liáng lì èr
◎良吏二
yē lǜ bó jiān, zì shòu zhī, huán zhōu rén. qì háo xiá, xǐ yǔ míng shì yóu. yòng jiàn jǔ rù guān, wèi gōng bù zhǔ shì. zhì yuán jiǔ nián, zhuǎn bǎo dìng lù qīng yuàn xiàn yǐn. chū, ān sù zhōu kǔ xú shuǐ zhī hài, sù yú dà sī nóng sī, dà sī nóng sī yù duó shuǐ gù dào, dǎo shuǐ shǐ dōng. dōng zé qīng yuàn jìng yě, dì shì bù lì, guǒ dǎo zhī, zé qīng yuàn bèi qí hài, ér shuǐ yì bì fǎn gù dào wèi zāi. bó jiān chén qí xíng shì, tú qí lì hài, yào dà sī nóng sī guān jí jùn shǒu xíng shì kě fǒu, shì suì dé yǐ. xiàn xī yǒu táng shuǐ, gài mín tián shén guǎng, shì jiā jù yǐ wéi wéi, mín yǐ shī lì lái sù. bó jiān mìng huǐ wéi, jué qí shuǐ ér zhù zhī tián, xǔ yǐ gài tián zhī yú yuè, nǎi dé yàn shuǐ zhì wéi. réng yǐ qí shì wén yú shěng bù, zhe wèi dìng zhì. xiàn jū nán běi zhī chōng, suì wèi qīn wáng dà guān zhì gōng zhàng yú xiàn xī, xiàn yǐ shí yuè chéng, zhì míng nián fù chè ér xīn zhī, lì dé bìng yuán qīn yú, qí fèi bù zī. bó jiān mìng zhù gōng guǎn, yǐ dài gōng zhàng, qí bì suì jué. fán jùn fǔ fù yì, yú xiàn yǒu zhòng yú tā xiàn zhě, zhé yuē:" níng dé zuì yú shàng, bù kě dé zuì yú xià." bì yì fǔ lì zhēng zhī. zài qīng yuàn sì nián, mín qīn dài zhī rú fù mǔ, bǐ qù ér yóu sī zhī, lì shí sòng qí dé yān. zhuó wèi ēn zhōu tóng zhī.
耶律伯坚,字寿之,桓州人。气豪侠,喜与名士游。用荐举入官,为工部主事。至元九年,转保定路清苑县尹。初,安肃州苦徐水之害,诉于大司农司,大司农司欲夺水故道,导水使东。东则清苑境也,地势不利,果导之,则清苑被其害,而水亦必反故道为灾。伯坚陈其形势,图其利害,要大司农司官及郡守行视可否,事遂得已。县西有塘水,溉民田甚广,势家据以为硙,民以失利来诉。伯坚命毁硙,决其水而注之田,许以溉田之余月,乃得堰水置硙。仍以其事闻于省部,著为定制。县居南北之冲,岁为亲王大官治供帐于县西,限以十月成,至明年复撤而新之,吏得并缘侵渔,其费不赀。伯坚命筑公馆,以代供帐,其弊遂绝。凡郡府赋役,于县有重于他县者,辄曰:“宁得罪于上,不可得罪于下。”必诣府力争之。在清苑四年,民亲戴之如父母,比去而犹思之,立石颂其德焉。擢为恩州同知。
duàn zhí, zì zhèng qīng, zé zhōu jìn chéng rén. zhì yuán shí yī nián, hé běi hé dōng shān dōng dào zéi chōng chì, zhí jù qí xiāng dǎng zú shǔ, jié lěi zì bǎo. shì zǔ mìng dà jiàng lüè dì jìn chéng, zhí yǐ qí zhòng guī zhī, mù fǔ chéng zhì, shǔ zhí lù zhōu yuán shuài fǔ yòu jiān jūn. qí hòu lùn gōng xíng shǎng, fēn tǔ shì shǒu, mìng zhí pèi jīn fú, wèi zé zhōu zhǎng guān. zé mín duō bì bīng wèi hái zhě, zhí mìng jí qí tián lú yú qīn qī lín rén zhī hù, qiě yuē yuē:" qí yè zhǔ zhì, dāng xī ér guī zhī." táo mín wén zhī, duō lái huán zhě, mìng guī qí tián lú rú yuē, mín dé ān yè. sù wú chǎn zhě, zé chū sù zhèn zhī wèi tā jùn suǒ fú lüè zhě, chū cái gòu zhī yǐ bīng sǐ ér bào lù zhě, shōu ér yì zhī. wèi jǐ, zé wéi lè tǔ. dà xiū kǒng zǐ miào, gē tián qiān mǔ, zhì shū wàn juǎn, yíng rú shì lǐ jùn mín wèi shī, yǐ zhāo yán sì fāng lái xué zhě. bù wǔ liù nián, xué zhī shì zǐ, yǐ tōng jīng bèi xuǎn zhě, bǎi èr shí yǒu èr rén. zài guān èr shí nián, duō yǒu huì zhèng. cháo tíng tè mìng tí jǔ běn zhōu xué xiào shì, wèi bài ér zú.
