí, fú zhě shù qiān, zhāng shì xìn yǐ fú shuǐ dùn hái. rán è lēi zhé xiōng sì, lüè rén huò cái fù nǚ, bù qǔ jiāo héng, mín jiān yáo yuē: sǐ bù yuàn tài zhōu zhāng, shēng bù xiè bǎo qìng yáng.
張士誠將史文炳,以水師數萬攻嘉興,楊鄂勒哲以大軍四伏,使小舟數百十艘餌之。賊檣櫓蔽天,排江而下,追至杉青東西岸,多積葦以待,適南風大作,岸上舉火,賊舟焚燎,至四十里不止,死者甚眾。遂舍舟登陸,進逼城下,戰於冬瓜堰,大破之,斬首萬七千級,俘者數千,張士信以伏水遁還。然鄂勒哲凶肆,掠人貨財婦女,部曲驕橫,民間謠曰:「死不怨泰州張,生不謝寶慶楊。」
jiǔ yuè, wù yín shuò, wú guó gōng rú jiāng huái fǔ, rù chéng, xiān yè kǒng zǐ miào, qiǎn rú shì gào yù xiāng yì, quàn gēng sāng, zhú chéng kāi qiàn, mìng zǒng guǎn xú zhōng zhì jīn shān shuǐ zhài yǐ è nán běi kòu bīng, suì hái. xún gǎi jiāng huái fǔ wèi zhèn jiāng fǔ.
九月,戊寅朔,吳國公如江淮府,入城,先謁孔子廟,遣儒士告諭鄉邑,勸耕桑,築城開塹,命總管徐忠置金山水寨以遏南北寇兵,遂還。尋改江淮府為鎮江府。
gēng chén, rǔ yǐng zéi lǐ wǔ cuī dé děng pò tóng guān, cān zhī zhèng shì shū mù lǔ jié zhàn sǐ.
庚辰,汝潁賊李武、崔德等破潼關,參知政事舒穆嚕傑戰死。
rén wǔ, yù wáng lǎ tè nà shí lī, tóng zhī shū mì yuàn shì dìng zhū, yǐn bīng fù tóng guān, hé nán píng zhāng bó jiā nǔ yǐ bīng shǒu zhī.
壬午,豫王喇特納實哩,同知樞密院事定珠,引兵復潼關,河南平章伯嘉努以兵守之。
bǐng shēn, tóng guān fù xiàn, bó jiā nǔ bīng kuì, yù wáng fù yǐ bīng qǔ zhī, lǐ wǔ cuī dé bài zǒu.
丙申,潼關復陷,伯嘉努兵潰,豫王復以兵取之,李武、崔德敗走。
wù xū, zéi xiàn shǎn zhōu jí guó zhōu.
戊戌,賊陷陝州及虢州。
zhào yǐ tài wèi nà lín fù wèi jiāng nán xíng tái yù shǐ dài fū, qiān xíng tái zhì shào xìng.
詔以太尉納琳復為江南行台御史大夫,遷行台治紹興。
zéi jì xiàn shǎn guó duàn xiáo hán zhī lù, shì yù qù qín jìn. zhī shū mì yuàn shì dá shí bā tú ěr fāng jié zhì hé nán jūn, diào bīng bù shàng shū chá hǎn tè mù ěr yǔ lǐ sī qí wǎng gōng zhī. chá hǎn tè mù ěr jí gǔ xíng ér xī, yè, bá xiáo líng, lì shān jiāo kǒu. shǎn zhōu chéng zǔ shān dài hé, xiǎn qiě gù, ér zéi zhuǎn nán shān sù gěi shí yǐ jiān shǒu, gōng zhī cù bù kě bá. chá hǎn tè mù ěr nǎi fén mǎ shǐ yíng zhōng, rú chuī yān zhuàng yǐ yí zéi, ér yè tí bīng bá líng bǎo. chéng shǒu jì bèi, zéi shǐ jué, bù gǎn dòng, jí dù hé, xiàn píng lù, lüè ān yì, róu jìn nán bǐ. chá hǎn tè mù ěr zhuī xí zhī, cù zhī yǐ tiě qí, zéi huí è xià yáng jīn, fù shuǐ sǐ zhě shén zhòng. xiāng chí shù yuè, zéi shì qióng, jiē kuì, yǐ gōng shēng qiān hé běi xíng shū mì yuàn shì.
賊既陷陝、虢、斷殽、函之路,勢欲趣秦、晉。知樞密院事達實巴圖爾方節制河南軍,調兵部尚書察罕特穆爾與李思齊往攻之。察罕特穆爾即鼓行而西,夜,拔殽陵,立柵交口。陝州城阻山帶河,險且固,而賊轉南山粟給食以堅守,攻之猝不可拔。察罕特穆爾乃焚馬矢營中,如炊煙狀以疑賊,而夜提兵拔靈寶。城守既備,賊始覺,不敢動,即渡河,陷平陸,掠安邑,蹂晉南鄙。察罕特穆爾追襲之,蹙之以鐵騎,賊回扼下陽津,赴水死者甚眾。相持數月,賊勢窮,皆潰,以功升僉河北行樞密院事。
dōng, shí yuè, dīng wèi, dà míng lù yǒu xīng rú huǒ, cóng dōng nán liú, máng wěi rú yè huì, duò dì yǒu shēng, huǒ yàn péng bó, jiǔ zhī nǎi xī, huà wèi shí, qīng hēi sè, guāng yíng, xíng rú gǒu tóu, qí duàn chù rú xīn gē zhě. yǒu sī yǐ wén, tài shǐ yàn shì yún: tiān gǒu yě. mìng cáng yú kù.
冬,十月,丁未,大名路有星如火,從東南流,芒尾如曳篲,墮地有聲,火焰蓬勃,久之乃息,化為石,青黑色,光瑩,形如狗頭,其斷處如新割者。有司以聞,太史驗視云:「天狗也。」命藏於庫。
wù shēn, zhāng shì chéng yǐ bīng bài yú cháng zhōu, qiǎn qí xià sūn jūn shòu fèng shū zhì jiàn kāng qǐng hé, yán: jì nà bǎo èr, yòu jū yáng xiàn, qiǎn bīng lái bī, jiù shí zì yí. yuàn yǔ jiǎng hé, yǐ jiě kùn è, suì shū liáng èr shí wàn shí, huáng jīn wǔ bǎi liǎng, bái jīn èr bǎi jīn, yǐ wèi kào jūn zhī fèi. wú guó gōng fù shū yún: ěr jì zhī guò, guī shǐ kuì liáng, jí dāng bān shī, bù duò qián hǎo. qiě yuē: dà zhàng fū jǔ shì, dāng chì xīn xiāng shì. fú yán kuā cí, wú shén yàn zhī. shì chéng dé shū, bù bào.
