strong tóu mù ěr kǒu shé fā dú lóu dǎn strong
頭 目 耳 口 舌 發 髑髏 膽

tóu
◇頭

shuō wén yuē: shǒu, tóu yě.
《說文》曰：首，頭也。

shì míng yuē: tóu, dú yě, tǐ gāo ér dú yě, shǒu, shǐ yě.
《釋名》曰：頭，獨也，體高而獨也，首，始也。

huáng dì sù wèn yuē: tóu zhě jīng míng zhī zhǔ yě.
《黃帝素問》曰：頭者精明之主也。

yì shuō guà yuē: gān wèi shǒu.
《易說卦》曰：乾為首。

máo shī yuē: qín shǒu é méi.
《毛詩》曰：螓首蛾眉。

lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng huǒ ér wáng, qí mín ruì tóu, jūn chéng shuǐ ér wáng, qí mín dà tóu.
《禮斗威儀》曰：君乘火而王，其民銳頭，君乘水而王，其民大頭。

chūn qiū yuán mìng bāo yuē: tóu zhě, shén suǒ jū, shàng yuán xiàng tiān.
《春秋元命苞》曰：頭者，神所居，上圓象天。

yàn zǐ yuē: tāng zhǎng tóu ér rán bìn.
《晏子》曰：湯長頭而髯鬢。

shǐ jì yuē: lìn xiàng rú wèi zhào shǐ qín, chí bì què lì yǐ zhù, wèi qín wáng yuē: zhào wáng zhāi jiè wǔ rì, shǐ chén fèng bì, jīn dài wáng jiàn chén, lǐ jié shén jù, dé bì chuán zhī měi rén yǐ xì nòng, gù chén fù qǔ bì, dài wáng bì yù jí chén, chén tóu jīn yǔ bì jù suì yú zhù yǐ.
《史記》曰：藺相如為趙使秦，持璧卻立倚柱，謂秦王曰：趙王齋戒五日，使臣奉璧，今大王見臣，禮節甚倨，得璧傳之美人以戲弄，故臣復取璧，大王必欲急臣，臣頭今與璧俱碎於柱矣。

hàn shū yuē: chén zūn zhǎng bā chǐ yú, zhǎng tóu dà bí, róng mào shén wěi.
《漢書》曰：陳遵長八尺餘，長頭大鼻，容貌甚偉。

dì xì pǔ yuē: shén nóng niú shǒu, jié shéng ér zhì, fú xī rén tóu shé shēn.
帝系譜曰：神農牛首，結繩而治，伏羲人頭蛇身。

yán yóu sān jiāng xù yuē: zhào xiào chéng wáng yuē: shuí néng dāng wǔ ān jūn, píng yuán jūn yuē: miǎn chí zhī huì, chén chá wǔ ān jūn, xiǎo tóu ér ruì, tóng zǐ bái hēi fēn míng, shì zhān bù zhuǎn, xiǎo tóu ér ruì, duàn gǎn xíng yě, mù hēi bái fēn, jiàn shì míng yě, shì zhān bù zhuǎn, zhí zhì qiáng yě, kě yǔ chí jiǔ, nán yǔ zhēng fēng, lián pō zú yǐ dāng zhī.
嚴尤三將敘曰：趙孝成王曰：誰能當武安君，平原君曰：澠池之會，臣察武安君，小頭而銳，瞳子白黑分明，視瞻不轉，小頭而銳，斷敢行也，目黑白分，見事明也，視瞻不轉，執志強也，可與持久，難與爭鋒，廉頗足以當之。

dōng guān hàn jì yuē: péng chǒng yǔ wú hàn wéi kuí xiāo yú xī chéng, chì péng shū yuē: xī chéng ruò xià, biàn kě jiāng bīng nán jī shǔ lǔ, rén kǔ bù zhī zú, jì píng lǒng, zhòng wàng shǔ, měi yī fā bīng, tóu bìn wèi bái.
《東觀漢記》曰：彭寵與吳漢圍隗囂於西城，敕彭書曰：西城若下，便可將兵南擊蜀虜，人苦不知足，既平隴，重望蜀，每一發兵，頭鬢為白。

wèi zhì yuē: chén hán guó ér shēng, yǐ shí yā qí tóu, yù qí biǎn biǎn, jīn chén hán rén jiē biǎn tóu.
《魏志》曰：辰韓國兒生，以石押其頭，欲其扁扁，今辰韓人皆扁頭。

sōu shén jì yuē: nán fāng yǒu luò tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí sì là xià yǒu tóu zì. mín, wú shí, jiāng jūn zhū huán yī bì, měi yè wò hòu, tóu zhé fēi qù, huò cóng gǒu dòu, huò cóng tiān chuāng zhōng chū rù, yǐ ěr wèi yì, jiāng xiǎo fù hái, shù shù rú cǐ, bàng rén guài zhī, yè zhào shì, wéi yǒu shēn wú tóu, qí tǐ wēi lěng, nǎi méng zhī yǐ bèi, zhì xiǎo tóu hái, ài bèi bù dé ān, zài sān duò dì, ér qí tǐ qì jí jí, ruò jiāng sǐ zhě, nǎi qù bèi, tóu fù qǐ fù, dé ān, fù míng rú cháng rén.
《搜神記》曰：南方有落［《太平御覽》三百六十四落下有頭字。］民，吳時，將軍朱桓一婢，每夜臥後，頭輒飛去，或從狗竇，或從天窗中出入，以耳為翼，將曉復還，數數如此，傍人怪之，夜照視，唯有身無頭，其體微冷，乃蒙之以被，至曉頭還，礙被不得安，再三墮地，而其體氣急疾，若將死者，乃去被，頭復起附，得安，復瞑如常人。

shén xiān chuán yuē: cáo gōng bǔ zuǒ cí, shù rì dé zhī, biàn duàn tóu, yǐ bái cáo gōng, gōng dà xǐ yuē: guǒ cí tóu, dìng shì, shì yī shù máo ěr.
《神仙傳》曰：曹公捕左慈，數日得之，便斷頭，以白曹公，公大喜曰：果慈頭，定視，是一束茅爾。

dòng lín yuē: guō pú wèi zuǒ wèi zhōu gōng bo yún, jūn qiě duò mǎ shāng tóu, wèi hòu chéng mǎ xíng, huáng hūn, bǎn xià dú chē chù mǎ, mǎ jīng, tóu dǎ shí shàng, liú xiě dài sǐ.
洞林曰：郭璞為左尉周恭卜雲，君且墮馬傷頭，尉後乘馬行，黃昏，坂下犢車觸馬，馬驚，頭打石上，流血殆死。

qín jì yuē: fú jiān zǔ hóng, jiàn jiān zhuàng jùn, yù lìng tóu jiān fù ruǎn, zì zhī yuē jiān tóu.
《秦記》曰：符堅祖洪，見堅狀濬，欲令頭堅腹軟，字之曰堅頭。

yōu míng lù yuē: hé dōng jiǎ bì zhī, yì xī zhōng, wèi láng yá fǔ cān jūn, yè mèng yǒu yī rén, miàn chá bào fáng lǎo fǎn. shén, duō bìn dà bí mù xián mù, qǐng zhī yuē: ài jūn zhī jùn, yù yì tóu, kě hū, nǎi yú mèng zhōng xǔ yì, míng cháo qǐ, zì bù jué, ér rén xī jīng zǒu cáng, yún nà hàn hé chù lái, bì qǔ jìng zì kàn, fāng zhī guài yì, yīn hái jiā, jiā rén xī jīng, rù nèi, fù nǚ zǒu cáng, yún nà de nán zǐ, bì zuò zì chén shuō, hòu néng bàn miàn xiào, liǎng zú shǒu kǒu gè zhuō yī bǐ, jù shū, cí yì jiē měi, cǐ wèi yì yě, yú bìng rú xiān.
《幽明錄》曰：河東賈弼之，義熙中，為琅琊府參軍，夜夢有一人，面查靤［防老反。］甚，多鬢大鼻〈目閒〉目，請之曰：愛君之濬，欲易頭，可乎，乃於夢中許易，明朝起，自不覺，而人悉驚走藏，雲那漢何處來，弼取鏡自看，方知怪異，因還家，家人悉驚，入內，婦女走藏，雲那得男子，弼坐自陳說，後能半面笑，兩足手口各捉一筆，俱書，辭意皆美，此為異也，餘並如先。