段直,字正卿,泽州晋城人。至元十一年,河北、河东、山东盗贼充斥,直聚其乡党族属,结垒自保。世祖命大将略地晋城,直以其众归之,幕府承制,署直潞州元帅府右监军。其后论功行赏,分土世守,命直佩金符,为泽州长官。泽民多避兵未还者,直命籍其田庐于亲戚邻人之户,且约曰:“俟业主至,当析而归之。”逃民闻之,多来还者,命归其田庐如约,民得安业。素无产者,则出粟赈之;为他郡所俘掠者,出财购之;以兵死而暴露者,收而瘗之。未几,泽为乐土。大修孔子庙,割田千亩,置书万卷,迎儒士李俊民为师,以招延四方来学者。不五六年,学之士子,以通经被选者,百二十有二人。在官二十年,多有惠政。朝廷特命提举本州学校事,未拜而卒。
ān dōu lá, zì ruì zhī, kǎi liè shì. zǔ ā sī lán, cháng cóng dà jiàng ā shù fá sòng, shì zhì jì níng lù dá lǔ huā chì, zǐ sūn yīn qí míng lán, suì yǐ lán wèi shì. ān dōu lá tōng jīng shǐ, jiān xí zhū guó yǔ. chéng zōng shí, wèi hàn lín yuàn zhá ěr lǐ chì, zhí shū zhì gào. huì yǒu zhǐ mìng shū fān wáng tiān lì shèng zhǐ, ān dōu lá yuē:" cǐ zhǐ fēi wéi yǒu kuī guó tǐ, xíng qiě wèi mín yāng yǐ." dì wén zhī, wèi jìn chén yuē:" xiǎo lì rú cǐ, zhēn nán de yě." shì nǎi zhǐ. xún shòu yīng fèng hàn lín wén zì, fán méng gǔ zhuàn jì, duō suǒ jiào zhèng. shēng dài zhì. shí fāng xuǎn shǒu lìng, chú liáo zhōu dá lǔ huā chì, yǐ zuì wén, cì shàng zūn míng bì, chú jí xián zhí xué shì. zhì shùn yuán nián, qiān xiāng yáng lù dá lǔ huā chì. shān xī dà jī, hé nán xíng shěng kǒng liú mín rù jìng wèi biàn, xí shǒu wǔ guān, ān dōu lá yàn qí liáng mín, zhé tīng qí dù guān. lì yuē:" dé wú wéi shàng mìng hū?" ān dōu lá yuē:" wú fáng jiān ěr, fēi chóu liáng mín yě, kě bù kāi qí shēng lù yé!" jì yòu zhǔ zhōu yǐ shí zhī, suǒ huó shù wàn rén. yòu chéng lín hàn shuǐ, suì yǒu shuǐ huàn, wèi zhù dī chéng wài, suì yǐ wú yú. yuán tǒng èr nián, chú yì dōu lù zǒng guǎn. sú pō hàn xiá, ér ān dōu lá wù xīng xué xiào, yǐ píng yì zhì zhī. yǒu shàng mǎ zéi bái zhòu jié rén, jiǔ bù néng bǔ, ān dōu lá shēng qín zhī, qí dǎng lù xuān wèi shǐ luó guō, wū yǐ wǎng kān, zòng qí zéi. yǐ ér zéi jié hé jiān, fù bèi huò, nǎi jǐn shū qí qíng, ér ān dōu lá zhī wū shǐ bái, bǐ zài rèn yī kǎo. qīn wáng mǎi nú zhèn yì dōu, qí fǔ shǔ bìng mín, ān dōu lá cái yì zhī, mín yǐ wú rǎo. zhì zhèng liù nián zú, nián qī shí.
谙都剌,字瑞芝,凯烈氏。祖阿思兰,尝从大将阿术伐宋,仕至冀宁路达鲁花赤,子孙因其名兰,遂以兰为氏。谙都剌通经史,兼习诸国语。成宗时,为翰林院札尔里赤,职书制诰。会有旨命书藩王添力圣旨,谙都剌曰:“此旨非惟有亏国体,行且为民殃矣。”帝闻之,谓近臣曰:“小吏如此,真难得也。”事乃止。寻授应奉翰林文字,凡蒙古传记,多所校正。升待制。时方选守令,除辽州达鲁花赤,以最闻,赐上尊名币,除集贤直学士。至顺元年,迁襄阳路达鲁花赤。山西大饥,河南行省恐流民入境为变,檄守武关,谙都剌验其良民,辄听其度关。吏曰:“得无违上命乎?”谙都剌曰:“吾防奸耳,非仇良民也,可不开其生路耶!”既又煮粥以食之,所活数万人。又城临汉水,岁有水患,为筑堤城外,遂以无虞。元统二年,除益都路总管。俗颇悍黠,而谙都剌务兴学校,以平易治之。有上马贼白昼劫人,久不能捕,谙都剌生擒之,其党赂宣慰使罗锅,诬以枉勘,纵其贼。已而贼劫河间,复被获,乃尽输其情,而谙都剌之诬始白,俾再任一考。亲王买奴镇益都,其府属病民,谙都剌裁抑之,民以无扰。至正六年卒,年七十。
zi xiè chè jiān, tóng zhī xīn yù zhōu shì, yǐ xiào chēng.
子燮彻坚,同知新喻州事,以孝称。
yáng jǐng xíng, zì xián kě, jí ān tài hé zhōu rén. dēng yán yòu èr nián jìn shì dì, shòu gàn zhōu lù huì chāng zhōu pàn guān. huì chāng mín sù bù zhī jǐng yǐn, jí yú hé liú, gù duō jí lì bù zhī táo wǎ, yǐ máo fù wū, gù duō huǒ zāi. jǐng xíng jiào mín chuān jǐng yǐ yǐn, táo wǎ yǐ dài máo cí, mín shǐ miǎn yú jí lì huǒ zāi. háo mín shí rén, hào shí hǔ, gàn zhèng hài mín, xī bǔ zhì zhī fǎ. nǎi chuàng xué shè, lǐ shī rú, quàn mín chì yú tián yǐ shàn shì, xián sòng zhī shēng suì shèng. diào yǒng xīn zhōu pàn guān, fèng jùn fǔ mìng, hé mín tián zū, chú chǎn sù bì, jiān qī bù róng, xì mín lài yān. gǎi jiāng xī xíng shěng zhào mó, zhuǎn fǔ zhōu lù yí huáng xiàn yǐn, lǐ bái yuān yù zhī bù jué zhě shù shí shì. shēng fǔ zhōu lù zǒng guǎn fǔ tuī guān, fā tī jiān fú, jùn wú yuān yù. jīn xī xiàn mín táo jiǎ, hòu jī ér xiōng xiǎn, cháng lǚ wū xiàn qí xiàn zhǎng lì bà qù zhī, yóu shì guān lì wèi qí rén, bù gǎn jí zhì, táo suì bào héng yú yī jùn. jǐng xíng zhì, yǐ fǎ tòng shéng zhī, xǐ wǔ bǎi lǐ wài. jīn xī háo sēng yún zhù, fā rén zhǒng mù qǔ cái wù, shì jué, guān lì shòu huì, huǎn qí yù, jǐng xíng jí àn zhī, sēng yǐ huì dòng zhī, bù tīng, nǎi lù dāng dào zhě, yǐ wēi yǔ hàn zhī, yī bù gù, zú zhì zhī rú fǎ. yóu shì háo huá píng jī, liáng mín huò ān. zhuǎn hú zhōu lù guī ān xiàn yǐn, fèng xíng shěng mìng, lǐ huāng tián zū, mín wú qī bì. jǐng xíng suǒ lì zhōu xiàn, jiē yǒu huì zhèng suǒ qù, mín jiē lì shí sòng zhī. yǐ hàn lín dài zhì cháo liè dài fū zhì shì, nián qī shí sì zú.