戊申,張士誠以兵敗於常州,遣其下孫君壽奉書至建康請和,言:「既納保二,又拘楊憲,遣兵來逼,咎實自貽。願與講和,以解困厄,歲輸糧二十萬石,黃金五百兩,白金二百斤,以為犒軍之費。」吳國公復書云:「爾既知過,歸使、饋糧,即當班師,不墮前好。」且曰:「大丈夫舉事,當赤心相示。浮言夸辭,吾甚厭之。」士誠得書,不報。
zhèn nán wáng tuì zhù huái ān, zhào jūn yòng zì sì zhōu lái kòu yǐ chǒu, chéng xiàn, huái dōng lián fǎng shǐ chǔ bù hā sǐ zhī, zhèn nán wáng bèi zhí, yú yuè bù qū, yǔ qí qī jiē fù shuǐ sǐ.
鎮南王退駐淮安,趙君用自泗州來寇;乙丑,城陷,淮東廉訪使褚布哈死之,鎮南王被執,逾月不屈,與其妻皆赴水死。
chū, bù hā wèi fù shǐ, yǔ pàn guān liú jiǎ hàn yù huái ān, jiǎ shǒu hán xìn chéng, shì xiāng jī jiǎo. bù hā xún shàng zhāng hé zǒng bīng zhě dòu náo zhī zuì, cháo tíng lù qí gōng, shēng lián fǎng shǐ. jiǎ yǒu zhì yǒng, yǔ zéi zhàn zhé shèng, zéi dàn tóu, hào yuē liú tiě tóu, bù hā pō lài zhī. zǒng bīng zhě nù qí hé jǐ, nǎi yì jiǎ bié jiāng jī zéi, yù yǐ kùn bù hā, jiǎ qù, hán xìn chéng xiàn. zéi yīn jué qiàn wéi huái ān, chú xiǎng lù jué, yuán shuài wú dé xiù yùn mǐ wàn hú rù hé, wèi zéi suǒ lüè. gōng wéi rì jí, zǒng bīng zhě tún xià pī, àn bīng bù chū, qiǎn shǐ shí jiǔ bèi gào jí, jiē bù yīng, chéng zhōng è sǐ zhě pū dào shàng, jí qǔ dàn zhī, cǎo mù yú niǎo xuē pí gōng jīn jiē jǐn, chè wū wèi xīn, rén duō lù chù, fāng mò shēng jīng jí. lì jì jǐn, chéng xiàn, bù hā yóu jù xī mén lì dòu, zhōng shāng jiàn zhí, wèi zéi suǒ luán, cì zǐ bàn gé mào rèn hù zhī, yì jiàn shā. bù hā, xí zhōu shí lóu rén, shǒu huái ān wǔ nián, dài shù shí bǎi zhàn, jīng zhōng dà jié, rén bǐ zhī zhāng xún. zèng hàn lín xué shì chéng zhǐ, zhuī fēng wèi guó gōng, shì zhōng sù.
初,布哈為副使,與判官劉甲捍禦淮安,甲守韓信城,勢相犄角。布哈尋上章劾總兵者逗撓之罪,朝廷錄其功,升廉訪使。甲有智勇,與賊戰輒勝,賊憚頭,號曰劉鐵頭,布哈頗賴之。總兵者怒其劾己,乃易甲別將擊賊,欲以困布哈,甲去,韓信城陷。賊因掘塹圍淮安,芻餉路絕,元帥吳德琇運米萬斛入河,為賊所掠。攻圍日急,總兵者屯下邳,按兵不出,遣使十九輩告急,皆不應,城中餓死者仆道上,即取啖之,草木、魚鳥、靴皮、弓筋皆盡,撤屋為薪,人多露處,坊陌生荊棘。力既盡,城陷,布哈猶據西門力斗,中傷見執,為賊所臠,次子伴格冒刃護之,亦見殺。布哈,隰州石樓人,守淮安五年,殆數十百戰,精忠大節,人比之張巡。贈翰林學士承旨,追封衛國公,諡忠肅。
xiān shì tóng qiān huái nán xíng shū mì yuàn shì dǒng tuán xiāo jiàn yì yú cháo yuē: huái ān wèi nán běi jīn hóu, jiāng huái yào chōng, qí dì yī shī, liǎng huái jiē wèi yì bǎo, shòu jiù huái ān, chéng wèi jí wù. jīn rì zhī jì, mò ruò yú huáng hé shàng xià bīn huái hǎi zhī dì, jí nán zì mù yáng, běi dǐ yí jǔ gàn yú zhū zhōu xiàn, bù lián zhū yíng, měi sān shí lǐ shè yī zǒng zhài, jiù èr shí lǐ zhōng yòu shè yī xiǎo zhài, shǐ fēng hòu xiāng wàng ér xún luó wǎng lái, yù zéi zé bìng lì yě zhàn, wú shì zé tún zhǒng ér shí, rán hòu jìn yǒu yuán, tuì yǒu shǒu, cǐ shàn zhàn zhě suǒ yǐ cháng wèi bù kě shèng yǐ dài dí zhī kě shèng yě. yòu yán: hǎi níng yī jìng, bù tōng zhōu jí, jūn liáng wéi kě lù yùn ér fán bīn huái hǎi zhī dì, rén mín lǚ jīng dào zéi, yí jiā cún fǔ, quán lìng jūn rén bān yùn. qí lù yùn zhī fāng, měi rén xíng shí bù, sān shí liù rén kě xíng yī lǐ, sān bǎi liù shí rén kě xíng yī shí lǐ, sān qiān liù bǎi rén kě xíng yī bǎi lǐ, měi rén fù mǐ sì dòu, yǐ jiā bù náng shèng zhī, yòng yìn fēng shí, rén bù xī jiān, mǐ bù zháo dì, pái liè chéng háng, rì xíng wǔ bǎi huí, jì lù èr shí bā lǐ, qīng xíng yī shí sì lǐ, chóng xíng yī shí sì lǐ, rì kě yùn mǐ èr bǎi shí. měi yùn gěi mǐ yī shēng, kě gōng èr wàn rén, cǐ bǎi lǐ yī rì yùn liáng zhī shù yě. yòu yán: jiāng huái duō liú yí zhī rén, bìng ān dōng hǎi níng shù yáng gàn yú děng zhōu xiàn jù fèi, qí zhuàng zhě yǐ jǐn wèi bīng, lǎo yòu wú suǒ yī guī zhě, yí zhì jūn mín fáng yù sī, zé jūn guān cái kān mù shǒu zhě, shǐ jū qí zhí, ér jí qí mín yǐ tún gù dì, liàn bīng jī gǔ, qiě gēng qiě zhàn, nèi quán shān dōng wán gù zhī bāng, wài hàn huái hǎi chū méi zhī kòu, ér hòu huī fù kě tú yě. shí bù néng yòng, huái ān zú xiàn yú zéi.