wén jìn zhāng mǐn tóu zé zǐ yǔ wén yuē: tài yuán wēn zhǎng rén, yǐng chuān xún jǐng bó, fàn yáng zhāng mào xiān, shàng jùn liú wén shēng, nán yáng zōu rùn fǔ, hé nán zhèng liè, jù xià jí shì shuō pái diào piān, dāng shì zhèng xǔ, xǔ zì sī yuān, yuān zì huài zuò liè. yòu tuō sī zì. yú yǒu yǒu qín shēng zhě, suī yǒu zǐ fū zhī zūn, shǎo ér xiá zhī, tóng shí nì hǎo zhāng xún zhī tú, jì zhǒng dēng cháo, ér cǐ xián shēn chù lòu xiàng, lǚ gū ér wú shàn jià, wèi zhī kǎi rán. yòu guài zhū xián shēn jǐ jì zài wèi, céng wú fá mù yīng míng zhī shēng. yòu wéi wáng gòng dàn guān zhī yì, gù yīn qín shēng róng mào zhī shèng, wèi tóu zé zhī wén yǐ xì zhī, bìng cháo liù zǐ, tóu zé zǐ yǔ yuē: wú tuō wèi zi tóu, wàn yǒu yú rì yǐ, dà kuài bǐng wǒ yǐ jīng, zào wǒ yǐ xíng, wǒ wèi zi shí fà fū, zhì bí ěr, ān méi xū, chuí yá chǐ, móu zǐ chī guāng, shuāng quán lóng qǐ, měi zhì chū rù rén jiān, áo yóu shì lǐ, xíng zhě pì yì, zuò zhě sǒng jì, rú cǐ zhě gù wǒ xíng zhī zú wěi yě, zi guān miǎn fú dài, jīn yín fú pèi, zhǐ wèi fú cháng, shí sù rú cài, zi yù wǒ rú chóu, wǒ shì zi rú chóu, jū cháng bù lè, liǎng zhě jù yōu, hé qí bǐ zāi, zi yù wèi rén xián yé, dāng rú gāo yáo hòu jì wū xián yī zhì, bǎo yì wáng jiā, yǒng jiàn fēng zhí, zi yù wèi míng gāo yé, zé dāng rú xǔ yóu zi zāng biàn suí wù guāng, xǐ ěr táo lù, qiān zài liú fāng, zi yù wèi yóu shuō yé, zé dāng rú chén zhěn kuǎi tōng lù shēng dèng gōng, zhuǎn huò wèi fú, hán cí cóng róng, zi yù wèi tián dàn yé, zé dāng rú lǎo dān zhī shǒu yī, zhuāng zhōu zhī zì yì, kuò rán lí sú, zhì líng yún rì, zi yù wèi yǐn dùn yé, zé dāng rú róng qī zhī dài suǒ, yú fù zhī chán zhuó, qī chí shén qiū, chuí ěr jù hè, jīn zi shàng bù xī dào dé, zhōng bù xiào rú mò, kuài rán qióng jiàn, shǒu cǐ yú huò, chá zi zhī qíng, guān zi zhī zhì, tuì bù néng wèi chù shì, jìn wú wàng hū sān shì, ér tú wán rì láo xíng, xí wèi cháng rén zhī suǒ xǐ, duì yuē: wú yǐ tiān xìng, wèi zi suǒ jì, jīn zi yù shǐ wú wèi zhōng yé, zé dāng rú zi xū qū píng, yù shǐ wú wèi xìn yé, zé dāng shā shēn ér chéng míng, yù shǐ wú wèi jiè jié yé, fù shuǐ huǒ yǐ quán zhēn, cǐ sì zhě, zi zhī suǒ jì, gù wú bù gǎn zào yì, tóu yuē: wú yù gào nié wǎn zā piāo yù hū chán yǐ yōu yóu, ér yǔ jǐ shī tóng xìng, bù tīng wǒ móu, bēi zāi, jù yù rén tǐ, ér dú wèi zi tóu, qiě nǐ rén qí lún, yù zi chái ǒu, zi céng bù rú tài yuán wēn yóng, yǐng chuān xún yǔ, shì shuō zuò yǔ. fàn yáng zhāng huá, shàng jùn liú xǔ, nán yáng zōu zhàn, hé nán zhèng xǔ, cǐ shù zi huò jiǎn chī wú gōng, gōng xià yǒu shāng zì, cǐ tuō. huò wāng lòu xī yán yǔ, huò yān yī duō zī tài, huò tuó xí shàng zhì, xià xī. shǎo zhì xū, huò kǒu rú hán jiāo yí, huò tóu rú jīn jī chǔ, ér yóu yǐ wén cǎi kě guān, yì sī xiáng xù, pān lóng fù fèng, bìng dēng tiān fǔ, qǐ ruò fú zi, tú lìng chún kǒu fǔ làn, shǒu zú zhān rú zāi, jū yǒu shì zhī shì, ér chǐ wèi quán móu, pì yóu záo dì bào wèng, nán yǐ qiú fù, jiē hū zǐ yǔ, hé yì láo kǎn zhī xióng, shēn jǐng zhī hǔ, shí jiān è xiè, zào zhōng zhī shǔ, shì lì suī duō, ér jiàn gōng shén shǎo, yí qí cuō jú jiān cù, zhì lǎo wú suǒ xī yě.
【文】晉張敏頭責子羽文曰：太原溫長仁，潁川荀景伯，范陽張茂先，上郡劉文生，南陽鄒潤甫，河南鄭冽，［據下及世說排調篇，當是鄭詡，詡字思淵，淵字壞作冽。又脫思字。］余友有秦生者，雖有姊夫之尊，少而狎之，同時昵好張荀之徒，繼踵登朝，而此賢身處陋巷，屢沽而無善價，為之慨然。又怪諸賢身己既在位，曾無伐木嚶鳴之聲。又違王貢彈冠之義，故因秦生容貌之盛，為頭責之文以戲之，並嘲六子，頭責子羽曰：吾託為子頭，萬有餘日矣，大塊稟我以精，造我以形，我為子蒔髮膚，置鼻耳，安眉須，捶牙齒，眸子摛光，雙權隆起，每至出入人間，遨遊市里，行者僻易，坐者竦跽，如此者故我形之足偉也，子冠冕弗戴，金銀弗佩，旨味弗嘗，食粟茹菜，子遇我如讎，我視子如仇，居常不樂，兩者俱憂，何其鄙哉，子欲為仁賢耶，當如皋陶后稷巫咸伊陟，保乂王家，永見封殖，子欲為名高耶，則當如許由子臧卞隨務光，洗耳逃祿，千載流芳，子欲為遊說耶，則當如陳軫蒯通陸生鄧公，轉禍為福，含辭從容，子欲為恬淡耶，則當如老聃之守一，莊周之自逸，廓然離俗，志凌雲日，子欲為隱遯耶，則當如榮期之帶索，漁父之儳灂，棲遲神丘，垂餌巨壑，今子上不希道德，中不效儒墨，塊然窮賤，守此愚惑，察子之情，觀子之志，退不能為處士，進無望乎三事，而徒玩日勞形，習為常人之所喜，對曰：吾以天幸，為子所寄，今子欲使吾為忠耶，則當如子胥屈平，欲使吾為信耶，則當殺身而成名，欲使吾為介節耶，赴水火以全貞，此四者，子之所忌，故吾不敢造意，頭曰：吾欲告苶菀匝慓裕曶澶］以優遊，而與蟣虱同性，不聽我謀，悲哉，俱御人體，而獨為子頭，且擬人其倫，諭子儕偶，子曾不如太原溫顒，潁川荀禹，［世說作宇。］范陽張華，上郡劉許，南陽鄒湛，河南鄭詡，此數子或謇吃無宮，［宮下有商字，此脫。］或尫陋希言語，或淹伊多姿態，或驒騱［上阤，下奚。］少智諝，或口如含膠飴，或頭如巾齏杵，而猶以文采可觀，意思詳序，攀龍附鳳，並登天府，豈若夫子，徒令唇口腐爛，手足霑濡哉，居有事之世，而恥為權謀，譬猶鑿地抱瓮，難以求富，嗟乎子羽，何異牢檻之熊，深阱之虎，石間餓蟹，灶中之鼠，事力雖多，而見功甚少，宜其蹉跼煎蹙，至老無所希也。

mù
◇目

yì shuō guà yuē: lí wèi mù.
《易說卦》曰：離為目。

shān hǎi jīng yuē: yī bì guó, wèi rén yī mù, zhōng qí miàn ér jū.
《山海經》曰：一臂國，為人一目，中其面而居。

máo shī yuē: měi mù pàn xī.
《毛詩》曰：美目盼兮。

zuǒ chuán yuē: sòng huá fù dū, jiàn kǒng fù zhī qī, mù nì ér sòng zhī.
《左傳》曰：宋華父督，見孔父之妻，目逆而送之。

yòu yuē: hàn qí mù, pó qí fù, shì jù ōu yáo piān.
又曰：睅其目，皤其腹，［事具謳謠篇。］

chūn qiū kǒng yǎn tú yuē: cāng xié sì mù, shì wèi bìng míng.
《春秋孔演圖》曰：蒼頡四目，是謂並明。

yòu shùn zhòng tóng zi, shì wèi zhòng míng.
又舜重瞳子，是謂重明。

sūn qīng zǐ yuē: yáo shùn sān móu zǐ.
《孫卿子》曰：堯舜三眸子。

xiào jīng yuán shén qì yuē: fú xī dà mù.
《孝經援神契》曰：伏犧大目。

lǎo zǐ yuē: wǔ sè lìng rén mù máng.
《老子》曰：五色令人目盲。

hú fēi zǐ yuē: mù jiàn bǎi bù zhī wài, ér bù néng jiàn qí zì.
胡非子曰：目見百步之外，而不能見其眥。

zhuāng zǐ yuē: wēn bó xuě shì qí, shě yú lǔ, zhòng ní jiàn zhī ér bù yán, zǐ lù wèn yān, zhòng ní yuē: ruò fú rén zhě, mù jī ér dào cún yǐ.
《莊子》曰：溫伯雪適齊，舍於魯，仲尼見之而不言，子路問焉，仲尼曰：若夫人者，目擊而道存矣。

yòu yuē: kǒng zǐ jiàn lǎo dān ér yǔ rén yì, lǎo dān yuē: fū bō kāng mǐ mù, zé tiān dì sì fāng yì wèi yǐ, fū rén yì fān rán, nǎi kuì wú xīn, luàn mò dà yān.
又曰：孔子見老聃而語仁義，老聃曰：夫播糠眯目，則天地四方易位矣，夫仁義翻然，乃憒吾心，亂莫大焉。

mèng zǐ yuē: bó yí mù bù shì è sè.
《孟子》曰：伯夷目不視惡色。

shèn zǐ yuē: lí zhū zhī míng, chá háo mò yú bǎi bù zhī wài, xià shuǐ chǐ, bù néng jiàn qiǎn shēn, fēi mù bù míng, qí shì nán dǔ yě.
《慎子》曰：離朱之明，察毫末於百步之外，下水尺，不能見淺深，非目不明，其勢難睹也。

shī zǐ yuē: shǐ mù zài zú xià, zé bù kě yǐ shì, chǔ cí yuē: yú guāng miǎo shì mù zēng bō.
《尸子》曰：使目在足下，則不可以視，《楚辭》曰：娛光眇視目增波。

