strong yáng zōng bǎo píng dìng xī xià shí èr fù dé shèng huí cháo strong
楊宗保平定西夏 十二婦得勝回朝
què shuō jīn huā gōng zhǔ lái dào chéng wài, zhèng yù sòng nǚ jiāng yáng jiǔ mèi, liǎng zhèn duì yuán. gōng zhǔ wèi yuē: sòng bīng bù shí shí shì, shēn rù wú dì, zuò jí tuì qù, miǎn zāo tú lù. jiǔ mèi nù yuē: gāi sǐ zhī zéi yóu bù nà jiàng, shàng gǎn lái zhēng fēng nà? jí wǔ dāo yuè mǎ, shā bēn fān zhèn. gōng zhǔ jǔ qiāng yíng zhàn. liǎng qí xiāng jiāo, dòu jīng shù hé, jiǔ mèi dāo fǎ jiàn luàn, bài zhèn ér zǒu. gōng zhǔ fèn yǒng zhuī lái, chéng shàng hǎn shēng dà zhèn. yáng qī jiě kàn jiàn gōng zhǔ zhuī bī jiǔ mèi, jǐn jí wǎn gōng, yī shǐ shè qù, kě lián jīn huā yī mìng guī míng. sòng bīng jìng jìn. fān zhòng sǐ zhě wú shù, zhǐ zǒu dé yī bàn rù chéng, bào zhī mù wáng jīn huā gōng zhǔ bèi shè sǐ zhèn qián. mù wáng qiāng huáng wú jì, qǐn shí jù fèi.
卻說金花公主來到城外,正遇宋女將楊九妹,兩陣對圓。公主謂曰:「宋兵不識時勢,深入吾地,作急退去,免遭屠戮。」九妹怒曰:「該死之賊猶不納降,尚敢來爭鋒那?」即舞刀躍馬,殺奔番陣。公主舉槍迎戰。兩騎相交,斗經數合,九妹刀法漸亂,敗陣而走。公主奮勇追來,城上喊聲大振。楊七姐看見公主追逼九妹,緊急挽弓,一矢射去,可憐金花一命歸冥。宋兵竟進。番眾死者無數,只走得一半入城,報知穆王金花公主被射死陣前。穆王槍惶無計,寢食俱廢。
yuè èr rì, sòng bīng gōng chéng wēi jí, wǔ jiāng zhāng róng zòu yuē: zhǔ gōng wù yōu. chéng zhōng bīng mǎ shàng yǒu sì wàn, liáng cǎo kě yīng yī nián qiě sòng bīng suī shèng, yuǎn lái yùn xiǎng bù gěi. chén yuàn lǜ suǒ bù chū chéng yī zhàn, ruò shǐ néng tuì, nǎi zhǔ shàng zhī fú ruò bù néng shèng, jūn chén yīng chéng ér shǒu, yì zhǎng jì yě. wáng yǔn zòu, jí lìng zhāng róng chū bīng. zhāng róng, qiāng luò rén, jí yǒu yǒng lì, shǐ yī bǐng dà gān dāo, shàng zhèn rú fēi, jūn zhōng hào wèi tiě bì jiāng. shì rì lǐng le zhǔ mìng, cì zǎo lǜ zhòng èr wàn, chū chéng yíng zhàn.