先是同僉淮南行樞密院事董摶霄建議於朝曰:「淮安為南北襟喉,江、淮要衝,其地一失,兩淮皆未易保,授救淮安,誠為急務。今日之計,莫若於黃河上下瀕淮海之地,及南自沐陽,北抵沂、莒、贛榆諸州縣,布連珠營,每三十里設一總寨,就二十里中又設一小寨,使烽堠相望而巡邏往來,遇賊則併力野戰,無事則屯種而食,然後進有援,退有守,此善戰者所以常為不可勝以待敵之可勝也。」又言:「海寧一境,不通舟楫,軍糧惟可陸運;而凡瀕淮海之地,人民屢經盜賊,宜加存撫,權令軍人搬運。其陸運之方,每人行十步,三十六人可行一里,三百六十人可行一十里,三千六百人可行一百里,每人負米四斗,以夾布囊盛之,用印封識,人不息肩,米不着地,排列成行,日行五百回,計路二十八里,輕行一十四里,重行一十四里,日可運米二百石。每運給米一升,可供二萬人,此百里一日運糧之術也。」又言:「江、淮多流移之人,並安東、海寧、沭陽、贛榆等州縣俱廢,其壯者已盡為兵,老幼無所依歸者,宜置軍民防禦司,擇軍官才堪牧守者,使居其職,而籍其民以屯故地,練兵積穀,且耕且戰,內全山東完固之邦,外捍淮海出沒之寇,而後恢復可圖也。」時不能用,淮安卒陷於賊。
shí yī yuè, zhāng shì chéng jiāng yòu jiàng wú bīng qī qiān rén, yīn xié zhī yǐ gōng xú dá tāng hé lěi. rén wǔ, dá lè bīng yǔ zhàn, cháng yù chūn liào yǒng ān hú dà hǎi nèi wài jiā jī, dà pò zhī, qín qí jiāng zhāng dé, yú jūn bēn rù chéng. shì chéng fù qiǎn qí jiāng lǚ zhēn chí rù cháng zhōu, dū bīng jù shǒu, dá fù jìn shī wéi zhī.
十一月,張士誠將誘降吳兵七千人,因挾之以攻徐達、湯和壘。壬午,達勒兵與戰,常遇春、廖永安、胡大海內外夾擊,大破之,擒其將張德,餘軍奔入城。士誠復遣其將呂珍馳入常州,督兵拒守,達復進師圍之。
dīng hài, liú xīng dà rú jiǔ bēi, sè qīng bái, wěi jī yuē zhǎng wǔ chǐ yú, guāng míng zhú dì, qǐ zì dōng běi, dōng nán xíng, méi yú jìn zhuó, yǒu shēng rú léi.
丁亥,流星大如酒杯,色青白,尾跡約長五尺餘,光明燭地,起自東北,東南行,沒於近濁,有聲如雷。
liú fú tōng qiǎn jiāng fēn lüè hé nán shān dōng hé běi, jīng shī dà zhèn.
劉福通遣將分略河南、山東、河北,京師大震。
shì yuè, hé nán xiàn, lián fǎng fù shǐ ān pǔ dùn. xǐ hé nán lián fǎng sī yú yí zhōu, yòu yú yí zhōu zhì fēn shū mì yuàn, yǐ bīng mǎ zhǐ huī shǐ sī lì zhī.
是月,河南陷,廉訪副使諳普遁。徙河南廉訪司於沂州,又於沂州置分樞密院,以兵馬指揮使司隸之。
jiāng zhè xíng shěng píng zhāng zhèng shì bù yán tè mù ěr zú yú chí zhōu.
江浙行省平章政事布延特穆爾卒於池州。
bù yán tè mù ěr chí shēn lián jiè, rén bù gǎn gàn yǐ sī, qí jiāng bīng, suǒ guò bù shòu kuì yí yàn kào, mín bù zhī yǒu bīng. xìng zhì xiào, yòu yǎng yú shū fù ā zhū, shì zhī rú qīn fù. cháng chéng huā mǎ, shí chēng wèi huā mǎ píng zhāng.
布延特穆爾持身廉介,人不敢幹以私,其將兵,所過不受饋遺宴犒,民不知有兵。性至孝,幼養於叔父阿珠,事之如親父。常乘花馬,時稱為「花馬平章」。
shí èr yuè, gēng shēn, hé nán xíng shěng píng zhāng dá shí bā tú ěr dà pò liú fú tōng bīng yú tài kāng.
十二月,庚申,河南行省平章達實巴圖爾大破劉福通兵於太康。
xiān shì cháo tíng qiǎn tuō huān lái dū bīng, dá shí bā tú ěr fù zǐ qīn yǔ liú fú tōng dí, zì sì zhì yǒu, dà zhàn shù hé. dá shí bā tú ěr zhuì mǎ, bó luō tè mù ěr fú lìng shàng mǎ xiān hái, zì chí gōng shǐ, lián fā yǐ bì zhuī zhě, yè sān gēng, bù huí yíng zhōng. yǐ ér lǜ dà jūn jìn bī chén liú, gōng qǔ jiā hé liú fú tōng zhài. shì rì, cì gāo chái diàn, jù tài kāng sān shí lǐ, yè èr gǔ, zéi wǔ bǎi yú qí lái jié, yǐ yǒu bèi, jí dùn, huǒ ér zhuī zhī. bǐ xiǎo, dū zhèn lì zhàn, zì yín zhì sì, sì mén jiē xiàn. zhuàng shì yuán chéng rù qí fú, zhǎn shǒu shù wàn, qín wěi jiāng jūn zhāng mǐn sūn hán děng jiǔ rén, shā wěi chéng xiàng wáng luó èr rén, tài kāng xī píng. qiǎn bó luō tè mù ěr gào jié jīng shī, dì cì láo nèi diàn, wáng qí xiān chén èr shì, bài hé nán xíng shěng zuǒ chéng xiàng, réng jiān zhī shū mì yuàn shì, shǒu yù biàn liáng. dì shí lǐ mù, yún nán xíng shěng zuǒ chéng, zi bó luō tè mù ěr, sì chuān xíng shěng zuǒ chéng, jiāng xiào liáo shǔ, shǎng jué yǒu chà.
先是朝廷遣托歡來督兵,達實巴圖爾父子親與劉福通敵,自巳至酉,大戰數合。達實巴圖爾墜馬,博囉特穆爾扶令上馬先還,自持弓矢,連發以斃追者,夜三更,步回營中。已而率大軍進逼陳留,攻取夾河劉福通寨。是日,次高柴店,距太康三十里,夜二鼓,賊五百餘騎來劫,以有備,亟遁,火而追之。比曉,督陣力戰,自寅至巳,四門皆陷。壯士緣城入其郛,斬首數萬,擒偽將軍張敏、孫韓等九人,殺偽丞相王、羅二人,太康悉平。遣博囉特穆爾告捷京師,帝賜勞內殿,王其先臣二世,拜河南行省左丞相,仍兼知樞密院事,守御汴梁。弟識里穆,雲南行省左丞,子博囉特穆爾,四川行省左丞,將校僚屬,賞爵有差。
shì yuè, ní wén jùn xiàn yuè zhōu lù, shā wēi shùn wáng zǐ dài tè mù ěr.
是月,倪文俊陷岳州路,殺威順王子岱特穆爾。
hú guǎng cān zhèng é sēn tè mù ěr yǔ zuǒ jiāng yì bīng wàn hù dèng zǔ shèng, hé bīng fù héng zhōu.
