strong měi fù rén xián fù rén lǎo strong
美妇人 贤妇人 老
měi fù rén
◇美妇人
fāng yán yuē: qín jìn zhī jiān, měi mào wèi zhī é, měi zhuàng wèi tiǎo, měi sè wèi yàn, měi xīn wèi yǎo.
《方言》曰:秦晋之间,美貌谓之娥,美状为窕,美色为艳,美心为窈。
máo shī yuē: yǎo tiǎo shū nǚ, jūn zǐ hǎo qiú.
《毛诗》曰:窈窕淑女,君子好逑。
yòu yuē: shuò rén qí qí, yī jǐn jiǒng yī, shǒu rú róu tí, fū rú níng zhī, lǐng rú qiú qí, chǐ rú hù xī, qín shǒu é méi.
又曰:硕人其颀,衣锦褧衣,手如柔荑,肤如凝脂,领如蝤蛴,齿如瓠犀,螓首娥眉。
yòu yuē: yǒu měi yī rén, wǎn rú qīng yáng.
又曰:有美一人,婉如清阳。
zuǒ zhuàn yuē: sòng huá fù dū jiàn kǒng fù zhī qī yú lù, yuē: měi ér yàn.
《左传》曰:宋华父督见孔父之妻于路,曰:美而艳。
yòu yuē: xī yǒu réng shì shēng nǚ, zhěn hēi ér shén měi, guāng kě jiàn, míng yuē xuán qī.
又曰:昔有仍氏生女,黰黑而甚美,光可鉴,名曰玄妻。
lǐ hán wén jiā yuē: yǔ bēi gōng shì, chuí yì gōu xù, zé yù nǚ jìng yǎng.
《礼含文嘉》曰:禹卑宫室,垂意沟洫,则玉女敬养。
mù tiān zǐ chuán yuē: chì wū zhī rén shén hǎo, xiàn èr nǚ yú tiān zǐ, yǐ wéi bì rén, chì wū, měi rén zhī dì.
《穆天子传》曰:赤乌之人甚好,献二女于天子,以为嬖人,赤乌,美人之地。
hán zǐ yuē: wèi wáng yí chǔ wáng měi nǚ, wáng shén yuè zhī.
《韩子》曰:魏王遗楚王美女,王甚悦之。
zhuāng zǐ yuē: máo qiáng lí jī, rén zhī suǒ měi yě, yú jiàn zhī shēn qián, niǎo jiàn zhī gāo fēi.
《庄子》曰:毛嫱骊姬,人之所美也,鱼见之深潜,鸟见之高飞。
yǐn wén zǐ yuē: qí yǒu huáng gōng zhě, èr nǚ jiē guó sè, yǐ qí měi yě, cháng qiān cí huǐ zhī wèi chǒu è, chǒu è zhī míng yuǎn bù, ér yī guó zhī rén wú gǎn pīng zhě.
尹《文子》曰:齐有黄公者,二女皆国色,以其美也,常谦辞毁之为丑恶,丑恶之名远布,而一国之人无敢娉者。
shèn zǐ yuē: máo qiáng xī shī, tiān xià zhī zhì jiāo hú máo fǎn. yě, yī yǐ pí hè qī, qī jì fǎn. zé jiàn zhě zǒu, yì yǐ xuán tì, zé xíng zhě jiē zhǐ.
《慎子》曰:毛嫱西施,天下之至姣[胡茅反。]也,衣以皮褐倛,[欺既反。]则见者走,易以玄裼,则行者皆止。
chǔ cí yuē: kuā róng xiū tài biàn dòng fáng, é méi màn lǜ mù téng guāng.
《楚辞》曰:姱容脩态艑洞房,娥眉曼绿目腾光。
yòu yuē: fěn bái dài hēi shī fāng zé, zhǎng mèi fú miàn shàn liú kè.
又曰:粉白黛黑施芳泽,长袂拂面善留客。
yòu yuē: měi rén jì zuì zhū yán tuó.
又曰:美人既醉朱颜酡。
huái nán zǐ yuē: màn róng hào chǐ, xíng kuā gǔ jiā, bù dài fù fěn fāng zé ér měi zhě, xī shī yáng wén yě.
《淮南子》曰:曼容皓齿,形姱骨佳,不待傅粉芳泽而美者,西施阳文也。
zhàn guó cè yuē: zhāng yí yuē: zhèng zhōu zhī nǚ, fěn bái dài hēi, fēi zhī ér jiàn zhī zhě yǐ wéi shén.
《战国策》曰:张仪曰:郑周之女,粉白黛黑,非知而见之者以为神。
yòu yuē: sī mǎ xǐ wèi zhào wáng yuē: zhào, jiā lì zhī suǒ chū yě.
又曰:司马喜谓赵王曰:赵,佳丽之所出也。
shǐ jì yuē: zhòu qiú xī bó, ér hóng yāo zhī tú, yǐ yǒu shēn shì měi nǚ xiàn zhòu, zhòu dà yuè, nǎi fàng xī bó.
《史记》曰:纣囚西伯,而闳夭之徒,以有莘氏美女献纣,纣大悦,乃放西伯。
yòu yuē: yǐn fū rén xíng fū rén, tóng shí bìng xìng, wǔ dì yǒu zhào, bù dé xiāng jiàn, yǐn fū rén zì qǐng wǔ dì, yuán jiàn xíng fū rén, dì lìng tā fū rén shì, cóng zhě shù shí rén lái qián, yǐn fū rén jiàn zhī yuē: fēi xíng fū rén, dì yuē: hé yǐ yán zhī, duì yuē: shì qí tǐ, xíng zhuàng bù zú yǐ dāng rén zhǔ, yǒu zhào xíng fū rén, yī gù yī, dú shēn lái, yǐn fū rén wàng jiàn zhī yuē: zhēn shì yǐ, yú shì nǎi dī tóu fǔ ér qì, zì tòng qí bù rú yě. yàn yuē: měi nǚ rù shì, è nǚ zhī chóu yě.
又曰:尹夫人邢夫人,同时并幸,武帝有诏,不得相见,尹夫人自请武帝,原见邢夫人,帝令他夫人饰,从者数十人来前,尹夫人见之曰:非邢夫人,帝曰:何以言之,对曰:视其体,形状不足以当人主,有诏邢夫人,衣故衣,独身来,尹夫人望见之曰:真是矣,於是乃低头俯而泣,自痛其不如也。喭曰:美女入室,恶女之仇也。
hàn shū yuē: lǐ yán nián shàn gē, shì wǔ dì, gē yuē: běi fāng yǒu jiā rén, jué shì ér dú lì, yī gù qīng rén chéng, zài gù qīng rén guó, níng bù zhī qīng chéng guó, jiā rén bù kě zài dé, shàng tàn yuē: shàn, qǐ yǒu cǐ rén hū, píng yáng zhǔ yīn yán yán nián yǒu nǚ dì, shàng nǎi zhào jiàn zhī, shí miào lì shàn wǔ, yǐ wéi fū rén. shì jù lè bù wǔ piān.
《汉书》曰:李延年善歌,侍武帝,歌曰:北方有佳人,绝世而独立,一顾倾人城,再顾倾人国,宁不知倾城国,佳人不可再得,上叹曰:善,岂有此人乎,平阳主因言延年有女弟,上乃召见之,实妙丽善舞,以为夫人。[事具乐部舞篇。]
hàn wǔ gù shì yuē: qǐ míng guāng gōng, fā yān zhào měi nǚ èr qiān rén chōng zhī, lǜ qǔ shí wǔ yǐ shàng, èr shí yǐ xià, fán zhū gōng měi rén, kě yǒu qī bā shí, yǔ shàng tóng niǎn zhě shí liù rén, yuán shù héng shǐ mǎn, jiē zì rán měi lì, bù shǐ fěn bái dài hēi.
《汉武故事》曰:起明光宫,发燕赵美女二千人充之,率取十五以上,二十以下,凡诸宫美人,可有七八十,与上同辇者十六人,员数恒使满,皆自然美丽,不使粉白黛黑。
dōng guān hàn jì yuē: chū, guāng wǔ wén yīn lì huá měi, xīn yuè zhī, tàn yuē: qǔ qī dāng de yīn lì huá, hòu wèi huáng hòu, shì jù xù zhì piān.
《东观汉记》曰:初,光武闻阴丽华美,心悦之,叹曰:娶妻当得阴丽华,后为皇后,[事具叙志篇。]
huá jiào hàn shū yuē: liáng jì qī sūn shòu, sè měi, néng zuò chóu méi tí zhuāng, duò mǎ jì, zhé yāo bù, qǔ chǐ xiào, yǐ wéi mèi huò yě.
华峤《汉书》曰:梁冀妻孙寿,色美,能作愁眉啼妆,堕马髻,折腰步,龋齿笑,以为媚惑也。
dù jì yuē: huán dà sī mǎ yǐ lǐ shì nǚ wèi qiè, huán qī nán jùn zhǔ, bá dāo lǜ shù shí bì wǎng lǐ suǒ, yīn yù zhuó zhī, jiàn lǐ zài chuāng qián shū tóu, fā chuí wěi dì, zī mào jué lì, nǎi xú xià dì jié jì, liǎn shǒu xiàng zhǔ yuē: guó pò jiā wáng, wú xīn yǐ zhì jīn rì, ruò néng jiàn shā, shí yóu shēng zhī nián, shén sè xián zhèng, cí qì qī wǎn, zhǔ nǎi zhì dāo qián bào zhī yuē: ā zi, jiàn rǔ bù néng bù lián, hé kuàng lǎo nú, suì shàn yù zhī.
妒记曰:桓大司马以李势女为妾,桓妻南郡主,拔刀率数十婢往李所,因欲斫之,见李在窗前梳头,发垂委地,姿貌绝丽,乃徐下地结髻,敛手向主曰:国破家亡,无心以至今日,若能见杀,实犹生之年,神色闲正,辞气凄婉,主乃掷刀前抱之曰:阿子,见汝不能不怜,何况老奴,遂善遇之。
gàn bǎo jìn jì yuē: shí chóng yǒu jì rén yuē lǜ zhū, měi ér gōng wǔ, sūn xiù nǎi shǐ rén qiú yān, chóng fāng dēng liáng guān, lín qīng shuǐ, fù rén shì cè shǐ zhě yǐ gào chóng, chóng chū jì qiè shù shí rén, jiē yùn lán shè ér bèi luó hú, yuē: zài suǒ zé, shǐ zhě yuē: jūn hóu fú yù, lì zé lì yǐ, rán běn shòu zhǐ suǒ lǜ zhū, chóng bó rán yuē: lǜ zhū wú suǒ ài zhòng, bù kě de yě, shǐ zhě hái, yǐ gào, gù xiù quàn zhào wáng lún shā zhī.
干宝《晋纪》曰:石崇有妓人曰绿珠,美而工舞,孙秀乃使人求焉,崇方登凉观,临清水,妇人侍侧使者以告崇,崇出妓妾数十人,皆蕴兰麝而被罗縠,曰:在所择,使者曰:君侯服御,丽则丽矣,然本受旨索绿珠,崇勃然曰:绿珠吾所爱重,不可得也,使者还,以告,故秀劝赵王伦杀之。
huán tán xīn lùn yuē: chén píng shuō chán yú yān zhī, yán hàn yǒu hǎo lì měi nǚ, qí róng mào tiān xià wú shuāng, jí yǐ jìn chán yú, chán yú jiàn cǐ, bì dà ài zhī, zé yān zhī shū yǐ.
桓谭《新论》曰:陈平说单于阏氏,言汉有好丽美女,其容貌天下无双,急以进单于,单于见此,必大爱之,则阏氏疏矣。
diǎn lùn yuē: sī lì féng fāng nǚ, guó sè yě, yuán shù dēng chéng jiàn, yuè zhī, suì nà yān, shén ài xìng, zhū jī hài qí chǒng, shā zhī.
《典论》曰:司隶冯方女,国色也,袁术登城见,悦之,遂纳焉,甚爱幸,诸姬害其宠,杀之。
wèi lüè yuē: chū yuán shào zi xī, nà zhēn hòu, xī chū yōu zhōu, hòu liú shì gū, jí yè pò, shào qī jí hòu, zuò táng huáng shàng, shào qī zì fù, wén dì yuē: yuán fū rén lìng xīn fù jǔ tóu, gū nǎi fèng hòu lìng yǎng, dì shěn shì, jiàn qí yán sè fēi fán, chēng tàn zhī, tài zǔ wèi yíng qǔ yān.
《魏略》曰:初袁绍子熙,纳甄后,熙出幽州,后留侍姑,及邺破,绍妻及后,坐堂皇上,绍妻自缚,文帝曰:袁夫人令新妇举头,姑乃奉后令仰,帝审视,见其颜色非凡,称叹之,太祖为迎取焉。
wú zhì yuē: sūn quán bù fū rén, yǐ měi lì de xìng, chǒng guān hòu tíng.
《吴志》曰:孙权步夫人,以美丽得幸,宠冠后庭。
yòu yuē: zhōu yú cóng sūn cè wǎn chéng, dé qiáo gōng liǎng nǚ, guó sè yě, cè zì nà dà qiáo, yú nà xiǎo qiáo, sú shuō yuē: sòng yī shì shí chóng jì lǜ zhū dì zǐ, yǒu guó sè, shàn chuī dí, hòu rù jìn míng dì gōng, shì jù lè bù dí piān.
又曰:周瑜从孙策皖城,得桥公两女,国色也,策自纳大桥,瑜纳小桥,俗说曰:宋祎是石崇妓绿珠弟子,有国色,善吹笛,后入晋明帝宫,[事具乐部笛篇。]
yè zhōng jì yuē: chén kuí mèi, cái sè shén měi, fā zhǎng qī chǐ, shí jì lóng yǐ wéi fū rén.
《邺中记》曰:陈逵妹,才色甚美,发长七尺,石季龙以为夫人。
shī gǔ shī yuē: yān zhào duō jiā rén, měi zhě yán rú yù, bèi fú luó shang yī, dàng hù lǐ qīng qū, yīn xiǎng yī hé bēi, xián jí zhī zhù cù, yuán wèi shuāng fēi yàn, xián ní cháo jūn wū.
【诗】古诗曰:燕赵多佳人,美者颜如玉,被服罗裳衣,当户理清曲,音响一何悲,弦急知柱促,原为双飞燕,衔泥巢君屋。
wèi chén wáng cáo zhí shī yuē: yǒu měi yī rén, bèi fú xiān luó, yāo zī yàn lì, wěng ruò chūn huā, hóng yán wěi yè, yún jì é é, tán qín fǔ jié, wèi wǒ xián gē, qīng zhuó qí jūn, jì liàng qiě hé, qǔ lè jīn rì, huáng xù qí tā. yòu zá shī yuē: nán guó yǒu jiā rén, róng huá ruò táo lǐ, cháo yóu jiāng hǎi àn, xī sù xiāo xiāng zhǐ, shí sú báo zhū yán, shuí wèi fā hào chǐ, fǔ yǎng suì jiāng mù, róng yào níng jiǔ shì.