杨景行,字贤可,吉安太和州人。登延祐二年进士第,授赣州路会昌州判官。会昌民素不知井饮,汲于河流,故多疾疠;不知陶瓦,以茅覆屋,故多火灾。景行教民穿井以饮,陶瓦以代茅茨,民始免于疾疠火灾。豪民十人,号十虎,干政害民,悉捕置之法。乃创学舍,礼师儒,劝民斥腴田以膳士,弦诵之声遂盛。调永新州判官,奉郡府命,核民田租,除刬宿弊,奸欺不容,细民赖焉。改江西行省照磨,转抚州路宜黄县尹,理白冤狱之不决者数十事。升抚州路总管府推官,发擿奸伏,郡无冤狱。金溪县民陶甲,厚积而凶险,尝屡诬陷其县长吏罢去之,由是官吏畏其人,不敢诘治,陶遂暴横于一郡。景行至,以法痛绳之,徙五百里外。金溪豪僧云住,发人冢墓取财物,事觉,官吏受贿,缓其狱,景行急按之,僧以贿动之,不听,乃赂当道者,以危语撼之,一不顾,卒治之如法。由是豪猾屏迹,良民获安。转湖州路归安县尹,奉行省命,理荒田租,民无欺弊。景行所历州县,皆有惠政;所去,民皆立石颂之。以翰林待制、朝列大夫致仕,年七十四卒。
lín xìng zǔ, zì zōng qǐ, fú zhōu luó yuán rén. zhì zhì èr nián, dēng jìn shì dì, shòu chéng shì láng tóng zhī huáng yán zhōu shì, sān qiān ér zhī yán shān zhōu. yán shān sù duō zào wěi chāo zhě, háo mín wú yǒu wén wèi zhī kuí, yuǎn zhì jiāng huái yàn jì, mò bù xíng shǐ. yǒu wén jiān xiá hàn zhì, yīn wěi zào zhì fù, nǎi fēn qiǎn è shào sì wǔ shí rén, wèi lì yú yǒu sī, cì yǒu yù gào zhī zhě, zhé xiān shì qiāng zhī, qián hòu shā rén shén zhòng, duó rén qī nǚ shí yī rén wéi qiè, mín lí qí hài, xián yuān bù gǎn sù zhě shí yú nián. xìng zǔ zhì guān, yuē:" cǐ hài bù chú, hé yǐ mù mín!" jí zhāng bǎng jìn wěi zào zhě, qiě lì shǎng mù mín shǒu gào. é yǒu gào zhě zhì, yáng yǐ bù shí chì qù yòu yǒu gào huò wěi zào èr rén bìng zāng zhě, nǎi jū zhī, kuǎn chéng. yǒu wén zì zhì guān, wèi zhī yíng jiù, xìng zǔ mìng bìng zhí zhī. xū yú, lái sù yǒu wén zhě bǎi yú rén, zé qí zhòng zuì yī èr shì jū zhī, yù lì jù, dài bǔ qí dǎng èr bǎi yú rén, xī zhì zhī fǎ. mín hài jì qù, zhèng shēng jí shén. jiāng zhè xíng shěng chéng xiàng bié ér qiè bù huā jiàn zhū cháo, shēng nán yáng zhī fǔ, gǎi jiàn dé lù tóng zhī, jù wèi rèn. zhì zhèng bā nián, tè zhǐ qiān wèi dào zhōu lù zǒng guǎn, xíng zhì chéng wài, zhuàng zéi yǐ pò qí hòu, xiāng qù jǐn èr shí lǐ. shí hú nán fù shǐ hā lá tiē mù ér tún bīng chéng wài, wén zéi zhì, yǐ fá jūn xū, yù tuì bīng, xìng zǔ wén, jí yè yì shuō liú zhī. hā lá tiē mù ér yuē:" míng rì dé chāo wǔ qiān dìng tóng dùn wǔ bǎi, nǎi kě pò zéi." xìng zǔ xǔ zhī. míng rì fǔ rù chéng shì shì, jí yǐ ēn xìn quàn yù yán shāng, dài chāo wǔ qiān dìng, qiě qǔ jùn lóu jiù tóng bǎn wèi dùn, rì zhōng jiē bèi. hā lá tiē mù ér dé chāo dùn, dà xǐ, suì liú, wèi yù zéi jì. zéi wén xīn zǒng guǎn zhì, yī rì jù wǔ bǎi dùn, yǐ wéi dà jūn qiě zhì, zhōng xī dùn qù. yǒng míng xiàn dòng yáo lǚ qiè fā wèi mín hài, xìng zǔ yǐ shǒu bǎng yù zhī. jiē yuē:" lín zǒng guǎn lián ér ài mín, bù kě fàn yě." sān nián bù rù jìng. chūn hàn, chóng shí mài miáo, xìng zǔ wéi wén dǎo zhī, dà yǔ sān rì, chóng sǐ ér mài rěn. yǐ ér bà xìng zuò, zhèn pín fá, qīng yáo báo liǎn, jùn zhōng dà zhì, xiàn sī kǎo kè, yǐ dào zhōu wèi zuì. yǐ nián lǎo zhì shì, zhōng yú jiā.