湖廣參政額森特穆爾與左江義兵萬戶鄧祖勝,合兵復衡州。
níng guó lù zhǎng qiāng yuán shuài xiè guó xǐ kòu wú guǎng xìng fǔ, yuán shuài dèng yù jī bài zhī, qín qí zǒng guǎn wǔ shì róng, huò bīng qiān yú rén.
寧國路長槍元帥謝國璽寇吳廣興府,元帥鄧愈擊敗之,擒其總管武世榮,獲兵千餘人。
shì suì, zhào: yán hǎi zhōu xiàn wèi zéi suǒ cán lüè zhě, miǎn tián zū sān nián.
是歲,詔:「沿海州縣為賊所殘掠者,免田租三年。」
hé nán xíng shěng zuǒ chéng xiàng tái hā bù hā zhù jūn nán yáng sōng rǔ děng zhōu, pàn mín jiē jiàng, jūn shì dà zhèn.
河南行省左丞相台哈布哈駐軍南陽、嵩、汝等州,叛民皆降,軍勢大振。
shǎn xī xíng tái jiān chá yù shǐ lǐ shàng sī jiōng shàng guān zhōng xíng shì jí lùn, fán shí yǒu èr shì.
陝西行台監察御史李尚糹冋上《關中形勢急論》,凡十有二事。
mìng dà sī nóng sī tún zhǒng xióng bà èr zhōu yǐ gěi jīng shī, hào jīng liáng, yǐ zhè xī bèi xiàn, hǎi yùn bù tōng gù yě.
命大司農司屯種雄、霸二州以給京師,號「京糧」,以浙西被陷,海運不通故也。
yì bīng yuán shuài fāng jiā nǔ, yǐ suǒ bù jūn tún háng chéng zhī běi guān, gōu jié tóng dǎng, xiāng shān wèi è, jié lüè cái huò, bái zhòu shā rén, mín yǐ wèi huàn. jiāng zhè xíng shěng píng zhāng qìng tú yán yú chéng xiàng dá shí tè mù ěr yuē: wǒ shī wú lǜ, hé yǐ kè dí! bì zhǎn fāng jiā nǔ, nǎi kě chū shī. dá shí tè mù ěr suì yǔ qìng tú rù qí jūn, zhǎn shǒu yǐ xùn, mín dà yuè.
義兵元帥方家努,以所部軍屯杭城之北關,鈎結同黨,相煽為惡,劫掠財貨,白晝殺人,民以為患。江浙行省平章慶圖言於丞相達實特穆爾曰:「我師無律,何以克敵!必斬方家努,乃可出師。」達實特穆爾遂與慶圖入其軍,斬首以徇,民大悅。
jì ér miáo jūn shuài yáng è lēi zhé jìn yòu chéng, yǐ gōng zì jiāo, yīn qiú qǔ qìng tú nǚ, qìng tú chū bù xǔ. shí miáo jūn shì shèng, dá shí tè mù ěr fāng yǐ yǐ wèi zhòng, qiáng wèi zhǔ hūn, qìng tú bù dé yǐ yǐ nǚ zhī yǔ.
既而苗軍帥楊鄂勒哲進右丞,以功自驕,因求取慶圖女,慶圖初不許。時苗軍勢盛,達實特穆爾方倚以為重,強為主婚,慶圖不得已以女之與。
guǎng xī miáo jūn wǔ wàn, cóng yuán shuài ā ěr sī lán yán jiāng xià dǐ lú zhōu, huái dōng dōu yuán shuài yú què yí wén, wèi miáo mán bù dāng shǐ zhī kuī zhōng guó, zhào ā ěr sī lán hái jūn. miáo jūn yǒu bào yú jìng zhě, jí shōu shā zhī, lǐn lǐn mò gǎn fàn. shí qún dào huán bù sì wài, què jū qí zhōng, zuǒ tí yòu qiè, yì wèi jiāng huái yī bǎo zhàng. lùn gōng bài jiāng huái xíng shěng cān zhèng, réng shǒu ān qìng, tōng dào yú jiāng yòu, shāng lǚ sì jí.
廣西苗軍五萬,從元帥阿爾斯藍沿江下抵廬州,淮東都元帥余闕移文,謂苗蠻不當使之窺中國,詔阿爾斯藍還軍。苗軍有暴於境者,即收殺之,凜凜莫敢犯。時群盜環布四外,闕居其中,左提右挈,屹為江淮一保障。論功拜江淮行省參政,仍守安慶,通道於江右,商旅四集。
chí zhōu zhào pǔ shèng lǜ zhòng gōng chéng, lián zhàn sān rì, bài qù, wèi jǐ yòu zhì, xiāng jù èr xún shǐ tuì huái níng xiàn dá lǔ gá qí bó jiā nǔ zhàn sǐ. pǔ shèng běn cháo hú shuǐ jūn, jiàng yú xú shòu huī, xiāo yǒng, shàn yòng shuāng dāo, hào wèi shuāng dāo zhào yún.
池州趙普勝率眾攻城,連戰三日,敗去,未幾又至,相拒二旬始退;懷寧縣達嚕噶齊伯嘉努戰死。普勝本巢湖水軍,降於徐壽輝,驍勇,善用雙刀,號為「雙刀趙」雲。
zhì zhèng shí qī nián
◎至正十七年
chūn, zhēng yuè shuò, rì yǒu shí zhī.
春,正月朔,日有食之。
jǐ chǒu, háng zhōu jiàng hēi yǔ, hé chí shuǐ jiē hēi.
己丑,杭州降黑雨,河池水皆黑。
xīn mǎo, mìng shān dōng fēn shěng tuán jié yì bīng, měi zhōu tiān shè pàn guān yī yuán, měi xiàn tiān shè zhǔ bù yī yuán, zhuān lǜ yì bīng yǐ shì shǒu yù, réng mìng gè lù dá lǔ gá qí tí diào, tīng xuān wèi shǐ sī jié zhì.
辛卯,命山東分省團結義兵,每州添設判官一員,每縣添設主簿一員,專率義兵以事守御,仍命各路達嚕噶齊提調,聽宣慰使司節制。
èr yuè, bǐng wǔ shuò, wú guó gōng qiǎn jiāng gěng bǐng wén liú chéng zì guǎng dé qù zhǎng xìng, zhāng shì chéng jiāng zhào dǎ hǔ yǐ bīng sān qiān yíng zhàn, bài zhī, zhuī zhì chéng xī mén, dǎ hǔ zǒu hú zhōu wù shēn, kè zhǎng xìng, huò zhàn chuán sān bǎi yú sōu, qín shì chéng shǒu jiāng lǐ fú ān dá shí màn děng, yì bīng wàn hù jiǎng yì lǜ suǒ bù èr bǎi rén jiàng.