越二日,宋兵攻城危急,武將張榮奏曰:「主公勿憂。城中兵馬尚有四萬,糧草可應一年;且宋兵雖盛,遠來運餉不給。臣願率所部出城一戰,若使能退,乃主上之福;若不能勝,君臣嬰城而守,亦長計也。」王允奏,即令張榮出兵。張榮,羌落人,極有勇力,使一柄大杆刀,上陣如飛,軍中號為「鐵臂將」。是日領了主命,次早率眾二萬,出城迎戰。
nán zhèn zhōng yī yuán nǚ jiāng, dāng xiān chū mǎ, nǎi dān yáng gōng zhǔ yě, dà jiào: fān mán shàng bù xiàn chéng, yóu lái kàng dí nà? zhāng róng gèng bù dǎ huó, wǔ dāo zòng qí lái yíng. liǎng mǎ xiāng jiāo, zhàn wèi shù hé, zhāng róng yáng shū, rào chéng ér zǒu. dān yáng gōng zhǔ jǐn lì zhuī zhī. zhāng róng jiào qí lái jìn, zhuǎn shēn yī dāo pī xià. gōng zhǔ yǎn kuài, cè shēn duǒ guò, qí mǎ diē dǎo zài dì. què dé dù fū rén lián máng piē qǐ fēi dāo, kàn zhǔn zhāng róng kǎn qù, zhōng qí zuǒ lèi, sǐ yú mǎ xià, fān bīng bèi shā sǐ wú shù, qǐ xiáng zhī shēng, zhèn dòng yuán yě. cǐ zhēn jiàn yáng jiā nǚ jiāng hù xiāng jiù yīng zhī néng yě. yǒu shī wèi zhèng:
南陣中一員女將,當先出馬,乃單陽公主也,大叫:「番蠻尚不獻城,猶來抗敵那?」張榮更不打活,舞刀縱騎來迎。兩馬相交,戰未數合,張榮佯輸,繞城而走。單陽公主盡力追之。張榮較其來近,轉身一刀劈下。公主眼快,側身躲過,其馬跌倒在地。卻得杜夫人連忙撇起飛刀,看準張榮砍去,中其左肋,死於馬下,番兵被殺死無數,乞降之聲,震動原野。此真見楊家女將互相救應之能也。有詩為證:
chéng xià yīng xióng shì lì zhēng, yī shí shī suàn dào qián zhēng.
城下英雄勢力爭,一時失算倒前征。
dí rén mò bǎo xū yú sǐ, fāng xiǎn yáng mén hù jiù bīng.
敵人莫保須臾死,方顯楊門互救兵。
què shuō fān zhòng yú chéng shàng wàng jiàn zhāng róng zhàn sǐ, bào rù chéng zhōng. mù wáng yōu fèn wú dì, yù wèi zì jǐn zhī jì. zuǒ chéng xiàng kē zì xiān zòu yuē: sòng jūn kuān rén dà dù, jiàng zhě wú bù yīng jué, kàng zhě zì qǔ miè lù. jīn sòng bīng jiān tún chéng xià, chéng bài yǐ fēn, zhǔ gōng hé bù shì shǐ nà jiàng, xiàn shàng tú jí, dì nián wéi chū gòng wù, shàng bù shī wèi yī guó zhī zhǔ, cǐ zé dà jì yě. rú hé xiào qǔ ér nǚ zǐ tài, zì jīng gōu dú, yǐ qǔ xiào yú wài rén hū? qǐ wǒ zhǔ shěn yān. mù wáng chén yín bàn shǎng, nǎi yuē: sòng yùn dāng lóng, yī qīng suǒ zòu. jí lìng chéng shàng shù qǐ jiàng qí. cì rì, qiǎn rén zī nà jiàng wén shū, yì sòng yíng tóu jìn.
卻說番眾於城上望見張榮戰死,報入城中。穆王憂憤無地,欲為自盡之計。左丞相柯自仙奏曰:「宋君寬仁大度,降者無不膺爵,抗者自取滅戮。今宋兵堅屯城下,成敗已分,主公何不適使納降,獻上圖籍,遞年惟出貢物,尚不失為一國之主,此則大計也。如何效取兒女子態,自經溝瀆,以取笑於外人乎?乞我主審焉。」穆王沉吟半晌,乃曰:「宋運當隆,依卿所奏。」即令城上豎起降旗。次日,遣人資納降文書,詣宋營投進。
zhōu fū rén zhèng zuò zhàng zhōng, yǔ zhòng rén shāng yì xī fān nà jiàng zhī shì, hū rén bào: fān wáng qiǎn shǐ lái yì tóu xiáng. yáng zōng bǎo lìng huàn rù. shǐ chén jìn zhàng qián, dào zhī qí zhǔ nà kuǎn zhī yì. zōng bǎo yóu yù wèi jué. dèng wén jìn yuē: xī fān nǎi yù huāng zhī dì, wú yòng suǒ zài, zhòng lèi wán pí, nán gōng shǐ lìng yuán shuài zhèng yí yǔn qí jiàng, yǐ zhāng shèng shàng róu yuǎn rén zhī dé yě. zhōu fū rén rán qí yì, pī huí lái shū, yǔ shǐ chén huí zòu mù wáng.