魏陈王曹植诗曰:有美一人,被服纤罗,妖姿艳丽,蓊若春花,红颜韡晔,云髻峨峨,弹琴抚节,为我弦歌,清浊齐均,既亮且和,取乐今日,遑恤其他。又杂诗曰:南国有佳人,容华若桃李,朝游江海岸,夕宿潇湘沚,时俗薄朱颜,谁为发皓齿,俯仰岁将暮,荣曜宁久恃。
yòu měi nǚ piān yuē: měi nǚ yāo qiě xián, cǎi sāng qí lù jiān, rǎng xiù jiàn sù shǒu, hào wàn yuē jīn huán, tóu shàng sān jué chāi, yāo pèi cuì láng gān, míng zhū jiāo yù tǐ, shān hú jiān mù nán, luó yī hé piāo yáo, qīng jū suí fēng hái, gù xì yí guāng cǎi, cháng xiào qì ruò lán, xíng tú yòng xī jià, xiū shǒu yǐ wàng cān, jiè wèn nǚ hé jū, nǎi zài chéng nán duān, qīng lóu lín dà lù, gāo mén jié zhòng guān, róng huá huī cháo rì, shuí bù xī lìng yán.
又美女篇曰:美女妖且闲,采桑岐路间,攘袖见素手,皓腕约金环,头上三爵钗,腰佩翠琅玕,明珠交玉体,珊瑚间木难,罗衣何飘飖,轻裾随风还,顾盻遗光采,长笑气若兰,行徒用息驾,休首以忘餐,借问女何居,乃在城南端,青楼临大路,高门结重关,容华晖朝日,谁不希令颜。
wèi ruǎn jí shī yuē: xī fāng yǒu jiā rén, jiǎo ruò bái rì guāng, bèi fú xiān luó yī, zuǒ yòu pèi shuāng dāng.
魏阮籍诗曰:西方有佳人,皎若白日光,被服纤罗衣,左右佩双珰。
yòu shī yuē: zhōu zhèng tiān xià jiāo, wèi qú dāng sān hé, yāo yě xián dōu zi, yīng yào hé fēn pā, xuán fā fā zhū yán, dì miǎn yǒu guāng huá, qīng chéng sī yī gù, yí shì lái xiāng guò, yuán wèi sān chūn yóu, zhāo yáng hū cuō tuó.
又诗曰:周郑天下郊,卫衢当三河,妖冶闲都子,英曜何芬葩,玄发发朱颜,睇眄有光华,倾城思一顾,遗视来相过,原为三春游,朝阳忽蹉跎。
yòu shī yuē: èr fēi yóu jiāng bīn, xiāo yáo cóng fēng xiáng, jiāo fǔ huái huán pèi, wǎn wǎn yǒu fēn fāng, qǐ mí qíng huān ài, qiān suì bù xiāng wàng, qīng chéng mí xià cài, róng huá jié zhōng cháng, gǎn jī shēng yōu sī, xuān cǎo shù lán fáng.
又诗曰:二妃游江滨,逍遥从风翔,交甫怀环珮,婉娩有芬芳,绮靡情欢爱,千岁不相忘,倾城迷下蔡,容华结中肠,感激生忧思,萱草树兰房。
jìn fù xuán shī yuē: yǒu nǚ huái fēn fāng, shì shì bù dōng xiāng, é méi ruò shuāng cuì, míng móu fā qīng yáng, dān chún yì hào chǐ, xiù yán ruò guī zhāng, lìng yí xī shì chū, wú nǎi gǔ máo qiáng, shǒu dài jīn bù yáo, ěr xì míng yuè dāng, zhū huán yuē sù wàn, cuì yǔ chuí xiān guāng, róng huá jì yǐ yàn, zhì jié nǐ qiū shuāng.
晋傅玄诗曰:有女怀芬芳,媞媞步东厢,蛾眉若双翠,明眸发清阳,丹唇翳皓齿,秀颜若珪璋,令仪希世出,无乃古毛嫱,首戴金步摇,耳系明月珰,珠环约素腕,翠羽垂鲜光,容华既已艳,志节拟秋霜。
liáng jiǎn wén dì wǎn jǐng chū xíng shī yuē: xì shù hán cán yǐng, chūn guī sàn wǎn xiāng, qīng huā bìn pàn duò, wēi hàn fěn zhōng guāng, fēi fú chū bà qū, tí niǎo hū dù xíng, xiū lìng bái rì mù, chē mǎ yù xiāng wàng.
梁简文帝晚景出行诗曰:细树含残影,春闺散晚香,轻花鬓畔堕,微汗粉中光,飞凫初罢曲,啼鸟忽度行,羞令白日暮,车马郁相望。
yòu shī yuē: lì dàn yǔ yāo qiáng, gòng fú kě lián zhuāng, tóng ān huán lǐ bō, yì zuò é jiān huáng, luó jū yí xì jiǎn, huà xiè zhòng gāo qiáng, hán xiū wèi shàng qì, wēi xiào chū cháng láng, qǔ huā zhēng bǎo niè, pān zhī niàn ruǐ xiāng, dàn gē liáo yī qǔ, míng xián wèi kěn zhāng, zì jīn xīn suǒ ài, sān shí shì zhōng láng.
又诗曰:丽旦与妖嫱,共拂可怜妆,同安鬟里拨,异作额间黄,罗裾宜细简,画屟重高墙,含羞未上砌,微笑出长廊,取花争宝镊,攀枝念蕊香,但歌聊一曲,鸣弦未肯张,自矜心所爱,三十侍中郎。
yòu yǒng nèi rén zhòu mián shī yuē: běi chuāng liáo jiù zhěn, nán yán rì wèi xié, pān gōu luò yǐ zhàng, chā liè jǔ pí pá, mèng xiào kāi jiāo yè, mián huán yā luò huā, diàn wén shēng yù wàn, xiāng hàn jìn hóng shā, fū xù héng xiāng bàn, mò wù shì chàng jiā.
又咏内人昼眠诗曰:北窗聊就枕,南檐日未斜,攀钩落倚障,插捩举琵琶,梦笑开娇靥,眠鬟压落花,簟文生玉腕,香汗浸红纱,夫婿恒相伴,莫误是倡家。
yòu yǒng měi rén kàn huà shī yuē: diàn shàng tú shén nǚ, diàn lǐ chū jiā rén, kě lián jù shì huà, shuí néng biàn xiě zhēn, fēn míng jìng méi yǎn, yī zhǒng xì yāo shēn, suǒ kě chí wèi yì, zhǎng yǒu hǎo jīng shén.
又咏美人看画诗曰:殿上图神女,殿里出佳人,可怜俱是画,谁能辩写真,分明净眉眼,一种细腰身,所可持为异,长有好精神。
liáng yuán dì gǔ yì shī yuē: qiè zài chéng dū xiàn, yuán zuò gāo táng yún, zūn zhōng shí liú jiǔ, jī shàng pú táo wén, tíng suō hái liǎn sè, hé shí quàn shǐ jūn.
梁元帝古意诗曰:妾在成都县,原作高唐云,樽中石榴酒,机上蒲萄纹,停梭还敛色,何时劝使君。
liáng zhāo míng tài zǐ yǒng zhào liú kàn luò chāi shī yuē: xiāng suí zhào lù shuǐ, yì shì zhòng liáng fēng, liú yáo zhuāng yǐng huài, chāi luò bìn huā kōng, jiā qī zài hé xǔ, tú shāng xīn bù tóng.
梁昭明太子咏照流看落钗诗曰:相随照渌水,意是重凉风,流摇妆影坏,钗落鬓花空,佳期在何许,徒伤心不同。
yòu míng shì yuè qīng chéng shī yuē: měi rén chēng jué shì, lì sè pì huā cóng, jīng jū lǐ chéng běi, lái wǎng sòng jiā dōng, jiào gē gōng zhǔ dì, xué wǔ hàn chéng gōng, duō yóu qí shuǐ qū, hǎo zài fèng lóu zhōng, lǚ gāo yí shàng qì, jū kāi tè wèi fēng, xiù qīng jiàn tiào tuō, zhū gài zá qīng chóng, chuí sī rào wéi màn, luò rì dù fáng lóng, zhuāng chuāng gé liǔ sè, jǐng shuǐ zhào táo hóng, fēi lián jiāo fǔ pèi, xiū shǐ chūn guī kōng.
又名士悦倾城诗曰:美人称绝世,丽色譬花丛,经居李城北,来往宋家东,教歌公主第,学舞汉城宫,多游淇水曲,好在凤楼中,履高疑上砌,裾开特畏风,袖轻见跳脱,珠摡杂青虫,垂丝绕帷幔,落日度房栊,妆窗隔柳色,井水照桃红,非怜交甫珮,羞使春闺空。
yòu měi rén chén zhuāng shī yuē: běi chuāng cháo xiàng jìng, jǐn zhàng fù xié yíng, jiāo xiū bù kěn chū, yóu yán zhuāng wèi chéng, sàn dài suí méi guǎng, yān zhī zhú liǎn shēng, shì jiāng chí chū zhòng, dìng dé xiàng lián míng.
又美人晨妆诗曰:北窗朝向镜,锦障复斜萦,娇羞不肯出,犹言妆未成,散黛随眉广,烟支逐脸生,试将持出众,定得向怜名。
liáng shào líng wáng xiāo lún jiàn jī rén shī yuē: chūn lái bù fù shē, rù yuàn zhù xíng chē, bǐ lái zhuāng diǎn yì, jīn shì bō huán xié, què shàn chéng zhī yǐng, shū shān shòu luò huā, kuáng fū bù dù qiè, suí yì wǎn huán jiā.
梁邵陵王萧纶见姬人诗曰:春来不复赊,入苑驻行车,比来妆点异,今世拨鬟斜,却扇承枝影,舒衫受落花,狂夫不妒妾,随意晚还家。
liáng xiāo zǐ xiǎn měi nǚ piān yuē: zhāng dān zàn chuò wǔ, bā jī qǐng bà xián, jiā rén qí wěi chū, yàn zhào fù qīng yàn, fán nóng jì wèi lǐ, zhào shuǐ yì chéng lián, cháo gū chéng dū jiǔ, míng shù hé jiān qián, yú guāng xìng wèi xī, lán gāo kōng zì jiān.
梁萧子显美女篇曰:章丹暂辍舞,巴姬请罢弦,佳人淇洧出,艳赵复倾燕,繁秾既为李,照水亦成莲,朝酤成都酒,暝数河间钱,馀光幸未惜,兰膏空自煎。
liáng yǔ jiān wú yǒng měi rén kàn huà shī yuē: yù zhī huà néng qiǎo, huàn qǔ zhēn lái yìng, bìng chū shì fēn shēn, xiāng kàn rú zhào jìng, ān chāi děng shū mì, zhe lǐng jù zhōu zhēng, bù jiě píng chéng wéi, shuí yǔ dān qīng jìng.
梁庾肩吾咏美人看画诗曰:欲知画能巧,唤取真来映,并出似分身,相看如照镜,安钗等疏密,着领俱周正,不解平城围,谁与丹青竞。
yòu shī yuē: jiàng shù jí xī shī, jù shì hǎo róng yí, fēi guān néng jié shù, běn zì xì yāo zhī, jìng qián nán bìng zhào, xiāng jiāng yìng lù chí, kàn zhuāng wèi shuǐ dòng, liǎn xiù bì fēng chuī, zhuǎn shǒu qí jū luàn, héng zān lì bìn chuí, qǔ zhōng rén wèi qǔ, shuí kān bái rì yí, bù fēn tā xiāng shí, wéi tīng shǐ jūn zhī.
又诗曰:绛树及西施,俱是好容仪,非关能结束,本自细腰枝,镜前难并照,相将映渌池,看妆畏水动,敛袖避风吹,转手齐裾乱,横簪历鬓垂,曲中人未取,谁堪白日移,不分他相识,唯听使君知。
yòu nán yuàn kàn rén hái shī yuē: chūn huā jìng yù yán, jù zhé fù jù pān, xì yāo yí zhǎi yī, zhǎng chāi qiǎo fú huán, luò qiáo chū dù zhú, qīng mén yù shàng guān, zhōng rén yīng yǒu wàng, shàng kè mò qián hái.
又南苑看人还诗曰:春花竞玉颜,俱折复俱攀,细腰宜窄衣,长钗巧扶鬟,洛桥初度烛,青门欲上关,中人应有望,上客莫前还。
liáng xú jūn qiàn chū chūn xié nèi rén xíng xì shī yuē: shū shì duō jīn shì, yī zhe yī shí xīn, cǎo duǎn yóu tōng xiè, méi xiāng wèi yuán é mò, jù féng xiào běn gǎi. zhe rén, shù xié qiān jǐn pèi, fēng héng rù hóng lún, mǎn zhuó lán yīng jiǔ, duì cǐ dé yú shén, liáng liú xiào chuò ài jī zèng zhǔ rén shī yuē: wò jiǔ yí zhuāng tuō, jìng zhōng sī zì kàn, báo dài xiāo jiāng jǐn, níng zhū bàn yǒu cán, chuí chāi rào luò bìn, wēi hàn rǎn qīng wán, tóng xiū bù xiāng nán, duì xiào gèng chéng huān, qiè xīn jūn zì jiě, guà yù qiě liú guān.
梁徐君蒨初春携内人行戏诗曰:梳饰多今世,衣著一时新,草短犹通屟,梅香未[原讹末,据冯校本改。]著人,树斜牵锦帔,风横入红纶,满酌兰英酒,对此得娱神,梁刘孝绰爱姬赠主人诗曰:卧久疑妆脱,镜中私自看,薄黛销将尽,凝朱半有残,垂钗绕落鬓,微汗染轻纨,同羞不相难,对笑更成懽,妾心君自解,挂玉且留冠。
yòu wéi rén zèng měi rén shī yuē: wū shān jiàn zhěn rì, luò pǔ xiàn zhū shí, yī yù biàn rú cǐ, níng guān xiān yǒu qī, xìng fēi shǐ jūn wèn, mò zuò luó fū cí, yè cháng mián fù zuò, shéi zhī àn liǎn méi, yù jì tóng huā zhú, wèi zhào yáo xiāng sī.
又为人赠美人诗曰:巫山荐枕日,洛浦献珠时,一遇便如此,宁关先有期,幸非使君问,莫作罗敷辞,夜长眠复坐,谁知闇敛眉,欲寄同花烛,为照遥相思。
yòu yǒng jī rén wèi kěn chū shī yuē: wéi kāi jiàn chāi yǐng, lián dòng wén chuàn shēng, pái huái dìng bù chū, cháng xiū huá zhú míng.
又咏姬人未肯出诗曰:帷开见钗影,帘动闻钏声,徘徊定不出,常羞华烛明。
yòu jiàn lín zhōu rén tóu yī wù zhòng jī zhēng zhī shī yuē: hé liú jì měi měi, hé niǎo fù guān guān, luò huā fú pǔ chū, fēi zhì dù zhōu hái, shì rì chàng jiā nǚ, jìng jiāo táo lǐ yán, liáng rén xī měi ěr, yù yǐ dài fāng jiān, xīn jiān yí gù sù, shèng zhào miè shuāi bān, yè xiāo zhēng yǎn hú, yáo pèi fèn míng huán, kè xīn kōng zhèn dàng, qiáo zhī bù kě pān.
又见邻舟人投一物众姬争之诗曰:河流既浼浼,河鸟复关关,落花浮浦出,飞雉度洲还,是日倡家女,竞娇桃李颜,良人惜美珥,欲以代芳菅,新缣疑故素,盛赵蔑衰班,曳绡争掩縠,摇珮奋鸣环,客心空振荡,乔枝不可攀。
yòu qí shàng xì dàng zǐ fù shī yuē: sāng zhōng shǐ yì yì, qí shàng wèi shāng shāng, měi rén yào zá pèi, shàng kè yòu míng dāng, rì àn rén shēng jìng, wēi bù shàng lán fáng, lù kuí bù dài quàn, míng qín wú xiá zhāng, cuì chāi guà yǐ luò, luó yī fú gēng xiāng, rú hé jià dàng zǐ, chūn yè shǒu kōng chuáng, wèi jiàn qīng sī qí, tú láo hóng fěn zhuāng.