yòu yuē: é méi màn lù mù téng guāng.
又曰：蛾眉曼睩目騰光。

yòu yuē: dì zi jiàng xī běi zhǔ, mù miǎo miǎo xī chóu yǔ.
又曰：帝子降兮北渚，目眇眇兮愁予。

yòu yuē: mǎn táng xī měi rén, hū dú yǔ yú xī mù chéng.
又曰：滿堂兮美人，忽獨與余兮目成。

sūn qīng zǐ yuē: yàn mù ér shì zhě, shì yī yǐ wèi liǎng yě.
《孫卿子》曰：厭目而視者，視一以為兩也。

hán zǐ yuē: tián sì qī zōu jūn, zōu jūn jiāng shā zhī, tián sì kǒng, gào huì zi, huì zi jiàn zōu jūn yuē: yǒu rén jiàn jūn, zé là qí yī mù, xī rú, jūn yuē: wǒ bì shā zhī, huì zǐ yuē: gǔ là liǎng mù, jūn xī fú shā, sì dōng qī qí hóu, nán qī jīng wáng, sì zhī yú qī rén gǔ yě, jūn xī yuàn, nǎi fú shā.
《韓子》曰：田駟欺鄒君，鄒君將殺之，田駟恐，告惠子，惠子見鄒君曰：有人見君，則鑞其一目，奚如，君曰：我必殺之，惠子曰：瞽鑞兩目，君奚弗殺，駟東欺齊侯，南欺荊王，駟之於欺人瞽也，君奚怨，乃弗殺。

huái nán zǐ yuē: fū mù chá qiū háo zhī mò, ér ěr bù wén léi tíng zhī yīn, ěr diào yù shí zhī shēng, ér mù bù jiàn tài shān zhī gāo, hé zé, xiǎo yǒu suǒ zhì, ér dà yǒu suǒ wàng yě.
《淮南子》曰：夫目察秋毫之末，而耳不聞雷霆之音，耳調玉石之聲，而目不見太山之高，何則，小有所志，而大有所忘也。

kǒng cóng zǐ yuē: fū zǐ shì zhōu, jiàn cháng hóng, yán zhōng tuì, cháng hóng yǔ liú wén gōng yuē: wú guān zhòng ní, yǒu shèng rén zhī biǎo, qí zhuàng hé mù ér lóng sǎng, shì huáng dì zhī xíng jùn yě, shǐ jì yuē: wú wáng cì zi xū shǔ lòu zhī jiàn yǐ sǐ, zi xū yǎng tiān tàn yuē: jué wú yǎn, zhe wú dōng mén shàng, yǐ guān yuè kòu zhī rù miè wú yě, nǎi zì jǐng.
《孔叢子》曰：夫子適周，見萇弘，言終退，萇弘語劉文公曰：吾觀仲尼，有聖人之表，其狀河目而隆顙，是黃帝之形濬也，史記曰：吳王賜子胥屬鏤之劍以死，子胥仰天嘆曰：抉吾眼，著吳東門上，以觀越寇之入滅吳也，乃自剄。

hàn shū yuē: dōng fāng shuò shàng shū, chén shuò mù ruò xuán zhū, chǐ rú biān bèi.
《漢書》曰：東方朔上書，臣朔目若懸珠，齒如編貝。

dōng guān hàn jì yuē: mǎ yuán méi mù rú huà.
《東觀漢記》曰：馬援眉目如畫。

zhèng xuán bié chuán yuē: xuán xiù méi míng mù.
鄭玄《別傳》曰：玄秀眉明目。

zhú lín qī xián lùn yuē: wáng róng móu zǐ dòng chè, shì rì ér yǎn míng bù kuī.
《竹林七賢》論曰：王戎眸子洞徹，視日而眼明不虧。

lài xiāng jì yuē: lǎo zi dà mù.
《瀨鄉記》曰：老子大目。

shī liáng liú xiào chuò yǒng yǎn shī yuē: hán jiāo mù màn yǐ hé, lí yuàn dòng hái kāi, yù zhī mì zhòng yì, fú guāng zhú xiào huí.
【詩】梁劉孝綽詠眼詩曰：含嬌〈目曼〉已合，離怨動還開，欲知密中意，浮光逐笑回。

zhēn sòng xiè huì lián mù zhēn yuē: qì zhī qīng míng, shuāng móu shàn shí, wéi dào shì shì, zhān bǐ zhèng zhí.
【箴】宋謝惠連目箴曰：氣之清明，雙眸善識，唯道是視，瞻彼正直。

míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng yǎn míng yuē: wéi zhèng shì shì, xuán huáng fěi huò, fēi lǐ bù guān, yí xíng shì zé, shèn ěr suǒ dí, wú qiān sī dé.
【銘】齊竟陵王蕭子良眼銘曰：惟正是視，玄黃匪惑，非禮不觀，儀形是則，慎爾所覿，無愆斯德。

ěr
◇耳

fán shì xiāng fǎ yuē: ěr mén bù róng mài, bǎi suì.
《樊氏相法》曰：耳門不容麥，百歲。

xiāng shū yuē: ěr mén xiǎo, fù ér lìn.
《相書》曰：耳門小，富而吝。

huái nán zǐ yuē: yǔ ěr sān lòu, shì wèi dà tōng, xìng lì chú hài, jué jiāng shū hé.
《淮南子》曰：禹耳三漏，是謂大通，興利除害，決江疏河。

lǎo zǐ yuē: wǔ yīn lìng rén ěr lóng.
《老子》曰：五音令人耳聾。

mèng zǐ yuē: bó yí ěr bù tīng è shēng.
《孟子》曰：伯夷耳不聽惡聲。

shǐ jì yuē: hán xìn shǐ rén yán yú hàn wáng, qí fǎn fù zhī guó, bù wèi jiǎ wáng zhèn zhī, qí shì bù dìng, hàn wáng dà nù, zhāng liáng chén píng, niè hàn wáng zhī zú, fù ěr yǔ yuē: hàn fāng bù lì, níng néng jìn xìn wáng hū, yīn lì zhī.
《史記》曰：韓信使人言於漢王，齊反覆之國，不為假王鎮之，其勢不定，漢王大怒，張良陳平，躡漢王之足，附耳語曰：漢方不利，寧能禁信王乎，因立之。

fàn yè hòu hàn shū yuē: zhū yá dān ěr, qí qú shuài ěr chuí jiān sān cùn.
范曄《後漢書》曰：珠崖儋耳，其渠帥耳垂肩三寸。

liè xiān chuán yuē: wù guāng, xià shí rén, ěr zhǎng qī cùn, yáng dōu nǚ, ěr xì ér zhǎng, zhòng jiē yán cǐ tiān rén yě.
《列仙傳》曰：務光，夏時人，耳長七寸，陽都女，耳細而長，眾皆言此天人也。

liè shì chuán yuē: yàn dān shǐ tián guāng wǎng hòu jīng kē, zhí qí zuì, tuò qí ěr zhōng, kē jué yuē: cǐ chū kǒu rù ěr zhī yán, bì dà shì yě, zé wǎng jiàn guāng.
《列士傳》曰：燕丹使田光往候荊軻，值其醉，唾其耳中，軻覺曰：此出口入耳之言，必大事也，則往見光。

shǔ zhì yuē: xiān zhǔ zhǎng qī chǐ wǔ cùn, chuí bì xià xī, gù, zì jiàn qí ěr.
《蜀志》曰：先主長七尺五寸，垂臂下膝，顧，自見其耳。

yīng xióng jì yuē: cáo gōng qín lǚ bù, bù gù liú bèi yuē: xuán dé, qīng wèi shàng zuò kè, wǒ wèi jiàng lǔ, shéng fù wǒ jí, dú bù kě yī yán yé, cāo yuē: fù hǔ bù dé bù jí, cáo gōng yù huǎn zhī, bèi yuē: bù kě, gōng bù jiàn bù shì dīng jiàn yáng dǒng tài shī hū, cāo hàn míng běn zuò hàn, tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí liù zuò lǐng. zhī, bù mù bèi yuē: dà ěr ér zuì pǒ xìn.
《英雄記》曰：曹公擒呂布，布顧劉備曰：玄德，卿為上坐客，我為降虜，繩縛我急，獨不可一言耶，操曰：縛虎不得不急，曹公欲緩之，備曰：不可，公不見布事丁建陽董太師乎，操憾［明本作頷，《太平御覽》三百六十六作領。］之，布目備曰：大耳兒最叵信。

wèi shū, xún yōu nián qī bā suì, fù qú céng zuì, wù shāng yōu ěr, ér yōu chū rù yóu xì, cháng bì hù, bù yù lìng qú jiàn yě, qú hòu wén zhī, nǎi jīng, qí sù zhì rú cǐ.
魏書，荀攸年七八歲，父衢曾醉，誤傷攸耳，而攸出入遊戲，常避護，不欲令衢見也，衢後聞之，乃驚，其夙智如此。

bào piáo zǐ yuē: lǎo jūn ěr zhǎng qī cùn.
《抱朴子》曰：老君耳長七寸。

lài xiāng jì yuē: lǎo zi ěr yǒu sān mén.
《瀨鄉記》曰：老子耳有三門。

chǔ cí yuē: céng jiá yǐ ěr qū méi guī.
《楚辭》曰：曾頰倚耳曲眉規。

fán shì xiāng fǎ yuē: rén ěr qūn zhǎng cùn sān fēn, shòu bǎi èr shí suì, yī cùn, shòu bǎi suì, rú dòu, shēng jí sǐ ěr, mén qián yǒu xiān rén zhàng, sì lǐ yī bǎi suì, sān lǐ bā shí, èr lǐ liù shí.
樊氏相法曰：人耳囷長寸三分，壽百二十歲，一寸，壽百歲，如豆，生即死耳，門前有仙人杖，四理一百歲，三理八十，二理六十。