林兴祖,字宗起,福州罗源人。至治二年,登进士第,授承事郎、同知黄岩州事,三迁而知铅山州。铅山素多造伪钞者,豪民吴友文为之魁,远至江淮、燕蓟,莫不行使。友文奸黠悍鸷,因伪造致富,乃分遣恶少四五十人,为吏于有司,伺有欲告之者,辄先事戕之,前后杀人甚众,夺人妻女十一人为妾,民罹其害,衔冤不敢诉者十余年。兴祖至官,曰:“此害不除,何以牧民!”即张榜禁伪造者,且立赏募民首告。俄有告者至,佯以不实斥去;又有告获伪造二人并赃者,乃鞫之,款成。友文自至官,为之营救,兴祖命并执之。须臾,来诉友文者百余人,择其重罪一二事鞫之,狱立具,逮捕其党二百余人,悉置之法。民害既去,政声籍甚。江浙行省丞相别儿怯不花荐诸朝,升南阳知府,改建德路同知,俱未任。至正八年,特旨迁为道州路总管,行至城外,撞贼已迫其后,相去仅二十里。时湖南副使哈剌帖木儿屯兵城外,闻贼至,以乏军需,欲退兵,兴祖闻,即夜诣说留之。哈剌帖木儿曰:“明日得钞五千锭、桐盾五百,乃可破贼。”兴祖许之。明日甫入城视事,即以恩信劝谕盐商,贷钞五千锭,且取郡楼旧桐板为盾,日中皆备。哈剌帖木儿得钞、盾,大喜,遂留,为御贼计。贼闻新总管至,一日具五百盾,以为大军且至,中夕遁去。永明县洞徭屡窃发为民害,兴祖以手榜谕之。皆曰:“林总管廉而爱民,不可犯也。”三年不入境。春旱,虫食麦苗,兴祖为文祷之,大雨三日,虫死而麦稔。已而罢兴作,赈贫乏,轻徭薄敛,郡中大治,宪司考课,以道州为最。以年老致仕,终于家。
guān yīn nú, zì zhì néng, táng wù rén shì, jū xīn zhōu. dēng tài dìng sì nián jìn shì dì. yóu hù bù zhǔ shì, zài zhuǎn ér zhī guī dé fǔ. lián míng gāng duàn, fā tī rú shén. mín yǒu xián yuān bù zhí zhě, suī shù shí nián qián shì, jiē qiān lǐ bēn zǒu lái sù, guān yīn nú lì wèi pōu jué, xún rì xī qīng. zhāng dé fù shāng rèn jiǎ, dǐ suī yáng, lǘ bì, lìng qiè yǐ pōu zhī, rèn yǐ nù ōu qiè, jīng sù ér sǐ. qiè yǒu qī wáng shì qiè sūn shì, sūn sù yú guān, guān lì nà rèn huì, wèi qiè fēi shāng sǐ, fǎn dǐ sūn zuì, zhì zhī yù. wáng lái sù yuān, guān yīn nú lì pò xiè chū sūn yú yù, hū fǔ xū yǔ zhī yuē:" wú wéi wén jù xiāng bì, ruò wéi wú yǐ qiè shì dǎo zhū chéng huáng shén, lìng shén xiǎn yú wú." yǒu suī yáng xiǎo lì, yì yù qiè shì, wèi guān yīn nú yán míng, qiě jù shén xiǎn qí shì, nǎi yǐ rèn suǒ lù chāo chén shǒu yuē:" qiè shí shāng sǐ, rèn lù shàng xià nì qí shí, wú yì dé lù, gǎn yǐ shǒu." yú shì zuì rèn shāng ér shì sūn qiè. níng líng háo mín yáng jiǎ, sù shì wáng yǐ tián sān qǐng, bù néng dé. zhí wáng yǐ jī xié qí qī jiù shí huái nán, ér wáng dé jí sǐ, qí qī hái, zé tián wèi yáng jù yǐ. wáng qī sù zhī guān, yáng xíng huì, wěi zuò wén píng, yuē:" wáng zài shí yǐ shòu wǒ." guān yīn nú lìng wáng qī wǎn yáng, tóng jiù cuī fǔ jūn shén cí zhì zhī. yáng jù shén zhī líng, xiān qī yǐ yáng jiǔ měi wū zhǔ shén wù xiè qí shì, jí wáng yǔ yáng yì cí zhì zhī, guǒ wú suǒ xiǎn míng. guān yīn nú yí zhī, zhào wū jié wèn, wū tǔ qí shí yuē:" yáng yǐ yáng jiǔ měi wǒ zhǔ shén yuē:' wǒ shí jù wáng tián, xìng shén wù xiè yě.'" guān yīn nú yīn xùn dé qí shí, zuò yáng zuì, guī qí tián wáng shì, zé shén ér chè qí cí. bó zhōu yǒu huáng shí mín hé, guān yīn nú yǐ shì zhì bó, mín yǐ huáng sù, lì qǔ huáng xiàng tiān zhù zhī, yǐ shuǐ yán suì ér yǐn, shì suì huáng bù wéi zāi. hòu shēng wèi dōu shuǐ jiān guān.
观音奴,字志能,唐兀人氏,居新州。登泰定四年进士第。由户部主事,再转而知归德府。廉明刚断,发擿如神。民有衔冤不直者,虽数十年前事,皆千里奔走来诉,观音奴立为剖决,旬日悉清。彰德富商任甲,抵睢阳,驴毙,令郄乙剖之,任以怒殴郄,经宿而死。郄有妻王氏、妾孙氏,孙诉于官,官吏纳任贿,谓郄非伤死,反抵孙罪,置之狱。王来诉冤,观音奴立破械出孙于狱,呼府胥语之曰:“吾为文具香币,若为吾以郄事祷诸城隍神,令神显于吾。”有睢阳小吏,亦预郄事,畏观音奴严明,且惧神显其事,乃以任所赂钞陈首曰:“郄实伤死,任赂上下匿其实,吾亦得赂,敢以首。”于是罪任商而释孙妾。宁陵豪民杨甲,夙嗜王乙田三顷,不能得。值王以饥携其妻就食淮南,而王得疾死,其妻还,则田为杨据矣。王妻诉之官,杨行贿,伪作文凭,曰:“王在时已售我。”观音奴令王妻挽杨,同就崔府君神祠质之。杨惧神之灵,先期以羊酒浼巫嘱神勿泄其事,及王与杨诣祠质之,果无所显明。观音奴疑之,召巫诘问,巫吐其实曰:“杨以羊酒浼我嘱神曰:‘我实据王田,幸神勿泄也。’”观音奴因讯得其实,坐杨罪,归其田王氏,责神而撤其祠。亳州有蝗食民禾,观音奴以事至亳,民以蝗诉,立取蝗向天祝之,以水研碎而饮,是岁蝗不为灾。后升为都水监官。
zhōu zì qiáng, zì gāng shàn, lín jiāng lù xīn yù zhōu rén. hào xué néng wén, liàn yú lì shì, yǐ wén fǎ tuī zé wèi lì. tài dìng jiān, guǎng xī dòng yáo fǎn, zì qiáng wǎng jiàn yáo qiú, shuō yǐ huò fú, zhōng qí yào hài, yáo qiú lì wèi bà bīng, gòng fāng wù, nà kuǎn qǐng mìng. shì wén yú cháo, tè zhǐ chāo shòu guǎng xī liǎng jiāng dào xuān wèi sī dōu shì. zhuǎn ráo zhōu lù jīng lì, qiān wù zhōu lù yì wū xiàn yǐn. zhōu zhī mín qíng, ér xìng dù kuān hòu, bù wéi kè shēn. mín yǒu yǐ zhēng sòng sù yú tíng zhě, yī jiàn jí néng zhī qí qū zhí, rán wèi jù jiā yǐ xíng zé, bì qǔ jīng diǎn zhōng yǔ, fǎn fù kāi pì zhī, lìng qí sòng dú jiǎng jiě. ruò néng huǐ wù shǒu shí, zé yuán qí zuì ruò mí miù hù è bù quān, rán hòu shéng zhī yǐ fǎ bù shǎo dài. mín wèi qiě ài, yù sòng dùn xī. mín jiān tián shuì zhī jí duō shī shí, yǐ gù chà yáo bù píng, zì qiáng chū lìng lǚ mǔ hé zhī, mín bù néng qī, wén bù jǐng jǐng kě kǎo, yú shì fù yì píng jūn, pín fù lè yè. qí tīng sòng jué yù, wù wú dùn qíng, xiá lì yù yǐ piàn yán qī huò zhī bù kě dé. yóu shì zhèng zhì dà xíng, shēng yù jí shén. bù shǐ zhě shù yǐ lián néng jǔ yú cháo, xuǎn shòu fǔ zhōu lù jīn xī xiàn yǐn, jiē fèng yì dài fū, zhèng jī yù zhe. yǐ yà zhōng dài fū jiāng zhōu lù zǒng guǎn zhì shì.