又淇上戏荡子妇诗曰:桑中始弈弈,淇上未汤汤,美人要杂佩,上客诱明珰,日暗人声静,微步上兰房,露葵不待劝,鸣琴无暇张,翠钗挂已落,罗衣拂更香,如何嫁荡子,春夜守空床,未见青丝骑,徒劳红粉妆。
liáng wú yún àn dàng zuò jūn, hòu tóng. nǐ gǔ shī yuē: yàn yì yáng zhī chūn, xié shǒu qīng luò bīn, jī míng shàng lín yuàn, bó mù xiǎo píng jīn, zhǎng jū zǎo bái rì, guǎng xiù dài fāng chén, gù jiāo yī rú cǐ, xīn zhī jù yì rén.
梁吴筠[按当作均,后同。]拟古诗曰:艳裔阳之春,携手清洛滨,鸡鸣上林苑,薄暮小平津,长裾藻白日,广袖带芳尘,故交一如此,新知讵忆人。
yòu gǔ yì shī yuē: qiè jiā héng táng běi, fā yàn xiǎo cháng ān, huā chāi yù wǎn zhuǎn, zhū shéng jīn luò wán, mì gāng xuán qīng fèng, wēi yí yáo bái tuán, shuí néng fēn jiàn cǐ, hán hèn bù xiāng kàn.
又古意诗曰:妾家横塘北,发艳小长安,花钗玉宛转,珠绳金络纨,幂棡悬青凤,逶迤摇白团,谁能分见此,含恨不相看。
liáng wáng sēng rú chén nán kāng xīn nà shī yuē: èr bā rén rú huā, sān wǔ yuè rú jìng, kāi lián yī zhǒng sè, hái jiāng liǎng xiāng yìng.
梁王僧孺陈南康新纳诗曰:二八人如花,三五月如镜,开帘一种色,还将两相映。
liáng hé sī chéng nán yuàn féng měi rén shī yuē: luò pǔ yí huí xuě, wū shān shì dàn yún, qīng chéng jīn shǐ jiàn, qīng guó xī céng wén, mèi yǎn suí xiū hé, dān chún zhú xiào fēn, fēng juǎn pú táo dài, rì zhào shí liú qún, zì yǒu kuáng fū zài, kōng chí láo shǐ jūn.
梁何思澄南苑逢美人诗曰:洛浦疑回雪,巫山似旦云,倾城今始见,倾国昔曾闻,媚眼随羞合,丹唇逐笑分,风卷蒲萄带,日照石榴裙,自有狂夫在,空持劳使君。
liáng fèi chǎng chūn jiāo wàng měi rén shī yuē: fāng jiāo shí cuì rén, huí xiù tàn fāng chūn, jīn huī qǐ bù yáo, hóng cǎi fā chuī lún, yáng yáng gài qīng rì, piāo piāo mǎ zú chén, bó mù gāo lóu xià, dāng zhī qiè xìng qín.
梁费昶春郊望美人诗曰:芳郊拾翠人,回袖探芳春,金辉起步摇,红采发吹纶,阳阳盖倾日,飘飘马足尘,薄暮高楼下,当知妾姓秦。
liáng liú huǎn yǒng qīng chéng rén shī yuē: bù xìn wū shān nǚ, bù xìn luò chuān shén, hé guān bié yǒu wù, hái shì qīng chéng rén, jīng gòng chén wáng xì, céng yǔ sòng jiā lín, wèi jià xiān míng yù, lái shí běn xìng qín, fěn guāng yóu jiǎ miàn, zhū sè bù shèng chún, yáo wàng yí huā fā, wén xiāng zhī yì chūn, yè yè yán jiāo jǐn, rì rì tài hái xīn, yǐ qīng xún fèng qiàn, néng mí shí jì lún, shàng kè tú liú mù, bú jiàn zhèng héng chén.
梁刘缓咏倾城人诗曰:不信巫山女,不信洛川神,何关别有物,还是倾城人,经共陈王戏,曾与宋家邻,未嫁先名玉,来时本姓秦,粉光犹假面,朱色不胜唇,遥望疑花发,闻香知异春,夜夜言娇尽,日日态还新,已倾荀奉蒨,能迷石季伦,上客徒留目,不见正横陈。
liáng bào quán luò rì kàn hái shī yuē: yāo jī jìng zǎo chūn, shàng yuàn zhú míng chén, tái qīng biàn shuǐ sè, xiá nóng yǎn rì lún, diāo méng xié luò jǐng, huà shàn fú yóu chén, yī xiāng yáo yǐ dù, shān hóng yuǎn gēng xīn, shuí jiā dàng zhōu qiè, hé chǔ zhī jiān rén.
梁鲍泉落日看还诗曰:妖姬竞早春,上苑逐名臣,苔轻变水色,霞浓掩日轮,雕甍斜落景,画扇拂游尘,衣香遥已度,衫红远更新,谁家荡舟妾,何处织缣人。
liáng xú fěi qī liú shì shī yuē: huā tíng lì jǐng xié, lán yǒu qīng fēng dù, luò rì gēng xīn zhuāng, kāi lián duì fāng shù.
梁徐悱妻刘氏诗曰:花庭丽景斜,兰牖轻风度,落日更新妆,开帘对芳树。
yòu shī yuē: dōng jiā tǐng qí lì, nán guó shàn róng huī, yè yuè fāng shén nǚ, zhāo xiá yù luò fēi.
又诗曰:东家挺奇丽,南国擅容辉,夜月方神女,朝霞喻洛妃。
liáng fàn jìng qī shěn xì xiāo niáng shī yuē: míng zhū cuì yǔ zhàng, jīn báo lǜ xiāo wéi, yīn fēng shí zàn jǔ, xiǎng xiàng jiàn fāng zī, qīng chén chā bù yáo, báo wǎn jiě luó yī, tuō yì fēng liú zǐ, jiā qíng kěn zì sī.
梁范静妻沈戏萧娘诗曰:明珠翠羽帐,金薄绿绡帷,因风时暂举,想像见芳姿,清晨插步摇,薄晚解罗衣,讬意风流子,佳情肯自私。
chén fú zhī dào yǒng rén pīng qiè réng zhú qín xīn shī yuē: chūn sè zhuǎn xiāng cuī, jiā rén xīn zì huí, zhǎng qīng qín yǐ nòng, qín jiā shū wèi lái, guà guān yì fēn shòu, jiàn zhěn quē yīn méi, rǎn xiāng fēng jí dù, dēng yuán huā zhèng kāi, zhēn lóu ruò gāo xià, hé rú shàng yáng tái.
陈伏知道咏人娉妾仍逐琴心诗曰:春色转相催,佳人心自回,长卿琴已弄,秦嘉书未来,挂冠易分绶,荐枕缺因媒,染香风即度,登垣花正开,贞楼若高下,何如上阳台。
chén xú líng chūn qíng shī yuē: fēng guāng jīn dàn dòng, xuě sè gù nián cán, báo yī yíng xīn jié, dāng lú què wǎn hán, gù xiāng fēn xì yān, shí tàn dǎo qīng wán, zhú yè cái yī dài, méi huā diàn jiǔ pán, nián fāng xiù lǐ chū, chūn sè dài zhōng ān, yù zhī mí xià cài, xiān jiāng guò shàng lán.
陈徐陵春情诗曰:风光今旦动,雪色故年残,薄衣迎新节,当炉却晚寒,故香分细烟,石炭捣轻纨,竹叶裁衣带,梅花奠酒盘,年芳袖里出,春色黛中安,欲知迷下蔡,先将过上兰。
suí jiāng zǒng qiū rì xīn chǒng měi rén yīng lìng shī yuē: hòu gōng wéi wén mò qióng shù, jué shì hòu yǒu sòng róng huá, jiē zì zhēng míng jìn nǚ dì, dìng jué shuāng fēi shèng dàng jiā, yuán bìng yíng chūn bǐ yì yàn, zhǎng zuò zhào rì tóng xīn huā, wén dào yàn gē shí yì diào, cǔn xǔ xīn ēn nà jiǔ yào, cuì méi wèi huà zì shēng chóu, yù liǎn hán tí hái shì xiào, jiǎo zhěn qiān jiāo jiàn fēn xiāng, ruò shǐ qín xīn yī qǔ zòu, yōu lán dù qǔ bù kě zhōng, yáng tái mèng lǐ zì yīng tōng, qiū shù xiāng sī yī zhī lǜ, wèi chā jiàn qiè liǎng huán zhōng.
隋江总秋日新宠美人应令诗曰:后宫唯闻莫琼树,绝世后有宋容华,皆自争名进女弟,定觉双飞胜荡家,原并迎春比翼燕,长作照日同心花,闻道艳歌时易调,忖许新恩那久要,翠眉未画自生愁,玉脸含啼还似笑,角枕千娇荐芬香,若使琴心一曲奏,幽兰度曲不可终,阳台梦里自应通,秋树相思一枝绿,为插贱妾两鬟中。
yòu xīn rù jī rén yīng lìng shī yuē: luò pǔ liú fēng yàng qí shuǐ, qín lóu chū rì dù yáng tái, yù yì qīng lún wǔ xiāng sàn, jīn dēng yè huǒ bǎi guāng kāi, fēi shì yāo jī dù jiāng rì, dìng yán shén nǚ gé hé lái, lái shí xiàng yuè bié héng é, bié shí qīng chuī bēi xiāo shǐ, shù qián shí cuì zhēng jiā lì, fú hóng diǎn dài hé xiāng sì, běn chí xiān yāo huò chǔ gōng, zàn huí wǔ xiù jīng wú shì, xīn rén yǔ zhàng guà liú sū, gù rén wǎng hù zhī zhī zhū, méi huā liǔ sè chūn nán biàn, qíng lái chūn qù zài xū yú, bù yòng tíng zhōng fù lǜ cǎo, dàn yuán sī zhe nòng míng zhū.
又新入姬人应令诗曰:洛浦流风漾淇水,秦楼初日度阳台,玉轶轻轮五香散,金灯夜火百光开,非是妖姬渡江日,定言神女隔河来,来时向月别姮娥,别时清吹悲萧史,数钱拾翠争佳丽,拂红点黛何相似,本持纤腰惑楚宫,暂回舞袖惊吴市,新人羽帐挂流苏,故人网户织蜘蛛,梅花柳色春难遍,情来春去在须臾,不用庭中赋绿草,但原思着弄明珠。
fù chǔ sòng yù dēng tú zǐ hào sè fù yuē: dēng tú zǐ shì yú chǔ wáng, duǎn sòng yù yuē: yù wéi rén tǐ mào xián lì, kǒu duō wēi cí. yòu xìng hào sè, yuán wáng wù yǔ chū rù hòu gōng, wáng yǐ dēng tú zǐ zhī yán wèn sòng yù, yù yuē: tiān xià zhī jiā rén, mò ruò chén dōng jiā zǐ, zēng zhī yī fēn zé tài zhǎng, jiǎn zhī yī fēn zé tài duǎn, zhe fěn tài bái, shī zhū tài chì, méi rú cuì yǔ, jī rú bái xuě, yāo rú shù sù, chǐ rú hán bèi, yān rán yī xiào, huò yáng chéng, mí xià cài, rán cǐ nǚ dēng qiáng kuī chén sān nián, zhì jīn wèi xǔ yě, dēng tú zǐ zé bù rán, qí qī péng tóu luán ěr, yǎn chún lì chǐ, páng xíng jǔ lóu. yòu jiè qiě zhì, dēng tú zǐ yuè zhī, shǐ yǒu wǔ zǐ, wáng shú chá zhī, shuí wèi hào sè zhě yǐ, qín zhāng huá dài fū zài cè, yīn jìn ér chēng yuē: chén zhōu lǎn jiǔ tǔ, zú lì wǔ dōu, cóng róng zhèng wèi qín wěi zhī jiān, shì shí xiàng chūn zhī mò, yíng xià zhī yáng, cāng gēng jiē jiē, qún nǚ chū sāng, cǐ jiāo zhī shū, huá sè hán guāng, tǐ měi róng yě, bù dài shì zhuāng, yú shì chǔ zǐ huǎng ruò yǒu wàng ér bù lái, hū ruò yǒu lái ér bú jiàn, yì mì tǐ shū, fǔ yǎng yì guān, hán xǐ wēi xiào, qiè shì liú xì, yīn qiān yán ér cí bì, mù yù qí yán, xīn gù qí yì, yáng shī shǒu lǐ, zhōng bù guò chà, gù bù zú chēng yě.
【赋】楚宋玉登徒子好色赋曰:登徒子侍於楚王,短宋玉曰:玉为人体貌闲丽,口多微辞。又性好色,原王勿与出入后宫,王以登徒子之言问宋玉,玉曰:天下之佳人,莫若臣东家子,增之一分则太长,减之一分则太短,著粉太白,施朱太赤,眉如翠羽,肌如白雪,腰如束素,齿如含贝,嫣然一笑,惑阳城,迷下蔡,然此女登墙闚臣三年,至今未许也,登徒子则不然,其妻蓬头挛耳,齞唇历齿,旁行踽偻。又疥且痔,登徒子悦之,使有五子,王熟察之,谁为好色者矣,秦章华大夫在侧,因进而称曰:臣周览九土,足历五都,从容郑卫溱洧之间,是时向春之末,迎夏之阳,鸧鹒喈喈,群女出桑,此郊之姝,华色含光,体美容冶,不待饰妆,於是处子怳若有望而不来,忽若有来而不见,意密体疏,俯仰异观,含喜微笑,窃视流盻,因迁延而辞避,目欲其颜,心顾其义,扬诗守礼,终不过差,故不足称也。
hàn sī mǎ xiàng rú měi rén fù yuē: sī mǎ xiàng rú, měi lì xián dōu, yóu yú liáng wáng, liáng wáng yuè zhī, zōu yáng zèn zhī yú wáng yuē: xiàng rú měi zé měi yǐ, rán fú sè róng yě, yāo lì bù zhōng, jiāng yù mèi cí qǔ yuè, yóu wáng hòu gōng, xiàng rú yuē: gǔ zhī bì sè, kǒng mò zhī tú, wén qí kuì nǚ ér xiá shì, wàng zhāo gē ér huí chē, pì yóu fáng huǒ shuǐ zhōng, bì nì shān yú, cǐ nǎi wèi jiàn qí kě yù, hé yǐ míng bù hào sè hū, ruò chén zhě, shào zhǎng xī tǔ, guān chù dú jū, shì yǔ liáo kuò, mò yǔ wèi yú, chén zhī dōng lín, yǒu yī nǚ zǐ, xuán fā fēng yàn, é méi hào chǐ, dēng yuán ér wàng chén, sān nián yú zī yǐ, chén qì ér bù xǔ, wén dài wáng zhī gāo yì, mìng jià lái dōng, tú chū zhèng wèi, dào yóu sāng zhōng, cháo fā qín wěi, mù sù shàng gōng, shàng gōng xián guǎn, jì mò zhòng xū, mén gé jǐn yǎn, ài ruò shén jū, fāng xiāng fēn liè, fǔ zhàng gāo zhāng, yǒu nǚ dú chǔ, wǎn ruò zài chuáng, chén suì fǔ xián, wèi yōu lán zhī qū, nǚ nǎi gē yuē: dú chǔ shì xī kuò wú yī, yǒu měi rén xī lái hé chí, yù chāi guà chén guān, luó xiù fú chén yī, yīn rù zhòng chén, jiǎo zhěn héng shī, nǚ nǎi chí qí shàng fú, biǎo qí zhōng yī, hào tǐ chéng lù, ruò gǔ fēng jī, shí lái qīn chén, róu huá rú zhī, chén mài dìng yú nèi, xīn zhèng yú huái, fān rán gāo jǔ, yǔ bǐ cháng cí.