周夫人正坐帳中,與眾人商議西番納降之事,忽人報:番王遣使來議投降。楊宗保令喚入。使臣進帳前,道知其主納款之意。宗保猶豫未決。鄧文進曰:「西番乃遇荒之地,無用所在,眾類頑皮,難供使令;元帥正宜允其降,以彰聖上柔遠人之德也。」周夫人然其議,批回來書,與使臣回奏穆王。
mù wáng jūn chén dà xǐ. cì rì, qīn lǜ wén wǔ, kāi chéng yíng jiē. yáng zōng bǎo xiān jìn, jiàn xī fān jūn chén bài fú dào páng. zōng bǎo jìng tā yī guó zhī zhǔ, fú qǐ, bìng pèi rù gōng zhōng. bù luò gè bèi xiāng huā dēng zhú yíng hòu. mù wáng duān lì yú tíng jiē qǐng zuì. zōng bǎo yuē: wú tiān zǐ rén ài guó jūn, jīn jì guī jiàng, ruò shǐ qīng xīn wú èr, bì bù shī jiù fēng yǐ. mù wáng chēng xiè.
穆王君臣大喜。次日,親率文武,開城迎接。楊宗保先進,見西番君臣拜伏道旁。宗保敬他一國之主,扶起,並轡入宮中。部落各備香花燈燭迎候。穆王端立於庭階請罪。宗保曰:「吾天子仁愛國君,今既歸降,若使傾心無二,必不失舊封矣。」穆王稱謝。
shì rì, gōng zhōng dà kāi yán yàn. zhōu fū rén lǜ shí èr yuán nǚ jiāng bìng dū wèi jì rù. mù wáng bài jiàn bì, zhōu fū rén wèi yù yì hòu. zhòng jiāng yī cì ér zuò, gōng zhōng dà chuī dà léi, fān guān jìn shí, fān fù jìn lè, zhòng rén jǐn huān ér yǐn, yè shēn nǎi sàn. zōng bǎo ān yíng yú chéng lǐ, zhōu fū rén děng tún zā yú chéng wài.
是日,宮中大開筵宴。周夫人率十二員女將並都尉繼入。穆王拜見畢,周夫人慰諭亦厚。眾將依次而坐,宮中大吹大擂,番官進食,番婦進樂,眾人盡歡而飲,夜深乃散。宗保安營於城裡,周夫人等屯紮於城外。
yòu yuè shù rì, bàng jìng jiē níng, zōng bǎo nǎi yì bān shī, bào yú gè yíng zhài zhī dào.
又越數日,傍境皆寧,宗保乃議班師,報於各營寨知道。
zhòng jūn de lìng, zhǔn bèi qǐ xíng. mù wáng sòng zōng bǎo zhēn xī dài èr tiáo, zhēn zhū qí yì zhī wù wú shù. zōng bǎo zhǐ shòu qí dài, yú wù liú yǐ jìn zhǔ. nǎi yǐ zhèn shàng suǒ zhuō jiāng shuài, jù lìng sòng hái, wéi yǒu bǎi huā gōng zhǔ jiě rén zhōng yuán. shì rì, zhōng jūn lí le lián zhōu, xī fān jūn chén sòng chū shí lǐ zhī wài ér bié. bān shī jiāng shì fēn zuò qián hòu duì ér huí, jūn wēi dà zhèn, sì hǎi qīn fú. yǒu cí yī piān wèi zhèng: gài wén tiān shí bù rú dì lì, dì lì bù rú rén hé. bīng nǎi xiōng qì, zhàn wèi nì dé, shèng rén zhī suǒ bù tán, yáo shùn fú rěn yú yòng. zī zhě xī fān bō luàn, bīng jiǎ rǎo xióng zhōu zhī jìng huáng shàng zhèn nù, jīng qí chū biàn chéng zhī shī, zhēng yún rǎn rǎn, shā qì téng téng. lián huán zhài lěi, rú shān yuè zhī shì zī zhòng qì xiè, yóu yú lín zhī duō. jīn gǔ míng shēng, chē