二月,丙午朔,吳國公遣將耿炳文、劉成自廣德趣長興,張士誠將趙打虎以兵三千迎戰,敗之,追至城西門,打虎走湖州;戊申,克長興,獲戰船三百餘艘,擒士誠守將李福安、達實曼等,義兵萬戶蔣毅率所部二百人降。
rén zǐ, zéi fàn qī pán lán tián, mìng chá hǎn tè mù ěr yǐ jūn huì dá ěr mǎ qí ěr shǒu shǎn zhōu tóng guān. hā lǎ bù hā yóu tóng guān dǐ shǎn zhōu, huì yù wáng lǎ tè nà shí lī jí dìng zhū děng tóng jìn tǎo.
壬子,賊犯七盤、藍田,命察罕特穆爾以軍會達爾瑪齊爾守陝州、潼關。哈喇布哈由潼關抵陝州,會豫王喇特納實哩及定珠等同進討。
guǐ chǒu, yǐ zhēng hé nán xǔ bó tài kāng sōng rǔ dà jié, zhào shè tiān xià.
癸丑,以征河南許、亳、太康、嵩、汝大捷,詔赦天下。
wù chén, zhī shū mì yuàn shì tuō kè tuō fù pī zhōu, diào kè shěng shǐ sà ěr dá wēn děng gōng huáng hé nán àn zéi, dà pò zhī.
戊辰,知樞密院事托克托復邳州,調客省使薩爾達溫等攻黃河南岸賊,大破之。
rén shēn, liú fú tōng qiǎn qí dǎng máo guì xiàn jiāo zhōu, qiān shū mì yuàn tuō huān sǐ zhī.
壬申,劉福通遣其黨毛貴陷膠州,簽樞密院托歡死之。
jiǎ xū, ní wén jùn xiàn xiá zhōu.
甲戌,倪文俊陷峽州。
shì yuè, lǐ wǔ cuī dé děng pò shāng zhōu, gōng wǔ guān, suì zhí qù zhǎng ān, fēn lüè tóng huá zhū zhōu, sān fǔ zhèn kǒng. shí yù wáng lǎ tè nà shí lī jí shěng yuàn guān jiē xiōng jù, jì wú suǒ chū, xíng tái zhì shū shì yù shǐ wáng sī chéng yuē: chá hǎn tè mù ěr zhī míng, zéi sù wèi zhī, yí qiǎn shǐ qiú yuán, cǐ shàng cè yě. shǒu jiāng kǒng qí yà jǐ, lùn jiǔ bù jué, sī chéng yuē: wú bīng ruò, dàn xī shī shǒu, jiù jiāng ān guī! nǎi yí shū chá hǎn tè mù ěr yuē: hé nán shǎn xī liǎng shěng, hù wèi chún chǐ, shǎn xī wēi zé hé nán qǐ néng dú ān! chá hǎn tè mù ěr dé shū dà xǐ, suì tí qīng bīng wǔ qiān, yǔ lǐ sī qí bèi dào lái yuán. rù tóng guān, yǔ zéi yù, zhàn zhé shèng, shā huò yǐ yì wàn jì, zéi yú dǎng jiē sàn kuì, zǒu nán shān, rù xìng yuán.
是月,李武、崔德等破商州,攻武關,遂直趣長安,分掠同、華諸州,三輔震恐。時豫王喇特納實哩及省、院官皆恟懼,計無所出,行台治書侍御史王思誠曰:「察罕特穆爾之名,賊素畏之,宜遣使求援,此上策也。」守將恐其軋己,論久不決,思誠曰:「吾兵弱,旦夕失守,咎將安歸!」乃遺書察罕特穆爾曰:「河南、陝西兩省,互為脣齒,陝西危則河南豈能獨安!」察罕特穆爾得書大喜,遂提輕兵五千,與李思齊倍道來援。入潼關,與賊遇,戰輒勝,殺獲以億萬計,賊餘黨皆散潰,走南山,入興元。
zhào shòu chá hǎn tè mù ěr shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng, lǐ sī qí sì chuān xíng shěng zuǒ chéng.
詔授察罕特穆爾陝西行省左丞,李思齊四川行省左丞。
zhào yǐ gāo bǎo wèi sì chuān xíng shěng cān zhī zhèng shì, jiāng bīng qǔ zhōng xìng lù, bù kè, ní wén jùn suì pò lù lú guān.
詔以高寶為四川行省參知政事,將兵取中興路,不克,倪文俊遂破轆轤關。
sān yuè, yǐ hài, yì bīng wàn hù sài fǔ dǐng ā mì lēi dǐng pàn jù quán zhōu.
三月,乙亥,義兵萬戶賽甫鼎、阿密勒鼎叛據泉州。
gēng chén, máo guì xiàn lái zhōu, shǒu chén shān dōng xuān wèi fù shǐ shì jiā nà sǐ zhī.
庚辰,毛貴陷萊州,守臣山東宣慰副使釋嘉納死之。
rén wǔ, wú jiāng xú dá děng kè cháng zhōu.
壬午,吳將徐達等克常州。
chū, cháng zhōu bīng suī shǎo ér liáng pō duō, gù jiān jù bù xià. jí yòu pàn jūn rù chéng, jūn zhòng liáng shǎo, bù néng zì cún, dá děng gōng zhī yì jí, lǚ zhēn xiāo dùn, suì kè zhī. gǎi cháng zhōu lù wèi cháng zhōu fǔ. dá yòu yǔ cháng yù chūn sāng shì jié lǜ bīng xùn mǎ tuó shā, kè zhī.
初,常州兵雖少而糧頗多,故堅拒不下。及誘叛軍入城,軍眾糧少,不能自存,達等攻之益急,呂珍宵遁,遂克之。改常州路為常州府。達又與常遇春、桑世傑率兵徇馬馱沙,克之。
jiǎ wǔ, máo guì xiàn yì dōu lù, yì wáng mài nǔ dùn dīng yǒu, xiàn bīn zhōu zì shì shān dōng dū yì jiē xiàn. yǐ jiāng huái xíng shū mì yuàn fù shǐ dǒng tuán xiāo wèi shān dōng xuān wèi shǐ, cóng bù lán xī jī zhī.
甲午,毛貴陷益都路,益王邁努遁;丁酉,陷濱州;自是山東都邑皆陷。以江淮行樞密院副使董摶霄為山東宣慰使,從布藍奚擊之。
jì ér zhōng shū shěng chén yán: shān dōng bān yáng yì dōu xiāng cì ér méi, jì nán rì wēi, yí xuǎn jiāng liàn zú, xìn shǎng bì fá, wèi bǎo yàn zhào jì, yǐ wèi jīng shī. bù bào.
既而中書省臣言:「山東般陽、益都相次而沒,濟南日危,宜選將練卒,信賞必罰,為保燕、趙計,以衛京師。」不報。
jiān chá yù shǐ zhāng zhēn shàng shū chén shí guō, yǐ qīng dà chén jiě quán gāng shì ān yì dù yán lù lí rén xīn làn xíng yù liù zhě wèi gēn běn zhī huò, yǐ bù shèn diào dù bù zī qún cè bù míng shǎng fá bù zé jiāng shuài sì zhě wèi zhēng fá zhī huò, suǒ yán duō kǎi qiè. qí shì ān yì bù míng shǎng fá èr tiáo, yóu zhōng shí bì.