汉司马相如美人赋曰:司马相如,美丽闲都,游於梁王,梁王悦之,邹阳谮之於王曰:相如美则美矣,然服色容冶,妖丽不忠,将欲媚辞取悦,游王后宫,相如曰:古之避色,孔墨之徒,闻齐馈女而遐逝,望朝歌而回车,譬犹防火水中,避溺山隅,此乃未见其可欲,何以明不好色乎,若臣者,少长西土,鳏处独居,室宇辽廓,莫与为娱,臣之东邻,有一女子,玄发丰艳,蛾眉皓齿,登垣而望臣,三年於兹矣,臣弃而不许,闻大王之高义,命驾来东,途出郑卫,道由桑中,朝发溱洧,暮宿上宫,上宫闲馆,寂寞重虚,门閤尽掩,暧若神居,芳香芬烈,黼帐高张,有女独处,婉若在床,臣遂抚弦,为幽兰之曲,女乃歌曰:独处室兮廓无依,有美人兮来何迟,玉钗挂臣冠,罗袖拂臣衣,茵褥重陈,角枕横施,女乃弛其上服,表其中衣,皓体呈露,弱骨丰肌,时来亲臣,柔滑如脂,臣脉定於内,心正于怀,翻然高举,与彼长辞。
hòu hàn zhāng héng dìng qíng fù yuē: fū hé yāo nǚ zhī shū lì, guāng huá yàn ér xiù róng, duàn dāng shí ér chéng měi, guān péng pǐ ér wú shuāng, tàn yuē: dà huǒ liú xī cǎo chóng míng, fán shuāng jiàng xī cǎo mù líng, qiū wéi qī xī shí yǐ zhēng, sī měi rén xī chóu bīng yíng.
后汉张衡定情赋曰:夫何妖女之淑丽,光华艳而秀容,断当时而呈美,冠朋匹而无双,叹曰:大火流兮草虫鸣,繁霜降兮草木零,秋为期兮时已征,思美人兮愁屏营。
hòu hàn cài yōng xié chū fù yuē: qí zài jìn yě, ruò shén lóng cǎi lín yì jiāng jǔ, qí jì yuǎn yě, ruò pī yún yuán hàn jiàn zhī nǚ, lì ruò bì shān tíng tíng shù, dòng ruò fěi cuì fèn qí yǔ, zhòng sè liáo zhào, shì zhī wú zhǔ, miàn ruò míng yuè, huī shì cháo rì, sè ruò lián pā, jī rú níng mì.
后汉蔡邕协初赋曰:其在近也,若神龙采鳞翼将举,其既远也,若披云缘汉见织女,立若碧山亭亭竖,动若翡翠奋其羽,众色燎照,视之无主,面若明月,辉似朝日,色若莲葩,肌如凝蜜。
yòu jiǎn yì fù yuē: fū hé shū yāo zhī yuàn nǚ, yán wěi yè ér hán róng, pǔ tiān rǎng qí wú lì, kuàng qiān zǎi ér tè shēng, yú xīn yuè yú shū lì, ài dú jié ér wèi bìng, qíng wǎng xiàng ér wú zhǔ, yì xǐ yǐ ér zuǒ qīng, zhòu chěng qíng yǐ shū ài, yè tuō mèng yǐ jiāo líng.
又检逸赋曰:夫何姝妖之媛女,颜炜烨而含荣,普天壤其无俪,旷千载而特生,余心悦於淑丽,爱独结而未并,情罔象而无主,意徙倚而左倾,昼骋情以舒爱,夜讬梦以交灵。
wèi chén lín zhǐ yù fù yuē: yuàn zāi yì nǚ, zài yú dōng bīn, sè yào chūn huá, yàn guò shuò rén, nǎi suì gǔ qí guǎ chóu, gù dāng shì zhī wú lín, yǔn yí guó ér níng jiā, shí jūn zǐ zhī yōu pín, yī yú qíng zhī shì yuè, zhì huāng yì ér qīng yí, xiāo fǔ fǔ yǐ bù mèi, zhòu shě shí ér wàng jī, tàn běi fēng zhī hǎo wǒ, měi xié shǒu zhī tóng guī, hū rì yuè zhī xú mài, shù kū yáng zhī shēng tí, dào yōu zhǎng ér lù zǔ, hé guǎng yàng ér wú liáng, suī qǐ yǔ ér yù wǎng, fēi yī wěi zhī kě háng, zhǎn yú pèi yǐ yán guī, hán cǎn cuì ér jiù chuáng, hū jiǎ míng qí ruò mèi, mèng suǒ huān zhī lái zhēng, hún piān piān yǐ yáo huái, ruò jiāo hǎo ér tōng líng.
魏陈琳止欲赋曰:媛哉逸女,在余东滨,色曜春华,艳过硕人,乃遂古其寡俦,固当世之无邻,允宜国而宁家,实君子之攸嫔,伊余情之是悦,志荒溢而倾移,宵蜅蜅以不寐,昼舍食而忘饥,叹北风之好我,美携手之同归,忽日月之徐迈,庶枯杨之生稊,道攸长而路阻,河广瀁而无梁,虽企予而欲往,非一苇之可航,展余辔以言归,含憯瘁而就床,忽假暝其若寐,梦所懽之来征,魂翩翩以遥怀,若交好而通灵。
wèi ruǎn yǔ zhǐ yù fù yuē: fū hé shū nǚ zhī jiā lì, yán huǒ xún huǒ xún yǐ liú guāng, lì qiān dài qí wú pǐ, chāo gǔ jīn ér tè zhāng, zhí miào nián zhī fāng shèng, xìng cōng huì yǐ hé liáng, bǐng chún jié zhī míng jié, hòu shēn lǐ yǐ zì fáng, chóng xíng yì yǐ qīng shēn, zhì gāo shàng hū zhēn jiāng, yǔ qíng yuè qí měi lì, wú xū yú ér yǒu wàng, sī táo yāo zhī suǒ yí, yuán wú yī zhī tóng shang, huái yū jié ér bù chàng xī, hún yī xī ér jiǔ xiáng, chū fáng hù yǐ zhí zhú, dǔ tiān hàn zhī wú jīn, shāng páo guā zhī wú ǒu, bēi zhī nǚ zhī dú qín, hái fú zhěn yǐ qiú mèi, shù tōng mèng ér jiāo shén, shén hū huǎng ér nán yù, sī jiāo cuò yǐ bīn fēn, suì zhōng yè ér mí jiàn, dōng fāng xù yǐ jì chén, zhī suǒ sī zhī bù dé, nǎi yì qíng yǐ zì xìn.
魏阮瑀止欲赋曰:夫何淑女之佳丽,颜〈火旬〉〈火旬〉以流光,历千代其无匹,超古今而特章,执妙年之方盛,性聪惠以和良,禀纯洁之明节,后申礼以自防,重行义以轻身,志高尚乎贞姜,予情悦其美丽,无须臾而有忘,思桃夭之所宜,原无衣之同裳,怀纡结而不畅兮,魂一夕而九翔,出房户以踯躅,睹天汉之无津,伤匏瓜之无偶,悲织女之独勤,还伏枕以求寐,庶通梦而交神,神惚怳而难遇,思交错以缤纷,遂终夜而靡见,东方旭以既晨,知所思之不得,乃抑情以自信。
wèi wáng càn xián xié fù yuē: fū hé yīng yuàn zhī lì nǚ, mào xún měi ér yàn yì, héng sì hǎi ér wú chóu, chāo xiá shì ér xiù chū, fā táng dì zhī chūn huá, dāng shèng nián ér chù shì, hèn nián suì zhī fāng mù, āi dú lì ér wú yī, qíng fēn ná yǐ jiāo héng, yì cǎn qī ér zēng bēi, hé xìng mìng zhī qí báo, ài liǎng jué ér jù wéi, pái kōng fáng ér jiù rèn, jiāng qǔ mèng yǐ tōng líng, mù fǔ fǔ ér bù mèi, xīn dāo dá ér tì jīng.
魏王粲闲邪赋曰:夫何英媛之丽女,貌洵美而艳逸,横四海而无仇,超遐世而秀出,发唐棣之春华,当盛年而处室,恨年岁之方暮,哀独立而无依,情纷挐以交横,意惨凄而增悲,何性命之奇薄,爱两绝而俱违,排空房而就衽,将取梦以通灵,目蜅蜅而不寐,心忉怛而惕惊。
wèi yīng chàng zhèng qíng fù yuē: fū hé yuàn nǚ zhī shū lì xī, zī wēn huì ér míng zhé, yīng líng hé yǐ tǐng zhì, tǐ lán mào ér qióng jié, fāng wǎng zài qí xiān shuāng, yào lái jīn ér wú liè, fā zhāo yáng zhī hóng huī, liú jīng dì ér qīng xiè, jì róng lì ér guān shí, yuán shēn nǚ ér bǐ jié, yú xīn jiā fū shū měi, yuán jié huān ér mí yīn, chéng yǎo tiǎo zhī fāng měi, qíng yǒng yuè hū ruò rén, hún piān piān ér xī yóu, gān tóng mèng ér jiāo shén, zhòu páng huáng yú lù cè, xiāo gěng gěng ér dá chén, qīng fēng lì yú xuán xù, yīn biāo shì yú zhōng táng, tīng yún yàn zhī hàn míng, chá liè sù zhī huá huī, nán xīng huǎng ér diàn yǔn, piān xióng sù ér tè fēi, jì téng yán yǐ fǔ yīn, jiē jī xùn ér nán zhuī, shāng zhù qín zhī wú yú, dào liú guāng zhī bù guī, mǐn fú chén zhī fāng shì, āi wú yuán zhī duō wéi, bù biàn xuán yǐ yǒng sī, qíng liáo lì ér shāng bēi, hái yōu shì yǐ jiǎ mèi, gù zhǎn zhuǎn ér bù ān, shén miào miào yǐ qián xiáng, héng cún yóu hū suǒ guān, yǎng chóng xià ér zhǎng xī, dòng āi xiǎng ér yú tàn, qì fú yǒng ér yún guǎn, cháng yī xī ér jiǔ fán.
魏应玚正情赋曰:夫何媛女之殊丽兮,姿温惠而明哲,应灵和以挺质,体兰茂而琼洁,方往载其鲜双,曜来今而无列,发朝阳之鸿晖,流精睇而倾泄,既荣丽而冠时,援申女而比节,余心嘉夫淑美,原结欢而靡因,承窈窕之芳美,情踊跃乎若人,魂翩翩而夕游,甘同梦而交神,昼彷徨于路侧,宵耿耿而达晨,清风厉於玄序,因飚逝於中唐,听云雁之翰鸣,察列宿之华煇,南星晃而电陨,偏雄肃而特飞,冀腾言以俯音,嗟激迅而难追,伤住禽之无隅,悼流光之不归,愍伏辰之方逝,哀吾原之多违,步便旋以永思,情憀栗而伤悲,还幽室以假寐,固展转而不安,神妙妙以潜翔,恒存游乎所观,仰崇夏而长息,动哀响而馀叹,气浮踊而云馆,肠一夕而九烦。
wèi chén sī wáng cáo zhí jìng sī fù yuē: fū hé měi nǚ zhī xián yāo, hóng yán yè ér liú guāng, zhuō tè chū ér wú pǐ. chéng cái hǎo qí mò dāng, xìng tōng chàng yǐ cōng huì, xíng mǐ mì ér yán xiáng, yīn gāo cén yǐ yì rì, lín lù shuǐ zhī qīng liú, qiū fēng qǐ yú zhōng lín, lí niǎo míng ér xiāng qiú, chóu cǎn cǎn yǐ zēng shāng, bēi yǔ ān néng hū yān liú.
魏陈思王曹植静思赋曰:夫何美女之娴妖,红颜晔而流光,卓特出而无匹。呈才好其莫当,性通畅以聪惠,行孊密而妍详,荫高岑以翳日,临渌水之清流,秋风起於中林,离鸟鸣而相求,愁惨惨以增伤,悲予安能乎淹流。
jìn zhāng huà yǒng huái fù yuē: měi shū rén zhī yāo yàn, yīn xì lài ér qīng chéng, yáng chuò yuē zhī lì zī, huái wǎn wǎn zhī róu qíng, chāo liù liè yú wǎng gǔ, mài lái jīn zhī qīng yīng, jì huì yú yǐ zhì huān. yòu jié wǒ yǐ tóng xīn, jiāo ēn hǎo zhī kuǎn gù, jiē qíng ài zhī fēn shēn, shì zhōng chéng yú jiǎo rì, yào zhí qì yǐ duàn jīn, jiē fū, tiān dào yōu mèi, chā cuò miù yú cēn cī, yuàn lù yùn zhī bù zāo, suī yì jié ér jué lí, zhí chán mián zhī dǔ qù, shǒu dé yīn yǐ zhōng shǐ, yāo xìng huì yú yǒu qī, jì róng huá zhī wǒ qí, tǎng huáng líng zhī chuí rén, zhǎng shōu huān yú yǒng yǐ.
晋张华永怀赋曰:美淑人之妖艳,因盻睐而倾城,扬绰约之丽姿,怀婉娩之柔情,超六列於往古,迈来今之清英,既惠余以至懽。又结我以同心,交恩好之款固,接情爱之分深,誓中诚於曒日,要执契以断金,嗟夫,天道幽昧,差错谬於参差,怨禄运之不遭,虽义结而绝离,执缠绵之笃趣,守德音以终始,邀幸会於有期,冀容华之我俟,傥皇灵之垂仁,长收懽於永已。
liáng jiāng yān lì sè fù yuē: fū jué shì dú lì zhě, xìn dōng lín zhī jiā rén, jì cuì méi ér yáo zhì, yì lú tóng ér chēng chún, sǎ jīn huā jí zhū lǚ, sà qǐ mèi yǔ jǐn shēn, sè liàn liàn ér yù duó, guāng yán yán ér ruò shén, fēi qì xiàng zhī kě pì, yān yǐng xiǎng ér néng chén, gù xiān zǎo líng pā, bīng huá yù yí, qí shǐ jiàn yě, ruò hóng lián jìng chí, qí shǎo jìn yě, rú cǎi yún chū yá, wǔ guāng pái huái, shí sè lù lí, bǎo guò shān hú tóng shù, jià zhí qióng cǎo gòng zhī, yú shì diāo tái xiù shì, dāng qú héng shù, jiāo tíng chéng yuè, bì hù yán rì, jià qiú zhù zhī yán lì, gèn hóng liáng zhī jùn mì, jǐn màn chuí ér xiāng jì, guì yān qǐ ér qīng mì, nǚ nǎi yào hán dān zhī xùn bù, mèi běi lǐ zhī míng sè, ruò fú hóng huá shū chūn, huáng niǎo fēi shí, gàn huì chū ruǎn, chēng lán shǐ zī, bù qiān héng dài, wú yǐ guì qí, zhāi fāng shí ruǐ, hán yǒng tǔ cí, xiào yuè chū yú chén gē, gǎn màn cǎo yú wèi shī, qì yán rì yǒng, lí míng huǒ zhōng, jǐn róng rèn lù, lián huá shèng fēng, hòu lán dān nài, qián xuān bì tóng, shēng gē wǎn yòu, qín wǔ chí dōng, zhì nǎi xī lù shǐ qiū, bái dào yuè xián, jīn bō zhào hù, yù lù ài tiān, qì yǐ shī xī xiǎo wèi bàn, xīng suī liú xī yè hé yāng, yì zá pèi xī qiě yī niàn, lián jǐn qīn xī yǐ jiǔ shāng, yú shì zhàng bì lán tián zhī bǎo, xí bì pú táo zhī wén, guǎn tú míng yuè, shì huà fú yún, yán bì rù mèi, dòng bì yìng guī, yǒu guāng yǒu yàn, rú hé rú lí, qì róu sè mí, shén níng gǔ qí, jīng qín lì zhào, jì wú qí shuāng, xún chǔ fǎng cài, bù dí qí róng, fēi tiān xià zhī zhì lì, shú néng yǔ yú cǐ zāi.