xiāng zā dì, liù shī fèn lì yǐ qián, sān jūn gǔ yǒng ér dòu. jīn shān yī zhàn, gāi xià zāo wéi. jìng liè guī zhōng zhī guǎ fù, gǎn yīng kǔn wài zhī zhòng quán. zhōu nǚ shuài, yùn chóu suàn yú wéi wò. yáng qī jiě, pò jiān zhèn yú shān qián. zhǎn jiāng huī qí, dú xiàn dān yáng gōng zhǔ. hū fēng huàn yǔ, zuì xióng dù shì fū rén. mǎ sài yīng, yǒu zhēng xiān fù zhuō zhī néng. gěng jīn huā, duō jiù yīng kǎn suǒ zhī lì. yùn shuāng dāo, huáng qióng nǚ jūn zhōng dú shèng. kāi de shǐ, dǒng yuè é sāi xià wú shuāng. zōu lán xiù, qiāng fǎ qǔ fān rén zhī shǒu. zhòng yáng nǚ, fēi dāo xiāo dí jiāng zhī tóu. mèng sì niáng, yīng xióng mò jí. yáng qiū jú, qì shì chāo qún. mù shì guì yīng, shī bǎi bù chuān yáng zhī jiàn. bā niáng jiǔ mèi, huái tú wáng bà yè zhī jī. tiān shēng háo jié, dì jù jīng líng. gān gē xī zhǐ, shù tiān shén dào qí sàng mìng pí xiū qí jìn, yīn yuán shuài diē mǎ wáng shēn. tú bù luò, rú cán yún xùn sǎo zhǎn mán chǒu, rú bìng guǒ cí kē. fān wáng nà kuǎn, biān jìng zhēng yíng. bān shī chàng yáng liǔ zhī gē shēng, huí lǚ qiāo jīn ān zhī xiǎng dèng. yú xì shèng zāi! sòng yùn xiū míng, míng bō wàn fāng zhī wēi wǔ yáng mén fèn yǒng, shì chēng qiān zài zhī yīng xióng. xíng chéng shù rì, yǐ wàng biàn jīng bù yuǎn. sòng zhī jūn chén yù wén jié yīn, dì xiān zhe chái wáng yī bān wén chén chū guō yíng jiē. zōng bǎo wàng chái yù lái dào, xià mǎ hòu wèn. chái yù jìn qián,
眾軍得令,準備起行。穆王送宗保真犀帶二條,珍珠奇異之物無數。宗保只受其帶,余物留以進主。乃以陣上所捉將帥,俱令送還,惟有百花公主解人中原。是日,中軍離了連州,西番君臣送出十里之外而別。班師將士分作前後隊而回,軍威大振,四海欽服。有詞一篇為證:蓋聞天時不如地利,地利不如人和。兵乃兇器,戰為逆德,聖人之所不談,堯舜弗忍於用。茲者西番播亂,兵甲擾雄州之境;皇上震怒,旌旗出汴城之師,征雲冉冉,殺氣騰騰。連環寨壘,如山嶽之勢;輜重器械,猶魚鱗之多。金鼓鳴聲,車箱匝地,六師奮力以前,三軍鼓勇而斗。金山一戰,垓下遭圍。敬烈閨中之寡婦,敢膺閫外之重權。周女帥,運籌算於帷幄。楊七姐,破堅陣於山前。斬將麾旗,獨羨單陽公主。呼風喚雨,最雄杜氏夫人。馬賽英,有爭先縛捉之能。耿金花,多救應砍所之力。運雙刀,黃瓊女軍中獨勝。開的矢,董月娥塞下無雙。鄒蘭秀,槍法取番人之首。重陽女,飛刀梟敵將之頭。孟四娘,英雄莫及。楊秋菊,氣勢超群。穆氏桂英,施百步穿楊之箭。八娘、九妹,懷圖王霸業之機。天生豪傑,地聚精靈。干戈西指,束天神倒旗喪命;貔貅齊進,殷元帥跌馬亡身。屠部落,如殘雲迅掃;斬蠻丑,如病果辭柯。番王納款,邊境爭迎。班師唱楊柳之歌聲,回旅敲金鞍之響鐙。於戲盛哉!宋運休明,名播萬方之威武;楊門奮勇,世稱千載之英雄。行程數日,已望汴京不遠。宋之君臣預聞捷音,帝先着柴王一班文臣出郭迎接。宗保望柴玉來到,下馬候問。柴玉近前,
shǒu xié shàng mǎ, bìng pèi rù chéng.