周自强,字刚善,临江路新喻州人。好学能文,练于吏事,以文法推择为吏。泰定间,广西洞徭反,自强往见徭酋,说以祸福,中其要害,徭酋立为罢兵,贡方物,纳款请命。事闻于朝,特旨超授广西两江道宣慰司都事。转饶州路经历,迁婺州路义乌县尹。周知民情,而性度宽厚,不为刻深。民有以争讼诉于庭者,一见即能知其曲直,然未遽加以刑责,必取经典中语,反覆开譬之,令其诵读讲解。若能悔悟首实,则原其罪;若迷谬怙恶不悛,然后绳之以法不少贷。民畏且爱,狱讼顿息。民间田税之籍多失实,以故差徭不平,自强出令履亩核之,民不能欺,文簿井井可考,于是赋役平均,贫富乐业。其听讼决狱,物无遁情,黠吏欲以片言欺惑之不可得。由是政治大行,声誉籍甚。部使者数以廉能举于朝,选授抚州路金溪县尹,阶奉议大夫,政绩愈著。以亚中大夫、江州路总管致仕。
bái jǐng liàng, zì míng fǔ, nán yáng rén. míng fǎ lǜ, shàn shū suàn. yóu zhēng dōng xíng shěng yì shǐ yǒu láo, chāo qiān nán ēn zhī zhōu, shēng miǎn yáng fǔ yǐn, zòu zuì yú cháo, tè shòu qú zhōu lù zǒng guǎn. xiān shì, wèi jùn zhě yú mín jiān yáo yì, bù jìn xiào tián mǔ yǐ wéi zé, lì dé bìng yuán gāo xià qí shǒu, fù mín huò yōu yǒu yú lì, ér pín ruò bù néng shèng zhě, duō zhì pò chǎn shī yè. jǐng liàng shēn zhì qí bì, nǎi shǐ hé yàn tián mǔ yǐ jūn zhī, yì zhī qīng zhòng, yī shì tián zhī duō guǎ, dà xiǎo jiā gè shǐ de yí, xián biàn ān zhī, yóu shì mín bù láo ér shì yì jí, tā jùn yì jiē qǔ yǐ wéi fǎ. jùn xué zhī zhèng jiǔ chí, cóng sì zhū xián wú sù xiàng, zhū shēng wú lǐn shàn, jì fú yuè qì yǒu quē, jǐng liàng jiē wèi bèi zhī, rú fēng dà zhèn, jìn shēn chēng sòng yān. jǐng liàng xìng lián jiè qín kǔ, zì fèng shén báo, qī yóu jiǎn yuē, wéi yǐ tuō sù duì fàn ér yǐ. bù shǐ zhě cháng shàng qí shì, tè zhào bāo měi, cì yǐ gōng jǐn, gǎi shòu tái zhōu lù zǒng guǎn. zú yú guān.
白景亮,字明甫,南阳人。明法律,善书算。由征东行省译史有劳,超迁南恩知州,升沔阳府尹,奏最于朝,特授衢州路总管。先是,为郡者于民间徭役,不尽校田亩以为则,吏得并缘高下其手,富民或优有余力,而贫弱不能胜者,多至破产失业。景亮深知其弊,乃始核验田亩以均之,役之轻重,一视田之多寡,大小家各使得宜,咸便安之,由是民不劳而事易集,他郡邑皆取以为法。郡学之政久弛,从祀诸贤无塑像,诸生无廪膳,祭服乐器有缺,景亮皆为备之,儒风大振,缙绅称颂焉。景亮性廉介勤苦,自奉甚薄,妻尤俭约,惟以脱粟对饭而已。部使者尝上其事,特诏褒美,赐以宫锦,改授台州路总管。卒于官。
wáng gěn, zì zhǐ shàn, shào xīng zhū jì rén. shàng qì jié, dú shū wù míng lǐ yǐ zhì yòng, bù gǒu shì yán shuō. huái dōng lián fǎng sī pì wèi shū lì, qiān huái xī. huì lì gé nán shì, jiù wèi lì yú liǎng huái dōu zhuǎn yùn yán shǐ sī, yǐ suì yuè jí gé, shòu lú zhōu lù shì pàn guān. huái dōng xuān wèi sī pì wèi lìng shǐ, yǐ lián néng chēng. zài diào xiá zhōu zǒng guǎn fǔ zhī shì, yòu pì jiāng zhè xíng shěng yuàn shǐ. huì cháo tíng fù lì zhū shì bó sī, gěn cóng shěng guān zhì quán zhōu, jiàn yán:" ruò mǎi jiù yǒu zhī chuán yǐ fù bó shāng, zé fèi shěng ér gōng yì jí, qiě kě jué guān lì qīn qī póu kè zhī bì." zhōng shū shěng bào rú gěn yán. fán wèi chuán liù zhōu zōng, shěng guān qián wǔ shí yú wàn mín.