梁江淹丽色赋曰:夫绝世独立者,信东邻之佳人,既翠眉而瑶质,亦颅瞳而赪唇,洒金花及珠履,飒绮袂与锦绅,色练练而欲夺,光炎炎而若神,非气象之可譬,焉影响而能陈,故仙藻灵葩,冰华玉仪,其始见也,若红莲镜池,其少进也,如采云出崖,五光徘徊,十色陆离,宝过珊瑚同树,价直琼草共枝,於是雕台绣戺,当衢横术,椒庭承月,碧户延日,架虬柱之严丽,亘虹梁之峻密,锦幔垂而香寂,桂烟起而清谧,女乃曜邯郸之鵕步,媚北里之鸣瑟,若夫红华舒春,黄鸟飞时,绀蕙初软,赪兰始滋,不掔蘅带,无倚桂旗,摘芳拾蕊,涵咏吐辞,笑月出於陈歌,感蔓草於卫诗,气炎日永,离明火中,堇荣任露,莲华胜风,后栏丹柰,前轩碧桐,笙歌畹右,琴舞池东,至乃西陆始秋,白道月弦,金波照户,玉露暧天,气以湿兮晓未半,星虽流兮夜何央,忆杂佩兮且一念,怜锦衾兮以九伤,於是帐必蓝田之宝,席必蒲萄之文,馆图明月,室画浮云,言必入媚,动必应规,有光有艳,如合如离,气柔色靡,神凝骨奇,经秦历赵,既无其双,寻楚访蔡,不觌其容,非天下之至丽,孰能与於此哉。
liáng shěn yuē lì rén fù yuē: yǒu kè ruò guàn wèi shì, dì jiāo qī lǐ, chí wù wáng shì, áo yóu xǔ shǐ, guī ér chēng yuē: xiá xié cái nǚ, tóng jiē lì rén, tíng tíng shì yuè, yàn wǎn rú chūn, níng qíng dài jià, sī shàng yī jīn, fāng yú sàn shè, sè mào kāi lián, lù lí yǔ pèi, zá cuò huā diàn, xiǎng luó yī ér bù jìn, yǐn míng dēng ér wèi qián, zhōng bù chān ér yī xī, shùn cháng láng ér huí guī, chí fān hé ér nà yǐng, fēng dòng zhú ér chuī yī, bó mù yán zhù, xiāo fēn nǎi zhì, chū àn rù guāng, hán xiū yǐn mèi, chuí luó yè jǐn, míng yáo dòng cuì, lái tuō báo zhuāng, qù liú yú nì, zhān zhuāng wěi lù, lǐ bìn qīng qú, luò huā rù lǐng, wēi fēng dòng jū.
梁沈约丽人赋曰:有客弱冠未仕,缔交戚里,驰骛王室,遨游许史,归而称曰:狭斜才女,铜街丽人,亭亭似月,嬿婉如春,凝情待价,思尚衣巾,芳逾散麝,色茂开莲,陆离羽珮,杂错花钿,响罗衣而不进,隐明灯而未前,中步襜而一息,顺长廊而回归,池翻荷而纳影,风动竹而吹衣,薄暮延伫,宵分乃至,出闇入光,含羞隐媚,垂罗曳锦,鸣瑶动翠,来脱薄妆,去留馀腻,霑妆委露,理鬓清渠,落花入领,微风动裾。
xián fù rén
◇贤妇人
máo shī yuē: bǎi zhōu, gòng jiāng zì shì yě, wèi shì zǐ gòng bó zǎo sǐ, qí qī shǒu yì, fù mǔ yù duó ér jià zhī, shì ér fú xǔ, gù zuò shì shī, yǐ jué zhī yě.
《毛诗》曰:柏舟,共姜自誓也,卫世子共伯蚤死,其妻守义,父母欲夺而嫁之,誓而弗许,故作是诗,以绝之也。
liè nǚ zhuàn yuē: chǔ zhāo zhēn jiāng, qí hóu zhī nǚ, chǔ zhāo wáng zhī fū rén yě, zhāo wáng chū yóu, liú fū rén jiàn tái zhī shàng ér qù, wáng wén jiāng shuǐ dà zhì, shǐ shǐ zhě yíng fū rén, wàng chí fú, shǐ zhě zhì, qǐng fū rén chū, fū rén yuē: dài wáng yǔ gōng rén yuē, mìng yuē: zhào gōng liè nǚ zhuàn sì, tài píng yù lǎn sì bǎi sì shí yī, gōng xià yǒu rén zì. bì yǐ fú, jīn shǐ zhě bù chí fú, qiè bù gǎn cóng shǐ zhě ér xíng, qiè wén zhī, zhēn nǚ zhī yì bù fàn yuē, yǒng zhě bù wèi sǐ, shǒu jié ér yǐ, qiè zhī cóng shǐ zhě bì shēng, liú bì sǐ yě, rán qiè bù gǎn qì yuē, yuè yì ér qiú shēng, dà shuǐ zhì ér sǐ, nǎi hào yuē zhēn jiāng.
《列女传》曰:楚昭贞姜,齐侯之女,楚昭王之夫人也,昭王出游,留夫人渐台之上而去,王闻江水大至,使使者迎夫人,忘持符,使者至,请夫人出,夫人曰:大王与宫人约,命曰:召宫[列女传四,《太平御览》四百四十一,宫下有人字。]必以符,今使者不持符,妾不敢从使者而行,妾闻之,贞女之义不犯约,勇者不畏死,守节而已,妾知从使者必生,留必死也,然妾不敢弃约,越义而求生,大水至而死,乃号曰贞姜。
yòu yuē: chǔ bái zhēn jī zhě, chǔ bái shèng zhī qī yě, bái gōng zǎo sǐ, qí qī fǎng jī bù jià, wú wáng wén qí měi, shǐ dài fū cāo jīn bǎi yì, bái bì yī shuāng, yǐ pìn yān, yīn yǐ zī píng sān shí chéng yíng zhī, jiāng yǐ wéi fū rén, fū rén cí yuē: bái gōng wú yàng shí, qiè xìng de chōng hòu gōng, zhí jī zhǒu, jīn bái gōng bù xìng ér sǐ, qiè yuán shǒu qí fén mù, yǐ zhōng tiān nián, jīn wáng cì jīn bì zhī pìn, fū rén zhī wèi, fēi yú qiè zhī suǒ wén yě, wú wáng xián qí shǒu jié ér yǒu yì, hào yuē chǔ zhēn jī.
又曰:楚白贞姬者,楚白胜之妻也,白公早死,其妻纺绩不嫁,吴王闻其美,使大夫操金百镒,白璧一双,以聘焉,因以辎軿三十乘迎之,将以为夫人,夫人辞曰:白公无恙时,妾幸得充后宫,执箕帚,今白公不幸而死,妾原守其坟墓,以终天年,今王赐金璧之聘,夫人之位,非愚妾之所闻也,吴王贤其守节而有义,号曰楚贞姬。
yòu yuē: lǔ qiū hú jié fù zhě, lǔ qiū hú zhī qī yě, qiū hú zǐ jì nà zhī, wǔ rì ér qù, huàn yú chén, wǔ nián nǎi guī, wèi zhì jiā, jiàn lù bàng yǒu yī měi fù rén, fāng cǎi sāng, qiū hú zǐ xià chē wèi rì, liè nǚ zhuàn wǔ, tài píng yù lǎn sì bǎi sì shí yī zuò wèi yuē. ruò pù dú cǎi sāng, wú háng dào yuǎn, yuán tuō sāng yīn xià yī shí, fù rén cǎi sāng bù chuò, qiū hú zǐ wèi yuē: lì tián bù rú féng shào nián, lì sāng bù rú jiàn gōng qīng, jīn wú yǒu jīn, yuán yǔ fū rén, fù rén yuē: cǎi sāng lì zuò, fǎng zhī jīng zhī, yǐ gōng yī shí, fèng èr qīn, yǎng fū zǐ ér yǐ yǐ, wú bù yuán rén zhī jīn yě, qiū hú zǐ huán jiā, fèng jīn yí mǔ, mǔ shǐ rén hū qí fù, fù nǎi xiàng cǎi sāng fù, fù nǎi zì tóu yú hé ér sǐ.
又曰:鲁秋胡洁妇者,鲁秋胡之妻也,秋胡子既纳之,五日而去,宦於陈,五年乃归,未至家,见路傍有一美妇人,方采桑,秋胡子下车罻日,[列女传五,《太平御览》四百四十一作谓曰。]若曝独采桑,吾行道远,原讬桑阴下一食,妇人采桑不辍,秋胡子谓曰:力田不如逢少年,力桑不如见公卿,今吾有金,原与夫人,妇人曰:采桑力作,纺织经织,以供衣食,奉二亲,养夫子而已矣,吾不原人之金也,秋胡子还家,奉金遗母,母使人呼其妇,妇乃向采桑妇,妇乃自投於河而死。
yòu yuē: liáng guǎ gāo xíng zhě, liáng zhī guǎ fù, zǎo guǎ bù jià, liáng guì rén zhēng yù qǔ zhī, bù néng dé, liáng wáng wén zhī, shǐ xiāng pìn zhī, gāo xíng yuē: qiè zhī fū, bù xìng xiān quǎn mǎ tián gōu hè, qiè yí yǐ shēn jiàn guān guǒ, shǒu yǎng yòu gū, bù dé zhuān yì, qiè wén fù rén zhī yì, yī wǎng bù gǎi, yǐ quán zhēn xìn zhī jié, qì yì ér cóng lì, wú yǐ wéi rén, nǎi yuán jìng cāo dāo, yǐ gē qí bí, yuē: qiè yǐ xíng yú zhī rén, dài kě shì yǐ, wáng gāo qí jié, hào yuē gāo xíng.
又曰:梁寡高行者,梁之寡妇,早寡不嫁,梁贵人争欲取之,不能得,梁王闻之,使相聘之,高行曰:妾之夫,不幸先犬马填沟壑,妾宜以身荐棺椁,守养幼孤,不得专意,妾闻妇人之义,一往不改,以全贞信之节,弃义而从利,无以为人,乃援镜操刀,以割其鼻,曰:妾已刑馀之人,殆可释矣,王高其节,号曰高行。
yòu yuē: tài píng yù lǎn sì bǎi sì shí yǐn zuò huáng fǔ mì liè nǚ zhuàn, xià luó jìng, jǐng qí qī, xiāng dēng qī, liú zhǎng qīng qī, tóng. hàn zhōng zhào gāo yù lǎn zuò sōng. qī zhě, tóng jùn zhāng shì zhī nǚ yě, zì lǐ xiū, gū yán kù wú dào, xiǎo nù zé mà, dà nù zé fá, lǐ xiū gōng chéng, chū wú yùn sè, yǐn guò zì jiù, gū hòu zhī zhī, nǎi biàn yì, hòu jiā ài jìng, hòu gū jí bìng, qí nǚ lái shì, lín kùn, què nǚ yuē: wǒ kùn yǐ, jué mìng dāng zài xián fù zhī shǒu, fù qián bào chí nǎi jué, hòu jùn nèi zāo zéi, gāo sǐ jūn nán, lǐ xiū yǐ bì tú miàn, luàn tóu chēng tòng, huái dāo zài shēn, yì qì liè jué, zéi bù pò yě, shū fù jīn qí nián zhuàng, yù gèng jià zhī, lǐ xiū kāng kǎi, zhì sǐ wèi shì.
又曰:[《太平御览》四百四十引作皇甫谧列女传,下罗静,景奇妻,相登妻,刘长卿妻,同。]汉中赵高[御览作嵩。]妻者,同郡张氏之女也,字礼脩,姑严酷无道,小怒则骂,大怒则罚,礼脩恭承,初无愠色,引过自咎,姑后知之,乃变意,厚加爱敬,后姑疾病,其女来视,临困,却女曰:我困矣,绝命当在贤妇之手,妇前抱持乃绝,后郡内遭贼,高死君难,礼脩以碧涂面,乱头称痛,怀刀在身,意气烈决,贼不迫也,叔父矜其年壮,欲更嫁之,礼脩慷慨,至死为誓。
yòu yuē: dān yáng luó jìng zhě, guǎng dé luó qín zhī nǚ yě, wèi tóng xiàn zhū kuàng suǒ pìn, hūn lǐ wèi chéng, qín yù bìng sàng méi, lín bǐ duàn jué, kuàng chù mào jīng yíng, xún fù bìng wáng, jìng gǎn qí yì, suì shì bù jià, yǒu yáng zuò zhě, duō jiāng rén zhòng, zì wǎng nà bì, jìng nǎi táo cuàn, zuò jié qí dì mèi, jìng jù wèi zuò suǒ hài, nǎi chū jiàn zhī yuē: shí gǎn zhū kuàng wèi qiè fù ér sǐ, shì yǐ tuō shēn wáng zhě, zì shì bù èr, xīn kǔ zhī rén, yuán jūn āi ér shě zhī, rú qí bù rán, qǐng shǒu zhī yǐ sǐ, nǎi shě zhī.
又曰:丹阳罗静者,广德罗勤之女也,为同县朱旷所聘,昏礼未成,勤遇病丧没,邻比断绝,旷触冒经营,寻复病亡,静感其义,遂誓不嫁,有杨祚者,多将人众,自往纳币,静乃逃窜,祚劫其弟妹,静惧为祚所害,乃出见之曰:实感朱旷为妾父而死,是以讬身亡者,自誓不贰,辛苦之人,原君哀而舍之,如其不然,请守之以死,乃舍之。
yòu yuē: shǔ jǐng qí qī zhě, luó shì zhī nǚ, zì gòng luó, qí wáng wú sì, gòng luó zhuān xīn gōng yǎng, fù qīng yǐ xǔ tóng jùn zǎi shī, gòng luó yǔ fù shū, chén qí qíng zhì, lì nián bù guī, hòu qīng shòu yuǎn shǐ, shī bái zhōu, gào xiàn, fā qiǎn gòng luó, gòng luó nǎi yóu jìng dào, yì zhōu bái sù, yán yì kāng kǎi, qǐng sǐ bù cóng, zhōu jiā ér xǔ yān.
又曰:蜀景奇妻者,罗氏之女,字贡罗,奇亡无嗣,贡罗专心供养,父青以许同郡宰诗,贡罗与父书,陈其情志,历年不归,后青受远使,诗白州,告县,发遣贡罗,贡罗乃由径道,诣州白诉,言意慷慨,请死不从,州嘉而许焉。
yòu yuē: qián wéi xiāng dēng qī zhě, míng dù, shì dēng yī nián ér guǎ, shǒu lìng wú hòu, yīn rù wèn dù, dù yǐn dāo jié fā, xiàn zhǎng lì fù qiǎn méi jiè, dù yuē: qián yǐ duàn fà, wèi zhī biǎo xīn, hé wù fù yǒu sī yán zāi, yù qǔ dāo gē bí, zuǒ yòu jiù zhǐ.