監察御史張禎上疏陳十鍋,以輕大臣、解權綱、事安逸、杜言路、離人心、濫刑獄六者為根本之禍,以不慎調度、不資群策、不明賞罰、不擇將帥四者為征伐之禍,所言多剴切。其事安逸、不明賞罰二條,尤中時弊。
dà lüè wèi: bì xià yīn xún zì ān, bù yù fáng lǜ. jīn hǎi nèi bù níng, tiān dào biàn cháng, mín qíng nán bǎo, zhèng dāng xiū shí dé yǐ dá tiān yì, tuī zhì chéng yǐ huí rén xīn. fán tǔ mù zhī láo, shēng sè zhī lè, yàn ān zhèn dú zhī huò, jiē yí tòng jué yǒng gǎi. ér bì xià nǎi tài rán chù zhī, ruò chéng píng wú shì shí, cǐ shì ān yì suǒ yǐ wèi gēn běn zhī huò zhě yě. yòu, zì sì fāng yǒu jǐng, diào bīng liù nián, chū wú jì lǜ, yòu shī jī quàn zhī yí. jiāng shuài shì bài wèi gōng, zhǐ xū wèi shí, dà xiǎo xiāng mán, nèi wài xiāng yī, qí xìng qíng bù yī ér jiǎo gōng qiú shǎng zé tóng. shì yǐ yǒu fù bīng zhī jiāng, cán bīng zhī jiāng, tān lán zhī jiāng, qiè nuò zhī jiāng, céng wú chéng jiè. suǒ jīng zhī chù, jī quǎn yī kōng, huò cái qìng jǐn, ér miàn yú yóu shuō zhě fǎn yǐ kè fù shòu shǎng. jīn kè fù zhī dì, xī wèi huāng xū, hé nán tí fēng sān qiān yú lǐ, jùn xiàn suì shū qián gǔ shù bǎi wàn jì, ér jīn suǒ cún zhě, fēng qiū yán jīn dēng fēng yǎn shī sān sì xiàn ér yǐ. liǎng huái zhī běi, dà hé zhī nán, suǒ zài xiāo tiáo. rú cǐ ér wàng jūn lǚ bù fá, kuì xiǎng bù jié, shǐ tiān yù sù, dì yǒng jīn, zhāo xī cún wáng qiě bù néng bǎo, kuàng yǐ dì lì yǒu xiàn zhī fèi, ér gōng jiāng shī wú qióng zhī yù zāi! bì xià shì fú qiú fú, fàn sēng xiāo huò, yǐ tiān shòu jié ér jìn tú zǎi, jiē xū míng yě. jīn tiān xià bīng qǐ, shā rén bù zhī qí shù, bì xià tài rán bù lǐ, ér yuē wú jiāng yǐ shì qiú fú, fú hé zì ér zhì hū? yǐng shàng zhī bīng, shì qí suǒ xiàng, guāng guāng kě wèi, bù zhì yú wáng wú shè jì, jìn wú guó jiā bù yǐ, cǐ zé bù míng shǎng fá suǒ yǐ wèi zhēng fá zhī huò zhě yě. shū zòu, bù xǐng. jì ér zhí zhèng è qí jié zhí, chū wèi shān nán lián fǎng qiān shì.
大略謂:「陛下因循自安,不豫防慮。今海內不寧,天道變常,民情難保,正當修實德以答天意,推至誠以回人心。凡土木之勞,聲色之樂,宴安鴆毒之惑,皆宜痛絕勇改。而陛下乃泰然處之,若承平無事時,此事安逸所以為根本之禍者也。又,自四方有警,調兵六年,初無紀律,又失激勸之宜。將帥飾敗為功,指虛為實,大小相謾,內外相依,其性情不一而徼功求賞則同。是以有覆兵之將,殘兵之將,貪婪之將,怯懦之將,曾無懲戒。所經之處,雞犬一空,貨財罄盡,而面諛遊說者反以克復受賞。今克復之地,悉為荒墟,河南提封三千餘里,郡縣歲輸錢穀數百萬計,而今所存者,封丘、延津、登封、偃師三四縣而已。兩淮之北,大河之南,所在蕭條。如此而望軍旅不乏,饋餉不竭,使天雨粟,地涌金,朝夕存亡且不能保,況以地力有限之費,而供將師無窮之欲哉!陛下事佛求福,飯僧消禍,以天壽節而禁屠宰,皆虛名也。今天下兵起,殺人不知其數,陛下泰然不理,而曰吾將以是求福,福何自而至乎?潁上之兵,視其所向,洸洸可畏,不至於亡吾社稷,燼吾國家不已,此則不明賞罰所以為征伐之禍者也。」疏奏,不省。既而執政惡其訐直,出為山南廉訪簽事。
qián hǎi nán hǎi běi xuān wèi shǐ wáng yīng, yì dōu rén yě xìng gāng guǒ, yǒu dà jié, lǚ lì jué rén, xí fù zhí wèi jǔ zhōu yì qiān hù, fù zǐ jiē shàn yòng shuāng dāo, rén hào zhī yuē dāo wáng. chū, zhāng zhōu dào qǐ, zhào dōng xī xíng shěng yòu chéng yǎ kè tè mù ěr tǎo zhī. shí yīng yǐ zhì shì, píng zhāng bā sà lǐ wèi liáo zuǒ yuē: shì suī shǔ qiè gǒu tōu, fēi dāo wáng xíng bù kě. qí rén suī tóu lǎo, kě yǐ yì jī. nǎi shǐ rén yíng zhì zhī. yīng yuē: guó jiā yǒu shì, wú suī lǎo, qí kě zuò shì hū! jù ān héng shuò, jīng shén fēi dòng, chí fù qí jūn. zéi píng, yīng gōng jū duō.
前海南、海北宣慰使王英,益都人也;性剛果,有大節,膂力絕人,襲父職為莒州翼千戶,父子皆善用雙刀,人號之曰「刀王」。初,漳州盜起,詔東西行省右丞雅克特穆爾討之。時英已致仕,平章巴薩里謂僚佐曰:「是雖鼠竊狗偷,非刀王行不可。其人雖投老,可以義激。」乃使人迎致之。英曰:「國家有事,吾雖老,其可坐視乎!」據鞍橫槊,精神飛動,馳赴其軍。賊平,英功居多。
jí yì dōu xiàn, yīng shí nián jiǔ shí yǒu liù, wèi qí zi hóng yuē: wǒ shì shòu guó ēn, jīn lǎo yǐ, zòng bù néng shì róng mǎ yǐ bào tiān zǐ, hé rěn shí yì xìng zhī sù yǐ qiú shēng hū! shuǐ jiāng bù rù kǒu zhě shù rì ér zú. máo guì wén zhī, shǐ jù guān qīn zàng zhī.