fù jìn zǔ tái zhī xún zǐ ěr fù yuē: fū è láo ér xī yì, shí wàn wù zhī zhì chéng, hé sī ěr zhī bù chén, tuō xún zǐ ér zhái xíng, zài jí tǔ ér zhǎng qín, wú xū yú zhī xián níng, yù qīng tán ér bì sāi, kāi bǐ huì ér cōng míng, jié wēi tīng yú mén gé, cǎi qún xià zhī fēng shēng.
【賦】晉祖台之荀子耳賦曰：夫惡勞而希逸，寔萬物之至誠，何斯耳之不辰，託荀子而宅形，在瘠土而長勤，無須臾之閒寧，預清談而閉塞，開鄙穢而聰明，竭微聽於門閣，采群下之風聲。

míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng ěr míng yuē: wéi ěr shì tīng, rén ài shì wén, xiáng chá qiǎo yán, lí biàn yì qún, wú mí xié chǎn, xuàn huò mò fēn.
【銘】齊竟陵王蕭子良耳銘曰：惟耳是聽，仁愛是聞，詳察巧言，離辯異群，無迷邪諂，炫惑莫分。

kǒu
◇口

yì shuō guà yuē: duì wèi kǒu.
《易·說卦》曰：兌為口。

lǐ jì yuē: shù qiào wú wèi kǒu róng.
《禮記》曰：數誚無為口容。

yòu yuē: kǒu róng zhǐ.
又曰：口容止。

yòu yuē: fù jiàn pì èr, zhào zhī zé yǎn kǒu ér duì.
又曰：負劍辟咡，詔之則掩口而對。

yòu yuē: zhào wén zi, qí yán nà nà rán, rú bù chū zhū qí kǒu.
又曰：趙文子，其言吶吶然，如不出諸其口。

xiào jīng yuē: kǒu wú zé yán.
《孝經》曰：口無擇言。

xiào jīng yuán shén qì yuē: shùn dà kǒu.
《孝經援神契》曰：舜大口。

yòu yuē: kǒng zǐ hǎi kǒu hán hǎi, tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí qī zuò zé.
又曰：孔子海口含海，［《太平御覽》三百六十七作澤。］

lǎo zǐ yuē: wǔ wèi lìng rén kǒu shuǎng.
《老子》曰：五味令人口爽。

zhuāng zǐ yuē: gōng sūn lóng wèn yú wèi móu yuē: wú wén zhuāng zi zhī yán, máng yān yì zhī, móu yuē: zi dú bù wén kǎn jǐng zhī wā wèi dōng hǎi zhī biē yuē: kǎn jǐng zhī lè, yì zhì yǐ, zi xī bù lái rù guān hū, biē zuǒ zú wèi rù, ér yòu xī yǐ zhí yǐ, gōng sūn lóng kǒu qù ér bù hé, shé jǔ ér bù xià.
《莊子》曰：公孫龍問於魏牟曰：吾聞莊子之言，芒焉異之，牟曰：子獨不聞坎井之蛙謂東海之鱉曰：坎井之樂，亦至矣，子奚不來入觀乎，鱉左足未入，而右膝已縶矣，公孫龍口呿而不合，舌舉而不下。

shǐ jì yuē: qín shǐ huáng yóu yú huì jī, dù zhè jiāng, xiàng liáng yǔ jí jù guān, jí yuē: bǐ kě qǔ ér dài yě, liáng yǎn qí kǒu yuē: wú wàng yán, zhū zú yǐ.
《史記》曰：秦始皇游於會稽，渡浙江，項梁與籍俱觀，籍曰：彼可取而代也，梁掩其口曰：無妄言，誅族矣。

yòu yuē: dèng gōng jiàn jǐng dì yuē: wú wáng wèi fǎn shù shí nián yǐ, fā nù xuē dì, yǐ zhū cuò wèi míng, qí yì fēi zài cuò yě, qiě chén kǒng tiān xià zhī shì, jìn kǒu bù gǎn fù yán.
又曰：鄧公見景帝曰：吳王為反數十年矣，發怒削地，以誅錯為名，其意非在錯也，且臣恐天下之士，噤口不敢復言。

guǐ gǔ zǐ yuē: kǒu zhě jī guān yě, suǒ yǐ kāi bì qíng yì yě.
《鬼谷子》曰：口者機關也，所以開閉情意也。

yòu yuē: kǒu kě yǐ shí, bù kě yǐ yán.
又曰：口可以食，不可以言。

shuō yuàn yuē: cháng cōng yǒu jí, lǎo zǐ yuē: xiān shēng jí shén, wú yí jiào yǔ dì zǐ hū, cháng cōng nǎi zhāng qí kǒu shì lǎo zǐ yuē: shé cún hū, yuē: cún, qǐ fēi yǐ ruǎn yé, chǐ wáng hū, yuē: wáng, qǐ fēi yǐ gāng yé, cháng cōng yuē: tiān xià shì jǐn yǐ.
《說苑》曰：常樅有疾，《老子》曰：先生疾甚，無遺教語弟子乎，常樅乃張其口示《老子》曰：舌存乎，曰：存，豈非以軟耶，齒亡乎，曰：亡，豈非以剛耶，常樅曰：天下事盡矣。

yòu yuē: è yán bù guò kǒu, kē yán bù liú ěr, kǒu zhě, guān yě, shé zhě, jī yě, chū yán bù shěn, sì mǎ bù néng zhuī yě.
又曰：惡言不過口，苛言不留耳，口者，關也，舌者，機也，出言不審，駟馬不能追也。

hàn shū yuē: hàn wáng jī wèi bào, wèn lì shí qí yuē: wèi dà jiāng shuí yě, yuē: bǎi zhí, hàn wáng yuē: shì kǒu shàng rǔ xiù.
《漢書》曰：漢王擊魏豹，問酈食其曰：魏大將誰也，曰：柏直，漢王曰：是口尚乳臭。

yòu yuē: zhōu chāng yuē: chén kǒu bù néng yán, xīn zhī qí bù kě.
又曰：周昌曰：臣口不能言，心知其不可。

yòu yuē: yáng xióng kǒu chī, bù néng xì tán.
又曰：楊雄口吃，不能戲談。

yīng shào hàn guān yuē: shì zhōng diāo cún, nián lǎo kǒu chòu, dì cì jī shé xiāng, lìng hán zhī.
應劭《漢官》曰：侍中刁存，年老口臭，帝賜雞舌香，令含之。

dù shù tǐ lùn yuē: shù xiū zhī yè, qí shàng zài yú bù yán, qí cì mò rú guǎ zhī yě, gù yàn yuē: shǐ kǒu rú bí, zhì lǎo bù shī.
杜恕《體論》曰：束脩之業，其上在於不言，其次莫如寡知也，故諺曰：使口如鼻，至老不失。

yǎng shēng jīng yuē: jūn yíng zhī zhōng yǒu gān quán, jūn yíng, kǒu yě, gān quán, tuò yě.
《養生經》曰：軍營之中有甘泉，［軍營，口也，甘泉，唾也。］

yǎng shēng yào yǐn shì nèi jiě yuē: kǒu wèi huá chí.
養生要尹氏內解曰：口為華池。

xiāng shū yuē: yù zhī rén duō kǒu shé, dāng shì qí kǒu rú niǎo huì, yán yǔ jiē jù cǐ duō shé rén yě.
《相書》曰：欲知人多口舌，當視其口如鳥喙，言語皆聚此多舌人也。

xiāng shū zá yào yuē: kǒu dà róng shǒu, chì rú zhū dān, guì qiě shòu.
《相書雜要》曰：口大容手，赤如朱丹，貴且壽。

lài xiāng jì yuē: lǎo zi fāng kǒu.
《瀨鄉記》曰：老子方口。

wú lù yuē: sūn quán fāng yí dà kǒu, mù yǒu jīng guāng.
《吳錄》曰：孫權方頤大口，目有精光。

zhēn sòng xiè huì lián kǒu zhēn yuē: xuān nà zhī yóu, yún yī shū jī, wéi shé shì chū, chí sì ān zhuī, chà máo qiān lǐ, jūn zǐ shèn wēi, hé yòng kǒu shuǎng, xìn zài jì fèi
【箴】宋謝惠連口箴曰：宣納之由，沄伊樞機，唯舌是出，馳駟安追，差氂千里，君子慎微，何用口爽，信在際肺¨

jiè jìn fù xuán kǒu jiè yuē: wù wèi hé yǒu qì jī yuàn zhì jiù, wù yuē bù chuán, fú liú chéng chuān, yǐ kǒng kuì hé, liú xué qīng shān.
【誡】晉傅玄口誡曰：勿謂何有炁積怨致咎，勿曰不傳，伏流成川，蟻孔潰河，流穴傾山。

míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng kǒu míng yuē: wéi kǒu shì shèn, shèn hū yǔ xiào, sān jiān shì jiè, shì zhòng zhōu miào, jiè zhī jiè zhī, wú yí jué qiào.
【銘】齊竟陵王蕭子良口銘曰：惟口是慎，慎乎語笑，三緘是戒，事重周廟，戒之戒之，無貽厥誚。

shé
◇舌

shān hǎi jīng yuē: fǎn shé guó, qí rén fǎn shé.
《山海經》曰：反舌國，其人反舌。

lǚ shì chūn qiū yuē: shàn wèi jūn zhě, mán yí fǎn shé, shū sú yì xí, jiē fú dé hòu yě.
《呂氏春秋》曰：善為君者，蠻夷反舌，殊俗異習，皆服德厚也。

zhuāng zǐ yuē: gōng sūn lóng kǒu qù ér bù hé, shé jǔ ér bù xià.
《莊子》曰：公孫龍口呿而不合，舌舉而不下。