又曰:犍为相登妻者,名度,適登一年而寡,守令吴厚,因入问度,度引刀截发,县长吏复遣媒介,度曰:前已断发,谓之表心,何误复有斯言哉,欲取刀割鼻,左右救止。
yòu yuē: pèi jùn liú zhǎng qīng qī zhě, shēng yī nán, zì yù, yù wǔ suì ér zhǎng qīng zú, jù jiàn bàng tài píng yù lǎn sì bǎi sì shí zuò yòu. jià, jì bù guī níng, xiōng dì shí wǎng, fáng jiàn yuǎn yí, yán bù jí wài, yù nián shí wǔ sǐ, nǎi yuán dāo gē ěr, míng jǐ bù èr, zài sàng cè zhě, wú bù gǎn shāng.
又曰:沛郡刘长卿妻者,生一男,字玉,玉五岁而长卿卒,惧见谤[《太平御览》四百四十作诱。]嫁,既不归宁,兄弟时往,防渐远疑,言不及外,玉年十五死,乃援刀割耳,明己不二,在丧侧者,无不感伤。
yòu yuē: běn tiáo tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí qī yǐn, zuò liè nǚ hòu chuán. yòu yǔ xià xǔ shēng qī tiáo, tóng jiàn yù lǎn sì bǎi sì shí yǐn, zhǐ zuò liè nǚ zhuàn, dāng jūn chū huáng fǔ mì shū. wú sūn qí qī zhě, guǎng líng fàn shèn nǚ, míng jī, nián shí bā, pèi qí yī nián ér qí wáng, shèn yǐ jī shǎo guǎ wú zi, yíng hái qí jiā, jī bù kěn guī, yíng zhě yǐ fù mǔ mìng pò zhī, jī suì cāo dāo, gē ěr jí bí yuē: fù yíng wǒ zhě, bù guò yǐ wǒ nián shào ér sè měi, jīn yǐ cán yǐ, xíng jiāng yān rú, yú shì yíng zhě kōng fǎn.
又曰:[本条《太平御览》三百六十七引,作列女后传。又与下许昇妻条,同见御览四百四十引,只作列女传,当均出皇甫谧书。]吴孙奇妻者,广陵范慎女,名姬,年十八,配奇一年而奇亡,慎以姬少寡无子,迎还其家,姬不肯归,迎者以父母命迫之,姬遂操刀,割耳及鼻曰:父迎我者,不过以我年少而色美,今已残矣,行将焉如,於是迎者空反。
yòu yuē: guǎng hàn liào bó qī zhě, tóng jùn duàn shì zhī nǚ, míng jì pèi, xìng cōng mǐn, dá yú shī shū, jìn tuì xián xiá, fù mǔ jiāng yǒu suǒ xǔ, jì pèi yuē: liáng gāo xíng gē bí gào chéng, yǐ quán qí jié, qiú shēng hài rén, rén zhě bù wéi, jì pèi shēng jiàn lǐ yì, qǐ dú shǐ gǔ rén shàn míng zāi, zuò shī sān zhāng, yǐ fěng fù mǔ, nǎi yuán dāo duàn zhǐ.
又曰:广汉廖伯妻者,同郡段氏之女,名纪配,性聪敏,达於诗书,进退闲暇,父母将有所许,纪配曰:梁高行割鼻告诚,以全其节,求生害仁,仁者不为,纪配生见礼义,岂独使古人擅名哉,作诗三章,以讽父母,乃援刀断指。
yòu yuē: wú xǔ shēng qī zhě, lǚ shì zhī nǚ, míng róng, shēng yóu dàn bó xì, bù zhì cāo xíng, róng gōng qín jiā yè, yǐ yǎng qí gū, quàn shēng xué wèn, wèi cháng bù chuí lèi ér yán, róng fù jí shēng, hū róng, yù gǎi jià zhī, róng yuē: mìng zhī suǒ zāo, yì wú lí èr, zhōng bù kěn guī, shēng hòu gǎn huǐ, xún shī yuǎn xué, sì nián nǎi guī, suì zhì míng yù, wèi zhōu suǒ pì, yù jié bèi hài, róng shǒu rèn shā shēng zhě, yǐ shǒu hái jì.
又曰:吴许升妻者,吕氏之女,名荣,升游诞博戏,不治操行,荣躬勤家业,以养其姑,劝升学问,未尝不垂泪而言,荣父疾升,呼荣,欲改嫁之,荣曰:命之所遭,义无离贰,终不肯归,升后感悔,寻师远学,四年乃归,遂致名誉,为州所辟,遇劫被害,荣手刃杀升者,以首还祭。
yòu yuē: àn běn tiáo yì jiàn hòu hàn shū liè nǚ zhuàn, dāng yì chū huáng fǔ mì shū. hé nán zhēn yì zhě, lè yáng zǐ zhī qī, yáng zǐ chū xué, zhēn yì jié fā mài, yǐ gōng qí fèi, hòu yáng zǐ dé yí jīn yī bǐng, yǐ yǔ zhēn yì, zhēn yì yuē: qiè wén jūn zǐ bù yǐ lì wū xíng, yáng zǐ cán ér qì zhī, lín rén yù fàn zhēn yì ér jié qí gū, zhēn yì cāo dāo ér chū, lín rén yuē: cóng zhě kě, bù cóng zhě shā rǔ gū, zhēn yì yǎng tiān ér tàn, yǐ dāo wěn jǐng ér sǐ, tài shǒu yǐ dài fū lǐ zàng zhī, hào yuē zhēn yì.
又曰:[按本条亦见后汉书列女传,当亦出皇甫谧书。]河南贞义者,乐羊子之妻,羊子出学,贞义截发卖,以供其费,后羊子得遗金一饼,以与贞义,贞义曰:妾闻君子不以利洿行,羊子惭而弃之,邻人欲犯贞义而劫其姑,贞义操刀而出,邻人曰:从者可,不从者杀汝姑,贞义仰天而叹,以刀刎颈而死,太守以大夫礼葬之,号曰贞义。
yòu yuē: tài píng yù lǎn sì bǎi sì shí yī yǐn zuò huáng fǔ mì liè nǚ zhuàn. liú zi zhí qī zhě, hàn mò rǎo rǎng, suí fū zhī cóng fù, kè jū yù zhāng, cóng fù yǔ zéi jiāo tōng, jùn shōu zú zhī, qī nián shào yǒu sè, tài shǒu kè qǐng yǐ wéi qī, shǒu sǐ bù cóng, yǐ huán tài shǒu, fù lì shā zhī, lín sǐ yán sè bù biàn, kǒu wú yuàn yán, jùn lì jí kè lián, gèng hái jiù qǐng miǎn, jì dé huó, nǎi zì gē ěr, jiǔ zhī, tài shǒu wén qí fū zài, suì hái qí qī.
又曰:[《太平御览》四百四十一引作皇甫谧列女传。]留子直妻者,汉末扰攘,随夫之从父,客居豫章,从父与贼交通,郡收族之,妻年少有色,太守客请以为妻,守死不从,以还太守,付吏杀之,临死颜色不变,口无怨言,郡吏及客怜,更还救请免,既得活,乃自割耳,久之,太守闻其夫在,遂还其妻。
yòu yuē: tài píng yù lǎn wǔ bǎi yǐn zuò liè nǚ hòu chuán. kuài jī dí sù zhě, dí shì zhī nǚ yě, shòu pìn, wèi jí pèi shì, zāo luàn, zéi yù fàn zhī, lín zhī yǐ rèn, yuē: bù cóng zhě, jīn jí sǐ yǐ, sù yuē: wǒ kě dé ér shā, bù kě dé ér rǔ, zéi suì shā sù.
又曰:[《太平御览》五百引作列女后传。]会稽翟素者,翟氏之女也,受聘,未及配適,遭乱,贼欲犯之,临之以刃,曰:不从者,今即死矣,素曰:我可得而杀,不可得而辱,贼遂杀素。
shī jìn fù xuán qiū hú shī yuē: qiū hú nà lìng shì, sān rì huàn tā xiāng, jiǎo jiǎo jié fù zī, líng líng shǒu kōng fáng, yàn miǎn bù zhōng xī, bié rú cān yù shāng, jīng chéng chí wàn lǐ, jì zhì liǎng xiāng wàng, xíng rén yuè lìng yán, jiè xī cǐ shù bàng, yán yǐ féng qīng yù, suì xià huáng jīn zhuāng.
【诗】晋傅玄秋胡诗曰:秋胡纳令室,三日宦他乡,皎皎洁妇姿,泠泠守空房,嬿娩不终夕,别如参与商,精诚驰万里,既至两相忘,行人悦令颜,借息此树傍,言以逢卿喻,遂下黄金装。
sòng yán yán zhī qiū hú shī yuē: yàn jū wèi jí hǎo, liáng rén gù yǒu wéi, tuō jīn qiān lǐ wài, jié shòu dēng wáng jī, jiè tú zài mèi dàn, zuǒ yòu lái xiāng yī, cán yuè guān shí xiá, sāng yě duō jīng guò, jiā rén cóng suǒ wù, yǎo tiǎo yuán gāo kē, qīng chéng shuí bù gù, mǐ jié tíng zhōng ā, nán jīn qǐ bù zhòng, liáo zì yì suǒ qīng, yì xīn duō kǔ diào, mì cǐ jīn yù shēng, rú hé jiǔ wèi bié, bǎi xíng qiān zhū jǐ, kuì bǐ xíng lù shī, gān zhī cháng chuān sì.
宋颜延之秋胡诗曰:燕居未及好,良人顾有违,脱巾千里外,结绶登王畿,戒徒在昧旦,左右来相依,蚕月观时暇,桑野多经过,佳人从所务,窈窕援高柯,倾城谁不顾,弭节停中阿,南金岂不重,聊自意所轻,义心多苦调,密此金玉声,如何久为别,百行愆诸己,愧彼行露诗,甘之长川涘。
zàn jìn zuǒ jiǔ pín bān jié yú zàn yuē: xún xún bān nǚ, gōng ràng qiān xū, cí niǎn jìn xián, biàn zhù lǐ wū, xíng tú dān qīng, míng móu fán yú.
【赞】晋左九嫔班婕妤赞曰:恂恂班女,恭让谦虚,辞辇进贤,辩祝理诬,形图丹青,名侔樊虞。
yòu mèng kē mǔ zàn yuē: zōu mǔ shàn dǎo, sān xǐ chéng jiào, lín zhǐ xiáng xù, zǔ dòu shì xiào, duàn zhī jī zǐ, guǎng yǐ fén ào, cōng dá zhī lǐ, fū shù shèng dào.
又孟轲母赞曰:邹母善导,三徙成教,邻止庠序,俎豆是效,断织激子,广以坟奥,聪达知礼,敷述圣道。
yòu kuáng jiē yú qī zàn yuē: jiē yú gāo jié, huái dào héng yáo, qī yì bīng qīng, tóng wèi xuán zhāo, yí sú róng jīn, zhì yuǎn shén liáo.
又狂接舆妻赞曰:接舆高絜,怀道行谣,妻亦冰清,同味玄昭,遗俗荣津,志远神辽。
yòu jīng wǔ wáng fū rén dèng màn zàn yuē: tiān dào è yíng, jí shù zé wēi, miǎo zāi dèng màn, xīn yìng huò jǐ, dǔ zhào tàn wáng, kǎo dé zhī shuāi, xián zhì zhuō shū, miǎo zāi nán zhuī.
又荆武王夫人邓曼赞曰:天道恶盈,极数则微,邈哉邓曼,心暎祸几,睹兆叹亡,考德知衰,贤智卓殊,邈哉难追。
yòu qí qǐ liáng qī zàn yuē: zāo mìng bù gǎi, féng shí xiǎn tún, fū zú jǔ chǎng, jiāo diào bù bīn, āi bēng gāo chéng, sù qíng qióng mín, suì fù zī chuān, tuō qū qīng jīn.
又齐杞梁妻赞曰:遭命不改,逢时险屯,夫卒莒场,郊吊不宾,哀崩高城,诉情穹旻,遂赴淄川,讬躯清津。
yòu qí yì jì mǔ zàn yuē: shèng jiào xuán huà, lǐ guì xìn chéng, zhì zāi jì mǔ, xíng hé diǎn jīng, bù yí sù nuò, yì gē sī qíng, biǎo dé lái yì, chuí zé hòu shēng.
又齐义继母赞曰:圣教玄化,礼贵信诚,至哉继母,行合典经,不遗宿诺,义割私情,表德来裔,垂则后生。
yòu lǔ jìng jiāng zàn yuē: miǎo yǐ jìng jiāng, hán dé zhī yīng, yú xíng zé gāo, yú lǐ sī míng, chuí xùn yú zōng, lì fā qí shēng, xuān ní sān tàn, wàn dài yí xīn.
又鲁敬姜赞曰:邈矣敬姜,含德之英,于行则高,于理斯明,垂训于宗,厉发奇声,宣尼三叹,万代遗馨。
jìn tāo niǔ àn dàng zuò niǔ tāo, xiáng xià jiàn huán fū rén shū. mǔ sūn shì gōng sūn fū rén xù zàn yuē: fū rén xìng gōng sūn shì, kuài jī shàn rén yě, fū rén zī sān líng zhī chún yì, dàn huá zōng zhī chéng cuì, qí lǎng zhào yú tiáo chèn, sì jiào chéng yú ruò jī, cí ēn wēn gōng, xíng yǒu qiū shuāng zhī jié, zhī xīn zhì jié, xìng tóng qīng chūn zhī hé, dūn yuè xiàn zhāng, dòng zūn lǐ guī, jū shì zé dào qí shī shì, yǒu xíng zé dé pèi nǚ yí, lǐ fú yǒu yíng, biān dòu wú quē, yī yú fū rén, tiān zī tè tǐng, xíng gāo bīng jié, cāo yǔ shuāng zhěng, xìng yáng lán fāng, dé zhèn yù yǐng, yī bǐ qióng lín, qí hàn yǒu jí, zhǎn bǐ shuò yuàn, hán dé lái jī, dòng yǔ lǐ yóu, jìng yǐ yì lì.
晋滔钮[按当作钮滔,详下荐环夫人书。]母孙氏公孙夫人序赞曰:夫人姓公孙氏,会稽剡人也,夫人资三灵之淳懿,诞华宗之澄粹,奇朗照於龆龀,四教成於弱笄,慈恩温恭,行有秋霜之洁,祗心制节,性同青春之和,敦悦宪章,动遵礼规,居室则道齐师氏,有行则德配女仪,礼服有盈,笾豆无阙,猗欤夫人,天姿特挺,行高冰絜,操与霜整,性扬兰芳,德振玉颖,猗彼琼林,奇翰有集,展彼硕媛,含德来缉,动与礼游,静以义立。
bēi jìn zhāng lín chén fū rén bēi yuē: fū rén xìng xú, wú jùn jiā xīng rén yě, fū rén shǎo yīng líng cuì, dàn zī shū zhēn, cōng zhé míng mǐn, wēn gōng róu shùn, tǐ rén zú yǐ zhǎng rén, jiā dé zú yǐ hé lǐ, gōng shùn bù suí qí xīn, míng liè shí bèi qí tǐ, ruò fú róu huì qīng shùn, zhōng hé shèng shàn, fù dé jì bèi, mǔ dào yì jiàn, zhì lì bīng yù, jué dé mí xiǎn, mǐ mǐ qí cāo, yì yì qí rén, míng jǐng nèi yìng, lǎng jié wài xīn, fāng huī fēng mài, shū shèn qí shēn.