手攜上馬,並轡入城。
yì rì, nǎi cháo jiàn zhēn zōng. zhēn zōng miàn wèi zhī yuē: qīng wèi zhèn yuǎn shè fēng chén, chéng gōng bù yì. zōng bǎo dùn shǒu zòu yuē: chén lài bì xià hóng fú, píng dìng xī fān, yǐ qǔ tú yú yǐ guī, shǔ zhōu shí sì, xiàn èr bǎi, hù kǒu yī wàn bā qiān, zū fù sì bǎi shí, zhēn qí yì wù sān shí yú chē. dì yán dà yuè, yǐ suǒ xiàn fú jù fā wú nìng fǔ chù zhì. yīn wèi shì chén yuē: yáng mén nǚ jiāng, jù yǒu gōng yú cháo tíng, zhèn dāng lùn gōng shēng shǎng, yǐ jīng qí zhōng. chái yù yuē: cǐ guó jiā zhī shèng diǎn, lǐ hé bān xíng.
翌日,乃朝見真宗。真宗面慰之曰:「卿為朕遠涉風塵,成功不易。」宗保頓首奏曰:「臣賴陛下洪福,平定西番,已取圖輿以歸,屬州十四,縣二百,戶口一萬八千,租賦四百石,珍奇異物三十餘車。」帝顏大悅,以所獻俘俱發無佞府處置。因謂侍臣曰:「楊門女將,俱有功於朝廷,朕當論功升賞,以旌其忠。」柴玉曰:「此國家之盛典,理合頒行。」
dì suì xià chì, jiā fēng yáng zōng bǎo shàng zhù guó dà jiāng jūn, hū yán xiǎn děng jù fēng diǎn jìn jié dù shǐ, zhōu fū rén fēng zhōng guó fù jiāng jūn, bā niáng jiǔ mèi děng jù fēng yì yùn fù jiāng jūn. réng lìng yǒu sī yú nèi tíng shè dà yàn, kào shǎng zhēng xī jiāng shì. zhào zhǐ jì xià, yáng zōng bǎo děng zài bài shòu mìng. shì rì, yī bān liè zuò, jūn chén jǐn huān ér sàn.
帝遂下敕,加封楊宗保上柱國大將軍,呼延顯等俱封典禁節度使,周夫人封忠國副將軍,八娘、九妹等俱封翊運副將軍。仍令有司於內庭設大宴,犒賞征西將士。詔旨既下,楊宗保等再拜受命。是日,依班列坐,君臣盡歡而散。
cì rì, zōng bǎo xiè ēn huí wú nìng fǔ, yǔ zhōu fū rén děng cān jiàn lìng pó. lìng pó bù shèng huān xǐ, suì yǐ bǎi huā gōng zhǔ pèi yǔ yáng wén guǎng wèi shì. shí wén guǎng yī shí wǔ suì yě. lìng pó fēn fù shè qìng hè yán xí, yǔ zhòng xí fù jiě jiǎ. zhòng fù yī cì zuò yǐn, zhì yè fēn nǎi sàn. wéi yǒu lìng pó ēn diǎn, xuān dài yáng wén guǎng zhēng fú nán fāng, ér hòu shòu fēng yě.
次日,宗保謝恩回無佞府,與周夫人等參見令婆。令婆不勝歡喜,遂以百花公主配與楊文廣為室。時文廣一十五歲也。令婆吩咐設慶賀筵席,與眾媳婦解甲。眾婦依次坐飲,至夜分乃散。惟有令婆恩典,宣待楊文廣徵服南方,而後受封也。
zì shì, sì fāng níng jìng, hǎi bù yáng bō, sòng shì tài píng kě wàng yǐ.
自是,四方寧靖,海不揚波,宋室太平可望矣。