及益都陷,英時年九十有六,謂其子弘曰:「我世受國恩,今老矣,縱不能事戎馬以報天子,何忍食異姓之粟以求生乎!」水漿不入口者數日而卒。毛貴聞之,使具棺衾葬之。
dà sī nóng lǚ sī chéng zú, shì zhōng sù. sī chéng qì yǔ níng dìng, bù wèi shì lì suǒ qū, sān wèi jì jiǔ, yī fǎ xǔ héng zhī jiù, shòu jiào zhě hòu duō wèi míng shì.
大司農呂思誠卒,諡忠肅。思誠氣宇凝定,不為勢利所屈,三為祭酒,一法許衡之舊,受教者後多為名士。
xià, sì yuè, bǐng wǔ, jiān chá yù shǐ wǔ shí jiǔ yán: jīn jīng shī zhōu wéi, suī shè èr shí sì yíng, jūn zú pí ruò, sù bù xùn liàn, chéng wèi xū shè, tǎng yǒu bù cè, liáng kě hán xīn. yí sù xuǎn zé xiāo yǒng jīng ruì, wèi hù dà jià, zhèn shǒu jīng shī, shí dāng jīn diàn ān gēn běn, gù jiān rén xīn zhī jí wù. kuàng wǔ bèi mò zhòng yú bīng, ér yǎng bīng mò xiān yú shí. jīn zhāo tíng bō jiàng chāo dìng, cuò zhì nóng jù, mìng zǒng bīng guān yú hé nán kè fù zhōu jùn, qiě gēng qiě zhàn, shén hé yù bīng yú nóng zhī yì. wèi jīn zhī jì, yí quán mìng zǒng bīng guān, yú jūn guān nèi xuǎn néng fǔ zì jūn mín zhě, shòu yǐ lù fǔ zhōu xiàn zhī zhí, yào shǐ nóng shì yǒu chéng, jūn mín dé suǒ, zé rǎo mín zhī hài yì chú, ér guì fá zhī yōu yì shì yǐ. dì jiā nà zhī.
夏,四月,丙午,監察御史五十九言:「今京師周圍,雖設二十四營,軍卒疲弱,素不訓練,誠為虛設,倘有不測,良可寒心。宜速選擇驍勇精銳,衛護大駕,鎮守京師,實當今奠安根本,固堅人心之急務。況武備莫重於兵,而養兵莫先於食。今朝廷撥降鈔錠,措置農具,命總兵官於河南克復州郡,且耕且戰,甚合寓兵於農之意。為今之計,宜權命總兵官,於軍官內選能撫字軍民者,授以路府州縣之職,要使農事有成,軍民得所,則擾民之害益除,而匱乏之憂亦釋矣。」帝嘉納之。
yǐ mǎo, máo guì xiàn jǔ zhōu.
乙卯,毛貴陷莒州。
xīn yǒu, dá shí bā tú ěr jiā tài wèi sì chuān xíng shěng zuǒ chéng xiàng.
辛酉,達實巴圖爾加太尉、四川行省左丞相。
hàn zhōng dào lián fǎng sī hé shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiāo jiā nǔ yù zéi táo cuàn, shī xiàn suǒ shǒu jùn yì, zhào zhèng qí zuì.
漢中道廉訪司劾陝西行省左丞蕭嘉努遇賊逃竄,失陷所守郡邑,詔正其罪。
dīng mǎo, wú guó gōng bīng qǔ níng guó lù.
丁卯,吳國公兵取寧國路。
xiān shì xú dá cháng yù chūn lǜ bīng lüè níng guó, zhǎng qiāng yuán shuài xiè guó xǐ qì chéng zǒu, shǒu chén bài bù hā yáng zhòng yīng děng bì chéng jù shǒu, chéng xiǎo ér jiān, gōng zhī jiǔ bù xià. yù chūn zhōng liú shǐ, guǒ chuàng ér zhàn. wú guó gōng nǎi qīn wǎng dū shī, mìng zào fēi chē, qián biān zhú wèi zhòng bì, shù dào bìng jìn, gōng zhī, zhòng yīng děng bù néng zhī, kāi mén qǐng jiàng, bǎi hù zhū wén guì shā qī qiè zì wěn sǐ. qín qí yuán shuài zhū liàng zǔ, shǔ xiàn xiāng jì xià.
先是徐達、常遇春率兵略寧國,長槍元帥謝國璽棄城走,守臣拜布哈、楊仲英等閉城拒守,城小而堅,攻之久不下。遇春中流矢,裹創而戰。吳國公乃親往督師,命造飛車,前編竹為重蔽,數道並進,攻之,仲英等不能支,開門請降,百戶硃文貴殺妻妾自刎死。擒其元帥硃亮祖,屬縣相繼下。
liàng zǔ, liù hé rén, chū wèi yì bīng yuán shuài, tài píng kè, lái jiàng, xún pàn qù, shù bài wú bīng, zhū jiāng mò néng dāng, zhì shì fù liàng zǔ yǐ xiàn. wú guó gōng yuē: jīn hé rú? liàng zǔ yuē: shì fēi děi yǐ, shēng zé jǐn lì, sǐ zé sǐ ěr! wú guó gōng zhuàng ér shì zhī.
亮祖,六合人,初為義兵元帥,太平克,來降,尋叛去,數敗吳兵,諸將莫能當,至是縛亮祖以獻。吳國公曰:「今何如?」亮祖曰:「是非得已,生則盡力,死則死耳!」吳國公壯而釋之。
shì yuè, dì rú shàng dōu.
是月,帝如上都。
wǔ yuè, yǐ hài shuò, zhāng shì chéng qiǎn qí zuǒ chéng pān yuán míng yuán shuài yán zài xìng fàn zhǎng xìng, tún shàng xīn qiáo. wú shǒu jiāng gěng bǐng wén chū shī jī bài zhī, yuán míng děng dùn qù.
五月,乙亥朔,張士誠遣其左丞潘原明、元帥嚴再興犯長興,屯上新橋。吳守將耿炳文出師擊敗之,原明等遁去。
mìng zhī shū mì yuàn shì bù lán xī jìn bīng tǎo shān dōng.
命知樞密院事布蘭奚進兵討山東。
wù yín, píng zhāng zhèng shì qí lā gǔn tè mù ěr fù wǔ ān zhōu děng sān shí yú chéng.
戊寅,平章政事齊拉袞特穆爾復武安州等三十餘城。
jǐ mǎo, wú bīng gōng tài xìng, zhāng shì chéng qiǎn bīng lái yuán, yuán shuài xú dà xìng zhāng bīn jī bài zhī, qín qí jiāng yáng wén dé děng, suì kè tài xìng.
己卯,吳兵攻泰興,張士誠遣兵來援,元帥徐大興、張斌擊敗之,擒其將楊文德等,遂克泰興。
bǐng shēn, zhōng shū zuǒ chéng xiàng chuò sī jiǎn jìn wèi yòu chéng xiàng. zhào liáo yáng xíng shěng zuǒ chéng xiàng tài fèi yīn wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng.
丙申,中書左丞相綽斯戩進為右丞相。召遼陽行省左丞相泰費音為中書左丞相。
zhào tiān xià miǎn mín jīn suì shuì liáng zhī bàn.