【碑】晋张林陈夫人碑曰:夫人姓徐,吴郡嘉兴人也,夫人少膺灵粹,诞兹淑贞,聪哲明敏,温恭柔顺,体仁足以长人,嘉德足以合礼,恭顺不隋其心,明烈寔备其体,若夫柔惠清顺,中和圣善,妇德既备,母道亦践,志厉冰玉,厥德靡显,靡靡其操,翼翼其仁,明景内暎,朗节外新,芳徽风迈,淑慎其身。
shū jìn niǔ yuán é jūn, jù míng běn gǎi, àn jìn shū jiǔ shí liù yú tán mǔ sūn shì chuán, zú shì dìng fū rén, cǐ dàng shì yǔ yú tán mǔ shū, niǔ tāo jìn sōng yáng lìng, jiàn suí shū jīng jí zhì jí bù. tāo mǔ yǔ yú dìng fū rén jiàn huán fū rén shū yuē: qióng wén xīng xián chóng dé, shèng zhǔ lìng diǎn, jīng shàn biǎo cāo, yǒu bāng shèng wù, fú jiàn zú zǔ wú guó wáng mín fù chūn sūn yàn qī huán, shǎo lì lìng jié, fú yīng dào jiào, dǎi shì sūn shì, kè jū fù zhí, zōng yīn yǒu shēng, fèng lǐ wèi zhōu, yàn mǔ sāng yǔn, sàng yǔn bàn nián, yàn yǎn wáng méi, huán lǜ lǐ fèng zhōng, kàng yì míng jié, qīng jié sī chǎn, yǐ gōng zàng sòng, lǐ fú jì zhōng, qián wú lì zi, jiā yù gǎi jiào, shì ér bù xǔ.
【书】晋钮[原讹钧,据明本改,按晋书九十六虞潭母孙氏传,卒谥定夫人,此当是与虞潭母书,钮滔晋松阳令,见隋书经籍志集部。]滔母与虞定夫人荐环夫人书曰:琼闻兴贤崇德,圣主令典,旌善表操,有邦盛务,伏见族祖吴国亡民富春孙彦妻环,少厉令节,服膺道教,逮適孙氏,恪居妇职,宗姻有声,奉礼未周,彦母丧殒,丧殒半年,彦奄亡没,环率礼奉终,抗义明节,倾竭私产,以供葬送,礼服既终,前无立子,家欲改醮,誓而不许。
jiě jìn zhàn fāng shēng shàng zhēn nǚ jiě yuē: fú jiàn xī dào xiàn zhì xià lǐ lóng lián, nián shǐ ruò jī, chū shì pí shì, wèi yú bàn nián, xù jīng yǔn méi, jīng xiōng dì sān rén, xiāng xún diāo luò, wài mí qī gōng zhī qīn, nèi jué yìn sì zhī jì, lián huò qí fù mǔ zhī zī, gōng qīn jī zhù zhī qín, shù nián zhī jiān, sān sàng jù jǔ, sì jié zhēng cháng, yú jīn bù chuò, zhì cún fěi shí zhī gù, xíng wú piàn yán zhī diàn, xián liáng lǚ pìn, shì ér fú xǔ, shǒu jié qióng jū, yú jīn wǔ shí yú nián yǐ, xiáng guān zhī yí liè, jù yǒu tuō wén. shū yú jì zhuàn zhě, huò huǐ fā fū zhī tǐ, yǐ jué qiú zhě zhī wàng, huò zì jīng gōu zhōng, gǒu quán bù duó zhī zhì, suī cāo cún ér shēn wáng, xíng lì ér xíng kuī, guǎ néng jiān quán qí dào, shǐ zhōng ruò sī zhě yě, lián gài cǎo lái zhī fù rén ěr, shēng yú yōu gǔ zhī zhōng, zhǎng yú huāng zhēn zhī xià, mù bú jiàn chǐ sù zhī wén, ěr bù wén jīn gǔ zhī shuō, shī xīn lǜ jǐ, dǎo zī sì dé, yì kě wèi bǐng líng shān yuè, zì rán tiān zhī zhě yǐ, ér tóng guǎn wèi huī, lìng wèn bù zhāng, fēi suǒ yǐ biǎo xián chóng shàn, jī yáng zhēn fēng yě.
【解】晋湛方生上贞女解曰:伏见西道县治下里龙怜,年始弱笄,出適皮氏,未逾半年,婿京殒没,京兄弟三人,相寻凋落,外靡期功之亲,内绝胤嗣之继,怜货其父母之资,躬亲机杼之勤,数年之间,三丧俱举,四节蒸尝,于今不辍,志存匪石之固,行无片言之玷,贤良屡聘,誓而弗许,守节穷居,於今五十馀年矣,详观之遗烈,[句有脱文。]书于记传者,或毁发肤之体,以绝求者之望,或自经沟中,苟全不夺之志,虽操存而身亡,行立而形亏,寡能兼全其道,始终若斯者也,怜盖草莱之妇人耳,生於幽谷之中,长於荒榛之下,目不见尺素之文,耳不闻今古之说,师心率己,蹈兹四德,抑可谓禀灵山岳,自然天知者矣,而彤管未挥,令问不彰,非所以表贤崇善,激扬贞风也。
lǎo
◇老
shuō wén yuē: lǎo, kǎo yě, qī shí yuē qí, bā shí yuē dié, jiǔ shí yuē mào.
《说文》曰:老,考也,七十曰耆,八十曰耋,九十曰耄。
shì míng yuē: jiǔ shí yuē tái bèi, huò yuē huáng gǒu, huò yuē dòng lí, huò yuē ní chǐ, huò yuē méi shòu.
《释名》曰:九十曰鲐背,或曰黄耇,或曰冻梨,或曰鲵齿,或曰眉寿。
yì yuē: kū yáng shēng tí, lǎo fū dé qí nǚ qī.
《易》曰:枯杨生荑,老夫得其女妻。
shàng shū yuē: wǔ fú, yī yuē shòu.
《尚书》曰:五福,一曰寿。
lǐ jì yuē: bǎi nián yuē qī yí.
《礼记》曰:百年曰期颐。
yòu yuē: fán yǎng lǎo, yǒu yú shì yǐ yàn lǐ, xià hòu shì yǐ xiǎng lǐ, yīn rén yǐ shí lǐ, zhōu rén xiū ér jiān yòng zhī.
又曰:凡养老,有虞氏以燕礼,夏后氏以飨礼,殷人以食礼,周人脩而兼用之。
yòu yuē: liù shí yǎng yú guó, qī shí yǎng yú xué, bā shí bài jūn mìng, yī zuò zài zhì.
又曰:六十养於国,七十养於学,八十拜君命,一坐再至。
yòu yuē: wǔ shí shǐ shuāi, liù shí fēi ròu bù bǎo, qī shí fēi bó bù nuǎn.
又曰:五十始衰,六十非肉不饱,七十非帛不暖。
yòu yuē: wǔ shí zhàng yú jiā, liù shí zhàng yú xiāng, qī shí zhàng yú guó, bā shí zhàng yú cháo.
又曰:五十杖於家,六十杖於乡,七十杖於国,八十杖於朝。
máo shī yuē: zhí zi zhī shǒu, yǔ zi xié lǎo.
《毛诗》曰:执子之手,与子偕老。
yòu yuē: zhuó yǐ dà dǒu, yǐ qí huáng gǒu, huáng gǒu tái bèi, yǐ yǐn yǐ yì.
又曰:酌以大斗,以祈黄耇,黄耇鲐背,以引以翼。
zuǒ zhuàn yuē: zhú zhī wǔ duì zhèng bó yuē: chén zhī zhuàng yě, yóu bù rú rén, jīn lǎo yǐ, wú néng wéi, shì jù yóu shuì piān.
《左传》曰:烛之武对郑伯曰:臣之壮也,犹不如人,今老矣,无能为,[事具游说篇。]
yòu yuē: jìn dào dài fū tài píng yù lǎn sān bǎi bā shí sān zuò fū rén. shí yú rén, jiàng xiàn rén huò nián zhǎng yǐ, shǐ wèn zhī nián, yuē: chén xiǎo rén yě, bù zhī jì nián, chén shēng zhī suì, zhēng yuè jiǎ zǐ shuò, sì bǎi yǒu sì shí wǔ jiǎ zǐ yǐ, qí nián yù lǎn zuò jì. yú jīn sān zhī yī yě, shǐ wèn zhū shī kuàng, yuē: qī shí sān yǐ.
又曰:晋悼大夫[《太平御览》三百八十三作夫人。]食舆人,绛县人或年长矣,使问之年,曰:臣小人也,不知纪年,臣生之岁,正月甲子朔,四百有四十五甲子矣,其年[御览作季。]於今三之一也,使问诸师旷,曰:七十三矣。
lún yǔ chèn yuē: yáo shùn yóu shǒu shān, guān hé zhǔ, nǎi yǒu wǔ lǎo yóu hé zhǔ, yuē: hé tú jiāng fú, wǔ lǎo fēi wèi liú xīng, shàng rù mǎo.
《论语谶》曰:尧舜游首山,观河渚,乃有五老游河渚,曰:河图将浮,五老飞为流星,上入昴。
guó yǔ yuē: xī wèi wǔ gōng nián jiǔ shí yǒu wǔ, jǐng yú guó yuē: gǒu zài cháo zhě, wú wèi wǒ lǎo mào ér shě wǒ yě, bì gōng kè yú cháo, zhāo xī yǐ jǐng jiè wǒ, wén yī èr zhī yán, bì sòng zhì ér nà zhī, yǐ xùn dǎo wǒ.
《国语》曰:昔卫武公年九十有五,警於国曰:苟在朝者,无谓我老耄而舍我也,必恭恪於朝,朝夕以警戒我,闻一二之言,必诵志而纳之,以训导我。
zhōu shū yuē: wén wáng zhào tài zǐ fā yuē: wū hū, wǒ shēn lǎo yǐ, wú yǔ rǔ, wǒ suǒ bǎo yǔ shǒu, shǒu zhī zāi, chuán zhī zǐ sūn, shì jù dì wáng bù.
《周书》曰:文王召太子发曰:呜呼,我身老矣,吾语汝,我所保与守,守之哉,传之子孙,[事具帝王部。]
shàng shū zhōng hòu yuē: qí huán gōng fēng shàn, wèi guǎn zhòng yuē: guǎ rén rì mù, zhòng fù nián ài.
《尚书·中候》曰:齐桓公封禅,谓管仲曰:寡人日暮,仲父年艾。
shī zǐ yuē: tāng wèn yī yǐn yuē: shòu kě wèi yé, yī yǐn yuē: wáng yù zhī zé kě wèi, fú yù zé bù kě wèi yě.
《尸子》曰:汤问伊尹曰:寿可为耶,伊尹曰:王欲之则可为,弗欲则不可为也。
mèng zǐ yuē: bó yí bì zhòu, jū běi hǎi zhī bīn, wén wén wáng zuò, xìng yuē: hé guī hū lái, wú wén xī bó shàn yǎng lǎo zhě, tài gōng bì zhòu, jū dōng hǎi zhī bīn, wén wén wáng zuò, xìng yuē: hé guī hū lái, wú wén xī bó shàn yǎng lǎo zhě, èr lǎo zhě, tiān xià zhī dà lǎo yě.
《孟子》曰:伯夷避纣,居北海之滨,闻文王作,兴曰:盍归乎来,吾闻西伯善养老者,太公避纣,居东海之滨,闻文王作,兴曰:盍归乎来,吾闻西伯善养老者,二老者,天下之大老也。
zhàn guó cè yuē: xī zhě qín wèi wèi yǔ guó, qí chǔ yuē gōng wèi, wèi shǐ rén qiú jiù yú qín, guān gài xiāng wàng, qín jiù bù chū, wèi rén yǒu táng qiě zhě, nián jiǔ shí yú, wèi wèi wáng yuē: lǎo chén qǐng xī shuō qín, lìng bīng chū, kě hū, yuē: jìng nuò, suì yuē chē qiǎn zhī, qiě shuō qín wáng, qín wáng suì fā bīng jiù zhī.
《战国策》曰:昔者秦魏为与国,齐楚约攻魏,魏使人求救於秦,冠盖相望,秦救不出,魏人有唐且者,年九十馀,谓魏王曰:老臣请西说秦,令兵出,可乎,曰:敬诺,遂约车遣之,且说秦王,秦王遂发兵救之。
shǐ jì yuē: qín shǐ wáng wèi wáng jiǎn yuē: jiāng jūn lǎo yǐ, hé qiè yě.
《史记》曰:秦始王谓王翦曰:将军老矣,何怯也。
yòu yuē: wǔ dì shǐ shǐ, shù bó jiā bì, ān chē sì mǎ, yíng shēn gōng, zhì jiàn tiān zǐ, tiān zǐ wèn zhì luàn shì, shēn gōng shí yǐ nián bā shí yú yǐ.
又曰:武帝使使,束帛加璧,安车驷马,迎申公,至见天子,天子问治乱事,申公时已年八十馀矣。
yòu yuē: fú shēng, qín bó shì, xiào wén yù qiú zhì shàng shū, tiān xià wú yǒu, wén fú shēng néng zhì, yù zhào zhī, shì shí fú shēng lǎo bù néng xíng, zhào cháo cuò wǎng shòu zhī.
又曰:伏生,秦博士,孝文欲求治尚书,天下无有,闻伏生能治,欲召之,是时伏生老不能行,诏晁错往受之。
hán shī wài zhuàn yuē: qí huán gōng jiàn mǔ qiū rén yuē: sǒu nián jǐ hé, duì yuē: chén nián bā shí sān yǐ, gōng yuē: měi zāi shòu yě.
《韩诗外传》曰:齐桓公见亩丘人曰:叟年几何,对曰:臣年八十三矣,公曰:美哉寿也。
yòu yuē: chǔ qiū xiān shēng, bèi suō dài suǒ, jiàn mèng cháng jūn, mèng cháng jūn yuē: xiān shēng lǎo yǐ, chūn qiū gāo yǐ, duō yí wàng yǐ, hé yǐ jiào wén, xiān shēng yuē: è jiāng wǒ shǐ ér lǎo zāi, shǐ wǒ tóu shí bá jù hū, zhuī chē fù mǎ hū, wú zé jiāng sǐ, hé xiá lǎo zāi, jiāng shǐ wǒ shēn jì ér yuǎn móu hū, shè jīng shén ér jué xián yí, wú nǎi shǐ zhuàng yǐ, hé lǎo zhī yǒu.
又曰:楚丘先生,被蓑带索,见孟尝君,孟尝君曰:先生老矣,春秋高矣,多遗忘矣,何以教文,先生曰:恶将我使而老哉,使我投石拔距乎,追车赴马乎,吾则将死,何暇老哉,将使我深计而远谋乎,设精神而决嫌疑,吾乃始壮矣,何老之有。
shuō yuàn yuē: chǔ wén wáng fá zhèng, shǐ wáng zǐ gé zi lù chē, èr zi chū yóu, lǎo rén zài běn cóng qǐ yān, bù yǔ, bó ér duó zhī běn.
《说苑》曰:楚文王伐郑,使王子革子露车,二子出游,老人载畚从乞焉,不与,搏而夺之畚。
hàn shū yuē: féng táng yǐ lǎo wèi láng, wén dì niǎn guò, wèn yuē: fù lǎo hé zì wèi láng.
《汉书》曰:冯唐以老为郎,文帝辇过,问曰:父老何自为郎。
yòu yuē: zhāng cāng kǒu zhōng wú chǐ, yǐn rǔ, qī qiè yǐ bǎi shù, céng yùn zhě bù fù xìng, nián bǎi yú suì nǎi zú.