yàn dān zǐ yuē: jīng kē zhī yàn, tài zǐ yuē: tián xiān shēng jīn wú yàng hū, kē yuē: guāng lín sòng kē zhī shí, yán tài zǐ jiè yǐ guó shì, chǐ yǐ zhàng fū ér bù jiàn xìn, xiàng kē tūn shé ér sǐ yǐ.
《燕丹子》曰：荊軻之燕，太子曰：田先生今無恙乎，軻曰：光臨送軻之時，言太子戒以國事，恥以丈夫而不見信，向軻吞舌而死矣。

shǐ jì yuē: píng yuán jūn yǐ dìng cóng ér guī, zhì yú zhào, yuē: máo xiān shēng yǐ sān cùn zhī shé, qiáng yú bǎi wàn zhī shī.
《史記》曰：平原君已定從而歸，至於趙，曰：毛先生以三寸之舌，強於百萬之師。

yòu yuē: liú hóu yuē: jiā shì xiàng hán, hán miè, bù ài wàn jīn zhī zī, wèi hán bào chóu qiáng qín, tiān xià zhèn dòng, jīn yǐ sān cùn shé, wèi dì zhě zhī shī, fēng wàn hù, wèi liè hóu, cǐ bù yī zhī jí, yú liáng zú yǐ.
又曰：留侯曰：家世相韓，韓滅，不愛萬金之資，為韓報讎強秦，天下振動，今以三寸舌，為帝者之師，封萬戶，位列侯，此布衣之極，於良足矣。

yòu yuē: zhāng yí cháng cóng chǔ xiāng yǐn, yǐ ér chǔ xiāng wáng bì, mén xià yì yí dào bì, gòng zhí yí, lüè chī shù bǎi, bù fú, shì zhī, qí qī yuē: zi wú dú shū yóu shuō, ān dé cǐ rǔ hū, yí zhāng kǒu yuē: shì wú shé shàng zài fǒu, qī yuē: zài yě, yí yuē: zú yǐ.
又曰：張儀嘗從楚相飲，已而楚相亡璧，門下意儀盜璧，共執儀，掠笞數百，不服，釋之，其妻曰：子無讀書遊說，安得此辱乎，儀張口曰：視吾舌尚在否，妻曰：在也，儀曰：足矣。

shuō yuàn yuē: hán píng zi wèn shū xiàng yuē: gāng yǔ ruǎn shú jiān, duì yuē: chén nián bā shí yǐ, chǐ zài duò ér shé shàng zài.
《說苑》曰：韓平子問叔向曰：剛與軟孰堅，對曰：臣年八十矣，齒再墮而舌尚在。

shén yì jīng yuē: dōng huāng shān zhōng, yǒu dà shí shì, dōng wáng gōng jū zhī, zhǎng yī zhàng, tóu fà hào bái, niǎo miàn rén xíng ér hǔ wěi, héng yǔ yī yù nǚ gèng tóu hú.
《神異經》曰：東荒山中，有大石室，東王公居之，長一丈，頭髮皓白，鳥面人形而虎尾，恆與一玉女更投壺。

hàn shū: kuǎi tōng wèi hán xìn yuē: lì shēng yī shì, fú shì diào sān cùn shé, xià qí qī shí chéng.
《漢書》：蒯通謂韓信曰：酈生一士，伏軾掉三寸舌，下齊七十城。

yīng xióng jì yuē: cáo cāo yǔ liú bèi mì yán, bèi xiè zhī yú yuán shào, shào zhī cāo yǒu tú jǐ zhī yì, cāo zì zǎ qí shé liú xiě, yǐ shī yán jiè hòu shì.
《英雄記》曰：曹操與劉備密言，備泄之於袁紹，紹知操有圖己之意，操自咋其舌流血，以失言戒後世。

sōu shén jì yuē: yǒng jiā zhōng yǒu tiān zhú hú rén, néng duàn shé, xiān tǔ shé shì bīn kè, rán hòu dāo jié, xuè liú fù dì, nǎi qǔ zhì qì zhōng, chuán shì rén, qǔ shé hái hán, yǒu qǐng rú gù.
《搜神記》曰：永嘉中有天竺胡人，能斷舌，先吐舌示賓客，然後刀截，血流覆地，乃取置器中，傳示人，取舌還含，有頃如故。

guō zǐ yuē: yīn zhòng kān yún, sān rì bù dú dào dé jīng, jué shé běn jiān qiáng.
《郭子》曰：殷仲堪雲，三日不讀道德經，覺舌本間強。

shěn yuē sòng shū yuē: nán guō sòng shū zuò jùn. wáng yì xuān, shēng ér shé duǎn sè yán.
沈約《宋書》曰：南郭［宋書作郡。］王義宣，生而舌短澀言。

xiāng shū yuē: shé rú jiàng chì zhě, xián rén yě.
《相書》曰：舌如絳赤者，賢人也。

xiāng shū zá yào yuē: tǔ shé jí bí sān gōng.
《相書雜要》曰：吐舌及鼻三公。

fù liáng jiǎn wén dì shé fù yuē: xī zī xiān shēng wèn yú hé sī yì shì yuē: fū sān duān suǒ guì, sān cùn zhù míng, gù wēi yán chuán hū wǎng jì, miào shuō biǎo hū dān qīng, lǔ tán xiào ér jūn què, wáng yán yǒng ér ruì lóng, lù yǒu qiān jīn zhī fù, zhōu wèi yī shuō zhī gōng, fù yǒu gòu shàn zhī duān, chán yú zhī jī, yàn zǐ líng zhū, fēi huáng dù bái, wú jiāng yù fèi biàn pì zhī jiāo, yuǎn qiǎo nìng zhī yǒu, tiǎn zhāng yí zhī yú, jiān sū qín zhī hòu, fěn yú qīng zhī bái bì, suì hàn wáng zhī yù dòu, rán hòu fú wěi kě xī, chún fēng bù xiǔ.
【賦】梁簡文帝舌賦曰：奚茲先生問於何斯逸士曰：夫三端所貴，三寸著名，故微言傳乎往記，妙說表乎丹青，魯談笑而軍卻，王言詠而瑞隆，陸有千金之富，周為一說之功，復有構扇之端，讒諛之跡，艷紫凌朱，飛黃妒白，吾將欲廢便辟之交，遠巧佞之友，殄張儀之餘，殲蘇秦之後，粉虞卿之白璧，碎漢王之玉斗，然後浮偽可息，淳風不朽。

lùn jìn zhāng hán bù yòng shé lùn yuē: lùn zhě yǐ wèi xīn qì xiāng qū, yīn shé ér yán, juǎn shé xī qì, ān dé chàng lǐ, yú yǐ liú yì yú yán, bù rú liú yì yú bù yán, tú zhī wú shé zhī tōng xīn, wèi jǐn yǒu shé zhī bì tōng xīn yě, zhòng ní yún, tiān hé yán zāi, sì shí xíng yān, fū zǐ zhī wén zhāng, kě dé ér wén yě, fū zǐ zhī yán xìng yǔ tiān dào, bù kě dé ér wén, shì wèi zhì jīng, yù bù kě wén, shū jī zhī fā, zhǔ hū róng rǔ, huò yán xiāng xún, zhào fú shén xī, sàng yuán miè zú, méi yǒu yú āi, sān jiān gào shèn, míng zài jīn rén, liú hóu bù dé yǐ ér diào sān cùn, yì fǎn chū fú ér xiào shén xiān, líng guī qǐ zhào yú yǒu shí, qián què kě tōng yú qiān nián, yīng wǔ xīng xīng, gǔ nòng yú lóng luó, cái wú yī jiè zhī cún, pǔ tiān dì zhī yǔ rén wù, yì hé xiè yú yǒu yán zāi.
【論】晉張韓不用舌論曰：論者以為心氣相驅，因舌而言，捲舌翕氣，安得暢理，余以留意於言，不如留意於不言，徒知無舌之通心，未盡有舌之必通心也，仲尼雲，天何言哉，四時行焉，夫子之文章，可得而聞也，夫子之言性與天道，不可得而聞，是謂至精，愈不可聞，樞機之發，主乎榮辱，禍言相尋，召福甚希，喪元滅族，沒有餘哀，三緘告慎，銘在金人，留侯不得已而掉三寸，亦反初服而效神仙，靈龜啟兆於有識，前卻可通於千年，鸚鵡猩猩，鼓弄於籠羅，財無一介之存，普天地之與人物，亦何屑於有言哉。

fā
◇發

guī cáng qǐ shì yuē: gòng gōng rén miàn shé shēn, zhū fā.
《歸藏啟筮》曰：共工人面蛇身，朱發。

zuǒ chuán yuē: qí hóu tián yú jǔ, lú pú piè jiàn, qì qiě qǐng yuē: yú zhī fā rú cǐ zhǒng zhǒng, yú xī néng wèi, zhǒng zhǒng, duǎn yě. gōng yuē: wú gào èr zi, zi wěi yù fù zhī, zi yǎ bù kě, yuē: bǐ qí fā duǎn ér xīn shén zhǎng, qí huò qǐn chù wǒ yǐ, zi yǎ fàng lú pú piè yú běi yàn.
《左傳》曰：齊侯田於莒，盧蒲嫳見，泣且請曰：余之發如此種種，余奚能為，［種種，短也。］公曰：吾告二子，子尾欲復之，子雅不可，曰：彼其發短而心甚長，其或寢處我矣，子雅放盧蒲嫳於北燕。

yòu yuē: xī yǒu réng shì nǚ shēng, zhěn hēi měi fā wèi zhěn. ér shén měi, guāng kě yǐ jiàn, míng yuē xuán qī, lè zhèng hòu kuí qǔ zhī.
又曰：昔有仍氏女生，鬒黑［美發為鬒。］而甚美，光可以鑒，名曰玄妻，樂正後夔取之。

lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng mù ér wáng, wèi rén měi fā.
《禮斗威儀》曰：君乘木而王，為人美發。

lǚ shì chūn qiū yuē: xī zhě yīn hàn wǔ nián, tāng nǎi yǐ shēn dǎo, jiǎn fà zì yǐ wèi xī, yòng qí fú yú shàng dì.
《呂氏春秋》曰：昔者殷旱五年，湯乃以身禱，剪髮自以為犧，用祈福於上帝。

hán zǐ yuē: wén gōng zhī shí, zǎi rén shàng zhì ér fā rào zhī, wén gōng zhào zǎi rén ér qiào zhī, zǎi rén yuē: chén yǒu sǐ zuì sān, yuán lì dǐ dāo, lì yóu gàn jiāng, qiè ròu duàn ér fā bù jué, chén zhī zuì yī yě, yuán zhuī guàn luán, ér bù jiàn fā, chén zhī zuì èr yě, fèng zhì lú tàn, ròu jǐn chì hóng, zhì shú ér fā bù jiāo, chén zhī zuì sān yě, táng xià de wēi yǒu jí chén zhě hū, gōng nǎi zhào qí xià ér qiào zhī, guǒ rán, nǎi zhū zhī.
《韓子》曰：文公之時，宰人上炙而發繞之，文公召宰人而誚之，宰人曰：臣有死罪三，援礪砥刀，利猶干將，切肉斷而發不絕，臣之罪一也，援錐貫臠，而不見發，臣之罪二也，奉炙爐炭，肉盡赤紅，炙熟而發不焦，臣之罪三也，堂下得微有嫉臣者乎，公乃召其下而誚之，果然，乃誅之。

yòu yuē: yàn lǐ jì hǎo yuǎn chū, qí qī yǒu shì, jì zhì, shì zài nèi, qī huàn zhī, qiè yuē: lìng gōng zǐ luǒ ér jiě fā, zhí chū mén, wú shǔ xiáng bù jiàn yě, gōng zǐ cóng qí jì, jí zǒu chū mén, jì yuē: shì hé rén yě, jiā shì jiē yuē wú yǒu, jì yuē wú jiàn guǐ, wèi zhī nài hé, fù yuē: qǔ wǔ xìng zhī shuǐ yù zhī, jì yuē: nuò, nǎi yù.
又曰：燕李季好遠出，其妻有士，季至，士在內，妻患之，妾曰：令公子倮而解發，直出門，吾屬詳不見也，公子從其計，疾走出門，季曰：是何人也，家室皆曰無有，季曰吾見鬼，為之奈何，婦曰：取五姓之水浴之，季曰：諾，乃浴。

jiā yǔ yuē: yán huí èr shí fā bái.
《家語》曰：顏回二十發白。

shǐ jì yuē: lìn xiàng rú chí bì, què lì yǐ zhù, nù fà shàng chōng guān.
《史記》曰：藺相如持璧，卻立倚柱，怒髮上沖冠。

hàn shū yuē: sū wǔ liú xiōng nú shí jiǔ nián, shǐ yǐ qiáng zhuàng chū, jí hái, bìn fà jǐn bái.
《漢書》曰：蘇武留匈奴十九年，始以強壯出，及還，鬢髮盡白。

huái nán wàn bì shù yuē: lǐ fà zào qián, fù ān fū jiā.
淮南《萬畢術》曰：理髮灶前，婦安夫家。

yòu yuē: yòng má zi zhōng rén, tóng yè mǐ zhī zhǔ zhī, mù èr shí rì, fà zhǎng.
又曰：用麻子中人，桐葉米汁煮之，沐二十日，髮長。

dōng guān hàn jì yuē: míng dé hòu měi fā, wèi sì qǐ dà jì, dàn yǐ fā chéng shàng yǒu yú, rào jì sān zā.
《東觀漢記》曰：明德後美發，為四起大髻，但以發成尚有餘，繞髻三匝。

yòu yuē: hé xǐ huáng hòu, liù suì, zhū xiōng chí hòu fā, hòu yuē: shēn tǐ fà fū, shòu zhī fù mǔ, bù gǎn huǐ shāng, xiào zhī shǐ yě, nài hé nòng rén fā hū.
又曰：和喜皇后，六歲，諸兄持後發，後曰：身體髮膚，受之父母，不敢毀傷，孝之始也，奈何弄人發乎。

cáo mán chuán yuē: tài zǔ cháng xíng jīng mài zhōng, lìng zú shì wú bài mài, fàn zhě sǐ, qí shì jiē xià mǎ chí mài yǐ xiāng fù, shí tài zǔ mǎ téng rù mài zhōng, tài zǔ yuē: zhì fǎ ér zì fàn zhī, hé yǐ shuài xià, rán gū wèi jūn shuài, bù kě shā, qǐng zì xíng, yīn yuán jiàn gē fā yǐ zhì dì.
《曹瞞傳》曰：太祖嘗行經麥中，令卒士無敗麥，犯者死，騎士皆下馬持麥以相付，時太祖馬騰入麥中，太祖曰：製法而自犯之，何以帥下，然孤為軍帥，不可殺，請自刑，因援劍割發以置地。

wáng yǐn jìn shū yuē: táo kǎn wèi lì, pó yáng xiào lián yǔ qīn yǒu guò kǎn sù, mǔ jié fā yǐ gōng bīn, zhū kè tàn yuē: fēi cǐ mǔ, bù shēng cǐ zi yě.
王隱《晉書》曰：陶侃為吏，鄱陽孝廉與親友過侃宿，母截發以供賓，諸客嘆曰：非此母，不生此子也。

shī liáng hé xùn bái fà shī yuē: sī bái bù nán rǎn, péng shēng běn yì fú, wéi cǐ xīng xīng fā, dú yǔ zhòng zhōng shū.
【詩】梁何遜白髮詩曰：絲白不難染，蓬生本易扶，唯此星星發，獨與眾中殊。

fù jìn zuǒ sī bái fà fù yuē: xīng xīng bái fà, shēng yú bìn chuí, suī fēi qīng yíng, huì wǒ guāng yí, cè míng guān guó, yǐ cǐ jiàn cī, jiāng bá jiāng niè, hǎo jué shì mí, bái fà jiāng bá, nì rán zì sù, bǐng mìng bù xìng, zhí jūn nián mù, bī pò qiū shuāng, shēng ér hào sù, shǐ lǎn míng jìng, tì rán jiàn è, cháo shēng zhòu bá, hé zuì zhī gù, yǔ guān jú yòu, yī mù gāo yī yè, guì qí sù huá, fěi shàng lǜ yè, yuán jí zi zhī shǒu, shè zi zhī niè, zī ěr bái fà, guān shì zhī tú, mí bù zhuī róng, guì huá jiàn kū, hè hè chāng hé, ǎi ǎi zǐ lú, ruò guàn lái shì, tóng tiáo xiàn mó, gān luó chéng zhěn, zǐ qí pōu fú, yīng yīng zhōng jiǎ, gāo lùn yún qú, bá bái jiù hēi, cǐ zì zài wú, bái fà lín yù bá, chēn mù hào hū, hé wǒ zhī yuān, hé zi zhī wù, gān luó zì yǐ biàn huì jiàn chēng, bù yǐ fā hēi ér míng zhù, jiǎ shēng zì yǐ liáng cái jiàn yì, bù yǐ wū bìn ér hòu jǔ, wén zhī xiān mín, guó yòng lǎo chéng, èr lǎo guī zhōu, zhōu dào sù qīng, sì hào zuǒ hàn, hàn dé guāng míng, hé bì qù wǒ, rán hòu yào róng, zī ěr bái fà, shì gù yǒu yǐ, ěr zhī suǒ yán, fēi bù yǒu lǐ, nǎng guì qí dié, jīn báo jiù chǐ, pó pó róng qī, hào shǒu tián lǐ, suī yǒu èr máo, hé qīng nán qí, suí shí zhī biàn, jiàn tàn kǒng zǐ, fā nǎi cí jǐn, shì yǐ gù qióng, xī lín yù yán, jīn cóng fēi péng, fà fū zhì nì, shàng bù kè zhōng, liáo yòng nǐ cí, bǐ zhī guó fēng.
【賦】晉左思白髮賦曰：星星白髮，生於鬢垂，雖非青蠅，穢我光儀，策名觀國，以此見疵，將拔將鑷，好爵是縻，白髮將拔，惄然自訴，稟命不幸，值君年暮，逼迫秋霜，生而皓素，始覽明鏡，惕然見惡，朝生晝拔，何罪之故，予觀橘柚，一〈目高〉一瞱，貴其素華，匪尚綠葉，原戢子之手，攝子之鑷，咨爾白髮，觀世之途，靡不追榮，貴華賤枯，赫赫閶闔，藹藹紫廬，弱冠來仕，童髫獻謨，甘羅乘軫，子奇剖符，英英終賈，高論雲衢，拔白就黑，此自在吾，白髮臨欲拔，瞋目號呼，何我之冤，何子之誤，甘羅自以辯惠見稱，不以發黑而名著，賈生自以良才見異，不以烏鬢而後舉，聞之先民，國用老成，二老歸周，周道肅清，四皓佐漢，漢德光明，何必去我，然後要榮，咨爾白髮，事故有以，爾之所言，非不有理，曩貴耆耋，今薄舊齒，皤皤榮期，皓首田裡，雖有二毛，河清難俟，隨時之變，見嘆孔子，發乃辭盡，誓以固窮，昔臨玉顏，今從飛蓬，髮膚至昵，尚不克終，聊用擬辭，比之國風。