詔天下免民今歲稅糧之半。
tóng líng xiàn yǐn luó dé wàn hù chéng huī jiàng yú wú. cháng yù chūn lǜ shī zhù tóng líng. chí zhōu lù zǒng guǎn táo qǐ zǔ yì lái jiàng, jù yán chéng zhōng bīng shì guǎ ruò kě qǔ zhī zhuàng, yù chūn suì móu qǔ chí zhōu. shì rì, qiǎn xìng guó yì fēn yuàn pàn guān zhào zhōng yuán shuài wáng jìng zǔ děng gōng qí qīng yáng xiàn, zhào pǔ shèng chū bīng jù dí, jìng zǔ yǐ shù shí qí chōng qí zhèn, zhèn luàn, chéng shì jí jī, suì pò zhī, kè qí xiàn.
銅陵縣尹羅德、萬戶程輝降於吳。常遇春率師駐銅陵。池州路總管陶起祖亦來降,具言城中兵勢寡弱可取之狀,遇春遂謀取池州。是日,遣興國翼分院判官趙忠、元帥王敬祖等攻其青陽縣,趙普勝出兵拒敵,敬祖以數十騎沖其陣,陣亂,乘勢疾擊,遂破之,克其縣。
wú shū mì yuàn pàn yú tōng hǎi, yǐ zhōu shī lüè tài hú mǎ jī shān, jiàng zhāng shì chéng jiāng niǔ jīn děng, suì qù dōng dòng tíng shān, shì chéng jiāng lǚ zhēn lǜ bīng yù zhī. zhū jiāng cāng zú yù tuì, tōng hǎi yuē: bǐ zhòng wǒ guǎ, tuì zé qíng jiàn, bǐ yì jí qí zhòng, yāo zhū xiǎn yǐ jī wǒ, hé yǐ dāng zhī! bù rú yǔ zhī zhàn. yú shì shēn xiān shì zú, shǐ zhōng yòu mù xià, tōng hǎi bù wèi dòng, xú lìng jìn zhě bèi jǐ jiǎ lì chuán shàng dū zhàn. lǚ zhēn bù dé lì, nǎi yǐn qù.
吳樞密院判俞通海,以舟師略太湖馬跡山,降張士誠將鈕津等,遂趣東洞庭山,士誠將呂珍率兵御之。諸將倉卒欲退,通海曰:「彼眾我寡,退則情見,彼益集其眾,邀諸險以擊我,何以當之!不如與之戰。」於是身先士卒,矢中右目下,通海不為動,徐令勁者被己甲立船上督戰。呂珍不得利,乃引去。
liù yuè, jiǎ chén shuò, yǐ shí lēi men wèi zhōng shū fēn shěng yòu chéng, shǒu jì níng.
六月,甲辰朔,以實勒們為中書分省右丞,守濟寧。
bǐng chén, jiān chá yù shǐ tuō kè tuō mù ěr yán: qù suì hé nán zhī zéi kuī cì hé běi, wéi hé nán yǔ shān dōng hù xiāng cè yīng, wèi hài yóu dà. yí lìng zhōng shū shěng jiù tái hā bù hā dá shí tè mù ěr ā lǔ sān chù jūn mǎ nèi, zé qí jīng ruì, yǐ shǒu hé běi, jìn kě yǐ zhì hé nán zhī qīn, tuì kě yǐ gōng shān dōng zhī kòu, shù jǐ wú yú. cóng zhī.
丙辰,監察御史托克托穆爾言:「去歲河南之賊窺伺河北,惟河南與山東互相策應,為害尤大。宜令中書省就台哈布哈、達實特穆爾、阿嚕三處軍馬內,擇其精銳,以守河北,進可以制河南之侵,退可以攻山東之寇,庶幾無虞。」從之。
jǐ wèi, yǐ chè ěr tè mù ěr lóu dōu ěr sū bìng wèi yù shǐ dài fū.
己未,以徹爾特穆爾、婁都爾蘇並為御史大夫。
gēng shēn, wú guó gōng qiǎn zhǎng chūn fǔ fēn yuàn pàn guān zhào jì zǔ yuán shuài guō tiān lù zhèn fǔ wú liáng lüè jiāng yīn zhōu, zhāng shì chéng bīng jù qín wàng shān yǐ jù dí, jì zǔ yǐn bīng gōng zhī. huì dà fēng yǔ, shì chéng bīng bēn kuì, jì zǔ jù qí shān. shì rì, jìn gōng zhōu zhī xī mén, kè qí chéng, mìng liáng shǒu zhī.
庚申,吳國公遣長春府分院判官趙繼祖、元帥郭天祿、鎮撫吳良略江陰州,張士誠兵據秦望山以拒敵,繼祖引兵攻之。會大風雨,士誠兵奔潰,繼祖據其山。是日,進攻州之西門,克其城,命良守之。
xiān shì shì chéng běi yǒu huái hǎi, nán yǒu zhè xī, zhǎng xìng jiāng yīn èr yì, jiē qí yào hài. zhǎng xìng jù tài hú kǒu, lù zǒu guǎng dé zhū jùn jiāng yīn zhěn dà jiāng, è gū sū tōng zhōu jì dù zhī chù. dé zhǎng xìng, zé shì chéng bù qí bù gǎn chū guǎng dé, kuī xuān shè dé jiāng yīn, zé shì chéng zhōu shī bù gǎn sù dà jiāng, shàng jīn jiāo. zhì shì xī guī yú wú, shì chéng qīn yì lù jué.
先是士誠北有淮海,南有浙西,長興、江陰二邑,皆其要害。長興據太湖口,陸走廣德諸郡;江陰枕大江,扼姑蘇、通州濟渡之處。得長興,則士誠步騎不敢出廣德,窺宣、歙;得江陰,則士誠舟師不敢溯大江,上金、焦。至是悉歸於吳,士誠侵軼路絕。
rén shēn, yù shǐ dài fū tè lī tè mù ěr hé shǎn xī zhī xíng shū mì yuàn shì é sēn tè mù ěr, bà zhī, lìng jū yú cǎo dì.
壬申,御史大夫特哩特穆爾劾陝西知行樞密院事額森特穆爾,罷之,令居於草地。
guǐ yǒu, wēn zhōu lù lè qīng jiāng zhōng lóng qǐ, jù fēng zuò, yǒu huǒ guāng rú qiú.
癸酉,溫州路樂清江中龍起,颶風作,有火光如球。
shì yuè, liú fú tōng fàn biàn liáng, qí bīng fēn sān dào, guān xiān shēng pò tóu pān féng zhǎng jiù shā liú èr wáng shì chéng rù jìn jì, yóu shuò fāng gōng shàng dōu bái bù xìn dà dāo áo lǐ xǐ xǐ qù guān zhōng máo guì zì shān dōng qù dà dū qí shì fù dà zhèn.
是月,劉福通犯汴梁,其兵分三道,關先生、破頭潘、馮長舅、沙劉二、王士誠入晉、冀,由朔方攻上都;白不信、大刀敖、李喜喜趣關中;毛貴自山東趣大都;其勢復大振。