又曰:张苍口中无齿,饮乳,妻妾以百数,曾孕者不复幸,年百馀岁乃卒。
yòu yuē: zhāng ān shì jiàn sū wǔ míng xí gù shì, fèng shǐ bù rǔ, xuān dì yǐ wǔ zhe jié lǎo chén, lìng cháo shuò wàng, hào chēng jì jiǔ.
又曰:张安世荐苏武明习故事,奉使不辱,宣帝以武著节老臣,令朝朔望,号称祭酒。
dōng guān hàn jì yuē: mǎ yuán nián liù shí èr, qǐng jī wǔ xī mán, dì mǐn qí lǎo, wèi xǔ, yuán yuē: chén shàng néng bèi jiǎ shàng mǎ, dì lìng shì zhī, yuán jù ān gù xì, yǐ shì kě yòng, dì xiào yuē: jué shuò zāi shì wēng, suì qiǎn yuán, shì jù wǔ bù jiàng shuài piān.
《东观汉记》曰:马援年六十二,请击五溪蛮,帝愍其老,未许,援曰:臣尚能被甲上马,帝令试之,援据鞍顾盻,以示可用,帝笑曰:矍铄哉是翁,遂遣援,[事具武部将帅篇。]
xù hàn shū yuē: mín nián qī shí zhě, shòu zhī yǐ yù zhàng, bù zhī yǐ mí zhōu, yù zhàng zhǎng jiǔ chǐ, duān jiū shì, jiū, bù yē zhī niǎo yě, yù lǎo rén bù yē yě.
《续汉书》曰:民年七十者,授之以玉杖,餔之以糜粥,玉杖长九尺,端鸠饰,鸠,不噎之鸟也,欲老人不噎也。
yòu yuē: zhòng qiū cí lǎo rén xīng yú guó nán jiāo.
又曰:仲秋祠老人星于国南郊。
shén xiān chuán yuē: huái nán wáng ān hǎo dào shù, bā gōng yì mén, mén zhě jiàn chuí bái, bù jìn, bā gōng jiē huà chéng tóng zǐ, sè rú táo huā, mén lì bái wáng, wáng yíng zhī, dēng sī xiān zhī tái, bā gōng hái chéng lǎo rén, shòu zhī yào dào.
《神仙传》曰:淮南王安好道术,八公诣门,门者见垂白,不进,八公皆化成童子,色如桃花,门吏白王,王迎之,登思仙之台,八公还成老人,授之要道。
shì shuō yuē: gù yuè yǔ jiǎn wén tóng nián ér zǎo bái, jiǎn wén wèn yuē: qīng hé yǐ xiān lǎo, dá yuē: pú liǔ zhī zī, wàng qiū ér luò, sōng bǎi zhī zī, lóng dōng zhuǎn mào.
《世说》曰:顾悦与简文同年而早白,简文问曰:卿何以先老,答曰:蒲柳之姿,望秋而落,松柏之姿,隆冬转茂。
lài xiāng jì yuē: lǎo dān jì qí nián jì, shí yǐ yī bǎi yú, dān wú lǎo mào zhī mào yě.
《濑乡记》曰:老聃计其年纪,时已一百馀,聃无老耄之貌也。
shù yì jì yuē: yǐn xióng nián jiǔ shí, zuǒ bìn shēng jué, zhǎng cùn bàn.
《述异记》曰:尹雄年九十,左鬓生角,长寸半。
shī wèi yīng qú shī yuē: gǔ yǒu háng dào rén, mò shàng jiàn sān sǒu, nián gè bǎi yú suì, xiāng yǔ chú hé yǒu, zhù chē wèn sān sǒu, hé yǐ dé cǐ shòu.
【诗】魏应璩诗曰:古有行道人,陌上见三叟,年各百馀岁,相与锄禾莠,住车问三叟,何以得此寿。
yòu xīn shī yuē: shào zhuàng miàn mù zé, zhǎng lǎo yán sè cū, cū chǒu rén suǒ è, bá bái zì xǐ sū.
又新诗曰:少壮面目泽,长老颜色粗,粗丑人所恶,拔白自洗苏。
wèi ruǎn yǔ shī yuē: bái fà suí zhì zhuì, wèi hán sī hòu yī, sì zhī yì xiè juàn, xíng bù yì shū chí, cháng kǒng shí suì jǐn, hún pò hū gāo fēi, zì zhī bǎi nián hòu, táng shàng shēng lǚ kuí, jìn zhāng zài shī yuē: qì lì jiàn shuāi sǔn, bìn fà zhōng yǐ hào, xī wèi chūn yuè huá, jīn wèi qiū rì cǎo.
魏阮瑀诗曰:白发随栉坠,未寒思厚衣,四支易懈倦,行步益疏迟,常恐时岁尽,魂魄忽高飞,自知百年后,堂上生旅葵,晋张载诗曰:气力渐衰损,鬓发终以皓,昔为春月华,今为秋日草。
jìn lù jī shī yuē: ruǎn yán shōu hóng ruǐ, xuán bìn tǔ sù huá, rǎn rǎn shì jiāng lǎo, duō duō nài lǎo hé.
晋陆机诗曰:软颜收红蕊,玄鬓吐素华,冉冉逝将老,咄咄奈老何。
liáng fàn tài shī yuē: zài shēng jìng hé yù, wèi yún shū yǐ lǎo, huá fà piāo cuì róng, kǔ lǜ qī huái bào, chóu xī shào nián shí, jiē yǐ guī dà zào.
梁范泰诗曰:在生竟何豫,未云倏已老,华发飘悴容,苦虑栖怀抱,畴昔少年时,皆以归大造。
liáng jiǎn wén dì shī yuē: xī lèi hóng lián cǎo, zì wán yuán é ruǎn, jù féng xiào běn gǎi. lù chí biān, jīn rú bái huá shù, hái bēi míng jìng qián.
梁简文帝诗曰:昔类红莲草,自玩[原讹阮,据冯校本改。]渌池边,今如白华树,还悲明镜前。
liáng kǒng dào lǎo shī yuē: shèng nián gē chuī rì, gù bù xī róng yí, yī zhāo shuāi xiǔ zhì, xīng xīng bái fà chuí.
梁孔焘老诗曰:盛年歌吹日,顾步惜容仪,一朝衰朽至,星星白发垂。
biǎo liáng shěn yuē zhì shì biǎo yuē: tú yǐ sāng yú wú jǐ, shí zhì xíng jí, bù cháo zhī lǐ, hū zài jīn chén, shǐ fǎn shēn bì lú, dài zhōng qióng xiàng, chén yòu wén zhī, xuán chē sàn fà, qí lái jiù yǐ, xī guǎng dé qǐng hái, yì zài liàng lì, èr shū zhī zhǐ, jù yí hòu huǐ, shù nián yǐ lái, shāo jiù jǐn jié, qì lì shuāi hào, bù zì zhī chí, ruò méng tiān dì dà ēn, zào wù hóng shī, zhěng qí lóng mǎn zhī qiè, jiù qí hài yíng zhī zāi, pì bǐ rì zè, jiǎ róng zhōng cháo, chí chú xī jǐng, shǎo guān shèng huà, zhái rǎng guī quán, zì wú yún jǐ, qí rén yǎng zé, shì zhǐ cùn yīn.
【表】梁沈约致仕表曰:徒以桑榆无几,时制行及,不朝之礼,忽在今辰,使反身敝庐,待终穷巷,臣又闻之,悬车散发,其来旧矣,昔广德请骸,义在量力,二疏知止,惧贻后悔,数年以来,稍就尽竭,气力衰耗,不自支持,若蒙天地大恩,造物洪施,拯其隆满之切,救其害盈之灾,譬彼日昃,假荣终朝,踟蹰夕景,少观盛化,宅壤归泉,自无云几,祈仁仰泽,事止寸阴。
liáng wáng sēng rú wèi wéi yōng zhōu zhì shì biǎo yuē: yī dàn pān fù, suì wú yá xiàn, pái yún jiǎo hàn, fēi dài yì, lù lí chán zǔ, zhào zhuó pān qí, shòu shèn tuī gǔ, zhí guī fèng zhòu, biàn xiá shì yú gāo mén, gǎi xiǎo guān yú hóu fú, kuàng fù huán zhōu niǔ qí liù yìn, guī qí liè qí wǔ dǐng, cháng jù lún qīng zǎi jī, jī báo yōng gāo, qì fù wēi qīng, rén zhǐ guǐ kàn, lǎo yǔ nián bìng, jí suí shuāi jí, tú yáo chǐ jié, lòu pò zhōng míng, gāo chōng zhī jǐng yī xié, bù zhōu zhī fēng hū zhì, jūn huì xī yīn, shū shǐ wú jǐ, jǐn shùn cháo cǎi, piāo líng yǐ jí, yǎng zhū quē ér yǎn tì, xiàng méng gǔ ér zì bēi, qǐ fù shì zhān gǒng mò, yǎng jiē zhōng gǔ, tǎng wéi gài wèi qīn, dōng yuè shāo zhù, jī rǎng gǔ fù, qí cì yóu duō.
梁王僧孺为韦雍州致仕表曰:一旦攀附,遂无涯限,排云矫汉,飞□待翼,陆离蝉组,照灼潘旗,受脤推毂,执珪奉酎,变狭室於高门,改小冠於侯服,况复还周纽其六印,归齐列其五鼎,常惧轮轻载积,基薄墉高,器覆危倾,人指鬼瞰,老与年并,疾随衰及,涂遥齿截,漏迫锺鸣,高舂之景一斜,不周之风忽至,菌蟪夕阴,倏驶无几,堇蕣朝采,飘零已及,仰朱阙而掩涕,向濛谷而自悲,岂复式瞻拱默,仰接锺鼓,傥帷盖未亲,东岳稍驻,击壤鼓腹,其赐犹多。
zhōu wáng póu wèi kù dí zhì zhì shì biǎo yuē: fǔ yīn fù qū, cāo zhōng zé wài, qīng shēn jǔ zhòng, lì dān sī bì, hé zhě, rì mù tú yuǎn, qián zhé suǒ yǐ gào guī, lòu jìn zài chí, xī xián yǐ zhī zhī tuì, chén xú líng wèi wáng yí tóng zhì shì biǎo yuē: chǐ bō guī hǎi, héng tàn bù jū, jué huǒ wèi xīn, yóu bēi jiǎ xù, kuàng fù xīng huí rì báo, tōng rén yǒu qǐ lǎo zhī yán, zhōng míng lòu jìn, qián shǐ yǒu yè xíng zhī jiè, wǔ líng dǐng zú, jiā chuán xuān miǎn, sì xìng xiāng hòu, róng yóu ēn zé, suī xū míng mí shí, shì guān fēi cái, nián lì fāng jiàng, suī bù néng cí tuì, jīn sān yuán zhào qìng, liù lǚ sī chūn, dé fèng wàn shòu zhī bēi, yù cān bǎi pì zhī lǐ, biàn shì cháo yī, jǐn zūn chū fú, fāng tóng kǒng guāng zhī zhàng, zài yóu hù tíng, guǎng dé zhī chē, fāng xuán sī guǎn.
周王裒为库狄峙致仕表曰:俯音赴曲,操终则外,倾身举重,力殚斯毙,何者,日暮途远,前哲所以告归,漏尽载驰,昔贤以之知退,陈徐陵为王仪同致仕表曰:尺波归海,恒叹不居,爝火为薪,犹悲假续,况复星回日薄,通人有乞老之言,锺鸣漏尽,前史有夜行之诫,五陵鼎族,家传轩冕,四姓乡侯,荣由恩泽,虽虚名靡实,世官非才,年力方彊,虽不能辞退,今三元肇庆,六吕司春,得奉万寿之杯,豫参百辟之礼,便释朝衣,谨遵初服,方同孔光之杖,载游户庭,广德之车,方悬私馆。
shū hòu hàn bān chāo shàng shū yuē: mán yí zhī sú, wèi zhuàng wǔ lǎo, chén chāo quǎn mǎ chǐ mào, cháng kǒng nián shuāi, yǎn hū jiāng pū, gū hún qì juān, zì yǐ shòu zhōng tún bù, chéng wú suǒ hèn, dàn yuán shēng rù yù mén guān, bù gǎn wàng fēng jiǔ quán jùn.
【疏】后汉班超上疏曰:蛮夷之俗,畏壮侮老,臣超犬马齿耄,常恐年衰,奄忽僵仆,孤魂弃捐,自以寿终屯部,诚无所恨,但原生入玉门关,不敢望封酒泉郡。
yòu yuē: yòu yuē yǐ xià, míng běn wú, féng xiào běn yún, cǐ yī duàn sòng běn yǒu zhī, rán cí yì shí bù shǔ, yǔ yì bù kě jiě, jīn àn qí wén yì, gài fù míng shí, yí zì tā piān cuàn rù zhě, qí kǎo. qí chéng wú zhēng míng shí, fù yǐ yán xíng, jù kě yáng lún, shàng fāng wěi wǒ cháo jié, sōu cái rú mén, ruò qǔ huǒ yú suì, qiú yù yú kūn, qiě zhī rén zé zhé, yǒng shǐ bù xuān, xún hū yù zé rǔ chá hū dé, zhí qí shí zé míng shì yǐ yán, fū míng, shí zhī bīn, shí zhě míng lì, zhèng xiān xiū míng yǐ zé shí, yì zhēng yán ér kǎo xíng, jiǎ shǐ xián yú fēn jiū, shì fēi jiāo jìng, yòng shě bù zá yú xūn yóu, yán chī qǐ táo hū guī jiàn, ruò chóu lí zhǐ, xún zhì qí lìng, zé fù shuō gǎn yú yīn cōng, huān dōu mí yú yáo shèng, yuán fū wèi fēn táo bì, shàng hùn qí yú, yì dá rén kǒu, shēng xuān lù yú, zhà hǎo dān yǐ fēi sù, hǎn è zǐ zhī duó zhū, zhēng háng róng yú pán mù, zhǐ chè xiá yú jǐn yú, jí fū jǔ zhí cuò wǎng, xuē fán shěng wú, zhuǎn héng yòng xīn, jì bù wèi yú kuáng jié, qǔ xián shà, qiú zhì yòu móu yú zhì guǒ, xìn chuí gǒng ér yǎng chéng, yì xī wèi ér bù kě, yì qí gōng shù táo lǐ, jiǎ yì yuān luán, yǎng chūn xià ér yán yīn, miàn xié ér suì zhuǎn, rán hòu shí wú suǒ bì qí jī, míng wú suǒ nì qí duān, shì èr wù yě, tǎn rán kě guān.
又曰:[又曰以下,明本无,冯校本云,此一段宋本有之,然辞义实不属,语亦不可解,今按其文义,盖赋名实,疑自他篇窜入者,俟考。]其诚无徵名实,赋以言行,具可扬伦,上方委我朝杰,搜材儒门,若取火于燧,求玉于昆,且知人则哲,永矢不谖,询乎誉则汝察乎德,摭其实则明试以言,夫名,实之宾,实者名立,正先修名以责实,亦徵言而考行,假使贤愚纷纠,是非交竞,用舍不杂於薰莸,妍蚩岂逃乎龟鉴,若畴离祉,驯致其令,则傅说感於殷聪,驩兜迷於尧圣,原夫未分陶璧,尚混齐竽,议沓人口,声喧路隅,乍好丹以非素,罕恶紫之夺朱,争笐容於磻木,指彻瑕於瑾瑜,及夫举直措枉,削繁省芜,转衡用心,既不畏於狂絜,取贤□厦,求智又侔於炙輠,信垂拱而仰成,亦奚为而不可,懿其恭树桃李,假翼鹓鸾,仰春夏而延阴,面挟而遂转,然后实无所蔽其迹,名无所匿其端,是二物也,坦然可观。