王艮,字止善,绍兴诸暨人。尚气节,读书务明理以致用,不苟事言说。淮东廉访司辟为书吏,迁淮西。会例革南士,就为吏于两淮都转运盐使司,以岁月及格,授庐州录事判官。淮东宣慰司辟为令史,以廉能称。再调峡州总管府知事,又辟江浙行省掾史。会朝廷复立诸市舶司,艮从省官至泉州,建言:“若买旧有之船以付舶商,则费省而工易集,且可绝官吏侵欺掊克之弊。”中书省报如艮言。凡为船六〈舟宗〉,省官钱五十余万缗。
lì jiàn dé xiàn yǐn, chú liǎng zhè dōu zhuǎn yùn yán shǐ sī jīng lì. shào xīng lù zǒng guǎn wáng kè jìng, yǐ jì kǒu shí yán bù biàn, cháng yán yú, xíng shěng, wèi bào, ér kè jìng wèi zhuǎn yùn shǐ, jí yì yù shāo sǔn qí é, yǐ shū mín lì. jǔ zhī zhě yǐ wéi yǒu chéng jí bù kě gǎi, gěn yì rán yuē:" mín shí guǎ ér qiáng fù duō mín zhī qián, jīn sǐ xǐ yǐ zhòng yǐ, gù zhòng gǎi chéng jí ér qīng qì mín mìng hū! qiě zhè yòu zhī jùn, shāng gǔ fú còu, wèi cháng yǐ kǒu jì yě. yí qí suǒ fù, sàn yú shāng lǚ zhī suǒ jù, shí wèi liáng fǎ." yú shì yì suì jiǎn shào xīng shí yán wǔ qiān liù bǎi yǐn. xún yǒu fù pái qián yì zhě, gěn yù cí zhí qù, chéng xiàng wén zhī, jí qiǎn liú gěn, ér yì suì dìng.
历建德县尹,除两浙都转运盐使司经历。绍兴路总管王克敬,以计口食盐不便,尝言于,行省,未报,而克敬为转运使,集议欲稍损其额,以纾民力。沮之者以为有成籍不可改,艮毅然曰:“民实寡而强赋多民之钱,今死、徙已众矣,顾重改成籍而轻弃民命乎!且浙右之郡,商贾辐辏,未尝以口计也。移其所赋,散于商旅之所聚,实为良法。”于是议岁减绍兴食盐五千六百引。寻有复排前议者,艮欲辞职去,丞相闻之,亟遣留艮,而议遂定。
qiān hǎi dào cáo yùn dōu wàn hù fǔ jīng lì. shào xīng zhī guān liáng rù hǎi yùn zhě shí wàn dàn, chéng jù hǎi shí bā lǐ, suì lìng yǒu sī jū mín chuán yǐ bèi duǎn sòng, lì xū dé bìng yuán yǐ nüè mín. jí zhì hǎi cì, zhǔ yùn zhě yòu bù jí shòu, yǒu zhé quē zhī huàn. gěn zhí yán yuē:" yùn hù jì yǒu guān fù zhī zhí, hé fù wéi shì fēn fēn yě!" nǎi zé yùn hù zì zài liáng rù yùn chuán. yùn chuán wèi fēng suǒ bài zhě, dāng hé shí chú qí shù, yí wén wǎng fǎn, lián shù suì bù jué, gěn qǔ lì dú pī yuè, jí chú qí liáng wǔ wàn èr qiān bā bǎi shí chāo èr bǎi wǔ shí wàn mín, yùn hù nǎi miǎn yú pò jiā.
迁海道漕运都万户府经历。绍兴之官粮入海运者十万石,城距海十八里,岁令有司拘民船以备短送,吏胥得并缘以虐民。及至海次,主运者又不即受,有折缺之患。艮执言曰:“运户既有官赋之直,何复为是纷纷也!”乃责运户自载粮入运船。运船为风所败者,当核实除其数,移文往返,连数岁不绝,艮取吏牍披阅,即除其粮五万二千八百石、钞二百五十万缗,运户乃免于破家。
qiān jiāng zhè xíng shěng jiǎn jiào guān. yǒu yì zhōng shū sù sōng jiāng fù mín bāo yǐn tián tǔ, wèi liáng yī bǎi qī shí yú wàn dàn shā dàng, wèi chāo wǔ bǎi yú wàn mín yí lì guān fǔ jiū chá shōu zhuī zhī. zhōng shū yí háng shěng yì, qiǎn guān yàn shì, ér sōng jiāng dú dāng shí jiǔ. gěn zhì sōng jiāng, tiáo chén qū zhé, yǐ pò qí kuáng wàng, yán qí" bù guò yù sǒng cháo tíng zhī tīng ér bào sù yuàn, qiě jì chuàng lì yá mén, wèi jiǎo míng jué jì ěr. wàn yī mín xīn dòng yáo, huàn shēng bù cè, qǐ guó jiā péi yǎng gēn běn zhī cè zāi!" gěn yán shàng, shì suì qǐn.
迁江浙行省检校官。有诣中书诉松江富民包隐田土,为粮一百七十余万石;沙荡,为钞五百余万缗;宜立官府纠察收追之。中书移行省议,遣官验视,而松江独当十九。艮至松江,条陈曲折,以破其诳妄,言其“不过欲竦朝廷之听而报宿怨,且冀创立衙门,为徼名爵计耳。万一民心动摇,患生不测,岂国家培养根本之策哉!”艮言上,事遂寝。
chú jiāng xī xíng shěng zuǒ yòu sī yuán wài láng. jí zhī ān fú yǒu xiǎo lì, wū mín qī yǐn guǐ jì tián zū jiǔ qiān yú shí, chū zhǐ bā jiā, qián hòu shù shí nián, zhū lián zhì qiān jiā, xíng shěng shù qiǎn guān àn wèn, lì yǐ fú qí xū kuáng, ér yǒu sī xǐ gōng shēng shì zhě, fù lēi qí mín bào hé zhēng liáng liù bǎi yú shí, xiàn sī yuán zhào tiáo gé qù, zhōng mò néng zhǐ. gěn dào guān, shǒu yán:" shì zhōu zhī liáng, bǐ yuán jīng lǐ yǐ zēng yī qiān yī bǎi yú shí, qǐ fù yǒu qī yǐn guǐ jì zhě hū? zhǔn xiàn sī suǒ nǐ kě yě." xíng shěng yòng gěn yán, xī juān zhī. gěn zài rèn suì yú, yǐ zhōng xiàn dài fū huái dōng dào xuān wèi fù shǐ zhì shì. zú nián qī shí yī.