xù jìn jī hán bái shǒu fù xù yuē: yú nián èr shí qī, shǐ yǒu bái fà shēng yú zuǒ bìn, sī nǎi shuāi cuì zhī biāo zhèng, qì juān zhī dà jiàn yě, pú yī yòu chǐ, zuò bì xià hòu, hàn zhī jiǎ dèng, ruò guàn cóng zhèng, dú yǐ chuí lì zhī nián, bái shǒu wú wén, zhuàng zhì nǜ yú wú tú, zhōng zhēn kàng yú jí lù, dǔ jiāng shuāi ér yǒu chuān shàng zhī gǎn, guān qù shě ér bào kāng kǎi zhī tàn.
【序】晉稽含白首賦序曰：餘年二十七，始有白髮生於左鬢，斯乃衰悴之標證，棄捐之大漸也，蒲衣幼齒，作弼夏後，漢之賈鄧，弱冠從政，獨以垂立之年，白首無聞，壯志衄於蕪塗，忠貞抗於棘路，睹將衰而有川上之感，觀趣舍而抱慷慨之嘆。

dú lóu
◇髑髏

shuō wén yuē: dú lóu, dǐng yě.
《說文》曰：髑髏，頂也。

guǎng yǎ yuē: sǎng lú wèi zhī dú lóu.
《廣雅》曰：顙顱謂之髑髏。

zhuāng zǐ yuē: zhuāng zi shǐ chǔ, jiàn kōng dú lóu, jī yǐ mǎ chuí ér wèn yuē: fū zǐ tān shēng shī lǐ ér wèi cǐ hū, jiāng yǒu dòng něi zhī huàn ér wèi cǐ hū, yǔ zú, yuán dú lóu, zhěn ér wò, dú lóu jiàn mèng yuē: fū sǐ wú jūn yú shàng, wú chén yú xià, yì wú sì shí zhī shì, yǔ tiān dì wèi chūn qiū, suī nán miàn dì wáng, lè bù néng guò yě.
《莊子》曰：莊子使楚，見空髑髏，擊以馬捶而問曰：夫子貪生失理而為此乎，將有凍餒之患而為此乎，語卒，援髑髏，枕而臥，髑髏見夢曰：夫死無君於上，無臣於下，亦無四時之事，與天地為春秋，雖南面帝王，樂不能過也。

wèi lüè yuē: wáng zhōng xiān yīn jī dàn rén, wǔ guān jiāng yǔ gòng cóng jià chū xíng, guò zhǒng yuán é jiā, jù féng xiào běn gǎi. jiān, wú hé, lìng qǔ dào biān sǐ rén dú lóu xì zhe zhōng mǎ ān shàng, yǐ wèi xì xiào.
《魏略》曰：王忠先因飢啖人，五官將與共從駕出行，過冢［原訛家，據馮校本改。］間，無何，令取道邊死人髑髏系著忠馬鞍上，以為戲笑。

shèng hóng zhī jīng zhōu jì yuē: zhǎng shā pú qí xiàn, yǒu lǚ méng zhǒng, zhǒng zhōng yǒu yī dú lóu, jí dà, méng xíng jì zhǎng wěi, yí jí méng dú lóu yě.
盛弘之《荊州記》曰：長沙蒲圻縣，有呂蒙冢，冢中有一髑髏，極大，蒙形既長偉，疑即蒙髑髏也。

guǎng zhōu jì yuē: lú xún xí guǎng zhōu, fēng huǒ yè fā, bēn miǎn zhě shù qiān ér yǐ, xún chú zhū shāo gǔ, shù dé dú lóu sān wàn yú, yú jiāng nán zhōu shàng zuò dà kēng zàng zhī, jīn míng gòng zhǒng.
《廣州記》曰：盧循襲廣州，風火夜發，奔免者數千而已，循除諸燒骨，數得髑髏三萬餘，於江南洲上作大坑葬之，今名共冢。

nán zhōu yì wù zhì yuē: wū hǔ rén, dú lóu pò zhī, yǐ yǐn jiǔ.
《南州異物志》曰：烏滸人，髑髏破之，以飲酒。

xù sōu shén jì yuē: yǒng jiā wǔ nián, zhāng róng wèi gāo píng shù luó zhǔ, shí zāo cáo yí zéi kòu luàn, rén mín yuán mín zì huài, jù tài píng yù lǎn sān bǎi qī shí sì bǔ. jiē wù lěi zì bǎo gù, jiàn shān zhōng huǒ qǐ, fēi āi jué làn yù lǎn zuò yàn. shí yú zhàng, shù diān dà yàn, xiǎng dòng shān gǔ, jiǔ wén rén mǎ kǎi jiǎ shēng, wèi yí zéi shàng, rén jiē huáng kǒng, bìng yán chū, jiāng yù jī zhī, yǐn qí dào shān xià, wú yǒu rén, dàn jiàn suì huǒ lái shài rén, páo kǎi mǎ máo biāo gé jiē shāo, yú shì jūn rén zǒu hái, míng rì wǎng shì shān zhōng, wú rán huǒ chù, wéi jiàn dú lóu bǎi tóu, bù sàn zài shān zhōng.
《續搜神記》曰：永嘉五年，張榮為高平戍邏主，時遭曹嶷賊寇亂，人民［○原民字壞，據《太平御覽》三百七十四補。］皆塢壘自保固，見山中火起，飛埃絕爛［御覽作爓。］十餘丈，樹顛大焱，響動山谷，久聞人馬鎧甲聲，謂嶷賊上，人皆惶恐，並嚴出，將欲擊之，引騎到山下，無有人，但見碎火來曬人，袍鎧馬毛{髟葛}皆燒，於是軍人走還，明日往視山中，無燃火處，唯見髑髏百頭，布散在山中。

fù hòu hàn zhāng héng dú lóu fù yuē: zhāng píng zi jiāng yóu mù yú jiǔ yě, guān huà yú bā fāng, gù jiàn dú lóu, wěi yú lù páng, píng zi chàng rán ér wèn zhī, zi jiāng bìng liáng tuī mìng, yǐ yāo shì hū, běn sàng cǐ tǔ, liú qiān lái hū, wèi shì shàng zhī, wèi shì xià yú, dá yuē: wú sòng rén yě, xìng zhuāng míng zhōu, yóu xīn fāng wài, bù néng zì xiū, gōng zǐ hé yǐ wèn zhī, duì yuē: wǒ yù gào zhī yú wǔ yuè, dǎo zhī yú shén qí, qǐ zǐ sù gǔ, fǎn zi sì zhī, dú lóu yuē: sǐ wèi xiū xī, shēng wèi yì láo, dōng zhī bīng níng, hé rú chūn bīng zhī xiāo, kuàng wǒ yǐ huà, yǔ dào xiāo yáo, yǔ yīn yáng tóng qí liú, yuán qì hé qí pǔ, yún hàn wèi chuān chí, xīng xiù wèi zhū yù, léi diàn wèi gǔ shàn, rì yuè wèi dēng zhú, hé tǐ zì rán, wú qíng wú yù, bù xíng ér zhì, bù jí ér sù.
【賦】後漢張衡髑髏賦曰：張平子將游目於九野，觀化於八方，顧見髑髏，委於路旁，平子悵然而問之，子將並糧推命，以夭逝乎，本喪此土，流遷來乎，為是上知，為是下愚，答曰：吾宋人也，姓莊名周，游心方外，不能自修，公子何以問之，對曰：我欲告之於五嶽，禱之於神祇，起子素骨，反子四支，髑髏曰：死為休息，生為役勞，冬之冰凝，何如春冰之消，況我已化，與道逍遙，與陰陽同其流，元氣合其朴，雲漢為川池，星宿為珠玉，雷電為鼓扇，日月為燈燭，合體自然，無情無欲，不行而至，不疾而速。

jìn lǚ ān dú lóu fù yuē: chóu chú zēng chóu, yán yóu jiù xiāng, wéi yù dú lóu, zài bǐ lù bàng, yú nǎi fǔ yǎng zhà tàn, gào yú hào cāng, cǐ dú hé rén, mìng bù yǒng zhǎng, shēn xiāo yuán yě, gǔ pù dà huāng, yú jiāng bìn zi shí fú, yǔ zi yán zhuāng, liàn yǐ guān guǒ, qiān bǐ yōu táng, yú shì dú lóu chǔn rú, jīng líng gǎn yīng, ruò zài ruò wú, fěi rán jiàn xíng, wēn sè sù fū, xī yǐ wú liáng, xíng wéi huáng gān, lái yóu cǐ tǔ, tiān duó wǒ nián, lìng wǒ quán fū xiāo miè, bái gǔ lián piān, sì zhī cuī cáng yú cǎo mǎng, gū hún bēi dào hū huáng quán, yú nǎi gǎn qí kǔ suān, shěn qí suǒ shuō, niàn ěr tú dú, xíng shén duàn jué, jīn zhái zi hòu tǔ, yǐ wèi yǒng liè, xiāng yǔ yì lù, yú shì biàn bié.
晉呂安髑髏賦曰：躊躇增愁，言游舊鄉，惟遇髑髏，在彼路傍，余乃俯仰咤嘆，告於昊蒼，此獨何人，命不永長，身銷原野，骨曝大荒，余將殯子時服，與子嚴裝，殮以棺槨，遷彼幽堂，於是髑髏蠢如，精靈感應，若在若無，斐然見形，溫色素膚，昔以無良，行違皇乾，來游此土，天奪我年，令我全膚消滅，白骨連翩，四支摧藏於草莽，孤魂悲悼乎黃泉，余乃感其苦酸，哂其所說，念爾荼毒，形神斷絕，今宅子后土，以為永列，相與異路，於是便別。