除江西行省左右司员外郎。吉之安福有小吏,诬民欺隐诡寄田租九千余石,初止八家,前后数十年,株连至千家,行省数遣官按问,吏已伏其虚诳,而有司喜功生事者,复勒其民报合征粮六百余石,宪司援诏条革去,终莫能止。艮到官,首言:“是州之粮,比元经理已增一千一百余石,岂复有欺隐诡寄者乎?准宪司所拟可也。”行省用艮言,悉蠲之。艮在任岁余,以中宪大夫、淮东道宣慰副使致仕。卒年七十一。
lú qí, zì xī hán, huì ān rén, dēng zhì zhèng èr nián jìn shì dì. shí èr nián, shāo qiān zhì yǒng chūn xiàn yǐn. shǐ zhì, zhèn jī jǐn, zhǐ héng liǎn, jūn fù yì, jiǎn kǒu yán yī bǎi yú yǐn, juān bāo yín què tiě zhī wú zhēng zhě. yǐ ér sòng xī mín ān, nǎi xīn xué gōng, yán shī rú kè zǐ dì, yuè shū jì kǎo, wén fēng xī rán. lín yì xiān yóu dào fā, qí shì zài yì jìng, dào yáo jiàn zhī, yíng bài yuē:" cǐ yǒng chūn dài fū yě. wèi dài fū bǎi xìng zhě, hé xìng zhī dà hū! wú yì zhǎng nǎi yǐ bào dú qū wǒ, gù zhì cǐ ěr." qí yīn lì mǎ yù yǐ huò fú, zhòng jiē tóu rèn shuò, qǐng fù qí qiú yǐ zì xīn, qí xǔ zhī. qiú zhì, qí xiè sòng shuài fǔ, zì shì wēi huì xíng yú jìng wài. shí sān nián, quán jùn dà jī, sǐ zhě xiāng zhěn jí. qí néng xíng zhě, jiē lǎo yòu fú xié, jiù shí yǒng chūn. qí mìng fēn zhū fú tú jí dà jiā shǐ shí zhī, suǒ cún huó bù kě shèng jì. shí sì nián, ān xī kòu shù wàn rén lái xí yǒng chūn. qí wén, zhào yì mín yù zhī yuē:" rǔ děng néng zhàn zé yǔ zhī zhàn, bù néng, zé wǒ dāng dú sǐ zhī ěr." zhòng jiē gǎn fèn, yuē:" shǐ jūn hé yán yě! shǐ jūn fù mǔ, wǒ mín chì zǐ, qí rěn yǐ fù mǔ bì zéi xié! qiě bǐ kòu fāng jiāng lǔ lüě wǒ qī zǐ, fén huǐ wǒ shì lú, nǎi yī yì shēn chóu yě. jīn rì zhī shì, yǒu jìn wú tuì, shǐ jūn qí wù yǐ wéi yōu." yīn yǒng yuè zhēng fèn. qí lǜ yǐ gōng zéi, dà pò zhī. míng rì, zéi fù qīng cháo ér zhì, yòu pò zhī. dà xiǎo sān shí yú zhàn, zhǎn huò yī qiān èr bǎi yú rén, ér yì mín wú sǐ shāng zhě. zéi dà nǜ, suì dùn qù. shí bīng gé sì qǐ, liè jùn jiē xiōng xiōng bù níng, dú yǒng chūn yàn rán, wú yì chéng píng shí. shí liù nián, gǎi diào níng dé xiàn yǐn ér qù.
卢琦,字希韩,惠安人,登至正二年进士第。十二年,稍迁至永春县尹。始至,赈饥馑,止横敛,均赋役,减口盐一百余引,蠲包银榷铁之无征者。已而讼息民安,乃新学宫,延师儒课子弟,月书季考,文风翕然。邻邑仙游盗发,琦适在邑境,盗遥见之,迎拜曰:“此永春大夫也。为大夫百姓者,何幸之大乎!吾邑长乃以暴毒驱我,故至此耳。”琦因立马喻以祸福,众皆投刃槊,请缚其酋以自新,琦许之。酋至,琦械送帅府,自是威惠行于境外。十三年,泉郡大饥,死者相枕籍。其能行者,皆老幼扶携,就食永春。琦命分诸浮屠及大家使食之,所存活不可胜计。十四年,安溪寇数万人来袭永春。琦闻,召邑民喻之曰:“汝等能战则与之战,不能,则我当独死之尔。”众皆感愤,曰:“使君何言也!使君父母,我民赤子,其忍以父母畀贼邪!且彼寇方将虏掠我妻子,焚毁我室庐,乃一邑深仇也。今日之事,有进无退,使君其勿以为忧。”因踊跃争奋。琦率以攻贼,大破之。明日,贼复倾巢而至,又破之。大小三十余战,斩获一千二百余人,而邑民无死伤者。贼大衄,遂遁去。时兵革四起,列郡皆汹汹不宁,独永春晏然,无异承平时。十六年,改调宁德县尹而去。
zōu bó yán, zì cóng jí, gāo táng rén. wèi jiàn níng chóng ān xiàn yǐn. chóng ān zhī wèi yì, qū bié qí tǔ tián, míng zhī yuē dōu zhě wǔ shí, wǔ shí dōu zhī tián shàng sòng guān zhě, wèi liáng liù qiān dàn. qí dà jiā yǐ wǔ shí yú jiā, ér jiān wǔ qiān dàn xì mín yǐ sì bǎi yú jiā, ér hé yī qiān dàn. dà jiā zhī tián, lián kuà shù dōu, ér xì mín zhī liáng, huò jǐn shēng hé. yǒu sī cháng yǐ sì bǎi zhī xì mín, pèi wǔ shí dà jiā zhī yì, gù pín zhě shòu yì xún rì, ér jiā yǐ pò. bó yán yuē:" pín ruò zhī shòu kùn, yī zhì cǐ hū!" nǎi qǔ qí liáng jí ér fēn jì cóng, yǒu liáng yī shí zhě, shòu yī shí zhī yì, yǒu liáng shēng dǒu zhě, shòu shēng dǒu zhī yì. tián duō zhě shòu shù dōu zhī yì ér bù kě cí, tián shǎo zhě chēng qí suǒ chū ér wú xìng miǎn. pín yīn wú gào zhī mín, shǐ dé yǐ xiū xī. chóng ān fù yì zhī jūn, suì wèi sì fāng zuì. yì yǒu sòng zhào biàn suǒ záo gōu, gài mín tián shù qiān mǔ. suì jiǔ, gōu yān ér tián fèi. bó yán xiū cháng gōu shí lǐ, rào fēng shù bēi, lèi shí yǐ wéi gù, gōu xī fù biàn yí jī, ér tián wèi cháng rěn, mín lài qí lì. ān qìng lù cháng dé zào wěi chāo zhě, qiǎn zú xiè qí qiú zhì chóng ān, qiú qí dǎng ér zhí zhī, qiú yǔ zú jié móu, wàng fēng rù liáng mín jiā sì nüè. bó yán bǔ xùn dé qí zhuàng, jí zhí ér guī zhū ān qìng, zì shì wěi zào zhī lián dǎi wú làn jí chóng ān zhě. yú shì xíng shěng shuài fǔ yù shǐ xiàn fǔ xián jǔ qí néng. xuǎn diào zhāng zhōu lù pàn guān.