shuō wèi chén wáng cáo zhí dú lóu shuō yuē: cáo zi yóu hū bēi táng zhī bīn, bù hū zhēn huì zhī sǒu, xiāo tiáo qián xū, jīng yōu jiàn zǔ, gù jiàn dú lóu, kuài rán dú jū, yú shì fú shì ér wèn zhī yuē: zi jiāng jié yīng shǒu jiàn, xùn guó jūn hū, jiāng bèi jiān zhí ruì, bì sān jūn hū, jiāng yīng zī gù jí, mìng yǔn qīng hū, jiāng shòu zhōng shù jí, guī yōu míng hū, kòu yí hái ér tàn xī, āi bái gǔ zhī wú líng, mù yán zhōu zhī shì chǔ, tǎng tuō mèng yǐ tōng qíng, yú shì bēng ruò yǒu lái, huǎng ruò yǒu cún, yǐng jiàn róng yǐn, lì xiǎng ér yán yuē: zi hé guó zhī jūn zǐ hū, jì wǎng yú jià, mǐn qí kū xiǔ, bù xī hāi tuò zhī yīn, wèi yǐ kǔ yán, zi zé biàn yú cí yǐ, rán wèi dá yōu míng zhī qíng, shí sǐ shēng zhī shuō yě, fū sǐ zhī wèi yán guī yě, guī yě zhě, guī yú dào yě, dào yě zhě, shēn yǐ wú xíng wèi zhǔ, gù néng yǔ huà tuī yí, yīn yáng bù néng gèng, sì jié bù néng kuī, shì gù dòng yú xiān wēi zhī yù, tōng yú huǎng hū zhī tíng, wàng zhī bù jiàn qí xiàng, tīng zhī bù wén qí shēng, yì zhī bù chōng, mǎn zhī bù yíng, chuī zhī bù diāo, xū zhī bù róng, jī zhī bù liú, níng zhī bù tíng, liáo luò míng mò, yǔ dào xiāng jū, yǎn rán zhǎng qǐn, lè mò shì yú, cáo zǐ yuē: yǔ jiāng qǐng zhī shàng dì, qiú zhū shén líng, shǐ sī mìng chuò jí, fǎn zi hái xíng, yú shì dú lóu zhǎng shēn kuò zì yuē: shén yǐ, hé zi zhī nán yǔ yě, xī tài sù shì bù rén, wú gù láo wǒ yǐ xíng, kǔ wǒ yǐ shēng, jīn yě xìng biàn ér zhī sǐ, shì fǎn wú zhēn yě, hé zi zhī hǎo láo, ér wǒ zhī hǎo yì, zi zé xíng yǐ, yú jiāng guī yú tài xū, yú shì yán zú xiǎng jué, shén guāng wù chú, gù jiāng xuán zhěn, nǎi mìng pú fū, fú yǐ xuán chén, fù yǐ gǎo jīn, yuán jiāng cáng bǐ lù bīn, yōng yǐ dān tǔ, yì yǐ lǜ zhēn, fū cún wáng zhī yì shì, nǎi xuān ní zhī suǒ chén, hé shén píng zhī xū duì, yún sǐ shēng zhī bì jūn.
【說】魏陳王曹植髑髏說曰：曹子游乎陂塘之濱，步乎蓁穢之藪，蕭條潛虛，經幽踐阻，顧見髑髏，塊然獨居，於是伏軾而問之曰：子將結纓首劍，殉國君乎，將被堅執銳，斃三軍乎，將嬰茲固疾，命殞傾乎，將壽終數極，歸幽冥乎，叩遺骸而嘆息，哀白骨之無靈，慕嚴周之適楚，儻託夢以通情，於是伻若有來，怳若有存，影見容隱，厲響而言曰：子何國之君子乎，既枉輿駕，愍其枯朽，不惜咳唾之音，慰以苦言，子則辯於辭矣，然未達幽冥之情，識死生之說也，夫死之為言歸也，歸也者，歸於道也，道也者，身以無形為主，故能與化推移，陰陽不能更，四節不能虧，是故洞於纖微之域，通於恍惚之庭，望之不見其象，聽之不聞其聲，挹之不沖，滿之不盈，吹之不凋，噓之不榮，激之不流，凝之不停，寥落冥漠，與道相拘，偃然長寢，樂莫是逾，曹子曰：予將請之上帝，求諸神靈，使司命輟籍，反子骸形，於是髑髏長呻廓眥曰：甚矣，何子之難語也，昔太素氏不仁，無故勞我以形，苦我以生，今也幸變而之死，是反吾真也，何子之好勞，而我之好逸，子則行矣，余將歸於太虛，於是言卒響絕，神光霧除，顧將旋軫，乃命僕夫，拂以玄塵，覆以縞巾，爰將藏彼路濱，壅以丹土，翳以綠榛，夫存亡之異勢，乃宣尼之所陳，何神憑之虛對，雲死生之必均。

dǎn
◇膽

huáng dì sù wèn yuē: dǎn zhě, zhōng zhèng zhī guān, duàn jué chū yān.
《黃帝素問》曰：膽者，中正之官，斷決出焉。

wú yuè chūn qiū yuē: yuè wáng yù bào yuàn, xuán dǎn yú hù, chū rù cháng zhī, shì jù shuǐ bù shuǐ piān.
《吳越春秋》曰：越王欲報怨，懸膽於戶，出入嘗之，［事具水部水篇。］

wèi zhì yuē: lè jìn, zì wén qiān, róng mào duǎn xiǎo, yǐ dǎn liè cóng tài zǔ.
魏志曰：樂進，字文謙，容貌短小，以膽烈從太祖。

yòu yuē: yuán shào zài lí yáng, jiāng nán dù, chéng yù shǒu zhēn chéng, tài zǔ yù yì qí bīng, yù bù kěn, yuē: yuán shào yōng shí wàn zhòng, jiàn yù bīng shǎo, bì qīng yì bù gōng, ruò yì yù bīng, guò zé bù kě, gōng zhī bì kè, tú liǎng sǔn qí shì, yuán gōng wú yí, tài zǔ cóng zhī, shào wén yù bīng shǎo, guǒ bù wǎng, tài zǔ yuē: chéng yù zhī dǎn, guò yú bì yù.
又曰：袁紹在黎陽，將南度，程昱守甄城，太祖欲益其兵，昱不肯，曰：袁紹擁十萬眾，見昱兵少，必輕易不攻，若益昱兵，過則不可，攻之必克，徒兩損其勢，原公無疑，太祖從之，紹聞昱兵少，果不往，太祖曰：程昱之膽，過於賁育。

wú zhì yuē: lǚ méng bìng dǔ, sūn quán wèn yuē: qīng rú bù qǐ, shuí kě dài zhě, duì yuē: zhū rán, dǎn shǒu yǒu yú, yú yǐ wèi kě rèn.
《吳志》曰：呂蒙病篤，孫權問曰：卿如不起，誰可代者，對曰：朱然，膽守有餘，愚以為可任。

guǎn hé bié chuán yuē: hé nián shí wǔ, láng yá tài shǒu dān zi chūn, yǎ yǒu cái dù, yù jiàn hé, hé zào zhī, kè bǎi yú rén, yǒu néng yán zhī shì, hé wèi zi chūn yuē: fǔ jūn míng shì, jiā yǒu xióng guì zhī zī, hé jì nián shào, dǎn wèi jiān gāng, ruò yù xiāng guān, jù shī jīng shén, qǐng xiān yǐn jiǔ sān dòu, rán hòu ér yán, zi chūn dà xǐ, zhuó sān dòu, dú shǐ yǐn zhī, yú shì hé rén rén dá duì, yán jiē yǒu yú.
《管輅別傳》曰：輅年十五，琅琊太守單子春，雅有才度，欲見輅，輅造之，客百餘人，有能言之士，輅謂子春曰：府君名士，加有雄貴之資，輅既年少，膽未堅剛，若欲相觀，懼失精神，請先飲酒三斗，然後而言，子春大喜，酌三斗，獨使飲之，於是輅人人答對，言皆有餘。

liú kūn shū yuē: dǎn shí jiān dìng, lín nán wú gǒu miǎn zhī yì.
劉琨書曰：膽識堅定，臨難無苟免之意。

shì shuō yuē: jiāng wéi sǐ shí jiàn pōu, dǎn dà rú dòu.
《世說》曰：姜維死時見剖，膽大如斗。

lùn wèi jī kāng míng dǎn lùn yuē: yǒu lǚ zi chūn zhě, jīng yì wèi dào, yán hé shì fēi, yǐ wèi rén yǒu dǎn kě wú míng, yǒu míng biàn yǒu dǎn yǐ, jī xiān shēng yǐ wèi míng dǎn shū yòng, bù néng xiāng shēng, lùn yuē: fū yuán qì táo shuò, zhòng shēng bǐng yān, fù shòu yǒu duō shǎo, gù cái xìng yǒu hūn míng, wéi zhì rén, tè zhōng chún měi, jiān zhōu wài nèi, wú bù bì bèi, jiàng cǐ yǐ wǎng, gài què rú yě, huò míng yú jiàn wù, huò yǒng yú jué duàn, rén qíng tān lián, gè yǒu suǒ zhǐ, pì zhū cǎo mù, qū yǐ bié yǐ, jiān zhī zhě bó yú wù, piān shòu zhě shǒu qí fēn, gù wú wèi míng dǎn yì qì, bù néng xiāng shēng, míng yǐ jiàn shì, dǎn yǐ jué duàn, zhuān míng wú dǎn, suī jiàn bù duàn, zhuān dǎn wú míng, zé wéi lǐ shī jī.
【論】魏嵇康明膽論曰：有呂子春者，精義味道，研覈是非，以為人有膽可無明，有明便有膽矣，嵇先生以為明膽殊用，不能相生，論曰：夫元氣陶鑠，眾生稟焉，賦受有多少，故才性有昏明，唯至人，特鍾純美，兼周外內，無不畢備，降此已往，蓋闕如也，或明於見物，或勇於決斷，人情貪廉，各有所止，譬諸草木，區以別矣，兼之者博於物，偏受者守其分，故吾謂明膽異氣，不能相生，明以見事，膽以決斷，專明無膽，雖見不斷，專膽無明，則違理失機。