邹伯颜,字从吉,高唐人。为建宁崇安县尹。崇安之为邑,区别其土田,名之曰都者五十,五十都之田上送官者,为粮六千石。其大家以五十余家,而兼五千石;细民以四百余家,而合一千石。大家之田,连跨数都,而细民之粮,或仅升合。有司常以四百之细民,配五十大家之役,故贫者受役旬日,而家已破。伯颜曰:“贫弱之受困,一至此乎!”乃取其粮籍而分计从,有粮一石者,受一石之役,有粮升斗者,受升斗之役。田多者受数都之役而不可辞,田少者称其所出而无幸免。贫因无告之民,始得以休息。崇安赋役之均,遂为四方最。邑有宋赵抃所凿沟,溉民田数千亩。岁久,沟湮而田废。伯颜修长沟十里,绕枫树陂,累石以为固,沟悉复抃遗迹,而田为常稔,民赖其利。安庆路尝得造伪钞者,遣卒械其囚至崇安,求其党而执之,囚与卒结谋,望风入良民家肆虐。伯颜捕讯得其状,即执而归诸安庆,自是伪造之连逮无滥及崇安者。于是行省帅府、御史宪府咸举其能。选调漳州路判官。
liú bǐng zhí, zì qīng chén, dà dū wǔ qīng rén. zhì zhèng bā nián, lái wèi wèi huī lù zǒng guǎn, píng yáo yì, xìng jiào huà, dūn sì mín zhī yè, chóng wǔ tǔ zhī lì, yǎng guān guǎ, xù gū dú. zéi jié jí xiàn mín zhāng jù chāo yī qiān èr bǎi dìng ér shā zhī, zéi bù huò, bǐng zhí jù cí zhì dǎo chéng huáng cí, ér shǐ rén cì yú sǐ suǒ, hū yǒu cūn mín a lián zhě, zhàn bù pū dì, jù yán zéi zhī xìng míng jí suǒ zài, nǎi mìng wèi xí zhī, guǒ dé zéi yú biàn, suì zhèng qí zuì. qiū qī yuè, chóng míng shēng, mín huàn zhī, bǐng zhí dǎo yú bā là cí, chóng jiē zì sǐ. suì dà jī, rén xiāng shí, sǐ zhě guò bàn, bǐng zhí chū fèng mǐ, chàng fù mín fēn sù, něi zhě shí zhī, bìng zhě yǔ yào, sǐ zhě yǔ guān yǐ zàng. tiān bù yǔ, hé qiě gǎo, bǐng zhí yì chéng běi tài xíng zhī cāng yù shén cí, jù cí qí zhù, yǒu qīng shé wān yán ér chū, guān zhě yì zhī. cí shén ér hái, xíng jí shù lǐ, léi yǔ dà zhì. zhì mǎn, yǐ qīn lǎo, qù guān shì yǎng.
刘秉直,字清臣,大都武清人。至正八年,来为卫辉路总管,平徭役,兴教化,敦四民之业,崇五土之利,养鳏寡,恤孤独。贼劫汲县民张聚钞一千二百锭而杀之,贼不获,秉直具词致祷城隍祠,而使人伺于死所,忽有村民阿莲者,战怖仆地,具言贼之姓名及所在,乃命尉袭之,果得贼于汴,遂正其罪。秋七月,虫螟生,民患之,秉直祷于八蜡祠,虫皆自死。岁大饥,人相食,死者过半,秉直出俸米,倡富民分粟,馁者食之,病者与药,死者与棺以葬。天不雨,禾且槁,秉直诣城北太行之苍峪神祠,具词祈祝,有青蛇蜿蜒而出,观者异之。辞神而还,行及数里,雷雨大至。秩满,以亲老,去官侍养。
xǔ yì fū, dàng shān rén. wèi xià yì xiàn yǐn, měi qīn yì xiāng shè, jiào mín jià sè. jiàn mín qín jǐn zhě, chū jǐ fèng shǎng zhī, dài duò zhě fá zhī. sān nián zhī jiān, jìng nèi fēng zú. hòu wèi fēng qiū xiàn yǐn, zhí zhì zhèng sì nián dà jī, dào zéi qún qǐ, chāo lüè zhōu xiàn. yì fū wén zéi zhì jìn jìng, nǎi dān mǎ chū jiāo shí lǐ wài yíng zhī, jiàn zéi shù bǎi rén, yì fū lì yán:" fēng qiū xiàn xiǎo mín pín, jiē yǐ jīng huáng táo cuàn, xìng wú rù wú jìng yě." yán cí yuàn kuǎn, zéi suì tā wǎng. fēng qiū zhī mín, dé miǎn yú nán.
许义夫,砀山人。为夏邑县尹,每亲诣乡社,教民稼穑。见民勤谨者,出己俸赏之,怠惰者罚之。三年之间,境内丰足。后为封丘县尹,值至正四年大饥,盗贼群起,抄掠州县。义夫闻贼至近境,乃单马出郊十里外迎之,见贼数百人,义夫力言:“封丘县小民贫,皆已惊惶逃窜,幸无入吾境也。”言辞愿款,贼遂他往。封丘之民,得免于难。